NIEUWSBRIEFVGVZ
Bestuur&stafbureau,werkvelden§oren
Nummer 31 – april 2015 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE ............................................................................................................................................................ 1 NIEUWS VAN BESTUUR EN STAFBUREAU..................................................................................................................... 2 BESTUUR EN VERENIGING ......................................................................................................................................... 2 WETGEVING EN BELEID .............................................................................................................................................. 3 CONFERENTIES ........................................................................................................................................................... 4 STUDIEDAGEN ............................................................................................................................................................. 5 PUBLICITEIT .................................................................................................................................................................. 6 WEBSITE ............................................................................................................................................ 6 WERKVELD PSYCHIATRIE ............................................................................................................................................... 7 WERKVELD ZIEKENHUIZEN ............................................................................................................................................. 8 WERKVELD VERPLEEG-EN VERZORGINGSHUIZEN ..................................................................................................... 9 WERKVELD REVALIDATIE .............................................................................................................................................. 11 WERKVELD EERSTE LIJN .............................................................................................................................................. 12 KATHOLIEKE SECTOR .................................................................................................................................................... 13 PROTESTANTSE SECTOR ............................................................................................................................................. 13 SECTOR INSTITUTIONEEL NIET GEZONDENEN (SING) .............................................................................................. 14 GEGEVENS BESTUUR VGVZ EN DE RADEN ................................................................................................................ 14
NIEUWS VAN BESTUUR EN STAFBUREAU
BESTUUR EN VERENIGING Statuten/Huishoudelijk Reglement en Beroepsstandaard De voorstellen voor nieuwe Statuten en Huishoudelijk reglement en een nieuwe Beroepsstandaard naderen het stadium van besluitvorming. Voorafgaand aan de ALV in juni is er op 20 april eerst een Ledenraadpleging, waarop de beide voorstellen worden gepresenteerd en er alle gelegenheid is voor vragen en discussie. Daarna zullen de beide commissies hun definitieve voorstel uitbrengen aan het Algemeen Bestuur van de VGVZ. Op de ALV zullen de beide voorstellen, inclusief eventuele amendementen, ter besluitvorming worden voorgelegd aan de leden. Dus twee belangrijke data: Ledenraadpleging maandagmiddag 20 april, Bartolomeus Gasthuis Utrecht. Als u dat nog niet heeft gedaan, kunt u zich hier aanmelden. Ontvangst vanaf 13.15 uur. Voor meer informatie zie de mail van 25 maart. ALV 22 juni hele dag, Vechthuis Utrecht. Gezien het belang van de agendapunten op de ALV is er 's middags geen symposium. Wel is er, in de ochtend, een interessante spreker: mevr. dr Machteld Huber zal ingaan op de door haar ontwikkelde nieuwe gezondheidsdefinitie, in relatie tot geestelijke verzorging.
Toetsing door RING-GV van start Vanaf nu kunnen geestelijk verzorgers die niet met een zending vanuit een levensbeschouwelijk genootschap kunnen of willen werken zich aanmelden bij de RING-GV (Raad voor Institutioneel niet gezonden Geestelijk Verzorgers) om een bevoegdheidsverklaring aan te vragen. Dit is een uitvloeisel van de aanvaarding van het Eindrapport van de Regiegroep Toekomstig Bestel Geestelijke Verzorging (2013), waarin gesteld werd dat er, naast de klassieke route van zending, ook een alternatieve route voor de bevoegdheid van geestelijk verzorgers zou komen. Destijds nog onder de werktitel Raad voor Ongebonden Spiritualiteit, en met het voornemen om deze binnen drie jaar operationeel te hebben. Door de inzet en deskundigheid van velen kan de RING-GV echter nu al, binnen twee jaar, van start gaan. Voor een groot aantal aspirant-leden van de VGVZ betekent dit dat zij zich kunnen melden bij de RING-GV voor toetsing. Daarmee komt het reguliere lidmaatschap van de beroepsvereniging VGVZ ook binnen bereik. Leden die bij de VGVZ geregistreerd staan als aspirant-lid omdat ze (nog) geen zending hebben, hebben intussen een mail + brief ontvangen met informatie over de RING-GV en de procedure. Ook andere VGVZ-leden kunnen zich bij de RING-GV aanmelden voor het aanvragen van een levensbeschouwelijke machtiging. Te denken is bijvoorbeeld aan leden die op grond van de hardheidsclausule regulier lid zijn geworden, en aan werkzoekende leden. Voor meer informatie over de RING-GV zie hun website.
Nominaties VGVZ-Award en aanvragen Onderzoeksfonds Voor het tweede jaar zal de VGVZ-Award worden uitgereikt, aan een onderzoeker die een bijzondere wetenschappelijke of vakinhoudelijke prestatie heeft geleverd op het vakgebied van de
geestelijke verzorging in Nederland. De Award zal worden uitgereikt op de ALV in juni. Voordachten kunnen nog tot 1 mei worden aangeleverd bij de Commissie Wetenschap. Eveneens tot 1 mei kunnen aanvragen worden ingediend bij het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek van de VGVZ. Voor meer informatie over de criteria en de procedure van Award en Fonds zie de website.
WETGEVING EN BELEID Verzekerbaarheid palliatieve zorg De staatssecretaris van VWS heeft op vragen van de SGP-fractie schriftelijk bevestigd dat het hele pakket palliatieve zorg onder de zorgverzekeringswet valt, inclusief geestelijke verzorging. Dat betekent dat geestelijke verzorging niet alleen meer een vanzelfsprekend onderdeel is van palliatieve zorg, zoals aangegeven in de Kwaliteitsmodule Palliatieve Zorg, maar ook gefinancierd kan worden uit het beschikbare budget. Op het moment zien we dat palliatieve netwerken de noodzaak van geestelijke verzorging goed inzien. Op verschillende plekken zijn er projecten waarbij geestelijk verzorgers, soms uit instellingen, ingezet worden in de palliatieve ketenzorg. Het is nu belangrijk dat de ketenpartners de ingezette geestelijke verzorging ook gaan declareren. In de toekomst zullen we daarbij gebruik kunnen maken van de afspraken die nu gepland worden tussen de VGVZ en verzekeraars. Het werkveld eerste lijn onderzoekt daartoe de wijze waarop sommige collega’s via de NVPA verzekerbare zorg in het aanvullende pakket leveren. Extramurale geestelijke verzorging Afgelopen jaar is er veel gebeurd aan het in kaart brengen van de verschillende initiatieven op het gebeid van extramurale geestelijke verzorging. Dit heeft geresulteerd in twee belangrijke overzichtsdocumenten die op de website te vinden zijn: Overzicht financieringsmogelijkheden extramurale geestelijke verzorging. Het starterspakket, n.a.v de werkconferentie op 1 december, met daarin talloze do's en don't, best practices en een bijzonder handzaam overzicht met verschillende producten, doelgroepen, financieringsstromen en voorwaarden. Adviescommissie Voltooid Leven In januari van dit jaar heeft de VGVZ een brief gestuurd aan de Adviescommissie Voltooid Leven van het ministerie van VWS. Deze adviescommissie onderzoekt op verzoek van de minister de juridische mogelijkheden van hulp bij zelfdoding bij mensen met een voltooid leven. Artikel 294 lid 2, het artikel waarvan de NVVE vindt dat het uit het wetboek van Strafrecht geschrapt moet worden, en de euthanasiewet staan hierbij centraal. Ook doen de commissieleden onderzoek naar de mogelijkheden om te voorkomen dat mensen hun leven voltooid achten. De VGVZ biedt nader overleg en relevant materiaal aan om te komen tot een goede analyse van de motieven waarmee mensen hun leven voltooid vinden. Dat is immers bij uitstek het domein van de geestelijk verzorger. Kwaliteitsbewaking en het Zorginstituut Nederland Als vervolg op de eerdere contacten van de VGVZ met de zorgverzekeraars en met het ministerie over kwaliteitsbewaking, hebben Karlijn Kwint (voorzitter SKGV) en Ralf Smeets (VGVZ) een overleg gevoerd met het Zorginstituut Nederland. Dit overleg diende om duidelijkheid te verschaffen in de kansen voor kwaliteitsbewaking door het de toevoeging van teksten over ons vak in de kwaliteitsbibliotheek van het Zorginstituut. Op het moment maakt geestelijke verzorging daarvan deel uit als onderdeel van de kwaliteitsmodule palliatieve zorg. Daarnaast nemen collega’s deel
aan het project levensvragen van Vilans, dat kan uitmonden in een module waarin de behartiging van levensvragen in de ouderenzorg geregeld wordt. In de kwaliteitsbibliotheek komen standaarden die gedragen worden door voldoende relevante partijen uit de wereld van de verzekeraars, patiënten (=zorgafnemers) en zorgverleners. Een eigen kwaliteitsmodule GV zou een langdurig traject van afstemming met veel relevante partijen vergen. Vervolgens moeten er meetinstrumenten en gevalideerde indicatoren ontwikkeld worden om tot een document te komen dat voldoet aan de eisen van de kwaliteitsbibliotheek. Voor het moment kunnen we op het vlak van kwaliteitsbewaking het best insteken door de projecten waar we al bij betrokken zijn te volgen (Palliatieve zorg; Levensvragen Vilans), en in een later stadium zien of er een module te ontwerpen is die geestelijke verzorging kan inpluggen in verschillende kwaliteitsstandaarden. Handleiding functiewaardering in de maak De werkgroep van VGVZ-leden die een handleiding voor de functiewaardering van geestelijke verzorging samenstelt, is ver gevorderd met het ontwerpen van een goed bruikbaar document. Na twee bijeenkomsten bij de FBZ en onderling overleg, ontstaat er nu een tekst met uitleg over de verschillende onderdelen van de weging van ons vak en daarnaast een voorbeeldfunctiebeschrijving. De groep heeft het functiewaarderingssysteem FWG 3.0, de bestaande ijkfunctie en 15 representatieve actuele functiebeschrijvingen uit de praktijk vergeleken. Met het resultaat kunnen collega’s hun eigen functiebeschrijving tegen het licht houden, hun functiewaardering op waarde schatten en ook zien of die adequaat is. Samen met de nieuwe beroepsstandaard kan het een waardevol instrument zijn om het functioneren op de werkplek te evalueren. Bij reorganisaties en fusies helpt het bij het opstellen van een goede functiebeschrijving samen met de werkgever. FBZ: CAO-onderhandelingen resultaat en proces Namens de VGVZ is collega Jos Aarnoudse bestuurslid van de FBZ, die onze arbeidsrechtelijke belangen behartigt. Een artikel van zijn hand biedt een aardig kijkje achter de schermen van wat er zoal speelt bij CAO-onderhandelingen; in dit geval de onderhandelingen over de CAO Ziekenhuizen en de inzet om de registratie in het beroepsregister vergoed te krijgen.
CONFERENTIES Zorgberoependebat: Geestelijke verzorging en de zorg in 2030 De commissie Innovatie Zorgberoepen en Opleiding van het Zorginstituut Nederland presenteerde op 10 april 2015 de contouren voor nieuwe zorgberoepen met het oog op de zorg in 2030. Na een proces van drie jaar en de consultatie van meer dan 1000 betrokkenen, vond het tweede zorgberoependebat plaats. De contouren schetsen een zorgbehoefte die vooral vraagt naar begeleiding op verschillende gebieden tegelijk. Voorzorg in de zin van preventie, gemeenschapszorg vanuit het netwerk en de technologie, laagcomplexe zorg en hoogcomplexe zorg zijn vaak in combinatie met elkaar nodig. Dat vraagt van de zorgverlener in de toekomst vooral een andere manier van werken dan in 2015. Heel opmerkelijk leverde de commissie niet de beoogde beroepenstructuur maar wel een continuüm van bekwaamheden. De meeste zorgprofessionals zullen in 2030 breed inzetbaar zijn en zich in verschillende zorggebieden bewegen. Dat vraagt om een nieuwe manier van werken, die zich niet laat beperken tot de huidige schotten in het zorglandschap. Voor de geestelijke verzorging zal dit ook gevolgen gaan hebben. Als de zorg meer vanuit multidisciplinaire zorgteams geleverd
wordt, vervaagt ook de grens tussen intra- en extramurale zorg. Het zal dan vooral van belang zijn dat de geestelijke verzorging goed verankerd is in de teams die de zorg voor mensen leveren. De VGVZ zal het proces van de Zorginstituut volgen. Meer informatie staat op www.zorginstituutnederland.nl. Meervoudige Religieuze Betrokkenheid Aan de VU loopt een 4-jarig onderzoeksproject naar Meervoudige Religieuze Betrokkenheid. De VGVZ is partner in dit onderzoek. Ik volg dat namens de VGVZ en breng aan de leden van de VGVZ verslag uit. In Tussentijds 32 (januari 2015) verscheen een artikel van mijn hand waarin uitgelegd wordt wat het project inhoudt en wat er tot nu toe is gebeurd. In maart was ik bij een expertmeeting en daar werden de eerste resultaten gepresenteerd. Het onderzoek bestaat uit twee gedeelten, een empirisch en een hermeneutisch, waaraan twee verschillende onderzoekers werken. De onderzoeker die werkt aan het hermeneutische gedeelte, Daan Oostveen, heeft beschreven op welke manier er over Meervoudige Religieuze Betrokkenheid gesproken wordt, en hoe dit zich verhoudt tot andere discussies en welke terminologie gebruikt wordt. Er zijn veel verschillende termen in omloop, zoals ‘syncretisme’, ‘bricolage’, ‘spiritueel maar niet religieus’, ‘zwevende gelovigen’, ‘lappendeken religie’ en believing without belonging’. Geen van deze concepten lijkt echter in staat om het fenomeen voldoende te beschrijven, en daarom lijkt ‘Multiple Religious Belonging’ een interessante ingang om hybride religiositeit te begrijpen. Voor het empirische gedeelte is er een enquête gehouden onder een representatieve groep Nederlanders en de resultaten daarvan komen binnen. Daarnaast wordt de enquête gericht verspreid onder bepaalde groepen mensen. Het idee is om aan alle leden van de VGVZ en mogelijk aan andere geestelijk verzorgers die nog niet bij de VGVZ zijn aangesloten, zoals van justitie en defensie, te verzoeken een voor hen aangepaste online-enquête in te vullen. De bedoeling is om te onderzoeken hoeveel geestelijk verzorgers zich betrokken voelen bij meer dan één religieuze of levensbeschouwelijke traditie, welke tradities dat dan zijn, en wat dit betekent voor henzelf en voor hun functioneren als geestelijk verzorger. Samen met de onderzoekster voor het empirische gedeelte, Joantine Berghuijs, ga ik dit verder uitwerken. Wie het Tussentijds 32 met het genoemde artikel nog niet of niet meer heeft kan het artikel ook vinden op mijn website. Carla van der Heijden
STUDIEDAGEN Een aantal studiedagen die voor veel geestelijk verzorgers interessant zijn: Oncologie in perspectief, door het Antoni van Leeuwenhoek, donderdag 11 juni. Thema is het effect van kanker in verschillende levensfasen. Omdat de VGVZ één van de participerende organisaties is, krijgen VGVZ-leden 15% korting op het inschrijfgeld. Zie voor meer informatie de website. Volgende week vindt in Florida de internationale conferentie Caring for the Human Spirit plaats, georganiseerd door het Health Care Chaplaincy Network. De laatste ontwikkelingen op het gebied van spirituele zorg bij palliatieve zorg en oncologie. Vanuit onze Vlaamse zusterorganisatie zal deelnemen Anne Vandenhoeck, en zij is bereid later dit jaar een briefing te geven van de belangrijkste resulataten en inzichten aan geinteresseerde Nederlandse collega's. Dit wordt waarschijnlijk in de nazomer.
PUBLICITEIT
In het blad Volzin verscheen een artikel over geestelijke verzorging, met daarin bijdragen van collega's Simon Evers en Willem Blokland. Collega en afgevaardigde in het AB Marjolein Rikmenspoel publiceerde over euthanasie en hulp bij zelfdoding. Zie bijvoorbeeld de website van Zorgethiek. Collega Corry van Straten leidde het project ‘Een wereld die er niet meer is’ … Een historisch onderzoek dat uitmondde in een tentoonstelling en een boek over twee psychiatrische ziekenhuizen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Na haar afscheid in Sittard publiceerde collega Marianne Debets Ik zie de halve aarde en de hemel – impressies van de werkvloer. Zie voor meer informatie de website. Binnenkort verschijnt bij uitgeverij Parthenon het Handboek geestelijke zorgverlening aan Hindoes, van Haridat Rambaran e.a. De VGVZ leverde een bijdrage om deze uitgave mogelijk te maken.
WEBSITE Er zijn sinds kort helaas problemen met onze website: een aantal deelpagina's kan niet meer worden bewerkt, waardoor het niet mogelijk is informatie toe te voegen of te verwijderen. Nu is het traject om te komen tot een nieuwe website sowieso al wel ingezet, met als doel om in de tweede helft van het jaar een nieuwe website, inclusief een nieuwe huisstijl gereed te hebben. Deze kink in de kabel komt nu echter erg ongelukkig uit. De technologie van de huidige website is verouderd, en kan niet of slechts tegen hoge kosten nog functioneel worden gemaakt. Het traject naar een nieuwe website willen we zoals gepland zorgvuldig lopen. Vacatures en Agenda wel up-to-date Voor de informatievoorziening de komende tijd betekent dit het volgende. De veelgeraadpleegde pagina's Vacatures en Agenda werken vooralsnog wel, en zijn up-to-date. De pagina's Studiedagen en Publicaties zijn wel toegankelijk, maar kunnen niet worden aangevuld. Dit geldt ook voor andere pagina's zoals informatie over de VGVZ, het lidmaatschap en sommige werkvelden en sectoren. Aanvullende informatie Informatie over relevante studiedagen zal de komende tijd ook worden verspreid via de LinkedIn groep van de VGVZ. Op het gebied van nieuws (vanuit de VGVZ; werkvelden en sectoren; publicaties e.d) zal waar nodig via de mail worden geïnformeerd. De volgende Nieuwsbrief verschijnt eind juni.
NIEUWS VAN DE WERKVELDEN EN SECTOREN WERKVELD PSYCHIATRIE Contactadressen: Stefien Jansen (voorzitter), Pro Persona GGZ, T 024 – 328 39 11; Jos van der Sterre (secretaris), Mediant GGZ, T 074 - 256 31 63 (ma/do), 053 - 475 55 36 (di/woe). Studiedag 2015: donderdag 12 november Naar een goed bereikbare en betaalbare locatie wordt nog gezocht. Maar wat betreft de inhoud worden de contouren steeds zichtbaarder en aantrekkelijker. Inzet van de studiedag is de waardevolle en onmisbare bijdrage die Geestelijke Verzorging levert aan de GGZ. De voorbereidingsgroep wil lijnen uitzetten voor de langere termijn. Daarbij is het cliëntenperspectief van groot belang. Daarnaast willen we het perspectief van de bestuurder in ogenschouw nemen. Wordt vervolgd. Bij- en nascholing geestelijk verzorger in de GGZ Enige weken geleden stuurde de werkveldraad een lijst met leerinhouden voor bij- en nascholing van de geestelijk verzorger naar de collega’s. De vraag was om te reageren op de aanbevelingen die de werkveldraad op papier heeft gezet, die eventueel aan te vullen. En als je een boeiende (vervolg)opleiding gevolgd hebt, dan graag ook noemen bij wie en waar. De reacties, waar we heel blij mee zijn, worden in de werkveldraad besproken en vervolgens verwerkt in de lijst met leerinhouden. Je hoort ervan. Contact met LOC Een afvaardiging van het bestuur van de Werkveldraad GGz bezocht dit voorjaar Marthijn Laterveer, plaatsvervangend directeur LOC (Landelijk Overleg Cliëntenraden). Op de agenda stond onze zorg over de bereikbaarheid van geestelijk verzorging voor cliënten die in de GGz van de kliniek verhuizen naar de ambulante zorg. Het LOC heeft duidelijk zingeving voor ogen als een onmisbaar gegeven voor het welbevinden van mensen die zorg nodig hebben (bezoek de website, www.LOC.nl , de moeite waard!). Marthijn Laterveer onderkent het belang van geestelijke verzorging, hij hoort het terug van cliënten. Juist nu is het van belang: de zorginstellingen neigen te volstaan met de hoogstnoodzakelijke praktische zorg en niet meer te luisteren naar wat cliënten nodig hebben. Laterveer weet dat de wet alleen geestelijke verzorging in de kliniek verplicht stelt en merkt dus ook dat GGz-organisaties geen geestelijke verzorging aanbieden in hun ambulante pakket. Om toch geestelijke verzorging bereikbaar te maken voor ambulante cliënten van de GGz ziet Laterveer twee mogelijkheden. De eerste is via officiële kanalen binnen de organisaties. Maar Laterveer verwacht daar weinig van. Er zijn meerdere disciplines die in het ambulante aanbod willen en organisaties, ziektekostenverzekeraars en WMO-ambtenaren houden de hand op de knip. De andere mogelijkheid ziet Laterveer bij de cliënten zelf. Cliënten zijn vrijwel altijd positief over geestelijke verzorging. Als zij –en daar kunnen ze hulp, bijvoorbeeld van geestelijk verzorgers, vaak goed bij gebruiken- bij hun behandelaren, bij het management van hun organisatie, bij de ziektekostenverzekeraar, bij de ambtenaar die de WMO regelt aangeven dat geestelijke verzorging voor hen van groot belang is, dan zullen die organisaties daar wat mee moeten doen. Het gaat er dan wel om dat cliënten zelf –zo nodig met hulp- in actie komen en medecliënten mobiliseren. Laterveer biedt aan om cliënten te ondersteunen die in actie komen. Geestelijk verzorgers kunnen zulke acties zeker stimuleren. Stefien Jansen
WERKVELD ZIEKENHUIZEN Symposium Ook dit jaar organiseert de Werkveldraad Ziekenhuizen weer een symposium. Op dit moment is het nog te vroeg om op de inhoud ervan in te gaan; voor het moment volstaan we met de mededeling, dat er hard gewerkt, gedacht en gepraat wordt om weer tot een zinvolle bijeenkomst te komen. Wat al wel duidelijk is dat het symposium plaats gaat vinden op 23 november 2015 te Utrecht. U kunt de datum vast reserveren in uw agenda; in een volgende nieuwsbrief hopen we meer inhoudelijke informatie te kunnen geven. Trends in vieren Wat speelt er globaal in het land als het gaat om vieringen in ziekenhuizen? Tijdens de werkveldraadvergadering onlangs maakten we een virtuele reis door Nederland om op te snuiven hoe de trends liggen op dat terrein. We vertelden elkaar verhalen uit onze eigen ziekenhuizen. Vijf heel verschillende verhalen die uitnodigen tot reflectie en onderzoek. Gezamenlijke thema’s blijken te zijn: hoe om te gaan met de verkorte ligduur? Wat is de beste manier om onderzoek te doen naar behoeftes naar collectieve zingeving (zie onderzoek Mirjam Maas)? Wanneer bereik je het punt dat de investering groter is dan het effect? Op welke manier kun je jongere vrijwilligers werven? Hoe kan je omgaan met de ruimte die ontstaat als er geen kerkdiensten meer zijn? Hieronder volgt een aantal voorbeelden van wat er nu gebeurt in den lande. De werkveldraadleden horen graag jullie reacties en opmerkingen. Vieren in het land 1 In Veldhoven worden interactieve vieringen aangeboden (gelijktijdige uitzending op TV), waarbij de communieronde na de kapelviering integraal onderdeel is van de viering en dus door de geestelijk verzorgers zelf wordt gedaan. De afnemende aanwezigheid van patiënten in vieringen is een aandachtspunt. Andere vragen: hoe kan je ook alternatieve vieringen aanbieden, hoe om te gaan met de stijgende leeftijd van de vrijwilligers en klopt het veronderstelde patiëntenprofiel dat we nu voor ogen hebben met de viering. Een nieuwe vorm van zingevingsbijeenkomst is de meditatie voor medewerkers rond lunchtijd. In het ZMC is eens per maand een oecumenische viering. Eind 2015 zullen er alleen op hoogtijdagen vieringen zijn. Er wordt nu gezocht naar andere invullingen van collectieve zinbeleving. Het AMC heeft iedere zondag vieringen (ook op tv). Er is nu voor gekozen om geen energie te steken in andersoortige bijeenkomsten. Wel is er regelmatig een inloopconcert voor medewerkers tijdens lunchtijd in samenwerking met de personeelsvereniging en het conservatorium. Dorst lessen is de droom. Vieren in het land 2 In het ziekenhuis in Zwolle zijn wekelijks goedbezochte vieringen. De groep vrijwilligers blijft vrij stabiel. Ook wordt er nagedacht over andere vormen van gezamenlijke zinbeleving. Concerten, inloopmomenten voor medewerkers, filmbijeenkomsten. Er is toenemende aandacht voor rituelen onder medewerkers, met name op verpleegafdelingen. Bij het overlijden van een collega, of heftige incidenten op de afdeling wordt er geregeld naar onze expertise op dat vlak gevraagd. In Tiel blijft het aantal bezoekers van de vieringen gelijk. Men herkent daar ook de zorg om het aanbod voor niet-christelijke patiënten. Is er een alternatief voor iemand die geen behoefte heeft aan een kerkdienst? In Harderwijk is iedere zondag een viering. Die worden goed bezocht, ook door patiënten van een naastgelegen revalidatieafdeling en er is ruimte voor nieuwe rituelen. Op allerlei vlakken probeert
geestelijke verzorging andere bronnen van zingeving aan te boren: gespreksavonden, condoleancekaarten, aandacht voor bejegening. Marjanne Dijk WERKVELD VERPLEEG-EN VERZORGINGSHUIZEN Met verschillende bijdragen hopen wij u weer op de hoogte te brengen van ontwikkelingen in het werkveld V&V. Mocht u vragen of opmerkingen hebben voor de Werkveldraad, wij horen het graag. U kunt contact met ons opnemen via onze secretaris Eva Kersbergen:
[email protected]. Enquête over rapporteren: verboden, gedoogd, gevraagd? Februari 2015 is inmiddels voorbij en de uitkomsten van de enquête laten helaas nog op zich wachten. Maar, wees niet ongerust, het komt eraan. Wij hebben 103 enquêtes mogen ontvangen uit nagenoeg het hele land met veel tips en toelichting over rapportage, maar ook vragen en opmerkingen. Dat er verschillen waren in werkwijzen en werksituatie hadden wij ons voorgesteld. Dat was de reden dat wij geprobeerd hebben zoveel mogelijk situaties te benoemen. De verschillen zijn groter dan wij hadden gedacht. Wij zijn nu bezig om alle gegevens in kaart te brengen, anoniem uiteraard. Dat is ook ons doel van de enquête: in kaart brengen hoe de verschillende situaties zijn en van daaruit vragen formuleren die ons inziens meer aandacht, onderzoek en reflectie vragen. Heel hartelijk dank aan iedereen die haar of zijn bijdrage heeft geleverd. Wij hopen zo snel mogelijk de resultaten te presenteren, maar het zal nog enkele weken tijd vragen. Jantien de Vries en Eva Kersbergen Symposium over ‘de onmachtscompetentie’ op 6 oktober 2015 In de vorige nieuwsbrief werd het symposium van ons werkveld al aangekondigd. Het thema van het symposium is ‘de onmachtscompetentie’. We zullen ons bezig houden met vragen als: wat maakt het zo moeilijk om met onmacht om te gaan? Wat is onmacht precies, wanneer zijn we wel en niet onmachtig? Wat doet verlangen naar macht en controle met ons? Kunnen we spreken van een ‘onmachtscompetentie’? In dit symposium willen we vanuit verschillende invalshoeken kijken naar onmacht. We geven praktische handvatten mee om onszelf en onze organisaties vaardiger te maken in het omgaan met onmacht. Meer informatie volgt, schrijf de datum alvast in uw agenda! Madeleine Kievits en Myriam Braakhuis Gezocht: voorbeeld of partners in transitie ouderenzorg: inzet, formatie, financiering en positie geestelijke zorg In de ouderenzorg zijn allerlei ontwikkelingen gaande die zijn weerslag hebben op de inzet, formatie, financiering en positie van geestelijke zorg. In onze organisatie gold tot nu toe een vaste norm van 10 minuten geestelijke zorg per bewoner per week voor de AWBZ-plaatsen. Op deze wijze waren we beschikbaar voor bewoners en kon per locatie worden bepaald waar GV nog meer voor werd ingezet. Dit jaar vindt er een transitie plaats naar decentralisatie, ‘zo thuis mogelijk’, vraaggericht werken, zelforganiserende teams, scheiden wonen en zorg en het werken via zorgarrangementen. Idee is dat bewoners, hun mantelzorgers en de zorgteams bepalen welke diensten worden afgenomen (zoals de diensten van de geestelijke verzorging), en dat deze – waar mogelijk - zoals vroeger thuis worden georganiseerd (dus meer hulp vanuit naasten, vrijwilligers en wijk) en dat er naast een basispakket ook sprake is van pluspakketten.
Graag komen wij in contact met collega’s die al verder zijn met deze veranderingen. Wie heeft al eerder met deze veranderingen te maken gehad en op welke wijze wordt bij jullie de geestelijke zorg ingezet en gefinancierd. Welke keus is er gemaakt in jullie organisatie als het gaat om financiering en positionering van de geestelijke verzorging en waarom? Vallen jullie onder algemene overhead, verblijf, behandeling? Zitten jullie in een basis- of pluspakket? Wat waren daarbij doorslaggevende argumenten? Wat zijn jullie positieve en negatieve ervaringen? Ik hoop dat jullie ons kunnen helpen met informatie zoals bijvoorbeeld een beleidsplan, notities of tips. Wie weet kunnen wij elkaar in de toekomst ook op de hoogte blijven houden van deze transitie. Hartelijk dank alvast. De collega’s van Amstelring. E-mail:
[email protected]
HOSPICES Donderdag 21 mei is er alweer de Vierde bijeenkomst Hospice Geestelijk Verzorgers in het Academisch Hospice Demeter te De Bilt. Onderwerp: ‘Scholing Spirituele Zorg in hospices.’ Tijd 13.00 uur - 16.00 uur. Een hartelijke uitnodiging tot deelname aan alle geestelijk verzorgers in hospices en palliatieve units in zorginstellingen. Vooral ook aan diegenen, die recent zijn aangesloten bij de nieuwe verbrede organisatie van de Associatie Hospicezorg Nederland (AHzN, de voormalige AHCH). De Associatie is in 2014 opengesteld voor alle soorten hospices en palliatieve units in zorginstellingen en heeft haar naam daarbij aangepast. Graag voor 19 mei aanmelden bij Betty Morel (
[email protected]).
Organisatie Het werkveld Hospices komt sinds de oprichting op 21 november 2013 tweemaal per jaar bij elkaar in Academisch Hospice Demeter te De Bilt. Momenteel zijn er ruim twintig collega’s aangesloten. Gettie Kievit, geestelijk verzorger Hospice Demeter De Bilt en een van de initiatiefnemers van het werkveld, is voorzitter. Betty Morel, geestelijk verzorger Hospice De Regenboog Eindhoven is secretaris en neemt in de werkveldraad Verpleeghuizen & Verzorgingshuizen namens hospicevoorzieningen de kwaliteitszetel in. Roel Hekking (voormalig bestuurslid VGVZ), is in deze beginperiode notulist en adviseur. De hoogleraren Carlo Leget ( bijzonder hoogleraar Ethische en spirituele vragen in de palliatieve zorg vanuit de AHCH) en Saskia Teunissen (hoogleraar Hospicezorg en directeur van Demeter) nemen deel als adviseur vanuit hun eigen expertise. Er worden met name specifieke beroepsthema’s aan de orde gesteld (zoals ‘Vertrouwelijkheid’, ‘Scholing’), maar zo nodig ook thema’s die in het maatschappelijke veld van de gezondheidszorg een rol spelen. In de najaarsbijeenkomst van november 2014 is er bijvoorbeeld vanuit de expertrol door de hospice geestelijk verzorgers een bijdrage geleverd aan een pilot van zorgverzekeraar Achmea. Deze pilot Spirituele zorg in hospicevoorzieningen wordt dit jaar door Achmea uitgezet in hospices en palliatieve units en gaat over de toevoeging van de spirituele en sociale dimensie aan het Utrecht Symptoom Dagboek (USD). Het vroegtijdig aandacht geven aan de signalering van vraagstukken in het spirituele domein sluit geheel aan bij de visie van ons werkveld.
Visie en missie Onze visie is dat geestelijke verzorging in hospices specifieke aandacht verdient, omdat: 1. Hospicevoorzieningen zijn zorglocaties met specifieke kenmerken: – er wordt alleen palliatieve zorg geleverd – er wordt direct samengewerkt met professionals en vrijwilligers – de organisatiestructuur is vaak specifiek: particulier initiatief in combinatie met professionele zorgverlening gevormd naar de geografische omgeving en de lokale keten. 2. De vierde dimensie van de palliatieve zorg, het spirituele aspect, dient een professionele, geïntegreerde plek te krijgen binnen de zorg van het hospice. Als vervolg van de missie ziet het werkveld het als haar taak: - Het bevorderen van een optimale, transparante en geïntegreerde positie van geestelijk verzorgers in Nederlandse hospicevoorzieningen. - Het vergroten van de inhoudelijke kwaliteit van geestelijk verzorgers in een hospicevoorziening. - Het helpen behartigen van belangen van geestelijk verzorgers in hospices. Verder is van belang dat onderzoek naar palliatieve geestelijke zorg in het domein van de hospicezorg zal worden gestimuleerd. Ook is van belang dat er oog is voor lokale initiatieven van collegae in het land (regionale bijeenkomsten en intervisie). Inventarisatie op landelijk niveau van deze initiatieven bevordert transparantie en zo nodig ook afstemming. Dus al met al voor nog niet aangesloten collega hospice geestelijk verzorgers de moeite van een aanmelding voor de mei-vergadering waard. Hartelijk welkom! Gettie Kievit
WERKVELD REVALIDATIE GVR bijeenkomst dinsdag 27 januari 2015 Op de bijeenkomst van het werkveld Revalidatiecentra spraken wij over de toekomst van de geestelijke begeleiding in de revalidatie. Ook de insteek en inhoud van onze bijeenkomsten werd in die bespreking meegenomen. Het blijkt dat veel collega’s moeilijk tijd kunnen vrijmaken voor de bijeenkomsten (drie maal per jaar een hele dag). Dit heeft te maken met kleine contracten, veel taken en intensievere begeleidingstrajecten met revalidanten. We constateerden een behoefte om ons als geestelijk begeleiders verder te specialiseren in ons vak, juist ook gericht op de setting waarin wij werken. Daarom besloten we onze bijeenkomsten voortaan nog meer dan voorheen in te richten als permanente nascholing. We gaan meer mensen van buiten uitnodigen om ons hierbij te inspireren en ondersteunen en zullen daarvoor wellicht een (kleine) bijdrage moeten betalen. Deze menen we echter te kunnen declareren bij onze werkgevers, in het kader van nascholing. Toekomstige thema's We benoemden een drietal onderwerpen voor de komende bijeenkomsten: ‘Geestelijke oefeningen met betrekking tot het omgaan met pijn’. Hierbij zal een therapeut uit het pijnteam betrokken worden om een presentatie te geven, en Hielke Bosma zal ons iets vertellen over een model dat hij ontwikkelt ten aanzien van (chronische) pijn.
‘Coaching in profilering’. We stellen ons voor om iemand uit te nodigen die ons heel praktisch helpt/coacht om ons beter te profileren binnen onze respectievelijke
instellingen. We denken bijvoorbeeld aan filosofe Kiki Verbeek (zie haar blog Glashelderverhaal). ‘Geestelijke begeleiding bij verschillende diagnosegroepen’ Doe je als GB'er iets anders met mensen met een dwarslaesie dan met mensen met bijvoorbeeld hersenletsel? (Hoe) beïnvloedt het hersenletsel de manier van zingeven? Dat soort vragen. Dit onderwerp moet nog verder uitgewerkt worden.
WERKVELD EERSTE LIJN Contact: Joleen Kieneker (voorzitter),
[email protected], 06-30 69 86 90 Liesbeth ter Elst (secretaris), ),
[email protected], 06-10 20 68 55 Astrid Maria Boshuisen (PR & Communicatie),
[email protected], 06-23 51 86 73 Op 10 februari jl. kwam de Werkveldraad GV in de Eerste lijn bijeen. Wat werd er besproken, en wat is er gebeurd? Een kort verslag. Speerpunten Gebleken is dat er heel wat diverse aandachtspunten worden aangedragen voor de werkveldraad, én voor het werkveld Eerste lijn als geheel. Dit maakt het wenselijk om sterker te focussen. Als werkveldraad hebben we daarom besloten om de nadruk in dit stadium te leggen op het onderzoeken van de mogelijkheden voor financiering van geestelijke verzorging via de aanvullende verzekering. Dit betekent dat onderwerpen als (de Starterskit Geestelijke Verzorging in de) WMO in dit stadium niet verder door de werkveldraad zullen worden opgepakt en uitgewerkt. Starterskit WMO Op de website van de VGVZ is het Starterspakket Geestelijke Verzorging in de WMO te vinden. Dit geldt ook voor de hand-outs en presentaties bij de gelijknamige werkconferentie van 1 december jl. Aansluiting RBCZ: gewenst? Aansluiting bij het RBCZ biedt uitzicht op financiering van geestelijke verzorging via de aanvullende verzekering. Daaraan is echter een aantal praktische en inhoudelijke voorwaarden verbonden. Een van de voorwaarden betreft een minimum aantal leden die een praktijk in de Eerste lijn willen starten. Bovendien dient een lid van het RBCZ met een therapeutische insteek te werken. Aan de registratie bij het RBCZ zijn ook kwaliteitseisen en kosten verbonden. De hamvraag is, of er voldoende (toekomstige) werkveldleden zijn die aansluiting op deze basis een optie vinden. Enquête We hebben als werkveldraad inmiddels een enquête verstuurd. Dit om zicht te krijgen op vragen als: willen mensen zich aansluiten bij het werkveld Eerste lijn? Willen mensen als geestelijk verzorger werken onder de voorwaarden van de RBCZ? De resultaten worden momenteel verwerkt. We kunnen onze verdere inspanningen mede baseren op de gegeven informatie. Sluit u aan! Interesse om u aan te sluiten bij het werkveld Eerste lijn? Welkom! U kunt zich melden via bovenstaande contactgegevens. NB: lidmaatschap van meerdere werkvelden is mogelijk. Laat u zich dus niet tegenhouden door het feit dat u eventueel al bij een ander werkveld hoort.
Verschuivingen Thea Kloek zal op eigen verzoek een andere, nog te bepalen portefeuille onder haar hoede nemen. We verwelkomen Liesbeth ter Elst als onze nieuwe secretaris. Symposium Het ligt in onze bedoeling nog dit jaar een bijeenkomst te organiseren. Zodra er ontwikkelingen te melden zijn, berichten we hierover. Astrid Maria Boshuisen
KATHOLIEKE SECTOR Wisseling in de raad Na in totaal meer dan 10 jaar trouwe inzet hebben we afscheid genomen van Jan Joosten. Hij heeft jaren de taak van penningmeester vervuld, en was daarin accuraat en punctueel, net zoals in de bijdragen in de vergadering en de voorbereiding van verschillende onderwerpen. Jan van der Wal heeft de vrijgekomen zetel weer bezet. Verdiepingsreis Door de beperkte inschrijvingen hebben we de verdiepingsreis naar Lourdes geannuleerd. Het was financieel niet haalbaar. De aangekondigde voorbereidende studiemiddag, waarvan we eerder hebben gemeld dat deze ook los georganiseerd kon worden, hebben we wegens alle belangrijke stukken en bijeenkomsten van de VGVZ uitgesteld naar een rustiger tijdstip. Beroepsstandaard Binnen de raad hebben we hierover gesproken en gezamenlijk met de protestantse sector gereageerd. We hopen onze fundamentele uitgangspunten op 20 april nogmaals schriftelijk onder de aandacht te brengen.
PROTESTANTSE SECTOR Studiedag samen met collega's krijgsmacht Helaas is vorig jaar de conferentie niet doorgegaan, maar dit jaar hopen we in de herfst een gezamenlijke studiedag te beleggen met onze protestantse collega’s uit de krijgsmacht. We hebben al een paar ideeën over de inhoud van het programma maar we staan open voor suggesties! Het lijkt ons boeiend om van elkaars werk te horen en de raakvlakken daarvan te verkennen. Zodra we concreet weten waar en wanneer deze studiedag zal worden gehouden laten we dat weten. Reactie beroepsstandaard Naast dat we contacten hebben gelegd met de Geestelijke verzorging in de krijgsmacht hebben we ook de banden aangehaald met de Katholieke sectorraad. In januari is er een gezamenlijke vergadering geweest over de ontwikkelingen binnen onze vereniging en onze zorgen m.b.t. de nieuwe beroepsstandaard. Wat ook heeft geleid tot een gezamenlijke reactie. Inmiddels hebben alle leden het concept van deze nieuwe beroepsstandaard toegezonden gekregen. In een eerder stadium heeft de protestantse sectorraad commentaar geleverd op dit concept. Dit commentaar is terug te vinden op onze Facebook pagina: www.facebook.com/ProtestantseSectorraadVanDeVgvz
De samenstelling van onze sectorraad per 1 januari 2015: Wim van Laatum, voorzitter, contact katholieke sectorraad en PTHU Simone Visser, secretaris afgevaardigde PGZ, contact GV krijgsmacht Els Groeneveld, penningmeester, contact GV krijgsmacht Johan Bruning, contact met de Duitse collega’s van Nordrhein-Westfalen Adri Spelt, afgevaardigde Algemeen Bestuur Wiena Bakker Ineke Uitdewilligen Vrede en alle goeds Wim van Laatum
SECTOR INSTITUTIONEEL NIET GEZONDENEN (SING) 5 maart: eerste studiemiddag Op de agenda stonden de nieuwe bestuursstructuur en de toetsingen door de RING. Hetty Zock gaf uitleg over de RING en de toetsingen. De aanwezigen hadden veel vragen. Op de webpagina van de SING staat informatie over de RING-GV en een link naar hun website. Over de nieuwe bestuursstructuur heeft ieder VGVZ-lid informatie ontvangen vanuit het secretariaat. De raad van de SING zou graag uitgebreid worden met 1 of 2 nieuwe leden. Tijdens de studiemiddag hebben zich 2 mogelijke kandidaten gemeld, waarmee we in gesprek gaan. De LinkedIngroep De LinkedIngroep telt nu meer dan 50 leden en er is van alles in geschreven. De SING heeft echter al bijna 150 leden. Er zijn dus nog veel SING-leden die nog niet kunnen meediscussiëren. Ieder SING-lid kan zich aanmelden voor deze LinkedIn groep en meedoen.
GEGEVENS BESTUUR VGVZ EN DE RADEN Namen en contactgegevens vindt u hier. Wijzigingen Graag houden wij ons ledenbestand zo up-to-date mogelijk. Geef daarom wijzigingen in uw emailadres of in uw andere gegevens (werk of privé) door aan
[email protected]. Agenda Activiteiten van de werkvelden en sectoren worden ook vermeld op de website van de VGVZ. Voor het aanmelden van activiteiten kunt u een mail sturen naar
[email protected]. Volgende Nieuwsbrief De volgende nieuwsbrief verschijnt eind juni. Kopij kunt u voor 17 juni aanleveren bij het secretariaat van de VGVZ,
[email protected].