Beroepscompetentieprofiel Werkvoorbereider
SBW O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Inhoudsopgave Algemene informatie Kerntaken van het beroep Kernopgaven van het beroep Competentiematrix Beroepscompetenties met succescriteria
2 5 8 9 10
1
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Beroepscompetentieprofiel werkvoorbereider Algemene informatie
datum: 10-9-2004
versie: 2
Onder regie van SBW kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven Ontwikkeld door:
Brondocument(en)
Legitimering +beroepscompetentieprofiel door: - op format vereisten - op de inhoud
SBW, afdeling O&T
1. Eindrapport Beroepenanalyse middenkaderfunctionaris gww/geodesie IO008/011/RPS/LB(2000); IO008/005/RPS/SH (2000) 2. Loopbaanpaden middenkaderfunctionaris infratechniek SAOB 19-12-2003
SBW, d.d. 16-11-2004 Bolegbo-vok, d.d. 01-12-2004 Vereniging STADSWERK Nederland, d.d. 22-11-2004 ONRI, d.d. 29-11-2004 Vianed, d.d. 22-11-2004 VNBG, d.d.30-11-2004 FNV Bouw, 21-12-2004 Hout- en Bouwbond CNV, d.d. 20-12-2004 HZC, d.d. 09-12-2004.
Mogelijke functiebenamingen • medewerker bedrijfsbureau • werkvoorbereider Beroepsbeschrijving Beroepscontext/ Sector en bedrijf werkzaamheden De werkvoorbereider verricht zijn werkzaamheden in de sector grond-, water- en wegenbouw. Deze sector is onderdeel van de bedrijfstak bouw. De werkvoorbereider is vooral werkzaam in bedrijven met meer dan 20 werknemers. Meer dan 40% werkt bij bedrijven met meer dan 100 werknemers. De bedrijven zijn voornamelijk uitvoerende bouwbedrijven in de gww – algemeen,(47%), gevolgd door gespecialiseerde aannemers (15%) en ingenieursbureaus (12%). De overige 26% bestaat uit diverse overheids- of semi overheidsdiensten. De opdrachtgevers zijn aannemers, overheidsinstellingen, particulieren en particulier bedrijfsleven. Werkomgeving De werkvoorbereider werkt in en vanuit een kantooromgeving.Hij bezoekt werklocaties om zich een beeld te vormen bij het begroten van opdrachten in tijd, geld en mogelijk belastende omstandigheden. Hij heeft te maken met medewerkers van zijn eigen organisaties, opdrachtgevers, leveranciers en afnemers.
2
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Werkzaamheden De belangrijkste werkzaamheden van de werkvoorbereider zijn: • aanbesteden • werkvoorbereiden • vergaderen en onderhandelen Materiaal/materieel Geen Relaties en contacten De werkvoorbereider heeft contact met de verschillende afdelingen, uitvoerder, opdrachtgever, leveranciers, klanten en bij een project betrokken organisaties. In alle gevallen voorzien ze hem van informatie. Persoonskenmerken Er zijn geen specifieke fysieke vereisten.
Rol en verantwoordelijkheden
Complexiteit
Typerende beroepshouding
Wettelijke vereisten Geen specifieke wettelijke vereisten gevonden. De werkvoorbereider is verantwoordelijk voor: • het inventariseren van wensen van opdrachtgevers, betrokkenen en van benodigde vergunningen • het uiteenrafelen van bestekken in activiteiten en verplichtingen • het realiseren van gunstige prijzen bij goede kwaliteit • het aanbesteden van werk aan derden De werkvoorbereider werkt zelfstandig, bepaalt de volgorde van zijn eigen werk en draagt alternatieven aan. Hij deelt jet werk samen met collega’s in, geeft opdrachten aan collega’s, werkt in teamverband en controleert uitgegeven opdrachten. Hij legt verantwoording af aan de bedrijfsleiding Het rekening houden met belangen van bij een project (gevraagd en ongevraagd, zoals omwonenden) betrokkenen, de regelgeving en de te kiezen uitvoeringsmethodiek betekent complexe oplossingen. De begrotingssom voor een opdracht wordt in hoge mate bepaald door het toepassen van uitgekiende processen en goede inkoop. Dat is een complexe verwevenheid van tal van aspecten die elkaar op diverse fronten beïnvloeden. Daarmee varieert de complexiteit van het werk van een werkvoorbereider met het type of omvang van een project van eenvoudig tot hoog. De werkvoorbereider is een kwaliteit- en prijsbewuste organisator, die zorgvuldig relaties bouwt en onderhoudt, en zichzelf goed op de hoogte houdt van ontwikkelingen die effect kunnen hebben op zijn resultaat. Tijdens de uitvoeringsfase evalueert hij zijn handelen en verwerkt de resultaten in de nieuwe opdrachten. Hij vertaalt wensen van betrokkenen naar oplossingen en communiceert deze. De werkvoorbereider moet over goede contactuele eigenschappen beschikken naast uitgebreide communicatieve vaardigheden. Hij moet goed koopmanschap verenigen met een oplossingsgericht resultaat binnen technische specificaties. Hij moet goed op de hoogte zijn van wet- en regelgeving rondom het bouwproces. 3
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Trends/innovaties Marktontwikkelingen
Wetgeving/ overheidsregulering
Technologische ontwikkelingen
Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen
Internationale ontwikkelingen
Loopbaanmogelijkheden
Op dit moment van economisch beperkte groei of stilstand stabiliseert de markt Bedrijven houden met moeite het hoofd boven water. Er is een overnameperiode geweest waardoor grote aannemingsbedrijven zijn ontstaan waarbij relatief veel combinaties B&U met infra. De toekomstverwachting zijn nauw gekoppeld aan kabinetsbeleid. Voor de werkvoorbereider geldt dat hij in een groeimarkt in hoge mate het rendement kan beïnvloeden. In een krimpende of stagnerende markt zal hij de verliezen moeten beperken. Zijn functie in de markt zal qua betekenis toenemen, naarmate contracten een meer geïntegreerd karakter aannemen.( turn-key/ design-construct-maintain)In een groeimarkt zal de werkvoorbereider in hoge mate het rendement kunnen beïnvloeden. In een krimpende markt zal hij de verliezen moeten beperken. Het principe van just in time delivery betekent het maken van nauwkeurige planningen en goede afspraken. Europese regelgeving en geïntegreerde contractvormen brengen met zich mee dat de grootte van projecten in tijdsomvang zal toenemen en dat voor een te realiseren werk al in de ontwerpfase rekening gehouden zal moeten worden met de eisen van de beheerfase. De specifieke regelgeving voor dit type contracten vereist uitgebreide juridische kennis. Dat betekent dat in de nabije toekomst met meer van die aspecten rekening gehouden moet worden. Ook de verplichting om projecten met een aanneemsom boven een vastgesteld bedrag Europees aan te besteden zal leiden tot toetreding van Europese aannemersbedrijven tot de aanbestedingsmarkt. Dat zal effecten hebben op het inkopen van materiaal, materieel, diensten en arbeid. Daar gevolgde werkmethoden en personeelsbeleid met daaraan gekoppelde kosten zullen voor de uitvoerder reden zijn zich daar nader in te verdiepen. De toename van wetgeving leidt tot grotere complexiteit. Als voorbeelden voor bestaande (en muterende) regelgeving zijn te noemen: Kwaliteitseisen, arbobesluiten, Bouwbesluit, Bouwstoffenbesluit, BPAB, UAR, UAV(gc), landelijke en regionale milieuverordeningen, uitvoeringsregelingen CROW, BBRL’s etc. Enerzijds neemt de mogelijkheid tot beheer van informatiestromen toe, anderzijds worden technische en uitvoeringseisen aan producten en werkmethoden steeds geavanceerder of van meer randvoorwaarden en regelgeving voorzien. De werkvoorbereider zal voor een aantal kentallen minder eenvoudig toegang hebben tot digitale bestanden en afhankelijk zijn van andere deskundigen. Door regelgeving en schaalvergroting door bedrijfsclusteringen zal de werkvoorbereider opdrachten en inkoop (vb diensten) bij zijn eigen organisatie plaatsen en daarom ook overleggen en samenwerken met collega’s van andere disciplines Een toetreding tot de Europese aanbestedingsmarkt van zijn bedrijf zal voor de werkvoorbereider inspanningen vergen om elders geldende normen, regels en wetten, handel en uitvoering op de goede manier toe te passen. De werkvoorbereider kan door studie en ervaring doorgroeien naar senior functie of een leidinggevende functie zoals hoofd bedrijfsbureau of bedrijfsleider.
4
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Kerntaken van het beroep
1. Projectomstandigheden inventariseren
2. Uitvoering infraprojecten voorbereiden
3. Infraprojecten aanbesteden
Kerntaak 1 Projectomstandigheden inventariseren Proces
Rol/verantwoordelijkheden
Complexiteit
Betrokkenen
(Hulp-)middelen
Kwaliteit van proces en resultaat Keuzes en dilemma’s
De werkvoorbereider zal voor een te realiseren infraproject de wensen van opdrachtgevers, gebruikers, omwonenden en belangenpartijen inventariseren. Ook inventariseert hij de op het project en projectlocatie van toepassing zijnde regelgeving.Hij vertaalt de effecten van de inventarisaties naar plannings- en kostenaspecten. Hij communiceert de besluiten van gemaakte keuzen naar betrokkenen. De werkvoorbereider is verantwoordelijk voor het op tijd en in voldoende mate beschikbaar zijn van informatie over belemmeringen of specifieke eisen die invloed hebben op uitvoering en of kosten. Hij stemt daarbij af met collega’s en interne deskundigen, besteedt nader onderzoek uit aan collega’s of deskundigen. Hij legt verantwoording af aan zijn leidinggevende. Het aantal variabelen kan erg groot zijn en onderling op meer dan één manier samenhangen. Te nemen maatregelen of acties en kosten zullen tegen elkaar afgezet moeten worden. Daarmee is het werk complex. Alle bij de projectuitvoering betrokkenen of belanghebbenden. (vertegenwoordigers van) opdrachtgevers leveranciers, omwonenden, medewerkers van het eigen bedrijf (calculator, uitvoerder, tekenaar) Computerapparatuur met geëigende software en bestanden. Projectinformatie in de vorm van bestek met tekeningen en planningen. De inventarisaties zijn gemaakt en voorzien van advies en motivatie. Betrokkenen zijn geïnformeerd. • Wensen en verlangens versus mogelijkheden. Niet alles is te honoreren qua kosten of uitvoeringsmogelijkheden. Door onvoldoende of onvolledige afstemming of communicatie komen de problemen later heftiger aan bod. • Kosten versus tevredenheid. Gekozen kan worden voor een goedkopere oplossing met grotere overlast of mindere kwaliteit. Ook dan zal onvrede leiden tot mogelijke vertraging.
5
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Kerntaak 2 Uitvoering infraprojecten voorbereiden
Proces
Rol/verantwoordelijkheden
Complexiteit
Betrokkenen (Hulp-)middelen Kwaliteit van proces en resultaat
Keuzes en dilemma’s
De werkvoorbereider bereidt het infraproject voor de uitvoering voor, door het maken van planningen voor inzet van personeel, materiaal en materieel, werkschema’s en afroepschema’s. Hij ziet erop toe dat inkoop en levering afgestemd worden met de projectplanning. Hij stelt werkmethoden vast, maakt een risico inventarisatie en stelt milieuplannen op voor bouwprojecten. De werkvoorbereider is verantwoordelijk voor voorbereidingsdocumenten waarmee duidelijk wordt met welke inzet de uitvoering van het project gerealiseerd moet worden. Hij overlegt met uitvoering en controleert aangeleverde gegevens van collega’s en derden. Hij legt verantwoording af aan zijn leidinggevende. De complexiteit is hoog vanwege de vele in elkaar grijpende activiteiten en kritieke paden door niet goed voorspelbare effecten als weersinvloed of stagnatie van levering. De werkvoorbereider moet deze risico’s zo goed mogelijk inschatten. Bedrijfsleiding, calculator, bestekschrijver, uitvoerder, (hogere) veiligheidskundige. Computerapparatuur met geëigende programma’s en bestanden. Projectinformatie. Een totaal van schema’s en overzichten waarmee methode, inzet en afroep van producten, goederen en diensten duidelijk is voor de verantwoordelijke gebruiker, en waarbij risico’s en milieumaatregelen zijn geïnventariseerd of vastgesteld. • Tijd-kwaliteit. De startdatum van een project kan een te korte voorbereidingstijd betekenen, waardoor de zorgvuldigheid en daarmee de kwaliteit van de informatie lager is. • Plaats–omstandigheden. De locatie van een toekomstig project kan reden zijn voor bijkomende kosten. Er moeten dan keuzes gemaakt worden die deels gebaseerd zijn op schattingen. • Jaargetijde-uitvoerbaarheid De kosten voor een project kunnen fors variëren als jaargetijdegebonden weersomstandigheden (vorst, neerslag) uitvoeringstechnische effecten hebben.
6
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Kerntaak 3 Infraprojecten aanbesteden
Proces
Rol/verantwoordelijkheden
Complexiteit
Betrokkenen (Hulp-)middelen Kwaliteit van proces en resultaat Keuzes en dilemma’s
De werkvoorbereider besteedt infraprojecten aan. Hij maakt de nota van inlichtingen, vraagt offertes van aannemers, stelt prijsvergelijkingen op, beoordeelt begrotingen van aannemers. Hij stelt (mede) een aannemingsovereenkomst op en onderhandelt over offertes. Hij gunt opdrachten van een beperkte omvang. De werkvoorbereider is verantwoordelijk voor het inlichten van aannemers en het beoordelen van aanbiedingen. Daar waar toelichting gewenst is op een aanbieding zorgt hij voor het inwinnen van de informatie. Hij legt afhankelijk van ervaring en bedrijfsvoorschriften verantwoording af aan de bedrijfsleiding. De complexiteit kan variëren. Er zijn standaardprojecten en complexe projecten waarbij door een aanbieder van andere werkmethoden of alternatieven en complexe variaties beoordeeld moeten worden. Bedrijfsleider, (hoofd bedrijfsbureau), aannemers. Computerapparatuur met geëigende software en bestanden. Projectinformatie. De opdracht is verstrekt (gegund) aan de aannemer die de vereiste kwaliteit voor de laagste prijs garandeert binnen het gestelde tijdsbestek en overige voorwaarden. • Geld-kwaliteit. Een aanbieder kan een prijs offreren die weliswaar lager is, maar waarbij vaststaat dat tegen of onder kostprijs gewerkt gaat worden. Logisch is dan extra kwaliteitscontroles in te bouwen. • Vorm van aanbesteden versus marktwerking. Er kan gekozen worden voor aanbestedingsvormen waarbij met of zonder voorafgaande selectie werk gegund wordt, tot onderhands aanbesteden aan bijvoorbeeld de zgn huisaannemer.De keuze voor de vorm kan effecten hebben op de kosten van een project. • Europees aanbesteden versus beperkt aanbesteden. De regelgeving maakt het voor buitenlandse (europese unie) bedrijven mogelijk mee te dingen naar opdrachten als de aanneemsom een vastgesteld bedrag te boven gaat. Door het splitsen in deelprojecten zijn er meer aanbestedingen.
7
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
Kernopgaven van het beroep
Kernopgave 1 Weersomstandigheden De werkvoorbereider staat voor de opgave om alles wat er aan projecteisen of resultaatsverplichtingen benodigd is zodanig te plannen dat weersgevoelige activiteiten in de jaargetijden met dat weertype zo mogelijk vermeden worden of dat met de risico ’s in uitvoering en tijd rekening gehouden wordt. Kernopgave 2 Plaatselijke omstandigheden De werkvoorbereider staat voor de opgave de plaatselijke omstandigheden en eisen voor wat betreft werkvoorwaarden nauwkeurig te inventariseren en mee te wegen in de begroting van uitvoering, zoals bijvoorbeeld doorstroomeisen voor verkeer, bereikbaarheid van aan het werk gelegen percelen of andere tijdens het werk in stand te houden voorzieningen. Ook specifieke eisen voor een werklocatie zoals bijvoorbeeld trillingsomvang, geluidbeperking , werktijden moeten in kaart gebracht worden. Kernopgave 3 Toegankelijkheid De werkvoorbereider staat voor de opgave de toegankelijkheid van het werkterrein voldoende te laten meewegen in de uitvoeringsplanning van projecten. Het probleem kan bestaan uit bijvoorbeeld maximale asdruk voor een wegennet, plaatselijke grondmechanische omstandigheden waardoor aanen afvoerproblemen logistieke en of voortgangsconsequenties hebben.
8
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004 Competentiematrix Beroepscompetenties
1 2 3 4 5 6
Tekening lezen Planning maken Planning hanteren Begroting hanteren Bestek hanteren Inkopen producten diensten Zie matrix algemene competenties
Kerntaak 1 2 3 x x x x x x x x x x x x x x x x x
Kernopgave 1 x x x x x x
2 x x x x x x
3 x x x x x
4 x x x x x x
Kerntaken van het beroep 1. Projectomstandigheden inventariseren 2. Uitvoering infraprojecten voorbereiden 3. Infraprojecten aanbesteden
Kernopgaven 1. Weersomstandigheden 2. Plaatselijke omstandigheden 3. Prijsschommelingen 4. Toegankelijkheid
9
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004 Beroepscompetenties met succescriteria 1 Tekening lezen Beroepscompetentie De werkvoorbereider is in staat om op adequate wijze tekeningen te lezen. (BOS/SC) Successcriteria Controleert de status van de tekening Proces Maakt een scheiding tussen hoofd- en bijzaken Controleert of de informatie volledig is Controleert of de informatie onderling consistent is Controleert de tekeninginformatie met overige op de tekening betrekking hebbende informatie (bv bestek of tekeningen van andere organisaties) Meldt onvolkomenheden Verzoekt om nadere informatie bij de betrokkenen Stelt de status vast van wijzigingen en aanvullingen volgens geldend kwaliteitssysteem Archiveert wijzigingen. Met de informatie van de tekening kan eenduidig het vervolgtraject starten Resultaat De status van de tekening is eenduidig vastgelegd 2 Planning maken Beroepscompetentie De werkvoorbereider is in staat om op adequate wijze planningen te maken. (BOS/SC) Succescriteria Verzamelt projectinformatie, zoals bestek en bestekstekeningen Proces Definieert opdrachten in tijd, inzet personeel, goederen en diensten Bepaalt en berekent nauwkeurig de hoeveelheden in aantallen en hoeveelheden Bepaalt nauwkeurig de wederzijdse afhankelijkheid van werkprocessen (kritieke pad) Maakt werkschema’s en afroepschema’s Stelt werkmethoden vast Overlegt met andere afdelingen en om tot optimale capaciteitsbezetting te komen Overlegt en onderhandelt met opdrachtgevers, externe adviseurs, leveranciers en aannemers Draagt zorg voor het informeren van interne en externe betrokkenen Werkt volgens algemeen geldende procedures en regels binnen de eigen organisatie en van opdrachtgevers Houdt rekening met beperkende collectieve omstandigheden zoals weerverlet en verlof Diverse onderling afgestemde planningen en schema’s Resultaat
10
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
3 Planning hanteren Beroepscompetentie De werkvoorbereider is in staat om op adequate wijze civieltechnische planningen en werkschema’s te hanteren. (BOS/SC) Succescriteria Verzamelt aan planning gerelateerde relevante informatie Proces Verdeelt planningen in hoofd- en bijzaken Vertaalt planningen naar afroep-, levering- en inzetmomenten Geeft in planningen actuele situatie middels bouwlijn aan Signaleert knelpunten voor afgeleide of gerelateerde planningen en schema’s als gevolg van vertraging of versnelling van het bouwproces (leveringen, kritieke pad) Maakt een inschatting van gevolgen van wijzigingen in uitvoeringstempo Vertaalt knelpunten naar voorstellen voor actie Communiceert te nemen acties met betrokkenen Stelt planningen en werkschema’s bij Een actuele planning die gecommuniceerd is met alle betrokkenen Resultaat 4 Begroting hanteren Beroepscompetentie De werkvoorbereider is in staat om op adequate wijze een begroting voor een civieltechnisch project te maken (BOS/SC) Succescriteria Verzamelt projectinformatie over locaties, tijdsplanning, resultaatsverplichting, Proces aantallen, hoeveelheden en keuren Verzamelt externe gegevens van kosten en leveringsvoorwaarden Bezoekt inlichtingenbijeenkomsten Bepaalt gelijksoortigheid van werkzaamheden Bepaalt prijzen per eenheid Onderhandelt met leveranciers van producten, goederen en diensten over prijzen en leveringsvoorwaarden. Houdt rekening met variabele omstandigheden zoals afstanden, aanvoerroutebelemmeringen, ondergrond, brandstofvariaties, weersomstandigheden en jaargetijde. Houdt rekening met resultaten van eerder uitgevoerde vergelijkbare projecten. Berekent de kostprijs voor een project Voert overleg met bedrijfsleiding over aanneemsom of aanbiedingsprijs Een accurate werkvoorbereiding, waarin de uitvoeringsrisico’s verrekend zijn Resultaat
11
O&R04/7/042/mdr/10-9-2004
5 Bestek hanteren Beroepscompetentie De werkvoorbereider is in staat om op adequate wijze een civieltechnisch bestek te hanteren. (BOS/SC) Succescriteria Verzamelt aan het bestek gerelateerde informatie, zoals planningen en Proces werkschema’s, afspraken met leveranciers en anderen. Leest de resultaatsverplichtingen of leveranties af en vergelijkt die met de actuele stand Past aanvullende voorwaarden toe Controleert de genomen maatregelen inzake KAM met de RIE Kan besteksposten toedelen aan betalingstermijnen Onderhandelt met opdrachtgever over betaalbaarstelling en termijnen Stelt wijzigingen in uitvoering of realisatie vast ten aanzien van bestek Communiceert en rapporteert wijzigingen in bestek Het project kan worden uitgevoerd volgens bestek, of volgens goedgekeurde Resultaat wijzigingen 6 Inkopen producten diensten Beroepscompetentie De werkvoorbereider in staat om op adequate wijze in- en aankopen te verrichten voor het realiseren van civieltechnische projecten (BOS/SC) Succescriteria Proces
Resultaat
Stelt een overzicht op van in te kopen goederen, producten en diensten. Stelt specificaties op van in- en aankoopeisen Gebruikt prijscatalogi (analoog en digitaal) voor raming van kosten Vraagt offertes aan Onderhandelt met leveranciers van goederen, producten en diensten over prijzen, kortingen en leveringsvoorwaarden Maakt prijsvergelijkingen met leveringsvoorwaarden Formuleert keuzen en overlegt die met bedrijfsleiding Verstrekt opdrachten en zorgt voor afhandeling volgens geldend kwaliteitssysteem Verstrekt informatie aan leveranciers over tijd en plaats. Organiseert controle van levering Overeenkomsten met duidelijke leveringsvoorwaarden tegen een gunstige prijskwaliteitverhouding.
12
