Info
Adviesgroep Aan
T F
Bestuurders FNV Bondgenoten
0900 9690 (lokaal tarief) 030 66 30 000
www.fnvbondgenoten.nl Van
Thérèse Schets, adviseur pensioenen, Marieke Kristen, adviseur juridische zaken, Datum
Doorkiesnummer
14 maart 2012
030 2738975
Ons kenmerk
036/TS/MK/MP Onderwerp
Instructie i.v.m. wijziging ingangsdatum AOW uitkering
In notitie 180a/12.5/TS/cd van 14 december 2011 is geschreven hoe wij met de gevolgen van de wet omgaan waarin is vastgelegd dat de uitkering van de AOW verschuift van de eerste dag van de maand naar de verjaardag. Deze wet wordt per 1 april 2012 ingevoerd. Deze informatienotitie is een instructie hoe hiermee om te gaan. Deze instructie bestaat uit verschillende stappen, waarbij een aantal onderdelen die in notitie zijn beschreven worden besproken. 1.
De cao Ga na wat er in de cao geregeld is bij einde / beëindiging van de arbeidsovereenkomst of het dienstverband.
2.
Teksten Mogelijke teksten die je tegen kunt komen in de cao zijn: a. De dienstbetrekking voor onbepaalde tijd eindigt van rechtswege, zonder dat enigerlei opzegging is vereist, op de eerste dag waarop het ouderdomspensioen van overheidswege (AOW) ingaat (voorbeeld van cao metaal en techniek). b. De arbeidsovereenkomst eindigt van rechtswege, zonder dat daarvoor opzegging vereist is op de eerste dag van de maand waarin de werknemer de 65-jarige leeftijd bereikt, tenzij door partijen anders is overeengekomen (voorbeeld uit cao schoonmaak en glazenwassersbedrijf). c. 1. De arbeidsovereenkomst eindigt zonder opzegging en daarom zonder opzegtermijn bij het ingaan van het ouderdomspensioen (65 jaar) (voorbeeld uit cao grootwinkelbedrijven in levensmiddelen). 2. bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd eindigt de dienstbetrekking zonder dat opzegging nodig is (voorbeeld cao metalectro). d. Anders
Info Blad
2 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
3.
Wat moet je doen i.v.m. de cao?
Voor aanpassing van cao bepalingen heeft de Bondsraad in het algemeen arbeidsvoorwaardenbeleid als inzet vastgesteld dat het automatische ontslag op welke leeftijd dan ook uit cao’s geschrapt dient te worden. Uitgangspunt is namelijk dat als leeftijdsontslag niet samenvalt met de wettelijke AOW datum er sprake is van een nietig (leeftijds)ontslag op basis van de wet Gelijke Behandeling Leeftijd en Arbeid. Dit kan wel gevolgen hebben voor individuele werknemers: het kan zijn dat zij zich beschikbaar moeten houden voor werk. Dit past bij toekomstige ontwikkeling dat mensen langer door zullen moeten werken als de levensverwachting verder stijgt en bij de wens van mensen om vrijwillig langer door te mogen werken. Voor nieuwe cao’s is de inzet om geen leeftijdsontslag bepaling in de cao op te nemen. Voorbeeldtekst: In deze cao zijn geen bepalingen over leeftijdsontslag opgenomen. Werknemers kunnen in overleg met de werkgever de ontslagdatum overeenkomen. Als het niet lukt bovenstaande voorbeeldtekst in de cao te krijgen, dan kun je de volgende bepaling in de cao opnemen: Voorbeeldtekst De dienstbetrekking voor onbepaalde tijd eindigt van rechtswege, zonder dat enigerlei opzegging is vereist, op de eerste dag waarop het ouderdomspensioen van overheidswege (AOW) ingaat. In het schema dat hieronder staat is een aanpak opgenomen voor de lopende cao’s en individuele afspraken. Onder 4 en 5 vind je ook nog informatie over wat te doen in verschillende uitkeringssituaties. Verder zijn er in de bijlagen een voorbeeld en een drietal stroomschema’s toegevoegd.
Info Blad
3 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
COLLECTIEVE AFSPRAAK
INDIVIDUELE AFSPRAAK
2a
2a
Niets doen
Niets doen
2b Niets doen: zie uitgangspunt avw beleid Bondsraad hierboven. De cao bepaling is nietig. Gevolg de cao bepaling heeft geen rechtskracht, je hoeft als onderhandelaar geen initiatief te nemen.
2b Wel iets doen: werknemers informeren wat de gevolgen zijn. De individuele arbeidsovereenkomst eindigt niet automatisch en loopt door. Gevolg: a. de werknemer moet zich beschikbaar houden voor werk b. de arbeidsovereenkomst eindigt als werknemer en werkgever daar samen toe besluiten.
2c1 Wel iets doen: Ga na wat er met het ouderdomspensioen wordt bedoeld: de (a) AOW of het (b) ouderdomspensioen van het pensioenfonds. Ons standpunt: Hiermee wordt de AOW bedoeld. Dus: niets doen, zie BR uitspraak hierboven. Bij a: De cao bepaling is nietig. Gevolg de cao bepaling heeft geen rechtskracht, je hoeft als onderhandelaar geen initiatief te nemen.
2c1 Wel iets doen: Ga na wat er met het ouderdomspensioen wordt bedoeld, de (a) AOW of het (b) ouderdomspensioen van het pensioenfonds. Als de AOW is gelijk aan het ouderdomspensioen: zie onder 2a: niets doen
2c2 Wel iets doen: Ga na wat er met het pensioengerechtigde leeftijd wordt bedoeld: de (a) AOW of het (b) ouderdomspensioen van het pensioenfonds. Ons standpunt: Hiermee wordt de AOW bedoeld. Dus: niets doen, zie BR uitspraak hierboven. De cao bepaling is nietig. Gevolg de cao bepaling heeft geen rechtskracht, je hoeft als onderhandelaar geen initiatief te nemen.
2c2 Wel iets doen: Ga na wat er met het pensioengerechtigde leeftijd wordt bedoeld, de (a) AOW of het (b) ouderdomspensioen van het pensioenfonds. a. als de AOW = ouderdomspensioen/ pensioengerechtigde leeftijd: zie onder 2a: niets doen b. als de pensioendatum ≠ ouderdomspensioen/pensioengerechtigde leeftijd: b1. pensioendatum = eerste dag van de maand dat je 65 wordt, dan wordt je ontslagen op die eerste dag. *) Mogelijke oplossing: ouderdomspensioen uitstellen tot datum AOW,
Info Blad
4 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
langer doorwerken etc. b2. als de pensioendatum = eerste dag van de volgende maand, dan is de ontslagdatum later dan de datum waarop de AOW ingaat. De individuele arbeidsovereenkomst eindigt dan dus niet automatisch als je AOW krijgt en loopt door. Gevolg: òf ouderdomspensioen vervroegen *) òf beschikbaar houden voor werk 2d Neem contact op met team juristen of team pensioenen van de Adviesgroep.
2d Neem contact op met team juristen of team pensioenen van de Adviesgroep.
*) Van belang is goed te onderzoeken wat de ingangsdatum van het ouderdomspensioen is in de pensioenregeling die op de werknemers van toepassing is. Dat kunnen drie mogelijkheden zijn: - de eerste dag van de maand waarin de deelnemer 65 jaar wordt. Zie 5c situatie a voor meer informatie hierover. - de datum dat de AOW uitkering ingaat. - de eerste van de maand nadat de deelnemer 65 jaar is geworden Zie 5c situatie b voor meer informatie hierover.
4. Algemeen Verbindend Verklaring (AVV) Niets doen Je hoeft geen actie te ondernemen om de cao bepaling te veranderen. Als de cao bepaling fout blijft, dan krijgt die bepaling geen avv. FNV Bondgenoten vindt dit prima, omdat wij als beleidsuitgangspunt hebben dat het automatische ontslag op welke leeftijd dan ook uit cao’s geschrapt dient te worden.
5. Sociale zekerheid en pensioenregelingen Mensen die niet meer werken en op dit moment met VUT of prépensioen zijn en mensen met een ANW hiaat-, arbeidsongeschiktheidspensioen, een tijdelijk partnerpensioen of een sociale zekerheidsuitkering ondervinden de gevolgen van deze verandering. Hun VUT/prépensioen, ANW hiaat- of arbeidsongeschiktheidspensioen, tijdelijk partnerpensioen of sociale zekerheidsuitkering stopt op de eerste dag van de maand waarin zij 65 jaar worden. Deze mensen kunnen er niet voor kiezen dat pensioen of die uitkering langer door te laten lopen, omdat dit in reglementen of bij wet geregeld is. Dit leidt ertoe dat zij een gat in hun inkomen hebben van maximaal één maand AOW.
Info Blad
5 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
5a Sociale zekerheid. Niets doen Voor mensen met een uitkering via de sociale zekerheid hoeft je niets te regelen. Er wordt via een veegwet geregeld dat deze uitkeringen doorlopen tot de dag dat zij de AOW ontvangen. 5b Mensen met VUT of prépensioen, ANW hiaat-, arbeidsongeschiktheidspensioen of een tijdelijk partnerpensioen Wel iets doen: compensatie regelen Voor mensen die tussen 2012 en 2015 65 jaar worden willen wij compenseren via de pensioenfondsen Deze mensen kunnen immers niet langer doorwerken, omdat zij al een uitkering hebben. Wat te doen? a. Reparatie via het pensioenfonds: Het bestuur van het pensioenfonds verzoeken om voor deze groep het gaatje tussen de uitkering en de ingang van de AOW te compenseren door het voortzetten van de uitkering totdat de deelnemer een AOW uitkering krijgt. b. Is a niet mogelijk een andere oplossing zoeken voor deze groep (ex) werknemers. 5c Pensioenregelingen Pensioen en AOW Voor overige deelnemers: niets doen In de meeste pensioenregelingen is de pensioendatum de eerste dag van de maand waarin de deelnemer 65 jaar wordt (situatie a). Het kan soms ook voorkomen dat de pensioendatum de eerste dag van de maand is nadat de deelnemer 65 jaar is geworden (situatie b). Wij gaan hiervoor de pensioenregelingen niet aanpassen. Deelnemers kunnen het pensioen vervroegen of uitstellen om dit op te vangen. Situatie a De deelnemer krijgt maar over een gedeelte van de maand een AOW uitkering en heeft dus een tekort (tussen 1 en 30 dagen AOW). In dit geval kan de deelnemer er voor kiezen langer door te werken en het pensioen uit te stellen, wat ouderdomspensioen naar voren te halen of gebruik te maken van de hoog laag constructie in de pensioenregeling. Situatie b De deelnemer krijgt al een AOW uitkering als het ouderdomspensioen nog niet is ingegaan.
Info Blad
6 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
In dit geval kan de deelnemer er voor kiezen het pensioen te vervroegen of langer door te werken. ANW hiaat en arbeidsongeschiktheidspensioen Wel iets doen Maak de afspraak dat het bestuur van het pensioenfonds de regelingen aanpast en door laat lopen tot de datum waarop de deelnemer een AOW uitkering krijgt.
Thérèse Schets en Marieke Kristen Adviseur pensioenen en juridisch adviseur, Adviesgroep E
[email protected] en
[email protected]
Info Blad
7 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
BIJLAGE 1 VOORBEELDEN Voorbeeld 1: Vaststellingsovereenkomst individuele beëindiging Stel + Einde dienstverband op de eerste dag AOW uitkering: 15 november + Pensioenregeling: pensioendatum eerste dag van de maand nadat je 65 wordt: 1december Probleem: Wel AOW maar geen pensioen Oplossing: + afspraak voor overbruggingsuitkering maken met werkgever ter hoogte van het verschil in inkomen, want werkgever is gebaat bij vertrek + pensioen vervroegen maar compensatie regelen voor het verschil in pensioenhoogte van de werknemer + afspreken van mogelijkheid om langer door te werken (max. 30 dagen
Voorbeeld 2: Pensioenregeling heeft pensioendatum op eerste van de maand Stel: + dienstverband werknemer eindigt op 1 november + werknemer wordt 15 november 65 jaar Probleem: Wel pensioen maar geen AOW Oplossing: + langer doorwerken en pensioen uitstellen + een klein stukje ouderdomspensioennaar voren halen + gebruik maken van hoog laag constructie in de pensioenregeling
Info Blad
8 van 8 Ons kenmerk
017/TS/MK/MP
BIJLAGE 2
