Opzegging van de arbeidsovereenkomst Mr.dr. L.C.J.Sprengers Symposium: gevolgen van de WWZ voor het bijzonder onderwijs, 21 mei 2014
Preventieve ontslagtoets • Preventieve ontslagtoets blijft gehandhaafd. Wordt nu in wet (BW) vormgegeven • Keuze tussen ontslagroutes komt te vervallen
• Art. 669 lid 1 BW: Hoofdregel -Redelijke grond voor opzegging vereist en herplaatsing in passende functie niet mogelijk - binnen redelijke termijn - al dan niet met behulp van scholing
Herplaatsing • Herplaatsingsverplichting krijgt belangrijke plaats • Mogelijkheden herplaatsing moeten onderzocht zijn en redelijkerwijs niet aanwezig zijn, wil er grond voor ontslag zijn • Herplaatsing ligt in ieder geval niet in de rede bij verwijtbaar handelen of nalaten van werknemer • De rechter moet bij de toetsing van de opzegging mogelijke scholingsinspanningen die herplaatsing kunnen bevorderen, in de beoordeling mede betrekken
Scholing •
• •
Nieuw art. 611a BW: plicht voor de werkgever de werknemer in staat te stellen scholing te volgen: -die noodzakelijk is voor de uitoefening van zijn functie en, -voor zover dat redelijkerwijs van de werkgever kan worden verlangd, voor het voortzetten van de arbeidsovereenkomst indien de functie komt te vervallen of de werknemer niet langer in staat is deze te vervullen. Bij ontslag wegens disfunctioneren is mate waarin werknemer in staat is gesteld te scholen ook van belang Bij transitievergoeding kunnen kosten scholing verrekend worden
Akkoord met werknemer Twee varianten
• Instemming met opzegging (671) • Beëindigingsovereenkomst (670b)
Instemming met opzegging • In art. 671 staat dat werkgever niet rechtsgeldig kan zonder schriftelijke instemming van de werknemer
•
Tweeledig doel instemming: -zonder instemming: preventieve toets, -met instemming: geen preventieve toets Schriftelijk berusten = instemming
• Art. 671 lid 2: herroeping instemming binnen 14 dagen zonder opgaaf van redenen (‘bedenktermijn’) door middel van schriftelijke verklaring • Herroeping betekent: opzegging heeft niet plaatsgevonden (art. 671 lid 4)
Instemming met opzegging • Art. 671 lid 3 BW: Werkgever moet binnen 2 werkdagen werknemer schriftelijk over bedenktermijn inlichten, anders 3 weken ipv 14 dagen • Art. 671 lid 5: Anti-stapelingsbepaling: indien werknemer binnen van 6 maanden na herroeping opnieuw instemt met opzegging • Nietigheidssanctie (lid 6)
Beëindigingsovereenkomst • Nu: geen specifieke wettelijke regeling arbeidsrechtelijke beëindigingsovereenkomst. • Rechtspraak: -vereiste van duidelijke en ondubbelzinnige verklaring -onderzoeksplicht werkgever
Beëindigingsovereenkomst • Nieuw art. 670b BW:
-Lid 1: vereist schriftelijk -Lid 2: zelfde bedenktermijn van 14 dagen -Lid 3: niet vermeld in overeenkomst wordt termijn 3 weken -Lid 4: anti-stapelingbepaling -Lid 6: Nietigheidssanctie
Preventieve ontslagtoets en onderwijs • BBA komt te vervallen en daarmee uitzonderingspositie voor onderwijs • M.u.v art. 671 lid 1 sub h: opzegging betreft werknemer in (bijzonder) onderwijs wegens handelen of nalaten werknemer dat onverenigbaar is met uit de de godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag voortvloeiende identiteit van de school/instelling
Preventieve ontslagtoets en onderwijs • Opzegging is dan wel mogelijk mits voor opzegging toestemming is verleend door onafhankelijke en onpartijdige commissie • Voor ambtenaren: wetsvoorstel normalisatie rechtspositie ambtenaren
Memorie van Antwoord 1e kamer (p. 83) Scholen en instellingen die dat op prijs stellen kunnen dus zelf een commissie op grond van artikel 7:671, eerste lid, onderdeel h, BW instellen. Een dergelijke commissie kan door de instelling uit de lumpsum worden gefinancierd. Verder is van belang dat het regelen van arbeidsvoorwaarden in het onderwijs gedecentraliseerd is naar werkgevers. Zij voeren daarover op overeenstemming gericht overleg met werknemersorganisaties. Het is hierbij ook aan werkgevers of organisaties van werkgevers en werknemersorganisaties om aanvullende voorzieningen te treffen en in dat kader aan de commissie andere taken toe te bedelen dan thans bij wet voorzien, waaronder ook kan worden begrepen taken die thans door de Commissie van Beroep worden verricht.
Opzegging UWV • Art. 669 lid 1 BW: algemene norm • Onder redelijke grond wordt verstaan (art. 669 lid 2 BW: Opsomming van 8 gronden: • 2 gronden opzegging UWV • 6 gronden ontbinding Kantonrechter (Sagel) • Bevoegdheid UWV • A. Bedrijfseconomische redenen • B. Arbeidsongeschiktheid
A. Bedrijfseconomische redenen •
Vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming of het over, een toekomstige periode van ten minste 26 weken bezien, noodzakelijkerwijs vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van het wegens bedrijfseconomische omstandigheden treffen van maatregelen voor een doelmatige bedrijfsvoering
•
Nu geregeld in ontslagbesluit. Komt een ministeriële regeling met vergelijkbare inhoud.
•
Uitgangspunt: afspiegelingsbeginsel -evenredige verdeling over leeftijdscohorten -binnen uitwisselbare functies -binnen bedrijfsvestiging
•
•
Afwijking afspiegelingsbeginsel 1. Talentregeling • •
10%-regel te gebruiken om werknemers vanwege bovengemiddelde prestaties of een meer dan gemiddelde potentie voor de toekomst te behouden, hoge meetlat, Leeftijdscategorie 15-25 en 55 plus ontzien: toepassing mag niet tot meer ontslagen in die categorieën leiden
•
Kenbaarheid dat hiermee gewerkt gaat worden
•
NB: 671a lid 5: Eerst de flexibele schil exit, met uitzondering van tijdelijke contracten met een resterende looptijd van zes maanden of meer
Afwijking afspiegelingsbeginsel 2. Afwijken bij cao • UWV toetsing via cao weg te contracteren voor a grond (671a lid 2/669 lid 5); • dan ook afwijking afspiegelingsbeginsel mogelijk • Dan is vereiste dat ook in cao wordt voorzien in een eigen onafhankelijke ontslagcommissie, die rol UWV overneemt
cao-commissie • Vakbond moet voldoen aan eisen van 671a lid 3 (in onderneming/bedrijfstak werkzaam, minimaal twee jaar bestaan) • Procedure ontslagcommissie: hoor/wederhoor, vertrouwelijkheid gegevens, redelijke termijn voor reacties en beslissing (671a lid 2). Komen nog nadere regels over • De CAO met afwijkende regeling kan algemeen verbindend worden verklaard. Aanpassing maximum avv-periode van vijf jaar ( en niet twee jaren van 2 lid 2 Wavv )
B. Arbeidsongeschiktheid • Ziekte of gebreken van de werknemer, waardoor hij niet meer in staat is de bedongen arbeid te verrichten, mits de ongeschiktheid ten minste twee jaren heeft geduurd en aannemelijk is dat binnen 26 weken geen herstel zal optreden en dat binnen die periode de bedongen arbeid niet in aangepaste vorm kan worden verricht • Sluit aan bij deskundigheid UWV • Frequent verzuim is voor de kantonrechter (grond c)
UWV Procedure • UWV oordeelt op basis van aannemelijkheid • Toestemming vier weken geldig (671a lid 6) • UWV procedure in mindering op opzegtermijnen, met maand als ondergrens, 672 lid 4 • Procedure UWV: -Gedigitaliseerd -4 weken merendeel, tot max. 8 weken -Ontslagadviescommissie mn in tweede ronde (MvA,1 e kamer, p. 55/56)
