Leerplan Eindwerkstuk Bsc 6 RE&H
Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof Datum: 20 april 2005 Stud nr: 1142216 Docent: H. Vande Putte
Bedrijvenpark Bakestein
Inhoud 1. Inleiding
2
2. Analysering en typering van de opgave 2.1 De opgave 2.2 Ontwikkelingsperspectief regioniveau 2.3 Ontwikkelingsperspectief locatieniveau 2.4 Ontwikkelingsperspectief kavelniveau 2.5 Conclusie ontwikkelingsperspectief 2.6 Potentieel merk autodealer
3 3 4 6 6 7
3. Eisen en randvoorwaarden 3.1 Eisen en randvoorwaarden locatie 3.2 Eisen en randvoorwaarden bouwwerk 4. Uitgangspunten en concept
9 10 12
5. Plan van aanpak 5.1 Overzicht werkzaamheden 5.2Planning – Diagram 6. Literatuuropgave
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
14 15 16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 1
1. Inleiding In het 2e kwartaal van het 6e semester van de studie Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft zal als inleiding op de afstudeerrichting Real Estate & Housing een eindwerkstuk worden vervaardigd in de vorm van een initieel ontwerp. Dit initieel ontwerp komt voort uit een nader te bepalen marktvraag naar huisvesting op een nog te bepalen locatie. Dit leerplan bevat een eerste aanzet voor dit ontwerp in de vorm van een voorlopige voorstudie, en eerste analyse van de programmatische eisen, uitgangspunten en randvoorwaarden. (bron 1) In het eerste hoofdstuk zal de analysering en typering van de opgave verder worden uitgelegd. Vervolgens worden de gestelde eisen en randvoorwaarden opgesteld en uitgelegd. Aan de hand hiervan zullen de uitgangspunten en het concept verder worden toegelicht uitmondend in een plan van aanpak voor de invulling van het vervolg van dit semester.
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 2
2. Analysering en typering van de opgave De ontwerpopgave van de variant Real Estate & Housing bestaat uit het vervaardigen van een functioneel ontwerp voor een zelf gekozen programma en het beargumenteren ervan vanuit programmatische, functionele, vormelijke, technische, besliskundige en economische hoek. Bij het ontwerp worden de kosten en opbrengsten in combinatie met de haalbaarheid getoetst. 2.1 De opgave Mijn ontwerpopgave voor dit kwartaal bestaat uit de ontwikkeling van een showroom ruimte, gericht op de verkoop van auto’s. Tevens zullen hierbij nevenactiviteiten worden betrokken in de vorm herstel en onderhoudswerkzaamheden aan auto’s Het idee rondom de ontwikkeling van dit ontwerp ontstond toen mij een locatie opviel aan de snelweg A16 rondom de gemeente Zwijndrecht. (zie figuur 1, blz. 4) De A16 wordt in deze regio gekenmerkt door de vele geluidsschermen ter bescherming van de woonkwaliteiten van de omringende bebouwing. Door deze geluidsschermen wordt de automobilist het zicht ontnomen op de omgeving. Het gebied vanaf Dordrecht tot aan Rotterdam Zuid wordt dan ook meer gekenmerkt door het vele asfalt en de complexe infrastructuur dan door de omliggende omgeving. De locatie bij Zwijndrecht vormt echter een eerste onderbreking van deze geluidswal vanuit de richting Dordrecht / Breda. Deze locatie leek mij daarom een ideale zichtlocatie voor de ontwikkeling van een auto-showroom ruimte. Of anders gezegd, een ideale zichtlocatie langs een drukke snelweg gericht op de doelgroep. Bij de ontwikkeling van deze potentiële dealerruimte dacht ik zelf aan een bepaald automerk dat nog niet zo sterk is vertegenwoordigd in deze regio. (zie hoofdstuk 2.6) 2.2 Ontwikkelingsperspectief regioniveau Ondanks de uitstekende ligging van deze locatie is het van groot belang waar de omliggende concurrentie zich bevindt. Hierbij kan worden afgevraagd of er al veel autodealers zijn gevestigd in de regio Rotterdam / Dordrecht en of deze tevens zijn gevestigd langs de verschillende snelwegen. Na nader onderzoek ben ik tot de conclusie gekomen dat de concurrentie niet over vertegenwoordigd is op snelweglocaties rondom de regio Rotterdam - Dordrecht. Wel zijn er enkele clusters te vinden van autobedrijven die zich gevestigd hebben rondom de snelwegen in de regio Rotterdam – Dordrecht namelijk: - A16, ter hoogte van de afslag Rotterdam Centrum net voor/na de Brienenoord brug. De vertegenwoordigde merken zijn BMW, Mercedes, Chevrolet, Jeep (zie figuur 1, A) - A16, tussen Dordrecht en ´s Gravendeel, deze bedrijven bevinden op een grote ophoging langs de snelweg. De vertegenwoordigde merken zijn Audi, Volkswagen, BMW, Mini, Peugeot (zie figuur 1, B) - A15, tussen Ridderkerk en Papendrecht, onderdoorgang rivier de Noord. De vertegenwoordigde merken zijn Volvo en Mazda. (zie figuur 2, C) De afstanden tussen deze centra wisselen tussen de 7 en 15 km. De potentiële klanten voor de locatie zijn te vinden in de gemeenten Dordrecht, Zwijndrecht, Ridderkerk, Hendrik Ido Ambacht en Papendrecht. Hierbij gaat het om een totale hoeveelheid van ongeveer 240.000 inwoners. De locatie ligt dus op een positieve manier ingeklemd tussen steden en dorpen met een relatief grote dichtheid, waarbij zich slechts op 2 locaties autodealers langs de snelweg
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 3
bevinden. De overige dealers in de omgeving bevinden zich verspreid over de dorpen en steden. Dit zijn overigens soms ook zeer geschikte locaties voor de verkoop van auto´s, maar deze locaties kennen niet zo´n groot bereik van de doelgroep als een locatie aan de snelweg.
Figuur 1 - bron 2
2.3 Ontwikkelingsperspectief locatieniveau De locatie bevindt zoals al werd gezegd langs de A16. Vlakbij de locatie bevindt zich de afslag richting Zwijndrecht. (zie figuur 2, blz. 5) Het gebied wordt ontsloten via een tweetal hoofdroutes die de verschillende Drechtsteden met elkaar verbindt. In het plangebied bevindt zich de strook langs snelweg. Het gebied is dus uitstekend ontsloten maar is bij de inrichting wel afhankelijk van de bestemming van het gebied. Het is dus belangrijk dat de kavels aan de snelweg goed bereikbaar zijn en de omliggende omgeving aansluit bij de bedrijvigheid van een autodealer. Een totale ontwikkeling van het plangebied is dus noodzakelijk om een succesvolle ontwikkeling aan de snelweg te genereren. Na nader informeren met betrekking tot de toekomstige ontwikkeling van het gebied ben ik te weten gekomen dat de gemeente al ver gevorderde plannen heeft gemaakt voor de inrichting van het gebied. (zie figuur 3 en 4 blz. 5)
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 4
Figuur 2 - bron 2
Figuur 3 - bron 3
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Figuur 4 - bron 3
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 5
De gemeente zal in het gebied vrije kavels gaan verkopen met als bestemming handelsdoeleinden cq industrieterrein. Hierbij valt te denken aan kleine fabriekshallen icm kantoren en showroomruimtes. In figuur 4 zijn deze locaties langs de snelweg aangegeven met de letter A. In totaal zijn er dus 4 aangegeven locaties beschikbaar waarvan er eventueel 2 kunnen worden samengevoegd tot één grote locatie. In het onderste gedeelte van het plangebied heeft een zelfde ontwikkeling plaatsgevonden waarvan de werkzaamheden al zo goed als voltooid zijn. Het plan wordt dus gefaseerd opgeleverd. In mei van dit jaar zal gestart worden met het bouwrijp maken van de in figuur 4 aangegeven gekleurde vlakken. Randvoorwaarden en overige bepalingen zijn terug te vinden in het beeldkwaliteitplan (bron 3) 2.4 Ontwikkelingsperspectief kavelniveau De snelweglocaties hebben enkel als bestemming showroomruimtes gecombineerd met ondersteunende dienstverlening. In figuur 5 zijn enkele voorbeelden aangegeven van toekomstige indelingen die eventueel mogelijk zijn. De kavels die in deze A zone worden uitgegeven variëren tussen de 2000 en 5000 vierkante meter. Voor overige voorwaarden en eisen zie hoofdstuk 3. De kavels worden aan de zijkant ontsloten via een weg die aansluit op de hoofdontsluiting van het Plangebied Bakestein. Bovendien bestaat er de mogelijkheid een deel van het gebouw in het water te situeren, hetgeen de architectonische kwaliteit van het ontwerp kan bevorderen.
Figuur 5 - bron 3
2.5 Conclusie ontwikkelingsperspectief -
ligging sterk gerelateerd aan de doelgroep uitstekende zichtlocatie veel vraag en relatief weinig aanbod gekoppeld naar showroomruimte aan de snelweg goede bereikbaarheid vanaf de snelweg goede bereikbaarheid secundaire wegen maakt onderdeel uit van toekomstige nieuwbouw locatie flexibele invulling van de kavels
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 6
2.6 Potentieel merk autodealer Tijdens het ontwerp stel ik mijzelf op als ontwikkelaar / architect. Als ontwikkelaar ben ik hierbij op zoek naar een specifiek geselecteerde ondernemer die geïnteresseerd is in nieuwe huisvesting op bedrijventerrein Bakestein. Zeer bepalend bij het ontwerp van een automobielbedrijf is het merk dat wordt vertegenwoordigd. De uitdrukking van het gevelbeeld in combinatie met het logo is hierbij zeer bepalend. In de branche van autodealers is dan ook duidelijk te zien dat er specifiek ontworpen wordt gericht op een bepaalde merknaam. Bij dit ontwerpproject heb ik onderzoek gedaan naar een bepaald merk dat kan worden gezien als een potentieel geïnteresseerde voor de locatie in Zwijndrecht. De basis voor deze toekomstige gebruiker van de showroom bestaat uit 2 recente berichten uit de krant. (zie figuur 6 en 7)
Figuur 6 – bron 8
Uit deze 2 berichten blijkt dat Kia nog één van de weinige autobedrijven is die hun verkoop zien stijgen. Bovendien heeft het grote toekomstplannen om verder uit te breiden in Europa. Dit bedrijf zou dus een potentiële autodealer kunnen zijn voor de locatie in Zwijndrecht. Vervolgens heb ik verder onderzocht waar de overige dealers van Kia zich bevinden in de regio Dordrecht – Rotterdam. Deze bevinden zich in de steden / dorpen: Barendrecht, Krimpen a/d IJssel, Oud-Beijerland, Rotterdam, Sliedrecht, Dordrecht. Er bevinden zich dus nog geen Kia dealers in de relatief grote gemeente Zwijndrecht (45.000 inwoners) Bovendien bevinden de overige dealers in de regio zich niet op toplocaties langs de snelweg. Bij een toekomstige locatie langs de snelweg A16 kan Kia zijn doelgroep tevens bereiken in de gemeenten Ridderkerk, Hendrik Ido Ambacht en Papendrecht (Zie figuur 1)
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 7
Kia is op basis van het bovenstaande een potentiële dealer voor industrieterrein Bakestein.
Figuur 7 – Bron 7
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 8
3. Eisen en randvoorwaarden 3.1 Eisen en randvoorwaarden locatie • -
Eisen Geen belemmerde obstakels aan de snelwegzijde Zo min mogelijk onderhoudskosten aan de terreininrichting Zo veel mogelijk voorkomen van terreinafzetting doormiddel van hekwerk Terrein toegankelijk voor zwaarder verkeer (vrachtwagens) Mogelijkheid opvang vuil waswater in ondergronds reservoir
• -
Randvoorwaarden (bron 3) Kavel enkel bereikbaar via de in het plan aangegeven ontsluiting Aard bedrijfsactiviteiten showrooms, toonzalen autobranche Bestrating dient aan te sluiten bij de rest van de ontsluiting van het plan In de voorgevelzone (representatieve zijde A16) mag niet geparkeerd worden Aan de waterzijde dient de groene oever te worden gewaarborgd Kaveloppervlak 2000m2 tot 5000m2, eventueel samen te voegen Bebouwingspercentage perceel maximaal 60% * Minimaal 1,6 parkeerplaats per 100m2 BVO *
* Deze door de gemeente opgestelde randvoorwaarden bieden zeer weinig ontwerpvrijheid en flexibiliteit in het ontwerp. Deze randvoorwaarden zullen dan ook in alle redelijkheid worden verworpen of aangepast. In praktijk zal een gemeente altijd een afweging moeten maken tussen de financiële inbreng van potentiële kopers en de omschreven randvoorwaarden in het Beeldkwaliteitplan.
Figuur 8 – Bron 3
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 9
3.2 Eisen en randvoorwaarden bouwwerk •
Eisen
* Programmatische eisen Functie Entree incl. tochtsluis Receptie/informatiebalie Showroom 45 m2 per auto * 22 modellen Werkplaats Kantine icm verkleedruimte voor het personeel Lunch / Koffieruimte klanten Toilet voor het personeel Toilet voor de bezoekers Kantoor administratie Kantoor overleg verkoper / koper 3X Wasstraat Magazijn / opslagruimte materialen Garage, opslag nieuwe bestelde auto's Technische ruimte Totaal vloeroppervlak GBO Totaal vloeroppervlak BVO (verhouding GBO/BVO 80%) Parkeren: 13 medewerkers, 7 bezoekers, 10 modelauto's buiten = 30 * 30m2 (BVO) Totaal benodigde ruimte behoefte (BVO)
m2 GBO (gebruiksoppervlak) 9 m2 12 m2 990 m2 300 m2 30 m2 15 m2 5 m2 5 m2 70 m2 40 m2 45 m2 40 m2 55 m2 10 m2 1616 m2 2020 m2 900 m2 2920 m2
* Overige eisen - Secundaire entree medewerkers - Lift of hellingbaan ivm mogelijke tentoonstelling van auto’s op een verdieping - Toegangsdeur voor auto’s richting de showroomruimte - Voldoende doorloopmogelijkheden langs de auto's De eisen heb ik vastgesteld aan de hand van een aantal referenties. - De eerste referentie hierbij is het boek Neufert dat zich verdiept in afmetingen en maatvorming. In dit boek staan afmetingen mbt ruimtebeslag van showroomauto's inclusief voldoende doorloopmogelijkheden. Ook zijn in dit boek voorbeeldplattegronden gegeven met betrekking tot functies en maatvoering (bron 6) - De tweede referentie is het boek: Die volkswagen Architektur. In dit boek wordt het dealerconcept van Volkswagen uitgelicht. Aan dit boek het ik programmatische eisen verleend (bron 5) - De derde referentie is een internetsite van architectenbureau ABOG. Dit bureau heeft veel ervaring met het ontwerpen van automobielbedrijven. Het totaal benodigde aantal vierkante meters van deze projecten heb ik vergeleken met het bovenstaande PvE. Deze hoeveelheden kwamen goed overeen (bron 4)
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 10
• -
Voorwaarden Voldoen aan het bouwbesluit (conform bouwbesluit 2003) Voldoen aan het beeldkwaliteitplan (opgesteld door de Gemeente) Kantoren voldoende reductie verkeersgeluid (conform NEN..........) Brand / calamiteiten plan (zoals voorgeschreven door de plaatselijk gemeente) Toegankelijk voor minder validen Voldoen aan de milieueisen; afvoer autowasmiddel, lekken van olie en overige schadelijke vloeistoffen (conform NEN...........) Geen ronde of afgeronde hoeken in het ontwerp (gevel mag niet in dezelfde lijn liggen als de kadelijn) * Bouwhoogte: minimaal 12 meter en maximaal 24 meter Minimaal 80% van de voorgevel dient gebouwd te worden in de voorgevelzone * Maximaal 50% van de voorgevel mag in het water worden gebouwd *
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 11
4 Uitgangspunten en concept Bij de uitgangspunten en het concept heb ik geen onderverdeling gemaakt in locatie en bouwwerk. Dit heb ik gedaan omdat de locatie eigenschappen met name worden gekenmerkt door externe randvoorwaarden waaraan weinig uitgangspunten kunnen worden ontleend. Architectonisch - Bij het ontwerp dienen de spiegelende kwaliteiten van het water optimaal te worden benut. - Zoveel mogelijk gebruik maken van indirect zonlicht (transparante voorgevel richting de snelweg georiënteerd op de noordzijde) - Mogelijk ontwerp showroom in de vorm van een vide (dubbele verdiepingshoogte) - Het ontwerp dient de kracht van het merk uit te beelden - Het groene karakter rondom de kavel zoveel mogelijk handhaven - De ontwerpuitdrukking bij duisternis is tevens zeer belangrijk - Het ontwerp moet alle functies zoveel mogelijk herbergen in de vorm van één complete massa - Afzetting met hekwerk zoveel mogelijk voorkomen - Bij de keuze van materialen denk ik aan glas, en zink in combinatie met baksteen - Gebruik maken van overstekken om zo het ontwerp kracht bij te zetten en direct zonlicht te weren - De werkplaats voorzien van zoveel mogelijk daglicht - Auto's tentoongesteld gecentreerd in cirkels Bouwtechnisch - Handhaving comfortabel binnenklimaat i.c.m grote glasvlakken - Voldoende mogelijkheden tot reiniging van de gevelvlakken - In de showroomruimte werken met grote overspanningen Kostentechnisch - Relatief veel kosten spenderen in de geveltechniek - Verhouding kwaliteit - kosten zoveel mogelijk optimaliseren Functioneel - Technische ruimte situeren aan de buitenzijde van het gebouw i.v.m met explosiegevaar - Uitbreidingsmogelijkheden opnemen in het ontwerp (gericht op uitbreiding showroomruimte) - De werkplaats en wasstraat aan de binnenzijde van de kavel situeren - Hoofdontsluiting via de achterzijde van het gebouw De uitgangspunten heb ik deels ontleend aan de hand van een aantal referenties. - De eerste referentie hierbij is het boek Neufert dat zich verdiept in afmetingen en maatvorming. In dit boek zijn voorbeeldplattegronden gegeven met betrekking tot de indeling van het automobielbedrijf (bron 6) - De tweede referentie is het boek: Die volkswagen Architektur. In dit boek wordt het dealerconcept van Volkswagen uitgelicht. Ook aan dit boek het ik heb ik functionele eisen ontleend. (bron 5)
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 12
-
De derde referentie is een artikel in het tijdschrift AIT, hierin wordt verteld over het Audi dealer concept. Het artikel geeft veel informatie met betrekking tot lichtgebruik, materialisering en manier van tentoonstellen.
Figuur 9 – Relatieschema, functies zijn in verhouding (bron 4,5,6)
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 13
5 Plan van aanpak Het plan van aanpak is gebaseerd op het toewerken naar 2 a 3 varianten waarbij constant de haalbaarheid zal worden getoetst. Op basis van een beslissingsmodel waarin factoren als kosten, opbrengsten en ontwerpkwaliteit zijn opgenomen zal een definitieve variant worden uitgekozen. Dit definitieve ontwerp zal verder worden geoptimaliseerd en uitgewerkt waarbij ook weer haalbaarheidsfactoren zullen worden betrokken. 5.1 Overzicht Werkzaamheden Week
Werkzaamheden
11 * Verdiepen in de bedrijfskenmerken van Kia * PvE verder uitwerken * Kaartmateriaal verder uitbreiden * Presentatie Leerplan voorbereiden 12 * Eerste aanzet schetsontwerp 2 tot 3 varianten * Eerste globale financiële haalbaarheidsstudie voor de verschillende varianten * Opdracht Ways to Study 13 * Vrij 14 * Beslissingsmodel mbt de afweging tussen de varianten * Definitieve variant verder uitwerken * Bouwkosten verder uitwerken 15 * Definitieve variant verder uitwerken * Haalbaarheid verder onderbouwen 16 * Haalbaarheid verder optimaliseren in ontwerpoplossingen * Start eindwerkstuk 17 * Definitieve variant verder uitwerken * Uitwerken eindwerkstuk 18 * Definitieve variant verder uitwerken * Uitwerken ontwerpopgave + eindwerkstuk 19 * Inleveren ontwerpopgave * Voorbereiden eindpresentatie 20 * Eindpresentatie ontwerpopgave * Uitwerken eindwerkstuk 21 * Inleveren eindwerkstuk
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 14
5.2 Planning - Diagram
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Verkenning / Acquisitie Kaartmateriaal verder uitbreiden Presentatie leerplan voorbereiden PvE verder uitwerken Voorlopig ontwerp 3 schetsvarianten Eerste verkenning haalbaarheid Beslissingsmodel mbt keuzevariant Definitief ontwerp Haalbaarheid verder optimaliseren Tekenwerk definitief ontwerp 3d impressie definitief ontwerp Materialisatie ontwerp Definitieve haalbaarheidsstudie Uitwerken eindwerkstuk
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 15
21
6. Literatuuropgave Internet: Bron 1 http://www.bk.tudelft.nl/live/pagina.jsp?id=4af2d9f9-3f8f-4dbd-aa0c0a58aac20e98&lang=nl datum: 15 april 2005 Bron 2 www.nieuwekaart.nl datum: 15 April 2005 Bron 3 www.bakestein.zwijndrecht.nl datum: 15 April 2005 Bron 4 - http://www.abog.nl/ datum: 17 April 2005 Dit architectenbureau heeft veel automobielbedrijven ontworpen. Mijn ruimtebehoefte heb ik vergeleken met hun ontwerpen Boeken: Bron 5 - Titel: Die volkswagen Architektur, Auteur: Scheer, T Jaar van uitgave: 2001 Aan dit boekwerk heb ik plattegrond informatie ontleend en interpretaties met betrekking tot het ruimtelijk gebruik van automobielbedrijven Bron 6 - Titel: Neufert Architects Data Auteur: Neufert, E Jaar van uitgave: 2003 Krantenberichten: Bron 7 - Algemeen Dagblad, zaterdag 16 april 2005, auteur: Schenk, N Bron 8 - Metro, donderdag 14 april 2005, auteur: Lierop, L. van Tijdschriften: Bron 9 - Herr der Ringe, AIT, no1/2 jan/feb 1999 p. 50 Overige: Bron 10 - Semesterboek Bsc 6e semester – Ontwerpopgave Real Estate & Housing
Titel: Automobielbedrijf langs de A16
Opsteller: Martijn Valkhof
Datum: 20 april 2005
Blz. 16