Architectuurwedstrijd Wijg & Co Cohousing Wijg & Co in Wijgmaal Januari 2016
Achtergrond
In de zoektocht naar geschikte cohousing sites in het Leuvense, ontstonden uiteindelijk twee groepen. Cohousing Leuven Botanico diende ondertussen een bouwaanvraag in. In Wijgmaal namen de onderhandelingen met de grondeigenaren en met de stad meer tijd in beslag. Sinds begin 2016 heeft Cohousing Wijgmaal echter een optie op een mooie site vlakbij het station. Nu is het de bedoeling om op korte termijn een ontwerpteam te selecteren, om samen met de groeiende cohousersgroep een bouwaanvraag in te dienen voor eind 2016. De groep bestaat momenteel uit een 5-tal gezinnen, maar begint nu met de verdere werving via een reeks infosessies.
Ambitie van de groep: 3 pijlers Toegankelijkheid Hoe vertalen we dit naar ons cohousing project?
Wanneer je als persoon met een handicap, eender welke handicap, geen problemen of geen omgevingsgerichte problemen ondervindt om te wonen of samen te zitten in de gemeenschappelijke ruimte waar je zelf naar de toilet kan gaan, dan ‘mag je er zijn.’, ‘dan kan je er zijn.’ Dezelfde voorzieningen op gelijkwaardige wijze gebruiken. Wanneer we starten met de bouw van een toegankelijk paviljoen, dan dient er achteraf niets 'drempelvrij' gemaakt te worden. Wij willen ons cohousing project inclusief maken zodat een zo groot mogelijk aantal mensen de kans hebben te participeren in het levensdomein wonen en ontspanning.
Concreet: streven om minimum 20% van de wooneenheden te laten bewonen door mensen met een bijzondere woonbehoeft
Samen leven – respect voor ieder individu
We willen een woonwijk waar het een evidentie is dat je je buur kent. Niet enkel die van een huis verder, maar de hele woon-site. Er moeten vaak gezamenlijke beslissingen genomen worden dus je leert elkaar goed kennen. Toch leven we apart samen. Iedere wooneenheid bestaat apart en er is privacy voor ieder individu. De eenheden hebben ieder een klein stukje privé tuin die omgeven kunnen zijn door planten om op een natuurlijke manier de grens aan te geven. Toch is er op ruimtelijk vlak een gerichtheid op de gemeenschap. De woningen liggen rond het paviljoen. Er zijn de paden die de verschillende huizen met elkaar verbinden. Er staan geen auto’s voor de huizen. Alle postbussen staan op 1 plaats. Ook het aanbod van de gemeenschappelijke plaatsen en goederen bewerkstelligen deze leefgemeenschap:
gemeenschappelijke wasmachines
gemeenschapskeuken en –eetzaal
gemeenschappelijke gastenkamers
gemeenschappelijk bureau voor samen thuis te werken
Ecologie hand in hand met economie
We bouwen BEN woningen.
De site leent zich uitstekend voor het gebruik van het openbaar vervoer of de fiets.
We delen materialen zoals tuingerief, wasmachines, speeltuigen zodat de duurzaamheid erop vooruit gaat.
Autodelen
Ruimtegebruik beperken. We kiezen voor compacte woningen.
We organiseren nu en dan een repair café waar apparaten, fietsen, speelgoed gemaakt kan worden om verspilling tegen te gaan.
Moestuintjes
We houden kippen die groentenafval verwerken.
We bekijken ook zeker de mogelijkheid om te composteren en zo efficiënt mogelijk te recycleren.
Aandacht voor watergebruik.
c177x2 c178g c176s5 c170l c177d3 c176d5 c176r5
De Site in Wijgmaal Eén toegang via de Baron Descampslaan.
c177x2 c178g c176s5 c170l c177d3 c176d5 c176r5
Groen projectgebied omvat volgende percelen: c177x2, c178g, c176s5, c170l, c177d3, c176d5, c176r5 Totale oppervlakte: 13.484m²
Wedstrijd in 3 fases Fase 1: open oproep Timing: Start oproep: 29 januari 2016 Deadline: zondag 21 februari 23u59.
Voorselectie op AV 25 februari Toegankelijkheidsarchitect kan hierbij zijn
Opdracht: Motivatienota
1 Referentie van een toegankelijk project Relevante aanvulling op het masterplan Ereloonvoorstel
Fase 2: beperkte opdracht voor 2 voorgeselecteerde kandidaten: Timing: Start wedstrijd: maart 2016 Deadline: zaterdag 2 april = Selectiedag architect. (13u00, 15u00)
Opdracht: zie verder
Mogelijkheid tot voorafgaand overleg met de kerngroep
Fase 3: onderhandeling met voorkeurskandidaat
Opdracht fase 1 Relevante aanvulling op het Masterplan voor de site: Motivatienota Cohousing? Wijgmaal?
Toegankelijkheid / ervaring Samenstelling van het architectenteam (externe adviseurs laten we op dit moment buiten beschouwing)
We gebruiken het voorgestelde masterplan als basis. Niettegenstaande we geloven in de uitgangspunten van het plan en de stedenbouwkundige haalbaarheid laten we het aan jullie over om mogelijke verbeteringen voor te stellen binnen de doelstellingen van het masterplan. Aanvulling met betrekking tot toegankelijkheid is relevant
Referenties: toegankelijk project
Aanvulling kan een verdere uitwerking zijn van de openbare ruimte (zie aparte slide), het paviljoen, een fietsenberging, de parking, de buitenruimte of een woning.
Ereloonvoorstel
Dit deel beperken tot één A3 pagina. Indien u er toch voor kiest om meer werk erin te steken, maak dan één samenvattende A3 pagina met de belangrijkste ideeën/schetsen. De beoordeling zal vooral op basis van deze pagina gebeuren. De dikte van het dossier zal niet meegerekend worden.
Toelichting bij het huidige masterplan I
We gaan uit van een volledige afbraak van de huidige feestzaal, garages en alle bijbouwsels op de site.
Parkeernorm:
we hanteren 0,8 per unit. Mits autodelen (minstens 5 plaatsen) durven we deze verlaagde norm te hanteren. Daarnaast nog een aantal ingetekende parkeerplaatsen te voorzien die bijvoorbeeld als grasveld kunnen gebruikt worden. Parking vooraan de site zodat het binnengebied grotendeels verkeersvrijblijft. Het aantal parkeerplaatsen op dit plan is 25. We willen werk maken van autodelen en dat van in het begin meenemen in het concept. Het is niet de bedoeling dat iedereen een auto heeft. We hebben ook getracht om de parking groen in te kleden zodat ook het straatbeeld verzorgd blijft.
Mix van woningen en flats om niet alleen jonge gezinnen een plaats te geven. We gaan uit van een klassieke typologie (2 bouwlagen en een dakverdieping) met compacte woningen vanaf 100m². Er is één woonvolume voorzien (dichtst bij de parking) waarbij we uitgaan van gestapeld wonen: gelijkvloerse appartementen (voor oudere mensen bijvoorbeeld) en daarboven appartementen op het 1e met een dakverdieping (voor jonge starters bijvoorbeeld). In die blok zien we dus 8 wooneenheden.
Bouwprogramma:
11 appartementen (3 geïntegreerd met het paviljoen, 8 andere zijn opsplitsingen van woningen in een gelijkvloers deel en een appartement erboven, zodat de appartementen qua uitzicht tussen de woningen kunnen zitten):
3 x 50m² Bruto Vloer Oppervlakte
Elke gelijkvloerse woning heeft een privatief tuintje. De appartementen op verdieping een terras.
3 x 70m²
2 x 90m²
In de zuidwestelijke hoek van het terrein bevindt zich waardevol groen. Ook met ander bestaand groen is rekening gehouden.
3 x 110m²
De circulatie op de site moet vooral voorrang geven aan fietsers en voetgangers. Er is een verharding (twee betonstroken) die laden en lossen toelaat tot aan de voordeur van elke woning, en ook doorgang aan de brandweer laat.
22 woningen:
5 x 120m²
8 x 135m²
5 x 150m²
4 x 170m²
Toelichting bij het huidige masterplan II
Centraal op de site, met zichtlijnen naar bijna elke woning en de straatzijde, ligt het paviljoen (gemeenschappelijk gebouw). Voorlopig gaan we uit van ongeveer 450m² collectieve binnenruimte, volledig op het gelijkvloers. Dit is belangrijk voor de toegankelijkheid. De groep ontving van de provincie een subsidie van 10.000€ omdat we het project verder willen uitwerken met toegankelijkheid als centrale thema. Eén van de trekkers van de groep zit in een rolstoel. Boven het paviljoen kan er dan nog een bouwlaag komen met een 3-tal privatieve appartementen. We houden minimaal 8m afstand tot de perceelsgrenzen. De stad vraagt er eigenlijk 10, maar dit is niet op elke plaats noodzakelijk. Meestal is de afstand tot de aanpalende bouwblokken vrij groot. Aan de oostzijde tekenen we bewust geen privatieve tuinen omdat daar de tuinen van de buren minder diep zijn. We willen aan hen ook het aanbod doen om een poortje te maken in hun tuin zodat ze langs achteren een toegang krijgen. Mits afspraken kunnen kinderen uit de buurt nu en dan in de collectieve tuin spelen.
Qua buitenruimte ligt de nadruk ligt op de gemeenschappelijke tuin die meer dan 50% van de oppervlakte beslaat. Ieder heeft ook een privatieve buitenruimte die zuid-, zuidwest- of west- gericht is.
Er zijn nu al collectieve fietsenbergingen voorzien verspreid over het terrein. Daardoor komt de fiets fysiek dichter dan de auto waardoor de juiste keuze evidenter wordt.
Er is plaats voor natuurlijke infiltratie van regenwater. De blauwe vlakken zijn geen vijvers, maar wadi's die bij hevige regenval even onder water kunnen komen.
We hielden rekening met de bestaande bomenstructuur. Zo houden we de zuidwestelijke hoek vrij omwille van het waardevolle groen.
Qua energieniveau mikken we minimaal op BENwoningen. Op die manier willen we ons inschakelen in Leuven Klimaatneutraal.
Stedenbouwkundige randvoorwaarden vanuit de stad:
Het terrein is een binnengebied, dat niet geselecteerd werd als ontwikkelingsgebied in RSL I (en ook niet als dusdanig zal geselecteerd worden in RSLII).
Het terrein kan maar vanaf één perceel ontsloten worden en bevindt zich aan de binnenzijde van een bijna volledig afgewerkt bouwblok met randbebouwing bestaande uit grondgebonden eengezinswoningen. Voor een dergelijk moeilijk ontsluitbaar binnengebied wordt standaard als uitgangspunt gehanteerd dat hooguit een afwerking aan lage dichtheid (= beduidend lager dan de randen) mogelijk is. Omdat de stad Leuven nieuwe woonvormen als cohousing wil ondersteunen , kan hiervan worden afgeweken, op voorwaarde dat:
Het project an sich een duidelijke meerwaarde heeft en innovatief is op volgende vlakken : sociaal (mix leeftijden, doelgroepen, …), op vlak van ecologie en integrale duurzaamheid (duurzaam bouwen, autodelen, samengebruik, compact bouwen, water…), architecturaal / stedenbouwkundig (bijdragen aan het uitbouwen van een kwaliteitsvol patrimonium, aanpasbaar bouwen, …);
Het project een meerwaarde heeft voor een ruimere omgeving, door een betekenisvolle uitbreiding van het publiek domein te voorzien of door andere voorzieningen op te nemen die niet alleen door de bewoners van de cohousing maar ook door omwonenden kunnen benut worden.
Het project moet aan deze beide voorwaarden beantwoorden ( en overtuigend aantonen dat hieraan voldaan wordt).
De stad Leuven heeft in het kader van de herziening van het structuurplan een historische analyse gemaakt van Wijgmaal (die door de geselecteerde ontwerpteams kan worden ingekeken).
Samenvattend kan gesteld worden dat er in Wijgmaal een uniek erfgoedcluster aanwezig is, met grote historische, architecturale, industrieel-archeologische, stedenbouwkundige en sociaal-culturele waarde.
De historische ontwikkeling en sterke typologische samenhang vereist de afbakening van een erfgoedcluster gericht op het behoud van het waardevol erfgoed in zijn ruimtelijke context, maar ook het voeren een typologisch strikt beleid bij (ver)nieuwbouw om ervoor te zorgen dat het karakter van Wijgmaal bewaard blijft en er niet onoordeelkundig (schaalvergrotende) nieuw types (met name: appartementsgebouwen) worden geïntroduceerd.
In het ontwerp van de gebouwen voor de feestzaalsite zal dit een belangrijke randvoorwaarde vormen.
Openbaar domein Er zal een stuk van het terrein afgestaan worden als openbaar domein. De bedoeling is om een doorwaardbaarheid te creëren voor de buurt (voetweg) en om een stuk waardevol groen te creëren dat ook voor de buurt en niet alleen voor de cohousers waarde kan bieden. Hierdoor ontstaat een meerwaarde voor de omgeving en versterkt deze ontwikkeling het bestaande weefsel.
De stad vraagt om de publieke ruimte zo te organiseren dat deze aansluit op de groene zone van het project van Dijledal. Een doorsteek vanaf de B.Descampslaan naar de Vaartdijk kan hiermee gecombineerd worden.
Voorstellen hierrond zijn welkom. Verschillende scenario’s zullen met de stad en met de buurt verder besproken worden. Privacy voor de cohousers is hierbij een aandachtspunt.
Opdracht fase 2 Verdere uitwerking van het masterplan, aangevuld met architectuur Sfeerbeeld of beeldkwaliteitsplan van de site (aanvullend op het masterplan uit de eerste fase van de wedstrijd) Een schetsontwerp van de gemeenschappelijke delen met uitgewerkte vloerplannen Een volumematig schetsontwerp van minstens één woonblok met individuele wooneenheden (geen binnenplannen) Op zijn minst drie 3d-visualisaties Overzicht van de behaalde bruto vloer oppervlaktes
Toegankelijkheidsopdracht: Geef aan in welke delen u de toegankelijkheid wil voorzien/ uitwerken en geef zoveel mogelijk voorbeelden van aandachtspunten/oplossingen in functie van de toegankelijkheid (vb aangepast parkeerplaats). Staaf dit met referentiebeelden. Vergoeding voor de 2 voorgeselecteerde kandidaten: 2.500€ elk, inclusief btw. (indien kwalitatief voorstel is ingediend)
Op de selectiedag stellen we de onderhandelingsvolgorde vast. Pas na een onderhandeling over de volledige architectuuropdracht is de keuze definitief.
Toelichting ivm gevraagde ereloon Ereloon voor een volledige architectuuropdracht De totale bruto vloer oppervlakte omvat voorlopig 4.440m² en het voorlopige totale bouwbudget staat op 6,2M€. (woningen + gemeenschappelijke ruimtes). Zowel oppervlakte als budget kunnen nog naar boven of naar beneden bijgesteld worden. Het ereloon is een belangrijk beoordelingscriterium, maar we gaan er ook van uit dat dit verder verfijnd zal worden tijdens de contract onderhandeling, wanneer ook alle verdere details van het bouwdossier zullen bekend zijn.
Daarnaast mag het voorstel ook volgende onderdelen omvatten, maar met deze houden we minder rekening in de evaluatie: Toegankelijkheidsexpert. Dit onderdeel moet meegenomen worden. Groenaanleg/Landschapsarchitectuur. Gezien de omvang van de site vinden we dit wel een belangrijk onderdeel. Stabiliteit
De begeleiding van de bouwgroep wordt verzorgd door Cohousing Projects. Zij centraliseren alle communicatie, zodat een eenduidige stroom van informatie ontstaat voor alle externe partners, in de eerste plaats voor de architect.
Energie/EPB
Voor ongeveer één derde van de individuele woningen worden gemiddeld een tweetal gesprekken voorzien om het ontwerp van de woning te personaliseren. Het buitenaanzicht blijft wel één esthetisch geheel.
Indien er voor deze onderdelen wordt samengewerkt met vaste partners, gelieve dit aan te geven.
Technieken Veiligheidscoördinatie
Bijlagen
Plan bestaande toestand met huidige bomen op (zoveel mogelijk te bewaren) Huidige masterplan
Voor alle verdere vragen
Aanspreekpunt Cohousing Projects: Federico Bisschop 0499 20 10 89
[email protected]
Aanspreekpunt vanuit de groep: Leen Francen 0495 92 65 52
[email protected]
