apparently What the British say Khan Academy Ashes WOLV Shanghai Elvira Tromp uit de lichting 2003

apPARENTly Ashes

WOLV

Shanghai

What the British say Khan Academy

Elvira Tromp uit de lichting 2003

Ouderkrant Wolfert TTO | nummer 37 | maart 2011

apPARENTly

COLOFON Colofon

Schoolleiding Wolfert Tweetalig

apPARENTly is de nieuwsbrief voor ouders van leerlingen

Schoolleiding Wolfert Tweetalig Algemeen telefoonnummer: (010) 890 77 00

Colofon van Wolfert Tweetalig en andere belangstellenden.

Algemeen telefoonnummer: e-mailadres: [email protected] Algemeen (010) 890 77 00

Verschijnt twee maal per jaar. De redactieisbestaat uit ouders vanouders TTO van leerlingen. apPARENTly de nieuwsbrief voor leerlingen

Website: www.wolfert.nl Algemeen e-mailadres: [email protected] Arnold Koot, locatiedirecteur Website: www.wolfert.nl E-mail: [email protected] Arnold René deKoot, Jong,locatiedirecteur coördinator TTO 5-6 E-mail: E-mail: [email protected] [email protected] René de Jong, coördinator TTO 5-6 Maremca Damen, coördinator TTO 3-4 E-mail: [email protected] [email protected] E-mail: Jenny Koot-Martijns, coördinator TTO Maremca Damen, coördinator TT O 3-41-2 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Jenny Koot-Martijns, coördinator TTO 1-2 E-mail: [email protected]

van Wolfert Tweetalig en andere belangstellenden. Redactie Verschijnt twee maal per jaar. Redactieleden De redactie bestaat uit ouders van TTO leerlingen. Mike Besijn, [email protected] Johan Poel, [email protected] Redactie Jeroen Roffel, [email protected] Redactieleden Estella van Straten, [email protected] Mike Besijn, [email protected] Lay-out Johan Poel, Estella [email protected] Straten Estella van Straten, [email protected] Medewerkers Deirdre M. Donoghue Luc van Maaike Stuart Bibiche vanVlokhoven Heumen Fons Schuurmans Simone Dolk Jan Varossieau Emilie de Block Eva Stoffels Nellie Pelkmans Medewerkers Luc van Vlokhoven Maaike Stuart Fons Schuurmans Simone Dolk Emilie de Block Eva Stoffels Nellie Pelkmans wordt gedrukt bij Graféno in Rotterdam apPARENTly

apPARENTly wordt gedrukt bij Graféno in Rotterdam

Bestuur oudervereniging Wolfert Tweetalig Voorzitter Rolf van Baarle (TVWO 5) Bestuur oudervereniging T (010) 529 04 25 E [email protected] Voorzitter Rolf van Baarle (TVWO 5) Penningmeester TDirk (010) 529 04 25 6) de Jong (VWO 06 53 11 17 87 EM [email protected] E [email protected] Penningmeester Redactielid apPARENTly Dirk de Jong (VWO 6) Mike Besijn (TVWO 2) M 06 53 11 17 87 T (010) 422 04 18 E [email protected] M 06 30 98 74 73 E [email protected] Redactielid apPARENTly Mike Besijn (TVWO 2) Commissie Ouderinzet TAgnes (010)Bakx 422 04 18 (TVWO 2) M M 06 06 30 40 98 38 74 11 73 61 [email protected] EE [email protected]

Overige leden Artie Vink (TVWO 5) Wolfert Tweetalig T (010) 512 08 41 M 06 23 10 95 79 E [email protected] Commissie Ouderinzet Agnes Bakx (TVWO 2) MMandy 06 40Sneep 38 11 61 (TVWO 4) (010) 434 29 83 ET [email protected] E [email protected] Overige leden Artie Vink (TVWO 5) Ronald Wouts (TVW 4) T (010) 512 08 41 T (010) 436 92 51 M 06 23 10 95 79 M 06 53 93 01 24 E [email protected] E [email protected] Mandy Sneep (TVWO 4) TEster (010) 29 83(TVWO 2&5) de434 Bruine ET [email protected] (010) 422 51 45 M 06 23 22 97 69 E [email protected]

2

Mieke Hartwig (TVWO 6 & THAVO 3) T (010) 418 83 23 M 06 21 85 31 40 Ronald Wouts (TVW 4) E [email protected] T (010) 436 92 51 M 06 53 93 01 24 E [email protected] Ester de Bruine (TVWO 2&5) T (010) 422 51 45) M 06 23 22 97 69 E [email protected]

INHOUD A tolerant learning environment Van de Redactie

De redactie van de apPARENTly is vernieuwd. Ouders aan de slag

Oproep aan (de ouders van) eindexamenklas 2001 Géén column? COLUMN Onderwijs & ontwikkeling

Khan Academy Op Stap

Shanghai Cultuur & sport

When the Landscape Begins to Map the Cartographer Gedichten Jacques Prévert In de schaduw van Harry van den Bouwhuijsen The Annual Decadent Fondue Dinner Party Ashes What the British say Anglo Dutch understanding guide WOLV

WOLV Borrel 2011 Uitvlieger

Elvira Tromp uit de lichting van 2003

4

4 5

5 8

8 8 9 10

10 11

11 14

14 18 20 23 23 27 28

28 29

29

apPARENTly

Van de Voorzitter

VAN DE VOORZITTER

A tolerant learning environment The United Nations of Wolfert

L W

ast week I read an article stating that the Dutch society had become less tolerant over the last decades. Less tolerant toward Muslims, Christians, atheists, less tolerant toward homosexuals, elderly, civil servants and also less tolerant to our own neighbours, family or parents. Shocking? I guess we all knew this, or at least sensed it.

ith

an

economic

crisis,

somewhere abroad. Of course the well

essary and always with one common

Every weekend the sports I observeknown however that parents findqualifies, it hard tobut be sufficiently intolerant) that onremains on fields the front objective:critical even (or further improving the Romania project towards their children’s We all seem to raise being a few progressive, saints, of whom are increasingly Theyand of the pages and misbehaviour. decreases our of Wolfertproud. education Wolfert, always add- wequality should not be criticized others and find it increasingly difficult to Ten correctcommunication them ourselves.about it, with, among wealth,definitely while greenhouse gas by levels, ed awe teaching project in Mumbai.

temperatures and sea levels keep

students had a very intense experience

many other results, a historically low

rising andorwars on terror in early. Iraq and and decreased in theand slums have on Tolerance intolerance starts We, as teaching parents, youngsters pass our values ourand prejudice to spectacularly our children. The secondnumber of Afghanistan that continue for at least a classes being cancelled. a once in a lifetimechance to experimost important influence comes from the school environment: teachers and their curriculum, but even more imporfew more years, world treat our parents Together with the again further develtantly: the way thethe children each other.ence the life of less fortunate children. and we created is hardly something to oped international orientation, we hope proudly pass on to our children. us a small step closer to the Model United Nations Wolfert is a special school, at least that is how I experienced this school the last five and athis half brings years. Maybe it’s because first Wolfert UN Secretary Looking interesting and chalWolfert hosts so many different nationalities, maybeatit’sthese just because so many special or “different” children chooseGeneral, or Imagine our children were born in Afat least to some of our children lenging projects, I wonder who of our Wolfert, but I am convinced that also the warmth and liberalism in school, combined with respect, clear rules and repairing ghanistan. Would they attend school? the world we leave them. current Wolfert population will be found discipline make that Wolfert is a very tolerant school, where harassment is not a too big issue and children are allowed As be a boy, there is a chance they would, working in United Nations projects in, to different. for the girls there is a fair chance they let’s say, 25 years from now. Rolf van Baarle Along with an international orientation our children are encouraged to develop an open mind. wouldn’t. Would they be Taliban terrorAround the time you read this the fourth voorzitter Oudervereniging Wolfert ists (at seventeen, I heard they are very graders have their first UN experience, Five years I have had the honour, as chairman of the “oudervereniging”, to represent you as a member of the growing well capable to kill someone), would playing the Model United Nations for group of TTO parents”. In those five years Wolfert TTO developed further from the small scaled, still a bit experithey be supporting the western military two days, negotiating CO2 emission levmental, school into a very well established and the largest bilingual school in the country. forces or would they perhaps be refu- els or the fate of political refugees and In those five years there were many enthusiastic parents that helped support school activities and there was always gees fleeing the country on a boat to writing resolutions and motions. For the aAustralia group that joined in positivecriticallythird discussing a variety of this issues school management. We keep an eye consecutive year is with facilitated (and beingme held on Christmas on how our school fees are spent, we helped improve communication from school by Wolfert teaching staff, but organised to parents, we influence the deIsland). velopment of thethis curriculum, did not rest the of number of classespreparing cancelled was far below national average by auntil group fifth graders, Thinking about I am glad mywe children and we advised on many other subjects. Most of the times it wasn’t necessary impose our advise, because school were born in our tiny democratic country the issues being discussed, planningtothe management sought it. and even the actively intolerance of someone like schedules and acting as Secretary GenG. Wilders seems unimportant now. eral or Chair of a Committee. In five years of close cooperation with the Wolfert mutual respect was an important value. A challenging, WithManagement such an international program, international, rewarding and tolerant learningmaybe environment one day,the onemutual of ourgoal. dear adolesInternational Orientation IMeanwhile will pass on our my role, with juveniles some regret enjoy Wolfert), confident that respectful cooperation between cents willthe qualify to bebut a real secretary Wolfert con-(I really or, inWolfert anotherTTO role,forbemany involved tinue their international orientation and general school and parents will ensure a challenging and tolerant generations of children. have their standard travel program to improving the world. the United Kingdom, Scotland or Ireland, Rolf van Baarle Well, of course this is not why we sent Germany or Spain and even to Limburg. And on top of this, our second and them to Wolfert, but our school manthird graders get a chance to experience agement, still very much involved in the the future trade and industrial capital of further life’s and careers of former Wolfert students, would certainly be proud. the world: Shanghai. With this school management team The current fifth graders are the first group having the privilege (and for some: we, as parent support group, also this obligation) to perform social/community year had very fruitful meetings, always service, either in their own village or respectful, positively critical when nec4

VAN DE REDACTIE

Sandra Langenberg: Afscheid in betrokkenheid De redactie van de apPARENTly is vernieuwd.

N H

a jarenlang als eind redacteur voor het blad apPARENTly te et is als gefunctioneerd met alle vrijwilligershebben geeft werk een van ups en Sandra Langenbergkwestie het stokje door downs, van vallen en opstaan. aan anderen. Zo ook hier. Belangrijk de originele Een interview waarinis Sandra zich doestelling in de uitspreekt van overhet hetblad belang vangaten ons te houden; een vaneen ouders voor ‘ouder’blad. Zeblad geeft duidelijk ouders. De betrokkenheid bedoeling daarvan is dat beeld van bij school het een informatief blijft informaover alen blad, alsmede deblad nodige tie over zaken het werk en de school direct het belerhande waarbij trokkenen, met uitgangspunt blijftaandacht maar nietvoor het zowel enige leerlingen als docenten. onderwerp. Ons inziens een interview met belangwekkende standpunten bij De school maakt onderdeel voor uit van de school betrokken ouders. een complexe wereld die aan veran-

inspireerde groep mensen samen te komen en een avond te brainstormen is een het zich genot openstellen vooren delekkers. wereld onder van koffie waar wij met zijn allen een voorbeeld Die redactieavonden rouleerden, dus aankwam mogenjenemen. Ditkeer openstellen naar zo wel een bij iedereen de wereld hebben wij in Europa al eerthuis. der gedaan in de vorm vansteeds onze eigen Tenslotte vond ik het heel renaissance, het motiverend om isteoppassen zien metgeblazen welke dat wij echt onze eigen geest blijven –soms razendopen interessante of voeden, het is alweer een tijdje geleden vernieuwende– onderwerpen we namelijk. Kortom informatie delen op weer uitkwamen, en hoe sommige van de redactieleden erin slaagden alle vlakken die maar kunnen, hoe bedaar een smeuïg verhaal van te mascheiden ook. ken. Mijn rol in het geheel was er een van puntjes i zetten (soms In dedeopzet van op dezedeapPARENTly holetterlijk ;-) ), de lay-out consequent pen wij dat u voldoende openheid en door te voeren en hier en daar zaken dering onderhevig is waarbij dat met informatie zult aantreffen op allerlei geHoe lang ben jepaar lid geweest de beter name de laatste maandenvan in het bieden.te formuleren. Een bescheiden redactie van apPARENTly? rol eigenlijk. Midden Oosten nog eens duidelijk geWij dus hebben het over Westerse cultuur Ik ben bij de redactie gekomen toen maakt wordt door dappere bevolkingen verschillen tussen Britten en Nedermijn zoon in de brugklas zat (nu zit hij Heb je de formule, zijnde een blad die armoede en onderdrukking genoeg landers (een logisch vergelijk op een in 6 TVWO). Op een van de eerste van ouders voor ouders, belangrijk hebben gehad en vinden dat dat maar tweetalige school), over sport, cultuur ouderavonden vroeg de school men- gevonden? eens over moet zijn. Wat men in de in de vorm van een gedicht en een reissen voor de apPARENTly en het leek Ik denk dat het hebben van een blad Noord Afrikaans Arabische landen doet beschrijving van twee leerlingen over mij een leuke manier om betrokken als de apPARENTly een groot goed is. te worden bij wat er zich op school Als lezer weet je dat andere ouders speelt. zich intensief met de kopij bemoeid Ik gaf me op om ‘hand- en spandienof deze geschreven hebben. Dat geeft Persoonlijke Mike sten te verrichten’ motivatie voor de redactie. eenBesijn bepaald gevoel van betrokkenWat ik toen niet kon vermoeden, was heid, dat minder zou bestaan als uitMijn naamnadat is Mike Besijn, vader van zie de bevolking aldaar ook verder gaan dat kort ik was ‘toegetreden’ sluitend vanuit de schooldirectie zou Emma uit 3 deel tweetalig In het damet opgroeien. een groot van VWO. de redactie het worden bericht.Een zekere trots voor gelijks leven ben sales manager bij die mensen, na zoveel armoe en ondervoor gezien hield,ik inclusief de eindDamen Shipyards in het drukking, niet teals onderdrukken. redacteur! Ik ben waarvoor toen doorikhaar op Kon je eris zelf ouder iets mee, sleeptouw genomen en in tijd in de zin van ervaringen delen en Midden Oosten schepen en korte alles wat klaargestoomd ommag hetverkopen. stokje over te vooral schoolgevoel delen? daarbij komt kijken Dit alles,het hoop ik, leidt tot een actief in nemen als eindredacteur. Als met 2waarbij kinderen opeen Wolfert het ouder leven staan met kritiTweetalig heb ik de apPARENTly altijd Na een leven lang reizen, opgroeien sche blik de wereld in gekeken wordt, Wat vond je het na leukste aan met veel enverwacht daar ga vooral in Rotterdam Amerika en het Enprecies watplezier ik van gelezen, een school werk voor dit blad? ik ook zeker nog een geland uiteindelijk toch gesettled in Roten straks wat ikhopelijk ook herken in de mogelijkHet leuke aan zitting hebben in de aptijdje mee door! Gelukkig zit mijn terdam, waar volgens mij, het opgroeien heden in een blad als apPARENTly. Zo PARENTly-redactie is dat je, zoals ik al dochter pas in 4TVWO, dus ik kan gewoon doorgaat. Het maakt niet uit hoop ik een kleine bijdrage te mogen ledacht, meer betrokken bent bij aller- er nogdit zo’n jaar van genieten. tot hoe oud je bent. veren blad2,5 verder te ontwikkelen lei zaken rondom de school. Je wordt Ik hoop op die manier een beetje waar het voor bedoeld is, een blad van als het ware gedwongen je daarin te op de hoogte te blijven van wat er Zo werk ik momenteel in een nogal voouders voor ouders. verdiepen. op school speelt, maar vooral ook latiele wereld met mijn regelmatige beVerder is het gewoon erg gezellig van wat de leerlingen bezighoudt, zoeken aan landen als Jemen en Iran en om van tijd tot tijd met een leuke, ge- want ik moet eerlijk zeggen: de door 5

hun reis naar China in het vorig jaar (dit schooljaar). Over opengaande werelden gesproken. Ook hopen wij door luchtige onderwerpen aan te kaarten voldoende leesbaarheid te creëren in dit blad, waarbij wij graag zouden zien dat leerlingen, ouders en oud leerlingen ons voeden met nog veel meer gedichten, ideeën en kritieken. Ook vonden wij het tijd worden voor een column in de apSandra Langenberg PARENTly.

leerlingen geschreven stukjes vind ik vaak nog het Datzult heeft Wij hopen dat uallerleukst! van deze opzet gehoogstwaarschijnlijk veel te maken nieten, wij hebben niet voor niets een met hetvoor feit dat ik zelf docent (Engels, school onze kinderen uitgekozen op een andere middelbare waar de moderne maatschappijschool) duideben, met leerlingen in deze leeftijdslijk aan bod komt met zelfs meertalig groep, haha! onderwijs en een duidelijke doelstelling vanuit de directie naar hoger onderwijs. Betrokkenheid is belangrijk voor zowel ouders als professioneel Mike Besijn betrokkenen, heeft apPARENTly daarin kunnen voorzien? Naar mijn idee is apPARENTly één van de instrumenten om de betrokkenheid van ouders en de affiniteit van ouders met de schoolleiding en docenten en andersom, te vergroten. Maar het is niet het enige middel. Er zijn ook veel andere zaken die daaraan kunnen bijdragen. Denk aan een goede communicatie vanuit de school (de regelmatig verschijnende nieuwsbrief van mevrouw Damen is daar een goed voorbeeld van), de contactouders per klas die helpen op ouderavonden, maar ook de betrokkenheid die ouders en docenten zelf tonen. Je kunt bijvoorbeeld een heel vruchtbaar contact hebben over je kind met de mentor via de mail. Als beide kanten zich daarvoor inspannen, is dat een hoop waard.

Lees verder op blz 6 ->>>

VAN DE REDACTIE

Sandra Langenberg: Afscheid in betrokkenheid

Deirdre M. Donoghue

N

a jarenlang als eind redacteur inspireerde groep mensen samen te name Deirdre Mirjami Donoghue is a mix of Irish and Finnish. voor het blad apPARENTly te My komen en een avond te brainstormen Born in Finland to a Finnish mother and an Irish father, I was partly named after a famous hebben gefunctioneerd geeft onder het genot van koffie en lekkers. Irish legend called Deirdre of The Sorrow’s Sandra Langenberg het stokje door Die redactieavonden rouleerden, dusand partly by my then seven-year old sister whozowas allowed to choose mybij middle name. Ever since, I have felt incredible grattitude aan anderen. kwam je wel een keer iedereen towards my sister for her rather mature choice. She could so easily have named me after Een interview waarin Sandra zich thuis. of sixties cartoon a breakfast cereal, or something that would be uitspreekt over het belang van ons a number Tenslotte vond ik hetcharacters, steeds heel suited to aom pet hamster a gerbil. ‘ouder’blad. Ze geeft een duidelijk better motiverend te zien or met welke beeld van betrokkenheid bij school –soms echt razend interessante of those days and after a lot of growing en blad, alsmede de nodige informa- Since vernieuwende– onderwerpen weup and moving around I now have two childtie over het werk en de direct be- ren weer myself.uitkwamen, Sami Cameron in his first year at the Wolfert van Borselen Tweetalig en (13) hoeis sommige trokkenen, met aandacht voor zowel (T1F) vanand deSofia redactieleden slaagden Cornelia (3)erin is about to embark on her academic career next August Sandra Langenberg leerlingen als docenten. daar een smeuïg verhaal van te maat the De Mare Montessori School. I am married to the most wonderful dutchman called Ons inziens een interview met be- Marcel, ken.with Mijnthe rol slightly in het geheel was er een ofleerlingen geschreven stukjes vind ik unfortunate surname Borsten. You can see why I decided to langwekkende standpunten voor bij holdvan de puntjes op de i zetten (soms vaak nog het allerleukst! Dat heeft onto my maiden name. de school betrokken ouders. letterlijk ;-) ), de lay-out consequent hoogstwaarschijnlijk veel te maken te voerenofen en isdaar met het feitgolden dat ik retriever. zelf docent (Engels, Thedoor final member ourhier family Jake,zaken our happy-go-lucky Hoe lang ben je lid geweest van de Having beter te formuleren. Een bescheiden op een andere middelbare school) Jake in our family is like living with Alf, the space alien in the TV-program of the redactie van apPARENTly? rol dus eigenlijk. ben, met leerlingen in deze leeftijdssame name. Just like Alf, Jake eats anything, although unlike Alf, he hasn’t tried eating the in-laws cat yet, who moved into our Ik ben bij de redactie gekomen toen groep, haha! house last summer and categorically refuses to go back. Every so often the in-laws come and carry ‘Vrouwke’, or ‘Moira Gibs’ as mijn zoon in de brugklas zat (nu zit hij Heb je de formule, zijnde een blad we have renamed her, back to their house just a few doors down the street. in 6 TVWO). Op een van de eerste van ouders voor ouders, belangrijk Betrokkenheid is belangrijk voor ouderavonden vroeg de school men- gevonden? zowel ouders als professioneel I am a video and a performance artist, having a BA in photography (Dublin Institute of Technology, IRL) and an MA in Fine Arts sen voor de apPARENTly en het leek Ik denk dat het hebben van een blad betrokkenen, heeft apPARENTly (Piet Zwart Institute, NL and The Plymouth University, UK). I have studied drama, (Commedia School, Copenhagen, DK) permij een leuke manier om betrokken als de apPARENTly een groot goed is. daarin kunnen voorzien? formed and directed for the theatre. My previous writing and editorial experience consists of mainly writing research papers and te worden bij wat er zich op school Als lezer weet je dat andere ouders Naar mijn idee is apPARENTly één van lectures smallintensief educational Resonant Voices Memories, 2008, (Piet speelt. on art and theory and co-editing azich metpublication de kopij called bemoeid de Bodies instrumenten om de betrokkenZwart Postgraduate and Research de Kooning Academy, Rotterdam University.) am de alsoaffiniteit a member of Ik gafInstitute me op om ‘hand- en Studies spandienof dezeWillem geschreven hebben. Dat geeft heid van oudersI en van asten Rotterdam based artists’s initiative called ADA, Area for Debate and Art. te verrichten’ voor de redactie. een bepaald gevoel van betrokken- ouders met de schoolleiding en doWat ik toen niet kon vermoeden, was heid, dat minder zou bestaan als uit- centen en andersom, te vergroten. Being newnadat to theikWolfert van Borselen Tweetalig, am excited and happy to zou be able to participate in andhet contribute to the dat kort was ‘toegetreden’ sluitend I vanuit de schooldirectie Maar het is niet enige middel. making of Apparentely. very much look to being part of the school’s culture inEr thiszijn smallook way veel and hope to get to know een groot deel van Ide redactie het forward worden bericht. andere zaken die many the students, parents and staff in this way. voor of gezien hield, inclusief de einddaaraan kunnen bijdragen. Denk aan redacteur! Ik ben toen door haar op Kon je er zelf als ouder iets mee, een goede communicatie vanuit de sleeptouw genomen en in korte tijd in de zin van ervaringen delen en school (de regelmatig verschijnende [email protected] klaargestoomd om het stokje over te vooral het schoolgevoel delen? nieuwsbrief van mevrouw Damen is www.deirdremdonoghue.com nemen als eindredacteur. Als ouder met 2 kinderen op Wolfert daar een goed voorbeeld van), de http://www.adarotterdam.nl/ Tweetalig heb ik de apPARENTly altijd contactouders per klas die helpen op Wat vond je het leukste aan het met veel plezier gelezen, en daar ga ouderavonden, maar ook de betrokwerk voor dit blad? ik straks hopelijk ook zeker nog een kenheid die ouders en docenten zelf Het leuke aan zitting hebben in de aptijdje mee door! Gelukkig zit mijn tonen. Je kunt bijvoorbeeld een heel PARENTly-redactie is dat je, zoals ik al dochter pas in 4TVWO, dus ik kan vruchtbaar contact hebben over je dacht, meer betrokken bent bij aller- er nog zo’n 2,5 jaar van genieten. kind met de mentor via de mail. Als lei zaken rondom de school. Je wordt Ik hoop op die manier een beetje beide kanten zich daarvoor inspanals het ware gedwongen je daarin te op de hoogte te blijven van wat er nen, is dat een hoop waard. verdiepen. op school speelt, maar vooral ook Verder is het gewoon erg gezellig van wat de leerlingen bezighoudt, Lees verder op blz 6 ->>> om van tijd tot tijd met een leuke, ge- want ik moet eerlijk zeggen: de door 6

Johan Poel Mijn naam is Johan Poel, vader van Fedde (TV2A). Overdag sta ik voor de klas en probeer ik met wisselend succes jongeren de schoonheid van de Franse taal bij te brengen. Want zeg nu zelf, wie wordt niet diep geraakt bij het lezen van de gedichten van Prévert? ‘s Avonds geef ik als schrijfdocent les aan volwassenen aan de Schrijversschool in Rotterdam. Soms publiceer ik wat. Vaker ook niet. Dat Frankrijk mijn favoriete valantieland is, zal u gezien mijn beroep niet verbazen. Hoewel de tegendruk thuis gestaag wordt opgevoerd: ‘Nee hè pap, niet wéér naar Frankrijk...’ Ach, met een goed boek maakt het me eigenlijk niet veel uit waar ik zit. Nog geen boekenkeuze gemaakt voor de komende vakantie? ‘Eindelijk volstrekt alleen’ van L.H.Wiener!

Bibiche van Heumen Hoi! Ik ben Bibiche van Heumen, bijna 25 jaar en een nieuw redactielid voor de ApPARENTly. In Utrecht heb ik Engelse Taal & Cultuur gestudeerd, maar ben eigenlijk nooit meer weggeweest van de Wolfert. Na verschillende baantjes in de mediatheek, in het straflokaal, op de administratie en als invaller voor Engels, werk ik nu met de huiswerkklas Van 3 tot 6. Als voorzitter van de WOLV kom ik regelmatig Wolfert oud-leerlingen tegen. Hun verhalen kunnen jullie lezen in de rubriek “Uitvliegers,” want wie doet nu wat en waar?

Jan Varossieau Een nieuwe school voor mijn dochter dit jaar, zij is met veel plezier aan het kennismaken. En ik ook. Zeker nu er een nieuwe apPARENTly geproduceerd wordt en ik besloten heb er aan mee te gaan werken. Het is een inspirerende manier om kennis te maken met de school, om samen te werken met een enthousiast redactieteam en u als ouders te ontmoeten. En zo voel ik mij directer betrokken bij het Wolfert tweetalig, de school van Linde. Bijgesloten mijn foto, dat ben ik. Na mijn opleiding aan de kunstacademie, heb ik als schilder en tekenaar gewerkt in mijn atelier, tentoonstellingen georganiseerd en werk in opdracht gemaakt. Geleidelijk ben ik in de grafische sector terecht gekomen en heb ik gewerkt bij ontwerpbureau’s en drukkerijen. Momenteel werk ik bij vijfkeerblauw in Rijswijk en daarnaast geef ik één avond les op de Willem de Kooning academie. 7

OUDERS AAN DE SLAG

Géén column? ‘We hebben geen column.’

TRANSLATION GUIDE OproepANGLO-DUTCH aan Mike Besijn (de ouders van) What the British say What the British mean What the Dutch understand eindexamenklas 2001 ‘Maar leest dan niemand de Apparently?’

‘Juist wel. Alle leerlingen van de Wolfert krijgen het blad een paar keer per jaar mee naar huis.’

I hear what you say

‘En to toch nergens eenaccepts column?’ I disagree and do not want discuss it He my point of view any further

Beste eindexamenklas van 2001, With the greatest respect

‘Nee.’

I think you are wrong (or a fool)

He is listening to me

‘Zou het dan niet eens tijd worden? Elk blad heeft vanijna 10 jaar geleden deden we met 50 TVWO-ers einddaag de dag één, en het liefst meer columns. Zelfs die That’s not bad That’s good, very good That’s poor or mediocre examen op het Wolfert van Borselen. Wie herinnert bladen waarvan je met moeite nog kan zeggen dat ze zich van zijn schooltijd niet meer de lessen van mevrouw iets met journalistiek te maken hebben. De status van Perhaps you would like to think about… / This is an order, do it or be prepared to gemeten Think about the aantal idea and do what van Adrichem, meneer van de Broek, meneer Goossens of het blad wordt naar het columns. ’ you I would de suggest justify van yourself like meneer Jong en het mentorschap van meneer Solm of meneer Koot. Het was de tijd dat de Backstreetboys, 3T en ‘Dus in jouw ogen hebben wij geen status.’ When appropriate locally … Do what you like Do it if you can DJ Paul Elstak de populairsten waren, e-mail nog een interes‘Dat zeg ik niet. Je moet de redenering niet omdraaisante nieuwe uitvinding was, de Twin Towers nog fier overeind en. Veel columns is status, betekent niet dat minder of stonden en er nog betaald werd met de Nederlandse Gulden. geen columnsis géén By the way…. / Incidentally… The primary purpose of our discussion Thisstatus is notis.’ very important Inmiddels zijn we 10 jaar verder en ziet de wereld er voor iedereen heel anders uit: voor veel van ons zal de tussentijd ‘Maar wel minder status dan?’ I was a bit disappointed … / I am most upset and cross It doesn’t really matter hebben gezorgd voor afstuderen, banen, carrières in het buiIt’s a pity you…. tenland, samenwonen, trouwen, kinderen of andere grote ver‘Een beetje wel, ja.’ anderingen. Volgens ons is het voorbijgaan van Very interesting I doeen notdecennium agree or believe you They are impressed sinds het eindexamen een goede reden om nog eens bij elkaar ‘Ja, ik las laatst een column van die… ach hoe heet ze te komen om bij te praten en herinneringen op te halen. Dit ook al weer? Die meid uit Goede Tijden. Maar dat ging Could we we dan consider I dovrijdag not like27your They have not yet willen ook some graagother met options jullie doen op meiidea over een ex-vriendje; ik vond dat decided nou niet echt een in Rotterdam. Hopelijk is de voltallige eindexamenklas erbij! geweldige column.’ Exacte tijd en locatie zullen we later doorgeven, maar we wilI’ll bear it in mind I will do nothing about it They will probably do it den ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen bij deze reünie ‘Tja, dat is het probleem. Nederland lijdt aan columkonden zijn en dus de datum nu alvast vrij zullen houden! nitis. Door de grote vraag naar columns lijkt het bij Please think about that some more It’s a bad idea, don’t do it sommige tijdschriften It’s a good it een alsofidea, eenkeep leukdeveloping koppie en Zou je willen laten weten of je erbij zult zijn zodat we een ingastoptreden in GTST voldoende voorwaarde is om schatting kunnen maken van het aantal mensen? Reageren kan een column te mogen schrijven. Of je ook echt kan I’m sure it’s my fault It’s your fault It was their fault door een mail te sturen aan: [email protected] schrijven, lijkt minder belangrijk.’

B

‘Dus er zijn steeds meer They likecolumns my ideasvan een bedenkelijke kwaliteit?’

That’s an original point of view

You must be crazy

You must come for dinner sometime

Not an invitation, just being polite

I almost agree

I don’t agree at all

You’ll get there eventually

You don’t stand a chance in hell

I will get an invitation soon

‘Helaas denk ik dat ik deze conclusie met u moet delen.’ ‘Dus eigenlijk is mínder status?’ He’s notcolumns far fromjuist agreement ‘Tja…’

8

Keep on trying for they agree I’m heading in the right direction

OUDERS AAN DE SLAG

COLUMN ANGLO-DUTCH Kunst? Laat me niet lachen!

TRANSLATION GUIDE detail is nog dat wetenschappers hadden uitgerekend dat de

Mike Besijn vissen zo snel dood gingen dat van dierenmishandeling geen ok de Apparently heeft regelmatig een bijdrage over sprake kon zijn, wat door een Deense rechter werd bevestigd, kunst. Ik heb niets met kunst. Althans niet met wat waarna Marco Evaristti vrijuitDutch ging. understand What the British say What the British mean What the officieel voor kunst moet doorgaan. Ik vind bepaalde dingen mooi. Andere dingen afschuwelijk. Net zoals ik geen Nog zo’n icoon van de hedendaagse kunst: Andres Serrano I hear what you say I disagree and do not want to discuss it He accepts my point of view verstand heb van wijn, maar toch weet of ik een bepaalde wijn die de media haalde door over een kruisbeeld van Jezus heen any further wel of niet lekker vind. te pissen en deze Jezus in zijn urine tentoon te stellen. Waar is With the greatest respect I think you are wrong (or ahet fool)mis gegaan He is listening to deze me persoon? Het werk is uit in de jeugd van Ik zie kunstwerken die ik graag aan de muur wil hebben han1991 en daarmee te oud om als aanklacht gebruikt te worden gen en die geschilderd blijken door een meisje van veertien tegen het misbruik in de katholieke kerk. That’s not bad That’s good, very good That’s poor or mediocre met een verstandelijke beperking. Zo zie ik ook – steeds meer - kunstwerken waarover ik me plaatsvervangend schaam dat Wolfgang Flatsch meende de kunstwereld te moeten verblijPerhaps you kunst would mag like tovoeren. think about… / This is an order, do it or be prepared to dode Thinkkoe about theeen idea and do what you en net dit de naam den door een onder helikopter te hangen I would suggest justify yourself like zolang rond te vliegen tot het vlees kapot scheurde en de koe ‘De kunstenaar is geen schepper van nieuwe dingen meer, maar naar beneden stortte. siert de man wel dat hij in diezelfde When appropriate locally … Do what you like Do it if Het you can van een kunstige orde van het reëel bestaande.’ Met een dergeperiode ook zelf bebloed onder de helikopter is gaan hangen. lijke uitleg probeerde men mij desgevraagd de zin van Kunst uit Wel jammer dat hij zelf niet is neergestort. By the way…. / Incidentally… The primary purpose of our discussion is This is not very important te leggen, maar ik haak af. Het is me allemaal te verwarrend, te nietszeggend, te onbenulHet Museum … in Amsterdam kocht beginupset jarenand ne-cross lig. Maar de echte kunstkenner zal nu vast proberen me van I wasStedelijk a bit disappointed / I am most It doesn’t really matter It’s a pity gentig eenyou…. glazen kubus vol ziekenhuisafval. Bloedige tampons, het tegendeel te overtuigen. vies hechtdraad, vochtige mondkapjes, besmeurde operatieVery interesting I do not agree or believe you They are impressed handschoenen. Dit ‘hoogstandje’ van moderne kunst kon het Ik ben definitief opgehouden met proberen kunst te begrijpen Stedelijk voor een schijntje aankopen: slechts € 450.000. Ietoen ik op één dag twee verschillende foto’s in de Volkskrant Could die we consider options I doIknot likehet yourgraag. idea They have yet decided mand mij hier some de zinother van kan uitleggen? hoor zag. Een foto toonde eennotgevel van een huis met daarvoor En dan niet aankomen met flauwe excuses dat dit bijzonder aan spanbanden een hangend kozijn. Op zoek naar waar dit is, want ‘het is nog nooit eerder gedaan’. Er zijn nog heel veel renovatiepand stond, bleek dit Kunst te zijn. De tweede foto I’ll bear it in mind I will do nothing about it They will probably do it dingen niet gedaan, waarvan ik er niet aan moet denken dat die dag was een haarscherpe zwartwitfoto van een zwarte dat ooit kunst wordt. Een galerie met hondendrollen en ik elke ondergrond met witte voetstappensporen die alle richtingen Please think about that some more It’s a bad idea, don’t do it a good keep developing drol een Nederlands vlaggetje bijvoorbeeld. Hoewel het me op gingen. Op It’s zoek naaridea, de kunstenaar van itdit werk, bleek niet zou verbazen wanneer je op google deze kunstvorm al kan het een foto van een brand in een vertrekhal van een vliegveld tegenkomen. met in de zwarte roettheir de voetstappen van de hulpverleners. I’m sure it’s my fault It’s your fault It was fault

O

Nog een paar hoogstandjes van kunst met een grote K: That’s an original point of view You must be crazy

Kortom, ik heb er geen verstand van. Wil er ook geen verTheyVoorlopig like my ideas stand van hebben. kan ik immens genieten van een In Denemarken is een museum waar de kunstenaar Marco tekening van ons dochtertje met kleurige onderwaaterplanten Evaristti een paar blenders had opgesteld met daarin zwemtwee goutvissen. desoon Evaristti’s, de Serranos’en You must come for dinner sometime Not an invitation, just beingmet polite I will Daar get ankunnen invitation mende goudvissen. Wanneer je als publiek de blender aande Flatsches nog een puntje aan zuigen. zette, vermaalde je de goudvissen tot puree. Kunst? Lachen? I almost agree I don’t agree at all He’s not far from agreement Shockeren? U zegt het maar, maar ik kan er niets mee. Leuk © Johan Poel You’ll get there eventually

You don’t stand a chance in hell

7 9

Keep on trying for they agree I’m heading in the right direction

ONDERWIJS & ONTWIKKELING

Khan Academy By Marcel Borsten

you are looking at a recording of a computer screen, hearing Khan’s calm voice gives you the feeling of a private lesson. It’s amazing to realize that the video library that now makes up Khan Academy of more than 1800 lessons are all recorded with his home computer, using only a simple microphone, screen capturing software and a pen tablet.

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode: tudying in a bilingual school in the Netherlands

S‘We hebben het gewoon gedáán’ opens up an extra large source of English educational resources on the Internet. Especially in these times, where education budget cuts all over Europe are boosting the cost of an education, free, open and credited educational resources on the Internet could prove to be a valuable addition to a schools curriculum. On the other hand, the available information canvaker be daunting. taking a look et komt voor dat We’ll do- be niet in opgenomen, want daarover is at one resource that has received a lot of media atcenten ontevreden zijn over een goed boekje voorhanden, getitention bestaande all over the world and IHet believe parent lesmethodes. teldevery Vlekkeloos Nederlands. of school-going children know about. gevolg is dat docenten de should lesmetho‘En anders werden die drie delen te

H

des zelf gaan aanvullen. Dat materiaal

dik,’ zegt Maaike Govers.

in Griekenland op het strand gelegen, hoor!’ Hoeveel uur hebben jullie eraan besteed? Roza: ‘Ik heb geen idee. Maar ik vond het zo leuk om te doen, dan maakt het niet uit dat je er lang mee bezig bent.’

Itwordt is not dan uncommon for someone to help family member, doorgaans aangeboden op out a‘Al jaren geleden heb ik het er met losse fotokopietjes. Niet echt handig, Hans Ketelaar, who is falling behind in math at school. This is exactly whatinmiddels met pensiwant losse hebben de neiging gehad Salman Khanblaadjes did. Khan, a 27 -year old hedgeoen, fund over analyst, was om zelf een lesmezoek te raken. thode te maken, asked by his cousin Nadia for help, because she was having maar pas nu hebben knoop doorgehakt en het getrouble with unit conversion. As Nadia livedwe in de New Orleans Dat Salman aanvullen deden there docenten woon gedáán!’ and in Boston, was anNeobvious problem of dis-zegt Arthur Roza en Hoe kwamen jullie aan het al dat derlands Arthur Roza en Maaike Maaike Govers nadrukkelijk. materiaal? before Khan started recording his video’s, he was cretance. Salman started tutoring Nadia over the phone and usingkniktEven Govers in samenwerking met de ‘Een deel vangenerate het materiaal ating simple programs that would problemsbestaat for his Yahoo’s service Doodle to share notes. It wasn’t for very long andere leden van de vakgroep NeArthur Roza: ‘Het initiatief past uit examenteksten. Die komen uit students to solve as exercises. Later he connected his prountil more family members and friends asked for Salman’s help, derlands ook. Zij vonden dat de genatuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ eindexamenbundels en die staan tegrams to a database so he could check the usage and keep so Salman thought of pre-recording his lessons and uploading bruikte methode Nederlands te veel schoolboeken, zoals we die nu ken- genwoordig op internet. Je moet natrack of progress. This work evolved into what is now called them on YouTube for his ‘students’ to watch. This turned out herhaling bevatte en niet goed aan- nen. Een eigen methode is immers tuurlijk wel uitkijken of er copyright the ‘extensive exercise system’ on the Khan Academy site. In to be a great format, in fact, one of his students at the time sloot op datgene wat gevraagd wordt aanzienlijk goedkoper dan een duur op teksten berust, maar dat is met the extensive exercise system, the student is guided trough a mentioned he thought Salman was better on YouTube than in op het eindexamen. schoolboek. de meeste teksten die we vonden op learning map, all along the way assessed for his or hers every real life. Although at first Salman had been posting his tutori‘Je kunt het er niet mee eens zijn, En het past ook echt bij deze internet niet het geval. step and pointed to the right video lessons for help where als as a favour for his family and friends, he was soon getting maar een deel van het eindexamen school. De schoolleiding staat zeer Daarnaast is er veel materiaal in de needed. messages from people from all over the world thanking him is in de vorm van meerkeuzevragen positief ten opzichte van dit initiatief. methode opgenomen, dat in de loop for his clear and constructed en daar moet je well de leerlingen welexamples. op WeSalman’s hadden short het er tijdens het vorige der jaren ontwikkeld is op de Wolvideos were growing popularity and the numbers of his voorbereiden,’ aldusinArthur Roza. schooljaar welfolregelmatig met Arnold fert. We zijn natuurlijk ook speciaal lowers on the net expanded. This is when he started the site Koot over gehad, maar toen die na de voor de methode materiaal gaan ontkhanacademy.org. Al veel langer leefde het idee om een vakantie op school kwam, vroeg hij wikkelen. De manier waarop we nu

eigen lesmethode samen te stellen in verbaasd: wat doen jullie hier? We A KhanNederlands. Academy lesson is between and 20 minutes detypical vakgroep Maar pas in 10 waren een week eerder op school, long (YouTube schooljaar had a 10 minute maximumwant for a de longlesmethode time), het afgelopen werd beslomoest natuurten het ook echt te doen. lijk gedrukt worden. Arnold Koot covering a just single topic. By now, topics that are covered En nu liggen eralgebra drie kloeke delen: Khan viel bijna van zijn range from simple to chemistry. only records his stoel van verbazing: voor HAVO-4 en VWO-4 en VWOwanneer hebben computer screen with a voice over. He started out this way, jullie dat voor el5. Zo compleet mogelijk. Dea video delen camera, kaar but gekregen?’ because he simply did not have it turned omvatten lezen, schrijven en literaArthur Roza heeft er bijna zijn hele out to be a great format. As a viewer you are totally focused tuur. De onderdelen taalen stijlfouzomervakantie aan gewerkt. on the content, allowing Khan’s voice to guide you. Although ten, spelling en grammatica zijn er ‘Maar ik heb ook nog twee weken 10

de literatuurgeschiedenis benaderen – onder andere via literaire presentaties – is nieuw. Als je met een nieuwe methode aan de slag gaat, bekijk je automatisch ook kritisch het materiaal dat je al hebt en de aanpak waar je voor gekozen hebt.’ Hoe zat het met de taakverdeling? ‘Het lezen-gedeelte is van de

ONDERWIJS & ONTWIKKELING Khan has since left his job as a hedge fund analyst and has been able to devote his time entirely to creating a place where people can get free education on the Internet. After first living of his own savings, he could later depend on money coming in from donations and minimal advertising on the website. In 2009 he was awarded the Microsoft Tech award for Education and in September 2010, The Khan Academy was one of the winners of Google’s ‘Project 10^100’ and was awarded 2 million dollars to support the creation of more educational videos

and translating the core of his library into the world’s most widely spoken languages. http://khanacademy.org http://googleblog.blogspot.com/2010/09/10-million-for-project-10100-winners.html

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode: http://en.wikipedia.org/wiki/Salman_Khan_(educator)

‘We hebben het gewoon gedáán’

OP STAP

HMet de Wolfert naar Shanghai

et komt vaker voor dat docenten ontevreden zijn over bestaande lesmethodes. Het gevolg is dat docenten de lesmethodes zelf gaan aanvullen. Dat materiaal wordt dan doorgaans aangeboden op losse fotokopietjes. Niet echt handig, want blaadjes de neiging Oplosse menig anderehebben middelbare school zoek te raken. mag je als leerling blij zijn wanneer je in klas twee op werkweek naar Dongen met als deden hoogtepunt een dagje Datmag, aanvullen docenten Ne-Efteling. Arthur Het tweetalig Wolfert biedt leerderlands Roza en Maaike lingen de om hun horizonmet te verlegGovers in kans samenwerking de gen en (ver) over de eigen landsgrenzen andere leden van de vakgroep Nete kijken. derlands ook. Zij vonden dat de geIn een officiële sollicitatieronde bruikte methode Nederlands temoesten veel geïnteresseerde leerlingen motivatie herhaling bevatte en niet hun goed aantoelichten. Luc van één sloot op datgene watVlokhoven gevraagdbleek wordt van de gelukkigen die door de Wolfert op het eindexamen. geselecteerd was om in de herfstvakan‘Je kunt het er niet mee eens zijn, tie mee te gaan naar Shanghai. Waarom maar een deel van het eindexamen de Wolfert voor hem koos? Volgens Luc is in de vorm van meerkeuzevragen mede omdat hij een gedetailleerd plan school logo. enThe daar moet je weldacht op meestuurde hoedehijleerlingen bij terugkomst voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. zijn achterstand op school in te halen.

niet in opgenomen, want daarover is een goed boekje voorhanden, getiteld Vlekkeloos Nederlands. ‘En anders werden die drie delen te dik,’ zegt Maaike Govers. ‘Al jaren geleden heb ik het er met Hans Ketelaar, inmiddels met pensioen, over gehad om zelf een lesmethode te maken, maar pas nu hebben we de knoop doorgehakt en het gewoon gedáán!’ zegt Arthur Roza en Maaike Govers knikt nadrukkelijk.

Arthur Roza: ‘Het initiatief past natuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ schoolboeken, zoals we die nu kennen. Een eigen methode is immers aanzienlijk goedkoper dan een duur schoolboek. En het past ook echt bij deze school. De schoolleiding staat zeer positief ten opzichte van dit initiatief. We hadden het er tijdens het vorige schooljaar wel regelmatig met Arnold Koot over gehad, maar toen die na de vakantie op school kwam, vroeg hij verbaasd: wat doen jullie hier? We waren een week eerder op school, a Saturday morning atmoest PudongnatuurAirport. want de lesmethode Luc van Vlokhoven schoolbusworden. brought usArnold to the Chinese lijkA gedrukt Koot waar ik al mee had)verbazing: was, dus viel bijna van zijngemaild stoelexchange van school where our partners ikwere ging waiting met hem mee. wanneer hebben jullie dat voor for us. We had to stayelwith Danny had me for al verteld dat hijand kaar ourgekregen?’ host families that weekend me kon heeft komen omdat Arthur Roza erophalen, bijnaofzijn hele we niet wouldn’t see the rest the group. hij extra les had. Het was zaterdag, zomervakantie aan gewerkt. Our host families were very nice and did dus ik vond datook een nog beetje raar,weken maar ‘Maar ik heb twee 11 wel meer kinblijkbaar doen in China deren dat.

in Griekenland op het strand gelegen, hoor!’ Hoeveel uur hebben jullie eraan besteed? Roza: ‘Ik heb geen idee. Maar ik vond het zo leuk om te doen, dan maakt het niet uit dat je er lang mee bezig bent.’

Hoe kwamen jullie aan het al dat materiaal? ‘Een deel van het materiaal bestaat uit examenteksten. Die komen uit eindexamenbundels en die staan tegenwoordig op internet. Je moet natuurlijk wel uitkijken of er copyright op teksten berust, maar dat is met de meeste teksten die we vonden op internet niet het geval. Daarnaast is er veel materiaal in de methode opgenomen, dat in de loop der jaren ontwikkeld is op de Wolfert. We zijn natuurlijk ook speciaal voor de methode materiaal gaan ontwikkelen. De manier waarop we nu de literatuurgeschiedenis benaderen – onder andere via literaire preseneverything to make us feel comfortable taties – is nieuw. eventhough their English was appalling, Als je met een nieuwe methode aan Wel hadden bij de barbecue een de we slag gaat, bekijk je automatisch ookand had to ze communicate with hands Xbox, heb spellekritisch hetik materiaal datveel je alwe hebt en to feet.dus In the firstvooral weekend went tjes gespeeld. Uiteindelijk heb ik toch de restaurants aanpak waarorje voor gekozen hebt.’ museums in Shanghai. maar wat gegeten, maar ik heb Hoe zat het met de taakverdeThe first Monday we went togeschool vraagd of ze er geen kruiden op willing? where we would see the rest of the den (het was nog steeds pittigde ‘Hetdoen lezen-gedeelte is van maar niet meer zo heel erg). Toen ik naar bed ging had ik nog he-

Shanghai verslag for the apparently

Zo’n 8875 kilometer van huis. Ga er Al veel leefde idee zonder om eenoumaarlanger aan staan. Ophet je 13de, eigen lesmethode samen te stellen in ders, in een vreemd Chinees gastgezin de vakgroep Nederlands. Maar pas zonder klasgenoten. Dit getuigt vaninlef, The week at our hostfamilies. het afgelopen schooljaar beslodoorzettingsvermogen enwerd de uitdaging ten aan het durven ook echt te doen. gaan. verslag Lucto van VlokEnHieronder liggenheter drie kloeke delen: nnuOctober 2010 wevan went Shanghoven. voor HAVO-4 en VWO-4 en VWOhai for two weeks. We were a group 5. Zo compleet Deyears delen of 20 studentsmogelijk. spread over 2, 3 omvatten lezen, schrijven en literaand 4. In Shanghai we stayed in a Chineeze herfstvakantie ben ik tuur. De onderdelen taal-We en arrived stijlfouse host family for 9 days. on Wolfert Tweetalig ten, spellingmet en de grammatica zijn er naar Shanghai geweest. Dit was erg leuk en ik heb hier veel be-

I

D

OP STAP Met de Wolfert naar Shanghai Op menig andere middelbare school mag je als leerling blij zijn wanneer je in klas twee op werkweek naar Dongen mag, met als hoogtepunt een dagje Efteling. Het tweetalig Wolfert biedt leerlingen de kans om hun horizon te verleggen en (ver) over de eigen landsgrenzen te kijken. In een officiële sollicitatieronde moesten geïnteresseerde leerlingen hun motivatie toelichten. Luc van Vlokhoven bleek één van de gelukkigen die door de Wolfert geselecteerd was om in de herfstvakantie mee te gaan naar Shanghai. Waarom de Wolfert voor hem koos? Volgens Luc mede omdat hij een gedetailleerd plan meestuurde hoe hij bij terugkomst dacht zijn achterstand op school in te halen. Zo’n 8875 kilometer van huis. Ga er maar aan staan. Op je 13de, zonder ouders, in een vreemd Chinees gastgezin zonder klasgenoten. Dit getuigt van lef, doorzettingsvermogen en de uitdaging aanofdurven gaan. Part the dutch expo. Hieronder het verslag van Luc van Vlokhoven.again, which gave a good feeling, group finally you see someone you know. It was a bilingual school, only a little diffeeze herfstvakantie ben ik rent than met ours. de Every MondayTweetalig morning Wolfert they’re opening the weekgeweest. with a cerenaar Shanghai Dit mony, they sing the national anthem and was erg leuk en ik heb hier veel bethe song of the school and they’re raileefd. sing the flag. Then we had to follow lesZaterdag sons. We got our own classroom where Toen we aankwamen hethad vliegveld we followed our lessonsopand lunch. van Shanghai stonden onze gastgeWhich is normal in Shanghai; all claszinnen al klaar om ons op te halen. ses have their own classroom, the teaWe liepen door een gang met aan de chers change classroom instead of the zijkanten allemaal Chinezen die bordstudents. With the group we followed jes met namen erop vasthielden. We lessons Chinese music,bijChinese gingenlike metart, zijn allen even elkaar painting and geography. All given in Enstaan, want we gingen een groepsglish. fotoSometimes maken. we had an hour ‘buddy shadowing’ which meant wenaar hadme to toe folToen kwam er een man om te vragen of ik Luc was. Hij zei low a lesson with our exchange partdat hij de vader van Danny (de jongen ner. Some lessons were in Chinese so you can’t understand a word of it. The lessons are different. When a Chinese

D

Luc van Vlokhoven

waar ik al mee gemaild had) was, dus ikstudent ging met hemtomee. wants ask something or must Danny had me al verteld dat hij read something out loud he/she had to me niet kon komen ophalen, omdat stand up. All tables are separated and hij extra les had. Het was zaterdag, theyikall weardat a uniform (weraar, had maar to wear dus vond een beetje one as well). The lessons given kinin Enblijkbaar doen in China wel meer glish are always translated in Chinese. In deren dat. the afternoon of that day we wentwas to Yu Toen ik hun appartement inliep, Danny in Shanghai garden,er weal. hadIedereen time to shop and to walk woont in the flats, omdatgarden. er zoveel menthrough Chinese That whole sen wonen en het anders gewoon week we went to school, following lesniet meer past. sons. Every morning there was morning Toen ik aankwam gingen we eerst exercise at the schoolyard. All students ergens eten, maar ik was heel erg line up and do exercises and raise the moe van de jetlag en ik was ook een flag. We could participate if we wanted beetje misselijk, dus na het eten ben Mostnaar of usbed did,gegaan at leastenonce, but it ikto.gelijk in slaap is very hard to follow if you don’t know gevallen. the On’sThursday we didn’t have Omsteps. zes uur avonds werd ik wakschool, we went to we the bij World Expo. ker gemaakt, omdat iemand gingen barbecueën, maar The world expo is very cooldat andeten extrawas zo pittig dat ik niks heb gegeten. ordinary. Some pavilions looked beautiful. And you noticed that all countries did their best on13their pavilions. Inside 12

Wel hadden ze bij de barbecue een Xbox, heb vooral veelofspelleyou dus see ikdifferent aspects the countjes gespeeld. Uiteindelijk heb ik toch try. For some pavilions you had to wait maar wat gegeten, maar ik heb gevery long to go in, especially for the big vraagd of ze er geen kruiden op wilGermany and the USA. denones, doenlike (het was nog steeds pittigSo we (Emma and I)zoskipped those. We both maar niet meer heel erg). think the Netherlands was the henicest. It Toen ik naar bed ging had ik nog wasgeen outdoors there was lot to see. lemaal slaap and want ik had al ageslapenOn en Friday dan voelt het alsof je om één but morning we had school, uurin‘s middags naar bed gaat. Dus heb the afternoon there was a farewell ik de heleThere nachtwere tot zes uurperformances ’s ochparty. some tends mijn ouders ge-sms’t. of met the Chinese school, our school and a German school, who had also an exZondag change. There were speeches given by Daarna werd ik om half twee ’s midstudents, parents and the headmasters. dags wakker en we gingen gelijk naar last weekend we stayed our host de The hoogste tv-zendmast van deat wefamilies but eventually we had to say reld (deze heet de Oriental Pearl TV goodbye to them. a great time Tower). Daar gingenWe wehadhelemaal and daar also was in our families, tot at deschool top, want eenhost glazen vloer. Van hieruit heb ik foto’s naar they were very hospitable and you learn Leestheir verder op blz 14 ->>> a lot about culture.

OP STAP Met de Wolfert naar Shanghai Op menig andere middelbare school mag je als leerling blij zijn wanneer je in klas twee op werkweek naar Dongen mag, met als hoogtepunt een dagje Efteling. Het tweetalig Wolfert biedt leerlingen de kans om hun horizon te verleggen en (ver) over de eigen landsgrenzen te kijken. In een officiële sollicitatieronde moesten geïnteresseerde leerlingen hun motivatie toelichten. Luc van Vlokhoven bleek één van de gelukkigen die door de Wolfert geselecteerd was om in de herfstvakantie mee te gaan naar Shanghai. Waarom de Wolfert voor hem koos? Volgens Luc mede omdat hij een gedetailleerd plan meestuurde hoe hij bij terugkomst dacht zijn achterstand op school in te halen. Zo’n 8875 kilometer van huis. Ga er maar aan staan. Op je 13de, zonder ouders, in een vreemd Chinees gastgezin zonder klasgenoten. Dit getuigt van lef, doorzettingsvermogen en de uitdaging van Vlokhoven aan gaan.view on the Shanghai WorldLuc On thedurven bund with Financial Centre. Hieronder het verslag van Luc van Vlok- waar ik al mee gemaild had) was, dus ikWe gingwent metto hem hoven. The time in the hotel. themee. Humble Administrator Danny had me al verteld dat hij garden and the Panmen Park, traditional me niet kon komen ophalen, omdat On Monday morning it really was time Chinese gardens. We also went to Tiger eze herfstvakantie ben ik hij extra les had. Het was zaterdag, to say goodbye to our host families. Hill.ikThis a big withraar, a tower met de Wolfert Tweetalig dus vondisdat eenhill beetje maar on We had tonaar gather at the geweest. school again. top. Lastdoen for that day, wel we meer went kinto the Shanghai Dit blijkbaar in China When everybody had arrived and we silk factory. First we got a tour through was erg leuk en ik heb hier veel be- deren dat. were the factory see how everything leefd.ready to go we put all our stuff Toen ik hunto appartement inliep, waswas er al. Shanghai in the bus and left for the Bund. The Danny made and thenIedereen we couldin walk around Zaterdag woont in flats, omdat er zoveel menBund is one of the most famous streets and shop. we aankwamen het vliegveld inToen Shanghai. It is on theopHuangpu river sen wonen en het anders gewoon vanshows Shanghai stonden gastge- niet past. we stayed in Shanghai and the new skylineonze of Shanghai. On meer Wednesday zinnen al klaar om ons op te halen. Toen ik aankwam gingen we eerst We had a cruise over the Huangpu river. again. We went to the Urban Planning We liepen door een gang met aan de ergens eten, maar ik was heel erg The boat was very crowded, but it was museum, where they remade the cenzijkanten allemaal Chinezen die bord- moe van de jetlag en ik was ook een still nice because of the impressive skytre of Shanghai in miniature. Then we jes met namen erop vasthielden. We beetje misselijk, dus na het eten ben line of Shanghai. to ikwent the bed Shanghai World gingen met zijnAfter allen that evenwebijwent elkaar gelijktonaar gegaan en in Financial slaap the Jade Buddha temple which is a traCentre. This is the biggest building in staan, want we gingen een groeps- gevallen. ditional Chinese temple. We also went Shanghai with’s avonds 492 meters. The view foto maken. Om zes uur werd ik wakto Toen the black market. thenaar endme of toe the ker wasgemaakt, amazing and you we could all the kwam er een At man omdat bijlook iemand omwetewent vragen of hotel ik Lucwhere was. we Hij also zei gingen barbecueën, etenSciday to our way down. We alsomaar went dat to the dat hij de vader van Danny (de jongen was zo pittig dat ik niks heb gegeten. had dinner. ence and Technology museum. They On Tuesday we had a day trip to ‘Suzhad all different kind of sections; anihou’. A place just outside of Shanghai. mals, space etc. 13

D

13

Wel hadden ze bij de barbecue een Xbox, dus ikwas hebout vooral veelday spelleThursday last full in Shangtjes gespeeld. Uiteindelijk heb ik toch hai. We went to a water town outside maar wat gegeten, maar ik heb geof Shanghai called ‘Zhujiajiao’. They also vraagd of ze er geen kruiden op wilit the of Shanghai. First we dencall doen (hetVenice was nog steeds pittig walked around and got a small maar niet meer zo the heelcity erg). tour. For example we got go heinto the Toen ik naar bed ging had iktonog old geen post office. Thenikwe a boat ride lemaal slaap want hadgot al geslapeninengondolas. dan voeltAfter het alsof that je weom gotéén an exuurtra ‘s middags naar bed gaat. Dus heb hour to go shopping. When we left ik de hele nacht totwent zes uur Zhujiajiao and we back’stoochShanghai tends met mijn ouders ge-sms’t. we went to a big shopping street where we got a couple of hours to shop some Zondag more, for the last time. When everyDaarna werd ik om half twee ’s midbody was done we went to a fancy resdags wakker en we gingen gelijk naar we got van backde to the de taurant. hoogste When tv-zendmast we-hotel we had to pack and the next day we reld (deze heet de Oriental Pearl TV had toDaar get upgingen early towe leave. I think I can Tower). helemaal everybody I say that I tot speak de top,forwant daar waswhen een glazen vloer. Van hieruit heb ik foto’s naar had a blast! Lees verder op blz 14 ->>> Jet van Smaalen & Emma Besijn

CULTUUR & SPORT

Afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke

PeerGrouP is a theatre company based in northern Netherlands, specialized in site-specific theatre. Actors, architects, dancers, sculptors and musicians work with a director towards a theatrical presentation, which hardly ever takes place inside a theatre building. A part of PeerGrouP is the mobile initiative ‘P.A.I.R’ or ‘Portable Artists in Residence’, which changes its location for each residency period. The artists selected for a residency, make a given theme the starting point for the making of new work. In 2010 P.A.I.R’s theme was chorography and it hosted both Dutch and international artists. The following article is written for newindruk publication ‘P.A.I.R. be published March e wereld als toneelstuk, datP.A.I.R’s is de eerste die Jaap van 2010 Chorografie’, sten uit hettohoofd te laten in leren, de 2011. ItDijke is written by Deirdre M. Donoghue in response to an invitation from Henry J. Alles to write a text geeft. waaromvraag wordt iets te vaak geabout the English duo louie+jesse, P.A.I.R’s artists in Molly residence mid-November to mid-December Klassen dieartist voorstellingen gaan geven, iedereen die wildefrom steld. 2011,wat anduiteindelijk to reflect on the of chorography. More information PeerGroup zijn, leidt tottopic een Mollykoor, voorstellingen die voort-aboutErthe wasactivities in de loopofder jaren altijd and een P.A.I.R uit canworkshops be found at www.peergroup.nl komen voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en

D

waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. meisjes, 90% van de meisjes was altijd De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene enthousiast, 90% van de jongens niet. literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. Jongens schamen zich op die leeftijd Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die met het leren van de Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde zich over de streep lieten trekken, het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in de voorstellingen gesproken. lingen. a non-place to a place is what To describe the relation between a landscape and its inhabitants; a relation that transforms

When the Landscape Begins to Map the Cartographer

chorography does. (Chora coming from the Greek word khoˉros meaning ‘place’, and graphy from graphein, meaning ‘to write’, ‘to

Zo gingChorography afgelopen 15oroktober ge- as opposed de school ging‘tovaak scribe’.) ‘to write het a place’ to the writeachterin a land’, asde theklas closelyVeelzijdig connected practice of geography offers, sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van Dijke heeft altijd veelzijnot only produces something quite different, but also demands a whole other type of technique and approach in itsals process of cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het mapping. Whereas the practice of making geographical maps produces fixed, descriptions of an area through a measured and het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet mechanical drawing process, chorographical descriptions of an area ask for a social engagement from their maker. Closely also de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cylinked to topography, chorography includes a strong social aspect, concerning itself at once with the present and the past of a Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod place and its inhabitants. Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze In terms of mapmaking, geography represents a landscape as physical and abstract facts, topography as varying surface features Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het and chorography as a temporal, historiographical relationship between the landscape and its inhabitants. But what do you call it heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die when thenamen landscape to inscribe itself onto the cartographer? damse als begins Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis On jonge a particular morning a particular in a particular December of a particularbij year, I stepped into my car and began de Jaap van Dijke of ook wel aan day belangrijk. jongeren. driving north. vague instructions Henry and a poor printout from Google maps, I was very glad to have a de wereld via With de Rotterdamse wate- from Tegenwoordig zit erquality wel erg veel in navigation system in the car. As Tony Bennet began singing about white Christmas the car radio, I reached down en under ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast en komt on Conflicten zijn van alle tijden als the de seatkeuring to pull out the tomtom. bij gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan A..m..b..o..n..e..z..e..n..b..o..s..j..e… eten: Jaap bleek kleurenblind en Searching.. dat bod, een gemis volgens Van Dijke. wisten de leerlingen maar al te goed Nothing. mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek H..o.n..g..e..r..i..ge.. W..o..l..f… Searching.. De veranderingen die in de loop der was. Nothing. Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nog gebruikt De kweekschool bleek een goede periodes van zo’n zeven jaar zien geworden in de nieuwe stichting VrienF..i..n..s..t..e..r..w..o..l..d..e.., tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht dat C..a..r..e..l.. C..o..e..n..r..a..a..d..p..o..l..d..e..r… lesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal leiNothing. Nothing. leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te A..m..e..r..s..f..o..o..r..t.. echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonYep. A12, 84,2km, 1hr, 1min. jonge hergere leerkrachten. Great.mensen. I would drive first to Amersfoort; tegenwoordig, pick up a friend vanzelfsprekend who wanted to join me and figure out the rest of the way later. Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag Turning up the volume on the car radio, I began following that familiar red line indicating my car’s progression on the navigator’s les geven via voorstellingen. de dag. reality would guide me to the Amersfoort Doelen railway station without any screen. Comforted by the fact In thatzijn this simulated jonge jaren lietashijI would klassenjust driestemProbleem daarbij het of steeds doelstellingen onderwijs hitches, as long follow its steady movement andis,thedat tagline a simpleDe code: A12, 84,2km, in 1hr,het 1min. mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 14

CULTUUR & SPORT


From mid-November to mid-December, the English artist duo louie+jesse (Louie O’Grady and Jessica Mautner) are invited by Henry J. Alles to stay at P.A.I.R’s mobile artist’s residency. The residency consists of two large sea containers mounted on top of each other, housing a simple kitchen, a toilet, a bedroom com. working space and a downstairs workspace with tools. Because of the mobility, that the physicality of using sea containers offers, a P.A.I.R program a different location e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk die Jaapresidency van stencan uit take het place hoofdat te laten leren, de each time. This time the containers are placed in a small grove of Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak genamedwilde Ambonezenbosje Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereentrees die Molly steld. in the municipality of Oldambt, on thedie south side of theEr Dollard zijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voorstellingen voortwas indike. de loop der jaren altijd een About a month ago Henry had asked verschil me to write something about komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk tussen jongens en specific residency and its theme Overaltijd the waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere this klassen. meisjes, 90% of vanchorography. de meisjes was De schoolwereldCarel als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene 90% of van jongens niet. Ambonezenbosje, Coenraadpolder. telephone Henry told meenthousiast, about the history thisdeplace measuring literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen.only 2,5 hectars in polder Jongens land. schamen zich op die leeftijd Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, nog elkaar,asmaar de jongens die During WWII this strip by the Dollard, just a few miles away from the German border, had voor functioned a station to the Germet het leren van as deanEngelse taalcamp op voldoende hoog niveau, teneinde over de streep lietenWhat trekken, man artillery, as well internment for the ‘Nationaal Socialistische Beweging’, zich a Dutch pro-nazi movement. now het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in de voorstelwas a simple grove of poplar, elder and hazel trees, had in the fifties housed a group of approx. 300 Ambonezen people, whom lingen gesproken. lingen. having formed an important part of the Royal Dutch-Indian Army’s elite in the East Indies, had helped the Duth to secure their stronghold of the international clove market. When Indonesia had declared its independence in 1945, the ensuing revolts on the Zo ging 15 oktober hethaving ge- fought de school vaakleaving achterin de klas together Veelzijdig island of afgelopen Ambon resulted in those for theging Dutch for Holland with their families. Out of 40.000 sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van Dijke land heeftin altijd als veelzijAmbonezen who arrived in Holland, a small group of about 300 were placed on the low-lying polder Oldambt. Having cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het acted as a stage for all these historic and dramatic events, this far corner of northern Holland however is in itself worth a closer het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet look in relation to local history and mapping. In the 15th and early 16thcentury, the land had been lost to the sea through a series de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyof floods, resulting in the dissappearance of some 35 villages. What followed was a determined process of reclaiming land. The Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod polder land here has since been extended several times, making it a manmade extension gesturing out to the sea. It is a mass of Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze earth stretching outwards from the mainland, having changed the province’s coastline, if only ever so slightly, through the centuVader Van Dijketh was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het ries. Since the 16 century, almost every generation has added a sliver of land to the side of the Dollard. heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die These geographical historiographical specifities of Carel Coenraad polder and the surrounding land, where Ambonezenbosje damse namen alsand Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen lies, makes me think about the complex, intertwined relationship between landscape, and voelt humanzich agency the shaping Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg history ziet. Jaap nog insteeds thuis of collective histories. I think about the role of the landscape, which in this case is entirely manmade and is as such, almost as if de jonge Jaap van Dijke ook wel aan belangrijk. bij jongeren. purpose built as a stage for watethe unfolding narratives ofzit theerpeople whoveel in some de wereld viatodeactRotterdamse Tegenwoordig wel erg in way or another are effected by it. Yet, I cannot help but to think of the open, plain landscape here as an active accomplish rather thanzijn a purely a passive to ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast en komt Conflicten van alle tijdenstage en als the de events that have unfolded here. whocreativiteit sometimes reveals and sometimes the traces of the past. I linger bij keuring gooiden roet in An hetaccomplice, dit soort niet meer aan Vanconceals Dijke een verzoek indiende, dan on thisJaap thought a little longer, asking myself whether can actually be considered innocent or quilty formaar that matter. eten: bleek kleurenblind en dat bod, eenlandscape gemis volgens Van Dijke. wisten de leerlingen al te goed

D

mocht niet op zee.

dat het iets meer dan een verzoek

Inger steps into the car. I haven’t seen her for couple of years.die Sheinlives in Amsterdam, I in Rotterdam and although this is a De averanderingen de loop der was. relatively short distance we haven’t managed to meet up sinceheeft we met the Piet five years earlier. Kweekschool jaren optreden, Vanat Dijke in Zwart ZijnInstitute ervaringen zullen nog gebruikt De bleek eenupgoede zo’n zeven with jaar each zien geworden de nieuwe stichtinggrowing VrienIngerkweekschool is Norwegian and I grew in Finlandperiodes and so wevan often connect other by talking in about our childhoods tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht up in these culturally rather similar environments, where man’s relationship with nature is often still a rather central waydat of lesgeven vanaf moment der natuurlijk eenrevolves en ander tot stimulering zal leilife. We are both het very eerste comfortable and used tosoort stayingleerlingen in isolatedenforest huts, ook where life around collecting firewood, leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste hemzelf om nog berries and mushrooms, fishing, carrying water, preparing simple dinners, building logden, fires voor and doing it all over againmeer out oftea echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonbasic necessity. And without knowing each other very well, there seems to exist an invisible bond of understanding between jonge mensen. vanzelfsprekend hergere leerkrachten. us, made possible through such a culturallytegenwoordig, similar, shared experience. Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag At the parking lot in front of the Amersfoort trainstation, I again feed my travel instructions into the tomtom. H..o..n..g..e..r..i..g..e.. les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen W..o..l..f.. Searching… jonge jaren lietthe hijlittle klassen driestemProbleem daarbij is, away, dat het steeds its calculations, De doelstellingen in all hettheonderwijs Yes. This time computer recognizes the name straight beginning crunching variables

mig zingen. Het toenmalige hoofd van

moeilijker wordt om kinderen tek15

zijn pittig tegenwoordig en op een

CULTUUR & SPORT


about possible routes, traffic jams, roadblocks and travel time. I think about my mother who despite of having a great navigation system in the car, always navigates by the sun or by word-of- mouth instructions. How she gets these verbal instructions when in the middle of seemingly no-where in Southern Finland always surprises me. She would simply look for a hill in the surrounding landscape. Apparently “there is always a village shop on a hill” where to ask for instructions. And so I have, many-a-time been left marveling this magic trick -like understanding of hers of the sociocultural choreography of Finnish landscape. I do feel the need to add that she doesn’t actually drive that much in big cities. As Inger and I pull off the car park, the tomtom’s familiar screen with its miniature roadmap of blue veins criss crossing back and forth, is signaling the word DONE its bottom right corner. Withvan just one touch, thetevoice Tim, one e wereld als toneelstuk, dat at is de eerste indruk die Jaap stentomtom uit het and hoofd latenof leren, de of the tomtom’s many inbuilt characters that one can choose to narrate ones journey will come on and lead us to Hongerige Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak geWo… bliip bliib blii…. Battery! Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde steld. The darn is deadleidt and there on Mollykoor, the messy carvoorstellingen floor is the broken cable. zijn, wat battery uiteindelijk tot een die voortEr was in de loop der jaren altijd een Looks like we are going to have to do what my mother does. komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en

D

waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. meisjes, 90% van de meisjes was altijd De als toneelstuk, lerenhave als been basis,exceptionally talent en algemene enthousiast, 90% van de jongens niet. Theschoolwereld months of November and December cold. Most of Holland has had excessive snowfall and below literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. Jongens schamen zich op die leeftijd zero temperatures. Al met this al vijftig jaaricyervaring, die het uit two, leerlingen de knowing jongens die During unusually period Louie and beste Jesse, the young, bovenbracht, English artists, born nog and voor breadelkaar, in the maar city and the met het leren Engelse taal oparrived voldoende hoog niveau,taking teneinde zichin over desea streep lietenat trekken, countryside “onlyvan as ade rural retreat” have in Ambonezenbosje, up residence the two containers the edge het predicaat ‘tweetalig’ een VWOdike. waardig te zijn. Over kregen veel plezier de voorstelof the Carel Coenraad poldervoor by the Dollard Their intension as theydoelstelarrive is to map this specific locationinthrough a series lingen gesproken. lingen. of artworks responding to the residency’s theme of chorography. They intend to be working with the natural materials that the location offers such as mud, wood, clay, etc.., creating sculptural pieces, which will incorporate real as well as potential events

Zo 15 oktober het gede school ging vaak achterin de klas Veelzijdig fromging theafgelopen past, present and future histories of the Ambonezenbosje. Their plans also include the production of a sound map of sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van offers, Dijke heeft als veelzijthe location. By intending to look through a new and fresh lens, that their position as outsiders at the altijd complex political cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het past of this specific location, Louie and Jesse set themselves the task of making a new history or histoires concretes, as they call het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet their project. de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyI am straight away intrigued by the image of two English artists arriving to this bare piece of polder land in northern Holland for Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod the purpose of mapping it. What intrigues me perhaps the most is that they are English, or rather non-Dutch, that they are city Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze dwellers, rather than country people and that they have no prior investment in this location and yet their project is to represent Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het this 2,5 hectars of land through a chorographic mapmaking process consisting of a series of artworks. This image intrigues me heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die because namen somewhere my head it mixes with an image of those early ethnographers traveling to far away lands to observe and damse als in Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen collect material, which later on becomes incorporated a fixed narrative about place. see Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken,into vond en vindt Jaapand ergmythziet. Jaapthat voelt zichI am nogcurious steedstothuis whether negotiate their roles as artists and cartographers inbij this, alien to them, environment. de jongeand Jaaphow vanlouie+jesse Dijke ookmight wel aan belangrijk. jongeren. de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in There is ice on the road and I need to concentrate extra hard on driving. the last Conflicten month the weather unusually ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast enForkomt zijn van has allebeen tijden en als cold for Holland. Most of northern Europe has been struggling with unexpected amounts of snow and the below freezing bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan temperatures. There have beenen delays foodeen deliveries to the supermarkets to bad de weather conditions preventing eten: Jaap bleek kleurenblind dat onbod, gemis volgens Van Dijke. due wisten leerlingen maar al te goed trucks from reaching extra supplies into their trollies while mocht niet op zee. their destinations. I have noticed people starting to stock up dat het iets meer dan een verzoek shopping. De veranderingen die in de loop der was. Somewhere between Amersfoort and this unknown stretchheeft of highway that we driving on, the battery of mygebruikt mobile Kweekschool jaren optreden, Van Dijke in areZijn ervaringen zullen nog De kweekschool een us goede van having zo’n zeven geworden in guide de nieuwe stichting phone goes empty. Ibleek joke about getting periodes lost without a mapjaar or azien navigation system to us, having only aVrienpoor tweede keuze te zijn.Google Jaap vond beuren. een anvantoVan Dijke. Jaapbitverwacht quality printout from maps het that has the topPer halfperiode of each krijg word je missing. I alsoden begin worry a little whether dat we lesgeven het to eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook presentation een en ander tot stimulering zal leiwill make vanaf it on time Ambonezenbosje, where Louie+ Jesse are having a public of their month’s residency. leuk: alsnog deoddly wereld aan jeand voeten, leerlingen is hettogrootste voor hemzelfandom nog meer te And yet, I feel excited free to leraren. not have Bij a map and having rely entirelyden, on my memory intuition to find echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonthe way. jonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend gere leerkrachten. Inger has been looking out the window at the flat, snowy landscape. She tellsherabout her parents whom while picking berries Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag in the forest nearby their home in Norway came across two lost German tourists. With poor English, one of the Germans les geven via map voorstellingen. In zijn ade dag. “where?” in the air. As Inger’s father Doelen pointed at the in his hand, gesturing universal leaned over the map to point out jonge jaren liet hij klassen driestemProbleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het where exactly they were, he realized that the map was over 70 years old, dating back to the time that the area onderwijs was being mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 16

CULTUUR & SPORT


occupied by Germans. Back in those days, only the Germans’ made maps of this forest. The Norwegian’s simply didn’t need one. Afterall, it was their forest. Pointing at this decades old occupier’s map of the forest, he showed the tourists the way out.

The making of any representation is always a subjective endeavor and as all subjects have a history and a standpoint, no representation is ever simple, nor free from cultural baggage. In a similar manner, ‘landscape’ is also always dependant on a looking, experiencing subject, whose gaze is the very thing that turns the surrounding nature into a ‘landscape’. In terms of cartography, chorography is what the subjective of indruk representing a place the most, assten it does purely topograchical e wereld alsembraces toneelstuk, dat is denature eerste die Jaap van uit not hetrely hoofd te on laten leren, de and geographical measurements and data. In chorography all the geographical characteristics and the political borders merely Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak gebecomeKlassen a part of the chorographers tonal palette in mapping a place. The negotiation of the physical and the psychological spaces die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde steld. that surround us is something we allMollykoor, do every moment of our lives. zijn, wat uiteindelijk leidt that tot een voorstellingen die voortEr was in de loop der jaren altijd een In nature we get to construct our immediate surroundings in a very personal and subjective way. Although there are trees, plants, komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en rocks and human made pathways to direct us, they do hogere not dictate our moving through,meisjes, like the 90% walls van of ade building, the altijd planwaar geen jongens voor te vinden waren uit de klassen. meisjesorwas De als toneelstuk, als basis, entoalgemene enthousiast, vannegotiation de jongensofniet. ningschoolwereld of a cityscape does. We can makeleren our own choicestalent on how move through it and in it. In this 90% way the the literaire ontwikkelingen, die uit dit spelinner voortkwamen. schamen optodie leeftijd physical space becomes a negotiation of our thought and emotion. As we move Jongens through nature, wezich relate it through Al al vijftig jaar to ervaring, die emotionally, het beste uit leerlingen bovenbracht, nogthe voor elkaar, maar de jongens die ourmet senses, responding it physically, mentally and spiritually. Following this, experience of nature is different met het lerenand van Engelse op voldoende zichit over trekken, to everybody thedesame piece taal of nature can take onhoog manyniveau, differentteneinde forms. For some may bedea streep place of lieten solitude, shelter het predicaat ‘tweetalig’ voorit een VWO waardig Over doelstelkregen veeltheplezier in decanvoorsteland healing, whereas for another can be a place of fear te andzijn. danger. And hence, for every person experience be quite lingen gesproken. different. Just as we respond to nature through our senses, nature projects back onto lingen. us our thoughts, believes and emotions about the surrounding world. In Ambonezenbosje however, ones physical negotiation of the surrounding landscape is never Zo ging afgelopen 15 oktober hetthe ge-landscape de school vaakwith achterin de klas Veelzijdig quite as free as in nature. Afterall here isging riddled manmade constructions, such as the dike, the ditches, the sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van van Dijke heeft altijd als wild veelzijpatches of fields, the grove, the fences, a road, even a monument. This is rural, pastoral Jaap landscape, as opposed to being and cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het unrestrained nature. It may not be a match to the Sherwood Forest, but it isn’t a lively village road either, where the aproximity het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet with ones neighbors offers a certain security. And when the nigh falls down on this small grove, it is dark. No streetlights, no shop de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cysigns, no sounds from neighbours. Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod An edge of a village traditionally marks where culture ends, beyond which is where the wild things are. In Little Red Ridinghood it Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze was the wolf in the forest, In Hans and Gretel it was a witch. Folklore from around the world shows time and time again how this Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het border between a hamlet and nature traditionally marks an inside outside dynamic of which on the other side there is control heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die and shelter and on other, untamed territory. damse namen alstheHolland-Amerika

D

tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis Thejonge small,Jaap ruralvan village of Hongerige Wolf is the last village before the open polder land the Dollard dike. As a matter of de Dijke ook wel aan belangrijk. bij and jongeren. fact, it is the very last village belonging to Holland, before the border with Germany. It’s name, the hungry wolf, seems fitting de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in to this occasion. It is the last point, were running water and central can be attained by louie+jesse, don’tenhave ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vastheating en komt Conflicten zijn van allewho tijden als such luxuries in their mobile residency. After the village they will have to rely on their own skills and confront their own inner bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan worlds.Jaap I ambleek reminded of a storyena friend mine told me when sheVan heard that I waswisten going todebeleerlingen driving through eten: kleurenblind dat of bod, een gemis volgens Dijke. maar alHongerige te goed Wolf. A few years previously, she and her husband had been on a short weekend getaway, when they had spotted the name mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek Hongerige Wolf on their road map. The name had straight away both der their attention and imagination and driven by De veranderingen die caught in de loop was. their curiousity to see what they would find, they had decided to drive there and spend the night. Once in Hongerige Wolf, Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nog gebruikt De kweekschool een goede van zo’nwas zeven jaar zien ge-villageworden in de nieuwe stichting however, they foundbleek themselves in a place periodes where very little happening. The was quiet, pictoresque, but veryVrienvery tweede te its zijn. Jaap vond het that beuren. Per periode een didn’t an- quite den van Van Dijke. quiet andkeuze outside borders, it seemed life simply stopped.krijg My je friend know what sheJaap had verwacht expected, dat but lesgeven vanafthehet eerste moment leerlingen natuurlijk ook wolf. een Dissapointed en ander totbystimulering leinothing about village fed the image thatder hersoort imagination had en painted of a hungry the lack of zal revelaleuk: alsnog de wereld aanfor je avoeten, leraren. Bij leerlingen hetthey grootste den, voor hemzelf nog village meer for te tion they stopped their car moment by the roadside, decidingisthat would afterall continue on to om another echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonthe night. Only, when they tried to restart their car, nothing happened. No matter what they did, the car wouldn’t start. As jonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend her-began gere soon as they realized that they were stuck in the Hungry Wolf, my friend suddenly to leerkrachten. panick. The clearer it became that Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag they had to stay, the more she wanted to leave. She had come here wanting to see something, to experience something. She les geven voorstellingen. de dag. Doelen didn’t quitevia know what, but she In hadzijn expected more. Instead the village was completely empty, completely quiet. The name jonge jaren liet hij klassen driestemProbleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in eventually het onderwijs Hungry Wolf had awoken their appetite for adventure, yet it had failed to perform. And as the ANWB -truck towed mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 17

CULTUUR & SPORT


them away, the hungry wolf finally revealed itself. For my friend this place will always be a reminder of ones endless hunger for more and the need to be constantly fed and stimulated with new experiences. For two weeks now I have been trying to drive up to Ambonezenbosje. Each time my trip has been postponed because of the severity of the weather conditions. This was my fourth attempt to come and meet the artists.

The weather had challenged louie+jesse’s work plans. It had taken control over their whole living conditions in the two sea containers. For the first time in their lives they had to deal with having no water, due to a frozen water tank. Their days were kept busy trying to find enough firewood under andindruk then todie dryJaap it fastvan enough to keep insidetegoing. to the e wereld als toneelstuk, dat isthe de snow eerste stentheuitfireplace het hoofd latenTrips leren, de shop suddenly became half day long expeditions through knee high snow, except for when they found that their bicycle locks had Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak gefrozen during the die nightvoorstellingen and they had togaan walk geven, to the shop through theMolly knee high snow. steld. Day by day their initial plans of mapping Klassen iedereen die wilde the area slipping away they were kept busier bydie thevoortharsh conditions of in thederural Theiraltijd everyday zijn, watwere uiteindelijk leidtand totday-by-day een Mollykoor, voorstellingen Er was loopwinter. der jaren een life became to consist of the primary necessities of staying warm and getting food and water. Making art and mapping the area komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en became secondary. It was through waren the elements wasklassen. a refusal by the surrounding nature waar geen jongens voorasteif vinden uit de there hogere meisjes, 90% to vanbedemapped meisjesand wasreprealtijd De schoolwereld lerenmultiplied als basis,bytalent algemene enthousiast, van deItjongens sented. In some wayals thetoneelstuk, harsh conditions, the factenthat these were city people, turned 90% the tables. seemedniet. that literaire ontwikkelingen, uit dit spel voortkwamen. Jongens schamen zichlandscape op die leeftijd it was louie+jesse whom had die suddenly become the subjects of this exercise in chorography. Almost, as if the around Al metwas al now vijftig jaar ervaring, het them besteout. uit Instead leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens them, mapping them, wasdie figuring of Louie+Jesse inscribing their readings and interpretations on die the met hetofleren van de Engelse taal op voldoende niveau, teneinde zich de ofstreep lieten trekken, surface Ambonezenbosje, Ambonezenbosje was now hoog inscribing itself onto them. In this way,over a piece Ambonezenbosje, lived het predicaat ‘tweetalig’ voor eenembodied VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in detimes, voorsteland experienced through a thoroughly engagement, would travel with them to other places and to other as the lingen gesproken. lingen. experience would surely stay resonating through them for a long time to come.

D

Zo ging afgelopen oktober hetroad ge- along de the school ging klasgathered Veelzijdig As Inger and I drive 15 down the long polder, wevaak see aachterin group of de people around a fire. Parking the car I see sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaapwhere van Dijke altijdare als standing veelzijHenry walking towards us, his breath visible in the air. We walk with him to the fireside Louieheeft and Jesse cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het with a group of locals, enjoying an abundance of beautifully prepared local food and warm drinks. All these locals are people het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet that louie+jesse got to know during their stay. They are people who are of this place and who had generously offered their de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyhelp and their stories to the artists during their stay. We all stand in a circle around the fireplace, each one of us trying to Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod steal a bit of the heat from the fire. Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze As the polder landscape around us stretches out to the horizon, I cannot help but to think that it is this very moment, this Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het particular moment on this particular day of this particular December of this particular year, that together with all these heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die people standing in the landscape is the actual, all may it be temporary, map of this place. damse namen here als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis de jonge Jaap van Dijke ook wel aan belangrijk. bij jongeren. de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast en komt Conflicten zijn van alle tijden en als bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan eten: Jaap ubleek en of dat grappig bod, eengedicht gemis volgens Dijke. metwisten “Weet eenkleurenblind mooi, leuk dat Van u graag ons de zouleerlingen delen?maar al te goed mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek De veranderingen die in de loop der was. Motiveer uw keuze en stuur uw inzending naar [email protected], Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nog gebruikt De kweekschool bleek een goede periodes van zo’n zeven jaar zien geworden in de nieuwe stichting Vrienonder keuze vermelding vanvond “Apparently: Page”. tweede te zijn. Jaap het beuren. Poetry Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht dat lesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal leileuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te Mijn motivatie: echter nu van via Valentijnsdag kennisoverdracht aan gedichten verschil uitgekozen dat ze nogal ik-gericht zijn uit kunnen doen, en natuurlijk In de spirit heb ik twee van Jacques Prévert, de gedichtenbundel “Voor jouvoor mijn jonlief.” jonge mensen. her-dubbel gerezijn. leerkrachten. Zoals men weet, heeft de liefde meerdere tegenwoordig, gezichten en kanvanzelfsprekend verliefdheid ook heel “Kinderen die beminnen” is een Al kenbaar in meer de maatschappij vandaag odesnel aan oogstte de pubersJaap van succes nu, wantmet wie het herinnert zich niet hun allereerste kalverliefde? les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen jonge Bibichejaren liet hij klassen driestem- Probleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het onderwijs mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een

De Gedichtenhoek/ The Poetry Page

18

Le tendre et dangereux visage de l’amour Le tendre et dangereux visage de l’amour m’est apparu un soir après un trop long jour C’était peut-être un archer avec son arc ou bien un musicien avec sa harpe Je ne sais plus Je ne sais rien Tout ce que je sais c’est qu’il m’a blessée peut-être avec une flèche peut-être avec une chanson Tout ce que je sais c’est qu’il m’a blessée blessée au coeur et pour toujours Brûlante trop brûlante blessure de l’amour.

Het tedere en gevaarlijke gezicht van de liefde Het tedere en gevaarlijke gezicht van de liefde vertoonde zich aan mij op een avond na een veel te lange dag Misschien was het een boogschutter met zijn boog of een muzikant met zijn harp Ik weet het niet Ik weet het niet meer Wat ik weet is dat hij me verwondde misschien met een pijl misschien met een lied Wat ik weet is dat ik gewond bent gewond aan het hart voor altijd Schrijnende veel te schrijnende wond van de liefde.

Jacques Prévert Voor jou mijn lief Vertaald door Wim Hofman Amsterdam: Querido, 2000. Oorspronkelijk uit Histoires et d’autres histoires, 1963

Les enfants qui s’aiment Les enfants qui s’aiment s’embrassent debout Contre les portes de la nuit Et les passants qui passent les désignent du doigt Mais les enfants qui s’aiment Ne sont là pour personne Et c’est seulement leur ombre Qui tremble dans la nuit Excitant la rage des passants Leur rage, leur mépris, leur rires et leur envie Les enfants qui s’aiment ne sont là pour personne Ils sont ailleurs bien plus loin que la nuit Bien plus haut que le jour Dans l’éblouissante clarté de leur premier amour.

Kinderen die beminnen Kinderen die beminnen kussen elkaar staande Tegen de deuren van de nacht En de voorbijgangers die voorbijgaan wijzen met hun vingertje Maar de kinderen die beminnen Zijn niet thuis, voor niemand niet Het is alleen maar hun schaduw Die beweegt in de nacht En die de woede van de mensen wekt Hun woede, hun lachjes, hun nijd en hun spijt Kinderen die beminnen zijn niet thuis, voor niemand niet Ze zijn ergens anders veel verder dan de nacht En veel hoger dan de dag In het heldere zonnelicht van hun eerste liefde.

Jacques Prévert Voor jou mijn lief Vertaald door Wim Hofman Amsterdam: Querido, 2000. Oorspronkelijk uit Spectacle, 1951. 19

CULTUUR & SPORT

In de schaduw vande Harry van den Bouwhuijsen Afscheid van Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke Door Bibiche van Heumen en Matthijs van Onna

boek nogal fors is en de uitwerking is van vele jaren noeste intellectuele arbeid. Maar laat ik beginnen.

I D

n de mail vond ik onlangs een bericht “Komt dat zien! Komt dat zien!” Nu zal menigeen denken dat het hier gaat om De titel slaat op het feit dat wij als moderne westerse mensen een circusshow, maar het bleek een oproep te zijn voor altijdvan in de schaduw opereren een God die alleren, meer dan e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk dienog Jaap sten uit hetvan hoofd te laten de Harry van den Bouwhuijsens symposium van zijn filosofische 100 jaar is doodverklaard door de filosoof Friedrich Nietzsche Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak geenthousiasteling van Onna. Tijdens bijeenkomst metMolly zijn bekende KlassenMatthijs die voorstellingen gaandeze geven, iedereen die wilde uitspraak steld. “God is dood.” Als sommige van zou Harry’s proefschriftleidt “In de van God” voorstellingen becomdezedie moderne wetenschappers zijn,jaren dan staan ook zijn, wat uiteindelijk totschaduw een Mollykoor, voort- mensen Er was in de loop der altijd een mentarieerd worden door professoren van de bovenste plank. deze wetenschappers nog steeds in die gigantische schaduw komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en en worden ze dus nogmeisjes, steeds beïnvloed door de denkbeelden waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. 90% van de meisjes was altijd De schoolwereld als toneelstuk, lerende alstrein basis, talent envan algemene 90%was vanen deveel jongens niet. Zonder twijfel besloten we op 22 februari te pakken de tijd waarin Godenthousiast, allerminst dood duidelijker literaire ontwikkelingen, uitdaar dit achter spel voortkwamen. schamen zich op die leeftijd naar het historische Utrecht, die om er te komen dat aanwezig was in onzeJongens omgeving. Al vijftig jaar ervaring, het beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die wij met zekeralniet de enigen waren vandie de Wolfert fanclub. Oudmet het leren de Engelse voldoende zich over de met streep leerlingen Klaas van de Geus (2002), taal Julio op Pijnappel (2005),hoog Tim niveau, Als weteneinde de wetenschappen opdelen aan lieten de enetrekken, kant de het ‘tweetalig’ eenwaren VWOalwaardig te zijn. natuurwetenschappen Over doelstelkregen plezier voorstelBaartpredicaat en Peter Simons (beide voor uit 2006) present. Ook en aan veel de andere kantindedemenswetenlingen lingen. sociologie, economie, etc.), dan vriendengesproken. uit de intellectuele kring, Georg Horeweg en Karel schappen (bijv. antropologie, Philipsen, verblijdden onze eigen “doctor doctor” Harry met zien we dat onze monotheïstische achtergrond (dit betekent: Zo ging afgelopen 15 oktober het gede school ging vaak achterin klaséén Veelzijdig hun aanwezigheid. een geloofdemet almachtige God, waar het christendom sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Dijke heeft altijd dus een vormvan van is)Jaap ervoor heeft gezorgd dat als de veelzijnatuurcent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het De voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Wetenwetenschappen wel succesvol tot ontwikkeling konden komen het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet schapsfilosofie, dhr. F.A. Muller, begon het symposium met een en de menswetenschappen niet. O? Dit is nogal een boude de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyinleiding tot Harry’s relaas. Met zijn overduidelijk Amsterdamse bewering en er zijn dan ook 504 pagina’s aan gewijd om dit te Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod tongval vertelde hij dat het hier gaat om “een opmerkelijk onderbouwen. Samengevat in een aantal zinnen en daardoor Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze proefschrift.” “Zo is het niet alleen geschreven voor vakgenoveel te kort door de bocht is deze onderbouwing de volgende: Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het ten, wetenschapshistorici en filosofen, maar net zo goed voor Het christelijke geloof heeft zijn eigen boek: de Bijbel. Hierin heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die vmbo-leerlingen.” DeHolland-Amerika droogkloot; overdrijven is natuurlijk ook staat alles wat wij moeten weten om goed te kunnen handelen, damse namen als tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen een vak. Het is ook een opmerkelijk stuk, zei hij, vanwege de zo vertelt het christendom ons. Er ligt een bedoeling Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zichbepaalde nog steeds thuis breedte de van vraagstelling: “Waarom een christelijke in deze wereld en deze wij ontdekken door heel erg de jongevan Jaap Dijke ook wel aanbinnen belangrijk. bij kunnen jongeren. cultuur de natuurwetenschap wel wateen de menswetenschap de wereld via de Rotterdamse Tegenwoordigniet zit ergoed wel de ergBijbel veelteinlezen. Als dit de situatie is in een cultuur, dan tot ontwikkeling kon komen.” Het proefschrift beslaat dan ook betekent dus dat Conflicten deze cultuurzijn er een zienswijze ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast enhetkomt vanbepaalde alle tijden en als zo’n 504 bladzijdes. Als laatst gaf hij aan dat dit proefschrift op gaat nahouden over hoe wij moeten leren. Wij moeten bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan ook alleen kunnen zijn geschreven iemand zo be-volgens leren, de tekst goed te bestuderen, ommaar de bedoeling te eten: Jaap had bleek kleurenblind en dat door bod, een gemis Vandoor Dijke. wisten de leerlingen al te goed lezen als Harry van den Bouwhuijsen. De literatuurlijst is van achterhalen die er in de wereld zit. De natuurwetenschap mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoekis dusdanige proportie (30 volledige pagina’s!) dat deze bronnen die opgekomen manier van leren toe te passen. Niet Dejeveranderingen in de loopdoor der deze was. gedurende een mensenleven tegenkomt, zei hij terwijl hij zijn op het heilige boek maar de natuur zelf. Hoewel object Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijnopervaringen zullen nog het gebruikt De eeneven goede jaar zien geworden in de nieuwe stichting Vrienjarenkweekschool ’70 pilotenbril bleek nog eens stevig periodes aandruktevan op zo’n zijn zeven van onderzoek hiermee veranderde, veranderde de manier tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periodevan krijg je een andendevan Van Dijke. Jaap niet. verwacht neus. onderzoek doen en motivatie erachter Als wijdat de lesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ookte lezen een en tot stimulering leinatuur proberen en ander te begrijpen, krijgen wijzal steeds leuk: alsnog de wereldrelaas aan jeover voeten, leraren. is het grootste den, voor hemzelf omwereld nog meer te Matthijs’ filosofisch Harry’s relaasBij leerlingenmeer zicht op de bedoeling die God met de heeft en echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonworden zo zijn ‘speelgenoten.’ jonge mensen. vanzelfsprekend her-komt gere Als discipel van Harry zal ik proberen zijn tegenwoordig, betoog samen te Deze opvatting in leerkrachten. niet-westerse culturen die geen Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag vatten en enigszins begrijpelijk te maken. Dit is geen gemakmonotheïstisch geloof hebben helemaal niet voor en daarles geven via Niet voorstellingen. In zijn dag. ook maar Doelen kelijke opgave. omdat zijn boek en zijnde betoog om ontbreekt hier deze basis voor het ontwikkelen van een jonge jaren liet hij klassen driestemProbleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het hetbijvoorbeeld onderwijs enigszins aan duidelijkheid tekort schieten, maar omdat het succes volle natuurwetenschap. Deze hebben




CULTUUR & SPORT helemaal niet over een universum die bestuurd en gecreëerd is door één God die daar een bedoeling in heeft gegoten die door één methode (de wetenschap) ontdekt kan worden. Het christendom heeft dit echter wel omdat het een monotheïstisch wereldbeeld heeft. De boodschap van de Bijbel is universeel en geldt dus voor het hele universum en de hele mensheid. Er kan dus met de juiste methode gezocht worden naar de achterliggende wetten van de wereld om zo als het ware een kijkje te nemen in het brein van God.

nooit echt begrijpen dat die ene mensheid niet bestaat en dat de mensheid een bonte verzameling is van allemaal fundamenteel verschillende wezens. Pas als we dit ons toe-eigenen kan een succesvolle menswetenschap misschien van de grond komen.

Afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke De vijf rondes van kritiek

Het commentaar van de aanwezige heren bleek al dan niet gegrond te zijn. Als eerst hadden we prof. dr. F.H. van Lunteren, Hier komt echter het probleem voor de menswetenschappen die milde uitlatingen deed en daardoor in het Wolfert-clubje al aan het elicht. Deze is namelijk zo sterk beïnvloed door het bevorderd werd tot mochtleren, ook wel, wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk diesnel Jaap van sten“de uittoffe het peer.” hoofd“Dat te laten de christendom dat wij als westerse menswetenschapper niet want hij zat dan ook in de promotie-commissie,” fluisterde Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak gebuiten dit denkkader en de meest fundamentele ver- die Georg me wilde toe. Wat jij,steld. Matthijs? Klassen die kunnen voorstellingen gaan geven, iedereen Molly schillen gaan inpassen inleidt dit denkkader, in plaats van ze als zijn, wat uiteindelijk tot een Mollykoor, voorstellingen die voortEr was in de loop der jaren altijd een fundamentele verschillen te beschouwen. Een voorbeeld: als Het rijtje commentaren kreeg een waardig doorjongens de heldere komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschilbegin tussen en een menswetenschapper India gaat om uit er onderzoek kritiek van deze toffemeisjes, peer. Kijk, anders had waar geen jongens voornaar te vinden waren de hogere klassen. 90%zoals van iemand de meisjes wasalaltijd De schoolwereld als toneelstuk, alsvele basis, talent algemeneis het zeerenthousiast, vandat de jongens te doen, komt hij vele mensen tegenleren die er bonte en enopgemerkt moedig van90% Harry hij zo’n niet. groot literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. onderwerp aandurft. Harry’s Jongenssnedige schamen zich was: op die onbegrijpelijke rituelen op nahouden. De menswetenschapper respons “Ditleeftijd is vast Al metikalmoet vijftig jaarmensen ervaring, die het bovenbracht, nog voor elkaar, maar jongens die denkt: deze begrijpen, dusbeste ga ik uit ze leerlingen vragen een tweesnijdend zwaard.” En inderdaad, het de was naast een met het ze leren dedoen. Engelse opdus voldoende hoog niveau, teneinde zich over streep lieten waarom zus van en zo Hij taal vraagt aan een Indiër compliment ook een kritiek op hetde boek, namelijk dat trekken, het in de het predicaat voor eenDe VWO waardig Over doelstelkregen veel plezier in de voorstelwaarom hij een ‘tweetalig’ bepaald ritueel doet. Indiër zal wat te stugzijn. details onvermijdelijk tekort schiet. lingen gesproken. lingen. zijn en zijn waaromvraag ontwijken. Een echte wetenschapper Iemand met een wetenschapsfilosofische achtergrond zoals laat het hierbij echter niet zitten natuurlijk en hij blijft doorde heer van Lunteren richtte zijn pijlen dan ook onverbiddelijk Zo ging Na afgelopen 15 zal oktober het gede school ging vaak op achterin de van klas het Veelzijdig vragen. een tijdje deze Indiër een bepaald antwoord dat deel boek waar hij zelf veel vanaf wist: de sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap altijdwas als dan veelzijgeven, zodat hij verder kan met zijn dagelijkse beslommeringen natuurwetenschappen. Het van groteDijke punt heeft van kritiek ook cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het en rituelen zonder gestoord te worden door deze koppige dit woord: natuurwetenschappen. Waar Harry het heeft over de het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet en vreemde snoeshaan. De snoeshaan/menswetenschapper natuurwetenschap, heeft van Lunteren het over een verzameling de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cydenkt: Ha! Door niet op te geven heb ik hem het antwoord van methodes en verschijnselen. Dit is onvermijdelijk als het je Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod ontfutseld en ik heb nu waardevolle kennis over deze cultuur. vakgebied is. Dan zie je de nuances die anderen niet zien en dan Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze Het probleem is echter dat de westerse wetenschapper van kun je het woord natuurwetenschap niet meer zien. Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het de typisch christelijke vooronderstelling dat er überhaupt een Was Harry’s boek nu omver geblazen? Verre van dat, alhoewel heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die bedoeling, een bepaalde theorie, achter het ritueel zit. Voor er misschien wat nuances aangebracht moeten worden in de herdamse namen als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen de menswetenschapper mag dit misschien zo lijken, omdat wij druk stondJaap het nog en voelt kondenzich wij met gerustthuis hart Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt erg als een ziet.huis Jaap nogeen steeds in het westen met een praktijk die niet ronde twee tegemoet zien. de jonge Jaapnooit van genoegen Dijke ooknemen wel aan belangrijk. bij jongeren. onderbouwd kan worden; de Indiër doet echter slechts wat de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in zijn voorvaderen ook hebben gedaan, zonder het ook maar te In vast de tweede ronde Conflicten kwam prof.zijn dr. van D.A.A. ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving en komt alleLoose tijdenaan en het als hebben over een bepaalde bedoeling! woord; de Brabantse tongval en het snel-in-elkaar-gedraaide bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan pamfletje maakte hemwisten niet populair onder demaar aanwezigen met eten: Jaap bleek kleurenblind en dat bod, een gemis volgens Van Dijke. de leerlingen al te goed Dit is een fundamenteel verschil dat niet geaccepteerd kan een beetje verstand van de zaken. Een beetje een kwakzalver, mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek worden door een westerse menswetenschapper die in de die dieindedeplank De veranderingen loopvolledig der missloeg was. met z’n gemierenneuk over pietschaduw van (die ene) God staat. In het westen hebben we luttige details. Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nog gebruikt De kweekschool bleek een goede periodes vanover zo’n zeven jaar zien geworden in de nieuwe stichting Vrienhet namelijk vanwege ons monotheïstisch wereldbeeld tweede keuze en te over zijn. ‘de Jaapmensheid.’ vond hetDezebeuren. PermaniperiodeWat krijgje je een an- Deze den man van was Van niet Dijke. Jaap verwacht dat één universum mensheid zegt Bibiche! te volgen. Staat duidelijk lesgeven vanaf hetvele eerste moment soort leerlingen en ook vaneen ander stimulering leifesteert zich wel op manieren, maar is der in de uiteindelijke nognatuurlijk in de schaduw God.en Lijkt zelfs tot de memo nog nietzal te hebleuk: alsnogendeheeft wereld voeten, leraren. Bij leerlingen is gekregen het grootste voor hemzelf om nog meer te basis gelijk dus aan geenje onoverbrugbare verschillen in ben dat God den, dood is. echter nu aan via de kennisoverdracht aan Wat verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonzich. Denk rechten van de mens. een universajonge tegenwoordig, hergere leerkrachten. listischmensen. beeld van de mens komt hierin tot uiting! De mens isvanzelfsprekend Als derde commentator hadden we dr. M.M. Leezenberg, een Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag blijkbaar zo gelijk ‘diep van binnen’ dat er één bepaalde set van kenner van de Islamitische cultuur en geschriften. Een duideles geven In zijn zodra de dag. Doelen rechten zouvia zijnvoorstellingen. dat iedereen aanspreekt, ze het maar lijk verhaal dat de nodige kanttekeningen plaatsten bij Harry’s jonge jaren liet hij klassen driestemProbleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het onderwijs begrijpen! Door deze christelijke vooronderstelling kunnen wij relaas.

D




CULTUUR & SPORT


Voor iedere eindexamenleerling in de filosofie (hopelijk) een beDe laatste zin die hij uitsprak was: ‘Ik acht daarom premisse kende naam, aangezien de huidige eindexamenbundel van zijn 1 niet onderbouwd, premisse 2 niet bewezen en daarom de hand is. Zijn betoog richtte zich zoals je al aangaf op de Islamiconclusie niet juist’. Wat was er in de tussentijd gebeurd? Was dit tische traditie en plaatste een aantal kanttekeningen bij Harry’s dan de genadeklap die wij niet wilden meemaken? aanval op het universalisme. Hij betoogde vooral dat het moderHet leek er voor mij wel even op. Vooral toen hij het iets helderder nisme niet een typisch westerse ontwikkeling is aan de hand van verwoordde tijdens het slotdebat, laten we daar nu naar gaan voorbeelden in de Arabische wereld. Op zich een helder verhaal, kijken. maar mijeovertuigde hij in ieder geval (nog) niet. Dit is echter zewereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk die Jaap van sten uit het hoofd te laten leren, de ker stof om te onderzoeken. Harry’s repliek en het slotdebatwordt iets te vaak geDijke geeft. waaromvraag

D

Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde steld. Vervolgens kwam prof. dr. R. Bod aan bod, de auteurvoorstellingen van De In dedie pauze staken weErmet de koppen bij elkaar. zijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voortwasz’ninallen de loop der jaren altijd Zou een Vergeten Wetenschappen: de Geschiedenis van de Humaniora. Harry het redden tegen deze knappe koppen met hun (af en komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en Zijn kritiek was dat voor er wel “algemeen aanvaarde toe) rake punten? Georg verzekerde Harrywas welaltijd raad waar geen jongens te degelijk vinden waren uit de hogere klassen. meisjes, 90% vanmededat meisjes De schoolwereld toneelstuk, leren basis, talent enwist algemene enthousiast, 90% de jongens niet. theorieën zijn in de als menswetenschappen metals een verklarend, met de gegeven kritiek, ondanks datvan hij zich ogenschijnlijk literaire ontwikkelingen, uit dit spel voortkwamen. Jongens schamen op die leeftijd probleemoplossend, dan wel die voorspellend vermogen, of een in een lastig parket bevond. Wat denk jij, zich Matthijs? Al met al vijftig jaar ervaring, die hetdie beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die combinatie hiervan.” Met de voorbeelden hij noemde en met het leren van deboek Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde zich over van de de streep lieten trekken, zijn stelling dat Harry’s zou zijn gebaseerd op een misvatIk ga hier in op het commentaar heer Philipse, omdat ik het ‘tweetalig’ voor VWO waardig te zijn. deze Overfundamenteel doelstel- en kregen veelvond plezier de voorstelting, predicaat begonnen we ons nu toch eeneen beetje zorgen te maken interessant en mijinbegon te overtuilingen over watgesproken. Harry’s repliek hierop zou zijn. gen. Kort gezegd kwamlingen. het erop neer dat de heer Philipse meende dat Harry’s kritiek zich op het verkeerde richtte. Misschien

Zo afgelopen 15 Harry oktober hetnog ge-springlevend de school gingringvaak heeft achterin de klas traditie Veelzijdig De ging voorlaatste ronde. stond in de de christelijke wel een invloed gehad op de wetensprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van van Dijke heeft alsinvloeden veelzijna zijn vorige drie tegenstanders. Maar wat bracht deze nieuwe schap, maar dan staatJaap ze samen met heel veelaltijd andere cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het uitdager een wervelend verhaal! Aan de hand van zijn eigen boek, die misschien nog wel veel belangrijker zijn. En: is het uiteindelijk het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet die hij niet vergat te noemen, begon hij met korte en vlotte rechniet het object zelf dat de menswetenschappen zo problematisch de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyter- en linkerhoeken op Harry in te beuken. Een voorbeeldje hier, maakt, in plaats van dat de christelijke traditie dat doet? Het Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod een voorbeeldje daar en de toehoorder begon zich langzaamaan object is namelijk de mens en deze kan zich op zo veel manieren Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze af te vragen wat er nou eigenlijk niet succesvol was aan de mensmanifesteren dat het moeilijk is om daar een eenduidige methode Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het wetenschappen in godsnaam. Er kwam zelfs een voorbeeld voorbij op los te laten. Het is een veel vager object om te onderzoeken heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die waarbij de literatuurwetenschappen met een van zijn methoden dan de natuur. Dus is het hele probleem gewoon niet dat de mens damse namen als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen (het maken van een stamboom van teksten om zo de genealogie zo lastig te vatten wetenschappelijke Dit thuis is het Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg is inziet. Jaap voelt zichtheorieën? nog steeds ervan blootJaap te leggen) de genetica hadaan beïnvloed. probleem en niet een christelijke achtergrond. de jonge van Dijke ook wel belangrijk. bij jongeren. Game over? In mijn optiek niet. Harry was na afloop zeer lovend Oei, wat nu? Hoewel het verdere verloop van de discussie meer op de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in “hij had gelijk” en het was ook wel een overtuigende kridevast heer Bods kritiek gericht was, pijnigden mijnalle hersenen ren gaangewoon verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving en komt Conflicten zijn van tijden zich en wel als tiek. Het was echter geen kritiek die de grond onder Harry’s boek over deze logische omkering van de heer Philipse. Maar net bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, toen dan wegblies. Debleek basisintuïtie van Harry, mensen anderevolgens ik besloot dat zijn kritiek vernietigend was, bedacht het eten: Jaap kleurenblind en dat dat wij bod, eenuitgemis Van Dijke. wisten de leerlingen maar alikteme goed culturen niet goed begrijpen door onze christelijke achtergrond, volgende: De mens is een diffuus begrip en hij is moeilijk te vatten mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek stond naar mijn mening nog fier overeind. De grote nuance die de die in in wetenschappelijke De veranderingen de loop der theorieën was. en te benaderen met wetenschapheer Bod echter terecht aanbracht was dat ‘de menswetenschap’ pelijke methoden. Dus ja, hetervaringen object van de menswetenschappen Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn zullen nog gebruikt De kweekschool bleek een goedetakken periodes zien ge- omworden in de nieuwe stichting Vrienniet onsuccesvol is, maar alleen bepaalde hieruit. van zo’n zeven is veeljaar te veelkleurig op dezelfde manier behandeld te worden tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periodeals krijg je eenMaar an- komt denhet vanjuist Van Jaap christelijke verwacht achdat de natuur. nietDijke. door onze lesgeven vanaf prof. het dr. eerste soortpief, leerlingen en natuurlijk ook een en anderuitvegen tot stimulering zal leiTenslotte kwam mr. H.moment Philipse, deder hoogste aan tergrond dat wij deze veelkleurigheid tot een monotoon leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingenpalet? is het grootste voor niet hemzelf nog meer te het woord. Is het feit dat wijden, het object andersom benaderen niet een echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonteken van Harry’s gelijk? Vragen die voor een ieder interessant jonge mensen. tegenwoordig, hergere leerkrachten. Het was tijd voor de eindbaas. Met een passende mimiek beklomvanzelfsprekend zijn. Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag deze zwaargewicht de apenrots en eiste zijn positie als alfamanles voorstellingen. In zijnzich de dag. Doelen netjegeven achter via de microfoon op. Hij ontdeed eerst rustig van zijn U moet het boek dus lezen. jonge liet hijtergend klassenlangzaam driestemdaarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het onderwijs sjaal enjaren nam daarna een slokProbleem van zijn water. mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 22

CULTUUR & SPORT Epiloog Na afloop van het slotdebat was het tijd voor cadeautjes, drankjes en knabbels. Van de fanclub kreeg hij koddige vingerpoppetjes die de groten der filosofen voorstellen: Plato, Descartes, Hegel en Nietzsche. Nu hij de pensioengerechtigde leeftijd nadert, dachten wij dat zijn altijd jonge geest nog wel een verzetje zou kunnen gebruiken en hij de schaapjes op een olijke, doch leerzame manier het een en ander aan het verstand kan brengen.


Plato: Harry’s ideeën zullen ons nog lang, lang heugen… Descartes: Ik ga ervoor in retraite en mediteer nog wat over Harry. Nietzsche: Helaas gaat deze grootheid met pensioen, maar zijn schaduw zal nog lang vertoond worden. Hegel: Ik wil een vingerpop van Harry!

The Annual Decadent Fondue Dinner Party D e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk die Jaap van Dijke geeft. Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde door wat Julio uiteindelijk Pijnappel zijn, leidt tot een Mollykoor, voorstellingen die voortkomen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, Op 19geen november 2010voor werdtede eerstewaren bij elkaar allemaal mensen die na al waar jongens vinden uit dezien, hogere klassen. De schoolwereld als toneelstuk, leren die alsjaren basis, algemene “Annual Decadent Fondue Dinner Party” nogtalent steedsen vrienden zijn en een literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. georganiseerd, door Wolfert oud-leerlinleuke, culturele activiteit plannen, was een Al al vijftig jaar Jessica ervaring, die het duidelijk beste uit leerlingen bovenbracht, genmet Maarten van Vliet, Teunissen teken van hoe bijzonder de Wolmet hetPijnappel. leren van Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde en Julio Hetde was een feestelijk fert is. het ‘tweetalig’ voor een dinerpredicaat met een knipoog – het thema was VWO waardig te zijn. Over doelstellingen gesproken. - zoals de naam al zegt - “decadent,” en Want cultureel was het zeker. Als speciale de pseudoaristocratische etiquetteregels,

Zo ging afgelopen 15 oktober geupperclass British accents, prachtigehet avondsprek met Jaap van Dijke (72), dojurken en nette pakken waren er in overcent Engels van start. Van Dijke zet vloed. het lesgeven en de ontwikkeling van de leerlingen bovenaan. De organisatoren hadden de hele dag lopen zwoegen in de keuken, en hebben Jeugd een geweldig diner gepresenteerd, waarVader Van Dijke was een zeeman en van vooral de gerookte zalmterrine met heeft gevaren bij beroemde Rotteravocado namen nog lang als in het geheugen van de damse Holland-Amerika gasten zal blijven hangen. Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond

de jonge Jaap van Dijke ook wel aan De wereld gasten waren allen oud-leerlinde via devrijwel Rotterdamse wategen van de Wolfert, waarmee welgeteld ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes zes generaties werden vertegenwoordigd: bij de keuring gooiden roet in het Pepijn Jaap Hoogendoorn verliet de Wolfert eten: bleek kleurenblind en dat al in 2002; Matthijs van Onna, Maarten mocht niet op zee. van Vliet en Bibiche van Heumen in 2004; Julio Pijnappel en Vincent van den AardKweekschool De kweekschool bleek een weg in 2005; Miek Teunissen, Fleur goede Jonker tweede zijn. Jaap vond het en Mieke keuze Meijer te in 2006; Jip Vrooman en lesgeven vanaf het en eerste moment Floor Zander in 2007; de jongste gast leuk: alsnog aan je voeten, aanwezig, Boude vanwereld den Broek, is momenechter aan teel zelfs nu nogvia een kennisoverdracht Wolfert-leerling. De enijonge mensen. ge aanwezige die niet op de Wolfert heeft Al snel oogstte met het gezeten – Joy AnnaJaap Yee, succes het vriendinnetje les geven via voorstellingen. In een zijn van Vincent – vond het ongetwijfeld jonge jaren liet hij klassen kleurrijke bedoening; al deze driestemgeneraties


activiteit van de avond was elke gast ge-

de school ging vaak vraagd één gedicht meeachterin te nemen,de omklas die zitten om mee te kunnen genieten van voor te dragen tussen de eetgangen door. eenvoudige, maar goed uitgevoerde, Bij toeval kozen veel gasten werken in verzangvoorstellingen in de klas. schillende talen, en zo werd er prachtige poëzie uit de wereldliteratuur voorgedraDoor te zingen, leren, studeren en gen; o.a. twee gedichten van John Keats, acteren ontwikkelden zich Macbeth een fragment uit Paradise Lost, Dylan Thoen Animal Farm. De vrijheid die hij mas’ prachtige Do Not Go Gentle Into That kreeg om de klassen op deze creaGood Night, maar ook Het boegbeeld: de tieve manier kennis met het Engels te ziel van Slauerhoff, van laten maken, vondSonnenuntergang en vindt Jaap erg Friedrich Hölderlin en Pour toi mon amour belangrijk. van Jacques Prévert. werd Tegenwoordig zit erOnverwachts wel erg veel in er zelfs traditionele Chinese poëzie vooronderwijsregelgeving vast en komt gedragen! elke gang werden dit soort Tussen creativiteit niet meer2 of aan3 gedichten voorgelezen, enVan aan Dijke. het einde bod, een gemis volgens van het diner voerde Julio Pijnappel het beroemde gedicht “The Raven” van der EdDe veranderingen die in de loop gar Allan Poe in z’n volledigheid op als een jaren optreden, heeft Van Dijke in periodes zo’n zeven jaar hij zien gedramatischvan monoloog, iets wat maanbeuren. periode je een anden later Per in een theater krijg zou opvoeren.

der soort leerlingen en natuurlijk ook leraren. is het grootste Al met al Bij wasleerlingen de avond een daverend sucverschil dat ze nogal ik-gericht ces, en zijn we erg blij dat de WOLVzijn dit tegenwoordig, hersoort activiteiten vanzelfsprekend steunt. We willen graag kenbaar in de maatschappij vandaag dit soort avonden vaker organiseren, zode dag. dat dit slechts de eerste van een reeks Probleem is, datthema het wordt! steeds reünies metdaarbij zo’n bijzonder moeilijker wordt om kinderen tek23

sten uit het hoofd te laten leren, de waaromvraag wordt iets te vaak gesteld. Er was in de loop der jaren altijd een behoorlijk verschil tussen jongens en meisjes, 90% van de meisjes was altijd enthousiast, 90% van de jongens niet. Jongens schamen zich op die leeftijd nog voor elkaar, maar de jongens die zich over de streep lieten trekken, kregen veel plezier in de voorstellingen. Veelzijdig Jaap van en Dijke heeft als veelzijDe hosts hostess vanaltijd de avond: Julio Pijndig mens in het leven gestaan. Het appel, Jessica Teunissen en Maarten van Vliet. meegaan in de provotijd was niet moeilijk. Daarna een periode als cynicus, als romanticus, alles is aan bod geweest. Waarschijnlijk heeft deze veelzijdigheid hem geholpen bij het omgaan met de veranderingen, die men tegenwoordig bij jonge mensen ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis bij jongeren.

Vincent van den neemt de etiquetConflicten zijnAardweg van alle tijden en als teregels in acht Van Dijke een verzoek indiende, dan wisten de leerlingen maar al te goed dat het iets meer dan een verzoek was. Zijn ervaringen zullen nog gebruikt worden in de nieuwe stichting Vrienden van Van Dijke. Jaap verwacht dat een en ander tot stimulering zal leiden, voor hemzelf om nog meer te kunnen doen, en natuurlijk voor jongere Miek leerkrachten. Teunissen draagt haar gedicht “On leaving some friends at an early hour” van

Doelen John Keats voor (omdat ze maar drie dagen De doelstellingen in Nederland zou zijn). in het onderwijs zijn pittig tegenwoordig en op een

CULTUUR & SPORT

Afscheid Ashes van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke

As a father to a child on a bilingual school and a Spectators clapping good actions on both sides, players pseudo writer for the parents of children on the, applauding opponents; A realm beyond history and politics. like wise, bilingual school, one is confronted with the incomprehension of the bilingual-ness at times, but Let me try and explain by telling the story of the oldest more the bi nationalities which are present at this the so Ashes.te laten leren, de e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk diecompetition Jaap van in cricket,sten uit called het hoofd school.Dijke One geeft. finds Americans, Canadians, Aussies waaromvraag wordt iets te vaak geand of Klassen course the We have hadgeven, the pleasure The Ashes is a Test cricket match series played between die Dutch. voorstellingen gaan iedereen die Molly wilde steld. to indulge in funny stories and comparisons on how England Australia.Er It iswas theinmost celebrated rivalry in interzijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voorstellingen die and voortde loop der jaren altijd een English as a language is used world wide under the national cricket and dates back to 1882. komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens en chapter “What thevoor British say”. Especially waar geen jongens te vinden waren uitthe de Dutch hogere klassen. meisjes, 90% van de meisjes was altijd De schoolwereld toneelstuk, lerenhowever, als basis,trying talent enItalgemene enthousiast, 90% van de jongens niet. speaking English,als usually quite good, all started a long time ago. Cricket already played for more literaire ontwikkelingen, die uititditcomes spel voortkwamen. zichsport op die leeftijd to say different things when to reading than 200 years now Jongens was quiteschamen an arrived in the mid th Al met al the vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen19bovenbracht, nog voor elkaar, maar die between lines. century even though mainly English. As de thejongens UK empire met het leren van de Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde zichallover de streep lieten spanned the globe with its colonies, cricket hadtrekken, become het predicaat ‘tweetalig’ VWO waardig te zijn. aOver veel plezier in its deEnglishness, voorstelWhat better than sharing a voor story een of Englishness, its culture worlddoelstelsport played kregen on all continents with all lingen gesproken. lingen. and its language through a beautiful example of sports. Cricpompous class systems in place and yet played by all stations ket can be that example. Cricket being so much more than in life, again only in the old colonies. The incredible habit of Zo afgelopen 15 oktober het gein England de school ging vaak British achterin de klas Veelzijdig just ging a sport. Sport having been invented in general, troops far afield in South Africa, India and other places sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Dijke heeft altijd als veelzijfootball and rugby have been invented on the island and the to, almost always, lay Jaap out avan cricket pitch anywhere they were, cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het world is playing it today. As far as I know baseball and Ameeven behind enemy lines, gave cricket its mythical pride and het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet rican football are derived from these original sports a long appeal to many, especially in England where people devoured de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cytime ago. Cricket is not; it is so incredibly culture bound that heroic stories told about their troops leading to more manifest Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod indeed it is more than just sport. It is no coincidence that habits and disciplines than only given by the thin red line in the Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze cricket is played in all commonwealth countries where the Crimea war in that same age. Cricket had become important Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het passion is shared and understood. Neville Cardus, self made in India, South Africa and Australia. Regular matches on the heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die snob andnamen cricket als sageHolland-Amerika once opined; “where the English langudifferent continents had been organized and England were aldamse tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen age is unspoken there can be no real cricket, which is to say ready playing in aJaap regular testzich match of 5thuis day Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap Australia erg ziet. voelt nogseries steeds thatjonge foreigners haveDijke neverook excelled at the game”. A world of matches every year inbij thejongeren. 1800’es. One year the Australian inde Jaap van wel aan belangrijk. prejudice is revealed in that short claim and it can astonish for ternationals went to England, the other the English to Austrade wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in ever,gaan however it does tell a story, doesn’t it.onderwijsregelgeving Still everything in lia.vast Australians as internationals ren verkennen. Kleurenkaartjes en komt Conflictenwere zijn not van recognized alle tijden asensuch als the modern world, brashness, impatience, informality, combecause Australia was supposed to be English its inhabitants bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoekorindiende, dan mercialism, egoism,kleurenblind vulgarity anden lackdat of shame antithetical at least seen as Pommies andleerlingen therefore maar to be al subjugated eten: Jaap bleek bod, iseen gemis volgens Van still Dijke. wisten de te goed to what cricket is supposed to represent. Cricket does reto English will. The Australians already thought otherwise. mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek present the myth of old fashioned England disputes die in de loop der was. Dewhere veranderingen were dealt with in a very civilized manner only, without violent heeft In short to be English thegebruikt colonies Kweekschool jaren optreden, Van Cricket Dijke inwas supposed Zijn ervaringen zullenand nog De kweekschool eenviolent goedeconflict, periodes vangenzo’n zeven zien genieuweshow stichting conflict. Rugby does bleek represent but with werejaar accepted to playworden more asina de generous of so Vriencalled tweede tebeing zijn. the Jaaprough vondsport het forbeuren. Perother periodegood krijg sport je een an- thanden van Van tlemanly keuze conduct, gentlemen, more anything else,Dijke. until Jaap ….. verwacht dat lesgeven vanaf het being eerste der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal leithan football (soccer) the moment gentlemen sport for roughians. leuk: alsnog wereld aan voeten, leraren. all Bij above leerlingenAustralia is het grootste den, voor hemzelf ominnog te Football has de conquered the je world and represents after 5 incredible days beat England a fullmeer flegded echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonmentioned vulgar commercialism, even though I still love that complete test series in England on the renown Oval! The Ausjonge mensen. gere leerkrachten. sport deeply. Cricket still is a myth because tegenwoordig, we all understandvanzelfsprekend tralians were hergreatly demoralised after a poor start and by the Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag even cricket can not be free of all modern day influences, still manner of their second-innings collapse, but fast bowler Fred les gevenis still via there, voorstellingen. In Izijn de dag. the myth why and how? don’t know, but I do love Spofforth, spurred onDoelen by some gamesmanship by his oppojonge jaren liet hij klassen driestemProbleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen het heonderwijs the myth and would like to keep it alive, if only in my heart. nents, refused to give in. “This thing can be in done,” declared.

D




Ashes 2010-11 Sydney Test final wicket

Spofforth went on to devastate the English batting, taking his final four wickets for only two runs to leave England just eight runs short of victory in one of the closest and most nail-biting finishes in the history of cricket. When, England’s last batsman, came to the crease, his side needed just ten runs to win, but he managed only two before he was bowled. An astonished Oval crowd fell silent, struggling to believe that England could possibly have lost to a colony. When it finally sank in, the crowd swarmed onto the field, cheering loudly and chairing the Australians to the pavilion.

The next English tour to Australia (1882-83) were dubbed as the quest to regain The Ashes. During that tour a small terracotta urn was presented to England captain Ivo Bligh by a group of Melbourne women. The contents of the urn are reputed to be the ashes of an item of cricket equipment, a bail. The momentous defeat was widely recorded in the British press, which praised the Australians for their plentiful “pluck” and berated the Englishmen for their lack thereof. A celebrated poem appeared in Punch on Saturday, 9 September. The first verse, quoted most frequently, reads:

When the EnglandBatsman Peate returned to the pavilion he was reprimanded by his captain for not allowing his partner, Charles Studd (one of the best batsman in England, having already hit two centuries that season against the colonists) to get the runs. Peate humorously replied, “I had no confidence in Mr Studd, sir, so thought I had better do my best.”

Well done, Cornstalks! Whipt us Fair and square, Was it luck that tript us? Was it scare? Kangaroo Land’s ‘Demon’ or our own Want of ‘devil’, coolness, nerve, backbone?

The English SportingTimes of that year very satirically wrote that English cricket had died, and the body will be cremated and the ashes taken to Australia.

On 31 August, in the magazine Cricket: A Weekly Record of The Game, there appeared a mock obituary: 25

CULTUUR & SPORT

Afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke SACRED TO THE MEMORY OF ENGLAND’S SUPREMACY IN THE CRICKET-FIELD WHICH EXPIRED ON THE 29TH DAY OF AUGUST, AT THE OVAL “ITS END WAS PEATE”

Since the 1998–99 Ashes series, a Waterford Crystal representation of the Ashes urn has been presented to the winners of an Ashes series as the official trophy of that series. It is currently played biennially, alternately in the United Kingdom and Australia. A series of “The Ashes” comprises five Test matches, two innings per match, under the regular rules for Test match cricket. England is the current holder after winning Ashes againuitin het the 2010/11 Australia. e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk diethe Jaap vanin 2009 andsten hoofd teseries latenin leren, de On 2 September a more celebrated mock obituary, written by Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak geReginaldKlassen Brooks under the pseudonymgaan “Bloobs”, appeared in die Douglas science fiction comedy novel Life, the die voorstellingen geven, iedereen MollyAdam’s wilde 1982steld. The Sporting Times. It read: Universe and Everything – thein third partder of jaren The Hitchhiker’s zijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voorstellingen die voortEr was de loop altijd een Guide To The Galaxy series – features the urn containing komen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, behoorlijk verschil tussen jongens the en In Affectionate Remembrance Ashes, as a significant meisjes, element 90% of itsvan plot.deThe urn iswas stolen by waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. meisjes altijd De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent enalien algemene enthousiast, 90%is van niet. of robots, as the burnt stump inside partde of jongens a key needed literaire ontwikkelingen, uit dit spel voortkwamen. to unlock the “WikkitJongens schamen op die leeftijd ENGLISHdie CRICKET, Gate” and release zich an imprisoned world Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingencalled bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die which died at the Oval Krikkit. met het leren van de Engelse zich over de streep lieten trekken, on taal op voldoende hoog niveau, teneinde het predicaat ‘tweetalig’ voor 1882, een VWO waardig te zijn. And Oversodoelstelkregen veel plezier in where, de voorstel29th AUGUST the Ashes remain an inspiration for all; by the lingen gesproken. lingen. Deeply lamented by a large circle of sorrowing by, the players are obliged to wear white only as it is supfriends and acquaintances posed to be and a batsman is still a batsman, not a batter. Zo ging afgelopen 15 oktober het gede school ging vaak achterin de klas Veelzijdig R.I.P. sprek met N.B.—The Jaap vanbody Dijke (72), dozitten om mee te kunnen will be cremated and the Mikegenieten Besijn van Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijcent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het ashes taken to Australia.

D

het lesgeven en de ontwikkeling van de leerlingen bovenaan.

zangvoorstellingen in de klas.

meegaan in de provotijd was niet moeilijk. Daarna een periode als cyThe urn is believed to be the trophy of the Ashes series, but it Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod has never been formally adopted as such and Bligh always conJeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze sidered it to be a personal gift. Replicas of the urn are often Vader Van Dijke was een zeeman en en Animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het held aloft by victorious teams as a symbol of their victory in heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die an Ashesnamen series, but actual urn has never been presented damse als the Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen or displayed as a trophy in this way. Whichever holds the Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond latenside maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis Ashes, theJaap urn van normally the Marylebone Sources: Anyone but England de jonge Dijke remains ook welin aan belangrijk.Cricket bij jongeren. Club Museum at Lord’s since being presented to the MCC by Wikipedia de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in Bligh’s widow upon his Kleurenkaartjes death. of Cricket ren gaan verkennen. onderwijsregelgeving vast The en love komt Conflicten zijn van alle tijden en als bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan eten: Jaap bleek kleurenblind en dat bod, een gemis volgens Van Dijke. wisten de leerlingen maar al te goed mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek De veranderingen die in de loop der was. Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nog gebruikt De kweekschool bleek een goede periodes van zo’n zeven jaar zien geworden in de nieuwe stichting Vrientweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht dat lesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal leileuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonjonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend hergere leerkrachten. Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen jonge jaren liet hij klassen driestem- Probleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het onderwijs mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 26

What the British say

Anglo Dutch understanding guide

Living between two worlds can be more difficult than one realises. Further on the understanding or rather misunderstanding of Dutchmen speaking English but not understanding it in actual fact. Living between two world’s can be more difficult than one realizes. Further on the understanding, or rather the misunderstanding, of Dutchmen speaking English without grasping the full meaning of some English expressions, can add its own challenges to a life between two cultures.

cries of rescue; I truly believe I have heard “dogs and horses first”, only in England. Humour winning wars seemed to help; the Boer war in South Africa being a fine example, next to all negatives in a war the English never stopped laughing about themselves and their counterpart the Dutch Boers. General De Groot could not be captured by the British forces and gained sympathy with those at home in the UK. Even when finally his farm was burnt down and family members captured, De Groot managed to get away and stay away until the next encounter. The British generals being less pleased when envelopes were sold in London and send over to South Africa where upon opening the envelopes appeared to be empty except for the Cockney message ”Damn me Gov’nor, ‘e got away again”. Where better than in South Africa can differences between cultures be described most vividly especially in the days of English world supremacy. I will come up with more fine examples next time.

In an earlier little article I have memorized that “not bad” means very good in Dutch and “not bad at all” is taking things seriously further. A Dutchman would translate this as allright, whereas the Brit actually means absolutely, bloody great! A bit of a guide, no more is what is meant with this little article, where the Englishman, more than the Scots and Welsh was brought up reading between the lines, making a lot of fun about life in general and the every day in particular, leaving most continental Europeans in absolute bewilderment as to what is actually being said. Is it something serious or are we supposed to laugh about the so-called serious reaction of the Englishman? Touching on a subject here why most people in Europe find Scotsmen and Welshmen easier to digest, but what to do with these ridiculous Englishmen? It shows in films and TV as well. Why can “It ain’t half hot mum” only be made in England? Why is “Mash” absolutely American and will it be impossible for any British, especially an English scriptwriter to come up with something similar. Why can “allo, “allo only be made in England and be misunderstood in every sense of the spoken and begotten word by Germans? It is that ability of making a fool of oneself, but it is also the talent of making a fool of just about everybody else and not be bothered by laughing at someone’s expense. There is not one country in the world, par England, where in TV and film I have had the chance of looking at attacking rabbits biting of knights’ heads, jumping jews, knights saying ni, ni, ni (formerly knights saying kaboom, choo kiri kiri, chi chi, krr , kabbom), RAF pilots making absolute bla di bla fools of themselves, whereas in the real war the losses were tremendous and real, let’s have a laugh about it chaps! It is the only place where the laughs about themselves are shared between regions in a most hitting way like on that TV commercial when two pear shaped outer space orange characters are ordering a pint in the local pub up north and the bar tender reacts; “up from London are we?” Where the Mancunian1 reacts to London as that place “near Europe”. All this, however, in good spirits with the list of jokes being absolutely endless. One last example of the English finding life important is their love for animals, especially their dogs and horses. A house on fire, a ship sinking, all over the world, leads to understandable

Closing down on this subject for now a few more examples of interpretation: In business the biggest misunderstanding; “I hear what you say” The Dutchman thinks he is listening, trust me the Brit isn ‘t. Another one “With the greatest respect”, again same misunderstanding. “I would like to suggest” Does not mean a real suggestion about which the Dutchman can actually think, it means “this is what I want”. “I was a bit disappointed “, the Dutch will have to understand how very angry the Brit was. “I’ll bear it in mind”, meaning; no way, I’ll just go my own way. “I’m sure it’s my fault”, meaning; oh no it isn’t. “That’s an original point of view”, please Dutchmen do understand the Brit thinks nothing about it, don’t push your luck. Last but not least, “that’s courageous”, your English counterpart does not think you are a very daring person, more likely he or she thinks you are committing suicide. Remember, they are just being polite. Notes; 1 Mancunian; Somebody from Manchester.

27

WOLV Borrel 2011

D

e nieuwjaarsborrel van de WOLV vond dit jaar plaats op 29 januari 2011 in Belgisch Biercafé Boudewijn. Na de Algemene Leden Vergadering volgde er een heerlijk diner met het bestuur, een handjevol leden en Dico Krommenhoek. Het nagerecht was nog niet geserveerd of de eerste lading oud-leerlingen kwam al binnengedruppeld.

Paula Dumoulin, Evita van den Herik, Ewout Bongers, Maremca Damen en Ymke Oerlemans

Niels van Adrichem, Poeya Mohtadili, Arnold Koot, Liedeke van Donselaar, Slinger Jansen en Sven Jaspers

Het gedeelte bij de bar werd het drukst bezocht -

Na al deze jaren zie je toch weer dat dezelfde harde kern uit verschillende jaren op komt draven. Zo waren de lichtingen van 2002, 2003, 2004 en 2006 het sterkst vertegenwoordigd en misten we de latere lichtingen zonder meer! Onder het genot van een drankje, zochten oude vrienden elkaar weer op en kletste iedereen wat af. Herinneringen werden opgehaald en toekomstplannen besproken. En natuurlijk niet te vergeten: het “En wat doe je nu dan?” Degenen die het meest smulden van deze verhalen waren de leraren en coördinatoren, die ook van de partij waren. Wie had gedacht dat Evita van den Herik leiding geeft aan een onderzoeksteam in het Erasmus MC? En dat het eigenlijk puur toeval was dat Floris Proost erbij aanwezig kon zijn, omdat hij al twee jaar in Roemenië woont en werkt? Dat naast de velen die nog een bachelor- of masterstudie volgen, er ondertussen al tandartsen, advocaten, consultants en professoren tussen onze Wolfert Oud-Leerlingen zitten? Het was weer een geslaagde borrel voor onze WOLV-leden. Na het aankondigen van de laatste ronde, ging ieder moe maar voldaan terug naar huis. Of tóch nog even tot het ochtendgloren door…

Peter van den Broek, Janny Ramakers, Nona de Jonge en Niels van Adrichem

P.S. Voor het bekijken van meer foto’s, kunnen WOLV-leden terecht op onze Facebook pagina of op www.wolv.nl. 28

V

V

V

UITVLIEGER

O

V ~~~~

Elvira Tromp uit de lichting van 2003 “Elvira Tromp, kinderboeken” google ik voordat ik haar bij haar thuis spreek. Niets te vinden… Nog maar eens, ik weet toch zeker dat ze schrijft… Dan blijkt: Elvira is Elfie en Elfie schrijft.

Dat is weinig! Hoe kwam het dat er zoveel mensen afvielen? Als je daar aankomt, heb je nog nooit meer dan 8 uur per dag geschreven en met deze opleiding ben je non-stop bezig met schrijven. Niet iedereen kan dat. Bovendien moet je leren met kritiek om te gaan, leren herschrijven, dat soort dingen. Uiteindelijk durf ik wel te zeggen dat niet per se de beste schrijvers zijn overgebleven, maar wel de doorzetters die het best in het schoolprofiel pasten.

In december 2010 is m’n eerste kinderboek Mémé en de dingen uitgekomen. Het gaat over een meisje dat met alle dingen kan praten. Op een dag hoort ze het woord ‘billenkoek’ en ze weet niet wat dat is. En uiteindelijk gaat ze het allerlei dingen vragen en heeft ze hele interessante gesprekken met hele mooie konten!

‘Ik haal tentamens

Interview met

Zo, dus jij bent wel een grote doorzetter dan! Superspecial als je eerst door een zware selectie moet, om vervolgens 4 jaar vol te schrijven. Wilde je zo graag toneelstukken schrijven?

Wat leuk! Wist je altijd al dat je schrijfster wilde worden? Nee, op de middelbare school deed ik eigenlijk mee met elk denkbare buitenschoolse activiteit. Ik deed aan toneel bij de Blauwe Broek, ik debatteerde bij het Model United Nations. Ik zat ook op taekwondo en zangles. Ach, ik deed eigenlijk zoveel. Ik kon namelijk nooit kiezen wat ik nu écht leuk vond. Toen ik m’n diploma had gehaald op Wolfert was ik 16.

Ja heel graag! Ik heb een hele grote liefde voor het theater, maar toen ik was afgestudeerd, kwam ik erachter dat echt niemand op me zat te wachten. Het eerste jaar was een groot zwart gat, echt verschrikkelijk! De theaterwereld in Nederland is sowieso heel klein en het teksttheater al helemaal. Het zijn vooral hernemingen van klassieke stukken: Shakespeare en heb ik een achterstand in vergeleken Wacht even, 16? ook veel Griekse tragediën. Dus toneelschrijvers in Nederland met mijn jaargenoten. betekenen vrij weinig en om er dan tussen te komen, moet je Ja, want ik had een klas overgeslagen op de basisschool en heel veel geluk en hetIs liefst al je eigen toneelgroep hebben. in dat opzicht het tweetalig opwas ookolang nog eens vroege z’n voordeik had geen meer eneen stond alleen; dat was wel je opeen school zit, leerling. lijkt het HetInhad hoeverre heeft jeMaar opleiding aan groep geleid zijn voordeel gebleken? len, maareen ookeeuwigheid, z’n nadelen natuurlijk. Ik wildede namelijk naarTweetalig de heeljevervelend. of er geen Wolfert geholpen, Ja. In het dagelijks leven is het een toneelschool, maar die namen niemand aan onder de 17 jaar. einde aan zal komen. voor zover je kan nagaan? voordeel. Je hebt het idee dat je Dus moest van ik iets anders verzinnen en benHeel ik 2 jaar Ik kandemeuniversivoorstellen dat je dan een zware periode doorgaat. je Je Eenmaal school af lijkt alles nog erg!psychoDe stof voor beter Engels spreekt, waardoor logie de Erasmus. Na m’nteit propedeuse hadte snappen bent dandoor nog mijn 24 en probeert wegEngels te vinden in het theaterweeen gaan tijdjestuderen dichtbij,aan maar op een geis makkelijk eerderjeeen boek pakt of een ikgeven ondertussen de leeftijd om naar de toneelschool te gaan, reldje, en dat je denkt: en wat nu? Waar ga ik me nu mee moment schrik je ervan hoe tweetalige opleiding. Ik haal tenta- buitenlander aanspreekt, dan je bezig leeflang je middelbare alweer mens maar toen begon ik bijschooltijd de straattoneelgroep “De drie houden? iets naakte makkelijker dan mijn jaar- tijdgenoten. voorbij is. genoten, hoef mannen” te spelen en dacht ik: waarom moet ik nog ik naar de voor een zeven veel Daarom isalshet aardig eenskan in spelen? de minder te doen. Hoe snel de internationale toneelschool ik ook meteen Ik heb op allerlei Meer: hoe ga ik überhaupt m’n heb huur je betalen? Toen ik afstukeuken gestaan te kijken om je waar heeniedereen tot je eigen wefestivals zoalsbijopoud-leerlingen Oerol en de Parade, maar ook heel deerde had ik last vanwereld die droom-aan lijdt-van de Wolfert. Denk je dat Wolfert Tweetalig je reld kunnen maken, en heb je dat veel in Duitsland. Gewoon een kwestie van Duitse teksten uit dat je klaar bent en denkt: nú moet het gebeuren! Nú moet nodig?dollars gaan verdienen! Maar je Hieronder hoofd leren!een interview met Blixa maatschappelijk ikheeft bekendkunnen worden en ook een million Jansen, lichting 2008. voorbereiden? Ik voel me nog steeds meerdat eenwat Neje komt erachter dat dat helemaal niet zo werkt; je Ik voel me wel goed voorbereid, derlander dan een wereldburger, Een heerlijk vrijbuitersbestaan dus…Wat ben je toen gaan doen? schrijft als je afstudeert maar half zo goed is als wat je een Hoe lang ben je van school af en maar niet uitzonderlijk. Roemenië maar ik kannog welhelemaal de hele niet wereld jaar later schrijft. Je bent eigenlijk klaarover. met wat heb je daarna gedaan? en de uitwisselingsprojecten hebben Een Macbook kopen in New York is Toen de groep uit elkaar ging, ben ik begonnen met de HBO je ontwikkeling. Wat dat betreft, heb ik wel veel meer rust Ik ben geslaagd in 2008. Ik ben nu me wel geleerd me aan te passen aan net zo makkelijk als in Rotterdam. toneelschrijfopleiding “Writing for Performance” bij de Hogegekregen; dat theater komt nog wel. Ik doe nu stapsgewijs tweedejaars student communicatie- vreemde situaties. school voor de Kunsten in Utrecht. Er was een strenge selectiealleen projecten die ik leuk vind. Ik doe dan veel commerciële wetenschappen aan de Universiteit Daarnaast had ik nog veel breder Je studeert nu aan een universiprocedure met 2 rondes (200 tot 300 aanmeldingen per jaar), teksten schrijven, dus echt copywriting, weblogs bijhouden Utrecht. Ik ben al twee keer verhuisd opgeleid willen worden. Onderwer- teit, heeft je vooropleiding je ook maar uiteindelijk studeerden er maar 4 van de 10 mensen af. voor bedrijven en ook interviews. in Utrecht en ik ben lid geworden van pen als internationale en nationale filosofisch op dat niveau een zet de studentenvereniging Veritas. politiek trekken me nu wel aan, daar kunnen geven?

Z

29

V

V

V

UITVLIEGER

O

V ~~~~

Is daar veel vraag naar tegenwoordig? ’t Klinkt allemaal zo makkelijk… Er is zeker veel vraag naar, maar heel veel mensen weten dat niet. Zo willen mensen vaak liever zélf schrijven, waardoor er dikwijls een slechte tekst uitkomt. Bij eigen websites kom je dat bijvoorbeeld veel tegen met het woord ‘passie.’ Ik vind dat echt een van de lelijkste woorden ooit! ‘Passie’ is een vuilnisvatwoord; je kan er alles mee bedoelen. Wat is passie dan precies? Ik probeer altijd zo specifiek mogelijk te zijn, maar mensen houden zich liever vast aan een generaliserende term.

‘Ik haal tentamens

Interview met

Hmm… zo blijkt dat woorden soms toch anders aankomen dan ze zijn bedoeld. Misschien toch moeilijker dan dat je in de eerste instantie zou denken. Absoluut, want wat is de toon die je wilt aanslaan; wat wil je uitstralen als bedrijf? heb ik een achterstand in vergeleken Ik vertaal dat naar tekst. Mijn opleiding als met mijn jaargenoten. toneelschrijver kan ik hier goed voor inzetten, dan namelijk voor personaIs je in schrijft dat opzicht het tweetalig opdie een eigen net olang je op school zit, lijkt het In hoeverre heeft je opleiding aan gesgeleid zijn eenvocabulaire voordeel hebben, gebleken? als bedrijven dat ook hebben. een eeuwigheid, of er geen de Wolfert Tweetalig je geholpen, Ja. In het dagelijks leven is het een einde aan zal komen. voor zover je kan nagaan? voordeel. Je hebt het idee dat je nog even terugspreekt, te komen op personages, Eenmaal van school af lijkt alles nog Heel erg! De stof voor de universi- Ombeter Engels waardoor je en theater. Wat doe je daar een tijdje dichtbij, maar op een ge- teit is makkelijk te snappen door mijn toneel eerder een Engels boek paktnuofmee? een geven moment schrik je ervan hoe tweetalige opleiding. Ik haal tenta- buitenlander aanspreekt, dan je leeflang je middelbare schooltijd alweer mens iets makkelijker dan mijn jaar- Het afgelopen jaar ben ik bijvoorbeeld betijdgenoten. voorbij is. genoten, ik hoef voor een zeven veel zig geweest met een eigen performance tijDaarom is het aardig eens in de minder te doen. Hoe snel heb je‘Cut de internationale dens Museumnacht, me out, plak me keuken te kijken bij oud-leerlingen om verhaal je heenbedacht, tot je eigen weop.’wereld Ik heb het geschreven van de Wolfert. Denk je dat Wolfert Tweetalig je enreld kunnen maken, en heb je dat geregisseerd. Als theatermaker hou ik Hieronder eenMaar interview met Blixa maatschappelijk heeft kunnen nodig? Héél goed, haha! dan ben jij de interviewer, neem ik aan? erg van film noir, dus ook van heel veel schaduwbeelden, zoals in Jansen, 2008. voorbereiden? Ik voel me nog steeds meer eenje NeMaar hoe lichting moet ik me dat voorstellen, als beginnende freelancer? horrorfilms uit de jaren ’40. Vanuit een lift, waardoor een Ik voel me wel goed voorbereid, derlander dan een wereldburger, kijkdooseffect kreeg op een heel langwerpige ruimte met alleHoe lang ben je van school af en maar niet uitzonderlijk. Roemenië maar ik kan welkeken de hele wereld Dat eerste jaar na m’n studie ben ik heel veel netwerkborrels maal stellages met opgeslagen kunst, mensen naarover. mijn wat heb je daarna gedaan? en de uitwisselingsprojecten hebben Een Macbook kopen in New York is afgegaan in Rotterdam en heb ik overal kaartjes achtergelaten. horrorstuk vol schaduwen. Nu ben ik bezig met een theatrale Ik ben geslaagd in 2008. Ik ben nu me wel geleerd me aan te passen aan net zo makkelijk als in Rotterdam. Zo is die bal gaan rollen. Ik heb heel kort met m’n ex-vriend performance met Elle Bandita. Zij gaat een avond in Rotown tweedejaars student communicatie- vreemde situaties. een copywriting business gehad: Bureau Brutaal. Maar wanhosten, waarbij ik een verhaal ga vertellen en zij muziek maakt. wetenschappen aan de Universiteit Daarnaast had ik nog veel breder Je studeert nu aan een universineer de liefde over gaat, doen de zaken dat ook. Dus werk Dat is ook een soort cross-over theater. Utrecht. Ik ben al twee keer verhuisd opgeleid willen worden. Onderwer- teit, heeft je vooropleiding je ook ik nu zelf onder de naam Text Deluxe, waarbij bedrijven me in Utrecht en ik ben lid geworden van pen als internationale en nationale filosofisch op dat niveau een zet kunnen inhuren voor commerciële de studentenvereniging Veritas. teksten. politiek trekken me nu wel aan, daar kunnen geven?

Z

30

V

V

V

UITVLIEGER

O

V ~~~~

s iets makkelijker dan mijn jaargenoten’

‘Ik haal te

t Blixa Jansen, lichting 2008

Inte

Elfie samen met Emma Aho van de RISS (links); beiden met zuurstokroze kleding en haar.

heb ik een achterstand met mijn jaargenoten.

Dan ook nog even terug naar jouw tijd op Wolfert. Wat is voor Wat kunnen we in de toekomst van je verwachten? Is in dat opzicht het t jou de belangrijkste les geweest die je daar hebtschool meegekregen? olang je op zit, lijkt het In hoeverre heeft je opleiding aan geleid zijn een voorde benWolfert nog bezigTweetalig met m’n tweede kinderboek,Ja.maar ook dagelijks met een eeuwigheid, of er geen Ik de je geholpen, In het leve Ik heb heel erg geleerd mijn leven te structureren, omdat we zoveel andere dingen! Dat is misschien m’n makken, maar teeinde aan zal komen. voor zover je kan nagaan? voordeel. Je hebt het zoveel werkdruk hadden en dat is me welschool heel erg m’nerg! kracht, op zoveel vlakken actief ben.Engels Mensenspreekt, Eenmaal van af bijgebleven. lijkt alles nog vens Heel De dat stofikvoor de universibeter Ik weet wel dat we met een het TVWO zoveel extra niet zotegoed waar door ze memijn nu precies voor willen tijdje dichtbij, maarhebben op eenge-ge- weten teit issoms makkelijk snappen eerder een Engels boe kregen dan met een gewone VWO opleiding, wat je helemaal hebben, omdat ik dus kinderboeken schrijf voor 9 en 10-jarigeven moment schrik je ervan hoe tweetalige opleiding. Ik haal tenta- buitenlander aanspreek niet ziet wanneer je met de jeopleiding bezigschooltijd bent. Je denkt maariets ookmakkelijker gewoon commerciële ben bezig met lang middelbare alweer gen, mens dan mijn teksten. jaar- Ik tijdgenoten. alleen maar: “Aargh, nogvoorbij meer huiswerk; aargh, hou op met een horror-tienerroman, terwijl ik ook bedrijfspresentaties in is. genoten, ik hoef voor een zeven veel Daarom is het of aardig eens was in de elkaar minder te doen. Hoe snel heb je de in die fieldtrips; aargh, irritant!” Maar Theory Knowledge draai. te kijken bij oud-leerlingen wereld om je heen tot natuurlijk wel een te gekkeuken vak. Ik had daar zoveel voorsprong demaar Wolfert. je dat Wolferteen Tweetalig je tijdschrift reld kunnen maken, e mee, niet alleen op het van HBO, ook bij psychologie. Dat In Denk april komt er trouwens nieuw literair Strak in Hieronder eenik interview metpeaBlixa demaatschappelijk kunnen Het ookis nodig? mensen gewoon dingen niet wisten, dat dacht: Pff jaa, winkels te liggen, watheeft ik heb opgericht. voor jonge Jansen, lichting 2008. voor de Kunvoorbereiden? Ik ikvoel me nog nuts, had ik al in de 2de! Ook op de Hogeschool beginnende schrijvers en in iedere editie werk samen met steeds m Ik voel kunstenaren. me wel goed voorbereid, sten in Utrecht had ik veel profijt van mijn Art History en Art beeldende Bij ieder gedicht of derlander verhaal zoekdan ik een Hoe lang ben je van school af en maar niet uitzonderlijk. Roemenië maar ik kan wel & Design lessen. Ik had dan wel het zogenaamde pretprofiel een illustrator of fotograaf die iets met dat thema kan. Je hebt de hele wat heb je daarna gedaan? enalleen de uitwisselingsprojecten Een Macbook Kunst & Cultuur, maar ondertussen had ik mijn eigen script en niet iets te lezen, maar ook hebben iets leuks om naar te kijken.kopen in Ik ben geslaagd in 2008. Ik ben nu me wel geleerd me aan te passen aan net zo makkelijk als in R film gemaakt, gebaseerd op de films van Andy Warhol. De tweedejaars student communicatie- vreemde situaties. research die ik erin heb gestopt was zeker 3 keer zoveel dan wetenschappen aan de Universiteit Daarnaast had ik nog veel breder Je studeert nu aan e wat anderen deden. Daarom: dingen inplannen, is toch wel de Utrecht. Ik ben al twee keer verhuisd opgeleid willen worden. Onderwer- teit, heeft je voorople belangrijkste les geweest.

Z

in Utrecht en ik ben lid geworden van de studentenvereniging Veritas.

31

pen als internationale en nationale politiek trekken me nu wel aan, daar

filosofisch op dat niv kunnen geven?

apPARENTly 32

apPARENTly Ouderkrant Wolfert 7ZHHWDOLJ

apparently What the British say Khan Academy Ashes WOLV Shanghai Elvira Tromp uit de lichting 2003

Recommend Documents