Algemeen Welzijnswerk

Jaarverslag 2013

versterkt welzijn

OOST-VLAANDEREN

versterkt welzijn Centrum Algemeen Welzijnswerk APRIL 2014 - V.U.: PATRICK SEYS CAW Oost-Vlaanderen vzw, Visserij 153, 9000 Gent – ondernemingsnr. 0508 774 601

Woord vooraf

Terugblik op een intens jaar! 2013 was een bijzonder jaar. Terwijl de CAW-werking op volle toeren bleef draaien, werden wij in 2013 in belangrijke mate in beslag genomen door de voorbereiding van CAW Oost-Vlaanderen. Dit is de fusieorganisatie die wegens een wijziging in de regelgeving vanaf 2014 de werking van de zes Oost-Vlaamse CAW’s diende te integreren in één CAW voor heel het werkingsgebied van de provincie Oost-Vlaanderen. Zo’n fusieoperatie vergt heel wat energie van het beleid, het bestuur en alle medewerkers. Het biedt zowel naar de organisatieontwikkeling als naar de inhoudelijke werking heel wat uitdagingen en opportuniteiten die de CAWwerking op termijn aanzienlijk kunnen verstevigen en verbeteren. De kunst is hierbij natuurlijk om in het fusieproces niet voortdurend in de valkuilen te trappen die grootschaligheid kan bieden. In die zin zijn we doorheen heel het fusieproces voortdurend op zoek gegaan naar de voordelen van de schaalvergroting in de organisatieontwikkeling, in combinatie met een aanbod van welzijnswerk dat kleinschalig aangeboden wordt over heel de provincie. Deze evenwichtsoefening blijft een permanente opdracht in de verdere ontwikkeling van CAW Oost-Vlaanderen in de komende jaren.

werkdag gemiddeld 150 nieuwe hulpvragen van mensen die voor één of ander sociaal probleem een beroep doen op het CAW of opgevangen worden in één van onze opvangcentra. Daarnaast zijn er de honderden mensen die gebruik maken van onze inloopcentra. Deze cijfers bevestigen hoe noodzakelijk het CAW is, maar confronteren ons evenzeer met de andere kant van onze welvaartsstaat. In een laatste deel gaan we uitgebreid in op de uitdagingen voor de toekomst. CAW’s zijn welzijnsorganisaties die, nauw verankerd met plaatselijke welzijnspartners, inspelen op de zich voortdurend wijzigende welzijnsnoden van burgers. Tegelijkertijd worden wij geconfronteerd met een maatschappelijke context waarin de output van welzijnsvoorzieningen zich meer en meer kwantitatief moet vertalen. Het blijft dan ook een hele uitdaging om het ondersteunen en verbeteren van het welzijnsgehalte van onze hulpvragers te blijven vertalen in kwantitatieve indicatoren met een kwalitatieve inslag. Daarnaast moeten CAW’s meer dan ooit gebruik maken van hun positie als bevoorrechte getuige om de structurele oorzaken van sommige welzijnsproblemen te duiden en zo mogelijk alternatieven te formuleren.

De intense samenwerking tussen CAW Artevelde, CAW regio Aalst, CAW regio Dendermonde, CAW regio Zuid-Oost-Vlaanderen, CAW Visserij en CAW Waasland en een gezamenlijke reflectie over de werking van het voorbije jaar, deden ons beslissen om reeds voor 2013 een gezamenlijk jaarverslag te presenteren.

Tot slot willen we iedereen bedanken die op één of andere manier de werking van het CAW mee vorm heeft gegeven. Ik denk hierbij aan de medewerkers, de honderden vrijwilligers, de bestuurders en vele sympathisanten en sponsors. Een warme merci namens de duizenden mensen die een beroep op ons deden en dit zonder uw inzet niet zouden kunnen!

Na een korte situering van CAW Oost-Vlaanderen focussen we uitgebreid op de resultaten van de Oost-Vlaamse CAW-werkingen in 2013. We stellen vast dat 31.807 hulvragers een beroep deden op onze diensten. Dit zijn per

  

Patrick Seys I Algemeen directeur Kris Coenegrachts I Voorzitter

Nieuwe structuur

CAW Oost-Vlaanderen: een nieuwe naam, hetzelfde engagement CAW Oost-Vlaanderen, als fusie van 6 CAW’s in de provincie, is uiteraard geen nieuwe welzijnsorganisatie. Het is vanaf nu gewoon de enige echte naam voor alle CAW’s in onze provincie. CAW Oost-Vlaanderen is immers een fusie van CAW Artevelde, CAW Visserij, CAW Waasland, CAW regio Dendermonde, CAW regio Aalst en CAW Zuid-OostVlaanderen. Al deze CAW’s engageren zich al jaren in de regio’s waar ze actief zijn. En dat blijft ook zo. Direct toegankelijke en aanspreekbare hulp- en dienstverlening voor elke burger staat bij ons centraal. Dat is al zo sinds de jaren 70. Toen al zorgden de voorlopers van de CAW’s ervoor dat kwetsbare groepen in alle uithoeken van de provincie konden geholpen worden. Vaak waren deze initiatieven gestart vanuit sterke betrokkenheid op lokale situaties en dus waren ze heel sterk lokaal verankerd. Ze werden ook vaak gedragen door lokale besturen of tijdelijke fondsen.

4

Deze lokale verbondenheid is voor ons dé troef gebleken bij de verdere uitbouw van professionele hulp- en dienstverlening op mensenmaat. De combinatie van een kleinschalige dienstverlening binnen een grootschaliger organisatie is dan ook één van onze grote uitdagingen voor de toekomst van een Oost-Vlaams CAW. CAW Oost-Vlaanderen: een centrum waar mensen terecht kunnen Nieuwe structuur CAW Oost-Vlaanderen telt nu meer dan 500 medewerkers en evenveel vrijwilligers en is op 70 plaatsen aanwezig met hulp- of dienstverlening. Om de lokale betrokkenheid te bewaren kiezen we voor de ontwikkeling van een gedecentraliseerd aanbod in drie werkingsregio’s:

Stef Muylaert

Een provinciale structuur overkoepelt het geheel. Elke regio heeft een directeur, het volledige directiecomité ziet er als volgt uit:

Patrick Seys

Rita De Vis

Dirk Remy

Alain Slock

Marc Baele

• Algemeen directeur: Patrick Seys [email protected] • Regiodirecteur Aalst-Zuid-Oost-Vlaanderen: Marc Baele [email protected] • Regiodirecteur Waas-Dender: Rita De Vis [email protected] • Regiodirecteur Gent-Eeklo: Alain Slock [email protected] • HR directeur: Dirk Remy [email protected] • Directeur Beleidsondersteuning: Stef Muylaert [email protected]

5

Werkingsverslag

CLIËNTEN: GESLACHT Cliënten = 31.807 (onbekend = 212)

G-E

W-D A-ZOVL

man

9.350

3.025

3.118

vrouw

8.283

3.880

3.939

56%

53% 47%

G-E

Registratiecijfers CAW Oost-Vlaanderen We brengen de hulpverlening van CAW Oost-Vlaanderen in beeld aan de hand van de registratiegegevens verzameld in het kader van de sectorale cliëntregistratie Tellus. De cijfers hebben betrekking op het aantal hulpvragers en niet op unieke personen. Van iedere persoon die hulp ontvangt, wordt een aparte registratiefiche gemaakt. Zodra meerdere leden van een cliëntsysteem, bijvoorbeeld de partner en de kinderen van de oorspronkelijke cliënt, betrokken worden in de hulpverlening, gebeurt voor ieder van hen een afzonderlijke registratie. Hulpvragers kunnen indien gewenst anoniem geholpen worden op het onthaal en in sommige ambulante begeleidingen. De cliënt wordt enkel bevraagd i.f.v. zijn hulpvraag en niet i.f.v. de registratie. Hierdoor blijven een aantal gegevens onbevraagd (onbekend en missings). 6

56% 44%

44%

W-D

A-ZOVL

De cliënten die we bereiken situeren zich in alle leeftijdscategorieën. We registreren echter hoofdzakelijk jongvolwassenen (4.912) en volwassenen (19.109). Kinderen bereiken we voornamelijk in de bezoekruimtes, slachtofferhulp en in de opvangcentra die vergezellende kinderen opnemen. Jongeren vinden we overwegend terug bij de JAC’s, de bezoekruimtes, slachtofferhulp, de opvangcentra en in de typemodule ‘bemiddeling tussen jongeren en ouders’. Jongvolwassenen worden geholpen in volgende hulpverleningsvormen: JAC, slachtofferhulp, onthaalteams, justitieel welzijnswerk , crisishulp, opvangcentrum voor jongeren en gezins- en relationele hulpverlening. Senioren vinden we terug bij het Meldpunt Oudermis(be)handeling, het onthaal, slachtofferhulp en het Welzijns- en Relatieteam. LEEFTIJD

G-E

W-D

A-ZOVL

Kind (-12 jaar)

416

268

150

834

Jongere (12 - 17 jaar)

709

534

568

1.811

Jongvolwassene (18 - 25 jaar)

2.558

1.120

1.234

4.912

Volwassene (26 - 59 jaar)

11.594

3.698

3.817

19.109

Senior (60+)

CAW

758

401

516

1.675

16.035

6.021

6.285

28.341

Globaal bekeken voor heel het CAW Oost-Vlaanderen zijn 49% van de hulpvragers mannelijk en 51% vrouwelijk. De grafiek toont echter verhoudingsgewijs duidelijke regionale verschillen. In de regio Gent-Eeklo stellen we vast dat zij een aanzienlijk hoger percentage mannen bereiken. Dit situeert zich voornamelijk in de onthaalhulpverlening en meer specifiek in teams met een hoog bereik aan thuislozen.

Wanneer we inzoomen op de regio Gent-Eeklo stellen we vast dat er significant meer jongvolwassenen bereikt worden. Het hoge aantal senioren in de regio Aalst-Zuid-Oost-Vlaanderen is te verklaren door het hulpverleningsaanbod in het kader van oudermis(be)handeling.

LEEFTIJD

ETNISCH-CULTURELE MINDERHEDEN

CLIENTKENMERKEN

TOTAAL

CAW Oost-Vlaanderen richt zich met zijn aanbod tot de gehele bevolking. Daarnaast besteedt het centrum bijzondere aandacht aan personen en bevolkingsgroepen die een verhoogd risico lopen op verminderde welzijnskansen. 7.887 ECM

De 31.807 hulpvragers die in 2013 een beroep deden op ons centrum werden opgenomen in een cliëntregistratie. Hun spreiding over de regio’s wordt in de onderstaande tabel in beeld gebracht. REGIONALE SPREIDING

N

> 27.2% CLIËNTEN CAW

834 kinderen

4.912 jongvolwassenen

1.811 jongeren

> 147 VREEMDE ORIGINES ECM

%

N %

GENT-EEKLO (G-E)

5.554

34.3%

GENT-EEKLO (G-E)

17.806

56.0

WAAS-DENDER (WDD)

1.091

17.1%

WAAS-DENDER (WDD)

6.920

21.8

AALST - Z-O-VL (A-ZOVL)

1.242

19.5%

AALST - Z-O-VL (A-ZOVL)

7.081

22.3

TOTAAL

7.887

27.2%

TOTAAL

31.807

100.0

19.109 volwassenen

1.675 bejaarden

N = 28,341 MISSING = 0 ONBEKEND = 3,466

N = 27.772

MISSING = 1.188

ONBEKEND = 1.659 7

Van 7.887 cliënten is gekend dat zij behoren tot een etnisch-culturele minderheid (ECM). Etnisch-culturele minderheden worden gedefinieerd als: ‘het geheel van allochtonen in een achterstandsituatie vanwege hun etnische afkomst of zwakke sociaal-economische situatie, vluchtelingen en woonwagenbewoners en niet tot voornoemde groepen behorende vreemdelingen die zich in België bevinden zonder wettig verblijfsstatuut en die wegens hun noodsituatie opvang of bijstand vragen’. Naast de variabele ECM registeren we ook de herkomst van cliënten aan de hand van de variabele vreemde origine. Hieruit blijkt dat cliënten afkomstig zijn uit maar liefst 147 verschillende herkomstlanden. In de top 5 bevinden zich de landen Marokko, Turkije, Bulgarije, Congo en Ghana.

BESTAANSONZEKERHEID 6.719 BESTAANSONZEKERHEDEN > 42.6% CLIËNTEN CAW

HULPVERLENING In de registratie maken we een onderscheid tussen cliënten die het centrum contacteren voor onthaal en vraagverduidelijking (27.176 onthalen) en tussen cliënten die we ambulant of (semi-)residentieel begeleiden (9.330 begeleidingen). Sporadisch wordt er door een begeleidingsteam ook ingezet op nazorg (114 nazorgen). Meestal verzorgt een ander team - indien nodig - de nazorg in de vorm van een nabegeleiding met de inzet van een andere typemodule (zie verder).

ONTHAAL EN VRAAGVERDUIDELIJKING



N %

GENT-EEKLO (G-E)

3.273

46.6%

WAAS-DENDER (WDD)

1.520

38.8%

AALST - Z-O-VL (A-ZOVL)

1.926

39.7%

TOTAAL

6.719

N = 15.783

MISSING = 8.212

42.6% ONBEKEND = 7.812

Omwille van het gegeven dat hulpverleners cliënten alleen bevragen in functie van hun hulpvraag en niet met het oog op het invullen van de registratie, vertoont de variabele bestaansonzekerheid veel missings en onbekenden. De bestaanszekerheid werd genoteerd bij 15.783 hulpvragers. Hiervan is 42.6% bestaansonzeker: het gezin beschikt niet over een inkomen of over een inkomen lager dan of gelijk aan het leefloon.

DOMICILIE > Domicilie OVL: 21.392 > Overige: 3.210

17.998 op bureau 1.097 telefonisch

1.399 per mail

665 via chat

Onthaal is een proces van vraagverheldering dat start bij het eerste hulpverlenend contact en kan uitmonden in directe hulp (info, advies), doorverwijzing, instapgesprek voor vervolgbegeleiding. In de hulpverlening wordt sterk ingezet op het onthaal van de burger: 76% van de hulpverlenende interventies gebeurt op het onthaal. Voor 67% volstaat een eenmalig contact, voor 27% zijn echter 2 tot 5 contacten nodig. De meeste eerste contactnames gebeuren nog steeds fysiek op kantoor of telefonisch. Het aantal chatgesprekken wordt sterk bepaald door het online aanbod: de chat is vaak bezet, waardoor heel wat oproepen worden geweigerd.

ARRONDISEMENT EEKLO

1.063

ARRONDISEMENT GENT

9.007

% CONTACTNAME

ARRONDISEMENT OUDENAARDE

1.356

ARRONDISEMENT SINT-NIKLAAS

3.058

ARRONDISEMENT DENDERMONDE

2.177

Buiten CAW

2.7%

1.9%

1.5%

2.2%

ARRONDISEMENT AALST

4.731

Telefonisch

24.8%

31.2%

17.9%

24.2%

E-mail

4.5%

6.8%

3.7%

4.8%

N = 24.602

8

Voor 77% van de hulpvragers is de officiële woonplaats gekend (24.602 hulpvragers). Hiervan is 87% gedomicilieerd in Oost-Vlaanderen (21.392). Bijna 5% van de cliënten hebben geen domicilieadres of zijn ambtshalve geschrapt.

MISSING = 2.932

ONBEKEND = 1.025

G-E

W-D

A-ZOVL

CAW

Kantoor (fysiek)

63.8%

46.2%

67.8%

61.3%

Huisbezoek

0.4%

7.7%

3.1%

2.7%

7

Chat

1.4%

Andere: SMS, brief, fax, beeldtel. TOTAAL

1.9%

4.0%

2.3%

2.3%

4.3%

2.0%

2.6%

100.0%

100.0%

100.0%

100.0%

Vanuit regionaal perspectief valt het hoog percentage telefonische contactnames en een relatief hoger aantal eerste contactnames via huisbezoek op in regio Waas-Dender. Deze huisbezoeken zijn vooral voor rekening van het team Slachtofferhulp. Het scharniermoment tussen een onthaal en een begeleiding is het instapgesprek. Het onderscheid tussen onthaal en begeleiding ligt in de overstap naar een meer systematische en doelgerichte hulpverlening op basis van een wederzijds engagement. Voor 5.390 cliënten wordt op onthaal een intern hulpverleningsvoorstel geformuleerd.

REGIO

PROBLEMATIEKEN Het CAW werkt rond een brede waaier aan problematieken. Toch springen een aantal thema’s in het oog: in volgorde van grootteorde: persoonlijke en psychische problemen, dak- en thuisloosheid, financiële problemen, partnerrelatie en gezinsrelaties. Per cliënt kan een hulpverlener maximaal 5 probleemgebieden aanduiden.

MODULES

843

9%

REGIO

Begeleiding psychische en persoonlijke problemen

871

9%

1.290

20.7%

22.2%

25.2%

TOTAAL

23.8%

25.1%

FINANCIËLE PROBLEMEN

Gezien het hoge percentage bestaansonzekeren is het niet verwonderlijk dat heel wat cliënten van het CAW ook financiële problemen ervaren. Het betreft o.m. geen of een te laag inkomen, administratieve problemen, problemen met een uitkering, budgetteringsproblemen, schulden, juridische vragen i.v.m. consumentenrecht,…

45.2%

14%

WDD

42.6%

43.1%

1.124

12%

A-ZOVL

19.2%

36.2%

REGIO

615

7%

TOTAAL

28.9%

42.8%

1.352

14% 6%

Bezoekruimte en kinderbezoek

770

8%

9.330

100%

De residentiële begeleidingen zijn integrale begeleidingen van mannen, vrouwen, gezinnen en koppels met of zonder kinderen gecombineerd met opvang. De typemodule ‘opvang van kinderen van ouders in een opvangsituatie’ bedraagt 272. De residentiële begeleiding van slachtoffers van partnergeweld werd opgenomen onder de rubriek begeleiding slachtofferschap en IFG (intra-familiaal geweld).

G-E

14.5%

32.3%

WDD

23.3%

26.9%

A-ZOVL

11.3%

26.6%

TOTAAL

15.4%

29.6%

Psychische en persoonlijke problemen komen verhoudingsgewijs het meest aan bod tijdens de begeleiding: in 42.8% van de begeleidingsmodules.

DAK- EN THUISLOOSHEID 9.392 HULPVRAGERS

5.550 HULPVRAGEN

> 2.573 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN

28.8%

544

% BEGELEIDINGEN

GEZINSRELATIEPROBLEMEN

> 1.194 WAAS-DENDER

G-E

Justitiële begeleiding

% ONTHAALVRAGEN

> 3.581 GENT - EEKLO

% BEGELEIDINGEN

16%

REGIO

7.348 HULPVRAGEN

% ONTHAALVRAGEN

1.539

TOTAAL

4.9%

A-ZOVL

Heel wat cliënten met partnerrelatieproblemen vragen hulp en ondersteuning. De relatieproblemen hebben o.m. betrekking op: de partnerrelatie, relatiebeëindiging, scheiding, verstoorde relatiepatronen, rolconflicten en communicatieproblemen, partnergeweld, invloed van een individueel probleem van een partner op de relatie, beslissingsproces, relatievorming, partnerkeuze, zwangerschap,…

Relatieproblemen scoren in alle regio’s het hoogst in de begeleiding, enkel in de regio Waas- Dender stellen we ook een hoog percentage relatieproblemen vast op onthaal.

Veel cliënten stappen naar het CAW met psychische en persoonlijke problemen: het betreft 12.557 hulpvragen. Hieronder vallen o.m. verwerkingsproblemen, stress en draagkracht, verslavingsproblemen, zelfbeleving en identiteit, gedragsproblemen, contact met anderen, stemmingsproblemen,…

Individuele en crisisbegeleiding

Begeleiding slachtofferschap en IFG

WDD

Wanneer we inzoomen op de regio’s, stellen we vast dat de regio GentEeklo procentsgewijs opvallend meer personen met een dak- en thuisloosheidsproblematiek bereikt op het onthaal. In de regio Waas-Dender ligt dit uitzonderlijk laag: 820 onthaalvragen of 4.9%*.

> 2.355 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN

4%

Residentiële begeleidingen

27.3%

12.557 HULPVRAGEN

382

Woonbegeleidingen

32.5%

G-E

PSYCHISCHE, PERSOONLIJKE PROBLEMEN

Begeleiding basisrechten

Financiële begeleiding

% BEGELEIDINGEN

> 3.701 WAAS-DENDER

Er liepen 9.330 begeleidingsmodules in 2013: meestal wordt er per begeleiding één typemodule ingezet. Soms wordt er ook een tweede module ingezet. Vaak betreft dit een bijkomende financiële module. We registreerden 42 verschillende modules samengevat in de onderstaande tabel.

Relatie- en gezinsbegeleiding

% ONTHAALVRAGEN

> 6.501 GENT - EEKLO

BEGELEIDINGEN

10

De justitiële begeleidingen betreffen de leerprojecten, de hulpverlening aan seksueel delinquenten en de begeleiding van de gedetineerden in de gevangenis en hun naaste omgeving.

% ONTHAALVRAGEN

% BEGELEIDINGEN

G-E

16.8%

22.2%

WDD

14.2%

12.9%

A-ZOVL

24.9%

22.8%

TOTAAL

18.6%

19.8%

Het percentage financiële problemen scoort het laagst in regio WaasDender, zowel qua onthaal als begeleiding, wegens een kleiner team.

RELATIEPROBLEMEN

> 6.181 GENT - EEKLO > 820 WAAS-DENDER > 2.391 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN

7.320 HULPVRAGEN

De CAW’s hebben historisch een uitgebreid aanbod voor dak- en thuislozen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dak- en thuisloosheid als problematiek hoog scoort.

> 3.729 GENT - EEKLO > 2.107 WAAS-DENDER > 1.484 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN

*

Werden op een andere manier geregistreerd.

> 2.494 GENT - EEKLO > 1.794 WAAS-DENDER > 1.262 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN

Tot slot komen problemen op het vlak van gezinsrelaties eveneens vaak voor, meestal in combinatie met andere problemen. Hieronder registreert men o.m. opvoedingsvragen, problemen van kinderen na scheiding, ouderschap na scheiding, afspraken en regelingen, co-ouderschap, gebrek aan pedagogische vaardigheden en pedagogische onmacht, probleemgedrag bij kinderen, gebrek aan regels, problemen in een nieuw samengesteld gezin, gebrek aan afstemming tussen ouders, draagkracht moeder,… REGIO

% ONTHAALVRAGEN

% BEGELEIDINGEN

G-E

9.2%

23.0%

WDD

18.7%

25.8%

A-ZOVL

8.7%

26.5%

TOTAAL

11.0%

24.5%

Ook de gezinsrelatieproblemen liggen percentsgewijs het hoogst bij de begeleidingen en een stuk lager op onthaal. Regio Waas-Dender wijkt opnieuw af t.o.v. de overige regio’s met 18.7% gezins- en relatieproblemen op het totaal aantal onthaalvragen.

11

De blik vooruit

Uitdagingen voor de toekomst In dit laatste hoofdstuk gaan we in op een aantal markante vaststellingen die naar voor komen uit de cijfergegevens en uit de signalen afkomstig van de dagelijkse praktijk van medewerkers en cliënten. Zowel in de onthaalwerkingen als in de verschillende deelwerkingen die begeleiding bieden botsen medewerkers en cliënten vaak op structurele en institutionele barrières. Om actief aan de slag te kunnen gaan vertalen we hieronder deze barrières in uitdagingen voor de toekomst. Een rode draad doorheen al deze uitdagingen is dat CAW Oost-Vlaanderen dit niet alleen kan. Voor elke uitdaging is er samenwerking nodig met andere sectoren. In de toekomst ligt daar dan ook de grootste uitdaging: samen de krachten bundelen in functie van een goede dienst- en hulpverlening aan elke hulpvrager! 12

1. COMMERCIALISERING/ VERMARKETING VAN DE ZORG Meer en meer horen we praten over ‘commercialisering van de zorg’. ‘Commercialisering’ betekent dat de prioriteit van de werking komt te liggen bij het nastreven van winst. In beperkte mate bestaat dit al in Vlaanderen: er bestaan verschillende commerciële woon- en zorgcentra, er zijn een aantal commerciële initiatieven voor beschut wonen en psychiatrische verzorgingstehuizen.

groepen spelers op die markt actief worden: niet alleen de overheid en de klassieke social-profit organisaties (zoals mutualiteiten, ziekenhuizen, CAW’s,…), maar ook private en commerciële bedrijven willen steeds meer een bijdrage leveren in het organiseren van sociale bescherming, de zogenaamde ‘commercialisering’. Denken we hier bijvoorbeeld aan het nieuwe Forensisch Psychiatrisch Ziekenhuis in Gent dat volledig uitgebaat wordt door privébedrijven, terwijl zorg aan geïnterneerden tot nu toe een taak van de overheid en de social profit was.

Onder marktwerking verstaat men de mate waarin de marktkrachten verantwoordelijk zijn voor de prijsvorming, de hoeveelheid die geproduceerd en geconsumeerd wordt en de kwaliteit van het product. Met andere woorden: alles wordt vertaald naar ‘vraag en aanbod’ en naar het feit dat de ‘klant’ daarbij centraal moet staan. In die zin is dit niet nieuw voor de welzijnssector. Vandaag zien we echter dat steeds meer

Het is een uitdaging voor CAW Oost-Vlaanderen om mee betrokken te zijn in deze commerciële processen en actief samenwerking te organiseren met (nieuwe) spelers op de welzijnsmarkt, zodat bedrijven hun commerciële rol verder kunnen opnemen en het CAW zijn expertise kan blijven inzetten om een kwalitatief aanbod op het vlak van onthaal en begeleiding in te zetten en ervoor kan waken dat de meest kwetsba-

ren omwille van commerciële redenen niet uit de boot dreigen te vallen. 2. VERMAATSCHAPPELIJKING VAN DE ZORG Zorg wordt steeds meer ingebed in het vertrouwde sociale netwerk van mensen. De zorggebruiker woont bij voorkeur zo lang mogelijk zelfstandig en krijgt zorg en begeleiding aan huis. Mensen worden hierbij uitgedaagd om de regie van zorg steeds meer in eigen handen te nemen. Om de zorg effectief in te bedden in de eigen leefomgeving moet men over de juiste instrumenten – en de juiste informatie – beschikken. Vermaatschappelijking van zorg vraagt een adequate ondersteuning van mensen in hun thuisomgeving én van hun zorgverleners. In het werken met kwetsbare doelgroepen merken we dat een ondersteunend, versterkend sociaal netwerk vaak ontbreekt. Door de vermaatschappelijking van de zorg worden kwetsbare doelgroepen nog 13

kwetsbaarder. Daarnaast wordt er vanuit tweede- en derdelijnsdiensten voor mensen die niet kunnen terugvallen op een eigen netwerk in de richting van het algemeen welzijnswerk als eerstelijnsdienst gekeken om dit netwerk mee uit te bouwen. Een concreet voorbeeld van de vermaatschappelijking van de zorg, dat een effect kan hebben op de mogelijke inzet van het eerstelijnsaanbod begeleiding van CAW Oost-Vlaanderen, is de goedkeuring van het decreet Persoonsvolgend Financiering (PVF). Het PVF kent een tweetrappensysteem. Trap 1: personen met een door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) erkende handicap en ondersteuningsnood krijgen een basisondersteuningsbudget (BOB). Dit budget is combineerbaar met rechtstreeks toegankelijke hulp. Voor wie meer hulp nodig heeft, is er trap 2 waar men gespecialiseerde zorg op maat kan vragen. Personen met een door het VAPH erkende handicap en ondersteuningsnood krijgen in trap 2 een budget voor het inkopen van niet-rechtstreeks toegankelijke hulp en ondersteuning. In 2013 gebeurde vanuit de Vlaamse overheid een nulmeting naar het aantal personen met een mentale handicap die begeleid werden door CAW Oost-Vlaanderen. CAW Oost-Vlaanderen ontving een uitbreiding van 0,7 VTE om in de toekomst het aanbod van Begeleid Zelfstandig Wonen voor jongvolwassenen met een licht mentale handicap of Gedrags- en Emotionele Stoornis (GES)-indicatie te verhogen in Oost-Vlaanderen. CAW Oost-Vlaanderen investeert voor deze uitbreiding in toegankelijkheid, zorgcontinuïteit, expertiseverhoging, intersectorale afstemming en samenwerking rond personen met een (verstandelijke) handicap. 3. AANBOD 3.1 Herkenbare onthaalwerkingen in kleinstedelijke zorgregio Naast het bieden van begeleiding en algemene preventie is het organiseren van onthaal een kernopdracht voor het CAW. Tijdens de onthaalfase worden de vragen verduidelijkt en zoekt de onthaalmedewerker samen met de hulpvrager naar een antwoord op maat. In de uitvoeringsbesluiten van het decreet voor het Algemeen Welzijnswerk wordt aangegeven dat er in elke kleinstedelijke zorgregio een onthaalwerking aanwezig moet zijn.Voor CAW Oost-Vlaanderen is dit nog niet overal het geval. Daarnaast moeten de onthaalwerkingen breed toegankelijk zijn voor 14

iedereen met om het even welke welzijnsvraag. Dit uit zich in een vlot toegankelijk hulpaanbod dat open staat voor de brede bevolking. Er moet daarbij gezorgd worden dat de meest kwetsbaren bereikt worden. Om elke burger met een welzijnsvraag te bereiken is het belangrijk dat de onthaalwerkingen gratis, laagdrempelig, bereikbaar en direct toegankelijk zijn. In Oost-Vlaanderen zullen de onthaalpunten verder als dusdanig ingericht en geprofileerd worden. Daarnaast vragen jongeren, ouders, begeleiders/hulpverleners en de overheid dat het hulpaanbod onthaal meer outreachend en vindplaatsgericht wordt ingezet. Nu zien we in de cijfers van CAW Oost-Vlaanderen dat het grootste deel van de hulpverlening van de CAW-deelwerkingen op het CAW zelf gebeurt.

3.2 Naadloze hulpverlening verzekeren In het begeleidingstraject dat sommige cliënten doorlopen, zijn er vaak overgangen van de ene hulpvorm naar een andere. Dit vervolghulpaanbod kan zich in het CAW of in een andere sector(en) situeren. Zowel binnen ons eigen aanbod als in het aanbod van relevante partners stoten we vaak op wachtlijsten, een begeleidingsstop omwille van capaciteitstekort of de afwezigheid van een bepaald aanbod in een regio, waardoor de cliënt de hulp die hij/zij op dat moment nodig heeft, niet onmiddellijk kan krijgen. Dit zorgt ervoor dat mensen niet begeleid worden, langer dan nodig begeleid/opgevolgd worden waardoor geen nieuwe cliënten kunnen instromen of dat er een ‘gat’ valt tussen het ene begeleidingsaanbod en het volgende. Daarnaast merken we in de praktijk dat zowel ons eigen aanbod als het aanbod in andere sectoren nog te vaak verkokerd en gereguleerd is door onder andere decreten en uitvoeringsbesluiten: we moeten x aantal begeleidingen per jaar doen, we moeten minimaal x% bezetting hebben,… Hierdoor wordt het voor hulpverleners moeilijker om flexibel te werken en een complementaire hulpverlening aan te bieden om op maat van de cliënt te kunnen werken.

opvoedingsmoeilijkheden, verslavingsproblematiek,…. De verwachting is dat deze trend zich sterker zal doorzetten. Ook de sociale media krijgen een belangrijke plaats in de online hulp. Ondanks een aantal privacy-vraagstukken biedt het digitaal sociaal netwerk veel mogelijkheden. Hoe kunnen we als CAW Oost-Vlaanderen inspelen op deze evolutie? Hoe kan CAW Oost-Vlaanderen zich hier tegenover verhouden? Welke impact heeft dit op de organisatie van het bestaande aanbod in het onthaal en de diverse deelwerkingen? Wat hebben begeleiders en teams nodig om optimaal gebruik te kunnen maken van de online mogelijkheden? Wat zijn de mogelijkheden tot samenwerking met diverse partners (in en buiten de sector) die online hulpverlening bieden? In CAW Oost-Vlaanderen is er al enige tijd een provinciale werkgroep online hulpverlening aan de slag om deze uitdaging om te zetten naar concrete acties.

CAW Oost-Vlaanderen wil stil staan bij zijn rol en opdracht in het welzijnslandschap als eerstelijnsdienst, rekening houdend met het aanbod door andere sectoren. CAW Oost-Vlaanderen wil verder nadenken hoe we een aanvullend aanbod kunnen zijn in overleg met andere sectoren zodat elke hulpvrager de hulp kan krijgen waar en wanneer hij/zij recht op heeft.

Het is een uitdaging voor CAW Oost-Vlaanderen om vanuit het huidige onthaalaanbod in de drie regio’s naast de bereikbaarheid in elke kleinstedelijke zorgregio ook te werken aan bekendmaking en afstemming met andere onthaalpunten.

3.3 Online hulpverlening Online hulpverlening neemt aan belang toe en speelt in op de wijze die (nieuwe) cliënten prefereren om met hulpverleners in contact te komen en te blijven. Ook in CAW Oost-Vlaanderen is dit het geval. Een online aanbod heeft een invloed op de organisatie van het onthaal en het gebruik van ‘real life hulpverlening’. Een aanbod online hulpverlening vraagt niet alleen meer geprotocolleerde internethulp, maar ook nieuwe samenwerkingsverbanden en een verandering in de organisatie van de hulp.

CAW Oost-Vlaanderen wil op korte termijn op zoek gaan naar afstemming tussen een breed toegankelijk aanbod en een specifiek onthaalaanbod (voor bepaalde doelgroepen en/of problematieken). Hierbij zien we samenwerking met andere onthaalwerkingen (Sociaal huis, Huizen van het Kind, Dop , …) in Oost-Vlaanderen als een opportuniteit.

Online hulp verandert de verhouding tussen hulpvrager en hulpaanbieder, waardoor een andere visie over hoe hulp wordt aangeboden nodig is. De laatste jaren worden online modules steeds meer geïntegreerd in de reguliere hulpverlening. Zo worden er onder andere online pakketten samengesteld voor bepaalde problematieken zoals thuisloosheid, 15

3.4 Hulpverlening (z)onder dwang De laatste jaren wordt in toenemende mate een appèl gedaan op het CAW om een betekenisvolle bijdrage te leveren aan de oplossing of de beheersing van een aantal maatschappelijke problemen: criminaliteit, overlast, misbruik en geweld (binnen en buiten de familiale sfeer), armoede en uitsluiting, schoolverzuim, arbeidsparticipatie,…

In de nabije toekomst zullen in het kader van de implementatie van de zesde staatshervorming bepaalde bevoegdheden op het terrein van justitie overgedragen worden van het Federale naar het Vlaamse niveau. De afspraken die in de toekomst tussen alle betrokken partijen gemaakt worden, zullen doorslaggevend zijn voor de verdere ontwikkeling van het aanbod.

Actoren binnen justitie, onderwijs, huisvesting, werk, bijstand, asiel en migratie, jeugdhulp… doen steeds meer een beroep op een CAW. Cliënten worden door deze actoren op een niet-vrijblijvende manier doorverwezen en de verwijzers verwachten vaak een onmiddellijke interventie. De druk van buitenaf op de CAW-medewerkers is dan ook vaak groot. De verwijzende diensten hebben daarbij soms verwachtingen die niet altijd ingevuld kunnen worden, gezien het vrijwillige karakter van de hulpverlening in het CAW.

3.6 Intersectorale crisishulp voor minderjarigen en volwassenen in crisis In Oost-Vlaanderen werkt CAW Oost-Vlaanderen nauw samen met heel wat andere organisaties om oplossingen te bieden in een crisissituatie.

Ook de maatschappij wil dat er op elke vraag een antwoord geboden wordt. De overheid en de burger hebben de verwachting en eisen de garantie dat het CAW iets onderneemt, wanneer zij een vraag naar hulp stellen. Bovendien willen ze feedback krijgen over het resultaat van de ingezette hulp. Hulpverleners komen op die manier terecht in een spanningsveld tussen de doelstellingen van de eigen organisatie en de verwachtingen van de verwijzende dienst en de cliënt(systeem). Het beroepsgeheim en het centraal stellen van de cliënt kunnen hierdoor onder druk komen te staan. CAW Oost-Vlaanderen is zich bewust van deze maatschappelijke tendens en zal stilstaan bij hoe we deze ‘niet-vrijblijvende, aanklampende hulpverlening’ kunnen linken aan ‘de bereidheid van de cliënt om mee te werken aan de hulpverlening’ en de rol die wij als eerstelijns hulpverleningsdienst kunnen spelen. 3.5 Een (goede) evenwichtsoefening tussen welzijn en justitie De cijfers maken duidelijk dat CAW Oost-Vlaanderen de pijler ‘welzijn’ op het justitieel terrein opneemt in afstemming met justitie. De begeleidingen in het kader van de bezoekruimte, het aanbod slachtofferhulp, begeleiding bij intrafamiliaal geweld en het justitieel welzijnswerk in de Oost-Vlaamse gevangenissen vertrekken overwegend vanuit een samenwerking met politionele en justitiële partners. 16

Voor minderjarigen in crisis maakt CAW Oost-Vlaanderen deel uit van het crisisnetwerk Integrale jeugdhulp. Het crisisteam De Schelp staat 24 u./24 u. en 7 dagen op 7 in voor het crisisonthaal minderjarigen voor heel Oost-Vlaanderen. Na de vraagverheldering en het bieden van consult kan het crisisteam De Schelp minderjarigen (en hun gezin) dispatchen naar achterliggende hulpprogramma’s van crisisinterventie, - begeleiding en/of -opvang. Daarnaast is het crisismeldpunt minderjarigen de draaischijf voor de hulpprogramma’s in de drie regio’s, neemt het de regie op van de lopende dossiers en is het een aanspreekpunt voor de politie. Voor volwassenen in crisis wordt er in Oost-Vlaanderen al nauw samengewerkt met diverse partners, maar nog niet in de vorm van crisisnetwerken met een crisisonthaal en achterliggende intersectorale hulpprogramma’s. CAW Oost-Vlaanderen wil de crisishulp voor zowel minderjarigen als volwassenen mee organiseren en hiertoe de nodige samenwerkingsafspraken maken met relevante actoren in de provincie. CAW OostVlaanderen wil ook voor volwassenen in crisis professionele crisishulp bieden vanuit één visie op crisishulp, georganiseerd volgens de 4 modules van crisishulp (crisisonthaal, -interventie, - begeleiding en -opvang) en kaderend binnen intersectorale, regionale netwerken. 4. RESOLUUT KIEZEN VOOR DIVERSITEIT De cijfers tonen aan dat CAW Oost-Vlaanderen zich inzet voor een zeer diverse groep mensen. Diversiteit is voor het CAW Oost-Vlaanderen geen modewoord: het CAW krijgt dagelijks vragen van mensen met een verscheidenheid aan culturen, levensvormen, leeftijden, individuele mogelijkheden en inkomensbronnen. Het onthaal, zowel dat voor jonge-

ren als dat voor volwassenen, luistert naar elke vraag en gaat samen met elke hulpvrager op zoek naar een gepast antwoord, ongeacht de leeftijd, taal, herkomst, geaardheid,… De samenleving is steeds meer in beweging en verandert van samenstelling. Emancipatie, migratie, ontgroening, vergrijzing en het opnemen van eigen verantwoordelijkheden zijn kenmerkend geworden voor onze samenleving. CAW Oost-Vlaanderen zal blijven inspelen op deze tendensen in onze hyperdiverse samenleving zoals de (intra-Europese) migratiegolven, de vergrijzing van de bevolking, de verhoogde maatschappelijke druk op jongeren en gezinnen en de verschuivingen in aanbod: niet enkel gespecialiseerde diensten zijn verantwoordelijk voor de zorg van personen met een handicap, ook reguliere diensten worden geresponsabiliseerd om deze zorg op te nemen. In het kader van een veranderende samenleving zal CAW Oost-Vlaanderen zijn aanbod en zijn samenwerkingsverbanden moeten versterken, met respect en (h)erkenning van verschillen en verscheidenheid. Diversiteit vraagt maatwerk. Om op maat te werken, zal het CAW creatief experimenteren en lokaal ondernemen. Het lijkt in de toekomst aangewezen om in te spelen op lokale, regionale en provinciale noden enerzijds en op het ontwikkelen van een algemeen diversiteitsbeleid in CAW Oost-Vlaanderen anderzijds. 4.1 Plaats voor jongeren in de eerstelijns hulpverlening CAW Oost-Vlaanderen is op vele vlakken al een actieve partner binnen de Integrale Jeugdhulp. Het crisisteam De Schelp is het provinciale meldpunt van het crisisnetwerk minderjarigen, de jongerenonthalen/JAC en het CAW–Onthaal Volwassenen zijn een deel van de brede instap, we nemen deel aan de regionale netwerkstuurgroepen jeugdhulp, zitten de stuurgroep crisishulp voor en we begeleiden dagelijks heel wat kinderen en jongeren in onze deelwerkingen. Toch staan er nog heel wat uitdagingen voor de boeg om in OostVlaanderen een voldoende en regiodekkend aanbod jongerenonthaal en rechtstreeks toegankelijke jongerenhulpverlening uit te bouwen. • Het organiseren van rechtstreeks toegankelijke onthaalpunten in elke kleinstedelijke zorgregio, waar jongeren (in het bijzonder doelgroep 12-16 jarigen) en ouders terechtkunnen voor onthaal, vraagverhelde18

ring, informatie en directe hulp, in afstemming en/of in samenwerking met andere onthaalpunten in de regio’s. • In samenwerking met diverse partners een aanbod aan individuele en/ of groepsbegeleiding uitwerken onder andere voor kinderen en jongeren die mee de gevolgen dragen van de problematiek van (één van) de ouders en voor jongeren met een laag zelfbeeld en beperkte sociale vaardigheden. • In samenwerking met diverse partners (o.a. de Huizen van het Kind) een aanbod uitwerken voor ouders en/of opvoedingsverantwoordelijken met vragen rond opvoedings- en gedragsproblemen. 4.2 Aanbod op maat van mensen in een precaire verblijfssituatie Verschillende organisaties in Oost-Vlaanderen worden geconfronteerd met een publiek van mensen in een precaire verblijfssituatie, hoofdzakelijk Intra-Europese migranten (IEM) en mensen zonder papieren. CAW Oost-Vlaanderen begeleidt deze mensen in diverse deelwerkingen. Een vreemde nationaliteit, een andere culturele afkomst, een vreemde taal

mogen geen drempel vormen voor deze groep van vaak kwetsbare mensen. We zien in de cijfers uitgesproken regionale verschillen. Dit heeft niet alleen te maken met de aanwezigheid van etnisch-culturele minderheden (ECM) en IEM in een bepaalde stad of regio, maar ook met een lokaal specifiek aanbod. We stellen vast dat deze mensen vaak moeten overleven van dag tot dag. Sociaal isolement en gebrek aan controle over de eigen situatie zijn schering en inslag. Hulpverleners zoeken hiervoor naar meer passende omgangswijzen in het eigen aanbod. Het huidige aanbod is te weinig afgestemd op de doelgroep omwille van hun geïsoleerde positie (o.a. verblijf in kraakpanden) en specifieke culturele drempels (taal, waarden en normen).Vanuit een gelijkwaardigheid en met respect voor de culturele eigenheid willen we de dialoog met de doelgroep aangaan om tot een aanbod op maat te komen. De mensen die in België terechtkomen hebben soms verwachtingen die niet onmiddellijk kunnen worden ingewilligd. Het vrij verkeer van personen garandeert immers geen recht op tewerkstelling, woonst en inkomen. De inspanningen die daarvoor moeten geleverd worden, moeten op een realistische, maar ondersteunende manier worden ingebracht in de hulpverlening ten aanzien van deze doelgroep. De schrijnende precaire situaties waarin gezinnen (met kinderen) verblijven, dagen ons uit om - ondanks de beperkte toegang tot hulp- en dienstverlening - een passende ondersteuning te bieden om de maatschappelijke weerbaarheid en empowerment bij deze mensen te bevorderen. Vanuit onze ervaring in het werken met de methodieken Cliëntoverleg voor precaire gezinnen en Toekomstoriëntering ervaren we een aantal uitdagingen ten aanzien van de doelgroep Intra-Europese migranten en mensen zonder papieren. CAW Oost-Vlaanderen wil, in samenwerking met de huidige partners en toekomstige nieuwe partners, de opgedane expertise verder inzetten en het aanbod van cliëntoverleg voor precaire gezinnen en toekomstoriëntering verruimen zowel naar doelgroep als naar regio. Hiervoor zijn we actief op zoek naar bijkomende middelen. Ook de inzet op lokale Housing First-projecten willen we waar mogelijk ondersteunen. 4.3 Gedeelde hulp voor mensen met een dubbel/multiple diagnose Mensen die met vragen op het onthaal komen of begeleid worden, kampen vaak met veel verschillende problematieken terzelfdertijd.

We merken algemeen een toenemende zorgbehoefte en zorgvraag, waarbij mensen die kampen met verschillende problemen niet passen in het aanbod van één sector, waardoor ze tussen de mazen van het net vallen. Door de vaak complexe (multi)problematiek en de persoonlijke begeleiding die mensen op diverse terreinen nodig hebben, is de nood aan gedeelde, intersectorale zorg groot. Ook vanuit de overheid zijn er steeds meer verwachtingen betreffende intersectorale samenwerking en gedeelde zorg. Gedeelde zorg betekent begeleiding bieden met een integrale bril waarbij men niet alles zelf wil doen, maar zoekt naar samenwerking met deskundige partners. Gedeelde zorg betekent elkaar ondersteunen, een gedeelde verantwoordelijkheid en samen zoeken naar oplossingen voor complexe problemen die de cliënten ervaren. Er zijn een aantal institutionele barrières, zoals het categoriale aanbod, gebrek aan huisvesting op maat en gebrek aan continuïteit van de begeleiding, die ervoor zorgen dat de hulpvrager soms niet de begeleiding krijgt die hij/zij nodig heeft. Dit noodzaakt CAW Oost-Vlaanderen om 19

blijvend en samen met andere organisaties na te denken om de schotten tussen zowel de eigen deelwerkingen als tussen de sectoren verder weg te werken en flexibel met elkaar samen te werken in functie van de cliënt. 4.4 Inzetten van vrijwilligers CAW Oost-Vlaanderen streeft niet alleen naar een aanbod op maat voor de diverse groep aan hulpvragers. CAW Oost-Vlaanderen wil een personeelsbeleid op maat van alle medewerkers. De medewerkers van CAW Oost-Vlaanderen zijn zowel betaalde als onbetaalde krachten. Vrijwilligerswerk is een belangrijk onderdeel van onze organisatie. De inzet van zo’n 500 gemotiveerde vrijwilligers vertegenwoordigt een enorme meerwaarde en maatschappelijk potentieel.

• Te bekijken op welke manier CAW Oost-Vlaanderen verder (mee) kan inzetten op het vermijden van uithuiszettingen. We stellen immers vast dat heel wat mensen dak- en thuisloos worden omwille van een uithuiszetting, waarvan het merendeel zich situeert op de private huurmarkt. CAW Oost-Vlaanderen is daarom actief op zoek naar middelen en mogelijke partners om een aanbod ‘preventie uithuiszetting op de private huurmarkt’ in Oost-Vlaanderen te ontwikkelen. Daarnaast blijft CAW Oost-Vlaanderen actief samenwerken met de sociale verhuurders in het kader van het aanbod ‘preventieve woonbegeleiding voor sociale huurders die dreigen uit huis gezet te worden’.

Al jaren lang heeft het CAW regionale en lokale ervaring in het werken met vrijwilligers. Door de fusie van de CAW’s in Oost-Vlaanderen staan we voor de opdracht om deze lokale en regionale ervaringen in CAW Oost-Vlaanderen te bundelen en van daaruit een provinciaal vrijwilligersbeleid uit te werken vóór, maar vooral samen met de vrijwilligers.

• Samen te werken met andere sectoren o.a. in het verkennen en uitwerken van alternatieve woonvormen zoals bijvoorbeeld het hospitawonen, Community Land Trust,…

5. HUISVESTING 5.1 Recht op wonen mee ondersteunen We kennen ondertussen allemaal de signalen waardoor het recht op wonen voor sommige mensen niet gegarandeerd wordt: het gebrek aan betaalbare, kwaliteitsvolle woningen, de lange wachtlijsten bij de sociale verhuurders, het verlies van een deel van het vervangingsinkomen wanneer men gaat samenwonen, tekort aan alternatieve woonvormen voor bepaalde doelgroepen, de discriminatie op de woonmarkt, veel leegstand en het grote aantal uithuiszettingen op de (private) huurmarkt… CAW Oost-Vlaanderen wil mee het heft in handen nemen om dit recht op wonen te kunnen waarborgen. Dit willen we doen door: • Samen met een aantal partners te bekijken op welke manier sociale woningen, die leegstaan in afwachting van een renovatie, zinvol kunnen ingezet worden. • Verder in te zetten op solidair samenwonen, al dan niet met de inzet van vrijwillige woonbuddies.

20

• Het project glijdende huurovereenkomst, waarbij het huurcontract de eerste zes maanden opgenomen wordt door CAW Oost-Vlaanderen en daarna ‘overglijdt’ naar de bewoner, verder uit te bouwen in Oost-Vlaanderen.

5.2 Organisatie van de thuislozenzorg Als antwoord op het waarborgen van het recht op wonen voor mensen waarvan het dak boven hun hoofd tijdelijk ontbreekt, heeft CAW OostVlaanderen een aanbod ‘thuislozenzorg’. CAW Oost-Vlaanderen biedt zowel dienstverlening (Bed-Bad-Brood en inloopcentra), ambulante en mobiele begeleiding als residentiële begeleiding in de opvangcentra aan dak- en thuislozen. In de toekomst wil CAW Oost-Vlaanderen verder inzetten op het vermijden van dak- en thuisloosheid en op het ontwikkelen van een regiodekkend, gedifferentieerd aanbod dienst- en hulpverlening voor mensen die dak- en/of thuisloos zijn. Uit verschillende rapporten komt naar voor dat het herval in de thuislozenzorg groot is. CAW Oost-Vlaanderen wil dit herval vermijden en wil in de toekomst meer inzetten op o.a.: • Het bieden van naadloze dienst- en hulpverleningstrajecten op maat voor mensen met een woonproblematiek. • Vrijwilligers die een complementaire plaats in de (woon)begeleiding opnemen. • Het werken rond het versterken van de sociale netwerken en de vrijetijds-/dagbesteding.

23

6. ALGEMENE PREVENTIE Algemene preventie en beleidssignalering is één van de kerntaken van het CAW. In de hulp- en dienstverlening worden professionele en vrijwillige medewerkers vaak geconfronteerd met cliënten wiens problemen mee bepaald worden door de manier waarop (welzijns)voorzieningen functioneren, de ontoereikende regelgeving en mechanismen van maatschappelijke achterstelling. Hulpverleners zijn daarom goed geplaatst om structurele knelpunten op te sporen en te signaleren. Ze vernemen de problemen rechtstreeks van de betrokkenen of ervaren de knelpunten zelf en zijn hierrond verontwaardigd, maar geven aan deze signalen niet altijd een maatschappelijke betekenis. Signalen kunnen gebruikt worden om signaleringsbeleid te ontwikkelen en preventieprojecten op te starten. Een greep uit onze preventieprojecten: • De Bruidskoffer • De Budgetmap • Bruggen na(ar) 18 • Project schuldenpreventie • Assertiviteitstraining aan jongeren in Sint-Niklaas • Actieve partner in projecten (‘iedere stem telt’, ‘pro-actief handelen’, …)

7. PRACTICE BASED WERKEN 7.1 Meten is weten Registreren, het electronisch hulpverleningsdossier, resultaatsgerichte indicatoren, efficiëntiewinst, programmatie… Het is een trend die de laatste jaren meer en meer ingang vindt in onze maatschappij: ‘het’ moet werken, ‘het’ moet resultaten opleveren, de geboekte resultaten moeten in evenwicht zijn met de kosten. Ook in de hulpverlening maakte de laatste jaren het evidence based werken opgang. In onze huidige maatschappij wordt van ons verwacht dat we het ultieme bewijs leveren van de effectiviteit van onze hulpverleningsinterventies, zodat we kunnen antwoorden op de vraag: ‘Wat werkt?’ Het lijkt een eenvoudig economisch principe: een investering moet renderen. De overheid investeert in hulpprogramma’s en wil een

22

duidelijk zicht krijgen op geboekte resultaten. Aan onze interventies worden indicatoren gekoppeld, we registreren al onze handelingen in het electronisch hulpverleningsdossier, we werken met doelstellingen en evalueren en sturen bij. Zo wil de overheid bijvoorbeeld al de effectiviteit van de hulpverlening voor bepaalde problematieken meten, zoals bij budgetbegeleiding en schuldbemiddeling, preventieve woonbegeleiding bij een dreigende uithuiszetting van sociale huurders, begeleiding in het kader van intrafamiliaal geweld en begeleiding bij seksuele delinquentie. Hiertoe dienen hulpverleners enkele maanden na het afsluiten van de begeleiding contact op te nemen met de ex-cliënten. CAW Oost-Vlaanderen zal zich hierop moeten organiseren en medewerkers zullen hierop getraind worden. Ook de vraag naar een mogelijke heropstart van een begeleiding ten gevolge van deze hercontactname zal CAW Oost-Vlaanderen een plaats moeten geven. Maar het werken met mensen is moeilijk meetbaar. Wat werkt bij de ene, werkt niet altijd bij de andere. Het is dan ook een hele uitdaging om de cliëntgegevens, de begeleidingsdoelstellingen en de resultaten van de begeleiding op zo’n manier te registreren dat we uit de jaarlijkse werkingsrapporten resultaatsgerichte indicatoren kunnen destilleren, zodat we niet alleen meer efficiënt te werk kunnen gaan, maar ook meer op emancipatorische, algemene preventie kunnen inzetten.

Wie meer informatie wil over het CAW kan contact opnemen: CAW Oost-Vlaanderen [email protected] of 09 265 89 20 Regio Aalst-Zuid-Oost-Vlaanderen [email protected] of 053 60 61 62 Regio Gent-Eeklo [email protected] of 09 265 04 50 Regio Waas-Dender [email protected] of 03 777 58 20

welkom

Wil je onze werking steunen? Giften, legaten en schenkingen zijn welkom. Vanaf 40 euro krijg je een fiscaal attest. Je steun is welkom op BE25 0689 0002 0082 - IBAN GEBABEBB.