DORDRECHT
Aan
Gemeentebestuur
de gemeenteraad
Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT
Datum Ons kenmerk Begrotingsprogramma Betreft
11 november 2014 SBC/1314829 Algemene dekkingsmiddelen Algemeen belang verklaring enkele economische activiteiten
Sa m e nv at ti ng De W et Markt & Overheid heeft als gedragregel dat overheden bij het uitvoeren van economische activiteiten in principe de integrale kostprijs doorberekenen, om te voorkomen dat er een ongelijk speelveld met marktpartijen wordt gecreëerd. Voor een aantal van deze economische activiteiten is het naar onze mening onwenselijk dat integrale kosten worden doorberekend naar gebruikers. W ij willen voorstellen om voor deze activiteiten een besluit te nem en om deze activiteiten uit te zonderen. 1. Wat is de aanleiding? Op 1 juli 2012 is de W et Markt & Overheid van kracht geworden. Deze wet geeft een aantal spelregels aan, die overheidsinstanties zoals gemeenten in acht moeten nemen wanneer zij economische activiteiten uitvoeren. Een economische activiteit is een product of een dienst die wordt aangeboden op een markt. De belangrijkste spelregel is dat de gemeente deze activiteiten in beginsel wel mag aanbieden, maar dat zij dan de integrale kostprijs in rekening moet brengen. Het doel van deze spelregel is om te voorkomen dat er een ongelijk speelveld ontstaat met private partijen. Verder bevat de wet bepalingen voor het gebruik van overheidsgegevens voor deze activiteiten en over functiescheiding tussen uitvoerders en toezichthouders op die activiteiten. Voor overheidsbedrijven geldt dat de overheid deze bedrijven niet mag bevoordelen bijvoorbeeld door hen diensten of middelen ter beschikking te stellen onder de integrale kostprijs. Vanaf 1 juli 2014 kunnen m arktpartijen bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een bezwaar aantekenen tegen mogelijke ongelijke speelvelden die zijn gecreëerd doordat de gemeente integrale kosten niet doorberekent. W anneer de ACM deze marktpartijen in het gelijk stelt, zal de gemeente het beleid moeten wijzigen en over moeten gaan op het integraal doorberekenen van de kosten. Ook kan de ACM overgaan tot het opleggen van een last onder dwangsom. Van de spelregel om integrale kosten door te berekenen, kan afgeweken worden wanneer er een algemeen belang in het geding is. Onder algem een belang wordt verstaan het maatschappelijke belang dat breder is dan alleen het (financiële) belang van de gem eente. Voorbeelden van algemeen belang zijn de volksgezondheid, veiligheid, of de toegankelijkheid van culturele activiteiten of van sportvoorzieningen. Het is van belang dat er een raadsbesluit ten grondslag ligt aan de verklaring dat een economische activiteit van algemeen belang. Uit een inventarisatie is gebleken dat er in de gemeente een aantal economische activiteiten wordt uitgevoerd, waarbij niet de integrale kostprijs in rekening wordt gebracht, terwijl het uit het oogpunt van het algemeen belang wel wenselijk is dat deze activiteiten worden uitgevoerd.
Pagina 115
Datum Ons kenmerk
11 november 2014 SBC/1314829
2. Wat wil le n we b er ei ke n? Het beoogde effect is dat deze activiteiten op dezelfde voet mogen worden voortgezet onder de werking van de W et Markt & Overheid en dat wij voldoen aan deze nieuwe wet. 3. Wa t g aa n we da arv oo r d oe n? W ij stellen voor in principe te besluiten de onderstaande economische activiteiten aan te laten wijzen als uitzonderingen van algemeen belang als bedoeld in artikel 25 h, vijfde lid, van de Mededingingswet: 1. de exploitatie van parkeergarages; 2. de exploitatie van fietsenstallingen; 3. de exploitatie van sportvoorzieningen; 4. de verhuur van gemeentelijk vastgoed; 5. de bruikleen van gem eentelijk vastgoed (antikraak). Voor deze uitzonderingen hebben wij de volgende motivering. 1. Exploitatie parkeergarages De gemeente Dordrecht exploiteert een aantal parkeergarages. Op dit moment zijn dit de garages Achterom, Energiehuis, Gezondheidspark, Riedijkshaven, Sportboulevard, Spuihaven en Veemarkt. De exploitatie van parkeergarages betreft het aanbieden van een dienst op een markt, en is derhalve een economische activiteit. Het Dordtse parkeerbeleid, waar ook straatparkeren onder valt, heeft kostendekkendheid als uitgangspunt. Echter, de gemeentelijke parkeergarages kennen verschillende bezettingsgraden en verschillende opbrengsten, zodat niet elke garage afzonderlijk kostendekkend is. Er zijn goede redenen om de exploitatie van parkeergarages van algemeen belang te verklaren en daarmee geen volledige kostendekkendheid per garage na te streven: - Het niet volledig in rekening brengen van de kostprijs voor deze parkeergarages, draagt bij aan de gemeentelijke doelen van bereikbaarheid en leefbaarheid. De gem eente Dordrecht streeft naar minder parkeren in de openbare ruimte en naar een spreiding van de verkeersdruk over de stad. - Door parkeergarages in eigen beheer te exploiteren, heeft de gemeente meer mogelijkheden om op het gebruik van parkeergarages en op de tarieven te sturen. Zo geldt in het geval van de parkeergarage Gezondheidspark dat ziekenhuispersoneel tegen gereduceerd tarief m ag parkeren in de parkeergarage. Ook krijgen bewoners uit de binnenstad korting in gem eentelijke parkeergarages, om de binnenstad autoluw te houden. Verder gelden er kortingstarieven op bepaalde tijden in de parkeergarages Veemarkt, Spuihaven en Riedijkshaven, om de detailhandel, horeca en instellingen in de stad te faciliteren. - Kostendekkendheid als uitgangspunt betekent voor som mige parkeergarages dat de tarieven dusdanig verhoogd m oeten worden, dat dit onvermijdelijk leidt tot vraaguitval: burgers gaan hun auto op straat of buiten de binnenstad parkeren. Als gevolg van deze vraaguitval, m oeten vervolgens de tarieven nog hoger worden bijgesteld. Dit is onwenselijk gezien bovengenoemde redenen. In de gemeente Dordrecht zijn er ook twee parkeergarages die geëxploiteerd worden door private partijen: de parkeergarage Drievriendenhof wordt geëxploiteerd door Pl en de parkeergarage Visstraat wordt geëxploiteerd door APCOA. De gemeentelijke doelen van bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad, alsook de m ogelijkheid om te
Pa gi n a 2/ 5
Datum Ons kenmerk
11 november 2014 SBC/1314829
sturen op de tarieven voor bepaalde doelgroepen achten wij zwaarwegender dan de belangen van particuliere exploitanten. Wij verwachten dat een volledige private exploitatie van parkeergarages deze voordelen weg zou nemen. 2. Exploitatie fietsenstallingen De gemeente Dordrecht exploiteert 4 bewaakte fietsenstallingen: aan de Raamstraat (Achterom), aan de Kolfstraat (Statenplein) en bij station Dordrecht. Ook is er een fietsenstalling bij de parkeergarage Energiehuis. Er zijn in Dordrecht geen privaat geëxploiteerde fietsenstallingen. De exploitatie van een fietsenstalling is een economische activiteit, waarvoor volgens de Wet Markt & Overheid integrale integraal de kosten doorberekend moeten worden op de gebruikers. Het stallen in Dordrecht is gratis, zodat er geen kostendekkend heid is. Gratis stallen heeft als voordelen dat de Openbare ruimte niet wordt vervuild met slordig geparkeerde fietsen en dat fietsendiefstal wordt tegengegaan. De gemeente Dordrecht heeft bovendien de ambitie dat meer mensen met de fiets de binnenstad bezoeken, zodat het autoverkeer vermindert, er minder uitstoot van CO2 is en er meer bewogen wordt. Het beschikbaar hebben van een goede fietsenstalling faciliteert hierin. Hierbij komt, dat een kostendekkende exploitatie tot een voor fietsers dusdanig onaantrekkelijk stallingstarief zou leiden, dat fietsers ervoor zouden kiezen geen gebruik meer te maken van deze stallingen. Hierdoor worden de bovengenoemde voordelen niet gerealiseerd. Wanneer bovendien een bescheiden tarief zou worden ingevoerd, is een kostendekkende exploitatie niet mogelijk. 3. Exploitatie sportvoorzieningen Dordrecht kent een rijk aanbod van verschillende sportvoorzieningen in de binnen- en buitensport, zoals gymzalen, sportvelden, sporthallen en zwembaden. Een groot deel van deze sportvoorzieningen wordt geëxploiteerd, beheerd en onderhouden door de gemeente. Uitzonderingen zijn onder andere de sporthallen, het buitenzwembad en de Sportboulevard. Deze voorzieningen worden geëxploiteerd, beheerd en onderhouden door externe partijen (stichtingen dan wel marktpartij). Zij ontvangen hiervoor jaarlijks van de gemeente een financiële bijdrage. De tarieven die binnen de sport aan gebruikers worden doorgerekend zijn in veel gevallen niet kostendekkend, omdat dit leidt tot minder gebruik en zelfs tot leegstand van de voorzieningen (marktfalen). Deze gevolgen staan haaks op het gemeentelijk beleid om sportdeelname te bevorderen en te zorgen voor een aantrekkelijk, gevarieerd en voor de bewoners toegankelijk aanbod van sportvoorzieningen. De gemeente Dordrecht kent uiteraard ook commercieel geëxploiteerde sportvoorzieningen, zoals fitnesscentra. Deze partijen kennen echter een ander exploitatiemodel en richten zich op het aantrekken van enkele doelgroepen. Om sportvoorzieningen toegankelijk te houden voor de bewoners van Dordrecht, is een kostendekkende exploitatie niet realistisch of wenselijk. 4. Verhuur oemeentelijk vastgoed De gemeente is eigenaar van vastgoed vanuit de volgende overwegingen: a) huisvesting eigen of bestuurlijk gelieerde organisaties, b) huisvesting bepaalde maatschappelijke doelgroepen, c) herontwikkeling van een gebied (sloop), d) behoud van cultureel erfgoed of e) stedelijke strategie. De gemeenteraad heeft zich hierover uitgesproken op 25 juni 2012 (zaaknr. 695307). Een deel van het vastgoed wordt verhuurd aan externe partijen. Het verhuur van vastgoed wordt aangemerkt als een economische activiteit, omdat ook private partijen dit kunnen doen. De gemeente hanteert als uitgangspunt voor de verhuur
Pagin a 3/S
Datum Ons kenmerk
11 november 2014 SBC/1314829
aan externe partijen dat hiervoor een marktconform tarief wordt gevraagd dat minimaal kostendekkend is. In de praktijk blijkt een kostendekkende exploitatie echter niet altijd realistisch. De uitzonderlingen zijn: a) De marktconforme prijs lager is dan de kostendekkende prijs. Een deel van de gemeentelijke panden is duurder, bijvoorbeeld omdat de panden monumentaal zijn en daardoor hogere onderhoudskosten hebben. Wanneer een kostendekkend tarief hoger is dan een marktconform tarief, brengt een verhoging van het tarief het risico met zich mee dat een huurder het pand verlaat. Verhoging van de tarieven brengt dus het risico van leegstand met zich mee. Leegstand is slecht voor het imago van de stad en brengt verloedering met zich mee. Het algemene belang van het voorkomen van leegstand weegt naar onze mening zwaarder dan het in rekening brengen van de integrale kosten bij de verhuurder. Hierbij komt, dat de gemeente voor tijdelijke verhuur een marktconform tarief vraagt, zodat de gemeente geen ongelijk speelveld met private aanbieders van vastgoed creëert. b) De marktconforme huur zorgt voor een gezondere financiële situatie dan verkoop. In sommige situaties kiest de gemeente ervoor om te verhuren wanneer dit financieel aantrekkelijker is dan verkopen. Het in rekening brengen van een kostendekkend tarief is niet altijd wenselijk, gezien het risico op leegstand. Tegelijkertijd geldt dat de gemeente voor tijdelijke verhuur een marktconform tarief vraagt, zodat de gemeente geen ongelijk speelveld met private aanbieders van vastgoed creëert. c) Reeds lopende contracten van voor 1 juli 2014. Reeds lopende huurcontracten die niet eenvoudig opengebroken kunnen worden zonder een conflict met de huurder aan te gaan. Een mogelijke uitkomst van een conflict is dat de huurder het pand verlaat en het pand leeg komt te staan, wat zowel financieel als voor wat betreft het imago van de stad niet wenselijk is. Verder is ook in sommige situaties het stelsel van huurbescherming van toepassing, waardoor de huurprijs van panden beschermd is tegen huurverhogingen. De gemeente zal regelmatig toetsen of de verhuring onder de kostendekkende prijs kan worden aangepast. 5. Bruikleen van ciemeentelilk vastgoed (antikraak) Het kan voorkomen dat in afwachting van verkoop, sloop, herontwikkeling of permanente verhuur een pand tijdelijk of voor langere periode leegstaat, terwijl verhuur van een pand niet haalbaar of gewenst is. In zon geval wordt een pand tijdelijk aan een gebruiker in bruikleen (antikraak) gegeven. Het beleid ten aanzien van bruikleen is vastgesteld door de gemeenteraad op 22 februari 2011 (zaaknr. 531453). In het geval van bruikleen ontvangt de huurder geen huurbescherming en kan de gemeente binnen niet al te lange tijd Vrij beschikken over het pand, mocht het pand een nieuwe bestemming krijgen. Anti-kraak gebruik van panden voorkomt verloedering van de stad. Dit algemene belang weegt naar onze mening zwaarder dan het integraal in rekening brengen van de kosten bij de gebruiker. a. Inspraak en communicatie De Autoriteit Consument & Markt adviseert om bij een voorstel voor een algemeen belang verklaring een inspraakprocedure te hanteren. Wij willen dit doen door het voornemen van het college gedurende 2 maanden ter inzage te leggen en daarmee marktpartijen de gelegenheid te geven om te reageren op het voorstel.
Pagina 415
Datum Ons kenmerk
11 november 2014 SBC/1314829
b. Verv olgtra ject be sluitv orm ing Na de termijn van inzage neemt het college opnieuw een besluit, waarin eventuele zienswijzen van private partijen worden meegenomen. Vervolgens neemt de gemeenteraad een besluit over het raadsvoorstel. c. Inciusiefbeleid N.v.t. 4. Wa t m a g het k os te n? N .v.t. 5. Fatale beslisdatum Vanaf 1 juli 2014 kunnen private partijen op basis van vermoedelijke concurrentieverstoring bezwaar indienen bij de ACM. Het is wenselijk dat het college voor 1juli 2014 een besluit neem t. 6. Bij dit raadsvoorstel horen de volgende bijlagen: - ontwerp besluit. 7. Voorstel W ij stellen u voor om de volgende economische activiteiten vast te stellen als activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang als bedoeld in artikel 25h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet: 1. de exploitatie van parkeergarages; 2. de exploitatie van fietsenstallingen; 3. de exploitatie van sportvoorzieningen; 4. de verhuur van gemeentelijk vastgoed; 5. de bruikleen van gemeentelijk vastgoed (antikraak). Het college van Burgem eester en W ethouders van Dcdrecht de secretaris de bu r ger ees ter
M.M. van der Kraan
Pagina 515
A.A.M.
rok
