Actieplan Professionalisering Jeugdzorg: de resultaten Professionele jeugdzorg… met uitstekend opgeleide hulpver-
Deze investering is waardevol: professionals in de jeugdzorg
leners, een overzichtelijke beroepenstructuur, versterking van
doen belangrijk werk en dragen hierbij grote verantwoorde-
de beroepsregistratie, doordachte beroepsethiek en actuele
lijkheden. Het is van groot belang dat zij optimaal worden
bij- en nascholingsmogelijkheden. Sinds 2007 is met succes
opgeleid, toegerust en gefaciliteerd, zodat hun professionali-
aan dit doel gewerkt binnen het Actieplan Professionalisering
teit – en daarmee hun autonomie, vakmanschap en beroeps
Jeugdzorg. Dankzij de inbreng van beroepsverenigingen en
trots – wordt versterkt. Dit komt de kwaliteit van hun werk
werkgevers, opleidingsinstellingen, de overheid én cliënten-
ten goede.
organisaties ligt er nu een bruikbare beroeps- en opleidings-
In deze factsheet leest u een beknopte samenvatting van de
structuur. Hiermee wordt gericht geïnvesteerd in kwalitatief
behaalde resultaten en producten van het Actieplan. Ook
hoogwaardige jeugdzorg en het imago van de sector.
blikken we kort vooruit op de toekomst.
Vier hoofddoelen Het Actieplan Professionalisering Jeugdzorg was gericht op: 1. het ontwikkelen van een overzichtelijke en samenhangende beroepenstructuur; 2. het verbeteren van de beroepsuitoefening door sterke beroepsverenigingen en de invoering van beroepsregistratie; 3. het verder opbouwen van kennis over beroepsethiek, beroepscodes en tuchtrecht voor de gehele jeugdzorg; 4. het actualiseren van de beroepsopleidingen en de bij- en nascholingsmogelijkheden. Op basis van deze doelen zijn de volgende resultaten behaald.
De vakbekwame professional
De professional in opleiding
De basis voor professionalisering in de jeugdzorg ligt onder
Er is gewerkt aan een overzicht van de stand van zaken bij mbo/
andere in het ontwerpen van een beroepenstructuur. Er zijn
hbo-opleidingen waar studenten voor de jeugdzorg worden opge-
competentieprofielen ontwikkeld voor de ‘jeugdzorgwerker’
leid. Op welke wijze kan het opleidingsaanbod beter worden afge-
en voor de ‘gedragswetenschapper in de jeugdzorg’. Op basis
stemd op actuele ontwikkelingen in het werkveld? Waar liggen
hiervan kunnen beroepsopleidingen hun curricula vormgeven,
vragen, leemtes en kansen? Cruciaal bleek de verbinding tussen
actualiseren en afstemmen op vragen uit de praktijk. Daarnaast
professionals, opleiders en werkgevers. Daarnaast zijn aanbeve-
biedt de beroepenstructuur handvatten aan werkgevers bij de
lingen gedaan om de (post-master)opleidingsmogelijkheden voor
vormgeving van nascholingsbeleid en competentiemanagement.
gedragswetenschappers in de jeugdzorg te verbeteren.
Juli 2007
Februari 2008
September 2008
Mei 2009
Juni 2009
Start Actieplan
Wervingscampagne
Publicatie
Rapport Opleiden voor
Rapport De inzet van
Professionalisering
Via www.benjijde
Jeugdzorg in kaart
de jeugdzorg
gedragswetenschap-
Jeugdzorg
sterkste schakel.nl.
Van alle voorzieningen,
Dit rapport geeft een
pers
In het Haagse
Om de relevante
beroepen en functies
duidelijk advies en een
Dit rapport beschrijft
Nieuwspoort biedt
beroepsverenigingen
in de jeugdzorg geeft
implementatieplan
de rol en positie van
Ella Kalsbeek aan
onder de aandacht te
deze publicatie een
om opleidingen in het
academisch opgeleide
minister voor Jeugd
brengen van beroeps-
overzicht.
hoger onderwijs beter
beroepsbeoefenaars
en Gezin André
krachten in de jeugd-
aan te laten sluiten bij
in de jeugdzorg. Ook
Rouvoet het Actie-
zorg, is een wervings-
de vragen en de prak-
zijn er aanbevelingen
plan Professiona-
campagne opgezet.
tijk van het werkveld.
geformuleerd voor
lisering Jeugdzorg
De campagne loopt tot
het opleiden van deze
aan.
juni 2010.
professionals.
‘Dankzij de constructieve inbreng van een groot aantal partijen zijn we erin geslaagd een stevig fundament neer te zetten voor de noodzakelijke professionalisering van de jeugdzorg. Dat biedt alle werkers in deze sector nieuwe ontwikkelingsperspectieven, die de kwaliteit van de hulpverlening direct ten goede komen. Ik hoop dan ook dat alle betrokken partijen de komende jaren met succes verder bouwen op dit fundament.’
Ella Kalsbeek, voorzitter stuurgroep Actieplan Professionalisering Jeugdzorg.
De georganiseerde professional
De reflectieve professional
De organisatiegraad van professionals in de jeugdzorg is
Er is kennis opgebouwd en ontwikkeld over de betekenis van
vergroot door het stimuleren van het lidmaatschap bij een
beroepscode en tuchtrecht voor de beroepen waar dit (via de
van de beroepsverenigingen: NIP, NVO, NVMW en Phorza. Het
beroepsverenigingen) al geregeld is. Daarnaast is gewerkt aan de
bevorderen van de organisatiegraad van hbo-professionals in de
ontwikkeling van een kwalitatief hoogwaardig verenigingstucht-
jeugdzorg (maatschappelijk werkers, sociaal agogen) vroeg extra
recht toegespitst op medewerkers voor die beroepen in de jeugd-
aandacht, omdat die bij de start van het Actieplan Professionali-
zorg waarbij dit nog niet was gerealiseerd. Duidelijk is geworden
sering Jeugdzorg bijzonder laag was.
hoe beroepsethiek kan bijdragen aan professioneel handelen in de dagelijkse praktijk.
Juni 2009
Augustus 2009
November 2009
Februari 2010
Juni 2010
Structuur voor
Competentieprofielen
Verzoek aan Minister
Databank Na- en
Vaststelling Landelijk
landelijke dekking
Voor jeugdzorgwer-
voor Jeugd en Gezin
Bijscholing online:
Uitstroomprofiel
van beroepscode en
kers (hbo-niveau) en
Beroepsverenigingen,
www.nji.nl/scholing
jeugdzorgwerker
tuchtrecht
gedragswetenschap-
cliënten en werkge-
Alle na- en bijscho-
Het uitstroomprofiel
Met argumenten
pers in de jeugdzorg
vers verzoeken de
lingsmogelijkheden
jeugdzorgwerker bevat
sessies zijn scenario’s
(wo-niveau) zijn twee
Minister erkenning van
die relevant zijn voor
de afspraken tussen
in kaart gebracht voor
landelijk geldende
beroepen in de jeugd-
de beroepsuitoefening
het hbo en het werk-
de organisatiestruc-
competentieprofielen
zorg in de vorm van
in de jeugdzorg en die
veld over de inhoud
tuur van beroepscodes
opgesteld: Jeugdzorg-
wettelijke verplichting
geaccrediteerd zijn
van een uitstroomva-
en tuchtrecht in de
werker en Gedrags-
tot registratie bij één
voor (her)registratie
riant jeugdzorg voor
jeugdzorg. De voorkeur
wetenschapper in de
van de beroepsregis-
zijn samengebracht
de sociaalagogische
is uitgesproken voor
jeugdzorg.
ters. De minister heeft
in één overzichtelijke
opleidingen. Met
een model dat uitgaat
dit advies overge-
databank.
dit uitstroomprofiel
van private beroepsre-
nomen en de Tweede
worden studenten
gisters, bijbehorende
Kamer is in mei 2010
beter voorbereid op het
beroepscodes en
akkoord gegaan.
werk in de jeugdzorg.
verenigingstuchtrecht.
‘Als het actieplan oplevert dat de opleidingen professionals afleveren die voldoende zijn toegerust om de moeilijke klus te klaren, dat werkgevers hun medewerkers verder begeleiden en voldoende gelegenheid geven om bekwaam te worden en te blijven en dat medewerkers zelf verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van hun vak: dan is het geslaagd. Vergeet niet dat de kwaliteit van een organisatie met name bepaald wordt door de kwaliteit van de medewerkers.’
Ben van Bruxvoort, stuurgroep professionalisering MOgroep Jeugdzorg.
De lerende professional
De erkende professional
Om alle kwalitatief goede bij- en nascholingsmogelijkheden voor
Hoewel de maatschappelijke verantwoordelijkheid van
professionals in de jeugdzorg inzichtelijk te maken is één data-
professionals in de jeugdzorg groot is, en de kwaliteit van de
base ontwikkeld, de Databank Na- en Bijscholing. De kwaliteits-
geboden hulpverlening direct samenhangt met de inbreng
beoordeling van de scholing vindt plaats via accreditatie door de
van professionals, zijn zij niet wettelijk erkend en geldt er
beroepsregisters.
evenmin een verplichte beroepsregistratie. Daarom is gewerkt aan erkenning van de beroepen in de vorm van een wettelijke verplichting tot beroepsregistratie.
Juni 2010
Juni 2010
Juni 2010
Eind 2010
Begin 2011
Begin 2013
Toelatingscriteria
Rapport Aansluiting
Eindrapportage
Addendum en
Kamer
Wettelijke
Kamer Jeugdzorg
werkveld-mbo-hbo
Beroepscode en
gezamenlijk
Jeugdzorg
borging van
bekend
Er is meer duidelijkheid
tuchtrecht
tuchtrecht
bij het BAMw
registratie en
In het Beroepsre-
ontstaan over de rol en
Aan de hand van
hbo’ers
actief
tuchtrecht in
gister van Agogisch
de specifieke inbreng
casuïstiek heeft
Er komt een
Jeugdzorgwer-
de Wet op de
en Maatschappelijk
van beroepskrachten in
kennisopbouw- en
addendum op
kers kunnen
Jeugdzorg
werkers (BAMw) wordt
de jeugdzorg met een
ontwikkeling plaats
de beroeps-
zich inschrijven
Er wordt bij
een specifieke Kamer
mbo-opleiding en over
gevonden op het
codes specifiek
bij de Kamer
wet vastgelegd
Jeugdzorg ingericht,
de mogelijkheden om
gebied van beroeps-
voor jeugd-
Jeugdzorg.
dat jeugdzorg-
waardoor de kwaliteit
de aansluiting tussen
codes en tuchtrecht
zorgwerkers.
werkers en
van het handelen van
mbo-opleidingen en
in de jeugdzorg en is
Er komt een
gedragswe-
jeugdzorgwerkers
het werkveld verder te
helder gemaakt op
gemeenschap-
tenschappers
wordt getoetst. Zie ook
verbeteren.
welke manier beroeps-
pelijk tuchtrecht
geregistreerd
www.beroepsregister-
ethiek een bijdrage kan
en –college voor
moeten staan
bamw.nl.
leveren aan professio-
BAMw-geregis-
bij een beroeps-
nalisering.
treerden.
register.
Te verwachten in 2010, 2011, 2012 en 2013
Uitwerking in de beroepspraktijk Verbeterde aansluiting tussen hbo-opleiding en praktijk Relevante hbo-opleidingen voor de jeugdzorg zijn nauwer gaan
over passende scholingsmogelijkheden kunnen professionals en
samenwerken met jeugdzorginstellingen in dezelfde regio.
jeugdzorginstellingen terecht in de Databank Na- en Bijscho-
Hierdoor kunnen per regio andere accenten worden gelegd in
ling van het Nederlands Jeugdinstituut. In deze databank is
de afstemming van het opleidingsaanbod op specifieke vragen
geaccrediteerde scholing gekoppeld aan specifieke thema’s en
vanuit de praktijk. Er ontstaan zo meer mogelijkheden voor
aandachtsgebieden binnen de jeugdzorg.
stages en uitwisselingen tussen docenten en beroepskrachten. Ook inhoudelijk is het onderwijs beter afgestemd op de praktijk en de landelijk ontwikkelde competentieprofielen voor beroepskrachten in de jeugdzorg. In het Landelijk uitstroom-
Beroepsregistratie in het belang van professionals én cliënten
profiel voor de jeugdzorgwerker kunnen hbo-studenten nu veel gerichter werken aan het zich eigen maken van de
Bij registratie in een beroepsregister verbinden professionals
competenties zoals die in het nieuwe competentieprofiel van
zich aan de bij hun beroep horende beroepscode. Zij onder-
de jeugdzorgwerker zijn beschreven. De verdere ontwikkeling
schrijven daarmee de beroepsethische en morele normen,
en verdieping van deze competenties vindt plaats tijdens het
en verplichten zichzelf te werken volgens deze normen en de
werken in de praktijk in combinatie met cursorisch onderwijs,
laatste professionele inzichten en standaarden.
literatuurstudie en supervisie. Om beginnende beroepsbeoefe-
Het addendum jeugdzorgwerker, een gezamenlijke toespitsing
naren hierbij te ondersteunen, werken werkgevers en oplei-
van de beroepscodes van de beroepsverenigingen NVMW en
dingen plannen uit voor een inwerkjaar in de praktijk, waarin
Phorza, biedt hbo-professionals in de jeugdzorg een normatief
net afgestudeerde beroepskrachten aanvullende scholing op
kader specifiek toegesneden op de jeugdzorg. De gedragsweten-
de werkvloer kunnen krijgen en een mentor of coach krijgen
schapper is gebonden aan de beroepscode van NIP of NVO. De
toegewezen.
beroepscodes bieden een toetsingskader voor het handelen van de professional en een klachtstructuur voor cliënten en andere direct betrokkenen. Tuchtrechtspraak is een instrument om de
Nieuw perspectief voor continue deskundigheidsbevordering
beroepsnormen en het beroepsmatig handelen verder te verbeteren. Bij klachten wordt de professional gevraagd het handelen te verantwoorden aan een college van beroepsgenoten, ethici
Nadat beginnende beroepskrachten hun opleiding met
en juristen. Zo borgen professionals binnen de sector zelf de
succes hebben afgerond, worden zij opgenomen in één van de
kwaliteit van hun beroepsbeoefening. Met de wettelijke eis dat
beroepsregisters. Jeugdzorgwerkers vinden elkaar in de Kamer
werkers in de jeugdzorg geregistreerd staan bij een beroepsre-
Jeugdzorg van het BAMw. Jeugdzorgwerkers die al werkzaam
gister, biedt het geheel van registratie, beroepscode en tucht-
zijn in de jeugdzorg worden eveneens opgenomen in deze
recht cliënten de zekerheid dat de kwaliteit van de geleverde
kamer, waar nodig met een erkenning van eerder verworven
hulp wordt geborgd.
competenties (EVC). Gedragswetenschappers in de jeugdzorg kunnen nadat ze aan de (post-master) vereisten voldaan hebben, opgenomen worden in de registers Orthopedagoog-
Toekomst
Generalist van de NVO of kinder- en jeugdpsycholoog van het NIP. De jeugdzorginstellingen stemmen hun personeels- en
Door het ministerie voor Jeugd en Gezin is budget beschikbaar
opleidingsbeleid af op de (her)registratie van de professional
gesteld om de resultaten van het actieplan te implementeren.
bij het beroepsregister. De (her)registratie-eisen van de
Najaar 2010 is de start van de daadwerkelijke implementatie.
beroepsregisters zijn uitgangspunt voor de deskundigheids-
Het fundament is gelegd: de komende jaren staan de veld-
bevordering van medewerkers via werkervaring, intervisie,
partners in de jeugdzorg –werkgevers, beroepsverenigingen,
supervisie en bij- en nascholing. De twee competentieprofielen
opleidingen en cliënten- voor de uitdaging om op dit fundament
in de jeugdzorg zijn daarbij ondersteunend. Voor informatie
een stevig huis te bouwen.
Meer informatie
Colofon Actieplan Professionalisering Jeugdzorg: de resultaten
Meer informatie over de resultaten van het Actieplan Professionalisering Jeugdzorg kunt u vinden op de website
Auteurs
www.nji.nl/professionaliseringjeugdzorg.
Leden projectgroep Actieplan Professionalisering Jeugdzorg Tekstredactie Wybo Vons journalistieke producties BV © 2010 Nederlands Jeugdinstituut
