ABOVE US ALL. een film van Eugenie Jansen naar een scenario van Kim Niekerk en Patrick Minks

ABOVE US ALL een film van Eugenie Jansen naar een scenario van Kim Niekerk en Patrick Minks producent De Productie René Goossens & Annemiek van Gorp [email protected]

coproducenten Minds meet Tomas Leyers & Marc Goyens [email protected]

KRO televisie Brigitte Baake delegate producer Digna Sinke / SNG Film [email protected]

distributor (Benelux): Rieks Hadders / MOKUM Film [email protected]

international sales: New Europe Film Sales Jan Naszewski [email protected]

ABOVE US ALL logline

Een hedendaags sprookje in 3D over een Australisch meisje dat de dood van haar moeder probeert te verwerken, omgeven door de landschappen vol sporen van de Eerste Wereldoorlog.

korte synopsis

Na de dood van haar Australische moeder wordt Shay (11) door haar vader meegenomen naar Ieper, in België, waar hij vandaan komt. In een omgeving die nog vol sporen is van de Eerste Wereldoorlog probeert Shay de dood van haar moeder te verwerken. Ondertussen stelt een voortdurend rondcirkelende camera vragen over onze plek in tijd en ruimte.

Shayleah Sands

synopsis Shay is elf jaar. Haar moeder is inheems Australisch, en haar vader is een Vlaamse sterrenkundige. Hij werkt als onderzoeker bij een Australische sterrenwacht. Als zijn vrouw overlijdt besluit hij terug te gaan naar Ieper (België) om zijn leven weer op de rails te krijgen. Hij neemt zijn twee kinderen mee. ABOVE US ALL vertelt het verhaal van een geamputeerd en ontworteld gezin, dat zijn plek moet zien te vinden in een nieuwe wereld. Dat is een wereld die honderd jaar na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog nog steeds worstelt met de vraag welk verhaal van die gemeenschappelijke traumatische gebeurtenis het meest relevant is. Aan de ene kant is er die collectieve herdenking, aan de andere kant de zeer persoonlijke rouw om iemand van wie je veel hield. “Heeft elke ster een naam?” vraagt Shay aan haar vader. Hij antwoordt dat er daarvoor veel te veel sterren zijn. “Wat moet je zijn of wat moet je doen om een naam te krijgen?” is haar volgende vraag. Shay’s grootvader heeft verteld dat haar moeder nu ergens in de “sky camp” is, in de uitgestrekte, grenzeloze ruimte boven ons, daar waar haar vader een uitbreidend heelal ziet met nieuwe natuurkundige ontdekkingen. “Het is onmogelijk om iemand te vergeten van wie je echt hield”, concludeert Shay die niet meer voor- of achteruit wil. Haar vader denkt daar anders over: “Je moet verder, je hebt geen keuze, de wereld draait door en trekt je mee.” Iedere ster legt zijn eigen weg af door het heelal. Zeker in tijden van verdriet.

lange synopsis In de film ABOVE US ALL probeert de jonge Australische Shay een manier te vinden om de dood van haar moeder te verwerken. Haar moeder heeft een inheemse Australische achtergrond en haar vader, die researcher is op een Australisch sterrenkundig observatorium, is van Vlaamse afkomst. Na de dood van zijn vrouw besluit hij terug te gaan naar België om zijn leven weer op de rails te krijgen. Zijn twee kinderen neemt hij mee. Zo komt Shay samen met haar vader en broertje Kaleb terecht in het stadje Ieper. Onderdak vinden ze voorlopig bij een oom en tante die een B&B runnen en toeristen rondleiden over de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. Shay is gewend om buiten te dwalen, de ruimte te hebben, op zichzelf te zijn, en het valt haar niet mee te aarden onder de troosteloos grijze luchten van het Europese continent waar altijd regen in lijkt te hangen. In Ieper, met op elke hoek van de straat een begraafplaats, zijn de herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog nog steeds aanwezig. Sinds 1928, om klokslag acht uur, klinkt iedere avond de ‘last post’ vanonder de Menenpoort, gevolgd door een strofe uit het beroemde gedicht ‘For the Fallen’ van Laurence Binyon. “We will remember them”, zeggen de aanwezigen elke avond. Maar honderd jaar na het uitbreken van de oorlog worstelt Ieper nog steeds met de vraag welk verhaal van deze collectief traumatische gebeurtenis het meest relevant is. Aan de ene kant is daar het collectieve (publieke) herdenken en aan de andere kant het persoonlijke rouwen om iemand waar je zo van hield. Shay wordt onbereikbaar voor haar vader Koen. Hoe graag beiden hun verdriet zouden willen delen, het lukt niet om troost bij elkaar te vinden. “Het is onmogelijk om iemand te vergeten waar je zoveel van houdt,” concludeert Shay die niet meer voor- of achteruit wil. Haar vader antwoordt: ”Niemand zegt dat je haar moet vergeten, ik zal haar nooit vergeten. Maar verwar ‘vergeten’ niet met ‘verder gaan’. Je moet verder, je hebt geen keuze. De wereld draait door en neemt je mee.”

Zowel Shay als haar vader kijken naar de sterren, maar ze zien beiden iets totaal anders. Daar waar Koen een oneindig uitdijend heelal ziet en nieuwe natuurkundige ontdekkingen, daar hoopt Shay een teken van haar moeder te vinden. Daar waar het sky camp is, waar haar voorouders bij elkaar rond het vuurtje zitten, zoals haar opa haar dat in één van de dreamtime verhalen verteld heeft. “Iedere ster reist haar eigen weg door het heelal”, zei ooit een inheems stamhoofd. Dat geldt zeker in tijden van verdriet. Als een metronoom slingert Shay heen en weer tussen haar zelfgekozen isolement en haar verlangen naar verbondenheid. Ze raakt bevriend met Lars en David. Twee jongens van haar leeftijd. Lars’ oma, Johanna, lukt het om Shay langzaam uit haar pantser los te weken. Shay hecht zich aan de eigenzinnige oude vrouw die onlangs haar man verloren heeft. “Je zou willen dat je de tijd stil kon zetten, maar dat gaat gewoonweg niet.” Ondertussen draait de camera haar rondjes. In lange 3D opnames verstrijkt de tijd onherroepelijk. Zowel tijd als ruimte blijven ongeschonden. Ze draaien rond. En de toeschouwer staat in het centrum van die cirkels. De spelers zijn geen professionele acteurs. Ze delen hun kennis, vaardigheden en ervaring. Het verhaal is verzonnen. Maar de mensen en hun emoties daarin zijn echt.

ABOVE US ALL directors statement Er is een mooi Aboriginal dreamtime verhaal waarbij de verteller aan twee mannen vraagt wat ze denken dat er met hen zal gebeuren wanneer ze overleden zijn. De één hoopt een ster aan het firmament te worden, als troost voor de mensen beneden. De andere man gelooft dat hij in een blauwe vis verandert, en naar de bodem van de oceaan zal zinken. Als de twee mannen zijn overleden gaat de verteller naar hen op zoek. De één vindt hij terug als ster hoog aan de hemel, en de ander ligt als blauwe vis op de bodem van de zee. Aan het scenario van Kim Niekerk ligt een persoonlijke ervaring ten grondslag: het overlijden van haar moeder en de verhuizing met haar vader vanuit Indonesië naar Europa. Patrick Minks bewerkte het scenario en maakte daar Australië als moederland van. De vader werd in zijn versie een astronoom, werkzaam bij de radiotelescopen van Narrabri (New South Wales). We kozen voor de Belgische stad Ieper als Europese antipode. In Ieper klinkt de echo van de Eerste Wereldoorlog nog steeds door in het dagelijks leven anno nu.

THEMA De film gaat over de verhalen die we onszelf vertellen over de dood. Verhalen die ons troosten en houvast geven. We gaan naar de hemel of de hel, naar het skycamp van onze familie ergens in de Melkweg, we hebben een ziel die reïncarneert of we rotten gewoon weg onder de grond. Onze feitelijke, ongefilterde ervaring van de wereld kenmerkt zich door een onverdraaglijke hoeveelheid onrecht, chaos en willekeur. (...) Voor de meeste mensen ontvouwt het leven zich als een onleefbare reeks teleurstellingen en tegenslagen. Maar wij ervaren het leven niet zo. Wij ervaren het zoals we het aan onszelf vertellen. Er is een dreamtime, er is een schepping, er is een oerknal. We destilleren verhalen uit de ruis om ons heen om de ogenschijnlijk willekeurige gebeurtenissen in ons leven in retrospectief een betekenis te geven. Op het moment zelf bestaat dat verhaal nog niet; het is wat we er later van maken. Verhalen verklaren niet alleen ons verleden, ze geven ons ook een toekomst.

VORM Met dit gegeven als belangrijkste thema kwam ik al vrij snel uit bij gedachten over onze plek in tijd en ruimte. Voor de film heb ik dat vertaald naar een heel specifieke vorm. De film bestaat uit cirkelbewegingen. De camera draait rond in 360 graden pans, die we soms in hun geheel, soms gedeeltelijk te zien krijgen. Die cirkels zijn telkens hapjes uit de tijd, en binnen een cirkel (een scène) blijft de tijd heel. Daar wordt niet in geknipt. De tijd verstrijkt onherroepelijk. Je wilt misschien sneller, of je wilt misschien langer blijven, of terug, maar de tijd draait door als een zelfstandige en onafhankelijke entiteit. In ABOVE US ALL probeer ik “het moment het moment te laten zijn”. En elk moment is eenmalig en gaat voorbij. Tegelijkertijd zie je door de lange ononderbroken camerabewegingen dingen voorbijkomen die je als ruis zou kunnen beschouwen. In die ruis zit iets als het verhaal. Hierop volgend heb ik er voor gekozen om de film in 3D te maken. 3D benadert de ruimtebeleving zoals we die kennen. Het laat de ruimte ervaren zoals die was op het moment van de opname. Zonder decoupage en zonder het gebruik van verschillende kaders als de close up of het totaalshot, ontbeert het ook hier sturing en hiërarchie. Door de combinatie van deze twee vormkeuzes blijven zowel tijd als ruimte ongeschonden. De kijker staat als het ware in het middelpunt van de film. Tijd en ruimte cirkelen daar om heen. ABOVE US ALL probeert het “hier en nu” te benaderen, in ruimte en tijd. Het (nog niet vormgegeven) verhaal te presenteren zoals het zich schijnbaar aandient en niet als een reconstructie achteraf.

OPNAME TECHNIEK De film is opgenomen met twee SI2K camera’s waarvan er eentje horizontaal en de ander verticaal gemonteerd werd en een halfdoorlatende spiegel het linker- en het rechteroog weer bij elkaar bracht. De afstandsbediening om de rig vrijuit te kunnen laten ronddraaien is voor cameraman Adri Schrover ontworpen door Yke Erkens van Camalot. Er waren telkens vier mensen nodig om de stellage te verplaatsen. En omdat de camera voortdurend 360 graden ronddraaide vergde dat inventiviteit voor het verbergen van zowel lampen als microfoons als crewleden.

Behalve 3D is de film opgenomen op 50 beelden per seconde. Dat was een technische uitdaging, maar we hebben hiertoe besloten na testen die uitwezen dat de constante beweging van het ronddraaiende beeld meer baat had bij een hogere frame rate dan een hogere beeldresolutie. Dit hele proces was in goede handen bij Kommer Kleijn, specialist in 3D en high frame rate. Vanaf 1850 kende stereofotografie een grote populariteit als massamedium. Vanwege de censuur kwamen de meeste foto’s van het slagveld pas na het einde van de Eerste Wereldoorlog in omloop. Ze konden – tegen betaling – bekeken worden in houten stereokastjes. Toen al werd de 3D ervaring aangeprezen als “het ter plekke aanwezig zijn” en waren de beschrijvingen daarvan altijd in de tegenwoordige tijd. Het privaat museum Hill 62 in Zillebeeke heeft een grote collectie unieke stereoscopische glasdia’s. Deze dia’s zijn te zien in de film.

Hoe klinkt een ronddraaiende 3D film? Hoe verhoudt de 3D ruimte van het beeld zich tot de (andere) 3D-ruimte van het surround geluid? Hoor je wat je ziet, of hoor je juist ook wat je niet ziet? En waarvandaan komt dat? Welk geluid draait mee? Deze vragen werden beantwoord door sound designer Michel Schöpping die ook werkte aan internationale producties als HET VIJFDE SEIZOEN (2013), VIVAN LAS ANTIPODES (2011) en ALTIPLANO (2009). De montage van de film stond onder leiding van Nico Leunen, bekend van o.a. THE BROKEN CIRCLE BREAKDOWN (2012) en DE HELAASHEID DER DINGEN (2009). In 2013 mocht hij de Vlaamse Cultuurprijs voor Film in ontvangst nemen voor zijn werk als filmeditor.

PALE BLUE DOT Philip Blom beschrijft hoe godsdienst ons van oudsher een collectief verhaal bood: dat alles wat ons overkomt, gebeurt volgens een groot plan, met ons, de mens, als middelpunt. Maar dit verhaal voldoet niet meer. …Dit was een natuurlijke en nuttige reactie in een wereld die niet verder reikte dan een paar kilometer in het rond en die terugging tot de schimmige, mythologische herinnering van voorgaande generaties aan een leven dat al duizenden jaren onveranderd was. Dit is geen rationeel of nuttig standpunt meer in een wereld die naar we nu geloven uit meer dan honderd miljard sterrenstelsels bestaat, elk met weer miljarden of biljoenen sterren, waarvan de Melkweg, ons eigen huis, een van de kleintjes is, met maar vierhonderd miljard sterren met elk ontelbare planeten om zich heen, waaronder onze eigen blauwe aarde - niet meer dan een stipje in een uitgestrektheid die te ver reikt om in onze kleine hoofden te passen. Lang nadat

wij er niet meer zijn en nadat dit blauwe stipje is verteerd door de zon, zal het heelal er nog altijd zijn: groot, stil en onberoerd door deze tragedie. Dit kleine blauwe stipje of de ‘pale blue dot’: zo werd de aarde genoemd door astronoom Carl Sagan. In de film leest hij een tekst voor, geïnspireerd door het moment in 1990 dat hij de fotocamera in de Voyager 1 op de rand van ons melkwegstelsel omdraaide en liet terugkijken vanuit de ruimte naar de aarde. Daar, dat bijna onzichtbaar kleine blauwe stipje: That's here. That's home. That's us. Dat perspectief was nog nooit eerder getoond. Vroeger maakte je deel uit van een gemeenschap met rituelen voor doop en huwelijk tot en met de laatste sacramenten. Historicus Hans Goedkoop zegt: “Met het wegdoen van die tradities en rituelen ging ook veel kennis over onszelf verloren.” Hij oppert dat het verhaal van de religie is overgenomen door het verhaal van de geschiedenis; dat de lacune die religie heeft achtergelaten wordt ingevuld door een belangstelling voor historie. In het huidige debat over omgang met ons verleden worden parallellen getrokken met de manier waarop we verhalen vertellen die ons persoonlijke leven ordenen en zin geven, en de manier waarop we de collectieve herinnering van ons verleden vormgeven, met name als dat gaat om traumatische en gewelddadige collectieve gebeurtenissen als een oorlog.

THERE IS NO DRAMA IN WAR Toen we tijdens een vorig project (AKKERS VAN MARGRATEN) Amerikaanse soldaten interviewden die de graven moesten delven van de oorlogsbegraafplaats in Margraten zei één van de ooggetuigen: “There is no drama in war.” Oorlog is chaos. Oorlog kent geen heroïek. En al zeker geen dramatische wetten. Niemand valt – op het moment dat hij valt - voor het vaderland. Dat verhaal wordt later gemaakt, als we van een veilige afstand kunnen terugkijken. ‘Na iedere oorlog begint het belangenspel rond het gebruik van zijn nagedachtenis. Die is zelden eenduidig, niet op het vlak van het collectieve geheugen, en evenmin op het individuele vlak’, zegt schrijver Erwin Mortier. Pogingen om de dood en de zin van het leven én de geschiedenis als verhaal te verhapstukken komen samen in ABOVE US ALL. Shay en haar familie behoren tot de Kamilaroy tribe. Haar opa Greg vertelt haar de verhalen die na tweehonderd jaar Engelse overheersing uit het dagelijks leven verdwenen zijn. Als Shay’s moeder overlijdt, neemt vader Koen een time out. Hij gaat met zijn kinderen naar zijn geboorteland om zich te bezinnen op de toekomst. Ze logeren bij een oom en tante die een bed & breakfast hebben, en terwijl Koen uitzoekt wat zijn carrière mogelijkheden in België zouden zijn moet Shay in het katholieke België een manier vinden om zich te verhouden tot het persoonlijke verlies. In een omgeving die, honderd jaar na het begin van de eerste wereldoorlog, nog steeds collectief worstelt met de vraag welk verhaal nu het meest relevant is.

ACTEURS Op zoek naar een meisje dat de hoofdrol zou kunnen spelen verwees het Tourist Information Center ons door naar Graig Trindall, een vertegenwoordiger van de Aboriginal gemeenschap die als ranger bij de National Parks werkt, en ons wel wilde helpen. Zo leerden we de gemeenschap van Narrabri kennen, een plaatsje in New South Wales (Australië) met nog geen zesduizend inwoners. We raakten bevriend met de schooldirecteur en zijn vrouw die de onderwijzeres was van Shayleah Sands, een achternichtje van Graig. Shayleah woont met haar (adoptie)ouders op een farm een eind buiten Narrabri. Ze vist in de rivier die achter het huis loopt en crost graag rond op haar brommer. Na drie intensieve castingsrondes hebben we gevraagd of ze de hoofdrol zou willen spelen. Na twee weken filmen in Narrabri ging ze voor de verdere opnames mee naar België.

Haar vader in de film (Koen) wordt gespeeld door Prof. Dr. Maarten Baes. Hij leidt de vakgroep fysica en sterrenkunde aan de Universiteit van Gent. Hij heeft ooit een periode op de telescopen in Narrabri doorgebracht voor onderzoek. Hij wilde wel meedoen aan de film omdat hij het leven niet te benauwd ziet, maar zeker ook omdat het thema hem aansprak. De Bed & Breakfast waar Koen met zijn twee kinderen Shay en Kelab onderdak vindt, werd gerund door Annette Linthorst en Christian Delplace die onder hun eigen naam aan de film meewerken. Ze leiden hun gasten rond over de battle fields rondom Ieper, het landschap waar onwaarschijnlijk hard gevochten is en op elke straathoek een begraafplaats ligt. In ABOVE US ALL worden de personages dus niet door professionele acteurs gespeeld maar door mensen die gekozen zijn op basis van hun persoonlijkheid en wat ze kunnen betekenen voor de thematiek van de film. De gehanteerde speltechniek is erop gericht om zoveel mogelijk het documentaire karakter van de personages te behouden. Veel cirkels spelen zich af in een niet-geënsceneerde (documentaire) setting waarbinnen de personages geregisseerd worden, terwijl de omgeving dat uitdrukkelijk niet wordt. Tegenover de dwingende vormkeuzes van de film staat een ogenschijnlijk losse benadering van de spelers die ruimte laat voor toeval.

TEN SLOTTE Een verhaal maakt de werkelijkheid behapbaarder, maar door de versimpeling van de dilemma’s ook eenduidiger. In het werkelijke leven houden mensen zich niet aan dramatische wetten en wetmatigheden. Inconsequent, pragmatisch en irrationeel schieten ze alle kanten uit. Maar het is best lastig om aan de dwingende vertelstructuren van een (lineair) medium als film te ontsnappen. Ook al frustreer ik misschien in de film de diepgewortelde wens van de toeschouwer om vooral ‘het verhaal’ te kunnen volgen, toch wil ik ook dat die toeschouwer geraakt wordt. Het liefst zou ik willen dat mensen geraakt worden door iets dat ze misschien niet kunnen benoemen, maar wat een optelling van alles is. Dat ze wel de samenhang voelen, maar zonder die te hoeven of te kunnen duiden.

Eugenie Jansen - januari 2014

ABOVE US ALL 3D in 50 beelden per seconde

ABOVE US ALL is de tweede langspeelfilm die in een zogenaamde high frame rate (HFR) in de bioscoop wordt vertoond. Daarmee bevindt de film zich in de voorhoede van de technische ontwikkelingen op gebied van beeldtechnologie. De Hobbit (deel 1 en deel 2) was de eerste bioscoopfilm die op 48 fps (frames per second) vertoond is, en ABOVE US ALL wordt op 50 beelden per seconde afgespeeld. Beide projecten zijn in 3D opgenomen.

De keuze voor 50 beelden per seconde De wens om met hogere beeldsnelheden te werken bestaat al sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw. Met de analoge filmprojectoren zoals die in alle cinema’s stonden was dat eigenlijk niet mogelijk. Met de komst van de digitale cinema, die overal nieuwe vertoningsapparatuur nodig heeft, zijn hogere beeldsnelheden ineens wel tot de mogelijkheden gaan behoren. Maar het is nog wel pionieren. We wilden voor deze film de camera voortdurend in cirkels laten ronddraaien. Wanneer een film op de normale snelheid van 25 beelden per seconde wordt opgenomen, wordt het beeld door de beweging eigenlijk altijd enigszins onscherp. Maar omdat zo'n beweging nooit lang duurt, accepteren we als kijker die tijdelijke bewegingsonscherpte. Maar deze film zou uitsluitend uit ronddraaiende bewegingen bestaan. Daarom deden we testjes met een gewone beeldsnelheid van 25 beelden per seconde en die zagen er niet goed uit. Het was onprettig om naar te kijken. Daarom hebben we besloten om op 50 beelden te filmen, met een sluitertijd van 1/100.

De keuze voor 3D Kommer Kleijn is verantwoordelijk voor de stereografie in ABOVE US ALL. Hij is cameraman en stereograaf, en doet daarnaast onderzoek in beeldtechnologie. Kommer Kleijn: ”Het idee om de film ABOVE US ALL op te bouwen uit lange shots die 360 graden rond pannen en dat in stereoscopisch 3D is mijns inziens een zeer goede combinatie. Het menselijk visueel systeem scant immers ook rond en bouwt dan in de hersenen een drie-dimensioneel model van de ruimte waarin men zich bevindt. Wij zijn ons bewust van de ruimte achter ons, zelfs al kijken wij vooruit. De samenstelling van de ruimte achter ons bewaren wij in ons geheugen, opgebouwd doordat we er eerder doorheen gelopen zijn of achterom kijken. Zodra het model compleet is, doet de directe waarneming niets anders meer dan het model "updaten". Bij een gewone film kan dat allemaal niet. Maar door 360 graden in het rond te filmen in 3D geven we de kijker opnieuw de gelegenheid om de ruimte waarin de camera zich begeeft in kaart te brengen, en er in het geheugen een model van te bouwen. Ik verwacht dat er hierdoor een grotere betrokkenheid zal ontstaan met zowel de ruimte als de actie die zich daarin afspeelt.

BIOGRAFIE EUGENIE JANSEN

Eugenie Jansen (1965, Maastricht) studeerde in 1991 af aan de Nederlandse Filmacademie. Ze werkte als regie-assistent mee aan speelfilms, en maakte ook haar eigen documentaires. TUSSENLAND was haar speelfilmdebuut: de enige Nederlandse film die ooit een Tiger Award won op het International Film Festival Rotterdam (2002). Haar tweede speelfilm, CALIMUCHO, ging in première op de Berlinale en ontving de prijs van de Nederlandse Filmkritiek 2008. Haar derde speelfilm is ABOVE US ALL, opgenomen in 3D, geselecteerd voor de Berlinale 2014.

Filmografie 2014 ABOVE US ALL 3D speelfilm DE PRODUCTIE/MINDS MEET/KRO 2013 CAREL VISSER, LASTING IMAGES Documentaire, samen met Albert Elings, 15 min. INTERAKT/AVRO 2011 ACHTERLAND Documentaire, samen met Albert Elings, 70 min. IDTV/ HUMAN 2010 AKKERS VAN MARGRATEN Oral history documentaire, 50 min. RUIM KADER FILMS / IKON samen met Albert Elings, Fritschky publieksprijs 2008 CALIMUCHO Speelfilm, 93 min. CIRCE FILMS/HUMAN KNF-prijs Nederlands Film Festival (Utrecht) - Lambertz-Euregioprijs (Aken) 2006 SALVADOR Mixed media: film en theater. 30 min. TWEETAKT FESTIVAL/STICHTING STORM 2005 EENDJES VOEREN Found footage film, 9 min. PLU FILMS/ STICHTING AMATEURFILM Jury diploma, International Documentary Filmfestival Contact (Kiev) – special jury mention, festival de cine de Huesca. 2005 VOORLAND Documentaire, 70 min. samen met Albert Elings, RUIM KADER FILMS/VPRO Award of Exellence, Yamagata International Documentary Film Festival - Best Documentary, Cinema Independente (Barcelona) - Jury diploma, Best Camerawork, Int. Documentary Film Festival Kontakt (Kiev) - Genomineerd voor best sound design’ en de KNF prijs, Nederlands Film Festival (Utrecht) 2003 DE REGELS VAN HET VLIEGEN. Fictie, 10 min. CIRCE/NPS KORT! Competitie korte film Berlinale 2002 DE KNIPOOGMACHINE multi-media STIFO/RVU/CINEKID 2002 TUSSENLAND Tele-film, 83 min. WATERLAND/RVU Tiger-Award, International Filmfestival Rotterdam - nominatie Kieslowsky-award (Denver)- Special jury award ‘Spirit of Fire (Khanty-Mansisk) - oecomenische jury prijs (Mannheim) - Canvas-prijs voor beste film, festival van de Europese film (Brussel) - nominatie Banff Rockie Awards. 2001 WOLKENRIDDERS & LUCHTKASTELEN Documentaire, 50 min, HOLLAND HARBOUR/AVRO 2000 HET ABC VAN LEANDRA Documentaire, 15 min, LEMMING FILM/VPRO 2000 KITTY Documentaire, 25 min, samen met Albert Elings, RUIM KADER FILMS/RVU 1998 NONNEVOTTE Documentaire, 25 min, FILM & VIDEO SUPPORT/IKON/KRO 1998 LA COMETA Documentaire, 25 min, samen met Albert Elings, RUIM KADER FILMS/ NPS 1997 ANATOPIA Documentaire, 50 min, samen met Otto Schuurman, Martijn Gerfin ea, ICARUS/NCRV 1996 VOGELVRIJ Documentaire, 48 min, samen met Albert Elings, RUIM KADER FILMS/ NPS Het scenario won de realiseringsprijs 1994 van het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties. Earth Watch Film Award 1998 (Washington) - special jury award, the International Documentary Association (Los Angeles) - special jury- mention, Ökomediafestival (Freiburg). 1991 KOEKOEKSKINDEREN afstudeerfilm NFTVA. Fictie, 30 min. 1-e prijs int. filmfestival Chicago.

(titels begin)

DE PRODUCTIE PRESENTS IN COPRODUCTION WITH MINDS MEET KRO TELEVISION

THIS FILM IS SUPPORTED BY THE NETHERLANDS FILM FUND VLAAMS AUDIOVISUEEL FONDS MOLLYWOOD FILM FINANCING & TAXSHELTERING ROTTERDAM MEDIA FUND DUTCH CULTURAL MEDIA FUND COBO FUND

A FILM BY EUGENIE JANSEN BASED ON AN IDEA BY KIM NIEKERK

(eind credits)

WITH Shayleah Sands Kaleb Sands Maarten Baes Pearl Davern Greg Griffiths Annette Linthout Christian Delplace Gaëtano Debyser Angelique Poizat Frida Neels Ambroos Vanhaverbeke Jef Peeters Filip Lamiere AND Ann Catteau, Brett Hiscock, Scott Munting, Michael Hill, Peter Mirtschin, David Brodrick. Jay Blanchard, Craig & Jill Jollow, Patti Lettice, Nico Vanhee, Mona Debel, Rita Battiau, Marc de Brycker, Rudi Verbeke, de welpen van Scouting Poperinge Hooglanders, Rudi Leys, Jean-Pierre de Deckers, Marc van Riet, Giovanni Verhenne, Jean de Coninck. Steven Cauvelier, Mark & Robijn Sita, Sharon Allan, Mary Hogan, Yvan Pattyn, Jimmy Clynckemaillie, Franky Vandeputte, Jackie Gesquière, Johnny Colson, David Delva, Wim van den Broeck, Marc van Hijfte, Luc Verdonck, Luc Orbie, Gabriel Vandemaele, Adriaen Bernard, Gerard Danneel, Wim Orbie, Bert Dejaegher, Guy Wauters, Ludovic Arnaert, Johan Hullak, Hubert Degroote en Ivette Blanchaert, Fanfare De Vijverzone, klas 2 MOWEa van het Sint Vincentiuscollege, klas 6 van Vrije

Basisschool Lyceum Heilige Familie Produced by: René Goossens, Annemiek van Gorp Coproduced by: Tomas Leyers, Marc Goyens, Guy & Wilfried van Baelen, Brigitte Baake Delegate Producer: Digna Sinke Line Producer: Mariette van Sisseren Production Manager: Hanneke Schots Production Coordination: Sanna Prins Cultural Advisor: Craig Trindall Cultural Mediator: Bain Stewart Screenplay: Kim Niekerk, Patrick Minks Director: Eugenie Jansen Acting Coach: Rosa Fontein First Assistant: Bob Wilbers Director's Coach: Albert Elings Casting Ieper: Danny Louncke Director of Photography: Adri Schrover NSC Supervisor Stereographer: Kommer Kleijn SBC 3D rig: Yke Erkens Camera assistant: Susanne Bakker Rig Operator / assistant Stereographer: Erwin Van Der Stappen Key Grip: André Plug Gaffer: Maarten van der Pluijm Additional Electro: Brendan Williams, Walter Birkhoff Sound mixer: Marten Negenman Boom operator: Kasper Koudenburg Production Design: Vinz Kulik Wardrobe: Roos Smith Location Management Belgium: Emanuel Meuleman Location Assistants Belgium: Maarten van Heeringen, Julie Brant Set Nanny: Lieze Desodt Runners: Chris Jollow, Jan-Bart De Muelenaere Catering Belgium: d’Buster - Esther Matze Assistants Catering: François de Koff, Daphne Kamp, Marielle Verdijk, Sarka Vancurova Catering Australia: Jens Feedlot Narrabri Bowling Club Editor: Nico Leunen Sound Design and re-recording mixer: Michel Schöpping Sound Editing and Foley recording: Vincent Sinceretti Foley Artist: Vladimir Rakic

Post production supervisor: Paul Boots, Ruud de Bruyn Post production coordinator: Ruth Heida Color Correction: Jef Grosfeld Post production editor: Mike Vosmaer 3D stereo correction artist: Tim Mendler Milky Way Panorama: Axel Mellinger Houdini-artist: Rudi Nieuwenhuis Visual effects: Arno Beekman, Florentijn Bos, Robert van Spanje Pre- post production: Nedcipro Digital Lab: Loods, Lux & Lumen Translation: Béatrice Boots, Erik Pezarro Legal advice: Jetse Sprey Tax shelter consultant: Jan Vrints Stills: Charlotte Bogaert Art Work: Amira Daoudi

IN COOPERATION WITH Gilbert Degryse. Jack V. Sturiano. Robina & Felicity Otrupcek. Macanbar farm: Phil & Penny Henley. CSIRO Astronomy and Space Science Narrabri Staff: Robin Wark, Kylee Forbes, Graeme Sunderland. CSIRO Mopra Site: Norman Webster, Clarence Leven. Narrabri Public School: Vicky Pawley, Spider Cunningham. NSW National Parks and Wildlife Service. Collarenebri Local Aboriginal Land Council: Aaron Hynch & Norman Hall, Joe & Tony Flick. Kelly & Carol Smith. Siding Springs Observatory: Doug Gray, Richard Elward. Zorgboerderij ’t Zweerd: Patrick, Gerda & Marthe Braem. Olivier Durnez. Stedelijke Academie voor Beeldende Kunsten: Tom Deloose, Heide Tygat, Nicolas Vanelslander. Diederik Vandenbilcke. The British Grenadier Bookshop: Steve Douglas. Commonwealth War Graves Commission: Chris Farrell, Ian Hossein, Christine Connerty. Last Post Association. Kris Vanderstichele. Pond Farm: Stijn, Jonas, Karel, Trees & Luc Butaye. Cryer Farm: Anja Bauden. Hill 62: Jacques Schier. B&B Camalou. B&B De Klaproos: Marijke & Rosa Demeijere. Caroline Vanneste. Houtzagerij: Dany Dobbels-Vanstavel. Philip Willems. Funfair Roeselare: Bart Vanoverschelde. Beeuwsaertmolen: Antoon Verstraete. Yves Slosse. Ieper Strand: Bart Vermeulen. Boer Rommens. Universiteit Gent Campus Sterre. Sint-Maartenskerk: Roland Hemeryck. Hill 60. Steenbakkerij Wienerberger: Yannic Stevens. VBS Lyceum – H. Familie: Mia Ingelaere. Geert Sergeant. Johan Vanhaverbeke, Irene, Emme, Jitse & Ine Vanhaverbeke. Agnes Diereck. Robie van Outryve. Philippe Gouwy. Herman van Brussel. Marc de Bruysher. Wim Verbeke. Geert van der Jeugt. Philippe Coudron. Ludo Geloen. Funebra Valentin: Lode, Annemiek & Dominique Valentin. Emma Callens. Mevr. S. Perez-Jimenez. Yassin Abou El Seoud. Manon Bauwens. Lowie Cuvelier. Nora De Moor. Julie Dejaeghere. Joren Del’Haye. Eva Naessens. Susan Tierssoone. Marten Vanacker. Adriaan Vandenberghe. Laura Vandeputte. Fien Vandenbussche. Marissa Caron. Darren Payne. Berry Martin. Caroline Vanneste. VOR beton: Claude Stalpaert, Johan Kimpe. Creax: Frank Heite. Sas Boezinge. Jan Yperman Ziekenhuis. Croonaert Chapel Cemetery. Politiebureau Langemark-Poelkapelle. Nancy van de Ginste-Veracx. Piet Lesage. Nocturnus. Philip Willems. AVEVE. Sint-Michiels Vrije Basisschool: Koen Schelpe, Chris Nuitten. Sint-Vincentiuscollege: Bernard Cauliez. De Tamboerijn Basisschool. Ministerie van Tewerkstelling en Arbeidsinspectie: Ludo Beck, mevrouw

Vanrutten, meneer Kenis. David Martin Couriers: Mark van der Aar. Casidi Camera Light & Facilities. Aon: Jan Vedder & Monique Rooseman. Gemeente Ieper: Catherine Lamaire, Peter Slosse. Stichting Theaterwandeling: Patrick Deldaele. Irene Gilissen. Martine van Loon. Rudolf Fontein-Hubregtse & Sandra Fontein-Hubregtse. Laura van Dijk. Axelle Stevens. Johanne D’haene. Jakob Desodt. Ulrike Dezeure. Joshua Vansuyt. Wilfried Desraumault & Marie-Louise Soenen. Maurice Debruyne & Theresse Vercuysse. Ilse van Winckel. Janne Deleu. THANKS TO Ellen Sands & David Trindall Louise Gough. Astrid Gerrits. Narrabri Shire Tourisme: Penny Phelps. Narrabri Shire Council: Robin Faber. Jane Trindall. Dirk Viaene. Documentatiecentrum Ieper: Annick Vandenbilcke. Flanders Fields Museum: Piet Chielens. Provinciaal domein De Palingbeek. Garage Monteyne. Steven de Backer. Astrolab Iris: Bart Ghyselink, Frank Dubois, Bianca Nowak- Noeline Chatfield. Carissa Carroll. Kiesha Leonard. Kerry Matthes. Prof. dr. Ed van den Heuvel. Ewine F. van Dishoeck. Marieke Baan. Jasper Wamsteker. Prof. Willem A. Baan. Gijs Verdoes Kleijn. Ignas Snellen. Peter Jonker. Jeroen Homan. Bart Bisscheroux. Floris van der Tak. Tom Oosterloo. Jacco Vink. Mark Wieringa. Prof. Harvey Butcher. Prof. Dr. Walter van Rensbergen. Raymond Debyser. Jenny Logie. Peter van Kraaij. Cathe en Bas van Hagen. Kaat Camerlynck. Alex Stockman. Frederik Nicolai. Marta Jurkiewicz. David Lammers. Simone van den Broek. Jessica Gorter. Sander Blom. Stella van Voorst van Beest. Colleen Scheepers. David Deprez. Mart Dominicus. Kees Hin. Ria Groen. Fien Troch. Lia Bon. Begga Dom, Bries, Sterre en Wolfi. Claudia Landsberger. Carolien van der Schoot. Saskia Spillekom. Ashley Baker. Bernd Lesscher. Victor Nieuwenhuijs. René Wolf. Marga Visser. Jeanine Hage. Mette Bloemers. Doreen Boonekamp. Ger Bouma. Dorien van de Pas. Maarten Wijdenes. Jacques van Heijningen. George van Breemen. Frank Peijnenburg. Sara Berckmans. Kelly Heijlen. Pierre Drouot. Hans Everaert. Karla Puttemans. Dirk Cools. Christian De Schutter. Nathalie Capiau. Karel Verhelst. An Ratinckx. Saidja Callewaert. Tom Van der Elst. Music ‘Red, Black and yellow’ Written by Wendy Notley Performed by the children from the Narrabri Public School ‘Er was eens een jongetje’ Composed and written by Ramses Shaffy Strenghold Music Publisher Performed by the herenscola Viri Galilaei ‘Funhouse’ Written by P!nk, Jimmy Harry, Tony Kanal c Legacy Recordings published by Kobal Music Publishing performed by P!nk Courtesy of Legacy Recordings Used by permission. All rights reserved

‘Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space’ From the audiobook by Carl Sagan Courtesy of Random House Used by permission. All rights reserved THIS FILM IS MADE IN COOPERATION WITH AND SUPPORTED BY KRO THE NETHERLANDS FILM FUND VLAAMS AUDIOVISUEEL FONDS MOLLYWOOD FILM FINANCING & TAXSHELTERING Tax shelter investor UTB industry ROTTERDAM MEDIA FUND DUTCH CULTURAL MEDIA FUND COBO FUND

© 2014 De Productie & Minds Meet