Abdominale Chirurgie
Blindedarmontsteking
Appendicitis
Blindedarmontsteking
Inleiding Deze brochure geeft u een globaal overzicht van wat een blindedarmontsteking is, welke klachten hierbij horen, welke onderzoeken nodig zijn en waaruit de behandeling bestaat.
Wat is een appendix Appendix betekent letterlijk ‘aanhangsel’. De appendix bevindt zich meestal rechtsonder in de buik, daar waar de dunne darm overgaat in de dikke darm. Omdat de appendix soms lang en beweeglijk is, kan een afwijkende ligging ontstaan. Hierdoor worden de pijnklachten bij een blindedarmontsteking soms meer in het midden of zelfs rechtsboven in de buik aangegeven. 12-vingerige darm
maag
dikke darm
blinde darm
dunne darm
2
Abdominale Chirurgie
Wat is een blindedarmontsteking (appendicitis) Appendicitis is een ontsteking van de blindedarm. De ontsteking ontstaat meestal plotseling en geeft pijnklachten rechtsonder in de buik. De ontsteking kan soms zeer heftig verlopen en dan aanleiding geven tot buikvliesontsteking. In dat geval zit de pijn in de gehele buik. Waarom een appendix ontstoken raakt is niet duidelijk.
Klachten Bij appendicitis beginnen de pijnklachten meestal op of rond de navel, vervolgens zakt de pijn af naar de rechter onderbuik. De pijn rechtsonder wordt soms voorafgegaan door misselijkheid en braken. Er is een lichte temperatuurverhoging en u voelt zich ziek. Het aanraken van de buik en het daarna loslaten doet pijn. Ook hoesten en lachen is soms pijnlijk. Soms gaan er aan de pijn rechtsonder enige dagen vooraf met vage buikklachten die geleidelijk erger worden.
Welke onderzoeken zijn nodig Anamnese Bij het stellen van de diagnose is de voorgeschiedenis en de ontstaanswijze van de pijnklachten van belang. Dit komt naar voren tijdens een vraaggesprek (anamnese). Ook andere ziekteoorzaken moeten worden uitgesloten, zoals darminfectie, voedselvergiftiging, niet goed bereide spijzen en gynaecologische oorzaken zoals zwangerschap en eierstokontsteking. Dit wordt allemaal nagevraagd en vastgelegd.
3
Blindedarmontsteking
Lichamelijk onderzoek Na de anamnese volgt het lichamelijk onderzoek. Hierbij wordt naar de darmbewegingen (peristaltiek) geluisterd, wordt de buikbeweging geïnspecteerd en wordt de buik gepalpeerd (voorzichtig met de hand de buik betasten, voelen en bekloppen). Daarna volgt inwendig onderzoek via de anus en bij de vrouw eventueel inwendig gynaecologisch onderzoek. Ook de lichaamstemperatuur wordt gemeten. Deze is meestal licht verhoogd. Laboratoriumonderzoek Dit bestaat uit het tellen van de witte bloedlichaampjes en het vaststellen van de bloedbezinking (BSE). Bij een ontsteking is het aantal witte bloedlichaampjes verhoogd. Bij een acute blinde darm ontsteking is de bloedbezinking meestal niet verhoogd. Aanvullende onderzoeken, zoals lever- en nierfuncties en zwangerschapstesten kunnen noodzakelijk zijn. Ook kan urineonderzoek worden uitgevoerd om blaasontstekingen of zwangerschap uit te sluiten. Echografisch onderzoek Soms wordt echografisch onderzoek gedaan. Met geluidsgolven kan de appendix zichtbaar worden gemaakt en de diagnose worden gesteld. Ook gynaecologische organen kunnen zichtbaar worden gemaakt en beoordeeld. Röntgenonderzoek Soms wordt een röntgenfoto van de buik en inwendige organen gemaakt (buikoverzichtsfoto). Laparoscopie Bij twijfel over de juiste diagnose kan een laparoscopisch onderzoek aan de eventuele operatie vooraf gaan. Hierbij wordt onder narcose via een gaatje in de buik met een kijkbuis en een lichtbron in de buikholte gekeken. 4
Abdominale Chirurgie
Behandeling Als de diagnose ‘blindedarmontsteking’ is gesteld, is het operatief verwijderen van de blindedarm de beste behandeling. Dit voorkomt barsten van de blindedarm en het ontstaan van buikvliesontsteking. Soms zijn rondom de ontstoken blindedarm verklevingen ontstaan. Dit is soms bij het onderzoek als een weerstand in de onderbuik te voelen. Men spreekt dan van een ‘appendiculair infiltraat’. Dit ontstaat meestal na enige dagen ziek zijn en is een natuurlijke reactie van het lichaam. In zo’n geval moeten de ontsteking en het infiltraat eerst ‘tot rust komen’ voordat eventueel een operatie wordt gedaan. Meestal krijgt u enige weken bedrust en eventueel antibiotica. Het geleidelijk herstel duurt zes tot acht weken. In die periode wordt uw bloed gecontroleerd en uw buik onderzocht. In overleg met de chirurg wordt de blindedarm op een later tijdstip verwijderd.
Opname Meestal wordt u met spoed via de Centrale Spoedopvang opgenomen. Als dit niet het geval is wordt u een dag voor de operatie opgenomen. Op de dag van de opname kunt u thuis gewoon eten en drinken. Nadat u zich heeft gemeld bij de opnamebalie brengt een gastvrouw u naar de afdeling. Op de afdeling heeft u een opnamegesprek met een verpleegkundige. Deze vertelt u de dagelijkse gang van zaken op de afdeling. Een zaalarts doet een lichamelijk onderzoek. Wanneer u 60 jaar of ouder bent, worden er een longfoto en een ECG (hartfilmpje) gemaakt. De chirurg komt langs om u nogmaals te informeren over de operatie. U krijgt gelegenheid om vragen te stellen. De anesthesioloog bespreekt met u de narcose die u voor de operatie krijgt. Met de anesthesioloog kunt u ook overleggen of u een slaaptablet mag gebruiken. 5
Blindedarmontsteking
U krijgt een injectie ter voorkoming van trombose (een bloedstolsel in een bloedvat dat kan ontstaan door te weinig lichaamsbeweging). Deze krijgt u één keer per dag totdat u na de operatie weer loopt. Vanaf 24.00 uur mag u niets meer eten en drinken. Ook bij een spoedopname vinden bovenstaande onderzoeken plaats en krijgt u een injectie tegen trombose. De chirurg en anesthesioloog vertellen u wat er gaat gebeuren.
De dag van de operatie Voor de operatie krijgt u speciale operatiekleding aan. Als u sieraden draagt of een (gebits)prothese heeft moet u deze verwijderen. Een verpleegkundige brengt u op uw bed naar de operatieafdeling. Daar wordt u gevraagd om op de operatietafel te gaan liggen. Vervolgens krijgt u een infuus ingebracht, meestal aan de bovenkant van de hand. Via dit infuus krijgt u de narcosemiddelen toegediend. Ook krijgt u éénmalig antibiotica om infectie te voorkomen. Soms is het nodig dat de buik geschoren wordt, om de kans op infectie te verkleinen. De operatie duurt ongeveer 45 minuten.
De operatie Bij de operatie wordt de blindedarm opgezocht en verwijderd. De operatie kan door een kleine snee rechts in de onderbuik of via een kijkoperatie worden uitgevoerd. Bij twijfel aan de oorzaak van de pijnklachten kan ook een snee midden in de onderbuik worden gemaakt. Daarbij kan een eventueel andere oorzaak van de pijnklachten worden opgespoord en behandeld. Welke methode wordt gebruikt is van meerdere factoren afhankelijk, onder andere van de ernst van de ontsteking en van de voorkeur van de chirurg. 6
Abdominale Chirurgie
Mogelijke complicaties Het ontstaan van complicaties hangt vaak af van de ernst van de ontsteking. Zoals bij elke operatie zijn complicaties zoals wondinfectie en nabloeding mogelijk. Soms is er een vertraagde genezing en vertraagd herstel van de darmbewegingen. Bij een ernstige ontsteking van de blinde darm wordt antibiotica toegediend. Bij wondabcessen wordt de huidwond soms weer geopend, zodat goede afvloed van de pus mogelijk is. Het herstel duurt dan meestal langer. Ook kan er enige weken na ontslag kortdurend krampende pijn worden gevoeld. Dit wordt soms veroorzaakt door verklevingen in de buik waardoor de darmbewegingen toenemen. Als dit hevige pijn geeft moet u de huisarts waarschuwen. Soms ontstaat er na de operatie een abces in de buik. In sommige gevallen verdwijnt dit via de anus, een enkele keer moet dit chirurgisch worden behandeld.
Na de operatie Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Als u pijn heeft of misselijk bent kunt u om medicijnen vragen. Wanneer uw bloeddruk en ademhaling goed zijn en u bent goed wakker gaat u terug naar de afdeling. Na de operatie heeft u een infuus voor toediening van vocht. De darmbewegingen komen geleidelijk weer op gang en de voeding wordt geleidelijk uitgebreid van vloeibaar naar normale voeding. In het algemeen kunt u zich na enkele dagen weer wassen en douchen. De verpleegkundige en arts overleggen met u wanneer u weer naar huis kunt. Als er geen complicaties zijn opgetreden, is dit meestal na twee tot vier dagen. Na ontslag is vaak normale voeding weer mogelijk. Ongeveer zeven dagen na de operatie worden de eventuele hechtingen verwijderd op de polikliniek of door de huisarts. Volledig herstel duurt meestal een 7
Blindedarmontsteking
paar weken. Daarna kunt u uw normale bezigheden en werk weer hervatten. Bij een echte acute ontsteking met vocht of pus in de buik wordt soms de huidwond opengelaten. De spieren van de buikwond worden dan wel gehecht, de huid en het onderhuids vetweefsel niet. Dit gebeurt om wondinfectie te voorkomen. De opengelaten wond moet regelmatig worden gespoeld en geneest snel. Thuis kunt u de wond onder de douche zelf spoelen.
Tot slot Mochten zich problemen voordoen als u weer thuis bent, dan wordt u verzocht contact op te nemen met uw huisarts. Ook kunt u bellen met het verpleegkundig telefonisch spreekuur van de afdeling Chirurgie, bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur, telefoonnummer (050) 361 61 61, vraagt u naar zoemer 55833.
8
Patiënteninformatie vlc 887/0903
