43, Den Hoorn

Procesverbaal van Oplevering (PvvO) Detectie en gecontroleerd ontgraven, Dijkshoornseweg 39/43, Den Hoorn

“Verslaglegging, uitkomsten detectie onderzoek, � gevolgd door het gecontroleerd ontgraven, � afgesloten met een PvvO” �

Bron: Google Earth

Projectgegevens Projectnummer(s) IDDS Explosieven

: 11100013, 12010032

Locatie

: Dijkshoornseweg 39/43, Den Hoorn

Opdrachtgever

: Gemeente Middendelfland

Plaats en datum PvvO

: Hoogeveen, 1 maart 2012

PvvO

: 12010032/PvvO/ARI

Versie

: 004

Status

: Definitief

Auteur

: A.M.J. Rijpers (Albert)

Functie

: Senior OCE deskundige

12010032/PvvO/ARI Pagina 1 van 22

Inhoudsopgave � Inleiding ............................................................................................................................................................................................................. 3 � Aanleiding tot het onderzoek........................................................................................................................................................................ 3 � Vooronderzoek ............................................................................................................................................................................................. 3 � Advies vooronderzoek EOCKL ....................................................................................................................................................................... 3 � Opdracht ...................................................................................................................................................................................................... 4 � Opdracht 1.................................................................................................................................................................................................... 4 � Opdracht 2.................................................................................................................................................................................................... 5 � Data uitvoering............................................................................................................................................................................................. 5 � Verantwoordelijkheid......................................................................................................................................................................................... 6 � Vooronderzoek ............................................................................................................................................................................................. 6 � Overzichtskaart ............................................................................................................................................................................................ 7 � Uitvoering opdracht 1 ........................................................................................................................................................................................ 7 � Bovengrondse sloop van pand nummer 39................................................................................................................................................... 7 � Minimale eisen tijdens bovengrondse sloop ................................................................................................................................................. 8 � Saneringsregime ........................................................................................................................................................................................... 8 � KLIC melding ................................................................................................................................................................................................. 8 � Grondspiegelonderzoek ................................................................................................................................................................................ 9 � Uitkomst grondspiegelonderzoek ............................................................................................................................................................... 10 � Verwijderen bestrating ............................................................................................................................................................................... 10 � Verwijderen bomen .................................................................................................................................................................................... 10 � Verwijderen ondergrondse funderingen van pand nummer 39 .................................................................................................................. 11 � Egaliseren en gereed maken opsporingsgebied.......................................................................................................................................... 11 � Computerondersteunde oppervlaktedetectie ............................................................................................................................................. 11 � Uitkomsten computerondersteunde oppervlakte detectie ......................................................................................................................... 12 � Toelichting verstoringen ............................................................................................................................................................................. 13 � Advies opdracht 1 ............................................................................................................................................................................................ 14 � Uitvoering opdracht 2 ...................................................................................................................................................................................... 14 � Uitvoering heeft op de volgende wijze plaatsgevonden ............................................................................................................................. 15 � Uitkomsten ................................................................................................................................................................................................. 15 � Advies opdracht 2 ............................................................................................................................................................................................ 17 � Uitvoering opdracht 3 ...................................................................................................................................................................................... 17 � Uitvoering heeft op de volgende wijze plaatsgevonden ............................................................................................................................. 19 � Bevindingen ..................................................................................................................................................................................................... 20 � Vrijgave ............................................................................................................................................................................................................ 20 � Vervolg advies .................................................................................................................................................................................................. 21 � Optie 1. ....................................................................................................................................................................................................... 21 � Optie 2. ....................................................................................................................................................................................................... 21 � Opmerking/ toevoeging: .................................................................................................................................................................................. 22 � Kwaliteitseisen vooronderzoeken ............................................................................................................................................................... 22 � Opmerking: alle tekeningen zijn als autoCAD bestand digitaal bijgevoegd. Tevens zijn er een aantal foto’s digitaal bijgevoegd �

12010032/PvvO/ARI Pagina 2 van 22 �

Inleiding Aanleiding tot het onderzoek De gemeente Middendelfland heeft IDDS explosieven opdracht gegeven tot het vrijgeven door middel van detectie van een opsporingslocatie. Deze opsporingslocatie is verdacht op de vermoedelijke aanwezigheid van een vliegtuigbom van 500 lb in de ondergrond. Deze conclusie is gebaseerd op een vooronderzoek uitgevoerd door het EOCKL1. Vooronderzoek Voorafgaand aan het opsporingsonderzoek heeft een vooronderzoek plaatsgevonden door het EOCKL (EODD2). De resultaten van dit vooronderzoek zijn verwoord in het “Rapport van Vooronderzoek” met werkorder EOD 20041813 d.d. 14 februari 2005. Advies vooronderzoek EOCKL

Door de EODD (toenmalige EOCKL) is geadviseerd om het gebied van pand 39 en deels van pand 43 te laten onderzoeken. Naar informatie van een inwoner van Den Hoorn is tijdens de 2e wereldoorlog een mogelijke blindganger in de bodem geraakt op perceel Dijkshoornseweg 39. Deze blindganger zou op een afstand van circa 5 meter naast het woonhuis nr. 39, ter hoogte van het kelderraam in de zijgevel in de bodem zijn geraakt. Na de feitelijke inslag in de bodem kan de vliegtuigbom zich in de bodem verder hebben voortbewogen. Hierdoor kan de vliegtuigbom zich mogelijk op een ander punt bevinden dan de feitelijke locatie van de inslag aangeeft. De EODD geeft hiervoor een maximale afstand aan van 20 meter in het verlengde van de vliegrichting, 10 meter zijwaarts van de inslag en 5 meter achterwaarts van de inslag. Hierbij wordt opgemerkt dat de vliegrichting niet bij ons bekend is. Hierdoor wordt de afstand van 20 meter als maatgevend aangehouden in een straal gerekend vanaf het punt van inslag. Rekening houdende met dit gegeven mag zeker niet worden uitgesloten dat de vliegtuigbom, indien deze daadwerkelijk ter plaatse is ingeslagen op het aangegeven punt, zich mogelijk in de grond tot onder het woonhuis heeft voortbewogen.

1 2

EOCKL; Explosieven Opruimings Commando Koninklijke Landmacht EODD; Explosieven Opruimings Dienst Defensie 12010032/PvvO/ARI Pagina 3 van 22

Opdracht Door “gemeente Middendelfland” is aan “IDDS Explosieven” voor de volgende werkzaamheden opdracht verleend: Opdracht 1 (initiële opdracht), bekend onder projectnummer3 11100013. V Computerondersteunde oppervlakte detectie in straal van 20 rondom het vermoedelijke inslagpunt; V Het lokaliseren4 van verstoringen die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb in de ondergrond; V Door middel van grondspiegelonderzoek5 trachten te achterhalen of er zich een inslagopening bevindt ter plaatse van de door getuige aangegeven locatie; V Benaderen6 van verstoringen die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb in de ondergrond; V Vrijgave tot een diepte van 1,00 meter onder huidig maaiveld. De diepte staat in nauwe relatie tot de grootte van verstoringen; V Werkzaamheden uitvoeren onder saneringsregime; V Tijdens de “aanwijs” voor de sloopaannemers verzorgen van een veiligheidsinstructie; V Verwijderen van bestratingsmaterialen en afvoeren hiervan; V Verwijderen van een drietal bomen (Essen) plus de stobben V Opmaken van een PvvOdet

3 4

Projectnummer: door IDDS Explosieven intern gebruikt nummer Het 3-dimensionaal vaststellen van de ligplaats van gedetecteerde objecten.

5

Grondspiegelonderzoek, vast stellen door verkleuring of het aanwezig zijn van andere bodemmaterialen van het indringen van een object in de niet geroerde originele grondlaag. 6 Benaderen: Het cyclisch verrichten van de handelingen detecteren, lokaliseren en laagsgewijs ontgraven, ten einde de aanwezigheid van een vermoedelijk CE veilig en doelmatig te kunnen vaststellen. 12010032/PvvO/ARI Pagina 4 van 22

Opdracht 2 (voortvloeiend uit opdracht 1), bekend onder projectnummer7 12010032. V Gecontroleerde ontgraving8 van een munitieverdacht terreingedeelte ter grootte van ca 20 meter x 15 meter; V Het lokaliseren9 van verstoringen die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb in de ondergrond; V Handmatige laagsgewijze detectie10; V Benaderen11 van verstoringen die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb in de ondergrond; V Identificeren12 van verstoringen die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb in de ondergrond; V Vrijgave tot een diepte van 1,00 meter onder huidig maaiveld. De diepte staat in nauwe relatie tot de grootte van verstoringen; V Opmaken van een PvvOben Al onze werkzaamheden worden onder explosieven condities en conform de “Beoordelings RichtLijn Opsporen Conventionele Explosieven” (BRL-OCE 2007-2) uitgevoerd. Door de opdrachtgever, gemeente Middendelfland, is verzocht om de beide Procesverbaal van opleveringen voortvloeiende uit opdracht 1 als ook uit opdracht 2 tot één document samen te voegen. Data uitvoering Het werk is op de volgende dagen uitgevoerd: V Opdracht 1 (initiële opdracht), bekend onder projectnummer 11100013, 16 tot en met 18 januari 2012; V Opdracht 2 (voortvloeiend uit opdracht 1), bekend onder projectnummer 12010032, 23 januari 2012.

7 8 9

Projectnummer: door IDDS Explosieven intern gebruikt nummer Gecontroleerd ontgraven: Door het laagsgewijs ontgraven wordt het object blootgelegd, waardoor deze kan worden waargenomen. Het 3-dimensionaal vaststellen van de ligplaats van gedetecteerde objecten.

10

Detectie: Het vaststellen van de aanwezigheid van (mogelijke) CE door het met behulp van detectieapparatuur uitvoeren van een meting en de beoordeling van de meetgegevens. 11 Benaderen: Het cyclisch verrichten van de handelingen detecteren, lokaliseren en laagsgewijs ontgraven, ten einde de aanwezigheid van een vermoedelijk CE veilig en doelmatig te kunnen vaststellen. 12 Identificeren: vast te stellen of er sprake is van een conventioneel explosief, en zo ja, om de soort, subsoort en wapeningstoestand van eventueel geplaatste ontstekers te bepalen. 12010032/PvvO/ARI Pagina 5 van 22

Verantwoordelijkheid Als gevolg van de geplande toekomstige werkzaamheden, de aanleg van een tijdelijke parkeerlocatie gevolgd door het realiseren van winkelcentrum, zal er een grootte diversiteit aan grondingrepen gaan plaatsvinden. Tijdens de uitvoeringsfase kan de veiligheid van betrokken personeel en omstanders en levende have in het geding komen mocht er zich onverhoopt een conventionele explosief in de bodem bevinden. Dit risico heeft betrekking op de ARBO wetgeving en op de Openbare Veiligheid. Derhalve is er verantwoordelijkheid voor zowel de ARBO veiligheid als ook de Openbare Veiligheid. Tevens zullen er extra kosten volgen indien er stagnatie optreed als gevolg van het spontaan aantreffen van een conventionele explosief. Vooronderzoek Als gevolg van de verantwoordelijkheid is er door de “gemeente Middendelfland” aan het toenmalige EOCKL (nu EODD) opdracht verstrekt tot het uitvoeren van een vooronderzoek naar de mogelijke aanwezigheid van een gesprongen conventionele explosief (CE) uit de Tweede Wereldoorlog. Het doel van het onderzoek is de opdrachtgever inzage te geven in de mogelijke aanwezigheid van CE en de daarbij behorende risico‟s. De resultaten van dit vooronderzoek zijn verwoord in het “Rapport van Vooronderzoek” met werkorder EOD 20041813 d.d. 14 februari 2005. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er vanaf februari 2007 omschreven staat in normdocument BRL-OCE 2007-2 waaraan een vooronderzoek minimaal dient te voldoen. Zonder een waardeoordeel te geven zal indien het “Rapport van Vooronderzoek” met werkorder EOD 20041813 d.d. 14 februari 2005 nu zou worden getoetst aan de criteria zoals gesteld in de BRLOCE 2007-2 zou blijken dat het document niet aan de huidige normen en eisen voldoet.


Overzichtskaart �

Uitvoering opdracht 1

Bovengrondse sloop van pand nummer 39

De woning ter plaatse van het perceel Dijkshoornseweg 39 wordt gesloopt. De sloop van de woning is onder normale condities uitgevoerd, zolang de fundering niet uit de bodem werd verwijderd en tijdens de sloopwerkzaamheden geen graafwerkzaamheden werden verricht en geen andere vormen van roering van grond zouden plaatsvinden. De sloop van de woning is door derden uitgevoerd. Tijdens de aanwijs voor de sloopaannemers is er door de Senior OCE deskundige van IDDS Explosieven een veiligheidsinstructie op de locatie verzorgt. Deze instructie is afgesloten met een uitreikstuk voor één ieder in de vorm van een document met hierop weergegeven de minimale eisen zoals gesteld door de Senior OCE deskundige tijdens het bovengronds slopen.


Minimale eisen tijdens bovengrondse sloop

Tijdens de sloop van de woning door derden dienen minimaal de volgende maatregelen in acht te worden genomen: V V V V V V V

Er wordt niet gesloopt met behulp van een zogeheten ‘prikker’; Er vinden geen bodemingrepen plaats; Een grote mate van trillingen dient voorkomen te worden; Er wordt niet gesloopt door grote fracties op het maaiveld kapot te laten vallen. Funderingen ondergronds worden niet verwijderd; Alle gesloopte fracties worden afgevoerd; Al het materiaal en materieel, met uitzondering van de bouwhekken, wordt direct na de werkzaamheden verwijderd. Dit om detectie mogelijk te maken. V Rode baksteen beïnvloed de detectie, derhalve dienen alle puinresten met behulp van een riekbak verwijderd en afgevoerd te worden; V Alle nutsvoorzieningen worden afgesloten, bij voorkeur buiten de opsporingslocatie zodat deze leidingen in een later stadium verwijderd kunnen worden; V In geval van calamiteiten of dringende vragen wordt onverwijld contact opgenomen met de Senior OCE-deskundige van IDDS Explosieven. Het staat de senior OCE deskundige volledig vrij om bij het niet nakomen van genoemde uitgangscriteria de werkzaamheden stil te leggen. Uitgangspunt hierbij is het in geding komen van de openbare veiligheid. In voorkomend geval zal dit direct gecommuniceerd worden met het bevoegd gezag en de opdrachtgever. Alle graafwerkzaamheden (met inbegrip van de verwijdering van de fundering) dienen te worden uitgevoerd met materieel hetgeen voldoet aan de in de BRL OCE opgenomen bepalingen Bij werkzaamheden waarbij tijdens de uitvoering daarvan eventueel contact met de vliegtuigbom niet kon worden uitgesloten, zijn deze werkzaamheden onder BRL OCE condities uitgevoerd.

Saneringsregime

Hierbij wordt opgemerkt dat een deel van de werkzaamheden door IDDS Explosieven werden uitgevoerd onder saneringscondities (1T). De milieukundige begeleiding en het bijbehorende V&Gplan ten aanzien van de saneringscondities werd door derden verzorgd. KLIC melding

Voorafgaande aan de start van de werkzaamheden is er door IDDS Explosieven een KLIC melding uitgevoerd. Ter plaatse van het opsporingsgebied zijn alle kabels en leidingen, komende uit de KLIC melding, in kaart gebracht. Dit om schade, stagnatie en risicovolle handelingen te voorkomen.


Grondspiegelonderzoek

Het vermoedelijke inslagpunt lag onder het asfalt. Ten behoeve van de werkzaamheden is er een deel van het asfalt gezaagd en verwijderd. De grootte van dit gezaagde deel bedroeg circa 3,50 meter bij 7 meter. De dikte van het asfalt ter plaatse was circa 20 cm. Na het zagen van het asfalt is het asfalt verwijderd met behulp van een beveiligde13 rupskraan. Onder het asfalt bevond zich een puinlaag. Detectie vanaf deze puinlaag was niet mogelijk. Het puin bevatte veel “rood puin14” Dit puin is laagsgewijs verwijderd tot er grond zichtbaar werd.

Vanaf het moment dat de grond zichtbaar was is er op de volgende wijze ontgraven: V Iedere te ontgraven laag is vooraf met detectie apparatuur handmatig vrijgegeven; V De vrij te geven laagdikte werd ter plaatse bepaald maar bedroeg nooit meer dan 0,30 meter; V Indien er in de vrij te geven laag een verstoring werd gemeten, die voldeed aan het criterium zijnde een vliegtuigbom werd deze verstoring handmatig ontgraven en geïdentificeerd; V Een vrijgegeven laag werd vervolgens ontgraven met een beveiligde rupskraan; V Door deze werkzaamheden cyclisch te verrichten kan op een zeer veilige manier de gewenste diepte bereikt worden.

13 14

Beveiligd materieel: materieel aangepast conform bijlage 3, BRL-OCE 2007-2. Rood puin; rood puin of te wel baksteen wordt gebakken uit klei. IJzerhoudende klei geeft de baksteen na het bakken een rode kleur en kalkhoudende klei meer een gele kleur. IJzerhoudende klei verstoord detectie. 12010032/PvvO/ARI Pagina 9 van 22

Uitkomst grondspiegelonderzoek

Na circa 0,70 meter minus het bestaande maaiveld zijn wij op een tweetal in bedrijf zijnde stroomkabels gestuit. Wij hebben getracht hierom heen te werken. Tijdens deze werkzaamheden is gestuit op een gasleiding en een pvc leiding (hoogstwaarschijnlijk water). Vanaf dit moment was het niet mogelijk om zonder schade het onderzoek ter plaatse te vervolgen. Besloten is om op dit punt de werkzaamheden t.b.v. grondspiegelonderzoek te stoppen. De opdrachtgevers is hiervan op de hoogte gesteld. De kabels en leidingen bevinden zich in reeds geroerde grond. Hierdoor is het niet mogelijk om in deze fase een zinnige uitspraak te doen omtrent het wel of niet aanwezig zijn van een mogelijke inslagopening. Verwijderen bestrating

De bestrating, liggende voor pand 43, is door ons met behulp van een beveiligde kraan opgenomen en vervolgens afgevoerd. De bestrating bestond deels uit 30x30 tegels en deels uit rode gebakken steen. Dit was voor ons de reden om aan te geven dat dit verwijderd diende te worden vooraanvang van de detectie werkzaamheden. Dit deel van het opsporingsgebied betrof een parkeergelegenheid.

Verwijderen bomen

In het opsporingsgebied, zijnde de parkeerplaats, bevonden zich een drietal loofbomen. De opdrachtgever had het verzoek om deze loofbomen te kappen en de stobben te verwijderen. Vrijkomende materialen zijn door ons afgevoerd. De opdrachtgever heeft zorggedragen voor een kapvergunning.


Verwijderen ondergrondse funderingen van pand nummer 39

Volgens afspraak heeft de reguliere sloopaannemer alle bovengrondse infra behorende bij pand nummer 39 verwijderd en het opsporingsgebied opgeruimd achtergelaten. Door ons zijn vervolgens, onder saneringsregime, met behulp van een beveiligde rupskraan alle funderingen en restanten hiervan uit de bodem verwijderd. Vrijkomende materialen zijn door ons afgevoerd. Tijdens deze ontgraving is gebleken dat een groot deel tussen de funderingen vol stond met water. Hier is ontgraving uitgevoerd tot een diepte van 2,00 meter en daarbij werden betonnen ringelementen van waterputten aangetroffen. Vervolgens deze ontgraving open laten liggen tot nader overleg met de opdrachtgever. Afgesproken met de opdrachtgever is om de bodemvreemde stoffen op die locaties, dieper als 1,00 meter te laten zitten. Hierbij stond voorop dat er wel vrijgave diende plaats te vinden tot een diepte van 1,00 meter minus bestaande maaiveld. Egaliseren en gereed maken opsporingsgebied

Het opsporingsgebied is vervolgens met behulp van een beveiligde rupskraan geëgaliseerd ten behoeve van de computerondersteunde oppervlakte detectie. Alle detectie verstorende materialen en gereedschappen zijn vervolgens naar één locatie getransporteerd waar geen detectie hoefde plaats te vinden. De bouwhekken rond het opsporingsgebied zijn ter hoogte van asfaltweg verwijderd. Bouwhekken aan de straatzijde zijn blijven staan. Dit omdat onder het troittoir kabels en leidingen lopen en detectie daar zinloos is. Computerondersteunde oppervlaktedetectie

Tijdens de detectie is gebruik gemaakt worden van magnetometers in combinatie met een data logger plus Dgps. Er is detectie uitgevoerd met magnetometers van de firma Vallon GMBH” Er is bewust gekozen voor het uitvoeren van de werkzaamheden met behulp van de magnetometers van de firma Vallon GMBH, aangezien deze magnetometers uitermate geschikt zijn voor computer ondersteunende oppervlaktedetectie. Het dieptebereik van deze magnetometers is 4,5 meter, gezien vanaf de onderzijde van de sensorbuis (magnetometer). Voor het beschreven detectiesysteem geldt dat de daadwerkelijke diepte in relatie staat tot de grootte van het object.


Met behulp van de hiertoe noodzakelijke software (Vallon EVA 2000) zijn de tijdens de detectie verkregen digitale datasets geïnterpreteerd. De voor dit werk gebruikt GPS systeem betrof een DGPS ontvanger van de firma Omnistar. De nauwkeurigheid van dit systeem is ≤ 25 cm. Uitkomsten computerondersteunde oppervlakte detectie

Alle datasets zijn bruikbaar voor de vervolgwerkzaamheden. Tijdens het interpreteren van de data is het volgende gebleken: V In het terreingedeelte van pand nummer 39 bevindt zich tot een diepte van 1,00 meter minus huidige maaiveld geen vliegtuigbom van het kaliber 500 lb. V Onder het asfalt, tussen pand 39 en pand 43, bevindt zich tot een diepte van 1,00 meter minus huidige maaiveld geen vliegtuigbom van het kaliber 500 lb. V Het terreingedeelte, voorheen in gebruik als parkeergelegenheid, voor pand 43 is dusdanig zwaar belast met ferromagnetische15 verstoringen dat er in deze fase geen zinnige uitspraak gedaan kan worden omtrent het wel of niet aanwezig zijn van een mogelijke vliegtuigbom van het kaliber 500 lb.

Ondergrond met hierop het gedetecteerde terreingedeelte geprojecteerd.

15

Ferro-magnetisme: spontane en permanente magnetische velden rond een voorwerp dat uit een ferromagnetisch materiaal vervaardigd is. Ferromagnetische materialen zijn onder andere ijzer, kobalt en nikkel. 12010032/PvvO/ARI Pagina 12 van 22

Toelichting verstoringen

1

2

3 4

5

1. 2. 3. 4. 5.

Verstoring voormalig parkeerterrein, geen zinnige uitspraak mogelijk Verstoring kabels en leidingen onder trottoir Verstoringen dieper dan 1,50 meter, laten zitten in overleg met opdrachtgever16 Aardpen Verstoring fundering bestaand woningblok

16

Deze verstoringen worden veroorzaakt door de aanwezigheid van een waterput, inclusief fundatie, bestaande uit betonnen ringelementen. Deze verstoringen zoveel mogelijk verwijderd, dit werd echter bemoeilijkt door de hoeveelheid water ter plaatse. Dit besproken met de opdrachtgever. Aangezien de gewenste diepte van 1,00 meter minus bestaand maaiveld hier ontgraven is, is er besloten om de ontgraving te stoppen om vervolgens op te vullen met de uitgekomen grond. 12010032/PvvO/ARI Pagina 13 van 22

Advies opdracht 1

Gezien onze bevindingen en het geverifieerde feitenmateriaal bestaat er geen verhoogd risico om in het opsporingsgebied, zoals weergeven in de vrijgavetekening op pagina 20, een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb aan te treffen tot een diepte van 1,00 minus bestaand maaiveld – mits de reguliere vervolg werkzaamheden worden uitgevoerd zoals gepland. Uitzondering hierop is het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43. Dit is dusdanig verstoord dat geen uitspraak gedaan kan worden. Voor het deel van het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43 adviseren wij dan ook om het terrein laagsgewijs te ontgraven in combinatie met handmatige detectie. Door deze werkzaamheden cyclisch uit te voeren en alle verstoringen die kunnen duidden op de mogelijke aanwezigheid van een vliegtuigbom “in situ” te identificeren zullen risico’s geminimaliseerd en aanvaardbaar worden. IDDS Explosieven adviseert om de voorgenomen werkzaamheden (voor het nieuw te realiseren parkeerterrein) zoals gepland ten uitvoer te brengen met uitzondering van het voormalig parkeerterrein. Uitvoering opdracht 2

Aanleiding voor opdracht 2 is het feit dat er geen zinnige uitspraak gedaan kan worden over een deel van meetdata afkomstig van de eerste opdracht en het hieruit voortvloeiende advies: “Voor het deel van het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43 adviseren wij dan ook om het terrein laagsgewijs te ontgraven in combinatie met handmatige detectie. Door deze werkzaamheden cyclisch uit te voeren en alle verstoringen die kunnen duidden op de mogelijke aanwezigheid van een vliegtuigbom “in situ” te identificeren zullen risico’s geminimaliseerd en aanvaardbaar worden”

Opdracht Door “gemeente Middendelfland” is aan “IDDS Explosieven” voor de volgende werkzaamheden opdracht verleend: V Gecontroleerde ontgraving van een munitieverdacht terreingedeelte ter grootte van ca 20 meter x 15 meter; V Benaderen gebaseerd op een vliegtuigbom van 500 lb; V Vrijgave tot een diepte van 1,00 meter onder huidig maaiveld. De diepte staat in nauwe relatie tot de grootte van verstoringen; V Het benaderen, identificeren van verdachte verstoringen die voldoen aan het gestelde criterium. Deze werkzaamheden zijn onder explosieven condities en conform de “Beoordelings RichtLijn Opsporen Conventionele Explosieven” (BRL-OCE 2007-2) uitgevoerd.


Uitvoering heeft op de volgende wijze plaatsgevonden

V Iedere te ontgraven laag is vooraf met detectie apparatuur handmatig vrijgegeven; V De ingezette apparatuur betrof een actieve detector17, VMM-3 van de firma Vallon GMBH; V De vrij te geven laagdikte werd ter plaatse bepaald maar bedroeg nooit meer dan 0,30 meter; V Indien er in de vrij te geven laag een verstoring werd gemeten, die voldeed aan het criterium zijnde een vliegtuigbom werd deze verstoring handmatig ontgraven en geïdentificeerd; V Een vrijgegeven laag werd vervolgens ontgraven met een beveiligde rupskraan; V Door deze werkzaamheden cyclisch te verrichten kan op een zeer veilige manier de gewenste diepte bereikt worden. Uitkomsten

17

Actieve Detector: Creëert een primair magnetisch veld, alle metalen in dit magnetisch veld creëren op hun beurt een secundair magnetisch veld wat vervolgens gemeten wordt. Voordeel; relatief ongevoelig voor randverstoringen. Nadeel: dieptebereik is circa 0,30 meter.


V Tijdens het ontgraven is er een grootte betonnen plaat van circa 7,00 meter x 3,00 meter x 0,25 meter aangetroffen. Deze betonnen plaat is gewapend met beton ijzer. Hoogstwaarschijnlijk bevindt zich onder deze plaat een tank van een oud tankstation. Naast de betonnen plaat hebben wij een vermoedelijke vulopening aangetroffen van de tank. De grond rondom de betonnen plaat heeft een zeer zware lucht van gasolie. Er is op bepaalde delen een olieachtige substantie zichtbaar op het water. Dit is door ons gemeld bij de opdrachtgever met hierbij de opmerking dat wij dit niet kunnen vrijgeven in deze fase. V Er zijn zeer veel leidingen en kabels aangetroffen, deze zijn door ons verwijderd en buiten het opsporingsgebied gedeponeerd. De opdrachtgever verzorgt de afvoer hiervan. Tevens is door ons een waterleiding aangetroffen die nog in gebruik is maar niet op de KLIC melding staat aangegeven, hiermee dient in het vervolg stadium rekening gehouden te worden.


Advies opdracht 2

Een deel van het is het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43. Dit is dusdanig verstoord dat geen uitspraak gedaan kan worden. Voor een deel van het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43 bestaat er geen verhoogd risico om in het opsporingsgebied een vliegtuigbom van het kaliber 500 lb aan te treffen tot een diepte van 1,00 minus bestaand maaiveld. Dit is in de CAD bijlages weergegeven. Voor het deel van het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43 waar de betonnen plaat en de tank ligt adviseren wij opsporingsgebied op de volgende wijze te onderzoeken; V Uitgangspunt: alles wat in “schoon” zand ligt is na-oorlogs. Het aantreffen van een � vliegtuigbom hierin achten wij onwaarschijnlijk; � V De betonnen plaat verwijderen door middel van een zware rupskraan en terzijde leggen en hier met behulp van een crusher verwerken. Of de betonnen plaat laten zagen en de gezaagde delen laten verwijderen; V De ondergrondse tank vrij graven met behulp van een beveiligde rupskraan, de uitkomende vervuilde grond direct afvoeren; V Inhoud van de ondergrondse tank laten controleren; V Ondergrondse tank verwijderen door middel van de beveiligde rupskraan; V Vrijgekomen zijwanden van de ontgraving onderzoeken / detecteren tot er aansluiting is met de reeds onderzochte delen; V laagsgewijs te ontgraven in combinatie met visuele controle. Door deze werkzaamheden cyclisch uit te voeren en alle verstoringen die kunnen duidden op de mogelijke aanwezigheid van een vliegtuigbom “in situ” te identificeren zullen risico’s geminimaliseerd en aanvaardbaar worden.

Uitvoering opdracht 3

Aanleiding voor opdracht 3 is het feit Een deel van het is het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43. Dit is dusdanig verstoord dat geen uitspraak gedaan kan worden. Voor het deel van het voormalig parkeerterrein voor pand nummer 43 waar de betonnen plaat en de tank ligt adviseren wij het opsporingsgebied op een alternatieve wijze te onderzoeken. Opdracht Vervolgens is er een overleg gepland te Den Hoorn waarbij de volgende actoren aanwezig waren: V V V V

de van Geldergroep; IDDS Explosieven; De Gemeente Middendelfland; Adviesbureau D-plus.


Tijdens dit overleg heeft de Senior OCE Deskundige, dhr A.M.J. Rijpers, van IDDS Explosieven de volgende werkwijze voorgesteld: Uitgangspunten: V V V V

Aantal tanks zijn niet bekend; De tanks zijn na de tweede wereldoorlog aangebracht; De tanks liggen in een zandbed; Verwijderen olietank plus detectie

Werkwijze: 1. Verwijderen fietsenstalling; 2. Verwijderen betonnen afdekplaat door middel van: V Zagen of geheel verwijderen V Aan de kant schuiven en met crusher knippen, niet prikken, locatie is maar tot 1,00 meter minus maaiveld vrijgegeven; V Afvoer materiaal en al het betonijzer verwijderen; V Ontgraven tanks met mobiele kraan, met smalle bak of bananenbak alleen in het zand niet in het veen of zwarte grond (originele grondlaag); 3. Vrij graven gasolietanks; 4. Verwijderen gasolietanks; 5. Afvoer van opsporingslocatie 6. Bouwhekken aan zijde waar fietsenstalling stond verwijderen 7. Kraan van van Gelder 20 meter van opsporingslocatie. 8. Detectie en controle IDDS explosieven 9. Vrijgave locatie door IDDS explosieven Punt 1 en 2 door van Gelder zelf uit te voeren, zonder toezicht; Punt 3 t/m 10 onder toezicht en begeleiding van IDDS Explosieven Opdrachtgever/van Gelder neemt de saneringstaak op zich en zorgt voor juiste personeel en V&G plan. IDDS Explosieven voert werk uit op het huidige projectplan en conform dit projectplan. Van Gelder zorgt voor schaftkeet inclusief kachel en aggregaat; Er komt één PvvO18 voor de gehele locatie en alle werkzaamheden.

18

PvvO; Proces verbaal van Oplevering 12010032/PvvO/ARI Pagina 18 van 22

Door “gemeente Middendelfland” is aan “IDDS Explosieven” voor de volgende werkzaamheden opdracht verleend voor de hiervoor opgesomde werkzaamheden. Deze werkzaamheden zijn onder explosieven condities en conform de “Beoordelings RichtLijn Opsporen Conventionele Explosieven” (BRL-OCE 2007-2) uitgevoerd. Uitvoering heeft op de volgende wijze plaatsgevonden

V Van Gelder heeft de fietsenstalling verwijderd; V Tijdens de eerste keer geprobeerd te hebben om de betonnen plaat te verwijderen is gebleken dat deze gewapend was met stalen buizen en de dikte meer dan 0,30 meter bedroeg, werkzaamheden gestaakt en een alternatief gezocht; V Na stagnatie door de vorstperiode is de betonnen plaat alsnog gezaagd en in delen verwijderd; V De vrijgekomen brandstoftanks (2x gasolie, 1x benzine) zijn vrij gegraven en over de lengte doorgeslepen; V Het in tanks aanwezige zand is vervolgens verwijderd en afgevoerd; V De tanks zijn vervolgens verwijderd en elders op het terrein opgeslagen; V Na het verwijderen van alle detectie belemmerende voorwerpen is het resterende terreingedeelte vervolgens handmatig met een magnetometer onderzocht; V Hierbij zijn geen significante verstoringen waargenomen.


Bevindingen

Tijdens het veldonderzoek is er door ons geen vliegtuigbom van 500 pond aangetroffen in de eerste meter onder het bestaande maaiveld. Gezien onze bevindingen en het geverifieerde feitenmateriaal bestaat er geen verhoogd risico om in het opsporingsgebied, zoals weergeven in de vrijgavetekening, een vliegtuigbom van het kaliber 500 pond aan te treffen tot een diepte van 1,00 minus bestaand maaiveld – mits de reguliere vervolg werkzaamheden worden uitgevoerd zoals gepland. Vrijgave

Het groen gearceerde gedeelte geven wij vrij tot een meter minus het bestaande maaiveld. Deze vrijgave is gebaseerd op het mogelijk aanwezig zijn van een vliegtuigbom van het kaliber 500 pond. De vrijgave betreft een diepte van één meter vanaf het huidige maaiveld. Het rood gearceerde terreingedeelte is niet vrij te geven. Dit is het terreingedeelte waar nog kabels en leidingen lopen.


Vervolg advies

Zoals uit de vrijgave blijkt wordt er een grondpakket met een laagdikte van 1,00 meter vrijgegeven. Gebaseerd op het vooronderzoek van de EODD in combinatie met onze bevindingen tijdens ons veld onderzoek kunnen wij niet uitsluiten dat er zich mogelijk een vliegtuigbom van 500 pond onder dit grondpakket bevindt. Om te kunnen bepalen tot op welke diepte de eventuele bom zich zou kunnen bevinden dienen er sonderingsgegevens te zijn van het onderzoeksgebied. Hierbij kan er vastgesteld worden waar zich de eerste “dragende” laag bevindt. Met een dragende laag wordt in dit PvvO bedoeld een laagdikte van minimaal 1,00 meter met over heel deze laagdikte een conusweerstand van 10 megaPascal. Deze laagdikte mag ook resultante zijn van diverse lagen waarbij de diepst gelegen laag de “dragende” laag zal zijn. Het uitvoeren van deze sonderingen, indien nog niet voorhanden, dient uitgevoerd te worden buiten een straal van 20 meter van het vermoedelijke inslagpunt. Afhankelijk van deze resultaten zal een vervolg (veld) onderzoek twee kanten op kunnen gaan, overigens kan er ook een combinatie uitgevoerd worden. Optie 1.

Indien de eerste dragende laag zich niet dieper bevindt dan 4,50 meter minus het maaiveld ten tijde van de detectie dan dient er computerondersteunde19 oppervlakte detectie uitgevoerd te worden. Hierbij zullen grootte objecten in de bodem die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van 500 pond gevisualiseerd worden. Het benaderen en verwijderen van deze objecten wordt vervolgens beschreven in een voor dat project van kracht zijnde projectplan inclusief een plan van aanpak. Optie 2.

Indien de eerste dragende laag zich dieper bevindt dan 4,50 meter minus het maaiveld ten tijde van de detectie dan dient er computerondersteunde diepte detectie uitgevoerd te worden. Tijdens computerondersteunde diepte detectie wordt de meetsonde die zich normaliter boven het maaiveld bevindt in de bodem ingebracht. Dit kan op verschillende manieren, het boren van meetbuizen en hierin de sonde neerlaten of het “prikken” met een sonde aan een sondeervoertuig. Er dient detectie uitgevoerd te worden tot de eerste dragende laag. Hierbij zullen grootte objecten in de bodem die kunnen duidden op de aanwezigheid van een vliegtuigbom van 500 pond gevisualiseerd worden. Het benaderen en verwijderen van deze objecten wordt vervolgens beschreven in een voor dat project van kracht zijnde projectplan inclusief een plan van aanpak.

19

Computerondersteund; de geregistreerde data wordt vastgelegd in een datalogger en op een later tijdstip geëvalueerd. 12010032/PvvO/ARI Pagina 21 van 22

Opmerking/ toevoeging:

Het gehele opsporingsproces voor wat betreft dit project is gebaseerd op één getuigenverklaring. Zonder een waarde oordeel te geven over het reeds uitgevoerde vooronderzoek dan wel de getuigenverklaring kan het een optie zijn om nogmaals een vooronderzoek te laten uitvoeren. Kwaliteitseisen vooronderzoeken

Sinds de invoeren van de BRL-OCE20 in 2007 is de kwaliteit van de vooronderzoeken aanzienlijk gestegen. Vanaf 2004 gelden er voor de branche van de explosievenopsporing stringente eisen en regels waaraan de opsporing van achtergebleven explosieven uit de Tweede Wereldoorlog aan moet voldoen. Na het verschijnen van de BRL-OCE is binnen de Vereniging voor Explosieven Opsporing (VEO) verder gewerkt aan het verscherpen van de eisen die worden gesteld aan het vooronderzoek. Doelstelling hierbij was om eenduidigheid te verkrijgen in de bureaustudies van de opsporingsbedrijven die binnen de branche op dit gebied actief zijn. Het resultaat is een gereviseerde normtekst, tot stand gekomen door de Werkgroep Vooronderzoek OCE (bestaande uit deskundigen uit het werkveld). De gereviseerde normtekst wordt naar verwachting in 2012 opgenomen in de BRLOCE . Een belangrijk onderdeel van de verscherpte onderzoekeisen is het feit dat er een onderscheid gemaakt wordt tussen verplichte en optionele bronnen. Bij het opstellen van deze aanbieding is rekening gehouden met onderstaande verplichte bronnen. Optionele bronnen worden enkel na overleg met de opdrachtgever geraadpleegd en indien blijkt dat deze een aantoonbare meerwaarde voor het onderzoek kunnen betekenen. Wellicht is het optie, met name met het oog op de financiële consequenties voorafgaande aan de reguliere werkzaamheden, dieper dan 1,00 meter minus het huidige maaiveld, nogmaals een vooronderzoek te laten uitvoeren en niet om het gehele onderzoek klakkeloos te baseren op één getuige verklaring. De mogelijkheid bestaat dat er meer feitenmateriaal boven tafel komt waarbij het één en ander verklaard kan worden. Feit blijft overigens indien er geen nieuw feitenmateriaal wordt aangetroffen ik mijn advies tot het uitvoeren van een vervolg (veld) onderzoek hanteer. Senior OCE Deskundige, IDDS Explosieven �

A.M.J. Rijpers (Albert) �

20

BRL-OCE; Beoordelings RichtLijn – Opsporen Conventionele Explosieven 12010032/PvvO/ARI Pagina 22 van 22

43, Den Hoorn

Recommend Documents