4
Fietsroute 4
Een Schone Leij
‘Met een schone Leij beginnen’. Dat is wat Waterschap De Dommel voor ogen staat met het stroomgebied van de Leij-beken ten zuiden van Tilburg. Vanuit België stromen de Poppelsche en Rovertsche Leij Nederland binnen om vanaf Goirle gezamenlijk verder te gaan als de Nieuwe Leij richting Tilburg. Het plan ‘Met een schone Leij beginnen’, moet overstromingen die hier vaak voorkwamen, tegengaan en de beken een betere ecologische functie geven. In de toekomst krijgt water hier meer de ruimte: het overtollige water mag naar gebieden stromen, die zijn ingericht om water tijdelijk te bergen. Daarnaast krijgen de beken een bochtiger verloop, zodat meer variatie ontstaat in stroomsnelheid, profiel en waterdiepte. Daardoor komen er meer soorten water- en oeverplanten en dat is weer gunstig voor onder meer vlinders, libellen en amfibieën. Vanuit het centrum van Goirle fietst u eerst langs en over de verschillende takken van de Leij. Onderweg passeert u weidse akkers en kleine boerengehuchten als Breehees. Ze worden afgewisseld door natuurgebied de Regte Heide en de landgoederen Nieuwkerk en Gorp en Roovert. Dit laatste, uitgestrekte landgoed bestaat uit een fraai bos met onderbegroeiing van hoge varens. Erdoorheen kronkelt de Roovertsche Leij, die u bij de Paradijsbrug passeert. De doorzetter kan de route met tien kilometer uitbreiden. Het is de inspanning zeker waard, want in dat geval komt u langs het Rooverts Ven. Overigens niet zozeer een ven, maar meer een groepje drassige weilanden. Het waterschap wil de Roodloop, die hier tot tachtig jaar geleden nog stroomde, herstellen. De lange route doet ook het bekende Vrijthof in Hilvarenbeek aan. De moeite van een pauze zeker waard.
20
Praktische informatie Start en eindpunt In Goirle op de hoek Kerkstraat-BergstraatTilburgse Weg voor de St. Janskerk. Lengte 18 km, uit te breiden naar 28 km via Hilvarenbeek (in routebeschrijving van kp 50 naar kp 38). Parkeren In Goirle gratis en onbeperkt op parkeerterrein Waterspoor op de hoek Bergstraat-Parallelweg (in het centrum maximaal drie uur parkeren met gebruik van blauwe schijf) Bereikbaarheid startpunt met OV Vanaf station Tilburg stadsbus 1 naar Goirle, uitstappen halte Dorpstraat, ma t/m vr 4x per uur, za en zo 2x per uur. Fietsverhuur Geen. Fietsroutenetwerk Midden-Brabant, www.routebureaubrabant.nl, in Goirle en Hilvarenbeek wijkt de route af van dit netwerk. Eten en drinken Diverse horecagelegenheden in het centrum van Goirle. Breehees, De Breese theetuin, www.breehees.nl/theetuin Hilvarenbeek, diverse horecagelegenheden op het Vrijthof.
21
Fietsroute 4
lengte 18 of 28 km
36
35
77 50
22
= 1 km
38
Topografische ondergrond (c) Topografische Dienst Kadaster Emmen
Routebeschrijving Ruiters op Regte Heide
Kijkpunten A Een schone Leij Onder de naam ‘Met een schone Leij beginnen’ wordt er in het stroomgebied van de Leij-beken (Poppelsche Leij, Rovertsche Leij, Nieuwe Leij en Oude Leij) gewerkt aan het oplossen van de wateroverlast. Daarnaast wordt de ecologische functie van de beek verbeterd. Ten zuiden van Goirle is het gebied de Vloeder Zuid in 2005 door Waterschap De Dommel opnieuw ingericht. Regelmatige wateroverlast in het beekdal van de Nieuwe en de Oude Leij vormde de aanleiding tot deze herinrichting. Er zijn twee nieuwe kronkelende tracés gegraven voor de Rovertsche en Poppelsche Leij. Een automatische stuw voert bij hoogwater het water af naar een waterbergingsgebied, waar tijdelijk 60.000 kubieke meter water kan worden opgevangen. In 2008 is het gebied Beeksedijk West ingericht: een gebied van circa 15 hectare waarin waterberging mogelijk is als de Vloeder Zuid vol staat.
Goirle – Breehees Op pleintje met gezicht naar St.-Janskerk RA Bergstraat in fietsen. Tweede straat LA, Watermolenstraat ri Breehees. Klinkerstraat langs fabriek afrijden en via brug Nieuwe Leij oversteken. Direct daarna bij kp 36 RA ri kp 35, onverharde Molendijk. Op splitsing RA, verharde Breehees (kijkpunt A). Na 1 km op splitsing RA ri kp 35, nog steeds Breehees. Breehees – kp 35 Na 500 meter via bruggetje Rovertsche Leij oversteken. Eerste Schoor volgen. Aan het eind RA fietspad langs Poppelseweg. Na 500 meter Poppelsche Leij oversteken. Na bruggetje tweede straat LA bedrijventerrein in, Nobelstraat. Op splitsing RA De Hemeltjes. Aan het eind LA Tijvoortsebaan. Op kruising LA ri kp 35 Nieuwkerksedijk. Bij tankstation RD doodlopende weg in ri kp 35. Bij stoplichten provinciale weg N283 oversteken.
Kasteel Gorp
Poppelsche Leij B De Poppelsche Leij heeft binnen Landgoed Nieuwkerk nog een redelijk natuurlijk verloop. Het waterschap wil ervoor zorgen dat de stroomsnelheid iets omlaag gaat en er voldoende paai- en broedplaatsen ontstaan voor allerlei vissen en vogels. Dit kan worden bereikt door oude beekmeanders weer te laten aansluiten. De beek krijgt de ruimte om bij hoogwater buiten zijn oevers te treden. Oude poelen die er nog liggen, worden opgeschoond. 23
Oude Leij bij Goirle
Kp 35 – N283 Op splitsing bij kp 35 RD klinkerstraatje ri kp 77. Volg schelpenpad parallel aan klinkerstraat langs bos en Regte Heide. Aan het eind nog even klinkerstraat RA volgen. Op kruising bij kp 77 LA ri kp 50 en Hilvarenbeek. Na 100 meter bij grenspaal 211 Poppelsche Leij nog eens oversteken (kijkpunt B). Brede onverharde weg afrijden. N283 – kp 50 Aan het eind provinciale weg oversteken en op fietspad LA. Na 25 meter bij P-62537 direct weer RA Gorp aan de Leij ri Gorp. Volg halfverharde weg landgoed Gorp en Roovert in. Na 1,5 km bij Paradijsbrug de Rovertsche Leij oversteken (kijkpunt C). Kp 50 – Goirle Op splitsing bij kp 50 LA ri kp 38 *. Na 400 meter bij P-21311 RA ri Hilvarenbeek. Passeer het kasteeltje. Op splitsing bij kp 38 LA ri kp 36. ** Klinkerstraat door bos en langs akkers bijna 4 km volgen. Vlak voor Goirle bij kp 36 RA ri kp 37. Aan het eind LA bruggetje over ri centrum (rechts is kijkpunt F). RD tot voor St.-Janskerk fietsen.
24
C Paradijsbrug Volgens taaldeskundige Joannes Goropius Becanus (1519-1572) is het Nederlands de enige taal die van de oertaal afstamt. Hij beweerde dat Adam en Eva Nederlands hebben gesproken en dat het Aards Paradijs in Nederland lag. Waar of niet, de brug over de Rovertsche Leij is in elk geval genoemd naar ‘het paradijs’. De Rovertsche Leij ontspringt in België en vormt samen met de Poppelsche Leij de bovenloop van de Nieuwe Leij. Waterschap De Dommel richt de oevers van deze beken in als ecologische verbindingszone, zodat vlinders, libellen en amfibieën een groter leefgebied krijgen.
Herstel Rooverts Ven D Een echt ven is het Rooverts Ven niet, eerder een laaggelegen, nat gebied. Vroeger stroomde hier het beekje de Roodloop. Het verdween in de jaren ’30 van de vorige eeuw, nadat agrariërs nieuwe sloten hadden gegraven en de oude loop hadden gedempt. Het waterschap gaat in samenwerking met de landinrichtingscommissie de oorspronkelijke situatie herstellen, zodat het riviertje de Roodloop weer zijn oude route kan volgen. De naam Roodloop verwijst naar ijzerhoudend grondwater dat uit de bodem omhoog de beek inkomt.
E Vrijthof Net als Maastricht heeft Hilvarenbeek een Vrijthof. De naam betekent ‘omheinde plek’. Waarschijnlijk was het oorspronkelijk een omsloten voorhof van de kerk. De huidige kerk stamt uit de 15e eeuw en is een fraai voorbeeld van Kempische gotiek. De majestueuze lindeboom op het plein stamt uit 1676.
Beeksedijk West F Langs de Oude Leij krijgt een aantal landbouwpercelen bij hevige regenval te maken met overstroming. Waterschap De Dommel wil de wateroverlast rond Goirle beter beheersen door water te bergen in het gebied tussen het Trambaantje en de Beeksedijk in Goirle. Het plan ‘Beeksedijk West’ voorziet in de aanleg van een kade, zodat overtollig water niet meer naar de aangrenzende landbouwpercelen kan stromen. Verder zal het maaiveld worden afgegraven, zodat zich hier moerasplanten en andere vochtminnende plantensoorten kunnen vestigen.
* Uitbreiding Hilvarenbeek Kp 50 – Hilvarenbeek Op splitsing bij kp 50 LA ri kp 40. Halfverharde weg volgen, later fietspad parallel aan weg. Bij P-21551 fietspad LA/RD volgen. Na 200 meter bij P-21312 LA ri Hilvarenbeek. Fietspad langs halfverharde Roovert volgen (na 1 km is rechts kijkpunt D). Bos verlaten over Roovertsedijk naar Hilvarenbeek fietsen. Op splitsing RD Klein Loo ri centrum. Hilvarenbeek – kp 38 Op Vrijthof voor grasveld RA (kijkpunt E). Aan het eind LA. Voor kerk LA. Aan het eind van Vrijthof RA ri Goirle. Eerste straat LA Doelenstraat. Derde straat LA. Voor molen RA/RD Apollostraat. Voor zwembad LA St.-Sebastiaanstraat. Tweede straat RA Petershemstraat. Aan het eind LA Herlaerstraat. Op kruising RA Groot Loo ri Gorp. Op splitsing LA/RD ri kp 38. Bos in fietsen, Gorp. Op splitsing bij kp 38 RA ri kp 36. Volg route verder bij **.
25
