www.kobrugge.be/pastoraal
1. Thema januarimaand 2013
GYMZAAL - WEL IN JE VEL 2.
Gebeden van de week januari 2013 De vier weken van de maand januari staan in het teken van: Nieuwjaar, 'geluk en voorspoed', sporten, lichaam, fair-play. -zie website!-
3. drie klascelebraties voor de januarimaand rond het thema
' IK ZIE HET IN JOU'.
Deze kunnen elk afzonderlijk worden gehouden.
1
3.1. 'het zien' 3.2. 'dragen'
3.3. 'goede wensen' Verdiepingsmoment aansluitend bij 3.1 3.2 3.3 Is bedoeld als verdiepingsmoment voor een personeelsvergadering. Deze verdieping kan ook totaal los worden gebruikt van de celebraties. Deze verdieping sluit ook aan bij het jaarthema van parochiepastoraal 2012-2013: 'Een andere kijk - leven als christen'.
3.4.'(hèt)goede wensen' 3.5. toelichting en achtergrond bij het verhaal van de lamme voor de leerkracht 4. Verdiepingsmoment voor een eerste personeelsvergadering van de januarimaand.
'MENSEN, VEEL GELUK' aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
1. thema januarimaand 2013 We willen zoeken naar ‘het méér op de school’. Op school is er méér dan we op het eerste zicht kunnen vermoeden. We blijven letterlijk ‘dicht bij huis’ en gaan concreet op verkenning in en doorheen 10 diverse ruimtes op de school. We door-kruis-en de school in de hoogte, de diepte en in haar volle breedte: ‘van links naar rechts, van boven naar onder’. We bezoeken 10 concrete plaatsen op de basisschool en vragen ons af hoe we dààr op een christelijk geïnspireerde manier aan de slag kunnen. We zoeken volop aansluiting bij de dagdagelijkse dynamiek van het schoolleven. Deze 10 schoolruimtes zijn eyeopeners om te kijken naar het kind en de onderwijsverstrekker die ze ‘behuizen’ en tot wie we zeggen: “Plus est en vous”! Verder willen we onszelf 10 maanden laten bevragen. Hoe is het mogelijk om de christelijke inspiratie ter plekke handen en voeten te geven? Het méér dan het gewone in elkaar te laten oplichten? De plaatsen en de mensen die we er treffen, zijn zo kruispunten van ontmoeting en verdieping. Telkens wordt er tijd en ruimte gemaakt om in DIALOOG te gaan met de eigen katholieke traditie enerzijds en met de aanwezige werkelijkheid anderzijds. De katholieke school is immers een open school die vanuit de persoon en de boodschap van Jezus van Nazareth bouwt aan een wereld waarin plaats is voor iedereen, in de eerste plaats voor de mens in nood.
Januari is de maand van wensen: “Goede gezondheid!”. En ook de maand van ‘de rush op fitness’: “Dit jaar ga ik sporten”! In het aanbod voor die maand gaan we ‘bewogen bewegen’!...
2
Januari 2013
gymzaal
wel in je vel
Meer dan sport Voor mij is de sport -vanuit internationaal standpunt beschouwd- een van de belangrijkste factoren van de maatschappij. Van de sport kan dikwijls een emanciperende werking uitgaan. Natuurlijk is niet iedereen in de sportwereld overtuigd van die sociale waarde, maar het is wel zo en het loont de moeite om zich er verder voor in te zetten. Toen ik begin jaren 1970 mijn carrière in de sport begon, stond de geneeskunde in dienst van de sport. Nu constateer ik hoe het voetbal -de sport die ik het best ken- dikwijls ten dienste staat van de Gezondheidszorg. Na de wereldbeker in Zuid-Afrika stichtte de FIFA er een twintigtal Centers of Hope. Die centra geven sportinstructie, maar ook heel wat adviezen die de gezondheidszorg en de algemene hygiëne ten goede komen. Ook in de opvoeding speelt de sport wereldwijd een belangrijke rol. De jeugdtrainer is soms zelfs belangrijker dan de leerkracht op school. Een goede jeugdtrainer kan bij de jeugd tal van vaardigheden bijbrengen die van de sportman ook een mooier mens maken: leren winnen en dus ook leren verliezen, in teamverband leren werken en dus iets van zichzelf opofferen, leren rekening houden met de zwakste schakel en dus het onvolmaakte leren respecteren, waarden als fair play, respect, kracht, weerbaarheid kunnen via de sport ook voor het dagelijks leven gepromoot worden. Al die waarden -die ik zelfs christelijk zou durven noemen- kenmerken de sport op haar best. Sport is duidelijk veel meer dan sport. Ik ben gelukkig dat ik de wereld van de sport zo van dichtbij heb leren kennen. We moeten vanuit onze verantwoordelijkheid in de wereld van de sport blijvend erover waken dat in onze begeleiding de positieve waarden de overhand krijgen. Michel D’Hooghe, in ‘Geloven in de toekomst’, uitgeverij Pelckmans
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
3.ik zie hèt in jou! -er zit méér in jou-
Bijbelverhaal de lamme. Het was enkele dagen later, toen Jezus terug was gekomen naar Kafarnaum. Men kwam te weten dat hij in het huis was. En daar verzamelde zich een hoop volk. Er was geen plekje meer over, zelfs niet in de buurt van de deur. En Hij voerde met hen het woord. Ook wij kwamen daar aan. Wij wilden namelijk een verlamde man brengen tot bij Jezus. We waren met zijn vieren om hem te dragen.
3
Zij droegen mij. Ik lag verlamd op een draagbed. Maar we konden dus niet tot bij Jezus geraken, omwille van al het volk. Toen begonnen ze de dakbedekking weg te nemen, boven Hem. En zodra ze een opening hadden, lieten ze mij naar beneden zakken, terwijl ik in mijn bed lag. Jezus zag hen, Jezus zag hun geloof. Toen zei Hij tegen mij: ‘Kind, jij begint vandaag een nieuw leven’.
Wij, wij zaten erbij. Wij, ik bedoel: wij geleerden, kenners van het geloof. Wij zaten daar en hoorden wat Jezus zei. En bij onszelf maakten wij de bedenking: ‘Hoe kan die zoiets zeggen? Wie denkt die man wel dat hij is? Wie kan vergeven tenzij God alleen?’ Maar Jezus doorzag wat er in ons omging, en hij sprak ons aan: "Waarom zitten jullie in jezelf zulke bedenkingen te maken? Wat kost meer moeite? Tot deze verlamde zeggen dat zijn zonden worden vergeven, of zeggen: sta op en neem je bed en wandel?" En toen zei Hij nog: "Jullie moeten weten dat de Mensenzoon op aarde het vermogen heeft om nieuw leven te geven."
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
Wij stonden errond met zijn allen. Wij zagen en hoorden alles. Op dat ogenblik richtte Jezus zich weer naar de verlamde man. En Hij zei: ‘Ik zeg je, sta op, neem je bed en ga naar huis’. En de man is opgestaan, en direct nam hij zijn bed en hij ging naar buiten. Voor ons aller ogen. We waren allemaal verrukt en loofden God. ‘Dit hebben we nooit zo gezien’, zeiden we. Navertelling naar Mc 2, 1-12
4
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
3.1. impuls 'het zien' ‘Jezus zag hen. Jezus zag hun geloof.’ … Ik zie het in jou – Ik zie het in mij … Jezus ziet het geloof van de vier dragers. Hij ziet het door wat ze doen en door hoe ze doen ondanks de moeilijke situatie. Niet iedereen ziet het. Kan jij het zien in mensen? Kan jij het zien in jezelf? kleuters/jongere kinderen: spel Leerkracht gaat rond in de kring met vergrootglas en zegt "Ik zie, ik zie wat jij niet ziet…" (eerst gewoon vb. ik zie een meisje met blonde haren, daarna vb. ik zie iemand die altijd lacht…) kinderen raden naar wie of wat de juf/meester ziet. Vraag: ‘Wil(len) ik/we eens proberen te kijken met de ogen van Jezus?’ (Laten we eens het Jezusbrilletje opzetten.) Vertel dan iets/anekdote over hoe en waar je het gezien hebt bij de kinderen. (Laat de kinderen dit ook eens proberen) of spellied
5
Leerkracht gaat rond in de kring met vergrootglas en zingt het lied (melodie: 'Ik zag twee beren') vb. 'Ik zag Lise, Ruben troosten, oh dat was een wonder, het was een wonder boven wonder dat die vrienden troosten konden…hihihi…hahaha…ik stond erbij en ik keek ernaar.' (Elkaar helpen, heel fijn spelen, vriendjes worden… Vul dit verder aan samen met de kinderen) oudere kinderen: a) vergrootglas maken voor elkaar Toon onderstaande prent. Wat zie je ? Naar wat kijkt Jezus ? Wat ziet Hij? Naar waar kijkt Jezus ? Laten we proberen om ook eens naar elkaar te kijken met de ogen van Jezus.
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
Noteer volgende woorden aan bord of hang deze woorden goed zichtbaar op. ‘goedgezind, eerlijk, helpen, stil, steun, luisteren, lief, inzet, hartelijk, echt, gelovig, gevoelig …’ Geef elk kind een vergrootglas op papier en laat ze hun voornaam in de handvat/steel schrijven. Elk kind geeft zijn vergrootglas aan het kind aan de rechterkant zodat iedereen het vergrootglas van een andere klasgenoot heeft. Dan schrijft ieder een woord in de loep dat weergeeft wat hij al eens heeft gezien in dat kind. Je kan dit ook per twee laten doen. Laat de kinderen dan twee woorden kiezen per kind. Plaats al de vergrootglazen rond een kaars. Laat de kinderen rond de kaars plaatsnemen en om beurt vertellen waar, hoe en wanneer men het gezien heeft bij de klasgeno(o)t(en). Sluit af met het volgende : ‘God, we hebben vandaag naar elkaar mogen kijken. We probeerden te kijken met de ogen van Jezus. Zo hebben we kunnen ontdekken dat de geest van God werkzaam is voor wie het wil zien.’
6
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
b) dit kan ook nog met klas vijf of zes: schilderijen bekijken Toon de kinderen enkele beelden/schilderijen.
Vraag: Welk beeld spreekt jou het meest aan? Wie ben jij op het schilderij? Wie zou jij willen zijn? Waarom? Geef elk kind een prent van het verhaal uit de grootnieuwsbijbel. Geef ze de opdracht om er iets aan toe te voegen van henzelf. (om er wat bij te tekenen, iets te kleuren, een tekstballon te schrijven… ) Hang deze kunstwerken daarna op in gang of klas.
7
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
3.2. impuls 'dragen' ‘Wij wilden namelijk een verlamde man brengen tot bij Jezus…’ Wie wil jij ‘tot bij Jezus brengen’? Aan wie wil jij/willen wij denken? Voor wie wil jij het opnemen? Wie wil jij op het doek leggen? Schrijf op een ster de naam van deze perso(o)n(en) en leg of prik deze ster in de draagdoek. Doe een kaars aan en bid samen een gebed.
kleuters en jongere kinderen dragen Laat de kinderen ervaren hoe ook zij kunnen dragen. Alleen, samen. Wie willen ze tot bij de kerststal (als die er nog staat in de klas na de vakantie) dragen? Robbie die arm is? Jules die pijn heeft aan zijn been? Hup die zich alleen voelt? Rikki die ziek is? Geef een draagdoek en laat ze dragen. Laat ze ook elkaar dragen. ‘Wie wil gedragen worden? Waarom?’ Kunnen ze ook de juf/meester dragen. ‘Is de juf soms ook verlamd?’Probeer!
8
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
3.3. Impuls 'goede wensen' ‘Toen begonnen ze de dakbedekking weg te nemen…’ In het verhaal komt de wending ten goede van bovenaf. Ook wij leggen ons huis open van bovenaf. We laten onze wensen naar beneden zakken, als hoop die van ‘bovenaf’ binnenkomt. kleuters/jongere kinderen wensballonnen maken Weet je nog wat de vier mannen deden om de verlamde man bij Jezus te kunnen brengen? Het dak werd opengemaakt. Hoe zou Jezus zich toen gevoeld hebben toen hij naar boven keek? Zou het kunnen dat zijn hart warm werd toen hij naar boven keek en zag wat er gebeurde? (Toen Hij zag wat er van boven naar beneden kwam) Zijn wij rond Nieuwjaar ergens op bezoek geweest? Hoe hebben wij met Nieuwjaar iemand blij gemaakt? Kunnen wij iemand blij maken? Was er iemand blij met jullie nieuwjaarswensen - nieuwjaarsbrief? Hoe weet je dat? Hoe hebben jullie dat gevoeld?
9
Kunnen wij ervoor zorgen dat wij Jezus ook blij maken? Hoe zouden we dat kunnen doen? Zou het kunnen dat ons eigen hartje daar dan ook een beetje warm van wordt? Zeg tegen de kinderen dat je samen met hen op bezoek wil gaan in de andere klassen. Vertel hen dat ze iets kunnen maken waar de anderen blij van worden. Laat de kinderen kaartjes en/of ballonnen versieren met sterren of hartjes om te schenken. Hierop kan volgende zin staan: ‘Een hartje warm en klaar/een sterretje helder en klaar, voor jou in het nieuwe jaar.’ sterzingen met wensballonnen Draag samen met de klasgroep deze wensen uit naar andere klassen, secretariaat, zorgleerkracht, poetsvrouw… in de school. (Eventueel ouderen in de straat.) Dit kan verkleed als de drie wijzen. (Je hebt dan eerder al wel verteld dat de wijzen geschenken hadden voor Jezus. Hier kon je de vraag stellen: ‘Welk geschenk zou jij aan Jezus willen geven? Als je denkt aan de verhaaltjes over Jezus; ‘Waar werd Jezus blij van bij Zacheüs, bij de verlamde man…? Hoe zou jij Jezus blij kunnen maken? Wat kan jij doen?’) G A D G A D Melchior en Balthazar, kwamen uit het oosten, kwamen uit het oosten Melchior en Balthazar, kwamen uit het oosten met hun vriend Caspar. En wij wensen jullie hier, een gelukkig Nieuwjaar, een gelukkig Nieuwjaar En wij wensen jullie hier, een gelukkig Nieuwjaar en een hoop plezier! Melchior en Balthazar, kwamen uit het oosten, kwamen uit het oosten Melchior en Balthazar, kwamen uit het oosten met hun vriend Caspar. En wij wensen jullie graag, vele lieve dingen, vele lieve (blije) dingen En wij wensen jullie graag, vele lieve dingen, het begint vandaag!
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
Dag Jezus, ik stuur een nieuwjaarskaart naar alle mensen die op deze wereld wonen. Ik wens iedereen heel veel geluk, veel liefde, veel plezier… Nooit meer ruzie of oorlog in het nieuwe jaar! Amen. Goede God, bij het begin van dit nieuwe jaar heeft iedereen goede voornemens: papa gaat wat meer fietsen, mama wil gezonder eten, oma wil Engels leren… Ik vind het bijzonder, God dat ieder van ons altijd opnieuw verlangt het beste van zichzelf te geven. Amen.
10
Goede God, wij noemen Jou Vader. Vader van alle mensen, waar ook ter wereld. Geef dat in dit nieuwe jaar de mensen elkaar elke dag een stukje liever zien. Geef dat wij mogen erkennen dat we allen broers en zussen zijn van elkaar. Zo wordt het een jaar met heel veel warmte en licht voor iedereen. Amen. We beginnen weer een nieuw jaar, God. Wil me alsjeblieft helpen om elke dag een goede vriend te zijn. En geef me de durf om aan iedereen over Jou te vertellen, zoals de herders aan iedereen vertelden over Jezus.
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
oudere kinderen Wat doen de vier mannen om de verlamde man bij Jezus te kunnen brengen? (Het dak wordt opengelegd en Jezus kijkt naar boven.) ‘Het huis gaat vanboven open.’ Waarom zou de schrijver dat zo schrijven? Zou dat iets te maken kunnen hebben met God? Kunnen wij onze klas ook openmaken en eens naar buiten gaan? zoeken in de natuur Laat de kinderen naar buiten gaan met een plastic zakje, blaadje papier en potlood. Zeg dat ze buiten in de natuur iets mogen zoeken dat er is. Iets dat zich laat vinden, iets dat ‘gegeven’ is van bovenaf, zomaar… Laat ze al hun zintuigen gebruiken: het kan iets zijn om te horen, iets om te zien, iets om te voelen… iets open, iets gesloten, iets van niks. Laat ze dat opschrijven, tekenen of oprapen en in hun zakje stoppen… Binnen in de klas is rustige muziek en de kinderen leggen alles in het midden op een tafel of op de grond. Laat de kinderen met open handen en de handpalm naar boven in een kring gaan zitten en de dingen van buiten zo in stilte ontvangen. Je kan de kinderen er iets bij laten zeggen of je kan er stil naar kijken. (Wie wil iets kort zeggen over wat hij/zij meebracht?)
11
Tip : leg alles op een symbooltafeltje zodat dit tijdens de volgende maanden verder leeft in de klas. Scheppende God, elke dag is er iets nieuws rondom ons. In de klas, bij onszelf, in de natuur, in de wereld. Dank U wel voor al het mooie dat wij mogen zien, horen, ruiken, smaken en voelen… Geef dat wij onze ogen openen om het mooie rondom ons te zien.. Dat wij onze oren openen om de fijne dingen op te vangen… Dat wij onze handen gebruiken om ook zelf nieuwe dingen te maken… Geef dat wij zo weinig mogelijk onze neus ophalen, dat we onze mond niet openen voor kwade woorden, dat we onze voeten niet gebruiken om pijn te doen. Scheppende God, help ons om als blije en creatieve kinderen in het leven te staan vandaag en alle dagen van dit jaar. Amen. Eeuwige God, een nieuw jaar is begonnen: 365 dagen om samen gelukkig te zijn en anderen gelukkig te maken. Wij bidden voor onze wereld; dat we gespaard mogen zijn van grote natuurrampen. aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
En als het toch zou gebeuren, dat er veel solidariteit mag zijn onder de mensen. Wij bidden voor onze klas; dat iedereen gespaard mag zijn van tegenslagen. En als het toch zou gebeuren, dat we mekaar kunnen steunen en troosten. Wij bidden voor onze families; dat iedereen gespaard mag zijn van ongelukken. En als het toch zou gebeuren, dat we kunnen rekenen op vele goede vrienden. Eeuwige God, ga met ons mee elke dag van het nieuwe jaar ! Amen Lieve Vader, Wat hebt U de seizoenen goed bedacht! Wat mooi dat de natuur in de winter even gaat rusten. En in de lente weer begint te groeien. Ook wij moeten af en toe rusten, Vader. Wilt U ons helpen eraan te denken dat we af en toe stil zijn, en naar U luisteren? Amen
12
Lieve God De winter is het koudste seizoen We trekken dikke kleren aan. En soms ligt er sneeuw. Dat is leuk! Maar het kan ook gevaarlijk zijn. God bescherm de mensen die met gladde wegen moeten auto rijden.
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
3.4. Impuls '(hèt)goede wensen' Verdiepingsmoment aansluitend bij impuls 1 2 3 van deze bundel (klascelebraties met kinderen) Impuls 4 is bedoeld als aansluitende bezinning hierbij voor op een personeelsvergadering. Deze impuls kan ook totaal los worden gebruikt van impulsen 1 tot en met 3. Deze impuls sluit ook aan bij het jaarthema van parochiepastoraal 2012-2013:
Ik zie het in jou... in je enthousiasme, telkens opnieuw in je verontwaardiging om wat fout gaat in je zorgzaamheid
13 in je sympathie voor de minderbedeelden in je aanvaarding van wat je niet kan veranderen in je openheid voor nieuwe ervaringen in je positieve levenshouding ondanks je beperkingen in je oprechte belangstelling in je inzet en de hulp die je biedt in het appél dat je naar mij richt in je verwondering om de natuur, om de dingen in je gevoel voor verbondenheid in je wil aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
om dingen te veranderen in je betrokkenheid op de wereld in je manier van rust brengen in je doorzettingsvermogen in je lieve woorden in je vindingrijkheid in je respect voor anders zijn in je oprecht optimisme TWEE OGEN EEN BLIK U bent nu aan het lezen met twee ogen, die allebei een net iets verschillend beeld naar de hersenen sturen. De hersenen hebben dan de taak om daar één beeld van te maken. De kleuren moeten overeenkomen, de diepte moet ingevuld worden. Je perifere zicht moet worden ingevuld. Het is een wonder dat je daar één goed beeld uit krijgt. De ogen moeten dus SAMENWERKEN, zo ook moeten de hersenhelften die de beelden ontvangen samenwerken…
14
Wat ik niet kan, kan wellicht een ANDER. Wat ik niet weet, weet wel een ANDER. Wat ik niet zie, ziet in ieder geval een ANDER. Wat ik niet hoor, hoort hopelijk een ANDER. Wat ik niet hoop, hopen ANDEREN om mij heen. Wanneer ik niet meer kan vertrouwen of geloven, dan zal een ANDER mij wel meenemen op die weg. Wanneer de weg van het leven voor mij onbegaanbaar lijkt te worden, dan neemt een ANDER mij wel bij de hand. Wanneer ik ontgoocheld word in liefde en vriendschap, legt een ANDER wel een hand op mijn schouder. En dat alles geldt hopelijk ook ANDERSOM. Paul De Witte
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
GAARNE ZIEN Laat ons WERK MAKEN van gemeenschap en van een manier van leven waar mensen mekaar graag zien. Waar vriendschap groeit en wij elkaar een ruimte geven van geborgenheid. Een warm-menselijke werkplaats, waar ieder mens ervaren kan: ik ben graag gezien, zomaar, onvoorwaardelijk. Waar wij elkaar ontmoeten en onthalen en eenieders anders zijn aanvaard en gerespecteerd wordt. Waar verbondenheid sterker is dan het conflict. Anders dan de koude onverschilligheid en het kille elk-voor-zich, willen wij ons laten raken door mensen, dicht en ver.
15
Tegen de stroming in die liefde herleidt tot consumptieartikel en mensen tot genotsmiddelen, zal ons gaarne zien te herkennen zijn aan tederheid en fijngevoeligheid in ons omgaan met elkaar, aan diep respect voor wat een mens broos en kwetsbaar maakt. Ons gaarne zien zal voelbaar zijn en hoorbaar in ons spreken. Het zal vooral te zien, te meten zijn aan de tijd die gegeven wordt om' thuis te komen bij elkaar' met je vreugde en pijn, je twijfels en gebrokenheid, en aan de trouw in mindere dagen. Laat ons WERK MAKEN van een gemeenschap die zichtbaar maakt dat God liefde is.
Voor de uitwerking van de impulsen 1-3 werd dankbaar gebruik gemaakt van een bundel van de inspectie-begeleiding RK godsdienst basisonderwijs/pastoraal op school van het bisdom Hasselt.
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
3.5. toelichting en achtergrond bij het verhaal van de lamme voor de leerkracht De verlamde man bij Marcus 2, 1- 12 (Matteüs 9,1-8; Lc. 5,17-26) Het verhaal van de verlamde man komt in de evangeliën van Matteüs, Marcus en Lucas voor. Algemeen wordt aangenomen dat het evangelie van Marcus het oudste is en dat Matteüs en Lucas dit werk kenden en het gebruikten bij het samenstellen van hun evangelie. Vol vaart vertelt Marcus over de daden van Jezus, minder uitvoerig over zijn woorden en toespraken. Uit het hele optreden van Jezus blijkt dat hij de machtige is die de heerschappij van demonen en natuurkrachten doorbreekt. Dit beknopte evangelie sluit waarschijnlijk nauw aan bij de manier waarop de verhalen van en over Jezus eerst mondeling zijn doorverteld. Een prachtig verhaal De geschiedenis van de verlamde man met zijn vrienden is een prachtig voorbeeld van de wijze van vertellen in de bijbel. Je ziet het bijna voor je ogen gebeuren. Dit verhaal is een goed voorbeeld van de ontmoetingen van Jezus met mensen in zijn omgeving. Wat gebeurt is gemakkelijk te volgen, maar ondertussen komen er gaandeweg allerlei diepere verbanden aan de orde. Ziek en gezond
16
In de geschiedenis van de verlamde man gaat het om zijn ziekte en genezing, maar ook om de vraag – die altijd weer gesteld wordt – hoe zit dat met zo’n ziekte, heeft iemand daar schuld aan? Jezus weet of merkt dat de verlamde man met die vraag zit en hij geeft die voorrang. In naam van God spreekt hij vergeving van zijn schuld uit. Als de barrière is weggenomen, krijgt de man zijn kracht terug en kan hij lopend weggaan. Hij is bevrijd en genezen. Ondertussen zijn er wel vragen over Jezus gerezen bij de geleerde omstanders, die de wet van de Heer zo goed kennen. Mag dat wel? Doet Jezus niet alsof hij God is? Is hij niet ziek, of gevaarlijk? Jezus gaat met zulke mensen geen theoretische discussie aan. Ook laat hij het slachtoffer niet de dupe worden. Als teken van Gods genezende kracht wordt de verlamde weer op vrije voeten gesteld. Wie is er nu eigenlijk ziek, en wie gezond? (Leeswijzer bij de Kijkbijbel, een handreiking bij het lezen en voorlezen, NBG, 1995, p. 50-51)
De anonieme De anonieme verlamde, de anonieme dragers, schriftgeleerden… van het verhaal zijn meer dan mensen uit een ver verleden aan wie een wonder gebeurt, die het zien gebeuren, die het weigeren te aanvaarden. Het kan ieder van ons overkomen. Vandaar de vraag: ‘Wie ervaren wij als verlamd? Wanneer en waardoor voelen wij ons verlamd?’ Waarschijnlijk zijn er heel wat meer oorzaken dan we hier kunnen opnoemen. Mensen kunnen verlamd worden door schuld, door angst, door minderwaardigheidsgevoelens. Bedreiging, vernedering, onderwaardering, eenzaamheid, wanhoop, geen toekomst meer zien, kunnen verlammend werken. Gepest of uitgestoten, gedomineerd of uitgeteld, verdacht gemaakt of beroddeld, gewantrouwd of beschuldigd worden, verlamt mensen. In al die mensen krijgt onze anonieme verlamde vandaag een gelaat. In wie van ons, in welke christelijke gemeenschap ontmoeten deze mensen Jezus van Nazaret, de mens die in naam van zijn God mensen bevrijdt? Hoe beleven wij ‘zondevergeving’ in ons concrete leven van iedere dag, m.a.w. hoe helpen wij mensen op de been, hoe helpen we hen over hun verlamming heen te komen? Of behoren wij tot ‘het volk’ dat de toegang tot Jezus verspert? Waar vinden ‘anonieme verlamden’ voldoende dragers die er alles voor over hebben, zelfs het openleggen van het dak, om hen tot bij de verlossende Jezus te brengen? ‘Help elkanders lasten aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
dragen’ schrijft Paulus aan de Galaten (6,2) nadat hij het heeft gehad over de vruchten van de geest. Christen worden is geen individualistisch gebeuren. Solidariteit leidt naar christen worden. De vier dragers zijn beeld van die solidariteit. Hoe helpen wij elkaar om in dat gebeuren het gebeuren van God met ons te herkennen? Niet alleen individuele mensen, ook groepen kunnen verlamd raken, onder meer door gebrek aan solidariteit, door onderling wantrouwen, door onderduimse verdachtmakingen, door ellebogenwerk, door gebrek aan waardering of eerbied voor elkaar, door het niet ervaren van een positieve geest. In dit verhaal zijn genezing en zondevergeving met elkaar vervlochten. Dat is kennelijk de bedoeling van de verteller. Het is te simpel om te denken dat het verhaal wil zeggen dat de verlamming een straf is voor misstappen. Vermoedelijk is de verlamming veel meer een beeld van wat ‘zonde’ in een mens uitwerkt: angst, moedeloosheid, het stilvallen van de beweging van je leven. Bij de God van Jezus hebben die kanten van het leven niet het laatste woord. De lamgeslagen mens kan opstaan en gaan, dankzij de ontmoeting met Jezus en dankzij het eigen geloofsvertrouwen en dat van zijn vier dragers. Zo brengt het verhaal in beeld wat voor een wonder er gebeurt, wanneer een mens vergeving mag ervaren. (Jos De Vijver, Zondagsvieringen in het B-jaar, Averbode, 2002, p. 139-140)
Op weg gezet
17
‘Opstaan’, ‘gaan’, ‘wandelen’, ‘weg’ worden tientallen keren in de bijbel vermeld. Het woord ‘weg’ heeft te maken met de Tora. Het woord ‘wandelen’ op die weg met het doen van de woorden. Jezus zelf mag ‘de weg’ heten omdat hij die weg trouw heeft bewandeld. Deze Mensenzoon, die neergedaald is, heeft de macht om de zondevergeving aan te kondigen. Dit wordt gezegd nadat Jezus het geloof heeft gezien van de lamme en degenen die hem hebben doen neerdalen. Dat zijn degenen die geloven in deze beweging van boven naar beneden, geloven in de vergeving van de zonden. Hun zijn de zonden vergeven. Een nieuwe wereld komt in zicht en een genezen mensheid, die gaan wil met God. (Hein Jan van Ogtrop, In het leerhuis van Marcus, KBS/Tabor, 1990, p. 92-93)
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
Bevraging (bij het verhaal van de lamme) Lamme Jezus reageert heel anders dan verwacht. Hij spreekt over zonden vergeven. Blijkbaar maken de ‘missers in het leven’ ook mensen lam. Wat maakt mensen lam? Geen appreciatie krijgen, een conflict met mensen niet kunnen oplossen,… Ben ik al eens lam gelegd? Hoe kan je iemand lam maken? Ook op school zijn ze te vinden: wie zijn de ‘lammen’ (lam-gemaakten) op onze school? Drager
18
Wiens lot trek ik mij aan? Dan ben je drager. Wie is mijn vriend? Ik kan in de rol van de dragers stappen en mij afvragen of ik ook al eens ‘drager’ ben geweest? Denk aan de schoolsituatie of klassituatie… Je draagt een kind dat het moeilijk heeft, daar waar het zou moeten zijn. Ben je ook al eens ‘drager’ geweest voor een ouder, voor een collega? Vertrouwen en open dak Jezus is geraakt door het plotse gebeuren en Hij gaat erop in. ‘Jezus zag HUN vertrouwen’: het vertrouwen van de dragers, het vertrouwen van de lamme man. De dragers geven het niet op, Ze konden de man niet bij Jezus krijgen. Meteen nemen ze de dakbedekking weg. Mensen helpen dragen doet die mensen ook veranderen. De dragers maken een opening in de dakbedekking. Openingen maken voor iemand is hoop geven, is opruimen wat in de weg staat om verder te kunnen. Is mijn klas, mijn bureau een huis met een open dak?
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
vleugellam Soms ben ik vleugellam verstikt in dagelijkse dingen met de dag op mijn maag angst in mijn hart onmacht in mijn handen… Gevangen…wie niet? Dan weer vlieg ik boven de dingen met de dag in mijn handen warmte in mijn hart en hoop in mijn ziel… Vrij…wie niet? Ik word gekozen en ik kies bemin en word bemind met hart en handen. Ik word geboeid en laat me binden. Gevangen, toch vrij.
19 bevrijdingspastoraat Ze namen de moeilijkste weg van ploeteren, trekken, tillen, het dode gewicht omhoog hijsend tegen alle zwaartekrachten in; tenslotte moest er worden gezaagd en ijzer met handen gebroken. Dat is natuurlijk altijd storend voor die haag van godgeleerden die daar gezeten en in gesprek over waar geloof verwikkeld zijn; door heel dat onbegonnen werk worden zij in de rede gevallen. Maar Jezus hoorde al dat kraken en wist: zo komt het koninkrijk, en met het stof nog in de ogen keek hij omhoog, zag hun geloof en zei tot de verlamde man: mens, vandaag, begin te leven.
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
4. Verdiepingsmoment voor een eerste personeelsvergadering van de januarimaand. Het is aan te bevelen om nadien, of voordien bij het binnenkomen een
aan te bieden
MENSEN, VEEL GELUK
20
durven beginnen willen geloven leren ontdekken mogen ervaren laten gebeuren kunnen loslaten
‘lukken’ “Geluk zit in een klein koekje…” Jules Destrooper is vooral bekend om zijn typische boterwafeltjes, ‘de lukken’. ‘Ormie’… …do you know Ormie? Wellicht ken je hem niet. Ormie is een stripfiguur. In januari durven we hem benoemen als ‘ons feestvarken’. Ormie had één groot verlangen Wat hij verlangde, hadden wij daarnet reeds in handen… …wat hij verlangde: dat zou hij kost wat kost bereiken! Ormie had dan ook -bijzonder veel inspanningover om aan zijn verlangen te voldoen. Geen uitdaging was hem te groot!!! Vindingrijk, creatief, en uitermate inventief is het minste wat we van hem kunnen zeggen! Zie maar…
http://weblog.fok.nl/viewSingleItem/38076 aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
‘Geluk zit in een klein koekje’ Een gelukkig nieuw jaar! Wat verlangen wij om GELUKKIG te zijn? Wat wensen wij de anderen én onszelf toe? Geluk overkomt ons altijd voor een deel. Maar -gelukkig- kunnen we geluk ook bewerken, bewerkstelligen. Wat hebben wij ervoor over in 2012? Wellicht veel… - …Heel veel. Om dat/ons verlangen naar geluk en gelukkig zijn te realiseren. Voor anderen en voor onszelf. Waardoor wordt ons leven in beslag genomen? Ons gezin, de kinderen, werken en vergaderen, zorgen én voldoende vreugden, lukken en mislukken, veel routine, ontspanning, enzovoort… …enzovoort. Doen we ook de dingen die we ten diepste verlangen te doen…? “Heel ons leven”, zegt de kerkleraar Augustinus, “is één oefening
21
in het verlangen”.
Het Bijbelboek wijsheid zegt:
"Geef je niet over aan droefheid en kwel je niet met je tobberijen. Blijheid van hart doet een mens leven en een vrolijk man leeft lang." Jezus Sirach 30, 21
Maar we weten ook: we kunnen veel, maar niet alles. Bepaalde verlangens, hoe gerechtigd ze ook lijken, kunnen blijkbaar niet vervuld worden. Ook daar moet ons verlangen leren mee leven. Dit een plaats weten te geven.
“En toch” … sprak Anne Frank, “Geloof ik nog steeds in de innerlijke goedheid van de mens”. Misschien (en wellicht zeker) mag dit ook onze lijfspreuk zijn. Zoals een plichtsgetrouwe moeder in haar medicijnenkastje op zoek gaat naar verloren gelegde pijnstillers, kunnen wij op zoek gaan naar capsules hoop, voor die situaties waar we ons verlangen naar geluk niet kunnen realiseren en staan in onmacht.
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
Voor zover het bewerkstelligen van geluk door ons hoofd, hart en handen kan worden gerealiseerd geeft de Canadese filosoof-theoloog Bernard Lonergan sj ons vijf handvatten tot een gelukt en gelukkig leven:
Wees alert (‘be attentive’) Wees wijs (‘be intelligent’) Wees redelijk (‘be reasonable’) Wees verantwoordelijk (‘be responsible’) Doe het van harte (‘be in love’)
(1904-1984)
Mogen we dan onze hunker naar geluk samen uitzingen.
“Verlangen bidt altijd.” Augustinus
22
(samenzang)
Wonen overal nergens thuis aarde mijn aarde mijn moeders huis vallende sterren de schim van de maan mensen die opstaan en leven gaan – mensen veel geluk. Wonen overal even thuis handel en wandel en huis na huis loven en bieden op waarheid en waan wagen en winnen en verder gaan – mensen veel geluk. Wonen overal bijna thuis aarde mijn hemel mijn vadershuis stijgende sterren de lach van de maan mensen die dromend een stem verstaan mensen veel geluk. Huub Oosterhuis
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK
www.kobrugge.be/pastoraal
Toen Jezus zag dat er veel mensen gekomen waren om naar Hem te luisteren, ging Hij de berg op. Vele mensen gingen Hem achterna, omdat ze wisten dat zijn woorden recht naar het hart gingen, hun leven kon veranderen en hun de weg wees naar het echte geluk. Jezus zette zich neer in het gras. Zijn leerlingen kwamen bij Hem zitten. Toen begon Hij te spreken:
Gelukkig zij die niet hard, niet opstandig zijn,
die zich niet beter achten dan hun medemens...
Gelukkig zij die moedeloze en droevige mensen moed inspreken en troosten, die meeleven met het leed van anderen....
Gelukkig zij die bespot worden of vervolgd
omdat zij de minsten helpen en daarbij de moed niet verliezen...
Gelukkig zij die kunnen delen
en niet alles voor zichzelf willen houden...
23
Gelukkig zij die gelijke kansen geven aan iedereen, die rechtvaardig zijn en eerlijk...
Gelukkig zij die met een zuiver hart voor God willen staan, die alles wat hen belet om Gods schoonheid te zien in de mensen en in de dingen uit hun leven willen verwijderen...
Gelukkig zij die overal vrede willen brengen,
die weten dat alle mensen voor God broers en zussen zijn...
Gelukkig zij die alle tegenkantingen en moeilijkheden die zij ondervinden, verdragen, omdat zij mijn leerlingen willen zijn... Je zult een geluk en een vreugde kennen die niemand je kan afnemen, want het komt van God zelf. naar de zaligsprekingen uit het Matteüsevangelie
aanbod DPB-Brugge BuBaO BaO - januari 2013 IK ZIE HET IN JOU: hèt VERLANGEN naar GELUK