2011 SUCCESSIE EN SCHENKING. Jacques COLSON Accountant Belastingconsulent Commissie Begeleiding en Toezicht Studiedienst I.A.B

7/11/2011

SUCCESSIE EN SCHENKING Jacques COLSON Accountant – Belastingconsulent Commissie Begeleiding en Toezicht Studiedienst I.A.B.

1

7/11/2011

INLEIDING - Moeilijk bespreekbaar onderwerp - Ingewikkelde materie - Beïnvloed door andere wetgeving - Burgerlijk Recht (Erfenis, testament, schenking, verkoop, vruchtgebruik, enz. ) - Fiscaal Recht (registratie, successie,) - Vennootschapsrecht (NV, BVBA, Stichting …)

INDELING VAN DE VOORDRACHT • Erfrecht • Wettelijke erfopvolging • Testamentair erfrecht

• Schenking • Onroerende goederen • Roerende goederen

• Successierecht versus schenkingsrecht • Vennootschapsrecht • Overdracht van aandelen (niet-volstorte) • Vruchtgebruik van aandelen/ aandelen in onverdeeldheid

• Organisatie van inkomsten - en controlebehoud

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Inleidende begrippen: • Overlijden • Biologische dood (niet : comateuze toestand)

• Tijdstip van overlijden (datum + uur) • Plaats van overlijden • Laatste fiscale woonplaats (# plaats van het werkelijk overlijden)

2

7/11/2011

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Wie is erfgenaam? • Afstammelingen (descendenten) • Bevoorrechte voorouders (ascendenten ) en zijverwanten • Bloedverwanten in opgaande lijn • Bloedverwanten in zijlijn tot de 4°graad • Langstlevende echtgenoot

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Vereisten om te erven: • Bestaan bij het openvallen van de nalatenschap •Tenminste verwekt zijn, maar levend en levensvatbaar geboren worden •Weerlegbaar vermoeden: verwekking tussen de 300ste en 180ste dag voor de geboortedag

• Niet onwaardig zijn om te erven •Onwaardig indien: • Veroordeling wegens doding of poging tot doding van de erflater • Lasterlijk geoordeelde aangifte ten laste van de erflater van een feit waarop de doodstraf stond • Verzuim van aangifte door een meerderjarige erfgenaam van de doodslag op de erflater

• Door bijzondere gronden van onwaardigheid: • Ontzetting uit de ouderlijke macht

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • BEGRIPPEN • Orde • Gebaseerd op de aard van de bloedverwantschap met de “de cujus” (overledene - erflater)

• Graad • Op basis van de afstand in generaties tussen de “de cujus” en de betreffende bloedverwant • Elke generatie is één graad • In de rechte lijn zoveel graden als er generaties zijn • In de zijlijn steeds terug naar de gezamenlijke stamouder

• Lijn • Rechte lijn versus zijlijn • Vaderlijke lijn versus moederlijke lijn

3

7/11/2011

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • PRINCIPES: • Eén familielid in een orde sluit de bloedverwanten van de daaropvolgende orden uit • De langstlevende echtgeno(o)t(e) is niet in één van deze orden opgenomen • Vanaf de derde orde is er kloving: de nalatenschap wordt gedeeld in een vaderlijk en een moederlijke lijn • In elke lijn gaat de derde orde vóór de vierde • Als in één lijn geen ascendenten zijn, erven de ascendenten van de andere lijn dit deel niet mee • => zolang er in die ene lijn zijverwanten in nuttige graad zijn • In de zijlijn wordt geërfd tot de vierde graad

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • PRINCIPES: • Binnen elke orde erft bij voorrang de dichtste graad • Kinderen kunnen plaats van vooroverleden vader of moeder innemen (plaatsvervulling) • Iedereen krijgt principieel evenveel • Behalve bij plaatsvervulling en kloving

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Orden: • Eerste orde: descendenten • Bloedverwanten in neergaande lijn • Kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, natuurlijke kinderen, adoptiekinderen en afstammelingen

4

7/11/2011

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Orden: • Tweede orde: Bevoorrechte ascendenten en zijverwanten • Bepaalde bloedverwanten in opgaande lijn • Bloedverwanten tot de tweede graad (broers en zusters) • Ouders, (half)broers en (half)zussen van de “de cujus”, alsook hun afstammelingen (als plaatsvervullers)

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Orden: • Derde orde: ascendenten • Alle bloedverwanten in de opgaande lijn • Ouders indien er geen (half)broers of (half)zussen of afstammelingen ervan zijn.

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Orden: •Vierde orde: alle zijverwanten tot de vierde graad • Alle bloedverwanten in zijlijn tot de 4de graad. (Andere dan (half)broers en (half)zussen en hun afstammelingen, deze staan in de 2de orde) • Ooms, tantes, neven, nichten, grootooms, en groottantes

5

7/11/2011

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Lijnen: • Rechte lijn • Opvolging van personen die de een van de andere afstammen • Onderscheid tussen: • Opgaande lijn: ouders, grootouders,… • Neergaande lijn: kinderen, kleinkinderen, …

• Zijlijn: • Opvolging van personen die niet de ene van de andere afstammen, maar wel een gemeenschappelijke voorouder hebben • Onderscheid tussen volle en halve bloedverwanten

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Adoptiekinderen • Volle adoptie • Verleent aan het kind en zijn afstammelingen hetzelfde statuut en dezelfde rechten en plichten als aan een wettelijk kind van de overledene (alsof zij van geboorte kind zijn)

• Volle adoptiekinderen hebben dus: • gelijkwaardige erfrechten in de nieuwe familie • geen aanspraak meer op de erfenissen van de oorspronkelijke familie

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Adoptiekinderen: • Gewone adoptie: • Heeft gelijk recht op de nalatenschap van de adoptant, zoals de eigen kinderen of hun afstammelingen • Behoudt zijn erfrechten in de oorspronkelijke familie

6

7/11/2011

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Erfrecht van langstlevende echtgeno(o)t(e) • De langstlevende heeft altijd recht op het vruchtgebruik van de gezinswoning en de huisraad • De langstlevende erft altijd: • Het vruchtgebruik van de ½ van de nalatenschap • In de orde waar er andere erfgenamen zijn, als: • Het huwelijk op de dag van het overlijden niet ontbonden is door echtscheiding • Er geen scheiding van tafel en bed is

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Erfrecht van langstlevende echtgeno(o)t(e) • Langstlevende erft samen met bloedverwanten in de eerste graad • Langstlevende krijgt het vruchtgebruik van alle goederen van de overledene • Kinderen erven de blote eigendom

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Erfrecht van langstlevende echtgeno(o)t(e • Langstlevende erft met bloedverwanten van de tweede, derde of vierde orde: • Langstlevende krijgt de volle eigendom van het aandeel van het gemeenschappelijk vermogen • Langstlevende krijgt het vruchtgebruik van het vermogen van de erflater

7

7/11/2011

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Erfrecht van langstlevende echtgeno(o)t(e • De langstlevende komt op zonder erfgerechtigde bloedverwanten van de “de cujus” (overledene) • De langstlevende erft de volle eigendom van de nalatenschap

WETTELIJKE ERFOPVOLGING • Vruchtgebruik van de langstlevende • Verkregen door erfenis, dooft uit bij het overlijden van de langstlevende • Kan door de wil van de partijen omgezet worden (omruiling van goederen) • Enkel voor goederen van de nalatenschap • Waardering • Meestal op basis van de tabel die wettelijk vastgelegd werd. (art.21 W. Succ.) • Verkoopwaarde x 4% x coëfficiënt op basis van leeftijd • Kan onderling geregeld worden (bv Tabel Ledoux)

WETTELIJKE ERFOPVOLGING Kapitalisatietabel: 4% van volle eigendom x coëfficiënt volgens leeftijd) Leeftijd vruchtgebruiker: Tot 20 jaar Boven 20 jaar tot 30 jaar Boven 30 jaar tot 40 jaar Boven 40 jaar tot 50 jaar Boven 50 jaar tot 55 jaar Boven 55 jaar tot 60 jaar Boven 60 jaar tot 65 jaar Boven 65 jaar tot 70 jaar Boven 70 jaar tot 75 jaar Boven de 75 jaar tot 80 jaar Boven de 80 jaar

Coëfficiënt 18,00 17,00 16,00 14,00 13,00 11,00 9,50 8,00 6,00 4,00 2,00

Procentueel 72,00% 68,00 % 64,00 % 56,00 % 52,00% 44,00% 38,00% 32,00% 24,00% 16,00% 8,00%

8

7/11/2011

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Testament : algemeen • Eenzijdige rechtshandeling (enkel de erflater treedt op) • Heeft pas uitwerking na de dood van de erflater • Kan steeds herroepen worden

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Testament: vormen • Eigenhandig of holografisch testament • vormvereisten: (anders ongeldig) • Volledig met de hand geschreven, gedateerd en ondertekend. • Gebruik van computer of typemachine niet toegestaan (Notaris wel) • Voor- en nadelen: • Voordeel • => discreet, inhoud blijft geheim • => geen kosten bij de redactie (behoudens pen en papier) • => eenvoudig

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Testament: vormen • Eigenhandig of holografisch testament • Nadelen: • Geringe bewijskracht in vergelijking met notarieel of internationaal testament • Gevaar voor vernietiging en diefstal (Eventueel in bewaring geven aan een notaris) • Bij de geringste fout naar vorm of inhoud, is het ongeldig • Wettelijke erfgenamen kunnen weigeren het handschrift van de erflater te erkennen (Dan moeten de legatarissen bewijzen dat dit testament van de erflater is) • Extra administratieve rompslomp en kosten bij uitvoeren van soortgelijk testament

9

7/11/2011

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Testament: vormen • Notarieel, openbaar of authentiek testament • Wordt verleden voor notaris in bijzijn van twee getuigen of een tweede notaris (eerste is penhouder) • Voordelen: • Minder gevaar voor nietigheid wegens niet naleven van vorm of grondvereisten • Testament wordt door notaris bewaard • Notaris kan advies geven • Geen bijzondere uitvoeringsmodaliteiten meer vereist • Ook voor die niet kan tekenen of daartoe niet in staat is, kan dit opgemaakt worden

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Testament: vormen • Notarieel, openbaar of authentiek testament • Nadelen: • Geen volstrekte geheimhouding • Strenge vormvereisten zijn voorgeschreven anders: nietigheid • De twee getuigen mogen geen:

•

echtgenoten zijn

• geen personeel zijn het notariskantoor

• De erflater moet zelf dicteren, de notaris moet noteren • vroeger moest de notaris schrijven, nu mag het machinaal

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Testament: vormen – Internationaal testament • Voordeel: – Nuttig in internationale context (indien het testament in het buitenland moet uitgevoerd worden) – Beperkt aantal vormvereisten op straffe van nietigheid

• Nadeel: – Vormvereisten – Niet overal erkend

10

7/11/2011

TESTAMENTAIR ERFRECHT • De reserve: (Reservatair gedeelte) – Het deel waarover de erflater niet ten kosteloze titel mag over beschikken t.a.v. bepaalde erfgenamen – Voorbehouden voor: • Afstammelingen – Alle kinderen, ongeacht hun afstamming, zolang deze juridisch vaststaat – Ook voor buitenechtelijke en overspelige kinderen – Ook voor geadopteerde kinderen (gewone of volle adoptie) » Uitzonderingen voor gewoon geadopteerde kinderen die niet met de erflater verwant zijn.

TESTAMENTAIR ERFRECHT • De reserve: (Reservatair gedeelte) Voor de afstammelingen: Aantal 1 2 3 Meer

Per kind Globale reserve 1/2 1/2 1/3 2/3 1/4 3/4 1/? Van 3/4 3/4

Beschikbaar 1/2 1/3 1/4 1/4

TESTAMENTAIR ERFRECHT • De reserve (Reservatair gedeelte) • Voor de ascendenten – ouders, grootouders, en overgrootouders indien ze tot de nalatenschap geroepen zijn. • De reserve wordt gesplitst in een vaderlijke en een moederlijke lijn, die elk rechthebbende op 1/4de van de fictieve massa. – Indien in één van de lijnen geen voorouders zijn, wordt het deel (1/4de ) toegevoegd aan het beschikbare gedeelte

11

7/11/2011

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Reservatair gedeelte voor ascendenten: – Beide lijnen aanwezig: • Reserve per lijn - Globale reserve - Beschikbaar 1/4 (¼ + ¼ ) 1/2 1/2

– Slechts één lijn aanwezig: • Reserve v/d lijn - Globale reserve - Beschikbaar 1/4 1/4 3/4

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Reservatair gedeelte voor langstlevende echtgenoot: – Erft het vruchtgebruik van de helft van de fictieve massa en daarboven het vruchtgebruik van de gezinswoning, huisraad inbegrepen. => mag niet van tafel en bed gescheiden zijn

– Er is dus geen reservatair gedeelte voor broers of zussen van de erflater

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Het beschikbaar gedeelte wat ermee? – Men kan er vrij over beschikken via: • Algemeen legaat – De erflater laat aan één of meerdere personen de algemeenheid van de goederen die hij na zijn overlijden nalaat. – Schulden toegegeven bij testament

• Legaat onder algemene titel – De erflater laat, binnen het beschikbaar gedeelte, al zijn roerende of al zijn onroerende goederen of een bepaald gedeelte ervan, aan één of meer personen.

• Bijzonder legaat – Restcategorie – Specifiek overgemaakte goederen – De erflater heeft niet over de totaliteit of een gedeelte van zijn goederen beschikt in de zin van art. 101 B.W.

12

7/11/2011

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Onterven? – Kan niet voor nakomelingen – Kan wel voor voorouders, ten gunste van de echtgenoot – Bij testament ook de echtgenoot, indien feitelijk gescheiden, mits bepaalde voorwaarden.

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Aanvaarden of verwerpen? – Drie mogelijkheden: • Zuivere aanvaarding • Aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving • Verwerpen

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Aanvaarden of verwerpen? – Zuivere aanvaarding • Kan uitdrukkelijk of stilzwijgend zijn – Uitdrukkelijk: in een authentieke of onderhandse akte – Stilzwijgend: wanneer een erfgerechtigde een daad stelt die noodzakelijk zijn bedoeling om te aanvaarden insluit, en die hij slechts in zijn hoedanigheid van erfgenaam bevoegd is te verrichten

• Is onherroepelijk – Je kan niet meer terugkomen op de aanvaarding

• Gehouden tot betaling van de schulden van de nalatenschap – zelfs als die groter zijn dan de goederen die geërfd worden.

13

7/11/2011

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Aanvaarden of verwerpen? – Aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving • Wanneer onzekerheid bestaat of de goederen van de nalatenschap groter zullen zijn dan de schulden. • Slechts betaling van schulden tot beloop van de waarde van de goederen die vererfd worden. • Strikte vormvereisten: – Verklaring op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van de plaats waar de nalatenschap is opengevallen. – Opmaken van een getrouwe en nauwkeurige boedelbeschrijving (anders geacht de nalatenschap zuiver te aanvaarden)

TESTAMENTAIR ERFRECHT • Aanvaarden of verwerpen? – Verwerping: • Verwerping wordt NIET vermoed • Verklaring op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van de plaats waar de nalatenschap opengevallen is. • De erfgerechtigde wordt geacht nooit erfgenaam te zijn geweest • De erfgerechtigde kan wel gehouden worden tot betaling van de kosten van de begrafenis, de laatste ziekte, het levensonderhoud en verzorging. (Indien de nalatenschap deficitair is en er geen andere erfgenaam zijn die de erfenis zuiver aanvaard hebben.) • Herroeping mogelijk binnen de 30 jaar vanaf het openvallen van de nalatenschap

AANGIFTE VAN DE NALATENSCHAP • Waarom? – Om de fiscus toe te laten de successierechten te berekenen

• Waarop? – Successierecht wordt geheven op het netto-actief van de erfenis van rijksinwoners • ( Baten – lasten van de nalatenschap)

– Recht van overgang wordt betaald op de onroerende goederen, in België gelegen, van nietrijksinwoners, zonder aftrek van kosten. • Een wijziging hierover werd voorgesteld

14

7/11/2011

AANGIFTE VAN DE NALATENSCHAP • Door wie? – Door alle erfgenamen: • Dus ook de langstlevende echtgeno(o)t(e) • Dus ook personen die een algemeen legaat ontvangen

– Niet door: • Verwerpers • Bijzondere legatarissen

AANGIFTE VAN DE NALATENSCHAP • Waar? – Op het registratiekantoor van de laatste fiscale woonplaats van de overledene.

• Wanneer? – Binnen de vijf maanden indien het overlijden in België plaats had – Binnen de zes maanden indien het overlijden in een ander Europees land plaats had – Binnen de zeven maanden indien het overlijden buiten Europa plaats had

AANGIFTE VAN DE NALATENSCHAP • Hoe? – Via specifieke formulieren die door de administratie ter beschikking worden gesteld – Mag op eigen formulieren: • Indien papier van goede kwaliteit (minstens 110gr/m²) • Met dezelfde indeling en gedrukte opschriften als het modelformulier • Indien ze doorlopend genummerd en gebundeld zijn. • Met een verklaring van het aantal bladen op het laatste blad.

15

7/11/2011

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Verschillend naargelang het Gewest – Brussels Gewest – Vlaams Gewest – Waals Gewest

• Verschillend naargelang de verwantschap – Rechte lijn – Tussen broers en zussen – Tussen ooms, tantes, neven en nichten – Alle anderen

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Vlaams Gewest – Splitting • Enkel in het Vlaamse Gewest van toepassing • Voor erfgenamen in rechte lijn • Onroerend en roerend vermogen worden afzonderlijk berekend.

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Vlaams Gewest • Verminderingen – Zwaar gehandicapte personen » Van 3.000,00 verminderd tot 1.000,00 op basis leeftijd

– Vermindering in rechte lijn, echtgenoten en samenwonenden » Indien erfdeel minder dan 50.000,00 Euro

– Vermindering tussen broers en zussen » Op basis van twee niveau’s (minder dan 18.750,00 Euro en tussen 18.750 en 75.000,00 Euro)

– Vermindering voor anderen » Op basis van drie niveau’s minder dan 12.500,00 Euro, tussen 12.500,00 Euro en 75.000,00 Euro en meer dan 75.000,00 Euro)

16

7/11/2011

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Vlaams Gewest – Vrijstellingen » Op de nettowaarde van de gezinswoning (soms laatste gezinswoning) » Voor de langstlevende echtgeno(o)te » Voor wettelijke samenwonenden » Voor feitelijk samenwonende (minstens 1 jaar) » Voor “VEN”gronden (Vlaams Ecologisch Netwerk) » Voor bossen

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Specifieke aanpassingen (Vlaams Gewest) – Art. 60 bis W. Succ. • Verlaagd tarief voor familiale ondernemingen 0% – Verlaagd successierecht voor elke erfgenaam – Ongeacht de wijze van vererving – Eenmanszaak (activiteit nazien)of vennootschap (activiteit geen rol) – Beroepsmatig geïnvesteerde goederen in eenmanszaak – Aandelen en vorderingen in vennootschap

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Specifieke aanpassingen (Vlaams Gewest) – Art. 60 W.Succ. • Verlaagd tarief voor familiale ondernemingen 0% (vervolg) – Mits participatievoorwaarden 50% gedurende 3 jaar vóór het overlijden (overledene, echtgenote, kinderen en zijverwanten 2°graad) – Mits tewerkstelingsvoorwaarde 12 kwartalen vóór het overlijden 500.000 Euro (geïndexeerd)loonlast (Proportioneel toegepast) – Mits jaarrekening opgesteld drie jaar voor en tot vijf jaar na het overlijden ( Boekhoudwet – Wet jaarrekening )

17

7/11/2011

TARIEVEN SUCCESSIERECHTEN • Specifieke aanpassingen (Vlaams Gewest) • Verlaagd tarief voor familiale ondernemingen 0% (vervolg) – Na het overlijden : – behoud van 5/3 van de loonlast betaald in de 12 kwartalen vóór het overlijden. (geïndexeerd) (Proportioneel toegepast) – Tijdelijke schorsing ingevolge de financiële crisis » 3 perioden: 01/04/2009 tot 30/06/2014 geen tewerkstelling of loonlast na overlijden 01/11/2007 tot 31/03/2011 geen tewerkstelling vóór en na overlijden 01/04/2011 tot 30/06/2014 geen loonlastvoorwaarde vóór overlijden – Uitdrukkelijk in de aangifte verzoeken!!

BANKZAKEN • Gelden en toegang tot kluizen – Bank blokkeert bij het overlijden: • Bank- en spaarrekeningen • Effectendepots • Kluizen op naam van de overledene, de echtgeno(o)t(e) of op beider naam • Recentelijk versoepeld – Tot de helft van het tegoed van de bankrekening – Met een maximum van 5.000,00 Euro

BANKZAKEN • Vrijgeven van de gelden: – In principe slechts mogelijk na de fiscale aangifte en op vertoon van een akte van bekendheid • Voor kleine bedragen: – Meestal een “erfrechtverklaring” van de gemeente voldoende ofwel van de vrederechter of het registratiekantoor

• Voor grote bedragen: – Akte van bekendheid opgesteld door notaris of vrederechter

18

7/11/2011

BANKZAKEN • Vrijgeven van tegoeden op rekening of in depot: – Bank is bij wet verplicht de ontvanger van het registratiekantoor mee te delen welke bedragen op datum van het overlijden op de rekeningen, spaarboekjes stonden en wat de inhoud van de kluis is.

BANKZAKEN • Vrijgeven van de kluizen: – Op voorlegging van de akte van bekendheid – In aanwezigheid van de langstlevende echtgenoot, en alle erfgenamen of hun lasthebbers – Fiscale administratie wordt mee uitgenodigd – Bank moet minstens 10 dagen vooraf op de hoogte gebracht zijn – Inventaris wordt opgemaakt door notaris of bank

SCHENKINGEN • Wat zijn schenkingen? – Kan enkel onder levenden – De schenker ontdoet zich dadelijk en onherroepelijk van de gift ten voordele van de begunstigde – Begunstigde aanvaardt de schenking

19

7/11/2011

SCHENKINGEN • Vorm: – Principieel bij notariële akte • Zowel voor roerende als onroerende goederen • Verplicht voor onroerende goederen • Akte moet geregistreerd worden

SCHENKINGEN • Tarieven:

Vlaams Gewest

– Roerende goederen • Verlaagd sedert 01/01/2004 – In rechte lijn - vast tarief – Alle anderen vast tarief

3% 7%

SCHENKINGEN • Andere mogelijkheden van schenkingen – Schenking van roerende goederen kan voor een buitenlands notaris gebeuren. – Successierechten zijn verschuldigd indien de schenker binnen de 3 jaar overlijdt.

20

7/11/2011

SCHENKINGEN • Andere mogelijkheden van schenkingen – De handgift • Schending van een lichamelijk roerend goed of van een onlichamelijk roerend goed, indien het recht in de titel geïncorporeerd is. – Vb. geld, juwelen,(aandelen aan toonder) meubelen

• Vereist de loutere overdracht door de schenker (animus donandi) aan de begiftigde die aanvaardt.

SCHENKINGEN • De handgift: – Niet mogelijk voor onroerende goederen – Niet mogelijk voor een handelszaak (wel voor een deel ervan)

• De bankgift: – Mogelijk door storting op spaarboekje of bankrekening van de begiftigde – Niet mogelijk voor onroerende goederen – Niet mogelijk voor een handelszaak, maar wel voor een deel ervan.

SCHENKINGEN • De handgift: – Niet mogelijk onder opschortende termijn – Niet mogelijk onder opschortende of progestatieve voorwaarden – Wel mogelijk onder ontbindende voorwaarden – Geen schenkingsrecht indien er geen akte ter registratie wordt aangeboden – Wel successierechten indien de schenker binnen de 3 jaar na schenking overlijdt.

21

7/11/2011

SCHENKINGEN • Onrechtstreekse schenking: – Schenking via een omweg, door middel van een akte die niet echt laat blijken of men handelt onder bezwarende titel of om niet • Vb. bankgift: – Overschrijving van een geldsom door de schenker op de rekening van de begiftigde – Gaat gepaard met een aangetekende brief dat het een schenking betreft

– Schenking van gedematerialiseerde effecten – Akte mag haar oorzaak niet vermelden

SCHENKINGEN • Onrechtstreekse schenking: – Niet mogelijk voor onroerende goederen – Niet mogelijk voor effecten op naam (Betwistbaar) – Niet mogelijk indien schenker vruchtgebruik wil voorbehouden (Geen onmiddellijke afstand)

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven: – Verlaagde schenkingsrechten voor familiale ondernemingen: • Vast tarief 2% • Geen progressievoorbehoud – Progressievoorbehoud = rekening houden met de eerdere schenkingen die tussen dezelfde partijen plaats vonden binnen de 3 jaar voor de schenking

22

7/11/2011

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven: – Verlaagde schenkingsrechten voor familiale ondernemingen • Voorwaarden: – Notariële akte noodzakelijk – Volle eigendom of vruchtgebruik – In een éénmanszaak moet de schenker minstens 50% van de zaak bezitten – In een vennootschap moet de schenker minstens 10% van de stemrechten in de Algemene Vergadering hebben – Onroerend goed indien er geen (be)woning is

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven: – Verlaagde schenkingsrechten voor familiale ondernemingen • Vervolg voorwaarden – Begiftigde moet ; » de activiteit minstens 5 jaar verder zetten » Onroerende goederen 5 jaar onbewoond blijven – De activiteit van de vennootschap 5 jaar behouden blijven (geen verplichting om de aandelen te behouden)

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven (Vlaams Gewest) – Verlaagde schenkingsrechten voor bouwgronden in het Vlaams Gewest: • Maatregel tot 31/12/2005, maar ondertussen verlengd tot 31/12/2009 en recentelijk tot 31/12/2011 • Rechte lijn, broers, zusters, neven, nichten, andere • Geen progressievoorbehoud

23

7/11/2011

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven (Vlaams Gewest) – bouwgronden in rechte lijn Van 0,01 12.500,01 25.000,01 50.000,01 100.000,01

tot

%

12.500,00 25.000,00 50.000,00 100.000,00 150.000,00

1 ipv 3 2 ipv 4 3 ipv 5 5 ipv 7 8 ipv 10

- Geen progressievoorbehoud bij overlijden binnen 3 jaar - Andere schijven blijven ongewijzigd

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven (Vlaams Gewest) – Bouwgronden tussen broers en zusters Van 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 125.000,01

tot

%

12.500,00 25.000,00 75.000,00 125.000,00 150.000,00

10 ipv 20 10 ipv 25 10 ipv 35 10 ipv 50 10 ipv 50


SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven (Vlaams Gewest) – Bouwgronden tussen ooms, tantes,neven en nichten Van 0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 125.000,01

tot 12.500,00 25.000,00 75.000,00 125.000,00 150.000,00

% 10 ipv 25 10 ipv 30 10 ipv 40 10 ipv 55 10 ipv 55


24

7/11/2011

SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven (Vlaams Gewest) – Bouwgronden tussen andere personen Van

tot

0,01 12.500,01 25.000,01 75.000,01 125.000,01

12.500,00 25.000,00 75.000,00 125.000,00 150.000,00

% 10 ipv 35 10 ipv 35 10 ipv 50 10 ipv 65 10 ipv 65


SCHENKINGEN • Bijzondere tarieven (Vlaams Gewest) – Gelijkstelling tussen gehuwden en samenwonenden • Voor schenkingsrechten van roerende en onroerende goederen • Voorwaarde: – Langer dan 1 jaar samenwonen of wettelijk samenwonen

SCHENKINGEN • Met last of onder voorwaarden – mogelijkheid om schenking terug te roepen indien de voorwaarden niet worden vervuld • Vb. jaarlijks een rente betalen aan de schenker of een derde

– Deze mogelijkheid vervalt indien: • Ze strijdig is met de openbare orde of goede zeden • De vervulling ervan onmogelijk is • De uitvoering uitsluitend afhangt van de wil van de schenker

25

7/11/2011

SCHENKINGEN • Schenking met beding van terugkeer – Recht gekoppeld aan de schenking • Vb. indien de begiftigde(n) of zijn afstammelingen vóór de schenker zou(den) overlijden

SCHENKINGEN • Als voorschot op erfdeel of buiten erfdeel – Schenking buiten deel of schenking met vrijstelling van inbreng • Deze schenking is geen voorschot op de erfenis maar een extra gift • Enkel mogelijk vanuit het beschikbaar gedeelte • Komt nadien in de “fictieve massa” van de erfenis.

VARIA • Erfstellingen over de hand – In een schenking of een testament – Een deel of alle goederen schenken aan een of meer kinderen met de verplichting deze goederen uit te keren aan hun kinderen die geboren zijn of nog zullen worden • Absolute gelijkheid van de kinderen van de eerste begunstigde • Vervalt indien ALLE kinderen van de eerste begunstigde vooroverleden zijn.

26

7/11/2011

VARIA • Erfstellingen over de hand – Erflater heeft geen kinderen • Mogelijk om goederen te schenken of te legateren aan broers of zussen, met de verplichting deze uit te keren aan hun kinderen die al geboren zijn of nog moeten geboren worden • Erfstelling wordt beperkt tot het beschikbaar gedeelte – Anders is er inkorting

VARIA • Restlegaat – Bijna steeds bij testament, maar kan ook bij schenking – Legaat waarbij de erflater bedingt dat de goederen die hij aan de eerste persoon toewijst en bij diens overlijden nog aanwezig zijn, moeten overgaan aan een specifieke tweede persoon – Tweede persoon moet op dat ogenblik geboren of verwekt zijn

VARIA • Restlegaat – Gebruikt om de langstlevende echtgeno(o)te te bevoordelen ingeval de eerststervende kinderloos gebleven is – Enkel het beschikbaar gedeelte van de nalatenschap komt hiervoor in aanmerking

27

7/11/2011

VARIA • Ouderlijke boedelverdeling of ascendentenverdeling – Schenking of legaat, waarbij een ouder of grootouder zelf bepaalt welke goederen van zijn nalatenschap aan wie van zijn kinderen of verdere afstammelingen toekomen – Alle kinderen en afstammelingen van vooroverleden kinderen op het ogenblik van overlijden van de erflater moeten in de verdeling betrokken worden

VARIA • Ouderlijke boedelverdeling of ascendentenverdeling – Verdeling kan betwist worden als een van de erfgenamen benadeeld is voor meer dan 1/4de of minder krijgt dan zijn voorbehouden deel – Kan gebruikt worden voor overdracht van familiale ondernemingen

VARIA • De dubbele akte – Ontwikkeld in de notariële praktijk • 1ste akte: – Ouders schenken een of meer goederen aan hun kinderen , desgevallend onder voorbehoud van vruchtgebruik of op last van een lijfrente » Kinderen hebben hierdoor gelijke onderverdeelde goederen

• 2de akte: – Kinderen verdelen onderling de goederen zelf onder elkaar, (allicht) in overeenstemming met de ouders » Er is geen inkorting vermits er geen aantasting is van het reservataire gedeelte

28

7/11/2011

VARIA • Inkorting – Indien de schenkingen de grenzen van het beschikbaar deel overschrijden – Reservatairen moeten de inkorting vragen en bewijzen dat de reserve is aangetast – Vordering kan slechts na het overlijden van de schenker worden ingesteld – Verjaart 30 jaar na het openvallen van de nalatenschap

VENNOOTSCHAPSRECHT • Overdracht van aandelen – In NV ( Art. 504 t/m 512 W.Venn) • Overdracht van aandelen kan beperkt worden in de statuten of in een aandeelhoudersovereenkomst – In KMO context best in de statuten – Nuttig ingeval de overdrager de aandelen niet allemaal schenkt aan de (troon)opvolger, maar een deel voor zichzelf behoudt of een deel schenkt aan niet-actieve kinderen – (Troon)opvolger wil zeker zijn dat hij de aandelen die door niet actieve kinderen van de hand worden gedaan, kan verwerven » Mogelijk door voorkoopclausule

VENNOOTSCHAPSRECHT • Overdracht van aandelen – In NV ( Art. 504 t/m 512 W. Venn.) • Goedkeuring- en voorkoopclausules – Eerst ter goedkeuring voorleggen aan Raad van Bestuur – Toepassing van deze clausules mag de termijn nonoverdraagbaarheid niet met meer dan 6 maand verlengen (te rekenen vanaf de datum van de goedkeuring door de RVB of de uitnodiging om het voorkooprecht uit te oefenen)

• Onvervreemdbaarheidclausules – Moeten beperkt zijn in de tijd (+/- 10 jaar max.) – Moeten in het belang zijn van de vennootschap » Kan interessant zijn om de continuïteit van de onderneming gedurende een bepaalde termijn te garanderen » Kan steeds geëvalueerd worden in functie van eventueel gewijzigde omstandigheden

29

7/11/2011

VENNOOTSCHAPSRECHT • Overdracht van aandelen – In BVBA (art. 249 t/m 252 W. Venn.) • Onder levenden – Echtgenoot van de overlater, bloedverwanten in rechte lijn, overdracht aan vennoot en aan in de statuten toegelaten personen » Geen toestemming vereist tenzij statuten anders bepalen

– Eventueel voorkooprecht – Aan andere personen toestemming vereist (anders nietig)van tenminste de helft van de vennoten die tenminste 3/4de van het kapitaal bezitten » Vennoot-overdrager wordt meegerekend voor de berekening van de helft van het kapitaal » Na aftrek van de rechten waarvan de overdracht wordt voorgesteld » Statuten kunnen strenger zijn » Weigering toestemming = Rechtbank in kortgeding (tenzij anders bepaald in de statuten)

VENNOOTSCHAPSRECHT • Overdracht van aandelen – In BVBA (art. 249 t/m 252 W. Venn.) • Bij overlijden: – Echtgenoot van de overledene, bloedverwanten in rechte (opgaande of neerdalende) lijn – Aan andere vennoten – Aan andere in de statuten toegelaten personen » Geen toestemming vereist » Erfgenamen en legatarissen die niet door de statuten worden toegelaten hebben recht op de waarde van de overgegane aandelen

VENNOOTSCHAPSRECHT • Overdracht van aandelen – In BVBA (art. 249 t/m 252 W. Venn.) • Bij overlijden: – Aan andere personen: » Toestemming vereist van tenminste de helft van de vennoten die tenminste 3/4de van het kapitaal bezitten » Na aftrek van de rechten waarvan de overdracht wordt voorgesteld » Statuten kunnen strenger zijn » Bij weigering van toestemming Rechtbank van Koophandel in kortgeding

30

7/11/2011

VENNOOTSCHAPSRECHT • Overdracht van aandelen – In CVBA (art. 362 t/m 365 W. Venn.) • Overdracht aan vennoten – Vrij – Statuten kunnen voorwaarden opleggen

• Overdracht aan derden – Enkel aan personen bij naam aangewezen in statuten – Aan personen die behoren tot in de statuten vermelde categorieën en voldoen aan de statutaire vereisten om vennoot te zijn » Mits toestemming van de Algemene Vergadering of ander orgaan krachtens de statuten hiervoor bevoegd

VENNOOTSCHAPSRECHT • Niet-volstorte aandelen – Minimum kapitaal: Naamloze vennootschap • Minimumkapitaal = 62.000,00 EUR – Volledig te volstorten bij oprichting

• Kapitaal >

62.000,00 EUR

– Het wettelijk minimum moet steeds volstort worden – Inbreng in geld : ¼ te volstorten – Inbreng in natura: ¼ te volstorten » Rest binnen 5 jaar te volstorten

• Volledig te volstorten bij de oprichting

VENNOOTSCHAPSRECHT • Niet-volstorte aandelen – Minimum kapitaal: Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid • Minimumkapitaal = 18.550,00 EUR – 6.200,00 EUR te volstorten bij oprichting indien meer dan één vennoot – 12.400,00 EUR te volstorten indien éénpersoons BVBA – Het wettelijk minimum moet steeds volstort worden – Inbreng in geld : 1/5de te volstorten – Inbreng in natura: volledig te volstorten

31

7/11/2011

VENNOOTSCHAPSRECHT • Niet-volstorte aandelen – Minimum kapitaal: Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid • Minimumkapitaal = 18.550,00 EUR – – – – –

6.200,00 EUR te volstorten bij oprichting 12.400,00 EUR te volstorten indien éénpersoons BVBA Het wettelijk minimum moet steeds volstort worden Inbreng in geld: 1/4de te volstorten Inbreng in natura: 1/4de te volstorten » Rest volstorten binnen de 5 jaar

VENNOOTSCHAPSRECHT • Niet-volstorte aandelen – Overdracht • BVBA: => geen specifieke regeling • NV: art. 506 en 507 W. Venn. – Niet volstortte aandelen blijven verplicht op naam (Art. 477 W. Venn.) – In bepaalde gevallen is de overdrager (al dan niet samen met de overnemer) gehouden tot volstorting

VENNOOTSCHAPSRECHT • Vererving van het vruchtgebruik – In principe erft de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de aandelen – Wie oefent stemrecht uit? • Niets geregeld in het W. Venn. , behalve voor: – EBVBA (éénpersoons BVBA) art. 237 W.Venn. » Rechten verbonden aan de aandelen worden uitgeoefend door de vruchtgebruiker.

32

7/11/2011

VENNOOTSCHAPSRECHT • Vererving van aandelen – Er is verdeeldheid in de rechtsleer • De regeling van onverdeeldheid vindt toepassing – Indien deze regeling via de statuten van toepassing is verklaard – Hangt af van de aard van de vergadering: » Vruchtgebruiker: stemrecht op de gewone algemene vergadering » Blote eigenaar: stemrecht op buitengewone algemene vergaderingen

– De blote eigenaar is stemgerechtigd – De vruchtgebruiker is stemgerechtigd (Bemerking: best statutaire regeling uitwerken)

VENNOOTSCHAPSRECHT • Vererving van aandelen – Onverdeelde aandelen verkregen via erfenis • Het vennootschapsrecht voorziet voor de BVBA, de NV, de CV en de Comm.VA: – Indien een effect aan verscheidene eigenaars toebehoort, kan de NV de uitoefening van de eraan verbonden rechten schorsen, totdat één enkele persoon is aangewezen als eigenaar van het effect ten aanzien van de NV

VENNOOTSCHAPSRECHT • Vererving van aandelen: – Voorbeeld: • 3 kinderen, X,Y en Z erven de aandelen in onverdeeldheid van de NV A – Zij moeten één onder hen aanstellen en afvaardigen als hun gezamenlijke lasthebber binnen de NV A

– Ingevolge art. 815 B.W.: kan éénieder ten allen tijde de verdeling vorderen. • Dit kan de continuïteit van de onderneming in het gedrang brengen.

33

7/11/2011

VENNOOTSCHAPSRECHT • Vererving van aandelen: – Besluit: • Tref de nodige schikkingen bij leven door: – Verkoop – Schenking – Testament

VENNOOTSCHAPSRECHT • Verkoop van aandelen: – Aandachtspunten • Best alle kinderen in de verkoopakte laten tussenkomen. – Hierdoor erkennen zij de overeengekomen verkoopwaarde

• Indien verkoopprijs merkelijk lager is dan de werkelijke waarde: – Mogelijk beschouwd als een verdoken schenking » Principe van inbreng en inkorting kunnen worden toegepast op het verschil tussen de werkelijke waarde en de betaalde prijs

VENNOOTSCHAPSRECHT • Verkoop van aandelen – Verkoop met voorbehoud vruchtgebruik • Voordeel: – Ouders behouden het recht op dividend – Ouders behouden het stemrecht op de algemene vergaderingen – Ouders behouden controle over de vennootschap

• Nadeel: – Waarde van de aandelen kunnen dalen – Indien de aandelen op het ogenblik van het overlijden het beschikbaar gedeelte overtreffen, kan er inkorting gevraagd worden door de benadeelden » Vermijd dit: laat alle erfgenamen zich akkoord verklaren met de verkoop en laat hen de verkoopovereenkomst mede ondertekenen.

34

7/11/2011

VENNOOTSCHAPSRECHT • Verkoop van aandelen – Verkoop met voorbehoud vruchtgebruik • Mogelijk is de waarde van de aandelen op het ogenblik van het overlijden hoger dan het beschikbaar gedeelte – Gevolg mogelijk inkorting

• Indien alle erfgenamen zich met de verkoop akkoord verklaren en deze mede ondertekenen kan dit vermeden worden

SCHENKING VAN AANDELEN • Aandelen op naam: – Via notariële akte (in het buitenland) • Onrechtstreekse schenking (betwist omdat er nog een overschrijving in het aandelenregister dient te gebeuren)

• Aandelen aan toonder – Via notariële akte (in het buitenland) • handgift

• Gedematerialiseerde aandelen – Via notariële akte (in het buitenland) • Onrechtstreekse schenking

SCHENKING VAN AANDELEN • Schenking van aandelen bij notariële akte in België – Schenkingsrecht: (Tarief roerende goederen) • 3% voor schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwonenden • 7% voor alle anderen • Schenkingsrecht berekend op de verkoopwaarde van de aandelen

35

7/11/2011

SCHENKING VAN AANDELEN • Schenking van aandelen bij notariële akte in buitenland – Buitenlandse schenkingsrechten verschuldigd • In Nederland geen schenkingsrechten

– Erkend door de Belgische wetgever – Overlijden binnen drie jaar • Successierecht verschuldigd

SCHENKING VAN AANDELEN • Schenking bij handgift • Schenking door onrechtstreekse schenking – In principe geen schenkingsrecht verschuldigd – Indien overlijden binnen de drie jaar • Opname in de fictieve massa • Successierechten verschuldigd

SCHENKING VAN AANDELEN • Aandelen van familiale vennootschappen – Schenkingsrecht • 2,00% op de verkoopwaarde • Voorwaarden reeds aangehaald

– Successierecht • 0,00% voor familiale ondernemingen op de waarde van het aandeel • Voorwaarden reeds aangehaald

36

7/11/2011

MEERWAARDEN BIJ VERKOOP AANDELEN • Principieel vrij voor natuurlijke personen – Belast indien geen normaal beheer van privé vermogen (tarief 33,00% + gemeentebelasting) – Verkoop belangrijke deelneming (25%)aan buitenlandse vennootschap (16.50% + gemeentebelasting)

Inkomsten- en controlebehoud • Garantie voor behoud van de leiding in de BVBA – Aanstellen van statutair zaakvoerder – Mogelijkheid om opvolger (bij overlijden of onbekwaamheid) te bepalen • In oprichtingsakte of bij statutenwijziging – Moeilijk te ontslagen omdat » Toestemming alle vennoten noodzakelijk (dus ook hijzelf) » Kan toch om gewichtige redenen (via rechtbank)

Inkomsten- en controlebehoud • Garantie voor behoud van de leiding in de NV – Moeilijker: Raad van Bestuur bestaat uit drie leden (indien twee vennoten slechts twee noodzakelijk) – Maximum voor zes jaar en steeds ontslag mogelijk (zelfs bij benoeming in statuten) – Bestuurder opvolger moet over 51% v/d aandelen beschikken om zeker te zijn van zijn functie – Mogelijk via aandeelhoudersovereenkomst • Beperkt in tijd

37

7/11/2011

Inkomsten- en controlebehoud • Garantie voor behoud van de leiding in de Comm.VA – Bepalingen van NV zijn van toepassing • Maar enkele uitzonderingen – Zaakvoerder moet vennoot zijn – Moet in de oprichtingsakte aangewezen zijn (statutair) – Opvolger-zaakvoerder(s) kan voorzien worden – Beherende vennoot heeft vetorecht in algemene vergadering

• Nadeel – Beherende vennoot hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk samen met de vennootschap » Opvangen door beherend vennoot EBVBA te maken Vaste vertegenwoordiger niet aansprakelijk voor EVBA

Inkomsten- en controlebehoud • Bijkomend voordeel in de Comm.VA – Zelfs met gering deel in het kapitaal kan de beherend vennoot winst ontvangen, omdat de winst ongelijk kan verdeeld worden

Inkomsten- en controlebehoud • Stichting en certificering – Art. 27 tot 45 Wet van 27 juni 1921 (VZW wetgeving) – Art. 503 (NV) en 242 (BVBA) W. Venn.

38

7/11/2011

Inkomsten- en controlebehoud Certificaathouders = economische eigendom Certificaten

Inkomstendoorstroming

Stichting = juridische eigendom Verbintenis inkomsten door te storten aan certificaathouders

Aandelen Handelsvennootschap

Dividend

Inkomsten- en controlebehoud • Stichting en certificering – Voordelen: • Stichting heeft geen aandeelhouders • Raad van Bestuur benoemd bestuursorgaan in de handelsvennootschap • Bestuurders kunnen afzetbaar gemaakt worden – Dus geen statutair zaakvoerder

• Bestuurder-opvolger kan aangeduid worden • Geldstroom (dividend) gaat rechtstreeks naar de certificaathouders • Omzetting van certificaten in aandelen kan onmogelijk gemaakt worden

Inkomsten- en Controlebehoud • Stichting en certificering – Nadelen: • Minimum drie bestuurders noodzakelijk – In de Nederlandse stichting geen minimum aantal bestuurders en in het algemeen minder verplichtingen

39

7/11/2011

VRAGEN ?

DANK VOOR UW AANDACHT

40

7/11/2011

Zelfstandig ondernemen op een Kruispunt Vic De Bie, KMO-adviseur Unizo Berchem, 26 oktober 2011

Hoe mijn levensstandaard behouden na mijn pensionering?

123

41

7/11/2011

?????????????????? Op hoeveel wettelijk pensioen kan ik rekenen? Hoe mijn pensioen fiscaalvriendelijk verhogen? Hoe haal ik fiscaalvriendelijk geld uit mijn vennootschap? Onroerend goed: via de privé of in de vennootschap? Wat is het rendement van een onroerend goed? Hoeveel is mijn bedrijf waard? Verkoop ik best de aandelen of de activa van mijn bedrijf? Hoeveel successierechten zullen mijn erfgenamen betalen? …..

124

7 november 2011

opbouw roerend vermogen (wettelijk pensioen) groepsverzekering / individuele pensioentoezegging (IPT) vrij aanvullend pensioen (VAPZ) langetermijnsparen pensioensparen optieplan beleggingen

125

opbouw onroerend vermogen

uw onderneming

• privé of via de vennootschap • laat u vergoeden voor • privé: voordelen/nadelen • uw arbeid • gezinswoning • voor de ingezette • vennootschap: privémiddelen voordelen/nadelen • voor het risico • zakelijke rechten • waardebepaling • eenmanszaak • vennootschap • fiscaliteit bij overdracht • eenmanszaak • vennootschap • overdracht financieel haalbaar maken

7 november 2011

Groepsverzekering Individuele pensioentoezegging (IPT) 80%-regel wettelijk (1ste pijler) en extralegaal pensioen (2de pijler): maximaal 80% van de laatste brutojaarbezoldiging loopbaan

Voorbeeld: brutojaarbezoldiging loopbaan resultaat

48.000,00 EUR 35,08 jaar 354.535,32 EUR

Backservice: betaling inhaalbedragen voor het verleden

42

7/11/2011

Groepsverzekering Individuele pensioentoezegging (IPT) Fiscaal heel vriendelijk

Afhankelijk van het tijdstip van uitkering houdt de bedrijfsleider afgerond over: • 75% bij uitkering op 60 jaar • 80% bij uitkering op 65 jaar

Van een extra loon houdt men slechts rond de 40% over

Optieplan Verhandelbare opties op een BEVEK Houdperiode van 1 jaar – nadien gedurende 9 jaar verhandelen Voordeel van alle aard: met een belastingdruk van ± 20% op waarde van de optie

Extra bezoldiging of groepsverzekering / optieplan

129

7 november 2011

43

7/11/2011


130


uw onderneming


7 november 2011

Portefeuille concept in praktijk Global Leaders Telecom Eastern Europe High Interest •Extra kap besch nodig ? •Extra bodemvissers ? •Ik geloof in inflatie. •Ik wil graag minimum rendement. •Ik geloof in stijgende rente. •Ik wil weinig opvolging. •Ik heb graag coupon. •…

Priv Port Protected

131

7 november 2011

Privileged Portfolio Defensief

132

7 november 2011

44

7/11/2011

Privileged Portfolio Dynamisch

133

7 november 2011

Privileged Portfolio Zeer dynamisch

134

7 november 2011


135


uw onderneming


7 november 2011

45

7/11/2011

Privé investeren in onroerend – fiscale voordelen - inkomsten Eigen woning: niet belast Verhuur privé-gebruik: weinig belast Verhuur beroepsgebruik : zwaarder belast Verhuur als bedrijfsleider aan vennootschap: huur wordt loon (rsz) Meerwaarden normaal beheer: onbelast (na 5, 8 jaar) 136

Privé investeren in onroerend – fiscale nadelen – financieel Geen afschrijvingen Behalve belastingvermindering hypothecair woningkrediet of energiebesparende of ecologische investeringen

Geen kostenaftrek Behalve intresten

Terugbetaling met netto-inkomsten

137

Privé investeren – gezinswoning Juridische bescherming Verkoop, hypotheekvestiging… door partner Omzetting van blote eigendom na erfenis door kinderen Onterving mbt vruchtgebruik door langstlevende partner Beslag door schuldeisers, mits verklaring voor notaris

Fiscaal Meerwaarde: onbelast Successierechten: 0%-successietarief tussen gehuwden, wettelijk samenwonenden en 3 jaar feitelijk samenwonende partners

138

46

7/11/2011

Vennootschap investeert in onroerend – fiscale voordelen Investering is afschrijfbaar over economische gebruiksduur (niet : grond) Bedrijfsgebouwen, kantoren, woningen, appartementen,…. Bijkomende kosten (RR, BTW, notaris,…) zijn aftrekbaar BTW recupereerbaar (gebruik voor BTW handelingen) Intresten, onderhoud- en herstellingslasten, verzekering, onroerende voorheffing,… zijn aftrekbaar

Terugbetaling met bruto-inkomsten 139

Vennootschap investeert in onroerend – fiscale nadelen Onroerend gebruikt door de bedrijfsleider Risico op verwerping afschrijvingen en kosten onroerend bedrijfsleider (geen band maatschappelijk doel/activiteit) Verlies notionele intrestaftrek (tbv boekwaarde onroerend bedrijfsleider) Gratis bewoning bedrijfsleider: voordelen alle aard

Alle inkomsten zijn belastbare bedrijfsinkomsten Huurinkomsten (ook private verhuur) Meerwaarden

Belaste inkomsten uit de vennootschap halen

140

Liquiditeiten: RV Onroerend: RV en registratierechten

7 november 2011

Vennootschap investeert in onroerend – nadelen (niet-fiscaal) Nadelen werkvennootschap Geen bescherming tegen ondernemingsrisico Geen bescherming gezinswoning Moeilijkere verdeling onder kinderen Moeilijkere overlating werkvennootschap

Nadelen patrimoniumvennootschap Geen bescherming gezinswoning Formaliteiten patrimoniumvennootschap

141

47

7/11/2011

Vennootschap of privé – zakelijke rechten

Aankoop met zakelijke rechten (opstal, vruchtgebruik, erfpacht) Vennootschap verwerft zakelijk recht • Activeert, schrijft af, betaalt krediet af

Privé-persoon verwerft eigendom bezwaard met zakelijk recht • Einde contract: ¬ Uitdoving en aanwas zakelijk recht: geen RR, geen vergoeding ¬ Natrekking opgerichte gebouwen: geen RR, wel vergoedingsproblematiek

142

Vennootschap of privé – zakelijke rechten Fiscaal verlies bestaande situatie beperken Omvormen bestaande immo-vennootschap van NV naar BVBA • 25 EUR of 1% bij uitbreng of ontbinding

Onroerend verkopen: • belastingen spreiden door herinvestering (gespreide taxatie)

Eigendom naar privé brengen • Bezwaring/voorbehoud zakelijke rechten beperkt meerwaardebelasting

143


144


uw onderneming


7 november 2011

48

7/11/2011

Onder welke vorm uitkeren?

145

7 november 2011

Rekening-courant passief 15% roerende voorheffing netto-opbrengst van 85% Herkwalificatie van interesten in een dividenduitkering: in de mate dat één of beide grenzen overschreden wordt: • voor het bedrag RC > dan de som van ¬ werkelijk gestort kapitaal bij het einde van het boekjaar ¬ en de belaste reserves bij het begin van het boekjaar

• voor het bedrag dat de interestvergoeding > dan een normale markconforme rentevergoeding

niet aftrekbaar als bedrijfskost en bovendien RV van 25% netto-opbrengst dan slechts 56% mogelijk verlies van het verlaagd tarief in de vennootschapsbelasting

De uitkering van een dividend Hoeveel mag uitgekeerd worden?

Wie beslist? gewone dividenduitkering tussentijds dividend interim-dividend

49

7/11/2011

De uitkering van een dividend Opsparen van dividenden

Bevrijdende roerende voorheffing van 15 of 25% Nog enkele bedenkingen: solvabiliteit invloed op notionele intrestaftrek mogelijk herkwalificatie van de interesten op RC

Wat bij liquidatie?

De uitkering van een dividend

Waardebepaling van uw onderneming

Waardering = Resultaat van een berekening

≠

Prijs = Resultaat van een onderhandeling

150

7 november 2011

50

7/11/2011

Waardebepaling van uw onderneming – eenmanszaak

1. Activa: Substantiële waarde van de over te dragen activa

•

Gebouw, inrichting, machines, rollende materieel, … Voorraad Goodwill: naam, logo, cliënteel, exclusiviteit

• • •

Merk op: niet alle activa (moeten) worden overgedragen

•

Te innen vorderingen Liquiditeiten en geldbeleggingen

• •

151

7 november 2011

Waardebepaling van uw onderneming – eenmanszaak 2. Goodwill Normalisatie van de bedrijfsresultaten Goodwill (naam, cliënteel, exclusiviteit, …) bovenop de activa

• •

Economische methode: ca. 2-3 maal de genormaliseerde winst voor belastingen Prijsbepalingsmethodes: indicatieve goodwill per sector (www.mesotten.be) Wettelijke regelingen

• • •

3. Vergelijken met de sector Gebaseerd op ervaring Geen waarderingsmethodes, maar prijsbepalingsmethodes

• •

152

7 november 2011

Waardebepaling van uw onderneming – vennootschap 1. Op basis activa en passiva op de balans: Via de aandelen worden alle activa en passiva van de vennootschap overgenomen en moeten op hun economische waarde beoordeeld worden.

•

Herwaardering van de vaste activa Correcte voorraadwaardering Kritische debeteurenbeoodeling Fiscale latenties …

• • • • • •

Intrinsieke waarde = =

153

verschil tussen gecorrigeerde activa en passiva eigen vermogen + meerwaarden - minwaarden

7 november 2011

51

7/11/2011

Waardebepaling van uw onderneming – vennootschap 2. Op basis van de resultaten met o.m.: •

Rendementswaarde = Gecorrigeerd, gewogen, gemiddeld nettoresultaat (na belastingen) x de gewenste terugverdientijd

•

Cashflowwaarde = Gewogen, gemiddelde cashflow (= winst na belastingen + niet-kaskosten) x de gewenste terugverdientijd

•

EBITDA = Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation & Amortization x de gewenste terugverdientijd binnen de wereld van de Aquisition Finance een internationaal aanvaarde en gehanteerde referentiebasis

154

7 november 2011

Waardebepaling van uw onderneming – vennootschap

De uiteindelijke waardebepaling is meestal een gewogen gemiddelde van de verschillende waarderingsmethodes. De uiterste waardebepalingen vormen vaak de vork waartussen kan onderhandeld worden. Of het een aandelen- dan wel een activatransactie zal worden, hangt in het algemeen af van de rendabiliteit en de inhoud van de vennootschap.

155

7 november 2011

Uw eenmanszaak overdragen – fiscaliteit Stopzettingsmeerwaarde = Meerwaarde n.a.v. de definitieve stopzetting van een zelfstandige activiteit Meerwaarde is het verschil tussen de verkoopprijs en de boekwaarde

btw-herzieningen

156

7 november 2011

52

7/11/2011

Uw eenmanszaak overdragen – fiscaliteit stopzettingsmeerwaarden op materieel vast actief immaterieel actief

tarief 16,5% 16,5%

< (4x4) grens > 60 jaar of gedwongen

immaterieel actief

33,0%

< (4x4) grens < 60 jaar en vrijwillig

immaterieel actief

progressief tarief

> (4x4) grens

voorraad

157

progressief tarief

7 november 2011

Uw vennootschap overdragen – fiscaliteit Verkoop van activa Vennootschapsbelasting op de meerwaarden die de vennootschap realiseert. Mogelijke btw-herzieningen Gelden zitten nog altijd de vennootschap 10% RV op de liquidatiebonus bij latere ontbinding en vereffening van de vennootschap

Verkoop van de aandelen Alleen de aandeelhouder(s) wijzigt In principe geen belasting op de meerwaarde (speculatieve meerwaarden – interne meerwaarden)

158

7 november 2011

Overdracht van uw vennootschap – financieel haalbaar maken Afslanken van de werkvennootschap via o.m.: Groepsverzekering met backservice Dividenduitkering Kapitaalvermindering

Holding als financieringsmiddel Beperken van de (para)fiscale druk Inkomsten uit • Managementvergoeding • Bestuurdersbezoldigingen • DBI-dividenden

(ab)normaal beheer – interne meerwaarden

159

7 november 2011

53

7/11/2011


160


uw onderneming


7 november 2011

Successieplanning – tarieven in het Vlaams Gewest In rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwoners(*) Tarieven: tussen

tarief

0,01 - 50.000 EUR

3%

50.000 - 250.000 EUR

9%

> 250.000 EUR

27%

Berekening per erfgenaam Splitsing van het roerend en onroerend vermogen Vrijstelling successierecht gezinswoning tussen echtgenoten en samenwoners(*) (*) onder

161

bepaalde voorwaarden

7 november 2011

Successieplanning – voorbeeld Gezinsvermogen 800.000 EUR

Echtpaar – wettelijk stelsel – met twee kinderen Vermogen (gemeenschappelijk): 500.000 EUR onroerend vermogen • 300.000 EUR gezinswoning • 200.000 EUR opbrengstpand

300.000 EUR roerend vermogen

Man overlijdt eerst. Echtgenote is op dat moment 67 jaar.

162

7 november 2011

54

7/11/2011

Successieplanning – de waarde van het vruchtgebruik bepalen

163

leeftijd van de vruchtgebruiker

vruchtgebruik

blote eigendom

tot 19 jaar

72%

28%

20 – 29 jaar

68%

32%

30 – 39 jaar

64%

36%

40 – 49 jaar

56%

44%

50 – 54 jaar

52%

48%

55 – 59 jaar

44%

56%

60 – 64 jaar

38%

62%

65 – 69 jaar

32%

68%

70 – 74 jaar

24%

76%

75 – 79 jaar

16%

84%

vanaf 80 jaar

8%

92%

7 november 2011

Totaal vermogen 800.000

(alle cijfers in EUR)

Successieplanning – voorbeeld

MAN Nalatenschap : 400.000 Roerend 150.000

LLE VG 48.000 1.440

Successierechten : 14.940 of 3,7%

Onroerend 250.000

K1 NE 51.000

K2 NE 51.000

K1 NE 85.000

K2 NE 85.000

1.620

1.620

4.650

4.650

164

LLE VG 48.000 0

LLE VG 32.000 960

Successieplanning – voorbeeld (alle cijfers in EUR)

Totaal vermogen 800.000 VROUW Nalatenschap : 400.000

Successierechten : 24.000 of 6%

Onroerend 250.000

Roerend 150.000

K1 VE 125.000

K2 VE 125.000

K1 VE 75.000

K2 VE 75.000

8.250

8.250

3.750

3.750

Totaal successierechten = 38.940 of 4,9% 165

55

7/11/2011

Successieplanning – voorbeeld Vermogen 800.000 EUR

Echtpaar – scheiding van goederen - twee kinderen Vermogen van vader: 750 000 EUR onroerend vermogen • 300.000 EUR gezinswoning • 450.000 EUR opbrengstpand

50 000 EUR roerend vermogen

Vermogen van moeder: nihil Man overlijdt eerst. Echtgenote is op dat moment 67 jaar. 166

Successieplanning – voorbeeld Totaal vermogen 800.000

(alle cijfers in EUR)

MAN Nalatenschap : 800.000 Roerend 50.000

LLE VG 16 000

K1 NE 17.000

480

510

Successierechten : 57.660 of 7,2%

Onroerend 750.000

K2 NE 17.000

K1 NE 255.000

K2 NE 255.000

510

20.850

20.850

LLE VG 96.000

167

LLE VG 144.000 14.460

0

Successieplanning – tarieven in het Vlaams Gewest Familiale bedrijfsgoederen Begrip ‘familiale bedrijfsgoederen’ • Door overledene en diens echtgenoot beroepsmatig in familiale eenmanszaak geïnvesteerde activa • Aandelen in en vorderingen (R/C) op familiale werkvennootschap

Tarief successierechten: 0% • Ongeacht de erfgenaam • Op expliciete vraag van de erfgenaam • Mits een aantal voorwaarden

168

7 november 2011

56

7/11/2011


169


uw onderneming


7 november 2011

Wat moet ik nu doen? 1. Breng uw persoonlijke situatie, intenties en mogelijkheden tijdig in kaart. 2. Betrek zowel uw privévermogen als uw bedrijf in uw analyse en oplossingen. 3. Praat hierover met uw adviseur en laat u deskundig begeleiden. 4. Begin er tijdig aan.

170

7 november 2011

57

2011 SUCCESSIE EN SCHENKING. Jacques COLSON Accountant Belastingconsulent Commissie Begeleiding en Toezicht Studiedienst I.A.B

Recommend Documents