14/02/2011
Sessie speelweefsel vvj 3-daagse 2011 welkom in de basis sessie speelweefsel voor dummy's?
neen, want veel gemeenten denken dat ze veel weten over een speelweefsel
maar weinig steden hebben een in de praktijk gerealiseerd speelweefsel
iedereen is dus dummy ☺ zelf Brugge ☺
Inleiding 1. Theoretische benadering, bekeken vanuit het speelruimtebeleidsplan van Brugge 2. Hoe doet Brugge dit: •
verschil tussen theorie en de praktijk/realiteit
3. Praktische oefening
1. Speelweefsel in theorie Basis van de theorie is het speelruimtebeleidsplan van Brugge • bestaat uit 3 delen: info / richting / actie • opgemaakt door ‘Fris in het landschap’ en ‘Kind & Samenleving’
SRBP definieert het speelweefsel als volgt: Binnen een 'speelweefsel'-concept wordt gestreefd naar een verbinding van plekken die betekenis hebben voor kinderen, d.m.v. kindvriendelijke infrastructuren. 'Kindvriendelijkheid' van de infrastructuren impliceert veiligheid, maar ook speelsheid. Een 'speelweefsel' vertrekt tevens vanuit het idee dat kinderen niet alleen spelen op formele speelruimtes, maar activiteiten ontwikkelen overal in de publieke ruimte : overal waar dit mogelijk is, wordt de publieke ruimte bespeeld. Op die manier is het spelen verweven met andere activiteiten.
1
14/02/2011
1. Speelweefsel in theorie Voor het realiseren van een speelrijke stad hanteert het SRBP het concept ‘speelweefsel’ Drie elementen zijn belangrijk: formele speelplekken informele speelruimte en spelaanleidingen, en tenslotte de kindvriendelijke verbindingen. Voor de uitbouw van een structureel speelruimtebeleid in Brugge, wordt het speelweefsel geënt op een aantrekkelijke en bespeelbare publieke ruimte. Als sociale ontmoetingsruimte / meerduidig veld voor ontmoeting en creativiteit is de publieke ruimte bij uitstek dé basisstructuur om het speelweefsel aan op te hangen. Via pleksgewijze ingrepen worden verschillende publieke ruimtestructuren ‘opgeladen’. Dit kan met een speelterrein, maar ook een ‘losse’ spelprikkel, een klaterend waterelement op een plein of een ‘wild’ bosje in een park.. Op deze manier is speelruimte niet meer beperkt tot ‘kindereilandjes’, maar wordt spelen ingebed in een ruimtelijke structuur.
1. Speelweefsel in theorie
1. Speelweefsel in theorie Speelweefsel enten op andere structuren Een speelweefsel geënt op een avontuurlijke en natuurrijke groenstructuur De bestaande, historisch gegroeide groenstructuur is een bijzonder sterke kwaliteit voor Brugge. Vanuit duurzame ontwikkeling en het niet in gevaar brengen van de ontwikkelings- en ervaringsmogelijkheden van komende generaties, is natuur een onontbeerlijk aspect voor een kindwaardige leefomgeving. Natuur, niet als ‘kijkgroen’ maar als procesmatige kwaliteit: het spontane, oorspronkelijke, ‘wilde’, onvoorstelbare. Belangrijk in de visie voor het Brugse speelruimtebeleid is dat het speelweefsel geënt wordt op een avontuurlijke en natuurrijke groenstructuur. De stad wil deze groenstructuur verder uitbouwen o.a. met de groene gordel, de stadsrandbossen en het verwerven van private groendomeinen. Door een 'natuurrijker' extensief beheer krijgt het (openbaar) groen een grotere beleving- en speelwaarde en kunnen reeds heel wat 'avontuurlijke' speelkansen gecreëerd worden. Ruige en spontane vegetatie, klimbomen, wild struikgewas, een hoop aarde... : enkele bouwstenen voor avontuurlijke en natuurrijk groen.
2
14/02/2011
1. Speelweefsel in theorie Speelweefsel enten op andere structuren Een speelweefsel geënt op een doordachte mobiliteitsstructuur Een stad die toegankelijk is voor kinderen, is dat voor iedereen (van ouderen tot personen met een handicap). Het gebruik van de speelruimte hangt in eerste instantie af van de kansen die er zijn om zich op een autonome manier te verplaatsen. Voor kinderen en jongeren betekent dit: op een veilige, maar ook boeiende én speelse manier. Met de specifieke problematiek van de vele barrières, is het afstemmen van het speelweefsel op de mobiliteitsstructuur een essentieel aandachtspunt. Het fietsroutenetwerk, het netwerk van trage wegen en de zone30 vormen de ondergrond voor het uittekenen van het speelweefsel. Kindvriendelijke verbindingen, veilige oversteekplaatsen en passageplekken zijn belangrijke elementen in het speelweefsel voor Brugge.
1. Speelweefsel in theorie Speelweefsel enten op andere structuren Een speelweefsel ‘speels’ geënt op een waterstructuur Reien, kanalen, brugjes en zwanen bepalen het Brugse stadsbeeld. Voor het noordelijke stadsdeel zijn de zee en de kust belangrijke ruimtelijk ‘water’elementen. Het thema 'water' en waterbeheersing bieden interessante mogelijkheden om als een blauwe draad op een speelse manier uitgewerkt te worden binnen het speelruimtebeleid. Fonteinen en waterspuiters, waterafvoer in een open gootje, waterkunst, een waterspeelplek, maar ook speelpleinwerk op het water (zonder grote infrastructurele ingrepen), met vlotten varen, kunstprojecten met jongeren. In parken en natuurrijke speelplekken is water een troef met potenties voor natuurrecreatie (integraal waterbeheer). Zee en strand zijn elementen die in een speelweefsel geïntegreerd dienen te worden.
1. Speelweefsel in theorie De Brugse speelweefsel actiepunten Veilige en kindgerichte oversteken op drukke Verkeersassen Er wordt een informeel en interdisciplinair overleg georganiseerd, bestaande uit o.m. de mobiliteitscel, de verkeersdienst van de lokale politie en externen (bv. leden van het ontwerpteam speelruimtebeleidsplan). De mobiliteitsambtenaar is bereid om hiervoor het initiatief te nemen. In een eerste overlegmoment wordt, aan de hand van onderstaande lijst, - bepaald wat de bestaande verkeerstoestand is op deze plaatsen, - bepaald of de bestaande maatregelen voldoende veilig zijn, specifiek voor kinderen, - bepaald of er mogelijkheid is om de oversteek ook voldoende 'beleefbaar' te maken, - bepaald welke oversteek in aanmerking kan komen als pilootproject (bv. omdat de oversteek cruciaal is of omdat er een herinrichting is gepland).
Een volgende overlegmoment is als workshop opgevat, waarin minimum één concreet pilootproject ruimtelijk en verkeerstechnisch wordt uitgewerkt. Bij het jaarlijkse overleg met de Administratie Wegen en Verkeer van de Vlaamse Overheid worden de oversteken op gewestwegen ter sprake gebracht.
3
14/02/2011
1. Speelweefsel in theorie De Brugse speelweefsel actiepunten Creatie van 'Speelroutes': Uitbouw van het Aanvullend Fietsroutenetwerk met specifieke aandacht voor het eigen verplaatsingsgedrag van kinderen. In een pilootproject 'Speelroute' wordt een dergelijke route (bv. NZ-as in Sint-Pieters), als onderdeel van het aanvullend fietsroutenetwerk, gerealiseerd en geëvalueerd op haar kindvriendelijkheid. Daarna worden de systemen toegepast op alle andere geplande fietsroutes. Realisatie van nieuwe verbindingen op maat van kinderen ('missing links') Stad Brugge maakt momenteel werk van de realisatie van een aanvullend fietsroutenetwerk. In het richtinggevend gedeelte worden een aantal extra verbindingen voorgesteld die belangrijk zijn voor de creatie van het speelweefsel. Er wordt onderzocht of deze nieuwe veilige en beleefbare verbindingen op maat van kinderen kunnen worden gecreëerd.
1. Speelweefsel in theorie De Brugse conclusies
• Speelweefsel is mooie theorie en waardevol voor kinderen, maar niet zo simpel in de praktijk.
• Speelweefsel komt enkel tot stand als • de verschillende diensten openstaan voor je visie, • de nodige diensten zoals groendienst, mobiliteit, wegendienst, DRO, B willen meewerken en hier tijd voor willen maken, • andere diensten budget hiervoor willen vrijmaken, • de schepen waaronder deze diensten vallen ook willen samenwerken, • en dit misschien over de verschillende partijgrenzen heen.
• Om een aantal van bovenstaande redenen heeft Brugge nog geen speelweefsel die voldoet aan de definiëring. En toch is er speelweefsel in Brugge!?
• Hoe doen we dit!?
2. Speelweefsel in de praktijk Inleiding • Uitgangspunt van een speelweefsel: Aanwezigheid van formele-, informele speelruimtes en spelaanleidingen = essentieel voor een speelweefsel
• Brugge had al behoorlijk wat speelruimtes, maar deze voldeden niet aan de huidige speelnoden. • Sinds 2006 (SRBP) heeft Brugge eerste ruimtes gecreëerd waar gespeeld kan worden • Brugge is nu pas klaar om speelweefsel te ontwikkelen
• Laten we eerst dieper ingaan op hoe Brugge ruimte creëerde waar de kinderen kunnen spelen • Nadien staan we stil in hoe we deze ruimtes aan elkaar knopen via een speelweefsel
4
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren Brugge doet dit op diverse wijze: •
beleidsmatig via speelruimtebeleidsplan
•
opvullen van zoekzones • middelen voorzien voor kopen van gronden • investeren in speelruimte in andere dan stadsdomeinen • onbebouwde kavels • spoorwegbedding Sint-Pieters
•
inspelen op nieuwe verkavelingen
•
inspelen op kansen
•
bespeelbare passageplekken (spelprikkels) en bespeelbare publieke ruimte
•
verschillende types speelruimtes en spreiding
•
speelkaart
•
speelstraten
•
inspraak
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: speelruimtebeleidsplan
• een PLAN is goud waard • visie – actie – afstemming met andere diensten • geloofwaardig
• een speelplan moet niet groot of spectaculair zijn • belangrijk = meerjaren plan • zicht op de ganse stad en deelgemeenten en wijken • weg van adhoc beleid
• speelruimtebeleidsplan Brugge • Info – richting – actie • JD meer geloofwaardigheid, evenwaardige partner, visie en slagkracht • via dit plan kan JD speelruimte afdwingen • integraal plan in te kijken op www.jeugddienstbrugge.be doorklikken naar downloads • plannen om een nieuw srbp op te maken voor verkiezingen 2012
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Brugge heeft een aantal speelkansarme buurten of zoekzones voor speelruimte
• middelen voorzien voor kopen van gronden
• investeren in speelruimte in andere dan stadsdomeinen
• onbebouwde kavels
5
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Kopen van gronden: In zoekzones op zoek gaan naar open ruimte om speelruimte te creëren • niet evident • middelen voorzien via stedenbeleid
Voorbeeld: zoekzone Kruisabele
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Kopen van gronden:
Voorbeeld: zoekzone Kruisabele
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Investeren in speelruimte in andere dan stadsdomeinen: • middelen via Stedenbeleid • reglement te downloaden van ww.jeugddienstbrugge.be doorklikken op downloads
Voorbeeld: samenwerking met Internaat Hotelschool Ter Groene Poorten
6
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Investeren in speelruimte in andere dan stadsdomeinen:
Voorbeeld: freinetschool de tandem
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Investeren in speelruimte in andere dan stadsdomeinen:
Voorbeeld: braakliggend stuk grond ‘De Kaproen’ in Assebroek
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Spoorwegbedding Sint-Pieters: fiets- wandel- en speeltracé: een mini-speelweefsel
7
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Spoorwegbedding Sint-Pieters: fiets- wandel- en speeltracé: een mini-speelweefsel
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Spoorwegbedding Sint-Pieters: fiets- wandel- en speeltracé: een mini-speelweefsel
Spoorwegbedding Sint-Pieters: fiets- wandel- en speeltracé: een mini-speelweefsel
Blauwe Toren
Blankenbergse Dijk
Ooievaarsbos Duivekeetbos
Fort van Beieren
Sint-Pietersplas Spoorwegbedding
Park Ten Poele
Meetkerkse Moere Vestingen
8
14/02/2011
Spoorwegbedding Sint-Pieters: fiets- wandel- en speeltracé: een mini-speelweefsel Ooievaarsbos Aanleg van een wandelen fietspad met verbinding naar de Blankenbergse Dijk
Duivekeetbos
Aanleg van een wandelen fietspad met verbinding naar het Duivekeetbos
Blankenbergse Dijk
Wandeltracé met verbinding Vestingen Duivekeetbos Alternatieve verbinding Sint-Pietersplas Spelvoorzieningen in een natuurrijke, avontuurlijke en gezinsgerichte speelplek, zitplaatsen, skate
fietspaden
spoorwegbedding
Zitruimte en/of spelprikkels
Tempelhof Park Ter Poele
Vestingen
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: wegwerken van speelruimte zoekzones Spoorwegbedding Sint-Pieters: fiets- wandel- en speeltracé: een mini-speelweefsel
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen
Wegwijzer voor duurzame en kindvriendelijke woonprojecten en verkavelingen
Wegwijzer kan je downloaden op www.jeugddienstbrugge.be
9
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
10
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
11
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op nieuwe verkavelingen Sociaal woonproject Oostendse Steenweg Brugge
12
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspelen op kansen
• lobbyen / contacten met andere diensten • speelwagonnetje koppelen aan grotere projecten • vb heraanleg van marktplein, stationsplein, winkelcentra, winkelstraten • lokaal nieuws volgen • verder denken dan je neus lang is
• voorbeelden: • heraanleg stationsplein Brugge (vernomen via krant) • voorkant waterpartij – kindvriendelijk? • achterkant – jongerenvriendelijk? • aanleg winkelcentrum – spelprikkels • groene fietsgordel Brugge (VLM)
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: bespeelbare passageplekken (spelprikkels) en bespeelbare publieke ruimte
Spelprikkels
Zilverpand
Zilverpand Ganzenstraat
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: bespeelbare passageplekken (spelprikkels) en bespeelbare publieke ruimte
Markt Zeebrugge
13
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: bespeelbare passageplekken (spelprikkels) en bespeelbare publieke ruimte
Markt Zeebrugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: bespeelbare passageplekken (spelprikkels) en bespeelbare publieke ruimte
Markt Zeebrugge
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: bespeelbare passageplekken (spelprikkels) en bespeelbare publieke ruimte
Markt Zeebrugge
14
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: verschillende types speelruimtes en spreiding
• een goed speelweefsel verbind ≠ speelruimtes • straat – wijk – buurt – deelgemeente – gemeente niveau • avontuurlijk – klassiek – hout – metaal - B • verspreid
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: speelkaart • alle formele speelpleintjes op één kaart • gebruiker zoekt zelf zijn verbindingen • voorloper van speelweefsel • praktisch • vlot realiseerbaar • digitaal ter beschikking stellen via website • Gent heeft dit al, Brugge in mei 2011 • wat kan er op speelkaart • speel- en sportgebieden • groenzones • speelbossen • fietsroutes • kinderplekken •B
Speelkaart Gent
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: speelstraten • in de paas- en zomervakantie wordt er het meest op straat gespeeld • speelkansarme buurten kan je via speelstraten tijdelijk kindvriendelijk maken • zorgen voor een goede spreiding van je speelstraten
15
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe ruimte creëren: inspraak • luisteren naar de kinderen • luisteren naar de buurt • luisteren naar de ouders • luisteren naar de verenigingen • inspraak draaiboekje voor aanleg speelruimte afgestemd op de jeugddienst en groendienst
Inspraak Lissewege
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe maak je nu een speelweefsel • op zich simpel • knoop alle informele, formele en andere leuke kinderplekken aan elkaar via kindvriendelijke verbindingen Hoe? Duid oa volgende zaken aan op een (digitale)kaart of eventueel via een GIS programma • speelplekken • groenzones • jeugdlokalen • sportparken en zwembaden • scholen • bib • fietsroutes •B Maak een verbinding tussen deze plekken rekening houdend met: • kindvriendelijkheid • veiligheid • leeftijd van de gebruiker
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe maak je nu een speelweefsel
16
14/02/2011
2. Speelweefsel in de praktijk Hoe maak je nu een speelweefsel
Kindlint Delft
3. Speelweefsel Praktische oefening • neem je kaart en bekijk je kinderplekken • formele speelruimtes aangekruist met blauw • jeugdlokalen in het rood • groenzones en speelbossen in het groen • sportparken en zwembaden in het geel • scholen in het zwart • bib in het bruin
3. Speelweefsel Praktische oefening Individuele opdracht (5 min): • vul de kaart aan met andere plekken waarvan je weet of vermoed dat kinderen er vaak komen • duid aan waar er speelruimte zoekzones zijn + ev. locaties aanduiden om deze in te vullen • duid aan welke wegen (fiets-, trage-, sluipwegen, B) de kinderen uit die buurt vaak gebruiken • duid de gevaarlijke kruispunten aan • denk na hoe je deze punten leuk kan verbinden
Opdracht per 5 (20 min): • hoe lossen jullie een zoekzone voor speelruimte in? • hoe zou je dit weefsel praktisch bewegwijzeren? • welke diensten heb je nodig om het weefsel te realiseren? • op welke knelpunten botsen jullie? welke diensten heb je nodig om deze op te lossen? • hoe zou je kindonvriendelijke oversteekplaatsen aanpakken zonder een totale heraanleg van de straat? • hoe zou je dit lint promoten? • hoe kan je de jeugdraad of de jeugdverenigingen actief en praktisch laten meewerken aan de realisatie van een speelweefsel • stel dat je 1 miljoen euro hebt om speelweefsel te realiseren, waarin zal je investeren?
17
14/02/2011
3. Speelweefsel Praktische oefening Resumé per groep • Hoe lossen jullie een zoekzone voor speelruimte in? • Hoe zou je dit weefsel praktisch bewegwijzeren? • Welke diensten heb je nodig om het weefsel te realiseren? • Op welke knelpunten botsen jullie? Welke diensten heb je nodig om deze op te lossen? • Hoe zou je kindonvriendelijke oversteekplaatsen aanpakken zonder een totale heraanleg van de straat? • Hoe zou je dit lint promoten? • Hoe kan je de jeugdraad of de jeugdverenigingen actief en praktisch laten meewerken aan de realisatie van een speelweefsel? • Stel dat je 1 miljoen euro hebt om speelweefsel te realiseren, waarin zal je investeren?
3. Speelweefsel Praktische oefening
Dank u wel
Indien je na de vvj 3 daagse nog vragen hebt
Jeugddienst Brugge Jochen Snick 050/44.83.26
Jeugddienst.jeugdruimte@brugge www.jeugddienstbrugge.be
18