Vereniging Spaar het Gein Gein Noord 42 1391 HA Abcoude tel. 0294-281118
www.spaarhetgein.nl
[email protected] KvK 40482336 NL86 TRIO 0198 5295 54
PER POST EN FAX 0206912015 Aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam, t.a.v. afdeling Juridische zaken, stadsdeel Zuidoost, Postbus 12491, 1100 AL Amsterdam Zuidoost
Betreft: Zienswijze op ontwerp WABO-vergunning t.b.v. de reconstructie van de kruising N236 Geinbrug Abcoude, 18 september 2014 Geacht College, De vereniging Spaar het Gein telt circa 450 leden en stelt zich ten doel behoud van de rust, de schoonheid, het landelijke karakter en de cultuurhistorische waarden van het Geingebied. Het landschap, gevormd door een fraaie afwisseling van de kronkelende rivier, de besloten linten aan weerszijden van de rivier met hun karakteristieke bebouwing en begroeiing en de openheid van de polders, is bijzonder gaaf gebleven. Dat een landschap als het Gein in de Randstad nog bestaat is op zichzelf al opmerkelijk. De oeverlanden, waarvan enkele met de status van beschermd natuurmonument, en de polders zijn ecologisch waardevol. Vele boerderijen en woonhuizen en de beide molens zijn cultuurhistorisch belangrijk. De Stelling van Amsterdam, geplaatst op de Werelderfgoedlijst van de Unesco, voegt een heel bijzonder en belangwekkend element toe. Schrijvers (Nescio), schilders (o.m. Mondriaan) en fotografen (Olie) hebben het Gein vereeuwigd en een vooraanstaande plaats bezorgd in onze cultuurgeschiedenis. Dagelijks zoeken vele wandelaars en fietsers uit Amsterdam en omstreken rust en ontspanning in het Gein. Tegelijk is het een gebied, waar nog steeds vele veehouderijbedrijven een bestaan vinden en vervult het een woonfunctie. De vereniging Spaar het Gein is er gedurende de twintig jaren van haar bestaan in geslaagd een constructieve rol te spelen in diverse planvormingsprocessen. Met die insteek wenden wij ons tot u, in reactie op de ontwerp-omgevingsvergunning. De reconstructie van het kruispunt is ingegeven door de wens de kwaliteit van de provinciale weg N236 te verbeteren, met inbegrip van de fietspaden. Die wens hebben wij gerespecteerd. Wij verwachten omgekeerd van u, als bevoegd gezag, dat
u de kwaliteiten van het Geingebied, met inbegrip van het historische landgoed Schoonoord, respecteert en in acht neemt. Wij stellen voorop dat we een aantal aanpassingen van het plan, sinds dit in december 2012 werd gepresenteerd, kunnen onderschrijven. Dat geldt met name het creëren van een tweedeling in het ontwerp (de situering van een brug over het Gein die de beide Geinwegen verbindt, ten zuiden van de brug die de provinciale weg verbindt. Dit zorgt er voor dat de totstandkoming een groot verkeersplein wordt voorkomen. In een programma van eisen of anderszins zouden wij nog de volgende uitgangspunten opgenomen willen zien: - een herkenbaar onderscheid tussen de provinciale weg en de entree van het Gein; - geen toename van gemotoriseerd verkeer vanuit de provinciale weg naar het Gein; - een minimale hoeveelheid weg (asfalt) en een maximale hoeveelheid water (Gein); - een nieuwe brug over het Gein die zo slank en rank mogelijk is, "zwevend" boven het water; - maximaal naar het kruispunt doorgezette dijkbegroeiing: grote bomen, oevers met grasland, groot hoefblad en rietkragen; - handhaving van de zichtlijn op landgoed Schoonoord; - bescheiden straatverlichting; - creëren van de hoofdroute via Gein Zuid; - en maximale betrokkenheid SHG bij planuitwerking. Hierna vragen we nadere aandacht voor onderbelichte aspecten van, en bezwaren tegen het plan en de daartoe gepubliceerde ontwerp vergunning. Deze betreffen met name de ruimtelijke onderbouwing (RO) en het beeldkwaliteitsplan (BKP). Deze zienswijze is kritisch ten aanzien van sommige beschrijvingen, onderbelichte verkeerskundige effecten en effecten op het Geinlandschap. Ruimtelijke onderbouwing (RO) Blz. 3 - “Groen De huidige beplanting bij het kruispunt bestaat voornamelijk uit privébeplanting bij erven, laanbeplanting langs de N236, een essenlaantje langs het Gein, beplanting op de nabij gelegen begraafplaats en overig laag struweel rond de Gaasp en het Gein.”
Commentaar: Dit is geen juiste voorstelling van zaken. Er staat een grote wilg tegen de brug, er staan veel en grote essen langs beide zijden van Gein Noord en ook Gein Zuid bevat al snel een grote hoeveelheid bomen aan beide zijden. Zie afbeelding 1.3 op blz. 3 van de RO. Juist deze beplanting draagt mede bij aan het verkeersluwe karakter van de Geindijken.
Vereniging Spaar het Gein
- 2/6 -
Blz. 10 - “‘mobiliteitstoets’: ⋅ de toelichting op een ruimtelijk plan, waarbij ruimtelijke ontwikkelingen zijn voorzien, bevat een beschrijving van het aantal verplaatsingen, die deze ruimtelijke ontwikkelingen tot gevolg hebben en of er door het aantal verplaatsingen knelpunten op het ontsluitende en omliggende verkeersnetwerk voor de diverse modaliteiten kunnen ontstaan. Het plan leidt niet tot (extra) voertuigbewegingen. Een mobiliteitstoets is daarom niet uitgevoerd;”
Commentaar: Dit is veel te kort door de bocht. Juist vanwege de reconstructie is een (mobiliteits)studie naar verkeerseffecten, ook vanuit en naar het Gein, noodzakelijk en logisch. De veronderstelling dat het plan NIET leidt tot extra vervoersbewegingen, is in het geheel niet onderbouwd. Blz. 12 – “Verkeersvisie De Ronde Venen 2030 De verkeersvisie is onderdeel van de Structuurvisie De Ronde Venen 2030 en geeft het gemeentelijk beleid op het gebied van verkeer en bereikbaarheid weer. De hoofdthema’s in de visie zijn bereikbaarheid, verkeersveiligheid, leefbaarheid en duurzaamheid. De reconstructie van de N236 draagt bij aan verbeterde bereikbaarheid en verkeersveiligheid. Gezien deze doelen is het voornemen in lijn met de verkeersvisie van De Ronde Venen.”
Commentaar: Het bevoegd gezag licht niet toe wat een verbeterde bereikbaarheid van het Gein betekent. Naar ons oordeel kan er maar één uitleg zijn: verbeteren van toegankelijkheid van het Gein. Dat is nu net NIET de bedoeling van Spaar het Gein, maar ook niet van de gemeente De Ronde Venen (DRV). De gemeente DRV heeft nimmer gesteld en beoogd om de toegankelijkheid van het Gein (Noord en Zuid) te verbeteren. In tegendeel, wij zijn in gesprek met de gemeente om te onderzoeken op welke wijze(n) de verkeersdruk op Gein Noord en Zuid kan worden verminderd waar het betreft de gemotoriseerd niet-bestemmingsverkeer. Blz. 13 – “3.1. Verkeer Vanuit verkeerskundig oogpunt is gekozen voor een compacte oplossing. Het kruispunt wordt compacter gemaakt door de bestaande aansluitingen Gein-Noord en Gein-Zuid te combineren tot één aansluiting. De nieuwe aansluiting wordt daarbij gerealiseerd tegenover de bestaande aansluiting van Zandpad Driemond. Zo ontstaat een volwaardig viertakskruispunt, zie onderstaande afbeelding. Het kruispunt blijft geregeld door middel van verkeerslichten. “
Commentaar: Een volwaardig viertakskruispunt is nu juist wat wij NIET willen en dat was ook niet waar provincie op uit zei te zijn. De aftakkingen van/uit het Gein waren low-profile en zouden dat weer worden. Voorkomen zou en moet worden dat de reconstructie leidt tot meer (sluip)vervoersbewegingen in het Gein. Behalve via de inrichting van het kruispunt (waarover hierna meer in het kader van de bespreking van het BKP) kan dat ook worden voorkomen door uitdrukkelijk te bepalen dat – net zoals nu het geval is – op de blauwe ANWB-borden NIET naar Abcoude wordt gewezen. Uitsluitend een rood of groen fietsbordje zou naar Abcoude moeten wijzen.
Vereniging Spaar het Gein
- 3/6 -
Op deze plek in de zienswijze verdient het opmerking dat de RO geen overwegingen bevat over de ventweg, die in het nieuwe plan wordt aangesloten op Gein Noord. Deze aansluiting heeft een grote impact op de omgeving. Effecten op het verkeer, maar ook eventuele alternatieven, dienen te worden onderzocht en afgewogen. Of de voordelen van de aansluiting opwegen tegen de (visuele) nadelen en consequenties voor de beeldkwaliteit van het kruispunt en met name het Geingedeelte ervan, wordt niet besproken. Dit zou alsnog moeten gebeuren. Blz. 13 – “Fietsers worden ter hoogte van het kruispunt omgeleid via een veilige (verkeersluwe) route via Gein-Noord en Gein-Zuid, ten zuiden van het kruispunt. Doordat de fietsroutes niet zijn opgenomen in de regeling van het kruispunt, wordt ook de doorstroming van het verkeer op het kruispunt (verder) verbeterd.”
Commentaar: De fietsroutes zijn deels wel degelijk opgenomen in de regeling van het kruispunt. Het fietsverkeer van en naar Driemond dient immers nog steeds de provinciale weg over te steken en dat zal met verkeerslichten geschieden. In welke opzichten de oost-west-fietsroute via Gein Noord en Zuid “veilig” is, wordt niet onderbouwd. Blz. 14 – “3.3. Groen In het beeldkwaliteitsplan is een inrichtingsvoorstel/landschapsontwerp opgenomen, waarin ook een plan voor het behoud en de plant van groen is opgenomen. Zie afbeelding 3.2 voor dit plan. In het beeldkwaliteitsplan zijn een nadere toelichting en onderbouwing opgenomen.”
Commentaar: De vier geprojecteerde bomen vóór landgoed Schoonoord ontnemen het zicht op en vanuit het landgoed, tenzij deze bij aanplant al een dusdanige omvang hebben, dat de zichtlijn al direct gewaarborgd is. Met andere woorden: de kruin van deze bomen dient zo hoog te zijn, dat er direct onderdoor gekeken kan worden. Bij de keuze voor de aan te planten bomen dient het karakter van het landgoed te worden gerespecteerd. Dat zou met grote essen het geval zijn, ervan uitgaand dat ook aan Gein Noord tot herplant van essen wordt overgegaan. De grote rode beuk bij het landgoed verdient maximale bescherming. Blz. 19 – “Vaarwegbeheer Bij de uitwerking van het uiteindelijke ontwerp voor de kruising van het Gein, inclusief de nieuwe noodkering, dient rekening gehouden te worden met de belangen van de recreatievaart, conform de Richtlijnen Vaarwegen 2011. In overleg met Waternet zal worden gekeken naar een zo optimaal mogelijke zichtbaarheid en bochtstraal. De doorvaarthoogte dient groter of gelijk aan de huidige doorvaarthoogte te zijn, met een minimale bodemhoogte van NAP -2,00 m (-1,80 ter plaatse van de noodkering). Aan weerszijden van het kunstwerk zullen geleide- en remmingswerken worden geplaatst, evenals seinvoering voor de doorvaartopening.”
Commentaar: Van aanvang af is kenbaar gemaakt dat we ons verzetten tegen een vergroting van de doorvaartmogelijkheden van het Gein, niet alleen qua aantal vaarbewegingen, maar ook qua omvang/hoogte van de boten. Een vergroting van de doorvaarthoogte zal ontegenzeggelijk leiden tot meer boten met een grotere omvang. Het
Vereniging Spaar het Gein
- 4/6 -
kleinschalige Gein kan dit NIET aan. Wij verzetten ons derhalve tegen iedere centimeter vergroting van de doorvaarthoogte. De ruimtelijke beslissing over doorvaart van het Gein in Abcoude bij aanleg van het spooraquaduct is gebaseerd op de aanname van de maximale doorvaarthoogte bij Driemond. Verhoging van de doorvaarthoogte bij Driemond zou een typisch voorbeeld van salamipolitiek van de overheden zijn, waar de kwaliteit en de rust in het Gein slachtoffer van worden. Blz. 20 – “Cultuurhistorie In het Beeldkwaliteitsplan (bijlage I) is de ontstaansgeschiedenis van het landschap in het plangebied beschreven. De ontstaansgeschiedenis en bestaande landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten bepalen de manier waarop het nieuwe kruispunt in het landschap is ingepast. Het beeldkwaliteitsplan is tot stand gekomen in overleg met gemeente De Ronde Venen, gemeente Amsterdam, provincie Utrecht, Waternet, Actiecomité Spaar het Gein en omwonenden. Het beeldkwaliteitsplan is één van de contractstukken voor de aannemer die het werk gaat uitvoeren.”
Commentaar: Wij zijn geen aktiecomité, maar een vereniging. Beeldkwaliteitsplan (BKP) Het voorkeursontwerp (afb. 6.1) bevat een schets van de nieuwe situatie. Opmerkelijk is dat de aansluiting op de N236 vanuit het Gein twee voorsorteerstroken bevat, terwijl dat aan de overzijde, vanuit Driemond, er maar één is. Dit is niet logisch, omdat de verkeerslichtregulering aan beide zijden gelijk zal (moeten) zijn. Dan verdient het aanbeveling om ook aan de Geinzijde maar één voorsorteerstrook te maken. Hoe smaller de strook asfalt aan de Geinzijde, des te minder aantrekkelijk het wordt om het Gein vanuit het kruispunt in te rijden. Ook valt op dat de aansluiting van de ventweg op Gein Noord onevenredig breed is, zelfs veel breder dan Gein Noord zelf. Dit gaat ten koste van de beeldkwaliteit van het Geindeel van het kruispunt. De ventweg dient zo smal mogelijk te zijn, waarbij de veiligheid van de fietsers gewaarborgd en geregeld wordt. Wij herhalen hier dat een ruimtelijke onderbouwing van de ventwegaansluiting (en onderzoek naar alternatieven) ontbreekt. Het cruciale belang van het BKP blijkt uit de laatste alinea van onderdeel 3.2 van de ruimtelijke onderbouwing: “Het beeldkwaliteitsplan is een integraal onderdeel van de contractstukken behorende bij het contract tussen de provincie en de opdrachtnemer voor de verdere uitwerking en realisatie van het plan. Daarmee is de uitvoering van het beeldkwaliteitsplan geborgd.”
Oftewel: de aannemer dient het BKP integraal uit te voeren. Dit onderstreept de noodzaak tot enerzijds het nauwkeurig omschrijven van dat BKP en anderzijds de betrokkenheid van belanghebbenden bij de uitwerking daarvan te borgen.
Vereniging Spaar het Gein
- 5/6 -
Blz. 7 – “De opzet van dit rapport is als volgt: eerst wordt er gekeken naar de ontstaansgeschiedenis van het plangebied rond het kruispunt en de landschappelijke kwaliteiten. Die bepalen vervolgens de manier waarop het kruispunt in het landschap moet worden ingepast. Vervolgens wordt dit concept idee voorgelegd aan een aantal betrokken partijen: Gemeente Ronde Venen, Gemeente Amsterdam, Provincie Utrecht, Waternet, Actiecomité Spaar het Gein en omwonenden. Hun wensen worden, waar mogelijk, meegenomen in het uiteindelijke ontwerp. Het product is een beeldkwaliteitsplan waarmee de aannemer aan de slag kan voor de aanleg van het kruispunt.”
Commentaar: Ook hier: wij zijn geen aktiecomité, maar een vereniging. Belangrijker: wij pleiten ervoor dat de aannemer wordt verplicht gedurende de uitwerking en uitvoering van de werkzaamheden in contact te blijven met de belanghebbenden via een klankbordgroep. Te vaak is het gebeurd dat een op papier acceptabel plan en een acceptabele beeldschets in werkelijkheid heel anders uitpakken dan de belanghebbenden mochten veronderstellen. Het beste voorbeeld van hoe het niet moet, is het spooraquaduct bij Abcoude. Daar kreeg de aannemer de vrije hand in het kader van construct & design. Dit heeft geleid tot een witte hekkenterreur die de fraaiheid van de ondertunneling deels tenietdoet. Draagvlak is belangrijk, niet alleen aan het begin van het traject, maar ook en vooral voor het uiteindelijke resultaat. Een voorbeeld van hoe het wel kan, levert de dijkverbetering van het Gein. Over iedere meter Geindijk heeft overleg plaatsgehad met Waternet (AGV) en vindt nog steeds overleg met de aannemer plaats. We willen graag betrokken blijven bij de materiaalkeuze van de wegen en de kunstwerken, bij de beplantingkeuze, tot de laatste dag dat er aan het kruispunt wordt gewerkt. Dat wij daarbij constructief zijn, leert de geschiedenis. Wij verzoeken uw college pas over te gaan tot verlening van de omgevingsvergunning als de hiervoor benoemde punten afdoende geregeld zijn. Graag vernemen we uw reactie en worden we op de hoogte gesteld van en betrokken bij de verdere stappen in dit proces. Met vriendelijke groet, Namens het bestuur,
Tjebbe de Boer, voorzitter
Vereniging Spaar het Gein
Rien Leemans, penningmeester
- 6/6 -
