Doorbreken cirkel van geweld! Hoe kunnen we een duurzame veilige situatie thuis creëren? Effectonderzoek naar de aanpak huiselijk geweld in de G4 Majone Steketee Katinka Lünnemann Bas Tierolf
Belangrijkste conclusies De aanpak werkt voor een bepaalde groep van gezinnen.
Voor een bepaalde groep (50%) van de gezinnen is na anderhalf jaar nog steeds sprake van ernstig en veelvuldig geweldincidenten. De gevolgen voor met name de kinderen zijn groot. WAT BETEKENT DIT VOOR DE HULP AAN DEZE GEZINNEN?
Centrale onderzoeksvraag effectonderzoek Wat zijn de effecten en resultaten van de aanpak en de hulpverleningstrajecten in de vier grote steden?
subvragen gekeken naar: afname van geweldservaringen? afname van traumatisering en een verbetering in het welbevinden van ouders? afname van problemen in de opvoedingssituatie? afname van traumatisering en emotionele onveiligheid van de kinderen?
Onderzoekspopulatie 607 respondenten, 211 volwassenen en 396 kinderen die te maken hebben (gehad) met huiselijk geweld, Vrouwen oververtegenwoordigd 91% is vrouw, 9% man Referentiegroep, Nederlandse bevolking, 757 deelnemers
Partnergeweld in het laatste jaar Mannen
Mannen
Vrouwen
Vrouwen
Onderzoek N=16
Referentie N=212
Onderzoek N=178
referentie N=297
Eigen ernstig geweld
8
0,2
6
0,3
Partner ernstig geweld
12
0,5
32
0,2
Eigen mild geweld
22
3
26
4
Partner mild geweld
42
3
61
4
Totaal geweld
84
6
126
9
Resultaten: ontwikkeling geweld aantal incidenten in het afgelopen jaar ** P < 0.01
140
120
122
100
[WAARDE] **
80
72
60
40
20
0
bij melding
na 1 jaar
na anderhalf jaar
Opgesplitst naar type geweld * p<.05, ** p<.01, *** P <.001
Opgesplitst percentage gezinnen: prevalentie geweld partner * p<0.05 100
[WAARDE]% [WAARDE]%*
90 80
[WAARDE]%
[WAARDE]%
70
[WAARDE]%*
60
50%
50 40 30 20 10 0
bij melding
na 1 jaar psychisch geweld
fysiek geweld
na anderhalf jaar
Ontwikkeling traumascores percentage getraumatiseerde ouders
* p<0.05
Ontwikkeling opvoedingsstress NOSI-K score, hoe hoger hoe meer opvoedingsstress
Conclusies Significante afname geweld Significante afname percentage getraumatiseerden Geen verschil wat betreft alcoholgebruik, sociaal gedrag en impulsiviteit Significante afname (2 en 3e meting) opvoedingsstress
Maar hoe zit het met de kinderen, wat zijn de gevolgen van partnergeweld? • Trauma klachten • Emotionele veiligheid
Resultaten kinderen: emotionele veiligheidsscore jonge en oudere kinderen vergelijking referentie- en onderzoeksgroep eerste meting, hoger is onveiliger
Ontwikkeling emotionele veiligheid jonge kinderen, hoger is onveiliger
Klinisch trauma bij kinderen vergelijking referentie- en onderzoeksgroep 1e meting percentage kinderen met klinisch trauma
Ontwikkeling traumascores percentage klinisch getraumatiseerde kinderen
Wat werkt?
Percentage ouders en kinderen die hulp ontvangen hebben [WAARDE]% 60
[WAARDE]%
50
[WAARDE]%
40
30
[WAARDE]%
[WAARDE]%
[WAARDE]%
20
10
0
geen
eerste jaar
ouders
totale periode
kinderen
Wat werkt?
* p<0.05 ** P< 0.01 *
totaal geweld totaal fysiek geweld
*
totaal psychisch geweld ernstig fysiek geweld
Geen hulp
*
mild fysiek geweld
*
ernstig psychisch geweld mild psychisch geweld
*
2e meting
1e meting
totaal geweld
**
totaal fysiek geweld
*
totaal psychisch geweld
**
Wel hulp
ernstig fysiek geweld mild fysiek geweld
*
ernstig psychisch geweld
*
mild psychisch geweld
***
0
20
40
60
80
100
120
140
Wat werkt? Melden werkt Hulpverlening werkt, maar niet voor iedereen en niet voor ernstig fysiek geweld Zorgen dat geweld stopt, afname geweld heeft direct invloed op de kinderen Weggaan bij partner is geen garantie dat het geweld daadwerkelijk stopt Gerichte gespecialiseerde hulp werkt: tweedelijnshulp ten aanzien van de afname van trauma’s wel een significante bijdrage van de tweedelijnshulpverlening.
Werkzame elementen in de aanpak Geweld benoemen en veiligheid voorop Lange adem: Aansluiten bij tempo, behoefte en terugval Systeemaanpak Partner in beeld Kind centraal Vrouw niet uit zicht
Maatwerk Culturele diversiteit Alcohol en verslavingen Persoonlijkheidsstoornissen Schulden
Kwaliteit aan de poort
Wat hebben jongeren nodig? Goede ervaringen met ouderschap Kunnen praten met ouders wat er is gebeurd
Doorbreken isolement van jongere en het gezin Verantwoordelijke en solidaire omgeving Actief sociaal netwerk
Beleidsimplicaties gericht op jongeren
Bewustwording effecten partnergeweld op jongeren tijdens en na het geweld (hulpverleners en ouders) Kinderen zelf meer betrekken Ouders niet altijd betrouwbare bron Bespreekbaar maken van geweld binnen het gezin. Ondersteuning van moeders/ouders bij het leren bespreken Ondersteuning moeders/ouders om te kunnen luisteren naar wat de kinderen te vertellen hebben
Aanbevelingen Algemeen:
Aandacht veiligheid gezin moet voorop staan Melding, signalering en dialoog: Laagdrempelige voorzieningen Triage en probleemanalyse: Hoge kwaliteit aan de poort
Hulpverlening: Deze specifieke groep verdient langdurige en gespecialiseerde hulp
Veilig thuis: meer dan alleen meldpunt Drempel is verlaagd, eerder melden en meer mensen melden • Drempel om hulp te vragen (angst, geen vuile was buiten hangen, hopen op verbetering, geleidelijkheid) • Negatieve beeldvorming • Meldingen betreffen nu zeer zware problematiek • Meldingen vooral via de politie
Hoge kwaliteit aan de poort Triage, risicoscreening ten aanzien van creëren van een duurzame veilige situatie Professionele kennis van geweldssituaties Geweld als item verdwijnt uit beeld van de hulpverlening. Weggaan bij partner is geen garantie dat het geweld daadwerkelijk stopt.
Professionele kennis van de gevolgen van geweld
Systeemgericht werken Partners (vaders en moeders) zijn altijd in beeld Ontbreken hulp en aandacht voor dader
Kind centraal: hulpverlening is gericht op kinderen Kinderen onschuldigen en ondersteunen Doorbreken de vicieuze cirkel van intergenerationele overdracht huiselijk geweld
Sociale context als steunpilaar
hulp altijd gericht op versterken eigen kracht Hulp afstemmen op eigen kracht en probleemdefiniëring Hulp zo vroeg en zo snel mogelijke Het sociale netwerk moet betrokken en ondersteund worden door professionals
Wat is nodig? (1) Investeren in professionaliteit bij de meldpunten maar ook bij de sociale wijkteams. Betrekken en ondersteunen van het sociale netwerk Bieden van trajecthulpverlening, langdurig en specialistisch wanneer nodig Meer kennis van effectieve interventies en werkwijze
Wat is nodig? (2) Multidisciplinaire werkwijze Gemeentelijk beleid en regie op: prestatie afspraken, kwaliteit van de hulpverlening, heldere afspraken over kostprijzen bij trajectfinanciering Uniforme metingen en benchmarking tussen gemeenten en andere ketenpartners (dit vergt eenduidig registratiesysteem)
Wat weten we nog niet? Wat zijn de gevolgen voor kinderen op langere
termijn? Hoe kunnen we de schade bij deze kinderen zoveel mogelijk voorkomen? Hoe kunnen we de cirkel van intergenerationele overdracht doorbreken?
Wat gaan we doen?
Cohort1
2010
2011
2012
2015/2016
T1
T2
T3
T4
2016/2017
2020*
T5
211 gezinnen 337 kinderen
Cohort 2
T1
T2/T3
T4
300 gezinnen 450 kinderen
Cohort 3 300 gezinnen 450 kinderen
T1
Mogelijke effecten van aanpak en beleid Cohort1
2010/2011
2011/2012
2011/2012
2015/2016
T1
T2
T3
T4
2016/2017
2020*
T5
211 gezinnen 337 kinderen
Cohort 2
T1
T2/T3
T4
300 gezinnen 450 kinderen
Cohort 3 300 gezinnen 450 kinderen
T1
Bedankt Bas Tierolf
[email protected]
Katinka Lünnemann KLü
[email protected]
Majone Steketee
[email protected]
