Doodgeboorte Een blik vanuit het rouwdomein

4/13/2011

Doodgeboorte Een blik vanuit het rouwdomein

Let Dillen Oncologisch Centrum, UZ Gent (NKP, FOD) 29 maart 2011 37e week van de Verpleegkundigen en Vroedvrouwen – Kursaal Oostende

© 2010 Universitair Ziekenhuis Gent

Vertrekpunt

“Het verwoestende effect van een trauma kan net zo hard zitten in de gangbare clichés die het slachtoffer te horen krijgt na een trauma als in dat wat hem overkomen is” (Boris Cyrulnik)


2

1

4/13/2011

“Je hebt nog kinderen” ~ “Je kan nog andere kindjes krijgen” “Ik begrijp waar je doorgaat; vorig jaar overleed mijn tante…” “Je moet erover praten of je wordt nog ziek” “Je moet door de pijn, anders ga je je terugslag nog hebben” “Het verdriet slijt wel; tijd heelt alle wonden” “Je komt er sterker uit” “Je moet hem loslaten, anders kom je niet verder met je leven” “Zorg goed voor je vrouw; zij heeft je nu nodig” …

tijd


3

HET STANDAARD- OF TRECHTERMODEL 1. Universele en voorspelbare fasen 2. Negatieve emoties zijn onvermijdelijk en noodzakelijk 3. Loslaten 4. Eindpunt en herstel ~ fasemodel van Kübler-Ross ~ takenmodel van Worden

Maar wat is de geldigheid? Rouwsluiers (Van den Bout, 1997)


4

2

4/13/2011

Idee 1: herkenbare en voorspelbare fasen  “Ik weet wat je voelt, want vorig jaar stierf mijn groottante”  De idee dat een normaal rouw proces bestaat uit fasen die iedereen moet doorlopen


5

 Onderzoek nuanceert dit idee (Bonanno, 2001, 2004; Bonanno & Kaltman, 2001; Fraley & Bonanno, 2004)


6

3

4/13/2011

 Tijd voor nuancering    

“Normale rouw bestaat niet” (Van den Bout, 1997; 1998) Er is dus niet een pad, maar meerdere trajecten Grote individuele verschillen Vingerafdruk (Keirse, 1995; 1999; 2002)

 Implicaties praktijk  Opletten met blind toepassen van richtlijnen / guidelines  Nood aan patient-centeredness  Opletten met assumptie: samen rouwen


7

Idee 2: Vaste universele negatieve emoties  “Je moet door de pijn gaan, anders ga je nog een terugslag hebben”  Idee dat  uiten en ervaren van negatieve emoties noodzakelijk en universeel is;  vermijding van deze emoties pathologisch is;  ervaring van positieve emoties duidt op ontkenning.


8

4

4/13/2011

 Onderzoek biedt nuancering  Intense negatieve emoties = slechts 1 van de rouwpaden  Pad van minimale rouw = geen verhoogde of pathologische rouw (Bonanno & Field, 2001; Bonanno & Kaltman, 2001)  Zelfs omgekeerde richting = hoe meer rouwenden hun negatieve emoties uitdrukken, hoe meer rouw ze vertonen tijdens de eerste twee jaar (Bonanno, 2001; Bonanno & Keltner, 1997)  Positieve emoties hebben belangrijke adaptieve functie (Frederickson et al., 2003)


9

 Naar een nieuw rouwmodel Het Duale Procesmodel (Stroebe & Schut)

Vrouwen Klaagsters

Verliesgericht


Herstelgericht

Mannen Vluchters

10

5

4/13/2011

Idee 3: Loslaten  “ Je moet hem nu loslaten en verder gaan met je leven”  Idee dat rouwende de band met de overledene moet doorknippen om te kunnen investeren in nieuwe relaties  Onderzoek  Voortgezette geïnternaliseerde band met de overledene is eerder kenmerkend voor een succesvol dan maladaptief rouwproces (oa Field, et al., 2003; Klass et al., 1996; Klass & Walter, 2001; Silverman et al., 1992)  Zelfs preventief  Maar niet elke continuerende band is adaptief of troostend!


11

Idee 4: Lineair proces naar herstel  “Tijd heelt de wonden”  “Je zal er sterker uitkomen”  Idee dat je van hevige emoties evolueert naar een eindpunt waarna je hersteld bent of sterker geworden bent  Onderzoek toont echter aan    

dat er geen tijd staat op rouwen dat je nooit meer dezelfde wordt en bent dat ook het verlies en de betekenis mee evolueert met de tijd Verlies maakt niet sterk, maar de betekenisgeving kan groei geven


12

6

4/13/2011

Tijd om de rouwsluiers te ontsluieren Trechtermodel

Uniek en dynamisch model

-

-

Universele fasen Negatieve emoties moeten Loslaten Naar herstel

Unieke paden Negatieve en positieve emoties Verbinden Accommodatie

H


-

V

patient-centeredness Psycho-educatie op maat Niet overtherapeutiseren

13

Rouw is geen proces “(…) dat iedereen hetzelfde maakt, maar wel dat even complex en verschillend is als de mensen die het ervaren” (Doka)


14

7

4/13/2011

Dank voor uw aandacht Vragen of verdere referenties nodig: [email protected]


15

8

Doodgeboorte Een blik vanuit het rouwdomein

Recommend Documents