Arenberggebouw – Arenbergstraat 5 – 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 – Fax: 02 209 47 15
Don’t fix it: de risico’s van matchfixing in sportclubs AUTEURS
DE WAEGENEER E.
REDACTEUR
BLONDEEL S.
INSTITUTEN
Universiteit Gent, Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen
ABSTRACT
Er gaat geen dag voorbij zonder het verschijnen van berichten over matchfixing in de media. Dit probleem breidt zich uit als een lopend vuurtje en spaart geen enkele sport. Maar wat wordt er nu precies bedoeld met matchfixing en hoe gaat het fenomeen in zijn werk?
Sleutelwoorden
matchfixing, omkoping, sportweddenschappen
Datum
01/04/2014
Extra bronnen
(zie lijst achter tekst)
Contactadres
[email protected]
Disclaimer: Het hierna bijgevoegde product mag enkel voor persoonlijk gebruik worden gedupliceerd. Indien men dit wenst te dupliceren of te gebruiken in eigen werk, moet de bovenvermelde contactpersoon steeds verwittigd worden. Verder is een correcte bronvermelding altijd verplicht!
De Waegeneer Els, Universiteit Gent
DON’T FIX IT: DE RISICO’S VAN MATCHFIXING IN SPORTCLUBS De Waegeneer Els Universiteit Gent, Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen
1
WAT IS MATCHFIXING?
BOCHUM
Met de term matchfixing bedoelen
Een bekend geval van matchfixing is
we het vervalsen van wedstrijden.
dat van Bochum. In 2008 werden er
Dit kan gaan om het beïnvloeden van
tijdens
het
prostitutienetwerk
eindresultaat,
maar
de
het
oprollen
van
een
toevallig
ook
vervalsing kan ook het manipuleren
gegevens over wedstrijdvervalsing
van
ontdekt. Dit heeft geleid tot de
details
in
een
wedstrijd
betreffen, zoals het uitlokken van
arrestatie
een rode kaart in voetbal of missen
betrokken personen, geleid door
van een opslag in tennis.
maffiabaas Ante Sapina. Er kwam
Er zijn twee motieven om een
aan het licht dat meer dan 320
sportwedstrijd te fixen: een eerste
voetbalmatchen in meer dan 10
reden is niet gok-gerelateerd en
Europese landen werden vervalst
daarbij is het de bedoeling om
door
voordeel
Internationale
op
sportief
vlak
te
van
deze
meer
dan
50
bende,
inclusief
en
Europese
bekomen, zoals het voorkomen van
Bekerwedstrijden. Ook België bleef
degradatie of het ontlopen van een
niet
sterke
Daarnaast
wedstrijden werden dat jaar gefixt.
bestaat ook de gok-gerelateerde
De georganiseerde misdaad had zelfs
vorm van matchfixing, waarbij het
een
doel is om geld te winnen en/of wit
ontworpen
te
omkoping aan te geven: een match
tegenstander.
wassen
sportweddenschappen. vormen
van
via Beide
wedstrijdvervalsing
met
gespaard:
eigen
één
om ster
minstens
19
‘sterrensysteem’ de
mate
wees
op
van een
omgekochte speler, een match met
vormen een grote bedreiging voor
het
maximum
de sport én voor de sporters
betekende
aangezien er vaak omkoping of
volledig waren omgekocht. In totaal
dwang aan te pas komt.
werd er voor tientallen miljoenen
dat
van
vijf
beide
sterren ploegen
De Waegeneer Els, Universiteit Gent
euro zwart geld ingezet, waarbij
WELKE ROL SPEELT DE GEORGANISEERDE
zelfs
MISDAAD?
een
weddenschap
werd
aangegaan door één gokker ter waarde
van
Bovendien
32
miljoen
euro.
Het omzetten van illegaal verkregen
ook
inside
geld (bv. uit drugshandel) naar het
UEFA
reguliere financiële circuit is een
kon
beïnvloeding
vanuit
de
grote bekommernis voor de maffia.
aangetoond worden.
De laatste jaren hebben ze zich
2
hiervoor toegelegd op de sport. Via
HOE GROOT IS DIT PROBLEEM?
het
aangaan
van
Elk jaar komen wereldwijd zo’n 700
sportweddenschappen
op
gevallen van matchfixing aan het
wedstrijden
licht. Dit is slechts het topje van de
resultaat
ijsberg.
omkoping, verzekeren ze zich van
Het
omgekochte
totale
aantal
wedstrijden
van wordt
een
waarvan zelf
mooie
ze
het
bepalen
winst
het
inzet.
De
witwassen
per jaar. Dit verschil is zo groot
pakkans is kleiner dan bij het
omdat matchfixing zeer moeilijk aan
verhandelen
te tonen is en vaak pas ontdekt
winsten zijn hoger. De criminele
wordt in de marge van andere
infiltratie
criminele overtredingen of als er
daarom meer en meer uit, aangezien
slachtoffers vallen. Vooral voetbal,
wedstrijdvervalsing
heel
baseball
voordelen
voor
basketbal
worden
in
hun
van
geschat op 5.000 à 10.000 gevallen
en
van
en
door
van
drugs
en
sportclubs
heeft
de
breidt wat de
getroffen door matchfixing, maar
georganiseerde misdaad. Bovendien
geen enkele sport is veilig voor dit
kan de maffia rekenen op heel wat
probleem.
aantal
ontwikkelingen die gunstig zijn voor
gevallen doet zich voor in West-
dit handeltje. Zo is er de wereldwijde
Europa (38%), gevolgd door Azië
verspreiding van internet, waardoor
(26%).
het heel gemakkelijk wordt om op
Het
grootste
internationale
schaal
weddenschappen te organiseren en om
online
openen
in
bankrekeningen
te
belastingparadijzen.
De Waegeneer Els, Universiteit Gent
Internet verzekert bovendien ook
DE STRIJD TEGEN MATCHFIXING
nog eens de anonimiteit van de gokkers en maakt het omzeilen van
Drie belangrijke actoren kunnen een
nationale
mogelijk.
rol
dat
op
matchfixing. Allereerst is er de sport
internationaal niveau de prioriteit
zelf. Er is dringend nood aan het
van de ‘war on crime/war on drugs’
informeren en sensibiliseren van
sinds
atleten
wetgevingen
Daarnaast
3
zien
11
we
september
2001
spelen
in
en
de
strijd
andere
tegen
betrokkenen
verschoven is naar de ‘war on
(scheidsrechters, managers, enz.).
terrorism’.
worden
Deze groep is zich nog te weinig
minder middelen gewijd aan het
bewust van de risico’s die ze lopen
opsporen
van
en denken dat matchfixing enkel
georganiseerde misdaadorganisaties
voorkomt in de hoogste regionen,
en ligt de nadruk eerder op het
terwijl het tegendeel waar is. Spelers
bestrijden
terroristische
moeten zich bewust zijn van het feit
groeperingen. Ook de sportwereld
dat ze een mogelijk doelwit vormen
heeft een aantal kwetsbaarheden
en moeten bovendien ook weten
waardoor ze een ideaal doelwit
waar ze terecht kunnen als ze in dit
vormt voor matchfixing door de
kader benaderd worden. Zo bestaat
maffia.
bijvoorbeeld
er een ‘Meldpunt Voetbalfraude’ bij
regelmatig te laat worden uitbetaald,
de Federale Politie (0800/44.442)
wat
dat gratis en 24/7 bereikbaar is.
Als
Sindsdien en
bestraffen
van
spelers
voorkomt
in
een
aantal
sportclubs, zijn ze vatbaarder voor
Daarnaast
is
omkoping. Ook het voorkomen van
weggelegd voor de operatoren van
een bepaalde levensstandaard die na
sportweddenschappen.
de sportcarrière graag aangehouden
monitoren van de gokspelen om
wordt, maakt atleten kwetsbaar voor
verdachte transacties snel op te
manipulatie.
merken
en
er
het
ook
een
uitsluiten
rol Het
van
belangenvermenging zijn hierbij de belangrijkste taken. Tenslotte is er ook nood aan een specifieker wettelijk kader om deze vorm van misdaad aan te pakken.
De Waegeneer Els, Universiteit Gent
Kortom, dit probleem vraagt om een grondige aanpak op alle niveaus, in de eerste plaats om de sporters zelf te beschermen. REFERENTIES
4
Declan, H. (2009). To fix or not to fix? How corrupters decide to fix football matches. Global Crime, 10(3), 157-177. Declan, H. (2010). A critical mass of corruption: why some football leagues have more match-fixing than others. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship. IRIS. (2013). Sports Betting and Corruption. Spapens, T., Olfers, M. Matchfixing in Nederland. University.
(2013). Tilburg
