Doen wat we geloven. Voorwoord

JAARVERSLAG 2011

Doen wat we geloven Voorwoord

Als dit jaarverslag uitkomt, zitten we als

maar een echte en oprechte levenshouding.

we ook begonnen. Door anders te durven

Leger des Heils volop in de viering van ons

Doen wat we geloven was ook in 2011 onze

zijn, andere keuzes te maken. En te zoeken

125-jarig jubileum. Een lange periode van

motivatie. Aan de hand van een aantal

naar de kansen die er – ook vandaag nog

doen wat we geloven. En ook als we vanuit

interviews wordt duidelijk hoe we onze

– liggen.

ons jubileumjaar terugblikken op het

maatschappelijke verantwoordelijkheid in het

verslagjaar, ontkomen we niet aan dat

verslagjaar hebben ingevuld.

thema; doen wat we geloven.

Ik wens u veel leesplezier en hoop dat u door alle informatie en cijfers heen zult zien dat we

Ik ben ervan overtuigd dat onze relevantie

nog altijd een organisatie zijn die Gods liefde

Met gepaste trots en dankbaarheid bied ik u

vandaag de dag net zo groot is als vroeger.

verkondigt in woord en daad. Doen wat we

het jaarverslag aan met de resultaten van

Ook – en misschien wel juist – in een tijd

geloven, al 125 jaar!

onze activiteiten in 2011. In dit jaarverslag

waarin resultaten onder druk staan van de

zijn opnieuw het Algemeen Financieel

economische omstandigheden, willen we

Hans van Vliet, Commissioner

Jaarverslag van het Leger des Heils en het

blijven doen wat we geloven. En daarin willen

Bestuursvoorzitter en Territoriaal

Jaarverslag van de Stichting Leger des Heils

we creatief durven zijn. Zoeken naar nieuwe

Commandant

Welzijns- en Gezondheidszorg gecombineerd.

vormen, zonder de inhoud van onze

Resultaten van een organisatie waarin

boodschap geweld aan te doen. Dat

mensen naar elkaar en naar de wereld

betekent ook risico’s nemen en soms

omzien. Dat is voor ons geen ‘maniertje’,

onderuit gaan. Maar dat is niet erg. Zo zijn

Almere, 21 mei 2012.

3

INHOUDSOPGAVE Voorwoord 3 Inhoudsopgave 4 Interview ‘Together We’re One’ Eén Leger in Almelo 6

Algemene beschrijving 2011 in vogelvlucht 10 Het Leger des Heils in Nederland 11 Profiel van het Leger des Heils 12 Interview ReShare maakt werk van tweedehands kleding 16 Samenwerkingsverbanden 18 Internationale organisatie: van Zending tot Ontwikkeling & Samenwerking 20 Samenleving, maatschappelijke ontwikkelingen en belanghebbenden 24 Interview Identiteit en samenwerking in Amsterdam 28 4

Bestuur, toezicht en medezeggenschap Governance 32 Werking van de toezichthoudende organen 35 Samenstelling besturen, toezichthoudende organen en directies 39 Interview Kerkelijk jeugdwerk: een nieuwe generatie strijders 40 Bezoldiging directie 42 Bezoldiging toezichthouders 43 Overzicht nevenfuncties 44 Rooster van aftreden toezichthouders 46 Medezeggenschap medewerkers en cliënten 47 Interview B6T: jeugdzorg voor het hele gezin 48

Strategie, beleid en uitvoering Terugblik op het afgelopen jaar 52 Interview Minnesota: een weg uit verslaving in twaalf stappen 56 Leger des Heils in de media 58 Kwaliteitsbeleid 62 De mensen van het Leger des Heils 65 Interview Onze Landelijke Collecte is terug! 66 Personeelsbeleid 68 Beloningsbeleid 69 Interview IOS ondersteunt ontwikkelingswerk in Latijns-Amerika 70 Internationale projecten in 2011 72 Financieel beleid en bedrijfsvoering Hoofdlijnen van financieel beleid 80 De hulp en ondersteuning die wij in 2011 hebben geboden 82 Fondsenwervingsbeleid 85 Leger des Heils ReShare 90 Interview Ontwikkelingswerk toen en nu in Congo 92 Beleggingsbeleid 94 Interne risicoanalyse 97 Vermogensbeleid 103 Beleid inzake vorming eigen vermogen 103 De weerstandsfactor per 31 december 2011 105 Een blik op de toekomst 106 Samengevoegde begroting 2012 108 Interview Staatssecretaris Paul de Krom over de Wet Werken naar Vermogen 110

jaarverslag Leger Des Heils 2011

Algemeen

Jaarrekening 2011 Samengevoegde balans 2011 112 Kasstroomoverzicht 113 Samengevoegde exploitatierekening 2011 114 Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening 116 Lastenverdeling 118 Toelichting samengevoegde balans 119 Toelichting baten 128 Toelichting bestedingen 131 Accountantsverklaring 133

Bijlagen Meerjarenoverzicht mensen 136 Meerjarenoverzicht financieel 137 Hulpverleningscapaciteit en bezettingsgraad 138 Groei en diversiteit van onze hulpverlening 139 Colofon 141 Canon van het Leger des Heils in Nederland 142

5


‘Together We’re One’ één Leger in Almelo De kerkelijke afdeling Almelo moet het sinds kort zonder eigen heilsofficier doen. Maar nog voor het zover was, gingen de korpsleden op zoek naar nieuwe kansen voor het Legerwerk in de stad. Men vond die in samenwerking met Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg (W&G).

Bosma: “We hebben een mooi, groot

korpsgebouw geeft de slogan ‘Together

gebouw met veel grond eromheen. Maar het

We’re One’ zijn volle betekenis, vinden

korps was niet in staat om dat zelf te

korpsleden Leen Bosma (69) en

onderhouden. Net als andere kerken kampen

Ab Sprokkereef (69) en Bij Bosshardt

we met een dalend ledental. Toch lag onze

coördinator Marjolein Heijboer (46).

zorg ergens anders. Of liever: ons verlangen lag ergens anders. We wilden het Leger weer meer zichtbaar maken in Almelo. Daarom

[ INTERVIEW ]

6

De vestiging van Bij Bosshardt in het

zochten we contact met Elzo Edens, de

iets gebeuren moest. Samen gingen we

Een half jaar later ging ik aan de slag bij

directeur van W&G in Overijssel.”

achter de plannen staan.”

Bij Bosshardt in Hengelo. En nu maakte ik

Sprokkereef: “Elzo stelde voor om een Bij

Heijboer: “Als gastvrouw van Bij Bosshardt

ook erg belangrijk. Daarom ben ik op een

Bosshardt te beginnen. Een prachtkans.

in Hengelo kreeg ik het verzoek om in de

zondag in de samenkomst geweest om me

Maar ook een ingrijpende verandering. We

voorbereidende werkgroep te zitten. En al

voor te stellen: wie is Marjolein…”

moesten onze jeugdzaal afstaan en de

gauw vroegen ze ook of ik wilde solliciteren

keuken, toiletten en kantoorruimtes met

naar de functie van coördinator in Almelo.

Sprokkereef: “… die hier de boel komt

W&G delen. Tijdens een informatieavond

Het is hard gegaan. Drie jaar geleden kende

overnemen. Nee hoor, zo dacht niemand

hebben we als korps gekeken naar de keuze

ik het Leger alleen van de Strijdkreet en de

erover. Maar de mensen wilden wel graag

waarvoor we stonden, en nagedacht over

collectebus. Ik was toen net vanuit

weten wat er ging gebeuren. Marjolein heeft

onze opdracht als christenen. Natuurlijk

Barendrecht naar Twente verhuisd. De eerste

toen veel goodwill gekweekt. Na de

vroegen mensen zich af wat de gevolgen

baan die ik hier vond, was oproepkracht bij

samenkomst zijn we met een aantal

zouden zijn, maar iedereen begreep dat er

de kortdurende opvang van het Leger.

korpsleden naar Hengelo gegaan om Bij

kennis met korps Almelo. Dat vond ik zelf


Bosshardt daar te bezoeken. We waren

thuiszorg, wijkagent, jeugdagent, scholen en

verbaasd! Het zag er allemaal zo fris en

dergelijke. Het aantal activiteiten is uitgebreid

eigentijds uit. Dat wilden we in Almelo ook!”

met bijvoorbeeld elke week een gezamenlijke

Zo ging dat...

maaltijd, seniorenfitness en een boekenruilbeurs. Ook wilde ik graag dat de kledingbeurs

had, heb ik de inrichting van deze Bij

van het korps een winkel zou worden die vier

Bosshardt gemist. Maar de opening –

dagen per week open zou zijn. Na drie weken

zaterdag 17 september 2011 – vond ik

verbouwen was het zover.”

Algemeen

Heijboer: “Doordat ik al een vakantie gepland

hartverwarmend. We hadden een tent, een brassband, een steelband en veel ballonnen.

Bosma: “Ook wat het kerkelijk werk betreft,

Dat laatste was maar goed ook, want er

ervaren we nieuw elan. We doen veel voor

kwamen heel wat kinderen. Elzo Edens en Ine

senioren. Met name ons BVU-team (Bezoek

Voorham, toenmalig landelijk directeur van

Voor U) is heel actief. Het jeugdwerk is nog

W&G, verrichten de openingshandeling: ze

kleinschalig, maar we hadden laatst wel een

onthulden het logo met de tekst ‘Together

‘gezinsdienst’ die erg gewaardeerd werd. En

We’re One’. Daarna hadden we nog een

dan ons muziekkorps. Dat is de afgelopen

chinees buffet en ’s avonds een gratis concert

tijd gegroeid van dertien naar tweeëntwintig

met het muziekkorps uit Vlaardingen.”

leden. We kunnen ze nauwelijks kwijt op ons

7

podium. Regelmatig werken we mee aan Bosma: “Together We’re One was ook het

oecumenische diensten. En elke maand

thema van onze samenkomst de volgende

gaan we de straat op om voor één van onze

dag. We hebben God gedankt voor het feit

zieke leden te spelen. Of op koopavond in de

Op 1 april 1891 arriveren kapitein (en later

trekken. De zaal zit ‘propvol’. Het Leger

dat de samenwerking met W&G nieuwe

stad. Daar gaat een mooi getuigenis van uit!

commissioner en territoriaal

krijgt in zijn beginjaren met de nodige

mogelijkheden bood. En na afloop dronken

Het Leger is echt meer zichtbaar geworden.”

commandant) De Groot en luitenant

tegenwerking te maken, maar groeit door

we trots koffie in ‘onze’ Bij Bosshardt. Dat

Broekhuizen van het Leger des Heils in de

de jaren heen uit tot een vaste waarde in

Heijboer: “De mensen in deze wijk weten

textielstad Almelo. Een stad waar op dat

Almelo. Er ontstaat een levendig en actief

ons ook steeds beter te vinden. In Bij

moment door het verval in de

korps dat dicht bij de mensen staat. Vele

Heijboer: “Maar na dat weekend werd het

Bosshardt help ik hen met van alles en nog

textielindustrie veel sociale ellende heerst

heilssoldaten geven het werk van het

‘gewoon’ maandag: de eerste dag voor Bij

wat: formulieren invullen, vragen beant-

en waar veel nood gelenigd moet worden.

Leger door de jaren heen een gezicht. In

Bosshardt Almelo. Waar begin je dan? Ik dacht

woorden. Ik duik er altijd gelijk in, zodat ze

Een dag later houdt het Leger des Heils er

2011 opent het Leger er een Bij Bosshardt

aan die kinderen tijdens de opening en besloot

nooit lang hoeven te wachten. Heerlijk vind ik

zijn eerste bijeenkomst in een klein zaaltje

in het korpsgebouw dat aan de

een knutselclub te proberen. Nu hebben we

dat. Ik ga ’s morgens niet van huis naar mijn

van een logement aan het Kanaal. Het

Troelstralaan staat, niet ver van het

elke woensdagmiddag zo’n twintig kinderen!

werk, maar naar een ander thuis. En een

Twents Zondagsblad spreekt over een

station in een wijk waar veel gezinnen met

Intussen heb ik veel contacten opgebouwd:

thuis is wat we als Leger hier willen bieden.

‘sekte’ wiens oefeningen bijzonder de

sociale problemen wonen. Together We’re

met het buurtcomité, de Voedselbank,

Ik voel dat het een groot succes wordt.”

aandacht van het publiek schenen te

One zichtbaar in praktijk.

doen we nu elke week.”

n


Algemeen

1

Algemene beschrijving jaarverslag Leger Des Heils 2011

2011 in vogelvlucht Het jaar 2011 was voor het Leger des Heils een jaar van stabilisatie en verankering. Het financieel resultaat bleek in het verslagjaar beter dan verwacht.

Internationale Ontwikkeling

organisaties (vorig jaar 486.968).

& Samenwerking

In 2011 is ruim 25 miljoen kilogram gebruikte

Het Leger des Heils in Nederland houdt zich

kleding ingezameld. Dit is een 0,5 miljoen kilo

in de geselecteerde ontwikkelingslanden

minder dan in 2010.

bezig met het ter plaatse ondersteunen,

De opbrengsten uit eigen fondsenwerving

begeleiden met expertise vanuit Nederland

(onder andere nalatenschappen en direct

en het financieren van ontwikkelingsprojecten

marketing) ad € 24,3 miljoen bleven achter

van de Leger des Heils partnerorganisaties.

bij de begroting (€ 26 miljoen) en het

Het Leger des Heils heeft in 2011 € 1,4

voorgaande jaar 2010 (€ 25,3 miljoen).

miljoen ontvangen van ICCO/Kerk in Actie en

10

de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO)

Financieel

Hulpverlening

Kerkelijke activiteiten

om noodhulp te realiseren. Daarmee zijn in

De exploitatieomvang steeg in vergelijking

In 2011 is aan 35.582 unieke personen door

Het jaar 2011 stond voor de kerkelijke

Haïti, in nauw overleg met het Leger des

met 2010 met 4% tot € 310 miljoen. Het

het Leger des Heils professioneel hulp

afdelingen van het Leger des Heils in

Heils in de regio, twee grote weder-opbouw-

jaarresultaat bedroeg € 4,3 miljoen positief

verleend. Van de in 2011 geholpen personen

belangrijke mate in het teken van de nadere

projecten ontwikkeld, die in 2012 verder

en werd voor ongeveer de helft veroorzaakt

was sprake van ruim 51.000 verschillende

uitwerking en uitvoering van het meerjaren-

worden uitgevoerd. Ook na de overstro-

door de boekwinst op de verkoop van

hulptrajecten, waarvan 26.914 nieuwe

beleidsplan Strategieherziening 2010-2012.

mingen in Pakistan heeft het Leger des Heils

staatsobligaties. Verbeteringen in de

hulptrajecten.

Eind 2011 is de financiële doelstelling van de

in afgelegen dorpen kunnen helpen met de

declaratieprocessen van geleverde zorg,

Strategieherziening voor 90% gerealiseerd.

wederopbouw, onder meer door het

zowel intern als bij overheidsinstanties,

In de afgelopen jaren is het gemiddelde

De samenvoeging van een aantal kleinere

verschaffen van nieuw vee aan boerenfamilies

hebben geleid tot ongeveer € 3 miljoen

bedrag dat per cliënt aan hulpverlening is

lokale afdelingen, heeft geleid tot een groot

die alles waren kwijtgeraakt.

inkomsten, die voorheen voor eigen

besteed, toegenomen. Dit werd mogelijk

aantal nieuwe initiatieven, waarbij het

door het Plan van Aanpak Maatschappelijke

ledenaantal vrijwel in stand bleef. Het

Fondsenwerving en

vermogen steeg met ruim € 6 miljoen tot

Opvang van de Rijksoverheid in samen-

bezoekersaantal van de samenkomsten blijft

textielinzameling

€ 56 miljoen.

werking met grote gemeenten (2006-2010).

over de jaren stabiel, terwijl een belangrijke

De economische situatie die voor veel

Het plan is succesvol en heeft geleid tot

toename te zien is in de registratie van

Nederlanders onzekerheid met zich

minder dak- en thuislozen in Nederland.

deelnemers aan de sociale, buurtgerela-

meebrengt vertaalt zich ook in daling van het

teerde, activiteiten van het kerkgenootschap.

aantal actieve donateurs en een afnemend

De kerkelijke activiteiten bereiken, vrijwel

volume aan geschonken gebruikte kleding.

geheel met vrijwilligersinzet, wekelijks 5.500

Het aantal actieve donateurs van het Leger

mensen in eerstelijns voorzieningen, zoals

des Heils is met 9.000 personen gedaald tot

(tweedehands)kledingwinkels, maaltijdpro-

220.524. Het totaal aantal bekende

jecten en Raad & Daadbalies.

donateurs bedraagt 478.315 personen en

rekening werden genomen. Het weerstandsn


Het Leger des Heils in Nederland De geschiedenis Het Leger des Heils is in 1865 opgericht door de Engelse methodistenpredikant William Booth. Het Engeland van zijn dagen kenmerkte zich door industrialisatie en kapitalisme. Grote

KERKGENOOTSCHAP LEGER DES HEILS

STICHTING LEGER DES HEILS

groepen arbeiders leefden in armoede en zochten een uitvlucht in de alcohol. William Booth richtte zich als rondreizend evangelist met

Het Kerkgenootschap Leger des Heils telt vijftig

voor het beheer van geldmiddelen en de verde-

name op deze onderklasse. Hij zag in dat hij zijn publiek niet van

korpsen (kerkelijke gemeenten) en beschikt daarnaast

ling van onbestemde centrale inkomsten over de

over buitenposten en dienstencentra, verspreid over ons

andere stichtingen en het kerkgenootschap.

Behalve dat hij het Evangelie predikte, bood hij daarom praktische

Algemeen Deel 1

Gods liefde kon overtuigen zonder iets van deze liefde te laten zien.

De Stichting Leger des Heils is verantwoordelijk

land. Kernfuncties zijn evangelisatie, geestelijke groei, verbondenheid en dienstverlening aan de naaste. 11

hulp. “Een lege maag heeft geen oren”, verklaarde Booth. De naam De naam ‘Salvation Army’ – in het Nederlands ‘Leger des Heils’ – stamt uit 1878. Daarvóór heette de beweging ‘The

STICHTING LEGER DES HEILS DIENSTVERLENING

Christian Mission’. Toen een van de betrokkenen de organisatie

STICHTING LEGER DES HEILS WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSZORG

in een artikel wilde omschrijven als ‘a volunteer army’ (een

De Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezond-

diensten aan de andere stichtingen en het

leger van vrijwilligers), maakte Bramwell Booth, de zoon van

heidszorg bestaat uit twaalf werkeenheden en 247

kerkgenootschap. Leger des Heils ReShare

vestigingen. De stichting is verantwoordelijk voor

BV valt onder de Stichting Leger des Heils

de professionele gezondheidszorg en het welzijnswerk

Dienstverlening.

oprichter William Booth, daartegen bezwaar, waarop het woord ‘volunteer’ vervangen werd door ‘salvation’ (heil, redding).

De Stichting Leger des Heils Dienstverlening verleent tegen kostprijs ondersteunende

van het Leger des Heils in Nederland. Hierbij gaat het om maatschappelijke opvang, ouderen- en

De missie De internationale missie van het Leger des Heils luidt als volgt: ‘Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke Kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de

gezondheidszorg, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, reclassering, verslavingszorg, preventie en maatschappelijk herstel.

Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God.

Leger des Heils ReShare BV verzorgt activiteiten

Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.’ De organisatie Sinds eind 1988 bestaat het Leger des Heils in Nederland uit een kerkgenootschap, vier stichtingen en een besloten

op het gebied van inzameling van gebruikt textiel en schoenen.

HET LEGER OVER DE GRENZEN Het internationale Leger des Heils is momenteel in ruim 120 landen actief. Een groot aantal van deze landen bevindt zich in de zogeheten ontwikkelings-

vennootschap. Vóór die tijd was de organisatie, juridisch gezien, een

gebieden. Eind jaren ’80 van de vorige eeuw heeft het

kerkgenootschap. De herstructurering vond plaats om beter aan te

Leger des Heils zijn werk in het voormalige Oostblok

sluiten bij maatschappelijke ontwikkelingen en tegemoet te komen aan

hervat. Jarenlang is de organisatie daar verboden

de eisen van de overheid. Het kerkgenootschap, de stichtingen en de vennootschap maken samen deel uit van ‘The Salvation Army’, ofwel

LEGER DES HEILS RESHARE BV

geweest. Het Leger des Heils in Nederland heeft de verantwoording voor de activiteiten van het Leger des Heils in Tsjechië.

STICHTING LEGER DES HEILS FONDSENW ERVING De Stichting Leger des Heils Fondsenwerving houdt zich bezig met het werven van fondsen onder derden. Deze stichting is erkend als keurmerkhouder van het CBF-Keur.

het Leger des Heils.


11

Profiel van het leger des heils Het Leger des Heils in Nederland heeft tot doel om op elke daartoe geschikte plaats, tijd en wijze het Evangelie van Jezus Christus in woord en daad uit te dragen. In de ontmoeting met de medemens wordt ook aandacht gegeven aan diens maatschappelijke noden en behoeften. Het Leger des Heils zal daarin trachten te voorzien, hetzij vanuit de eigen organisatie, hetzij door anderen.

12

The Salvation Army

Het Leger des Heils in Nederland bestaat

De Stichting Leger des Heils Welzijns- en

verbindt, is dat ze tot doel hebben vanuit het

Het Leger des Heils in Nederland maakt deel

juridisch gezien uit het Kerkgenootschap

Gezondheidszorg is actief op de werkvelden

christelijk geloof iets voor anderen te

uit van de christelijke organisatie The

Leger des Heils, de Stichting Leger des Heils

maatschappelijke opvang, geestelijke

betekenen.

Salvation Army, gevestigd te Londen,

Welzijns- en Gezondheidszorg, de Stichting

gezondheidszorg, ouderen- en gezond-

Groot-Brittannië. De naam Salvation Army

Leger des Heils Dienstverlening (inclusief de

heidszorg, jeugdzorg, reclassering, preventie

Christelijke identiteit

ofwel Leger des Heils stamt uit 1878. In de

Leger des Heils kledingophaaldienst:

en maatschappelijk herstel en versla-

Het Leger des Heils staat in de christelijke

periode 1865 - 1878 heette de beweging

ReShare BV), de Stichting Leger des Heils

vingszorg. Kenmerkend voor de werkwijze is

traditie. Het laat zich inspireren door de Bijbel

‘The Christian Mission’. Eind 2011 is The

Fondsenwerving en de Stichting Leger des

dat medewerkers alle leefgebieden (van

en in het bijzonder door de woorden en

Salvation Army actief in ruim 120 landen over

Heils. Bij het Kerkgenootschap Leger des

huisvesting tot justitiële contacten en van

daden van Jezus Christus. In deze traditie

de gehele wereld. Wereldwijd hanteert The

Heils ligt de nadruk op evangelisatie,

lichamelijke en geestelijke problemen tot

staan de volgende geloofsnotities centraal.

Salvation Army dezelfde doelstelling. De

pastorale zorg en kerkelijke sociale hulpver-

schuldenproblematiek) van de hulpvragers

internationale organisatiestructuur kent een

lening (diaconaal werk). De afdeling

zoveel mogelijk in kaart brengen en dat

standaardmodel, dat echter per land wordt

Internationale Ontwikkeling & Samenwerking

problemen in samenhang worden

aangepast aan geldende weten

valt ook onder het kerkgenootschap.

aangepakt. Zo probeert het Leger voor

regelgeving.

hulpvragers die tegelijkertijd met meer dan De kerk van het Leger des Heils is te

één probleem kampen, de schotten tussen

vergelijken met de meeste andere christelijke

de ‘zorgbranches’ te doorbreken.

kerken. Ook het Leger des Heils kent een geloofsbelijdenis en heeft voorgangers,

Leger des Heils ReShare is verantwoordelijk

leden, erediensten en liederen. Wat de

voor de nationale textielinzameling en draagt

kerkelijke activiteiten van het Leger kenmerkt,

daarmee bij aan fondsenwerving en

is het streven om buitenkerkelijken te

verbetering van het milieu.

bereiken met de boodschap van Gods liefde.

Wat alle Leger des Heils-onderdelen

• God is de Schepper van al wat leeft. God is de oorsprong van deze wereld en degene die deze wereld draagt. • In Jezus Christus is God zelf naar deze wereld gekomen. In Jezus wordt duidelijk hoe God wil dat mensen zullen leven en met elkaar zullen omgaan. Dat betekent ook een oproep om zich af te keren van een leven dat niet goed is. ‘Bekering’ heet dat in bijbelse taal.


Karakter van het Leger des Heils Kenmerk van het Leger des Heils is dat het een strijdbare organisatie is. Dat blijkt niet alleen uit zijn uitingsvormen (zoals bijvoor-

Algemeen Deel 1

• In Jezus werd ook duidelijk dat God van mensen houdt, ondanks de verkeerde dingen die mensen doen en de dingen die mensen verkeerd doen. God vergeeft mensen omwille van Jezus Christus. Dat werd eens en voorgoed duidelijk in de kruisdood van Jezus en zijn opstanding. • God is in en door mensen aan het werk in deze wereld. Dat is de Heilige Geest die mensen bezielt en inspireert. De mens valt niet samen met God, maar in mensen valt wel iets van God te herkennen.

beeld de naam van de organisatie of de vlag) maar ook uit de karakteristieke werkwijze. Het Leger des Heils is een daadkrachtige organisatie, waarin vaak de daad voor het woord komt, de concrete hulpverlening voor allerlei overleg. Het gaat daarbij om een strijd tegen dat wat het leven van mensen kapot maakt, zoals armoede, uitsluiting, mishandeling, sociale wantoestanden, onrecht en

In de christelijke geloofsovertuiging zijn bij de

zinloosheid. Het gaat om een strijd voor een

omgang van mensen met elkaar twee

leven zoals God het bedoeld heeft.

begrippen belangrijk: gerechtigheid en

In al zijn activiteiten kiest het Leger des Heils

barmhartigheid. Gerechtigheid wil zeggen

ervoor om onvoorwaardelijk betrokken te zijn

dat mensen recht gedaan wordt. Dat

op de medemens, met name voor hen die

mensen tot hun recht komen. In de Bijbel

geen helper hebben. Het Leger des Heils

betekent dit dat juist mensen die op wat voor

geeft bij de keuze van zijn activiteiten in de

manier dan ook in de verdrukking zitten,

volle breedte specifiek aandacht aan

worden bevrijd. Barmhartigheid wil zeggen

zingeving van het leven en het verminderen

dat een dienst van liefde wordt bewezen aan

van eenzaamheid.

13

mensen die in nood zijn geraakt. Evangelisatie en pastorale zorg Al deze richtinggevende woorden voor het

Het Leger des Heils heeft in Nederland zestig

leven worden bij elkaar gebracht door de

korpsen en buitenposten (kerkelijke

woorden van Jezus waarmee hij heel de

gemeenten) plus een aantal dienstencentra

bijbelse opdracht samenvat: “Heb de Heer,

waar iedereen welkom is. Op zondag worden

uw God, lief met heel uw hart en met heel uw

in de korpsen samenkomsten gehouden.

ziel en met heel uw verstand. Dat is het grote

Hier krijgt iedereen de kans zich te bezinnen

en eerste gebod. Het tweede is daaraan

op de zin van het bestaan, anderen te

gelijk: heb uw naaste lief als uzelf.”

ontmoeten en tot rust te komen.


Veel mensen gebruiken de begrippen

600 ontwikkelingsprojecten die plaatsvinden

Ouderen- en gezondheidszorg

Zij redden het doorgaans niet op eigen

‘waarden’ en ‘normen’ om aan te geven dat

in de regio’s Afrika, Azië, Latijns- en

In de ouderen- en gezondheidszorg gaat het

kracht, zijn veelal niet ‘plaatsbaar’ in reguliere

ze behoefte hebben aan een goede moraal.

Midden-Amerika, het Caribische gebied en

behalve om goede huisvesting vooral om

hulp-/zorginstellingen en hebben behoefte

Waarden en normen geven richting en

Oost-Europa. Het gaat om projecten of

goede zorg en de juiste behandeling. Het

aan een rustpunt en structuur in hun leven.

bieden houvast. De Bijbel is hiervoor een

programma’s op het gebied van gezond-

uitgangspunt daarbij is dat de zorg

Hierbij wordt zoveel mogelijk samenwerking

geweldige inspiratiebron. Het Leger des Heils

heidszorg, hiv/aids, onderwijs en training,

afgestemd moet zijn op de behoefte van de

gezocht met andere disciplines in de

gelooft overigens niet in het dicteren van

opvang, landbouw, microkredieten, water en

zorgvrager waarbij de wens om zo lang

hulp- en zorgverlening. Deze samenwerking

standpunten. Wel wil het Leger des Heils de

milieu, rampen, herstel en wederopbouw. Het

mogelijk in het eigen leefmilieu te blijven

vindt zowel binnen het Leger des Heils plaats

dialoog aangaan over wat waardevol en

initiatief voor deze projecten komt vanuit de

gerespecteerd wordt.

(bijvoorbeeld met begeleiders van de Leger

goed is. De kerkdiensten van het Leger des

lokale bevolking in de ontwikkelingslanden.

Hierbij gaat het om zorgcentra voor ouderen,

des Heils-reclassering) als met derde

Heils kenmerken zich door enthousiaste

De afdeling Internationale Ontwikkeling &

verpleeghuiszorg, (kinder)hospice-zorg en

organisaties (bijvoorbeeld ondersteuning van

samenzang en een praktijkgerichte

Samenwerking van het Leger des Heils in

zorg voor licht verstandelijk gehandicapte

psychiaters, instellingen voor verslavingszorg,

bijbeloverdenking.

Nederland ondersteunt, financiert, adviseert,

jongeren. Ook de zeven over Nederland

GGD-artsen e.d.).

coördineert, evalueert en controleert een

verspreide meerzorgafdelingen voor chronisch

aantal van deze projecten en programma’s.

(bijvoorbeeld hiv/aids) of ernstige zieke, al dan

Jeugdzorg

niet verslaafde, dak- en thuislozen rekent het

Het Leger des Heils is in een aantal

Leger des Heils tot deze branche.

provincies/stadsgewesten actief op het

Kerkelijke sociale hulpverlening Uit liefde voor God en de medemens richten 14

de kerkelijke gemeenten en de diensten-

Maatschappelijke Opvang

centra van het Leger des Heils zich ook op

De maatschappelijke opvang is het vangnet

de maatschappelijke noden in de omgeving.

van de samenleving: als je nergens anders

Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)

des Heils beschikt ook over een landelijk

Dit werk wordt vrijwel geheel door vrijwilligers

meer terecht kunt, kun je, voor zover de


werkende organisatie voor pleegzorg. In

gedaan.

capaciteit toereikend is, een beroep doen op

Gezondheidszorg heeft in Lunteren een

sommige situaties is het noodzakelijk dat

Dankzij hen zijn vele vormen van eenvoudige

deze vorm van hulp. De maatschappelijke

forensische GGZ-kliniek voor jeugd en

kinderen tijdelijk komen wonen in een van de

hulpverlening mogelijk. Voorbeelden hiervan

opvang kent geen indicatiestelling en voor de

volwassenen. Daarnaast is er in Arnhem een

verschillende woonvormen (jeugdhuis,

zijn Raad- & Daadbalies, het bezoeken van

meeste opvangvoorzieningen gelden weinig

deeltijdkliniek en een polikliniek.

gezinshuis, projectgezin). De begeleiding en

eenzame mensen, maaltijdprojecten en het

tot geen contra-indicaties. De maatschappe-

verstrekken van kleding.

lijke opvang omvat verschillende vormen van

Dankzij herzieningen in het zorgstelsel (met

ontwikkelingsachterstanden, het verwerken

hulpverlening zoals: voorzieningen voor

name de AWBZ-regelgeving) in de achter-

van sociaal-emotionele problematiek en het

Ontwikkelingswerk

nachtopvang en dagopvang voor al dan niet

liggende jaren, is het voor het Leger des

bewerkstelligen van een positieve

Het Leger des Heils (The Salvation Army) is

verslaafde dak- en thuislozen, postadres en

Heils mogelijk geworden om woonvoorzie-

gedragsverandering.

momenteel internationaal actief in ruim 120

inkomensbeheer voor daklozen, opvang van

ningen (RIBW’s) te creëren voor voormalig

Thuiswonende kinderen die met dergelijke

landen. Van deze landen wordt ongeveer de

zwerfjongeren, vrouwenopvang, woonvoor-

dak- en thuislozen. De groep mensen die

problematiek kampen, kunnen in dagvoorzie-

helft door de Organisatie voor Economische

zieningen voor dak- en thuislozen onder wie

hiervan gebruik maakt kampt met psychische

ningen worden geholpen. De landelijk

Samenwerking en Ontwikkeling (OESO)

mensen met psychiatrische problematieken

stoornissen en/of verslavingsproblematiek en

werkende jeugdbescherming van het

gerekend tot de ontwikkelingslanden.

(sociale pensions), crisisopvang en begeleid

een aantal van hen is met justitie in aanraking

Leger des Heils verleent hulp aan kinderen

Het internationale Leger des Heils steunt zo’n

wonen.

gekomen.

en hun gezinnen in een problematische

gebied van jeugdhulpverlening. Het Leger

behandeling zijn gericht op het inhalen van


opvoedingssituatie. Deze hulpverlening vindt

hebben een zeer lange verslavingscarrière

plaats vanuit een justitieel kader.

achter de rug, die in sociaal en fysiek opzicht allesverwoestend is, met vaak jarenlange

Reclassering

mislukte interventies van de reguliere

Reclasseringsactiviteiten zijn er op gericht

verslavingshulpverlening.

terugkeer in de maatschappij. De cliënten

Preventie en Maatschappelijk

die begeleiding krijgen van de Leger des

Herstel

Heils-reclassering zijn veelal mensen met

Activiteiten als ambulante woonbegeleiding,

complexe problemen die hun mogelijkheden

‘10’ voor Toekomst en Grijs Genoeg(en),

tot verbetering beïnvloeden en in negatieve

bijzondere schoonmaakprojecten, de

zin versterken. Deze groep kent een hoog

buurtgerichte Bij Bosshardt-projecten en Werk

recidive (‘veelplegers’) en is door het

voor Iedereen richten zich op preventie van

ontbreken van een eigen netwerk langdurig

een dreigend zelfstandigheidsverlies,

aangewezen op professionele hulp en

maatschappelijk herstel voor degenen die

steun.

meer zelfstandigheid nastreven en op het

Algemeen

om (ex-)gedetineerden te helpen bij hun

bevorderen van sociale cohesie in buurten en Verslavingszorg

wijken.

Er zijn veel verslaafden die regelmatig aan-

Daarnaast gaan medewerkers gericht op

kloppen bij de verschillende voorzieningen

zoek naar zorgmijdende daklozen, de

voor maatschappelijke opvang van het Leger

‘buitenslapers’ (het zogeheten ‘veldwerk’) en

des Heils. Vaak kan (nog) niet veel meer hulp

worden door inzet van ‘soepbussen’ daklozen

geboden worden dan iets te eten en te

van voedsel, kleding en dekens voorzien.

15

drinken geven en een slaapplaats voor de nacht bieden en wachten totdat zij zelf

Voor een flink aantal Nederlanders is op

aangeven dat zij een einde willen maken aan

vakantie gaan niet weggelegd. Dat kan zowel

een verslaving. Het kan soms lange tijd duren

financiële als andere oorzaken hebben. Soms

voordat zij voldoende gemotiveerd zijn om

zijn de problemen binnen een gezin zo groot

ook daadwerkelijk iets aan de verslaving te

dat een ouder geen energie meer overhoudt

Textielinzameling

internationale hulpverlening. Ook wordt een

doen. De opvangvoorzieningen van het

om iets leuks met de kinderen te doen. Het

Het Leger des Heils zamelt gebruikt textiel in

deel van het textiel tegen lage prijzen

Leger des Heils werken veel samen met de

Leger des Heils biedt daarom in het eigen

bij particulieren, scholen, bedrijven en

verkocht in de eigen tweedehandskleding-

lokale instellingen voor verslavingszorg.

hotel en congrescentrum Belmont in Ede

gemeenten. De inzameling van gebruikt

winkels. Tevens genereert het Leger des

Daarnaast beschikt het Leger des Heils zelf

mensen de mogelijkheid om, tegen een

textiel is goed voor het milieu. Tegelijkertijd

Heils financiële middelen uit de verkoop van

over een ontwenningscentrum in Apeldoorn.

geringe vergoeding, een vakantie door te

wordt een deel van de ingezamelde textiel

overtollig textiel, wat ten goede komt aan de

De meeste mensen die hier om hulp vragen

brengen.

rechtstreeks ingezet voor nationale en

hulpverlening.

n


ReShare maakt werk van tweedehands kleding Simon Smedinga (50) is heilssoldaat in Leeuwarden. Als adviseur op het gebied van logistiek en IT leerde hij ook een andere tak van het Leger kennen: de professionele kledinginzameling. Dat smaakte naar meer. Inmiddels is hij directeur van Leger des Heils ReShare, een bedrijf dat volledig draait om nieuwe kansen… en niet alleen voor kleding.

[ INTERVIEW ]

16

het Leger wil mensen volop laten meedoen in de samenleving “Het Leger des Heils heeft altijd al ingezien

het is ook gewoon een logisch verhaal:

praktische benadering. Maar ook de

dat structuur in het leven ongelooflijk

stilstand is achteruitgang. En het Leger wil

ontwikkelingen om ons heen stimuleren dit

belangrijk is voor zijn cliënten. In sommige

mensen volop laten meedoen in de

proces. De textielinzameling heeft de

gevallen is het misschien wel het beste

samenleving.”

afgelopen jaren een professionaliseringsslag

medicijn voor hun problemen. Werk heeft

gemaakt. Gemeenten stellen er ook steeds

alles met structuur te maken. Je moet op

“Leger des Heils ReShare levert daar zijn

hogere eisen aan. Tegelijkertijd willen

tijd komen, je taken doen, enzovoort. Het

eigen bijdrage aan. Ook door werkplekken te

gemeenten graag meer textiel uit hun

geeft mensen ook voldoening als ze iets

creëren voor cliënten van Leger des Heils

afvalstromen halen. Wij bieden hen die

gepresteerd hebben. Ze krijgen er een stuk

Welzijns- en Gezondheidszorg (W&G).

mogelijkheid en helpen mensen met een

eigenwaarde door. Dat is de visie. Maar

Together We’re One. Het past bij onze

afstand tot de arbeidsmarkt aan werk.”


Zo ging dat... “Er loopt een aantal trajecten. Bij de huisaan-huisinzameling zijn enveloppen nodig waar de ophaaldatum op gestempeld moet

Algemeen

worden. Dat leek ons iets wat cliënten van het Leger net zo goed kunnen doen als een mailingbedrijf. En dat klopt. Recentelijk hebben we met de gemeente Almere een intentieverklaring getekend om daar werkplekken te creëren. En nu zijn er al zo’n tien cliënten aan de slag gegaan om bedrijfskleding uit elkaar te halen en bijvoorbeeld elektronische chips te verwijderen. Die zijn namelijk geld waard.” “We hebben door heel het land onze containers staan. In Rotterdam gaan we

17

cliënten nu inzetten om deze leeg te halen. Dat is een stuk milieuvriendelijker dan zo’n grote kraanauto door de binnenstad te laten rijden. Het is de bedoeling om dit in veel meer plaatsen zo te doen. En dan heb ik het nog niet eens over het opschonen en sorteren van de ingezamelde textiel. Bij onze

Al in 1891 schrijft de stichter van het Leger des Heils, William

hoofdvestiging in Oosterhout biedt dat

Booth, in zijn boek ‘In darkest England and the way out’ over

inmiddels werk aan ruim twintig mensen

zogenaamde ‘afvalbrigades’ en het vormen van een ‘verbinding

vanuit de sociale werkvoorziening. Het gaat

tussen rijk en arm’. Vanaf het begin van de 20e eeuw werkt het

om een pilot, maar alle partijen zijn er

Leger aan het inzamelen en hergebruik van textiel, schoeisel en

enthousiast over. En als we dit enthousiasme

meubels. Het ophaalwerk wordt in 1979 ondergebracht in de

weten over te brengen, zie ik nog veel meer

afdeling Herbestemming van Goederen. Uiteindelijk specialiseert

kansen voor onze kwetsbare mensen in de

het Leger des Heils zich in het inzamelen en hergebruik van

samenleving.”

n

kleding. De methode van inzamelen verandert van het huis-aanhuis ophalen van kledingzakken naar de inzet van kledingcontainers. Het werk wordt geprofessionaliseerd, al blijven er werkervaringsplaatsen voor cliënten van het Leger des Heils.


Samenwerkingsverbanden vragen met betrekking tot christelijk geloof,

Om doelstellingen te kunnen realiseren en vanuit zijn

kerk en samenleving. De Raad van Kerken is tevens een gesprekspartner voor het kabinet.

maatschappelijke verantwoordelijkheid zoekt het

Evangelische Alliantie

Leger des Heils actief naar samenwerking met andere

Het Kerkgenootschap Leger des Heils neemt

organisaties. In 2011 werd actief in de onderstaande

samen met circa honderd andere organisaties deel aan de Evangelische Alliantie

samenwerkingsverbanden geparticipeerd:

(EA). Daarin wordt samengewerkt rondom verschillende onderwerpen. Werkgroepen adviseren de EA op het gebied van gebed,

18

Nationale Coalitie tegen

project werkt het Leger des Heils samen met

van consumenten inclusief huur- en subsidie-

diaconaat, evangelisatie, gemeenteopbouw

Eenzaamheid

onder andere Stichting Life Goals, de KNVB,

schulden. Deze laatstgenoemde schulden

en jeugdwerk. Zo is het Kerkgenootschap

Samen met een aantal andere maatschap-

het ministerie van VWS en het Oranje Fonds.

zijn niet zichtbaar in het BKR-systeem.

Leger des Heils onder andere betrokken bij

pelijke organisaties heeft het Leger des Heils

De competitie heeft tot doel deze kwetsbare

Een landelijk informatiesysteem schulden

de werkgroep Diaconaat en het sectoraal

de Coalitie Erbij opgericht. Naast het creëren

doelgroep meer kansen te geven in de

leidt tot meer transparantie en betere

overleg Jeugd.

van bewustwording van de eenzaamheids-

samenleving. Het is een project waarbij

invulling van de zorgplicht van onder andere

problematiek bij de gemiddelde Nederlander,

sporten en werken (aan jezelf en aan je

financiële instellingen. Daardoor kan

Landelijk Overleg voor

probeert Coalitie Erbij bedrijfsleven en

toekomst) hand in hand gaan. Daarbij gaat

overkreditering worden voorkomen.

Vrijwilligersorganisaties in de Zorg

overheden op lokaal en landelijk niveau aan

het om het vinden van een stabiele woon-

Tevens kan schuldhulpverlening effectiever

Het Landelijk Overleg voor

te zetten tot een actieve eenzaamheidsbe-

situatie en een vaste baan. Profvoetballers en

worden, omdat in een vroeg stadium meer

Vrijwilligersorganisaties in de Zorg (LOVZ),

strijding. Ook maakt Coalitie Erbij projecten

trainers steunen de deelnemers tijdens het

bekend is over de schuldenpositie van de

waaraan het Kerkgenootschap Leger des

en activiteiten ter bestrijding van

traject. Natuurlijk wordt er ook op gekoerst

consument.

Heils deelneemt, biedt een platform onder de

eenzaamheid bekend aan een groot publiek.

dat de deelnemers na de Dutch Street Cup

Uit onderzoek is gebleken dat tien procent

mee gaan spelen bij een amateurvoetbalclub.

van de Nederlandse bevolking zich vaak

paraplu van de vereniging Nederlandse Raad van Kerken

Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV). Via het

De Raad van Kerken in Nederland, waarin

LOVZ kunnen vrijwilligersorganisaties in de

Landelijk Informatiesysteem

het Kerkgenootschap Leger des Heils

zorg inhoudelijke kennis en ervaring uitwis-

Schulden

participeert, is een gemeenschap van

selen, inspiratie opdoen, nadenken over de

Stichting Life Goals

Stichting Leger des Heils Welzijns- en

christelijke kerken in Nederland die de

specifieke rol van de vrijwilliger en samen-

In een aantal steden door het hele land is in

Gezondheidszorg is mede-initiatiefnemer van

oecumenische dialoog bevordert. Deze raad

werkingsverbanden op deelterreinen binnen

2011 een unieke voetbalcompetitie voor

de oprichting van een Landelijk Informatie-

houdt zich bezig met de eenheid van de

de vrijwillige zorg opzetten.

meer dan tweehonderd dak- en thuislozen

systeem Schulden (LIS). Dit zal een vollediger

christelijke kerken en wil hier concreet

georganiseerd, de Dutch Street Cup. In dit

beeld gaan geven van de financiële positie

gestalte aan geven. De raad bezint zich op

eenzaam voelt.


World Servants Het Leger des Heils werkt al jaren samen met World Servants. Jongeren van het Leger

Algemeen

des Heils participeren in projecten van deze christelijke organisatie die met hulp van groepen jongeren en volwassenen uit Nederland scholen, klinieken, schoonwatervoorzieningen en huizen bouwt in ontwikkelingslanden. In de samenwerking wordt gezocht naar mogelijkheden om ook volwassenen deel te laten nemen aan de projecten. Zo worden de deelnemers en hun achterban meer bewust gemaakt van de ontwikkelingsproblematiek in ontwikkelingslanden.

19

Scouting Het Leger des Heils heeft een aantal


ontwikkelingsbeleid. Leger des Heils Reshare

school in te leveren. Voor elke ingeleverde

scoutinggroepen. Deze groepen zijn lid van

Gezondheidszorg participeert in een aantal

is lid van de VHT, de branche-organisatie

kilo biedt Leger des Heils ReShare de school

Scouting Nederland en maken gebruik van

zorggerelateerde brancheorganisaties

voor de textielherwinningsindustrie en de

een vergoeding. Leger des Heils ReShare

methodes, materialen, trainingen en evene-

waaronder: Federatie Opvang, MO-groep,

Koninklijke Vereninging voor Afval en

heeft met Dorcas Nederland (een internati-

menten die Scouting Nederland ontwikkelt

Actiz en GGZ Nederland. De Stichting Leger

Reiningingsmanagement (NVRD).

onale hulporganisatie die actief is in

en aanbiedt. Daarnaast komen eens per jaar

des Heils Fondsenwerving is lid van de VFI,

scoutingleiders van het Leger des Heils

de branchevereniging van landelijk wervende

Milieu

voor het ophalen en overnemen van de

vanuit heel Europa bijeen. Het doel van het

goede doelen. Afdeling Internationale

Als milieuorganisatie zet Leger des Heils

ongesorteerde en gebruikte kleding.

netwerk is het verder ontwikkelen van de vele

Ontwikkeling & Samenwerking (IOS) is lid van

ReShare zich in voor hergebruik van kleding

Kleding die Dorcas zelf sorteert, gaat naar

internationale vriendschappen die aan de

de op ontwikkelingswerk gerichte branche-

en schoenen, zodat er minder naar de

de Dorcas-projecten en valt niet onder

basis staan van succesvol scoutingwerk.

vereniging Partos en van vereniging (Co-)

verbrandingsovens wordt gebracht.

deze overeenkomst. De verkoop van de

Oost-Europa en Afrika) een overeenkomst

Prisma. Internationaal maakt afdeling IOS

Leger des Heils ReShare werkt ook samen

ongesorteerde kleding aan Leger des Heils

Brancheorganisaties

deel uit van de Development Consultancy

met scholen. De deelnemende scholen

ReShare komt ten goede aan Dorcas.

Het Leger des Heils is een actieve deelnemer

Group. Deze internationale Leger des Heils

stimuleren hun leerlingen om gebruikte,

Zowel Dorcas als ReShare kunnen met de

aan tal van overlegplatformen in het

werkgroep adviseert de leiding van het

overtollige kleding, schoenen en huishoud-

opbrengst van de kleding goede doelen

maatschappelijk middenveld.

Internationale Leger des Heils inzake

textiel van het afval te scheiden en via de

ondersteunen.

n


Internationale organisatie: van Zending tot Ontwikkeling & Samenwerking aan kan, worden gedeeld met ‘rijke’ landen en gezamenlijk wordt een ontwikkelings-

Het Leger des Heils begon in 1865 als een christelijke sociale beweging in Londen vanuit de diepe overtuiging dat het Evangelie een bijzondere opdracht geeft om mensen in nood te helpen. Als gevolg van de eerste industriële revolutie waren velen naar de grote stad getrokken, waar ze leefden onder erbarmelijke omstandigheden. Uitbuiting en slechte

traject ingezet om de noden op te heffen. Het Leger des Heils in Nederland houdt zich bezig met het ter plaatse ondersteunen, het begeleiden met expertise vanuit Nederland en het financieren van ontwikkelingsprojecten van de partnerorganisaties in de

huisvesting, geen schoon water, geen riolering, tekort aan medische zorg en gebrekkig

geselecteerde ontwikkelingslanden.

onderwijs tekenden de omstandigheden van de zwakkeren in de 19e eeuwse samenleving.

Ontwikkelingswerk anno 2011: vele wegen tot armoedebestrijding Het Leger des Heils voert, verdeeld over de vijf continenten, een breed spectrum aan

20

Nu, bijna anderhalve eeuw later, is het Leger

het oprichten en beheren van scholen,

Lokaal aanwezig &

ontwikkelingsprojecten uit. Daarbij valt te

des Heils aanwezig in ruim 120 landen in de

ziekenhuizen en opvanghuizen in ontwikke-

internationaal verbonden

denken aan: onderwijs, landbouw en

wereld. De opdracht is niet veranderd:

lingslanden. Op die manier kon de lokale

De unieke kracht van het ontwikkelingswerk

voedselzekerheid, gezondheidszorg, hiv/aids

mensen in nood helpen een menswaardig

bevolking ook gaan beschikken over de

van het Leger des Heils zit met name in de

enzovoort. Deze projecten zijn vaak klein-

bestaan op te bouwen. Londen is nu een

basisvoorzieningen die in Europa al

langdurige lokale aanwezigheid in ontwikke-

schalig van aard en gaan uit van de

moderne stad waar mensen niet meer in

gemeengoed waren geworden. Vandaag de

lingslanden; soms al meer dan 100 jaar. De

behoeften, krachten en mogelijkheden van

sloppenwijken hoeven te wonen. Maar in

dag is er een andere trend zichtbaar. De

korpsbevolking en de medewerkers van de

gemarginaliseerde gemeenschappen.

veel andere delen van de wereld is het

sterke bevolkingsgroei zorgt voor een grote

projecten komen zelf bijna altijd uit de regio

Het Leger des Heils in Nederland neemt een

anders. Voordat iedereen kan beschikken

trek naar de steden. Daar zijn de voorzie-

en leven temidden van de gemeenschap die

aantal van de ontwikkelingsprojecten geheel

over schoon drinkwater, goed onderwijs kan

ningen spaarzaam en de werkloosheid en

zij dienen.

of gedeeltelijk voor zijn rekening, waarbij voor

genieten, er een dokter is bij ziekte en men

uitzichtloosheid groot. De hulp van het Leger

De lokale kerkelijke afdeling ziet haar taak

de grotere projecten ook inhoudelijke

zichzelf kan voeden en kleden, is er nog een

des Heils blijft onveranderd gebaseerd op de

niet alleen in het tegemoetkomen aan

ondersteuning wordt aangeboden.

lange weg te gaan.

oorspronkelijke uitgangspunten, maar richt

geestelijke behoeften, maar pakt waar nodig

De hulp die het Leger des Heils in ontwikke-

zich nu met name ook op de versterking van

ook maatschappelijke noden aan. Een lokaal

lingslanden ontvangt, is de laatste jaren

Tussen toen en nu heeft het Leger des Heils

de lokale gemeenschappen.

korps probeert blijvend zijn omgeving in

fundamenteel veranderd. Enkele decennia

ook telkens nieuwe oplossingen gezocht en

Inkomensversterking en toegang tot

positieve zin te veranderen; zowel geestelijk

geleden bestond de behoefte vaak alleen uit

gevonden om noden te verzachten. Zo is

onderwijs (zeker van meisjes en vrouwen) zijn

als materieel. Lokale korpsen in ontwikke-

het bouwen van scholen en ziekenhuizen en

binnen de koloniale context van de eerste

belangrijke speerpunten.

lingslanden adresseren zowel grote als kleine

het slaan van waterputten. Tegenwoordig is

noden. Noden die groter zijn dan men lokaal

dit aangevuld met behoefte aan meer

helft van de 20e eeuw veel geïnvesteerd in


heeft de ISJC inmiddels een plaats verworven in verschillende werkgroepen van de Verenigde Naties.

Algemeen

In- & externe samenwerkingsvormen Inmiddels is tussen de ruim 120 Leger des Heils-landen wereldwijd een heel web aan samenwerkingsallianties gevormd. Grofweg zijn de landen in drie groepen te verdelen. Allereerst een aantal landen die als donor fungeren. Deze landen (in Noord-Amerika, Europa en Australië) beschikken over fondsen om projecten mogelijk te maken. Daarnaast landen die de projecten uitvoeren. Deze landen zijn de ontwikkelingslanden die wij allemaal kennen van de aardrijkskundeles op school. Ten slotte is er een groep van landen die er qua ontwikkeling tussenin zit en geen behoefte heeft aan speciale ondersteuning. Soms wordt er ook gereisd om ter plaatse te specifieke deskundigheid en ondersteuning

op de verantwoordelijk van de staat om

Salvation Army) sinds een aantal jaren een

trainen, te adviseren en – vanwege het

bij beleidsbeïnvloeding. Zo kan het Leger des

onderwijs aan te bieden en wordt onder-

internationale afdeling opgericht. Deze

belang van onafhankelijke resultaatmeting –

Heils bijvoorbeeld aangeven dat het

steuning geboden om de dialoog met de

afdeling “The International Social Justice

te monitoren en auditen. De activiteiten van

onderwijs in een bepaald gebied verbeterd

overheid aan te kunnen gaan. De afdeling

Commission” (ISJC) houdt zich bezig met

de Leger des Heils-donorlanden worden

moet worden. Naast het bouwen van extra


internationale beleidsbeïnvloeding en

meer en beter gecoördineerd. Dit voorkomt

klaslokalen om zo meer kinderen onderwijs

probeert deze ondersteuning zelf of via

belangenbehartiging van kwetsbare

dubbel werk, verhoogt efficiëntie en biedt

te kunnen geven, wordt ook geïnvesteerd in

derden te bieden.

doelgroepen. De activiteiten zijn met name

meer landen de mogelijkheid te profiteren

kwaliteit. Zo krijgen leraren trainingen en

Om kwetsbare mensen en gemeenschappen

gericht op thema’s als mensenhandel, de

van kennis, mensen en middelen.

bijscholing aangeboden waarmee ze zich

en hun noden en behoeften ook op een

rechten van het kind en hiv/aids. De afdeling

Historische bilaterale banden en in de tijd

meer pedagogische methodes eigen maken.

internationaal niveau een stem te geven,

is gevestigd in New York met steunpunten

ontwikkelde specialismen zorgen ervoor dat

Ook kan de overheid worden aangesproken

heeft het internationale Leger des Heils (The

op verschillende plaatsen in de wereld. Ook

tussen sommige noordelijke en zuidelijke


21

partnerlanden speciale samenwerkings-

Soorten van hulpverlening

belanghebbenden geborgd is. Door dit te

relaties ontstaan. Daarin wordt gewerkt op

Community development projecten zijn

doen, is de lokale context de maat waarnaar

basis van een brede ontwikkelingsvisie voor

ontwikkelingsprojecten gericht op zeer

initiatieven ontwikkeld, geïmplementeerd en

de lange termijn, die individuele projecten

kwetsbare groepen en gemeenschappen.

ondersteund worden.

overstijgt.

Deze projecten komen tot stand op verzoek

Ook gebruikt de afdeling IOS evaluaties als

van en in nauwe samenwerking met deze

medium om de kwaliteit van het werk te

In verschillende vormen van samenwerking

kwetsbaren, zoveel mogelijk door en onder

verbeteren. In 2011 is een belangrijk

met andere ontwikkelingsorganisaties

verantwoordelijkheid van lokale Leger des

onderwijsprogramma van het Leger des Heils

probeert het Leger des Heils in Nederland

Heils-organisaties.

in Zuid-Amerika door een externe ontwikke-

zowel medefinanciering als deskundigheid te

22

MAIN PROGRAM AREAS • Education, including vocational training • Health, including hiv/Aids • Water and sanitation, including raising awareness • Agriculture and local livelihood • (Institutional) Capacity Building

lingsexpert geëvalueerd. Het programma is

vinden voor projecten in ontwikkelingslanden.

Noodhulp wordt verschaft in geld en soms

doeltreffend en positief bevonden. De

Het Leger des Heils heeft via de

in natura (bijvoorbeeld tenten, voedsel,

aanbevelingen uit de evaluatie hebben direct

ICCO-alliantie en als lid van het christelijke

kleding en dekens) om lokale Leger des

geleid tot aanpassingen in het programma en

ontwikkelingsplatform (Co-)Prisma een

Heils-organisaties in noodgebieden te

een verbetering in de kwaliteit van de

bescheiden toezegging voor subsidie in het

ondersteunen in hun directe hulpverlening

geleverde diensten.

MFS-2 stelsel ontvangen.

tijdens en na een ramp.

Ook vroeg de afdeling partners in ontwikke-

Binnen de MFS-2 samenwerking werkt het

lingslanden in 2011 te evalueren hoe zij de

Leger des Heils samen met andere ontwik-

Mission support projecten versterken onze

geboden deskundigheid van de afdeling

kelingsorganisaties in Nederland, Ghana en

implementerende partners zodat zij hun werk

hebben ervaren, zodat deze nog beter

de Democratische Republiek Congo aan de

kunnen uitvoeren en hebben vaak een

aangepast kan worden aan de behoeften die

verbetering van onderwijs en meer toegang

zendingsdoelstelling.

zij hebben.

Kwaliteit

Family Tracing Services

Binnen de afdeling Internationale Ontwikkeling

Sinds 1885 biedt het Leger des Heils

& Samenwerking wordt op vele manieren de

internationaal door middel van Family Tracing

kwaliteit van activiteiten en projecten bewaakt

Services diensten aan om verwanten en

en geborgd. Zoals via het Community Project

geliefden te herenigen, die elkaar tijdens

Management Support System. Dit systeem

rampen, oorlogen of andere ingrijpende

zorgt ervoor dat, door middel van een

gebeurtenissen uit het oog zijn verloren. In

internationaal gestandaardiseerde werkwijze,

2011 zijn er 250 verzoeken tot opsporing van

tegemoet wordt gekomen aan behoeften die

een vermiste persoon in behandeling genomen

lokaal in ontwikkelingslanden gesignaleerd

door het Leger des Heils, hiervan zijn er 187

worden, waarbij eigenaarschap bij alle

succesvol uitgemond in een hereniging.

tot gezondheidszorg.

n


Focus Countries of International Development Services (SANLAid}

Focuslanden Focus Countries of International Development Services

Algemeen

Europe Zone ■ Ukrain; Kiev ■ Georgia; Tbilisi

23

South Asia Zone ■ India Eastern; Calcutta

South Pacific and Eastern Asia Zone ■ Indonesia; Jakarta

Americas Zone ■ Colombia; Bogotá ■ Surinam; Paramaribo ■ Brazil; Brasília Africa Zone ■ DR-Congo; Kinshasa ■ Ghana; Accra ■ Mozambique; Maputo ■ Rwanda; Kigali ■ Burundi; Bujumbura ■ Angola; Luanda ■ Congo; Brazzaville


Samenleving, maatschappelijke ontwikkelingen en belanghebbenden 18-24 jaar is een grote groep (21%) die aangeeft zich vaak eenzaam te voelen.

Het Leger des Heils komt op tal van plaatsen menselijke nood tegen. Vaak staat deze nood niet op zich, maar is sprake van bepaalde ontwikkelingen in de samenleving. Vanuit zijn missie wil het Leger des Heils oplossingen aandragen om mensen perspectief te bieden voor een zinvol leven.

Kleinschalige, losse en informele verbanden lijken steeds belangrijker te worden. Mensen zoeken elkaar steeds vaker op buiten de kaders van formele organisaties. Particulieren ondernemen zelf actie, in plaats van geld over te maken aan goede doelen. Ze zijn geen lid van een vereniging, maar ‘member’ van een internetforum om contact met

24

Sociaal klimaat

landelijke infrastructuur van betaalde

steeds een hoog percentage. Ondanks dat

anderen te onderhouden. Deze ‘informali-

In de samenleving is sprake van verharding,

medewerkers, vrijwilligers, locaties en

men over het algemeen tevreden is over het

sering’ lijkt een rol te spelen bij sociale

onverschilligheid en afnemend mededogen

voorzieningen van waaruit meegebouwd

leven, houdt de vraag naar zingeving veel

betrokkenheid en zingevingsvraagstukken

voor de zwakkeren en meest kwetsbaren in

wordt aan versterking van de sociale cohesie

mensen bezig; zij denken na over de zin van

waarmee individuen worstelen.

de samenleving. Burgers worden steeds

in de samenleving.

het leven en over hoe zij het leven nog

meer teruggeworpen op zichzelf of dienen

De verharding in de samenleving wordt ook

zinvoller kunnen maken. Het percentage

In 2008 heeft een aantal maatschappelijke

een beroep te doen op het ondersteunend

zichtbaar in (juridisering van) het verzet van

Nederlanders dat aangeeft dat het leven geen

organisaties (waaronder het Leger des Heils)

netwerk om hen heen. Deze ontwikkeling

buurtbewoners tegen de komst van

zin heeft, is de afgelopen jaren toegenomen

de Coalitie Erbij opgericht. De Coalitie

wordt versterkt door de afbrokkeling van het

woonvoorzieningen voor kwetsbare mensen.

tot 12%.

beoogt door middel van een (landelijke)

zorgstelsel en sociale stelsel. Tegelijkertijd is

Dit vertraagt het realiseren van zorgvoor-

er meer aandacht voor de opbouw van

zieningen en het bieden van goede zorg aan

Eenzaamheid is een zorgwekkend

naar effectieve interventies, de Week tegen

maatschappelijke steunsystemen en

mensen die dit nodig hebben.

maatschappelijk verschijnsel en komt onder

Eenzaamheid, en praktische samenwerking

versterking van sociale cohesie in wijken en

Het Leger des Heils ziet in de vestiging van

alle bevolkingsgroepen voor. Het aantal

een bijdrage te leveren aan het verminderen

buurten (civil society).

een (woon)voorziening ook kansen om

Nederlanders dat aangeeft zich vaak

van eenzaamheid. Mensen willen er(gens) bij

verbindingen in de buurt te leggen. Dit kan

eenzaam te voelen is in de laatste jaren

horen. Het Leger des Heils wil met zijn

Meedoen in de steeds complexer wordende

door de sociale en fysieke infrastructuur van

behoorlijk toegenomen. Inmiddels geeft 15%

activiteiten ook wederzijdse verbondenheid

maatschappij is niet voor iedereen mogelijk.

de locatie ook ten dienste van de

van de Nederlandse bevolking (dat komt

tussen mensen stimuleren door het samen

Cliënten van het Leger des Heils hebben

buurt(bewoners) in te zetten.

neer op 1,6 miljoen Nederlanders tussen de

delen van ervaringen en samen doen van

(vaak) geen ondersteunend netwerk om op

publiekscampagne, toegepast onderzoek

18 en 70 jaar) aan zich vaak eenzaam te

activiteiten.

terug te vallen. Velen van hen zijn zorgmijdend,

Eenzaamheid en zingeving

voelen, 12% geeft aan geen vrienden te

Tegen de achtergrond van anonimiteit,

stellen niet de juiste hulpvraag en weten de

Van alle Nederlanders geeft 82% aan

hebben. Ouderen zijn een groep waarvan

onverschilligheid en gebrek aan sociale

weg naar zorg-/hulpverlening niet te vinden.

tevreden te zijn met zijn of haar leven. Dit is

vaker gedacht wordt dat ze eenzaam zijn.

verbondenheid wordt de behoefte aan

Het Leger des Heils beschikt over een

10% minder dan 10 jaar geleden, maar nog

Echter juist onder de jongeren tussen de

zingeving weer meer manifest.


Mensen zoeken naar nieuwe vormen van spiritualiteit, engagement en betrokkenheid bij de maatschappij, wijk en buurt. Ook op

Algemeen

dit terrein wordt dit veelal niet gezocht in bestaande instituties (waaronder kerken) maar in het verrichten van zingevende activiteiten in vrije tijd of beroep. Net als andere kerken heeft het Kerkgenootschap Leger des Heils te maken met de tendens van ontkerkelijking. Mede daarom richten de korpsen (kerkelijke gemeenten) van het Leger des Heils zich ook op activiteiten die mensen buiten de kerk aanspreken. Scheiding kerk en staat

25

Er is een groeiende aandacht voor uitvoering van door de overheid gefinancierde zorg door levensbeschouwelijke (christelijke) organisaties. Soms ontstaat er ophef over een (vermeende) koppeling tussen het verlenen van zorg en evangelisatieactiviteiten alsmede over het aannamebeleid van personeel (vragen naar christelijke levensovertuiging). In de publicatie ‘Tweeluik religie en publiek domein’ van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken wordt aan de gemeenten de volgende handvatten gegeven: Het beginsel van scheiding van kerk en staat is niet in de Nederlandse Grondwet of in internationale verdragen vastgelegd.


Het vloeit in belangrijke mate voort uit de godsdienstvrijheid en het discriminatieverbod, die wel een wettelijke verankering kennen. De scheiding van kerk en staat sluit niet uit dat aan organisaties op religieuze grondslag subsidies worden verstrekt. De (gesubsidieerde) activiteiten moeten een publiek doel dienen. Religieuze vorming valt daar niet onder. Het principe ‘scheiding van kerk en staat’ is verankerd binnen het Leger des Heils doordat de onderscheiden activiteiten zijn ondergebracht in verschillende juridische entiteiten die elk een autonoom fungerende bestuurlijke structuur hebben. 26

Economische recessie, participatie en re-integratie Door de (aanhoudende) economische crisis zullen naar verwachting meer huishoudens/ gezinnen in een kwetsbare positie raken door

van onderwijs. Mensen aan de onderkant

inkomen. Mogelijkheden tot sociaal

schrijfniveau draagt bij aan het vinden en

verlies van werk, huisvesting en schuldenpro-

van de samenleving hebben nauwelijks

maatschappelijk participeren, complementair

behouden van werk en aan het voorkomen

blematiek. De overheid zal verdere bezuini-

uitzicht op betaald werk en verkeren veelal in

aan de zorg en hulpverlening, is van groot

van sociale uitsluiting. Het Leger des Heils

gingsmaatregelen moeten doorvoeren die

een problematische schuldensituatie die

belang voor het verbeteren van het

biedt in een aantal zorgarrangementen een

ook de zorg en de sociale zekerheid voor de

ertoe leidt dat het principe ‘loon naar werken’

toekomstperspectief van mensen die een

programma ‘Lezen en Schrijven’ aan voor

meest kwetsbaren zullen raken.

wordt ondermijnd. Het bieden van kansen

beroep doen op het Leger des Heils. Het

cliënten die hierin niet voldoende vaardig zijn.

aan kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt

Leger biedt daarom programma´s aan gericht

Er wordt vanuit de overheid gestuurd op het

is een effectieve manier om uitsluiting en

op arbeidsparticipatie (50|50-werkpro-

Problematische schulden

terugdringen van de afhankelijkheid van

stigmatisering te voorkomen en helpt hen om

gramma’s) en maatschappelijke participatie

Schuldenproblematiek is mede als gevolg

burgers van collectieve (verzorgings)

de aansluiting met de samenleving te (her)

(Vrije tijd voor Iedereen).

van de economische crisis verder toege-

arrangementen. Het streven naar een

vinden. Het hebben van (betaald) werk

activerende participatiemaatschappij wordt

vergroot de eigenwaarde, helpt bij het

Analfabetisme

problematische schuldensituaties zijn hoog:

vooral gekenmerkt door een focus op

overwinnen van problemen op andere

De overheid zet in op vermindering van het

armoede, sociale uitsluiting, huisuitzettingen,

deelname aan de arbeidsmarkt en het volgen

leefgebieden en biedt een reguliere vorm van

analfabetisme. Een voldoende lees- en

overlast, recidive, onverzekerdheid, afsluiting

nomen. De maatschappelijke kosten van


van gas en licht. Een problematische

(vormen van) collectief gefinancierde zorg. Zij

schuldsituatie is een belangrijke belemme-

beschikken niet over een ondersteunend

rende factor voor (volwaardige) participatie

sociaal netwerk. De cumulatie van maatre-

aan de samenleving.

gelen kan leiden tot onbedoelde effecten (uitvallers in de zorg) en leidt tot onzekerheid voor kwetsbare mensen die op meerdere

schuldhulpverlening (waaronder ook

terreinen zorg en ondersteuning nodig

budgetbeheer) zoveel mogelijk bij daartoe

hebben. De maatschappelijke kosten

geëigende instanties (gemeentelijke

(duurdere zorg, schadelast, overlast, etc.)

kredietbank of organisaties voor bescher-

zullen oplopen als aan deze kwetsbare

mingsbewind) wordt ondergebracht. In

mensen zonder helper niet de minimaal

voorkomende gevallen voert het Leger

noodzakelijke zorg en begeleiding kan

noodgedwongen budgetbeheer voor

worden geboden. Veel cliënten van de

cliënten. Hiertoe heeft De Nederlandsche

welzijns- en gezondheidszorg van het Leger

Bank (DNB) aan de Stichting Leger des Heils

des Heils krijgen te maken met deze

Welzijns- en Gezondheidszorg een ontheffing

transitie.

Algemeen

De inzet van het Leger des Heils is dat

verleend.

27

Internationale samenleving en milieu Zorgstelsel in transitie

Door globalisering is de onderlinge verwe-

Om de langdurige zorg in de toekomst

venheid tussen landen wereldwijd toege-

betaalbaar te houden vindt hervorming van

nomen. Vraagstukken over armoede,

het zorgstelsel plaats. In de komende jaren

uitsluiting en klimaatverandering zijn niet

worden de gemeenten verantwoordelijk voor

zonder internationale samenwerking op te

vrijwel de volledige ondersteuning aan

lossen. Het Leger des Heils levert een unieke

kwetsbare burgers. De aanpassingen in het

bijdrage aan internationale ontwikkelingssa-

zorgstelsel die op dit moment plaatsvinden

menwerking door (ook in ontwikkelings-

zijn met name instrumenteel van aard

landen) gebruik te maken van lokale Leger

(overdracht van AWBZ-functies en jeugdzorg

des Heils-infrastructuren, dichtbij mensen in

naar gemeenten, aanscherping indicatie-

nood.

regels, invoering eigen bijdragen, etc.).

Natuurlijke hulpbronnen raken uitgeput en de

Onduidelijk is wat de maatschappelijke

gevolgen van klimaatverandering worden

effecten van de verschillende maatregelen

merkbaar. Er is meer aandacht voor

zijn. Cliëntgroepen aan de onderkant van de

duurzaamheid: milieubewust leven en

samenleving zijn, om maatschappelijke

werken. Het Leger des Heils zamelt kleding

teloorgang te voorkomen, aangewezen op

en goederen in voor hergebruik.

n


Identiteit en samenwerking in Amsterdam Crisisopvang is typisch iets voor het Leger des Heils. Maar in Amsterdam doen we dat werk nu samen met HVO Querido en de GGD. Toch blijft het unieke geluid van het Leger in deze samenwerking doorklinken, merkt Ferdinand van de Velde (33), manager instroom en laagdrempelige opvang in de hoofdstad.

[ INTERVIEW ]

28

Juist bij de winteropvang zie je de kracht van het Leger “Twaalf jaar geleden – ik was nog student Maatschappelijk Werk – sprak ik bij het sporten af en toe met iemand die heilssoldaat bleek te zijn. ‘Jij zou bij het Leger moeten komen!’ zei ze als we het over werken in de zorg hadden. Dat zag ik niet

“Voor de opvang werken we nu intensief

de Centrale Toegang bemannen. De GGD

gauw gebeuren. Ik geloofde niet eens.

samen met andere partijen. Dat is een gevolg

verzorgt de screening. Die screening heeft

Maar in 2001 ben ik tot geloof gekomen en

van het ‘Plan van Aanpak’ waarmee het Rijk

tot doel om vooral die mensen te helpen

daar wilde ik ook in mijn baan wat mee.

en de grote steden dak- en thuisloosheid te

voor wie de hulp ook bedoeld is. Vervolgens

Sinds 2003 werk ik bij Goodwillcentra

lijf gaan. In Amsterdam betekent dit onder

kijken we samen per cliënt welke opvanglo-

Amsterdam.”

meer dat we met collega’s van HVO Querido

catie het geschiktst is.”


Zo ging dat... Algemeen

Tijdens de strenge winter van 1890-1891 besluit het Leger des Heils om de verwarmde korpszalen ’s nachts open te zetten voor daklozen aan wie tevens maaltijden worden verstrekt. Dit is de start van een van de kernactiviteiten van het Leger des Heils: de opvang van dak- en thuislozen. In 1893 worden er in Nederland al bijna honderdduizend overnachtingen geregistreerd.

“Ik ben blij met die samenwerking. Natuurlijk

Maar verreweg de meesten konden onze

waren er eerst wat zorgen: zou de eigen

hulp goed gebruiken en kregen die ook. Dat

identiteit en aanpak van het Leger wel

was mogelijk doordat HVO en het Leger

behouden blijven? Maar de mensen die we

samen genoeg capaciteit hadden. Én omdat

helpen, hebben vaak zo’n rits aan

het Leger zelfs de meest verstokte

problemen, daar heb je als hulpverleners

zorgmijders goed op weet te vangen.”

29

elkaar hard voor nodig. En het werkt… met behoud van het unieke van het Leger. De

“Ook om andere redenen zie je bij de

manier waarop we de winteropvang

winteropvang de kracht van onze organi-

inrichten, is daar een mooi voorbeeld van.”

satie. We zijn goed in crisissituaties. Dat heeft te maken met ons ‘Leger-karakter’: we

“Afgelopen winter hadden we vooral in

nemen het voortouw en kunnen goed

In de jaren die daarop volgen, groeit het maatschappelijke werk van het

februari een erg koude periode. Een aantal

bewegen. En geloof me, tijdens zo’n

Leger des Heils. Er ontstaan toevluchtshuizen voor zowel mannen als

nachten lag de gevoelstemperatuur ver

winteropvang draai je op je top.

vrouwen. Dit vormt de basis voor het maatschappelijk werk van het Leger

onder nul. Dan kun je niemand buiten laten

Winteropvang is ook typisch iets wat bij het

des Heils. Van hieruit ontwikkelt het Leger zich door de jaren heen tot een

slapen. Dus zetten HVO en wij zo veel

Leger des Heils hoort. We willen er zijn voor

professionele organisatie met een duidelijke visie op behandeling en

mogelijk van die Rode Kruis-bedden bij. Dat

iedereen die anders buiten de boot zou

re-integratie van diverse groepen mensen. Het Leger des Heils hanteert

is nodig, want ‘nee’ verkopen is geen optie.

vallen. En juist door samen te werken, lukt

daarbij een eigen herkenbare aanpak die zich kenmerkt door iedereen een

Een paar mensen die zich meldden, bleken

dat nog beter.”

gewoon in een hotelletje terecht te kunnen.

n

tweede, derde of zoveelste kans te geven. Het Leger gelooft in mensen en laat ze letterlijk en figuurlijk niet in de kou staan.



Bestuur, toezicht en medezeggenschap

Bestuur

2

Governance Het Leger des Heils heeft een unieke structuur die verband houdt met zijn oorsprong. De verschillende entiteiten van het Leger des Heils in Nederland maken deel uit van de internationale organisatie The Salvation Army, gevestigd te Londen.

32

Bestuursbesluiten over zaken zijn in beginsel

De statuten bieden de mogelijkheid dat het

openbaar, besluitvorming over personen is

bestuur één of meer bestuursleden belast

dat niet.

met deeltaken van bestuur en beheer. In dat verband kunnen verantwoordelijkheden

De (statutaire) directie van een entiteit is

worden gedelegeerd. In 2011 is deze

belast met de leiding van de dagelijkse gang

mogelijkheid niet toegepast.

van zaken in dat betreffende onderdeel van het Leger des Heils. Zij is belast met

De Commandant van het Leger des Heils is

beleidsvoorbereiding en met de uitvoering

de eenhoofdig kerkelijk leider van het

van het door het bestuur vastgestelde beleid.

Kerkgenootschap Leger des Heils. Hij wordt

Vóór 1988 was de organisatie, juridisch

Presidente voor Vrouwenorganisaties, de

gezien, een kerkgenootschap. Die juridische

Chef-secretaris en de Financieel secretaris.

De directie is verplicht regelmatig verant-

De Financieel secretaris is tevens directeur

herstructurering vond plaats om beter aan te

Zij verrichten, naast hun onbezoldigde

woording af te leggen aan het betreffende

van Stichting Leger des Heils.

kunnen sluiten bij de maatschappelijke

bestuursfuncties in de stichtingen,

bestuur. De directie is, samen met de

ontwikkelingen en tegemoet te komen aan

bezoldigde dagelijkse werkzaamheden

(in een aantal gevallen aangestelde) ambtelijk

Over de samenhang in financieel beleid

eisen van de overheid.

ten behoeve van het Kerkgenootschap Leger

secretaris, belast met de voorbereiding van

binnen het Leger des Heils als geheel, wordt

des Heils. Daarnaast zijn zes toezichthouders

de bestuursvergaderingen en woont deze in

geadviseerd in de zogeheten Territoriale

Het Leger des Heils acht zich in beginselen,

voorgedragen door de onderscheiden

de regel bij en heeft dan een raadgevende

Financiële Raad (TFR). Deze raad bestaat uit

leer en bestuursvorm gebonden aan de

medezeggenschapsorganen.

stem.Het bestuur benoemt, schorst of

zowel directieleden van de stichtingen als

ontslaat de statutair directeuren en stelt hun

door de Generaal benoemde toezicht-

internationale Orders en Reglementen van

daarin bijgestaan door de Chef-secretaris.

The Salvation Army. Deze zijn verankerd in

De algemene dagelijkse leiding van de

arbeidsvoorwaarden vast.

houders. Besluitvorming van beleid vindt

de statuten van de verschillende Leger des

stichtingen en kerkgenootschap berust bij

Het bestuur bepaalt het aantal statutaire

plaats binnen het bestuurlijke kader van de

Heils-rechtspersonen.

een aantal bezoldigde directeuren. In de

directeuren van de betreffende stichting. Het

verschillende entiteiten.

tabel op bladzijde 42 wordt een nadere

kerkgenootschap heeft een operationeel

Als gevolg van deze structuur, functioneren

specificatie over onder andere de beloning

directeur, die intern wordt aangeduid als

Evaluatie directie en bestuur

binnen de verschillende Leger des Heils-

gegeven.

‘Veldsecretaris’.

De respectievelijke besturen van de stich-

Het bestuur regelt de verdeling van taken en

tingen kennen een evaluatiesysteem voor het

entiteiten zestien toezichthouders. Een viertal functionarissen is als gevolg van internationale

In de statuten van de entiteiten zijn de taken

bevoegdheden tussen de directeuren,

functioneren van de directie, alsmede een

voorschriften benoemd door de internationaal

en bevoegdheden van het bestuur en de

benevens de verantwoordelijkheid van elke

zelfbeoordeling door het stichtingsbestuur.

leider van The Salvation Army, de Generaal.

directie beschreven. Het bestuur stelt het

directeur.

Bevindingen uit deze evaluatie zijn besproken

Dit betreft de Commandant, de Territoriaal

beleid vast en houdt toezicht op de

Het bestuur is bevoegd de directie bindende

en hebben in enkele gevallen geleid tot

uitvoering en op de algemene gang van

richtlijnen en/of instructies te geven met

aanpassingen in de werkwijze van bestuur en

zaken in de betreffende entiteit.

betrekking tot het uitoefenen van haar taak.

directie.


Auditcommissie en Selectieen remuneratiecommissie Stichting Leger des Heils Welzijns- en

Bestuur Deel 1

Gezondheidszorg heeft een Auditcommissie ingesteld als subcommissie van het bestuur. De Auditcommissie kan slechts die bevoegdheid uitoefenen die het bestuur uitdrukkelijk aan haar heeft toegekend of gedelegeerd en zij kan nimmer bevoegdheden uitoefenen die verder strekken dan de bevoegdheden die het bestuur als geheel kan uitoefenen. De Auditcommissie is binnen dit bestuur in het bijzonder belast met: 33

a. Voorbereidende werkzaamheden inzake het toezicht op de statutaire directie van Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg ten aanzien van:

• de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, waaronder het toezicht op de naleving van de relevante weten regelgeving en het toezicht op de werking van gedragscodes en het bespreken van het financiële (meerjaren)beleid; • de financiële informatieverschaffing door de stichting (inclusief doch niet beperkt tot de keuze van accounting policies, de toepassing en beoordeling van effecten van nieuwe regels, inzicht in de behandeling van

‘schattingsposten’ in de jaarrekening,

controle, inclusief de opvolging van

prognoses, interne auditrapporten,

aanbevelingen;

werk van de externe accountants terzake etc.); • de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant; • de rol en het functioneren van interne

• de relatie met de externe accountant, waaronder in het bijzonder zijn onafhankelijkheid, de bezoldiging en eventuele niet-controlewerkzaamheden van de externe accountant ten behoeve van de stichting;

• de financiering van de stichting; • de toepassing van informatie- en communicatietechnologie (ICT), en met name de betrouwbaarheid en continuïteit van de geautomatiseerde systemen.


b. Het uitbrengen van advies aan het

voorbereiding van besluitvorming in het

het najaar voorafgaand aan het begro-

accountant aanwezig in de bestuursvergade-

bestuur ten behoeve van de benoeming

bestuur van:

tingsjaar door uitvoerend verantwoordelijken

ringen bij de bespreking van de jaarrekening

van de externe accountant;

• werving- en selectie van leden van de statutaire directie; • werving- en selectie van leden van toezichthoudend bestuur; • periodieke beoordeling hoogte van directiebeloningen en vacatiegelden toezichthoudend bestuur; • jaarlijkse beoordeling van leden van de statutaire directie.

een begroting en jaarplan worden opgesteld,

en het accountantsverslag.

c. Indien nodig, het doen van voorstellen aan het met betrekking tot het te hanteren beleid ten aanzien van de onafhankelijkheid van de externe accountant en eventuele (potentiële) tegenstrijdige belangen tussen de externe accountant en de stichting; d. Voorbereidende werkzaamheden inzake het toezicht op het vermogensbeheer

34

die vervolgens door de betreffende directie van de entiteit wordt goedgekeurd.

Het Leger des Heils acht zich in beginsel

Vervolgens worden de begroting en het

gebonden aan de toepassing van o.a. de

bijbehorend jaarplan van de entiteiten met

volgende governancecodes:

toelichting van de directie in het bestuur

• Zorgbrede Governance Code (2010): • Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels, 2005); • Richtlijn Vereniging Fondsenwervende instellingen (VFI) Reserves Goede Doelen (Commissie Herkströter, 2003); • Investeren in een betere wereld, (professor H. Hummels), Code Duurzaam Beleggen (2008). n

besproken en al dan niet met wijzigingen vastgesteld. In dit proces is expliciet ingebed dat de uitvoerende entiteiten gelden beschikbaar

(inclusief beleggingsbeleid) van het

Beloning toezichthouders

krijgen gesteld op basis van projecten.

vermogen van/voor de Stichting Leger

De bestuursleden van Stichting Leger des

Gedurende het jaar wordt door de directie

des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg

Heils Dienstverlening en Stichting Leger

tussentijds inzicht verschaft in de operati-

uitgevoerd door de Stichting Leger des

des Heils Fondsenwerving ontvangen een

onele gang van zaken en de financiële

Heils;

vacatievergoeding van € 150,- per

consequenties. In het najaar vindt tevens

vergadering.

tussentijdse afstemming plaats tussen de

van het bestuur met de statutaire directie

Het honorarium voor bestuursleden van de

Stichting Leger des Heils Fondsenwerving en

waarin de jaarrekening, het jaarverslag,


de directies van de begunstigde entiteiten op

de begroting, tussentijdse cijfers van de

Gezondheidszorg bedraagt € 300 per

basis van door de directies gewenste en

stichting worden besproken.

bijgewoonde vergadering (bestuursverga-

onderbouwde verschuivingen in de goedge-

dering en vergaderingen van Auditcommissie

keurde projectaanvragen.

e. Het voorbereiden van de vergaderingen


en Selectie- en remuneratiecommissie).

Gezondheidszorg heeft een Selectie- en

Bestuursleden, benoemd door de Generaal

Dit kan leiden tot herziene projectbegrotingen

remuneratiecommissie ingesteld als subcom-

van The Salvation Army, ontvangen geen

voor het lopende jaar. Ten slotte beogen de

missie van het bestuur. De commissie kan

aparte vacatievergoeding.

entiteiten om binnen een periode van zes

slechts die bevoegdheid uitoefenen die het

maanden na afloop van het boekjaar de jaar-

bestuur uitdrukkelijk aan haar heeft

Planning & controlcyclus

rekeningen, voorzien van een goedkeurende

toegekend of gedelegeerd en zij kan nimmer

Het Leger des Heils maakt op verschillende

accountantsverklaring, in de betreffende

bevoegdheden uitoefenen die verder

wijzen en op diverse niveaus gebruik van

bestuursvergadering te bespreken en vast te

strekken dan de bevoegdheden die het

planning & controlcycli. De invulling hangt

stellen.

bestuur als geheel kan uitoefenen. De

mede af van het aantal managementlagen

Selectie- en remuneratiecommissie is binnen

dat in een werkgebied noodzakelijk is.

Conform de aanbevelingen van de betref-

dit bestuur in het bijzonder belast met

Het algemene uitgangspunt echter is dat in

fende governance codes is de externe


Werking van de toezichthoudende organen In de toezichthoudende besturen zijn verschillende

Stichting Leger des Heils

Centrale Ondernemingsraad, de Landelijke

Welzijns- en Gezondheidszorg:

Cliëntenraad en het beraad van directeuren

In 2011 heeft het bestuur zes vergaderingen

van werkeenheden van de Stichting.

Bestuur Deel 1

onderwerpen aan de orde geweest. Hieronder een overzicht.

gehouden die zijn bijgewoond door de statutaire directie. Daarnaast heeft het

Op grond van zijn wettelijke en statutaire

bestuur in 2011 vier maal in afwezigheid van

taken, heeft het bestuur op 13 april 2011 het

de statutaire directie vergaderd.

jaardocument 2010 van de Stichting Leger

35

des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg, Het bestuur heeft gedurende het verslagjaar

bestaande uit het maatschappelijk verslag

kennisgenomen van diverse in- en externe

2010 en de jaarrekening 2010 in aanwe-

rapportages over (onder andere) de

zigheid van de externe accountant en de

tussentijdse financiële resultaten, de

statutaire directie besproken. In het

cliënttevredenheid, de medewerkerstevre-

maatschappelijk verslag 2010 is een door de

denheid en de veiligheid van accommodaties.

statutaire directie opgestelde risicoanalyse

Daarnaast rapporteert de externe accountant

opgenomen. Tijdens de bespreking is het

jaarlijks in een managementletter over zijn

verslag van bevindingen van de externe

bevindingen aangaande de jaarrekening en

accountant alsmede het verslag van de

de interne beheersing binnen de stichting.

auditcommissie aan de orde geweest. Nadat de externe accountant had aangegeven dat

In de vergadering van 9 februari 2011 zijn de

hij bij de jaarrekening 2010 een goedkeu-

profielschets en de wervingsprocedure voor

rende verklaring zou geven, werden de

de nieuwe statutaire directeur vastgesteld.

jaarrekening 2010 en het maatschappelijk

Hierover was eerder advies ingewonnen bij de

verslag 2010 door het bestuur vastgesteld.


36

In de vergadering van 13 april 2011 is het door

de adjunct-directeur van de Stichting, de

benoeming van de voorgedragen kandidaat

voorstel van de statutaire directie, een aantal

de statutaire directie opgestelde meerjaren

sollicitatiegesprekken gevoerd met

gegeven.

malen besluiten genomen over aan- en

beleidsplan 2012-2015 van de stichting

geselecteerde kandidaten. De selectieen

besproken en door het bestuur vastgesteld. In

remuneratiecommissie heeft één kandidaat

In de vergadering van 14 september 2011 is

het meerjaren beleidsplan zijn doelstellingen

voorgedragen aan het bestuur. Bestuursleden

besloten om dhr. drs. C. Vader per 1 oktober

De auditcommissie is in 2011 vijf maal bijeen

geformuleerd voor de stichting als geheel.

die geen zitting hebben in de selectieen

2011 aan te stellen als statutair directeur van

geweest. Bij deze vergaderingen is de

De notitie financiële ontwikkelingen 2012-

remuneratiecommissie is de gelegenheid

de Stichting. Hij volgt daarmee lt.-kolonel

adjunct-directeur namens de stichtingsdi-

2015 werd besproken in de vergadering van

geboden een kennismakingsgesprek te

mevr. dr. Ine Voorham op als directeur van de

rectie aanwezig geweest. Verder zijn vier

8 juni 2011. In deze notitie is aangegeven

voeren met de voorgedragen kandidaat. Aan

Stichting.

vergaderingen bijgewoond door de manager

waar zich mogelijk financiële knelpunten en/

de Landelijke Cliëntenraad en de Centrale

of risico’s kunnen voordoen en zijn aanbeve-

Ondernemingsraad is advies gevraagd over

Het bestuur heeft op 26 oktober 2011 de

stafdienst risicobeheersing en interne

lingen gedaan voor de beleidslijnen in de

het voornemen om de voorgedragen

door de statutaire directie opgestelde

controle en de concern controller.

toekomst. Ook bevat de notitie kaders voor

kandidaat aan te stellen als directeur.

begroting 2012 in de nieuwe directie-

het opstellen van de begrotingen van

Alvorens advies uit te brengen, hebben

samenstelling besproken en vastgesteld.

De auditcommissie heeft onder meer de

individuele werkeenheden.

delegaties van beide medezeggenschaps-

In deze vergadering is ook nadrukkelijk

volgende zaken in haar vergaderingen

organen een gesprek gevoerd met de

aandacht gegeven aan de toepasbaarheid

besproken:

Het bestuur heeft op 14 september 2011

voorgedragen kandidaat. Vervolgens hebben

van het bestaande governance model van

een werkbezoek gebracht aan (een vestiging

de voorzitter en de adjunct-directeur met

de Stichting in relatie tot regelgeving en

in Dordrecht van) een werkeenheid van de

(delegaties van) beide medezeggenschaps-

verwachtingen van in- en externe

Stichting. Tijdens dit werkbezoek heeft het

organen een overlegvergadering gevoerd.

‘stakeholders’.

• • • •

bestuur zich laten informeren over de

Van beide medezeggenschapsorganen is

concrete gang van zaken in deze vestiging

vervolgens een positief advies over de

In de vergadering van 12 december 2012

en over de diverse ontwikkelingen waarmee

voorgenomen benoeming van de kandidaat

heeft het bestuur zich door zijn externe

de werkeenheid in de nabije toekomst te

ontvangen. Conform de regelgeving is ook

juridisch adviseurs laten informeren over een

maken heeft.

aan DNB het voornemen voorgelegd om de

aantal governance aspecten. Het bestuur

voorgedragen kandidaat als directeur te

heeft vervolgens besloten tot een vervolgon-

De selectieen remuneratiecommissie is in

benoemen. Van DNB werd bericht ontvangen

derzoek naar de haalbaarheid en wense-

2011 driemaal bijeengeweest. De commissie

dat DNB geen bezwaar heeft tegen de

lijkheid van een Raad van Toezichtmodel

heeft de door het bestuur vastgestelde

benoeming van de voorgedragen kandidaat.

voor de Stichting.

wervings- en selectieprocedure voor een

Ook heeft, conform de statutaire bepalingen,

nieuwe statutair directeur uitgevoerd.

de Territoriaal Commandant van het Leger

In overeenstemming met de statutaire

De commissie heeft, in aanwezigheid van

des Heils zijn schriftelijke goedkeuring aan de

bepalingen heeft het bestuur in 2011, op

verkoop van onroerende zaken.

stafdienst bedrijfsvoering, de manager

concept jaarrekening 2010; financiering en weerstandvermogen; DBC-facturatie; vastgoedrisico’s en verslaggevingseisen

met betrekking tot vastgoed in de zorg; • investeringen; • evaluatie functioneren en contractafspraken externe accountant; • verkenning mogelijkheden PPS structuur ten behoeve van Werk voor Iedereen activiteiten; • ontwikkelingsplan en verbetering secundaire processen; • controleplan jaarrekening 2011 externe accountant; • selectie nieuw financieel pakket;


De auditcommissie heeft op 3 april 2012 in

van 1 april 2011 werd gecombineerd met een werkbezoek aan het 50|50 Hotel Belmont in Lunteren. De vergaderingen zijn bijgewoond door de statutair directeur en de

• bespreking kwaliteit en klachtenverantwoording; • besluit co-financiering dienstencentrum Eindhoven.

operationeel directeur. In deze vergaderingen Stichting Leger des Heils

volgende zaken aan de orde geweest:

Dienstverlening:

• bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2010, in aanwezigheid van de externe accountant; • vaststelling begroting 2012; • bespreking voortgang en bijstelling van meerjarenbeleidsplan ‘Strategieherziening kerkgenootschap 2010-2012’; • verbeteringen in de informatievoorziening (inhoudelijk en financieel); • goedkeuring bijdragen aan internationale ontwikkelingsprojecten; • diverse aan- en verkopen van onroerende zaken; • notitie ‘Bij Bosshardt’ in korpsgebouwen; • notitie vrijwilliger in schuldhulpverlening; • rol en profiel IOS ambassadeurs.

In 2011 heeft het bestuur vier reguliere Het bestuur heeft in 2011 specifieke

vergaderingen gehouden. De vergadering van

aandacht besteed aan:

13 september 2011 werd gecombineerd met

jaarrekening 2011 en het accountantsverslag

• bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2010, in aanwezigheid van de externe accountant; • bespreking van de jaarrekening 2010 Stichting VerkoopGoed; • bespreking van diverse CBF-regelgeving; • besluit tot instemming directiestatuut • beoordeling maandelijkse managementrapportages (direct marketing en nalatenschappen) van de stichting; • besluit bestedingen Majoor Bosshardtfonds 2010; • beoordeling relatieve posities Charibarometer, publieksonderzoek kledinginzamelaars en andere benchmarks; • evaluatie jaarplan; • goedkeuring van jaarplan en begroting 2012; • bespreking Fondsen op Naam; • bespreking besteding specifieke middelen;

een werkbezoek aan het logistiek centrum van

de interne organisatie is toegenomen. Het bestuur heeft in 2011 voortdurend aandacht besteed aan de financiële gevolgen als gevolg van dreigende en geconcretiseerde bezuinigingen, met name vanuit het oogpunt van blijvende beschikbaarheid van het hulpverleningsaanbod en de continuïteit van de organisatie. Het bestuur heeft geconstateerd dat de directie en de organisatie adequaat hebben gereageerd op de ontwikkelingen waar zij in 2011 mee zijn geconfronteerd. Stichting Leger des Heils Fondsenwerving: In 2011 heeft het bestuur zes reguliere vergaderingen gehouden. De vergadering

tien reguliere vergaderingen gehouden. In

orde geweest:

met de externe accountant over de concept-

geving van de accountant dat de kwaliteit van

Raad en/of BeleidsOverleg Kerkgenootschap, deze vergaderingen zijn onder meer de

staffunctionarissen intensief overleg gevoerd

uit eigen waarneming en vanuit de bericht-

In 2011 heeft het bestuur, bijeen in Financiële

zijn onder meer de volgende zaken aan de aanwezigheid van de directie en betrokken

2011. De auditcommissie heeft geconstateerd

Kerkgenootschap Leger des Heils:

Bestuur Deel 1

• intern beheersingsplan en ontwikkeling risicomanagement; • begroting 2012; • bevindingen en aanbevelingen accountantscontrole (managementletter 2011).

ReShare BV in Oosterhout. De vergaderingen zijn bijgewoond door de statutaire directie. In deze vergaderingen zijn onder meer de volgende zaken aan de orde geweest:

• bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2010, in aanwezigheid van de externe accountant; • bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2010 van de 100%-deelneming ReShare BV, in aanwezigheid van de externe accountant; • vaststelling klokkenluidersregeling; • compensatie personeelskosten detachering ReShare BV; • ondersteuning van de opzet expertisecentrum Leger des Heils; • voortzetting innovatiepilot kledingrecycling; • verkoop van enkele onroerende zaken; • vaststelling van jaarplan en begroting 2012; • vaststelling van jaarplan en begroting 2012 van de 100%-deelneming ReShare BV.


37

Stichting Leger des Heils: In 2011 heeft de Territoriale Financiële Raad als adviesorgaan van de Commandant als enige bestuurder acht reguliere vergaderingen gehouden. In deze vergaderingen zijn onder meer de volgende zaken aan de orde geweest:

38

• vaststelling van de jaarrekening 2010 van Stichting Leger des Heils; • bespreking van het algemeen jaarverslag 2010 op geconsolideerde basis van het Leger des Heils in Nederland; • financiële ontwikkelingen beleggingsopbrengsten en inkomsten uit nalatenschappen; • besluit tot verkoop nominale portefeuille staatsobligaties; • vaststelling van de begroting 2012 van Stichting Leger des Heils ; • vaststelling toelage 2012 van actief dienende officieren; • herbevestiging besluit tot bevriezen van toelage op retraite gestelde officieren in 2012; • bespreking van toekomstscenario’s van het retraitefonds en aangaan dialoog met vertegenwoordigingen officiersplatformen OOG en OOR. n


Samenstelling besturen, toezichthoudende organen en directies Per 31 december 2011 bestonden de besturen en de directies van het Leger des Heils uit de volgende personen: Stichting Leger des Heils

Stichting Leger des Heils

houdende organen

Dienstverlening

Welzijns- en Gezondheidszorg

• Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet Voorzitter • Kolonel P.H. Dijkstra Vice-voorzitter • Kadet H. Slomp RA Ambtelijk secretaris • De heer G.L. Telling RA • De heer P. Visser • Mevrouw mr. L.M. Welschenvan der Hoek

• Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet Voorzitter • Kolonel P.H. Dijkstra Vice-voorzitter • Kadet H. Slomp RA Secretaris/Penningmeester • Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman • De heer mr. D.J. Rutgers • Mevrouw drs. M. Trompetter • De heer drs. J. Wienen

Kerkgenootschap Leger des Heils

• Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet Commandant • Kolonel P.H. Dijkstra Chef-secretaris • Kadet H. Slomp RA Financieel Secretaris • Commissioner mevrouw M.E. van Vliet-de Ruiter Territoriaal Presidente Vrouwenorganisaties

Stichting Leger des Heils Fondsenwerving

Stichting Leger des Heils • Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet Voorzitter

• Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet Voorzitter • Kolonel P.H. Dijkstra Vice-voorzitter • Kadet H. Slomp RA Ambtelijk secretaris • De heer A.G.C. van de Haar • Mevrouw drs. J.W. Immink • De heer G. Mensink • De heer P. Stigter • Mevrouw N.C. de Waard-Fransooijs

Bestuur

Besturen en toezicht-

Directies Kerkgenootschap Leger des Heils

• Kolonel mevrouw A.N.A. Dijkstra-Voorn (waarnemend operationeel directeur) Stichting Leger des Heils

• Kadet H. Slomp RA Directeur Stichting Leger des Heils Dienstverlening / Stichting Leger des Heils Fondsenwerving • Envoy drs. E. Bosma Directeur Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg

• Envoy drs. C. Vader Directeur • De heer H.M. van Teijlingen Adjunct-directeur


39

Een nieuwe generatie strijders Adiël Vader (24) is – zoals dat heet – ‘met de kinderwagen het Leger in gereden’. Hij kent de kerk en haar jeugdwerk van binnenuit en ook de behoefte aan eigentijdse beleving die daar leeft.

Kerkelijk jeugdwerk eigentijds en typisch Leger des Heils

40

Als lid van de Territoriale Jongerenraad

[ INTERVIEW ]

schreef Adiël in 2009 mee aan een ‘droomschets’. Deze vormde input voor de strategieherziening van het kerkgenootschap. En nu mag Adiël, als stafmedewerker, zelf

voor onze jongsoldaten van 7 tot 11, voor

hadden we een Youth Convention, waar

meewerken aan het waarmaken van die

jongens en meiden in het voortgezet

tientallen jongeren op afkwamen. Het is

droom.

onderwijs en voor jongeren vanaf 15 die zich

belangrijk dat zij elkaar regelmatig ontmoeten

als korpskadet voorbereiden op het

om hun geloof te delen. Ze hebben heel veel

heilssoldaatschap.”

aan elkaar. Voor 2011 was het thema ‘Hot ‘n’

“Een nieuwe generatie strijders. Dat is één van de speerpunten van de strategie-

Holy’, wat verwijst naar het vuur van de

herziening. We willen juist nu jonge mensen

“Vervolgens wilden we onze jeugdwerkers en

Geest en een leven dat daardoor geheiligd

toerusten voor de missie van het Leger. De

de jongeren zelf meenemen in deze

wordt. Typisch Leger des Heils.”

eerste resultaten van dit verlangen werden in

beweging. In het voorjaar van 2011 vierden

2011 zichtbaar, om te beginnen in een

we daarom een kick-off, waarbij we het

“Hetzelfde geldt voor het thema van het

complete lijn aan nieuw jeugdwerkmateriaal:

materiaal presenteerden. En kort daarop

jubileumjaar 2012: ReBooth. Met een


Zo ging dat... knipoog naar de oprichter van het Leger,

jeugdwerker me: ‘Ik had eerst een paar

William Booth, willen we jongeren helpen om

tieners, maar het worden er steeds meer. Ze

nieuwe ‘geloofsenergie’ op te doen. Het

nemen nu hun vrienden mee’.”

nieuwe materiaal is dan ook echt des Legers. “Ik ben ontzettend trots op onze

welke taak heeft God het Leger gegeven? En

jeugdwerkers. Zij trekken wekelijks – of zelfs

wat betekent dat voor onze jongeren? Zij

dagelijks – met jongeren op en zijn ook een

mogen staan op de schouders van hen die

voorbeeld voor hen. Dat is niet niks, want

ons voorgingen: William Booth, majoor

jongeren zitten met duizend en één vragen.

Bosshardt, maar dan vertaald naar deze tijd.”

Maar daar zit ook een duidelijke honger naar

“Inmiddels maken achttien korpsen gebruik

geloofsverdieping bij. Veel jongens en

van Rock Solid, ons tienermateriaal dat we

meiden zijn actief op zoek naar antwoorden

samen met Youth for Christ ontwikkeld

op vragen als: Hoe kan ik Jezus in mijn

hebben. Tien korpsen werken met het

omgeving laten zien? Hoe kan ik een goed

materiaal voor korpskadetten. Dat is sneller

heilssoldaat zijn?

dan we gedacht hadden. Het spreekt de

Dat heeft mij het afgelopen jaar enorm

jongeren ook aan. Laatst vertelde een

bemoedigd.”

Bestuur

We hebben goed gekeken naar ons DNA:

41

n

Op initiatief van William Booth, stichter van het Leger des Heils, ontstaan er eind 19e eeuw ook jeugdkorpsen en jongsoldaten. Deze jeugdafdelingen zijn te vergelijken met een soort zondagsschool die eigen samenkomsten houdt. Vanaf het ontstaan van het Leger des Heils kent de organisatie vormen van Jeugdlidmaatschap in de vorm van ‘Jongsoldaten’ en ‘Korpskadetten’. Van oudsher is er voor die doelgroepen een groot scala aan activiteiten en een breed pakket aan lesmateriaal. Jongsoldaten en korpskadetten kunnen als een soort beloningssysteem ‘speldjes’ verdienen bij het vervullen van hun (les)opdrachten.


Bezoldiging Directie Naam

Envoy drs. C. Vader

Lt.-Kol. Mw. Dr. C.A. Voorham

Dhr. H.M. van Teijlingen

Kol. Mw. A.N.A. Dijkstra-Voorn

Envoy drs. E. Bosma

Functie

Directeur W&G

Directeur W&G

Adjunct-directeur W&G

Directeur KG

Directeur DV/FW

Dienstverband Aard (looptijd) Uren Part-time percentage Periode

onbepaald

onbepaald

onbepaald

onbepaald

36

nvt

36

nvt

onbepaald

36

100

100

100

100

100

1/10-31/12

1/1-30/9

1/1-31/12

1/1-31/12

1/1-31/12

Bezoldiging (eur) Jaarinkomen Bruto loon/salaris 42

22.209

26.923

86.405

22.677

82.244

Vakantiegeld

1.777

1.196

6.903

1.595

6.540

Eindejaarsuitkering, 13e / 14e maand

2.147

nvt

7.735

nvt

7.328

-

-

-

-

-

26.133

28.119

101.043

24.272

96.112

1.191

nvt

4.764

nvt

4.537

Variabel jaarinkomen Totaal

Sv lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg deel)

647

2.711

2.711

3.136

6.517

11.161

8.500

Overige beloningen op termijn

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

Uitkeringen beëindiging dienstverband

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

31.107

34.636

119.679

32.772

113.862

27.120

27.375

nvt

nvt

24.500

75

957

Totaal bezoldiging 2011

Cataloguswaarde auto van de zaak Eigen bijdrage prive-gebruik auto van de zaak

10.502

nvt


Bezoldiging toezichthouders Bezoldiging (€)

Commissioner drs. J.C.IJ. Van Vliet Kolonel P.H. Dijkstra Kadet H. Slomp RA

De heer A.G.C. van de Haar Mevrouw drs. J.W. Immink De heer G. Mensink Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman De heer mr. D.J. Rutgers De heer P. Stigter De heer G.L. Telling RA Mevrouw drs. M. Trompetter De heer P. Visser Mevrouw N.C. de Waard-Fransooijs Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek De heer drs. J. Wienen

36.076 30.691 37.412 45.326

Cataloguswaarde auto van de zaak (€)

8.689 8.689 8.689 8.689

32.380 nvt 35.585 31.684

Eigen bijdrage auto van de zaak (€)

1.392 nvt 1.392 1.392

450 3.600 1.200 750 3.000 900 600 750 1.200

Bestuur

Commissioner mevrouw M.E. van Vliet-de Ruiter

Retraite-/ pensioenbijdrage (€)

43


Overzicht nevenfuncties De governance regelingen bevelen aan om de andere (neven)

De heer A.G.C. van de Haar

functies van de bestuursleden en directieleden naast hun functie

1. Head of Network & Change Management ING

bij de entiteiten van het Leger des Heils zichtbaar te maken.

2. Voorzitter Stichting Vrienden van Kerkgenootschap Evangeliegemeente De Regenboog, Veenendaal

Commissioner drs. J.C.IJ. van Vliet

3. Voorzitter Stichting 10-site (opvang pleegjongeren), Veenendaal

Raad van Toezicht Stichting Majoor Bosshardtprijs, Almere Mevrouw drs. J.W. Immink

44

Commissioner mevrouw M.E. van Vliet-de Ruiter

1. Lid raad van toezicht Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland (MDF)

Geen externe nevenfuncties

2. Lid van de kerkenraad Protestantse Gemeente Dronten

Kolonel P.H. Dijkstra

De heer G. Mensink

Lid bestuur Stichting Majoor Bosshardtprijs, Almere


Kolonel mevrouw A.N.A. Dijkstra-Voorn

Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman


1. Voorzitter Raad van Toezicht Admiraal de Ruyter Ziekenhuis 2. Lid Raad van Bestuur Indaver N.V. te Antwerpen

Envoy drs. C. Vader

3. Voorzitter Nationaal Park Schiermonnikoog


4. Voorzitter Zeeuws Archief 5. Lid Adviesraad NIOD

De heer. H.M. van Teijlingen

6. Lid Adviesraad Four Freedom Awards

Lid bestuur Nationale Reclasserings Actie De heer mr. D.J. Rutgers Kadet H. Slomp RA

1. Advocaat en partner DLA Piper Nederland N.V. te Amsterdam

1. Lid bestuur Stichting Majoor Bosshardtprijs, Almere

2. Lid Raad van Toezicht, penningmeester en secretaris, Amsterdamse Orde van Advocaten

2. Lid Financiele Commissie (landelijk) Raad van Kerken, Utrecht

3. Chair van de Discrimination Law Committee van de International Bar Association

3. Lid Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (ICO) sectie K, Utrecht

4. Redacteur van vaktijdschrift Bedrijfsjuridische Berichten

4. Lid Hoofdbestuur Yarden Vereniging, Almere

5. Docent bij diverse Post Academische Onderwijsinstellingen

5. Lid Raad van Advies Musoni BV (microfinanciering)

6. Lid van de Beroepscommissie van de Koninklijke Haarlemse Football Club

Envoy drs. E. Bosma 1. Lid bestuur Vereniging CoPrisma, Houten 2. Lid Raad van Toezicht Stichting Prisma voor PC en oecumenisch onderwijs, Almere


De heer P. Stigter

De heer drs. J. Wienen

1. Voorzitter Eerste Vereniging van Vogelvrienden, Almere

1. Burgemeester van Katwijk

2. Assistent penningmeester korps Almere

2. Voorzitter VNG commissie voor Asiel en Integratie 4. Voorzitter Protestants Diakonaal Krediet Nederland


5. Lid Congres van lokale en regionale overheden van de Raad van Europa

Bestuur

3. Vice-voorzitter en portefeuillehouder ruimte en wonen regio Holland-Rijnland De heer G.L. Telling RA

6. Lid bestuur Raad van Arbitrage voor de bouw Mevrouw drs. M. Trompetter

7. Lid bestuur Greenport Nederland

1. Organisatieadviseur, Corona Consultancy

8. Lid bestuur van het Nidos (voogdij-instelling voor minderjarige asielzoekers)

2. Universitair docent, Vrije Universiteit Faculteit der Economische Wetenschappen en

9. Lid redactie Kontekstueel

Bedrijfskunde

10. Voorzitter redactie Bestuursforum

3. Lid Raad van Toezicht Ziekenhuis Sint Jansdal, Harderwijk (tot 01-01-2011)

11. Lid bestuur veiligheidsregio Hollands-Midden

4. Lid Raad van Commissarissen Rabobank Noordwest-Veluwe

12. Voorzitter van Vereniging Prisma en CoPrisma (samenwerkingsverband van christelijke

5. Lid Raad van Toezicht GGZ Friesland

hulpverleningsorganisatie)

45

De heer P. Visser 1. Directeur Bushman BV 2. Directeur Visser Beheer BV 3. Directeur VakantieXperts Travel House, Utrecht 4. Voorzitter franchiseraad VakantieXperts, Utrecht Mevrouw N.C. de Waard-Fransooijs 5. Voorzitter Stichting Vrienden van Daelhoven, Soest 6. Lid Provinciaal Bestuur NVP 7. Bestuurslid Werkgroep VOS 8. Bestuurslid CDA-V, Soest Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek 1. Jurist arbeidsrecht DAS 2. Lid CDA gemeenteraad Zeist 3. Lid Algemeen bestuur recreatieschap Utrechtse Heuvelrug, Vallei – en Kromme Rijngebied


Rooster van Aftreden toezichthouders

46

datum benoeming

einde periode eerste termijn

einde periode laatst mogelijke termijn

Commissioner drs. J.C.IJ. Van Vliet¹

1 juni 2010

1 juni 2015

1 juni 2020

Commissioner mw. M.E. van Vliet-de Ruiter¹

2 juni 2010

Kolonel P.H. Dijkstra¹

25 maart 2008

31 januari 2013

nvt

Kadet H. Slomp RA¹

1 februari 2004

De heer A.G.C. van de Haar

12 november 2010

1 december 2015

1 december 2020

Mevrouw drs. J.W. Immink

6 november 2009

1 december 2014

1 december 2019

Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman2

30 augustus 2007

31 december 2010

31 december 2014

De heer G. Mensink 2

12 november 2010

1 mei 2012

nvt

De heer mr. D.J. Rutgers

3 februari 2010

31 december 2013

31 december 2017

De heer P. Stigter 2

1 april 2011

1 april 2016

1 april 2021

De heer G.L. Telling RA

9 maart 2007

1 april 2011

31 december 2012

Mevrouw drs. M. Trompetter

2 september 2009

30 juni 2013

30 juni 2017

De heer P. Visser

1 oktober 2007

1 november 2011

1 november 2015

Mevrouw N.C. de Waard

12 november 2010

1 december 2015

1 december 2020

Mevrouw mr. L.M. Welschen-van der Hoek

9 mei 2007

1 juni 2011

30 juni 2014

De heer drs. J. Wienen

28 oktober 2009

30 juni 2013

30 juni 2017

2

ad¹ De Commandant, de Territoriaal Presidente Vrouwenorganisatie, de Chef-secretaris en de Financieel Secretaris van Stichting Leger des Heils in Nederland zijn benoemd door de Generaal van The Salvation Army. Uit hoofde van deze aanstelling geldt dat deze personen niet vallen onder het reguliere rooster van aftreden, waarbij echter wel de (eventuele) herbenoeming in het bestuur van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving formeel wordt bekrachtigd. ad Deze functionarissen zijn voorgedragen door de (Centrale) Ondernemingsraad. 2

NB Functionaris op voordracht van de Landelijke Clienten Raad: in 2011 vacant en in 2012 voorzien.


Medezeggenschap medewerkers en cliënten Zowel binnen de Stichting Leger

Bestuur

des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg als de Stichting Leger des Heils Dienstverlening zijn medezeggenschapsorganen actief.

47

De centrale ondernemingsraad van Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg is samengesteld uit afgevaardigden van de lokale ondernemingsraden van de werkeenheden van deze stichting. De ondernemingsraad van Stichting Leger des Heils Dienstverlening heeft een onderdelencommissie gericht op de activiteiten en de werknemers van Leger des Heils ReShare.

zijn er voor officieren van het Leger des Heils

Landelijke Cliëntenraad

In 2011 vond er vijf keer een overlegverga-

de Officieren Overleg Groep en de gemeen-

Binnen de Stichting Leger des Heils

dering plaats tussen de Landelijke

Vergaderingen

schap van Officieren op Retraite. Deze

Welzijns- en Gezondheidszorg is een

Cliëntenraad en de statutair directeur van

In 2011 zijn er overlegvergaderingen geweest

overlegorganen hebben in 2011 een aantal

Landelijke Cliëntenraad ingesteld. Deze raad

deze stichting.

tussen de (centrale) ondernemingsraden en

malen vergaderd met de leiding van het

bestaat uit afgevaardigden van de lokale

de betreffende statutaire directies. Daarnaast

Kerkgenootschap Leger des Heils.

cliëntenraden.

n


B6T: jeugdzorg voor het hele gezin Anna Liefke de Haan (28) werkt sinds 2008 voor het Leger des Heils in Noord-Nederland. Ze is als orthopedagoog verbonden aan ‘B6T’. Dat staat voor ‘binnen zes weken thuis’, een vorm van jeugdzorg waarbij crisisopvang gecombineerd wordt met gezinsbegeleiding. Volgens Eric Dannenberg (47), wethouder in Zwolle, past B6T daarmee prima bij de visie op jeugdzorg die Nederlandse gemeenten ontwikkeld hebben. En dat komt goed uit, omdat de gemeenten hier binnenkort ook verantwoordelijk voor worden.

[ INTERVIEW ]

48

We ervaren het als een bijzonder project

De Haan: “Toen ik voor het eerst van B6T

'product', maar het gaat erom wat we met

De Haan: “Kinderen in jeugdhuizen begrijpen

hoorde, werkte ik nog bij Bureau Jeugdzorg.

mensen kunnen bereiken. Bovendien staat

vaak ook niet waarom zij het huis uit moeten,

Ik dacht gelijk: wat een goed idee! Want

bij B6T niet het kind centraal, maar het gezin.

terwijl het hele gezin problemen heeft. Bij B6T

zoiets misten we nog. Het unieke zit in de

Dat is een goede beweging, die de

erkennen we dat. Het is heel belangrijk voor

combinatie. De kinderen worden elke werkdag

gemeenten nu ook maken. Ik ben voorzitter

de kinderen dat ook de ouders aan hun

opgevangen, maar zijn in het weekend thuis.

van een commissie van de VNG (Vereniging

verbeterpunten moeten werken. De ouders

En ook de ouders moeten aan de slag met

van Nederlandse Gemeenten) die zich

zelf vinden dat trouwens net zo belangrijk.

de doelen die we samen vaststellen. Het gaat

bezighoudt met de decentralisatie van de

Ze realiseren zich maar al te goed dat zij er

dan onder meer om het versterken van hun

jeugdzorg. Binnenkort zijn gemeenten

zelf niet meer uit komen. Ze zijn erg blij met

draagkracht en vaardigheden. En als ze in het

verantwoordelijk voor de financiering. We

de begeleiding, al kan die best intensief zijn.

weekend bij elkaar zijn, krijgen ze ook daar

willen ons dan meer richten op huishoudens

Soms lopen onze medewerkers in het

begeleiding. Wat mij vooral aanspreekt is de

als geheel. Dat is een nieuwe visie. Maar

weekend een paar uur per dag mee. Maar

korte duur en de – mede daardoor –

broodnodig. Gezinnen die in een crisis

het is mooi om met elkaar te kijken naar waar

krachtige aanpak. We ervaren het ook zelf als

terechtkomen, moeten nu langs ontzettend

we naartoe willen. En zowel ouders als

een bijzonder project.”

veel loketten: voor elk aspect van hun

kinderen zoeken de oplossing binnen het

problematiek één. En daarbij zien we te veel

gezin.”

Dannenberg: ”De naam is al goed: B6T. En

dat de kinderen uit het gezin gehaald

niet alleen omdat het wel hip klinkt. Ik ben

worden. Op die manier licht je het

Dannenberg: “In de zorg moeten we niet

vooral blij met die 'T': de nadruk op thuis. De

problematische van hun leven uit en maak

focussen op wat er misgaat, maar op wat er

zorg is tegenwoordig vaak gericht op het

je hun gewone leven kleiner.”

mogelijk is. Kijk, als een kind erg druk is,


Zo ging dat...

Dannenberg: “Ik zie in het algemeen graag één aanspreekpunt voor elk gezin. En dan niet een of andere case manager die het allemaal van achter zijn bureau regelt, maar een hulpverlener die tot over zijn oren in het gezin zelf zit. Natuurlijk, als hij dingen

Bestuur Deel 1 3

tegenkomt die zijn petje te boven gaan, moet hij er iemand bij halen. Maar het woordje 'doorverwijzen' moeten we verbieden. Wat zo'n aanspreekpunt betreft, is de gezinsbegefoto: Egbert Munks

leiding van het Leger des Heils al geruime tijd een voorbeeld van hoe het volgens mij moet.” De Haan: ”Het zit in de genen van het Leger des Heils. We kijken naar wat een gezin nodig roepen we al snel: het heeft ADHD. En dat

heeft en hoe we dat kunnen bieden. Heel

bedoelen we dan als stoornis. Maar als het

praktisch. Ik denk dat dat ons ook voor de

Sinds het ontstaan van het Leger des Heils is de organisatie actief op het

om een drukke cabaretier gaat, noemen we

gemeenten tot een interessante zorgaanbieder

gebied van het beschermen, opvangen en huisvesten van kinderen in

het een persoonskenmerk. Of zelfs zijn

maakt. We hebben het vaak over financiële

problematische leefomstandigheden. Het kinderbeschermingswerk van het

kracht. Het is misschien een wat simpel

middelen en kaders, maar uiteindelijk gaat het

Leger des Heils begint aan het eind van de 19e eeuw met het belangeloos

voorbeeld, maar het geeft aan dat de manier

erom of je een antwoord hebt op de hulpvraag.

opnemen van kinderen in de gezinnen van heilssoldaten. De toenmalige

waarop je naar de dingen kijkt, nogal verschil

En daarvoor moet je flexibel en creatief zijn.“

condities in grote weeshuizen weerhouden het Leger ervan zelf dergelijke huizen op te zetten. Daarom wordt in 1880 begonnen met het opzetten van

maakt. Wat de jeugdzorg betreft, willen we als gemeenten daarom vooral kijken naar wat

Dannenberg: “Dat is inderdaad de kracht

huizen op basis van drie oprichtingsprincipes die nu nog modern aandoen:

er binnen de eigen leefwereld van de

van het Leger des Heils. Financiering is een

1. Kleine tehuizen waar de onpersoonlijke inrichtingssfeer vermeden

gezinnen mogelijk is.”

middel om je doelen te bereiken en niet een

wordt. Gestreefd wordt naar een persoonlijke sfeer, waarin elk kind de

doel op zich. Blijf werken vanuit je missie.

aandacht krijgt die het behoeft en zijn ontwikkeling kan verwerkelijken.

De Haan: “Op den duur hebben de ouders

Jaren geleden, toen ik zelf nog bij het Leger

en hun kinderen weer het gevoel dat ze grip

des Heils werkte, zei de toenmalige directeur

op hun situatie krijgen. Maar na de zes

van W&G, envoy Jansen: we hebben goud in

weken die voor het traject staan, bieden we

handen. Hij doelde op het brede aanbod aan

altijd nog drie maanden nazorg. Het is fijn

hulp-, zorgen dienstverlening, in combinatie

Door de jaren heen heeft de jeugdzorg van het Leger des Heils zich

voor de gezinnen dat een inmiddels

met de moed om vernieuwend te zijn. Wat

ontwikkeld tot een modern en professioneel onderdeel van het totale werk

vertrouwd gezicht dan nog een coördine-

dat betreft breken er volgens mij mooie tijden

van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg waarvoor

rende rol kan spelen.”

aan voor het Leger.”

de oprichtingsprincipes uit 1880 nog steeds de basis vormen.

2. Aandacht voor de begeleiding van ouders en hulp bij het oplossen van

n

problemen. 3. De omstandigheden waarin de moeilijkheden zijn ontstaan moeten in aanmerking worden genomen.


49


Strategie

3

Strategie, beleid en uitvoering jaarverslag Leger Des Heils 2011

Terugblik op het afgelopen jaar problemen hebben op meerdere gebieden. Daarom hanteert het Leger des Heils de zo

Het jaar 2011 was voor het Leger des Heils een jaar van stabilisatie en verankering met een beter dan verwacht financieel resultaat. De exploitatieomvang steeg in vergelijking met 2010

kenmerkende aanpak waarbij als uitgangspunt geldt: aansluiten bij de eerste behoeften van deze mensen, waarbij de hele

met 4% tot € 310 miljoen (begroot € 305 miljoen). Het weerstandsvermogen steeg met ruim

leefsituatie in ogenschouw wordt genomen.

€ 6 miljoen tot € 56 miljoen.

In 2011 is aan 35.582 (vorig jaar 36.719) unieke personen door het Leger des Heils professioneel hulp verleend. Van de in 2011

52

Het jaarresultaat bedroeg € 4,3 miljoen

komende jaren. Over het afgelopen jaar zijn

positief en werd voor ongeveer de helft

bezuinigingen slechts in beperkte mate van

veroorzaakt door de boekwinst op de

invloed geweest op de financiële

verkoop van staatsobligaties. Verbeteringen

bedrijfsvoering.

in de declaratieprocessen, zowel intern als bij overheidsinstanties, hebben geleid tot

Het Leger des Heils richt zich met zijn

ongeveer € 3 miljoen inkomsten, die

professionele hulpverlening op de onderlaag

voorheen voor eigen rekening werden

van de onderkant van de Nederlandse

genomen.

samenleving. Deze kwetsbare mensen (volwassenen en kinderen) kampen (bijna

De economische situatie die voor veel

altijd) met combinaties van problemen op

Nederlanders onzekerheid met zich

meerdere van de volgende leefgebieden:

meebrengt vertaalt zich ook in daling van het

dagbesteding/werk, zingeving, huisvesting,

aantal actieve donateurs en een afnemend

financiën (inkomen/schulden), woon-

volume aan geschonken gebruikte kleding.

vaardigheden, relaties/sociale vaardigheden,

De opbrengsten uit eigen fondsenwerving

verslaving, problemen met justitie, psychische

(onder andere nalatenschappen en direct

en lichamelijke gesteldheid.

• multi-probleem gezinnen, kinderen in crisis(volle)situaties, voortijdige schoolverlaters, zwerfjongeren, tienermoeders, jongeren/jong volwassenen die met justitie in aanraking (dreigen te) komen; • Licht Verstandelijke Beperking (LVB) (zwerf)jongeren, volwassenen en ouderen met dubbeldiagnose, ex-gedetineerden/ veelplegers zonder huisvesting/opvang, (ex)drugs- of alcoholverslaafden, ernstig zieke dak- en thuislozen; • geïsoleerd levende zorgafhankelijke ouderen, zorgwekkende zorgmijders thuis of op straat, ‘stille’ of verscholen mensen die vereenzaamd leven, afgewezen asielzoekers zonder enige status en zonder aanspraak op hulp.

marketing) ad € 24,3 miljoen bleven achter

geholpen personen was sprake van ruim 51.000 verschillende hulptrajecten, waarvan 26.914 nieuwe hulptrajecten. In de afgelopen jaren is het gemiddelde bedrag dat per cliënt aan hulpverlening is besteed, toegenomen. Dit werd mogelijk door de eerste fase van het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang van de Rijksoverheid in samenwerking met grote gemeenten (2006-2010). Hierdoor zijn vanaf 2006 substantieel meer AWBZ middelen beschikbaar gesteld om dak- en thuislozen (die een GGZ/LVB indicatie hebben) de juiste zorg te kunnen bieden. Dit plan is succesvol en heeft geleid tot minder dak- en thuislozen. Ook vanuit het ministerie van Veiligheid en Justitie wordt voor dak- en thuislozen die

bij de begroting (€ 26 miljoen) en het

Het gaat onder meer om:

De focus op de onderlaag van de onderkant

regelmatig met justitie in aanraking komen,

voorgaande jaar 2010 (€ 25,3 miljoen).

• kwetsbare huishoudens, dak- en thuislozen, psychiatrische patiënten, degenen die niet meer aan de arbeidsmarkt deelnemen, werkende armen;

van de samenleving heeft tot het inzicht

en die kampen met GGZ/LVB problematiek,

geleid dat het al te zeer richten op

meer (forensische) zorg ingekocht.

verkokerde, sectorale eisen en voorschriften

Hierdoor neemt het aantal cliënten dat het

niet de oplossing brengt voor mensen die

Leger des Heils jaarlijks wordt geholpen niet

In 2011 werden door diverse overheidsinstanties bezuinigingen aangekondigd voor de


toe, terwijl de kosten en opbrengsten van deze intensievere opvang en begeleiding wel toenemen.

Strategie

Het Leger des Heils beschikt eind 2011 over een intramurale (overnachtings)capaciteit van 4.728 bedden (+6% ten opzichte van vorig jaar). Het totaal aantal verblijfdagen bedroeg ruim 1,5 miljoen dagen waarmee de gerealiseerde bezettingsgraad uitkomt op 91,5% (vorig jaar 91,1%). In 2011 zijn de opbrengsten van de gesubsidieerde activiteiten met € 16 miljoen gestegen door de groei van de AWBZ en

53

WMO gefinancierde activiteiten. De capaciteit van de RIBW woonvoorzieningen voor dak- en thuislozen en zwerfjongeren werd in 2011 uitgebreid waardoor het aantal bezettingsdagen ten opzichte van 2010

keuzes, die er per saldo toe leiden dat in

in de verpleeg- en verzorgingshuizen van


groeide met 16% (opbrengststijging € 10,2

2011 € 4,4 miljoen euro aan zorg geleverd is,

de organisatie verblijven, kampen met

Het jaar 2011 stond voor de kerkelijke

miljoen). Ook werd in 2011 het aantal

die niet declarabel is:

meerdere problemen tegelijkertijd

afdelingen van het Leger des Heils in

plaatsen in de woonvoorzieningen voor

• Niet geïndiceerde/declarabele verblijfsdagen: € 1,2 miljoen. • Wel geleverde, niet (AWBZ) geïndiceerde ambulante zorg: € 1,2 miljoen. • Meer ambulante AWBZ zorg geleverd dan geïndiceerd/declarabel is: € 1,3 miljoen. • Tijdelijke leegstand vanwege opbouw/ afbouw van capaciteit: € 0,7 miljoen. • Meervoudige problematieken: PM-post. Veel cliënten van het Leger des Heils die

(bijvoorbeeld zowel somatische proble-

belangrijke mate in het teken van de nadere

matiek en verslavingsproblematiek als

uitwerking en uitvoering van het meerjaren-

gedragsstoornissen). De sectorale

beleidsplan Strategieherziening 2010-2012.

indeling binnen de AWBZ (bijvoorbeeld

De centrale focus is ‘zielen winnen voor

GGZ of Verpleging & Verzorging) maakt

Jezus’ in een voor het Leger des Heils

dat de bekostiging van de integrale zorg

vertrouwde wijze van Geloven en Doen. De

die het leger biedt, niet volledig dekkend

bestrijding van eenzaamheid en het bieden

is voor deze cliëntengroep.

van zingeving zijn als thema’s opgepakt,

jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) uitgebreid, waardoor het aantal bezettingsdagen groeide met 17% (opbrengststijging € 1,2 miljoen) ten opzichte van 2010. Verder werd de capaciteit aan ambulante zorg en hulpverlening op het terrein van preventie en maatschappelijk herstel en LVB in 2011 uitgebreid met 5% (opbrengststijging € 4,8 miljoen). Vanuit de missie maakt het Leger des Heils

De geboden zorg aan cliënten wordt nader

waarbij het buurtgericht werken steeds als

in detail weergeven in het overzicht vanaf

een rode draad heeft gefungeerd.

bladzijde 136.


De strategieherziening omvat ook een

administratie op orde brengen, coaching bij

financiële omslag teneinde de kosten te

budgetteren, aanvragen diverse zorg-/huur-/

reduceren en inkomsten te verhogen. Om

bijzondere bijstandtoeslagen. Van deze

vanaf 2013 een structureel break-even

groep zijn 91 huishoudens naar een

niveau te kunnen realiseren, waren financiële

professionele schuldhulporganisatie geleid.

ingrepen nodig tot een bedrag ad € 3,5 miljoen. Na de eerdere inspanningen in 2009

Op centraal niveau hebben diverse

en 2010 zijn in 2011 de lasten op lokaal

taakgroepen de verschillende beleidsdoel-

niveau verder teruggebracht met een bedrag

stellingen verder uitgewerkt met als doel de

van € 500.000. Eind 2011 is de financiële

voorgenomen strategieherziening eind 2012

doelstelling van de strategieherziening voor

te kunnen afronden.

90% gerealiseerd. Internationale Ontwikkeling

54

De samenvoeging van een aantal kleinere

& Samenwerking

lokale afdelingen heeft geleid tot een groot

Het Leger des Heils in Nederland heeft

aantal nieuwe initiatieven, waarbij het

gekozen voor bijzondere en meerjarige

ledenaantal vrijwel in stand bleef. Het

verbondenheid met zusterorganisaties in

bezoekersaantal van de samenkomsten blijft

Angola, Congo Brazzaville, Democratische

over de jaren stabiel, terwijl een belangrijke

Republiek (DR) Congo, Ghana, Brazilië,

toename te zien is in de registratie van

Colombia, Suriname, Georgië, Oekraïne, het

deelnemers aan de sociale, buurtgerela-

oostelijk deel van India en Indonesië.

teerde, activiteiten van het kerkgenootschap. De totale exploitatieomvang in 2011 bedroeg De kerkelijke activiteiten bereiken, vrijwel

€ 4,8 miljoen, iets meer dan de begrootte

geheel met vrijwilligersinzet, wekelijks 5.500

€ 4,4 miljoen De exploitatie over 2010 ad € 4,9

mensen in eerste lijns voorzieningen, zoals

miljoen was ongeveer vergelijkbaar met die in

(tweedehands) kledingwinkels, maaltijdpro-

2011. Het totaal aan reserves en fondsen

Alliantie als lid van Vereniging (Co-)Prisma.

het Leger des Heils in 2011 € 1,4 miljoen

jecten en Raad & Daadbalies. In 2011 is op

bestemd voor het internationale werk bedraagt

De subsidie van de Nederlandse overheid

ontvangen van ICCO/Kerk-in-Actie en de

verschillende locaties deelgenomen aan de

ongeveer € 10 miljoen.

bedraagt ongeveer € 500.000 per jaar voor

Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) om

de jaren 2011-2015. Het Leger des Heils

noodhulp te realiseren. Daarmee zijn in Haïti,

pilot ‘vrijwilligers in de schuldhulpverlening’ (motie Ortega). Uit de evaluatie blijkt dat 97

Een (beperkt) deel van de projecten kon

financiert daarmee onderwijs en gezond-

in nauw overleg met het Leger des Heils in

vrijwilligers zijn getraind. Zij hebben aan 327

worden uitgevoerd met subsidies. In 2011

heidsprojecten in DR Congo en een

de regio, twee grote wederopbouwprojecten

huishoudens ondersteuning geboden, zoals

nam het Leger des Heils deel aan de ICCO

onderwijsproject in Ghana. Daarnaast heeft

ontwikkeld, die in 2012 verder worden


economische situatie. Die samenhang tussen

Pakistan heeft het Leger des Heils in

textielinzameling en de stand van de

afgelegen dorpen kunnen helpen met de

economie, lijkt zich ook nu voor te doen.

wederopbouw, onder meer door het

Een andere ontwikkeling is dat de textielinza-

verschaffen van nieuw vee aan boerenfa-

meling steeds meer in handen komt van

milies die alles waren kwijtgeraakt.

industriële afvalverwerkers. De positie van

Strategie

uitgevoerd. Ook na de overstromingen in

charitatieve organisaties bij toekenning van De nauwe samenwerking tussen het Leger

inzamelvergunningen door gemeenten staat

des Heils in Nederland en Tsjechië blijft van

onder druk.

kracht. De omvang van de activiteiten en de kwaliteit van de organisatie in Tsjechië groeit

Fondsenwerving

van jaar tot jaar.

Het aantal actieve donateurs van het Leger des Heils is met 9.000 personen gedaald tot

Textielinzameling

220.524. Het totaal aantal bekende

Leger des Heils ReShare is de grootste

donateurs bedraagt 478.315 personen en

inzamelaar van gebruikte kleding en

organisaties (vorig jaar 486.968).

55

n

soortverwante artikelen, zoals schoenen en textiel, in Nederland. Met een wagenpark van dertig vrachtwagens worden frequent ruim 2.000 textielcontainers geleegd. Daarnaast wordt textiel opgehaald bij plaatselijke Leger des Heils-afdelingen, basisscholen en samenwerkingsprojecten met andere landelijke of lokale organisaties. In totaal is in 2011 ruim 25 miljoen kilogram gebruikt textiel ingezameld. Hoewel dit een enorme hoeveelheid is, is de ingezamelde hoeveelheid gedaald ten opzichte van 2010 (minus 0,5 miljoen kilo) en 2009 (minus 1,1 miljoen kilo). Uit ervaring weet het Leger des Heils dat de hoeveelheid en de kwaliteit van het ingezamelde textiel mede afhangt van de


Minnesota: een weg uit verslaving in twaalf stappen Frank Janse (34) werkt nu ruim tien jaar bij het Leger des Heils, eerst in Flevoland, sinds 2008 op de Veluwe. Hij begon hier als manager woon-werktraining en woonbegeleiding, maar in 2009 kreeg hij daarnaast de opdracht om een ‘Minnesota-kliniek’ op te starten. Die kans greep hij met beide handen aan.

“Minnesota is een behandelmethode voor mensen met een verslaving, waarbij je werkt aan de hand van twaalf stappen. Het zijn dezelfde stappen als bij de AA (Anonieme Alcoholisten), maar dan toegepast binnen een kliniek. Dat concept is bij de Hazelden Foundation in Minnesota uitgewerkt. Vandaar de naam. Het was een oud-cliënt die mij

[ INTERVIEW ]

56

Niet zeggen hoe het moet, maar hoe je het zelf gedaan hebt

voor het eerst over deze stappen vertelde.

aan een proefjaar. We zaten in een vakantie-

spannend. Het geeft een dynamiek aan het

Hij stond inmiddels al 25 jaar droog en was

woning in Beekbergen, met stapelbedden en

team die de kracht van de methode ten

een fervent voorstander van deze methode.

veel vrijheid. Het had wel iets idyllisch, al zijn

goede komt. Ik merk dat ook persoonlijk.

Het duurde nog een tijdje voor ik mij erin ging

we erg blij met de eigen, nieuwe locatie waar

Doordat anderen zo open over hun verleden

verdiepen, maar toen ik de stappen op me in

we eind 2010 in konden. Aparte slaapkamers

zijn, durf ik meer te vertellen. Wat ons team

liet werken, ontdekte ik hoe essentieel ze

voor inmiddels 24 cliënten, kantoren en

verder bijzonder maakt, is dat er enthou-

zijn… voor ons allemaal.”

prachtige ruimtes voor de verschillende

siaste christenen in zitten die zich gered

groepsgesprekken en activiteiten.”

weten door Jezus. Daarom maken we graag

“In oktober 2009 kreeg ik drie maanden om

gebruik van de Recovery Bible, een bijbel-

een kliniek op te zetten. Met stoom en

“Een belangrijk kenmerk van Minnesota

uitgave met studiemateriaal over de twaalf

kokend water is dat gelukt. Daar zijn we als

wordt gevormd door de ervaringsdeskundige

stappen. Het gaat er niet om dat we mensen

Leger goed in: vanuit het niets iets opbouwen.

medewerkers: ex-verslaafden als zorgver-

bekeren. Bij Minnesota zeg je niet hoe het

Januari 2010 begonnen we met tien cliënten

leners. Voor het Leger was dat nieuw. En

moet, maar hoe je het zelf gedaan hebt.”


“Een ander sterk punt zijn onze ‘naasten-

betrekken we de samenleving bij wat we hier

dagen’. Eens in de zes weken zijn familie-

doen én houden we contact met

leden, vrienden en kennissen van onze

oud-cliënten. Inmiddels blijkt uit onderzoek

cliënten welkom om een kijkje te nemen en

dat de helft van hen nu een nuchter leven

meebehandeld te worden. Er komen dan ook

leidt. Dat is veel, als je bedenkt dat het

oud-cliënten om informatieve en interactieve

rendement van andere methodes onder de

sessies met de bezoekers te draaien. Zo

twintig procent ligt.”

Zo ging dat... Strategie

n Het Leger des Heils is al kort na zijn oprichting actief in de strijd tegen alcoholmisbruik. In het begin wordt dit werk vooral binnen de

De Twaalf Stappen

korpsen van het Leger georganiseerd. In 1972 start het Leger des

De Twaalf Stappen van AA zijn principes van geestelijke aard die, als zij als een levensstijl

Heils met professionele hulpverlening op het gebied van alcohol- en

worden toegepast, de drankzucht kunnen wegnemen en de alcoholist in staat stellen weer

drugsverslaving in de bossen van Ugchelen bij Apeldoorn.

een gelukkig en nuttig mens te worden.

• Wij erkenden dat wij machteloos stonden tegenover de alcohol - dat ons leven stuurloos was geworden. • We kwamen ertoe te geloven dat een Macht groter dan wijzelf ons weer geestelijk gezond kon maken. • Wij besloten onze wil en ons leven over te geven in de hoede van God, zoals ieder van ons Hem persoonlijk aanvaardt. • We maakten een diepgaande en onbevreesde morele balans op van ons leven. • Wij bekenden tegenover God, tegenover ons zelf en tegenover een ander mens de juiste aard van onze misstappen. • We waren volkomen bereid om God al onze karakterfouten te laten wegnemen. • Wij vroegen Hem nederig onze tekortkomingen weg te nemen. • Wij maakten een lijst met de namen van allen die door ons schade en leed

hadden ondervonden en verklaarden ons bereid om dit bij hen allen goed te maken.

• Wij hebben waar het mogelijk was dit rechtstreeks weer bij zulke mensen goedgemaakt, behalve wanneer dit hen of anderen zou kwetsen. • We maakten er een gewoonte van onszelf te onderzoeken en erkenden direct de fouten die we hadden gemaakt. • Wij trachtten door gebed en overdenking ons contact met God, hoe ook ieder van ons Hem persoonlijk aanvaardt, te verdiepen, en baden Hem enkel ons Zijn wil te doen kennen en om de kracht die te volbrengen. • Nu deze Stappen ons tot geestelijke bewustwording hebben geleid, hebben wij geprobeerd deze boodschap aan alcoholisten door te geven en deze principes bij al ons doen en laten na te streven.

57

In ontwenningscentrum ‘De Wending’ biedt het Leger alcohol- en drugsverslaafden een vangnet waarin ontwenning en behandeling gecombineerd worden met intensieve nazorg die bestaat uit woonen werktraining en woonbegeleiding. Internationaal geldt het Leger des Heils als een van de grootste geheelonthoudersorganisaties. Heilssoldaten ondertekenen een gelofte, waarbij zij beloven zich te onthouden van het gebruik van alcohol, tabak en drugs.


Leger des Heils in de media Kerstdiner voor dak- en

In 2011 zijn er in landelijke kranten en tijdschriften 440 artikelen over het Leger des

thuislozen in Amsterdam 24 december 2011, NOS radiojournaal.

Heils verschenen en heeft de organisatie medewerking aan ongeveer 70 radio- en

Rond de Kerst worden er traditioneel allerlei etentjes georganiseerd voor dak- en

tv-programma’s verleend. U komt het Leger des Heils tegen in lokale en regionale

thuislozen. Zoals gisteravond in de Amsterdamse Amstelkerk. 200 daklozen

nieuwsbladen, op nieuwswebsites, radio en tv, Twitter of Facebook.

werden daar getrakteerd op een drie-gangen-diner. Georganiseerd door leerlingen van de Hogeschool InHolland,

58

Radio en televisie

Goed jaar Leger des Heils

Het gaat om een woon-zorgcentrum van het

Naast items in landelijke nieuwsrubrieken van

BNR nieuwsradio blikt op 5 juli 2011 aan de

Leger des Heils. Er bleek geen noodzaak de

RTL, NOS en SBS over met name de

hand van het jaarverslag terug op het jaar

rest van het gebouw te ontruimen. De

Ook werkte het Leger des Heils mee aan de

opvang van dak- en thuislozen in de

2010. Het Leger des Heils heeft in financieel

ongeveer tien bewoners van de getroffen

volgende programma’s:

winterperiode, was het Leger des Heils onder

opzicht een goed 2010 achter de rug. Het

verdieping zijn opgevangen in een zaal van

andere te zien en/of te horen in de volgende

aantal actieve donateurs groeide met

het centrum. Volgens de woordvoerder lijkt

Nederland zingt op zondag

radio- en televisieprogramma’s.

23.000, de inkomsten uit fondsenwerving

het erop dat niemand ernstig gewond is

In de uitzending van Nederland zingt op

onder supervisie van het Leger des Heils.

liepen met 9 procent op. Dat blijkt uit het

geraakt. Wat de brand heeft veroorzaakt, is

zondag ontmoet ds. Wigle Tamboer het

Kleding inzamelen kost geld

dinsdag gepubliceerde jaarverslag van de

nog onbekend.

echtpaar Harm en Ann-Christell Slomp. Met

NOS op 3 bericht op 11 mei 2011 over de

christelijke organisatie. Het Leger des Heils

kosten voor het inzamelen van kleding. De

waarschuwt in het jaarverslag voor de

Ook onbruikbare kleding

gezin. In 2005 leren ze elkaar kennen bij het

uitzending wordt als volgt ingeleid:

bezuinigingen op de gezondheidszorg. De

naar Leger des Heils

Leger des Heils in Almere. Het koor- en

Uitgekeken op jurk of winterjas? Dan doneer

organisatie vreest dat er minder geld komt

Bij het Leger des Heils kun je voortaan ook

samenzangprogramma wordt door de

je die, even makkelijk in kleding-containers,

voor preventie en dat de hulp aan kwetsbare

onbruikbare kleding inleveren. Het leger gaat

Evangelische Omroep uitgezonden op 13

van liefdadigheids-instellingen. Maar steeds

groepen onder druk komt te staan.

namelijk experimenteren met het recyclen

november 2011.

vaker kost het kleding-inzamelaars, zoals het

hun vier kinderen vormen zij een gelukkig

van oude kleding tot nieuw garen.

Leger des Heils, geld om die containers te

Brand in zorgcentrum in Maarssen

Vooralsnog alleen in Almere, maar het plan is

De Nalatenschap

mogen legen.

3 augustus 2011, BNR nieuwsradio: In

om het snel in heel Nederland mogelijk te

Op 16 november 2011 zendt omroep Max

Zorgcentrum Merenhoef aan de Merenhoef

maken. Robert Paul Fennema, toenmalig

een programma uit in de serie ‘De

in Maarssen heeft woensdagavond brand

directeur van Leger des Heils ReShare geeft

Nalatenschap’. In deze zesdelige tv-serie

gewoed. Volgens een woordvoerder van de

op 4 augustus 2011 een toelichting via het

wordt elke aflevering de afwikkeling van een

brandweer is de eerste verdieping van het

NOS radiojournaal.

nalatenschap gevolgd waarbij het leven, dat

gebouw, waar de brand uitbrak, ontruimd.

de overledene heeft geleefd, zich ontvouwt


voor de camera. We gaan op zoek naar de

Bermuda en bij het hoofdkwartier van het

persoonlijke verhalen die schuil gaan achter

Leger des Heils in Londen. Het is de derde

het huis en de inboedel. Daarnaast wordt er

keer dat een vrouw het Leger des Heils leidt.

de nalatenschap is opgenomen. Wil de Braal

Daklozen verwend op Valentijnsdag

uit Haarlem heeft het Leger des Heils

(Algemeen Dagblad, 11 februari 2011)

opgenomen in haar testament.

Het Leger des Heils organiseert op

Strategie

aandacht besteed aan het goede doel dat in

Valentijnsdag een high-tea voor dak- en NCRV Dokument

thuislozen in de Koepelkerk van het

De NCRV brengt op 21 december 2011 een

Renaissance Hotel in Amsterdam. Zangeres

documentaire over jazzdrummer Joop

Willeke Alberti geeft tijdens het theedrinken

Korzelius. Ooit leidde hij een glamourleven

een miniconcert. Ongeveer 200 hulpbehoe-

met veel geld en mooie vrouwen. Nu slijt hij

venden worden uitgenodigd voor het

zijn dagen op een bankje voor het Leger des

evenement op maandag 14 februari.

Heils.

59

Leger des Heils begint Printmedia en internet

een 50|50 winkel

Een greep uit de berichtgeving in geprinte

(Dagblad van het Noorden,

media en op internet:

23 februari 2011) Recht tegenover de nieuwe Hema aan de

Linda Bond hoogste baas

Westerhaven in Groningen, komt een nieuwe

Leger des Heils

winkelformule van het Leger des Heils. Het

(Nederlands Dagblad,

merk 50|50 is door het Leger des Heils

2 februari 2011)

ontwikkeld om mensen op een verrassende

De Canadese Linda Bond (64) wordt

manier kennis te laten maken met zijn werk en

Generaal, ofwel de hoogste baas van het

de overtuiging die daarachter zit: samen leven,

Leger des Heils. Dat heeft de Hoge Raad,

samen delen. Deze 50|50 Store noemt zich

bestaande uit leiders van het Leger des

een eigentijdse winkel, waarin kwalitatief

Heils, bekendgemaakt. Bond volgt Shaw

uitstekende gebruikte en nieuwe (merk)kleding

Clifton op, die op 1 april met pensioen gaat.

te koop is. Professionele verkopers werken

Linda Bond leidt momenteel het Leger des

samen met mensen die het Leger des Heils

Heils in Australië. Daarvoor was ze sinds

helpt terug te keren in het arbeidsproces.

1969 actief in Canada, de Verenigde Staten,


Dakloze jongere leert op

medewerkers zijn cliënten van het Leger des

in de gemeente Tholen opende vorige week

verwerven in de top 100. Het Leger des Heils

eigen benen staan

Heils en mensen van re-integratiebedrijven

dinsdag zijn deuren in de voormalige

lukt dat wél. Na een reputatiescore van 6,48

(RD, 7 maart 2011)

die in de 50|50 Store worden klaargestoomd

kleuterschool aan de Rädda Barnenstraat in

in 2010 komt de hulporganisatie dit jaar uit

Ernstige problemen zorgden ervoor dat ze

voor een terugkeer op de arbeidsmarkt.

de Smalstad. Het centrum omvat een

op een 6,60 en dat zijn absolute topwaarden.

kringloop- en kledingwinkel en een

Net als vorig jaar staat het Leger des Heils

hun (ouderlijk) huis kwijtraakten en dakloos

60

werden. In een woonvoorziening van het

Dakloze kan bankrekening krijgen

koffiehoek. Verder maakt de zogeheten Raad

bekend als de meest sociale en meest

Leger des Heils werken Lorenzo (19),

(NU.nl, 15 april 2011)

en Daad balie, die maatschappelijke

bescheiden organisatie en is het opnieuw

Laprinsia (20) en Daniël (27) aan hun

Daklozen, thuislozen en mensen met grote

hulpverlening biedt, deel uit van het

nummer 2 op betrouwbaarheid en sympathie.

toekomst. Deze krant volgt dit jaar de

schulden krijgen voor het eerst de

dienstencentrum.

ontwikkeling van de drie jongeren. Vandaar

mogelijkheid een bankrekening te openen en

vertellen ze hoe ze hun verblijf in de

geld te pinnen. De regeling is een initiatief

Heilssoldaten komen uit de kast

voor Marco Borsato

woonvoorziening van het Leger des Heils

van het Leger des Heils en de Nederlandse

(Gooi- en Eemlander, 14 mei 2011)

(Telegraaf.nl, 18 juni 2011)

ervaren. In de loop van het jaar komen ze

Vereniging van Banken (NVB). Wim Mijs,

Commissioner Hans van Vliet neemt op 13

Zanger Marco Borsato heeft op zaterdag18

opnieuw in beeld om aan te geven of ze

directeur van de NVB zei in een toelichting

mei 2011 de verhalenbundel van Joel

juni in Hilversum de Majoor Bosshardt Prijs

vooruit gegaan zijn, wat ze geleerd hebben,

op het initiatief: “Iedereen moet mee kunnen

Batenburg in ontvangst. De Gooi- en

2011 ontvangen. Borsato kreeg de onder-

tegen welke problemen en – mogelijk – waar

doen in de samenleving. Een bankrekening is

Eemlander bericht een dag later: “De

scheiding tijdens de Majoor Bosshardt

ze na hun behandeling uiteindelijk

daarbij essentieel. Een goede dialoog met de

discussie over heilssoldaten van een andere

Dinner Show wegens zijn inzet als ambas-

terechtkomen.

hulpverlening is hierbij van groot belang.”

geaardheid moet niet worden doodgeslagen

sadeur van War Child. De prijs is bedoeld

door Bijbelteksten. Dat is het ergste dat wij

voor een persoon of organisatie die een

Majoor Bosshardt Prijs

Kim Feenstra opent 50|50

Tienerprogramma over levensheiliging

elkaar kunnen aandoen.” Dat zei

bijzondere bijdrage levert aan de samen-

Store in Maastricht

(Nederlands Dagblad, 19 april 2011)

Commissioner Hans van Vliet van het

leving. De jury is vooral onder de indruk van

(De Telegraaf, 31 maart 2011)

Youth for Christ heeft met het Leger des

Nederlandse Leger des Heils gistermiddag

de wijze waarop Borsato zijn bekendheid

Model Kim Feenstra opent aanstaande

Heils een variant op het tienerprogramma

toen hij de verhalenbundel ‘Uniform uit de

“inzet voor het verminderen van leed dat

zaterdag de nieuwe 50|50 Store van het

Rock Solid geschreven dat over heiliging

kast’ in ontvangst nam.

kinderen in oorlogsgebieden treft.”

Leger des Heils in het winkelcentrum Mosae

gaat. ‘Hot ’n Holy’ moet tieners aan het

Forum in Maastricht. Daarmee is het

denken zetten over hoe ze hun leven

Top 100-notering voor

Garen spinnen bij oude kleren

winkelconcept van het Leger, waar mode,

inrichten. Heiliging is vanouds een belangrijk

Leger des Heils

(De Telegraaf, 4 augustus 2011)

lifestyle en liefdadigheid samenkomen,

thema voor het Leger des Heils.

(Incompany, 31 mei 2011)

Nederland mag zich spoedig opnieuw

voorlopig voltooid. De winkel, die staat voor

Het Leger des Heils heeft zich in de top 100

voorloper noemen op het gebied van

samen doen, samen delen en samen leven,

Dienstencentrum Leger

van bedrijven, overheden en instellingen

textielproductie. Hoewel de productie van

behoort tot een keten van drie waar ‘grote

des Heils opent deuren

weten te handhaven. Er zijn weinig

katoen sinds 1950 vrijwel geheel is

kledingmerken, vintage meubels en eerlijke

(Thoolse Bode, 4 mei 2011)

voorbeelden van organisaties die de top 200

verdwenen naar lagelonenlanden, zorgt

lifestyleproducten’ worden verkocht. De

Het dienstencentrum van het Leger des Heils

overslaan en meteen een vaste positie

Hollands vernuft voor een naderende


textielrevolutie. Met het verknippen van oude jeans, het opnieuw spinnen van garen en het verweven tot nieuw katoendoek is Nederland

Strategie

niet alleen voorloper op het gebied van duurzaamheid en recycling, maar worden ook enorme economische mogelijkheden geschapen. Volgens initiatiefnemer Leger des Heils ReShare biedt deze nieuwe techniek enorme commerciële mogelijkheden. Diverse toonaangevende winkelketens hebben belangstelling getoond voor het nieuwe concept. ‘Bij Bosshardt’ in trek (AD Dordtenaar, 19 oktober 2011)

61

Het blijkt een doorslaand succes, de woonkamer ‘Bij Bosshardt’ van het Leger des Heils in Papendrecht. Na een aarzelende start bezoeken zo’n vijftig volwassenen en veertig kinderen wekelijks de gerieflijke huiskamer aan de Staringlaan. Doel van de buurtwoonkamer ‘Bij Bosshardt’ is om mensen met elkaar in contact te brengen. Dat dit goed werkt, blijkt uit initiatieven als een koffieochtend voor ouderen, een gespreksgroep voor jong (tiener)moeders, een taalgroep voor buitenlandse vrouwen en een eetgroep.

n


Kwaliteitsbeleid Het Leger des Heils streeft naar consistente en hoogstaande kwaliteit van zijn dienstverlening. Door de diversiteit van de activiteiten worden verschillende

bedrijfssysteem “Clever Nieuw” rekening met

(zo zijn in 2011 de back-up-policy

de normen die vanuit de NEN-7510-norm

vernieuwd, de capaciteit van de

worden gesteld. Binnen de stichting voldoet

Citrix-omgeving vergroot en het aantal

het onderdeel fysieke beveiliging en

“zwerfwerkplekken” onder controle

beveiliging van de omgeving aan de norm. De onderdelen beveiligingsbeleid, organiseren van informatiebeveiliging, beheer van

accenten gelegd.

middelen voor de informatievoorziening, beveiligingseisen ten aanzien van personeel,

gebracht); • structureren releasemanagement; • creëren van een nieuwe test- en ontwikkelomgeving; de oude test- en ontwikkelomgeving wordt uitgefaseerd.

operationeel beheer van informatie- en

62

Om zorg te dragen voor een systematische

Het Leger des Heils laat door een externe

communicatievoorzieningen, aanschaf,

Cliënttevredenheid

bewaking, beheersing en verbetering van de

deskundige toetsen of de accommodaties

ontwikkeling en onderhoud van informatie-

Binnen Stichting Leger des Heils Welzijns- en

kwaliteit van de zorg heeft Stichting Leger

voor hulp en zorg voldoen aan de daaraan

systemen, voldoen gedeeltelijk aan de norm:

Gezondheidszorg is in april 2011 een

des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg een

gestelde eisen op het gebied van veiligheid,

de maatregel is beschreven en voldoet, maar

representatieve cliënttevredenheidsmeting

kwaliteitsmanagementsysteem ingericht. Het

duurzaamheid en hospitality. Uit de

bepaalde mineure aspecten van het risico

gehouden. In totaal hebben 2.820

(digitale) kwaliteitshandboek is hierin een

rapportage van februari 2011 komt naar

zijn niet goed of niet volledig afgedekt.

(2010:1.949) cliënten deelgenomen aan deze

belangrijke factor. Het geeft medewerkers de

voren dat constructieve verbeteringen en

Oplossing van dit knelpunt is wenselijk, maar

meting. Aan de cliënten zijn vragen

mogelijkheid op de werkplek de up-to-date

structurele inzet van mensen en middelen

niet (op korte termijn) noodzakelijk. Voor de

voorgelegd over het gebouw, het eten, de

versies van de procedures, protocollen,

ervoor zorgen dat de nodige verbeteringen

onderdelen toegangsbeveiliging, continuïteits-

activiteiten, de toegankelijkheid van de

formulieren en richtlijnen in te zien en te

zijn gerealiseerd. De gemiddelde score is

beheer, naleving (van regelgeving) en

afdeling, de kennismakingsperiode en de

gebruiken. Een extern bureau toetst of de

gestegen van 59% in 2007 naar 84% in de

beveiligingsincidenten geldt eveneens dat zij

bejegening door medewerkers. In een cijfer

werking van het kwaliteitsmanagement-

laatste rapportage.

gedeeltelijk voldoen (de maatregel is

uitgedrukt, geven de cliënten in 2011

beschreven), maar dat belangrijke aspecten

gemiddeld een 7,6 voor hun tevredenheid. In

systeem voldoet aan de normen van de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling

Het Leger des Heils maakt steeds meer

van het risico niet goed of niet volledig zijn

2010 was dit cijfer een 7,5. Evenals in

in de Zorgsector (HKZ). Op basis van deze

gebruik van (geautomatiseerd vastgelegde)

afgedekt. Om hieraan de nodige aandacht te

eerdere jaren zijn cliënten het meest tevreden

toetsing is aan Stichting Leger des Heils

cliëntgegevens in de dienstverlening.

geven, is eind 2011 een Servicemanager

over de bejegening door de medewerkers.

Welzijns- en Gezondheidszorg het

Daarnaast is er in toenemende mate sprake

Applicatiebeheer aangesteld. Deze heeft een

Het belangrijkste verbeterpunt in 2011 vormt

HKZ-certificaat toegekend.

van gegevensuitwisseling met derden. Deze

aantal maatregelen in gang gezet:

het activiteitenaanbod. Cliënten willen graag

informatie moet daarom via diverse maat-

• periodiek overleg met relevante in- en externe beheerders waarin bekende knelpunten systematisch worden aangepakt en mogelijke nieuwe knelpunten in kaart worden gebracht

vaker sporten, meer uitjes en meer spelletjes

regelen worden beveiligd. De Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg houdt bij nieuwe elementen in de centrale ICT-omgeving en de bouw van haar nieuwe

doen. Hoewel de tevredenheid over ‘het eten’ ten opzichte van 2010 is toegenomen, is dit samen met ‘het gebouw’ nog een van de twee andere gewenste verbeterpunten.


meerdere cliënten psychisch en/of fysiek

regionaal niveau besproken met de cliënten-

werd lastig gevallen, bedreigd of aangevallen.

raden. De stichting heeft, na ingewonnen

Ook zijn er in 2011 108 (2010: 147)

advies bij de landelijke cliëntenraad, per 1

incidenten gemeld over ongevallen en

januari 2012 een landelijke cliëntvertrou-

beroepsziekten. Meer dan 50% van deze

wenspersoon aangesteld.

meldingen heeft betrekking op lichamelijk letsel (met name vallen en verdraaien) en

De welzijns- en gezondheidszorg van het

psychisch en/of fysiek worden lastig gevallen,

Leger des Heils heeft incidentencommissies

bedreigd of aangevallen (slaan en schoppen).

ingesteld op het gebied van incidenten

De aard van de klachten was als volgt:

2011

2010

N

%

N

%

Verzorging, begeleiding, behandeling

113

25

125

14

Woonomstandigheden/voeding

105

23

382

45

Bejegening van de medewerkers

91

20

143

16

Vermissing van persoonlijk eigendommen

23

5

25

3

7

2

47

5

57

13

55

6

9

2

8

1

44

10

83

10

449

100

888

100

cliënten, ongevallen en beroepsziekten en


incidenten medewerkers. Een dergelijke

Gezondheidszorg heeft, na ingewonnen

commissie levert een actieve bijdrage aan

advies bij de landelijke cliëntenraad, per 1

het bewaken en bevorderen van de veiligheid

januari 2012 een landelijk cliëntvertrouwens-

Eigen bijdragen

van wonen, zorg en werken. Waar nodig

persoon aangesteld. Verder beschikken de

Anders/niet geregistreerd

wordt een interne melding opgevolgd door

werkeenheden van deze stichting over een

inschakeling van de daartoe aangewezen

klachtenprocedure voor hulpvragers. Ook

instantie (zoals Inspectie Gezondheidszorg,

functioneert ten behoeve van de werkeen-

Inspectie Jeugdzorg, Voedsel- en

heden een klachtencommissie die belast is

Warenautoriteit, Arbeidsinspectie), wordt

met de behandeling van klachten. Deze

verslag gedaan aan justitie en/of wordt

commissie kan samengesteld zijn ten

Nb: in 2010 zijn cliënten in een werkeenheid

beginsel wordt een klacht binnen twee

aangifte gedaan bij de politie.

behoeve van een afzonderlijke werkeenheid,

gedurende een bepaalde periode actief

weken na ontvangst in behandeling

Inkomensbeheer Informatie/communicatie

Totaal

ten behoeve van meerdere instellingen in de

gestimuleerd om mondelinge klachten in te

genomen en is de doorlooptijd van de

In 2011 zijn er door medewerkers 3.116

regio of ten behoeve van de soort instellingen

dienen. Hierdoor verschilt het aantal

afhandeling van een klacht niet langer dan

(2010: 3.092) incidenten gemeld betreffende

in Nederland waartoe de werkeenheid wordt

(mondelinge) klachten, met name inzake

een maand. Als dit tijdsbestek niet kan

een individuele patiënt/bewoner/cliënt. Bijna

gerekend. In 2011 werden binnen de

woonomstandigheden/voeding, substantieel

worden gerealiseerd, ontvangt de klager

de helft heeft betrekking op medicatiever-

welzijns- en gezondheidszorg van het Leger

van het aantal klachten in 2011.

informatie over verwachte werkwijze en

strekking en (bijna)valincidenten. De overige

des Heils in totaal 449 (2010: 868) klachten

meldingen betreffen hoofdzakelijk onderlinge

ingediend. De klachten werden zowel

Ook de stichting Leger des Heils

agressie tussen cliënten.

schriftelijk (55%; 2010: 36%) als mondeling

Fondsenwerving heeft een klachtenpro-

De textielinzameling door Leger des Heils

Verder zijn er in 2011 1.554 (2010: 1.530)

(45%; 2010: 64%) ingediend. In 2011

cedure. Binnenkomende klachten worden

ReShare is in 2011 gecertificeerd voor ISO

meldingen geregistreerd waarbij een

werden er 34 (ofwel 8%; 2010: 3%)

centraal gedocumenteerd in een klachtenre-

9001 (kwaliteitsmanagement) en ISO 14001

medewerker tijdens het werk door één of

voorgelegd aan een klachtencommissie.

gister en worden periodiek geanalyseerd. In

(milieumanagement).

tijdsduur van de afhandeling.


Strategie

De uitkomsten zijn zowel op landelijk als

63

De internationale hulpverlening heeft te maken met andere kwaliteitseisen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van het Community Project Management Support System. Dit systeem zorgt ervoor dat behoeften die lokaal in ontwikkelingslanden gesignaleerd worden, tegemoetgekomen worden door een internationaal gestandaardiseerde werkwijze waarbij eigenaarschap bij alle belangen geborgd is. Door dit te doen, is de lokale context de maat waarnaar initiatieven ontwikkeld, geïmplementeerd en ondersteund worden.

64

Daarnaast worden evaluaties uitgevoerd om de kwaliteit van het werk te verbeteren. In 2011 heeft een externe ontwikkelingsexpert een belangrijk onderwijsprogramma van het Leger des Heils in Zuid-Amerika beoordeeld. Het programma is doeltreffend en positief bevonden en aanbevelingen uit de evaluatie hebben geleid tot aanpassingen in het programma. Ook is aan partners in ontwikkelingslanden gevraagd hoe zij de geboden deskundigheid van het Leger des Heils in Nederland hebben ervaren. Met de uitkomsten hiervan kan de ondersteuning beter afgestemd worden op de behoeften zij hebben.

n


De Mensen van Het Leger des Heils officieren vaak leiding aan een korps (kerkelijke gemeente). Binnen andere

Het Leger des Heils is een christelijke organisatie. Dat bepaalt onze identiteit. Wij kunnen vanuit

verantwoordelijk voor functies op het gebied

Strategie

deze identiteit werken, omdat alle mensen die in het Leger actief zijn, haar dragen. Deze mensen

onderdelen van het Leger zijn zij veelal van pastoraat, geestelijke verzorging en/of

ontlenen ook persoonlijk hun identiteit mede aan het christelijk geloof. Jezus Christus heeft voor

andere ondersteunende activiteiten.

hen een levende betekenis, op welke wijze dan ook.

Werknemers In ‘het er zijn’ voor kwetsbare mensen speelt de identiteit van de organisatie, het persoonlijk geloof van de medewerkers en

Ons geloof is bepalend voor wie wij zijn en

daarbij een aantal beloftes voor hun

Heilsofficieren

de specifieke Leger des Heils cultuur, een

wat wij doen. En juist vanuit dat geloof

levensstijl. Zo beloven zij geen alcohol en

Een bijzondere groep heilssoldaten wordt

belangrijke rol. Van de betaalde

respecteren wij dat andere mensen een

drugs te gebruiken en niet te roken. De

gevormd door onze heilsofficieren (139 actief

medewerkers (5.596 per einde 2011) vraagt

ander geloof en/of culturele achtergrond

motivatie hiervoor is dat een heilssoldaat een

dienende officieren per eind 2011).

het Leger des Heils daarom dat zij de

kunnen hebben. Wij bieden steeds een

voorbeeld wil zijn en anderen wil helpen dit

Heilssoldaten kunnen officier worden, als zij

doelstelling van het Leger des Heils onder-

luisterend oor, zonder voorwaarden te stellen

voorbeeld te volgen. Dit voorbeeld is ook een

op basis van een geestelijke roeping hun

schrijven. Een persoonlijke christelijke

aan de levensovertuiging van mensen die

protest tegen de gevaren van verslavende

leven beschikbaar willen stellen aan God en

levensovertuiging wordt daarbij gezien als

een beroep doen op onze hulp. Als dat

middelen voor mens en maatschappij.

het Leger des Heils. Als officieren werken zij

één van de persoonlijke competenties.

gewenst en mogelijk is, regelen we dat deze

Heilssoldaten dragen op vrijwillige basis het

fulltime voor de organisatie, maar krijgen

Bij het aannamebeleid telt dit net zo zwaar

mensen geestelijke bijstand krijgen op een

Leger des Heils-uniform. Eind 2011 zijn er

daarvoor geen salaris. Het Leger voorziet wel

mee als alle andere competenties, zoals

wijze die zij zelf passend vinden.

4.077 heilssoldaten ingeschreven.

in hun levensonderhoud. Officieren hebben

vakbekwaamheid en geschiktheid.

65

Ook mensen die geen heilssoldaat willen zijn,

een rang, zoals kapitein of majoor. Deze

Werknemers van het Leger des Heils hebben

De mensen van het Leger des Heils zijn op

maar zich wel thuis voelen bij onze kerk,

rangen zijn vooral gebaseerd op het aantal

verschillende (kerkelijke) achtergronden,

verschillende manieren verbonden aan de

kunnen adherent-lid worden (1.215 per einde

jaren dat iemand officier is. Het officierschap

maar delen in de kern hetzelfde geloof.

organisatie. Zij kunnen lid of bezoeker zijn

2011). Zij onderschrijven dan wel de

is een levenslange invulling. Wel worden

Wij geloven in Jezus Christus, die zegt dat

van het Kerkgenootschap Leger des Heils

doelstellingen van het Leger, maar leggen

officieren op hun 65e levensjaar op retraite

we God moeten liefhebben met hart en ziel,

en/of vrijwilliger of betaalde medewerker zijn.

geen beloftes af en dragen ook geen

gesteld, wat inhoudt dat zij uit hun actieve

met verstand en inzet van al onze krachten

uniform.

dienst terugtreden.

en dat we onze naaste moeten liefhebben

Heilssoldaten, adherent-leden

Daarnaast kennen we jeugdleden: de

en jongsoldaten

‘jongsoldaten’ (421 per eind 2011). Zij doen

Officieren kunnen zowel in onze kerk als in

Heilssoldaten verklaren zich in te zetten voor

mee aan jeugdprogramma’s binnen het

andere onderdelen van het Leger werkzaam

de doelstelling van de organisatie en doen

kerkelijk werk.

zijn. Binnen het kerkgenootschap geven

als onszelf.

n


Onze Landelijke Collecte is terug! In 2010 riep het Leger des Heils mensen op om mee te werken aan een landelijke collecte. Het ging om een pilot waarmee we een oude traditie in ere willen herstellen. En dat is gelukt, mede dankzij enthousiaste vrijwilligers zoals Margareth van Turnhout uit Hazerswoude.

Ha, collecteren jullie weer?

[ INTERVIEW ]

66

“Wat ik zo mooi aan het Leger vindt, is dat ze

doen: een praatje, een beetje geld. Ik werd

allebei maar aangekruist. Toen kwam

er oog hebben voor de nood om ons heen.

daar steeds makkelijker in. Want soms

Geert-Jeroen Klootsema van het Leger langs

Veel goede doelen richten zich alleen op

kunnen mensen niet anders. Daarom ben ik

om kennis te maken. Het was een prettig

mensen ver weg, maar er zijn ook in

het Leger gaan waarderen. Zij zijn betrokken

gesprek. Ik geloof dat ik wel vertrouwen

Nederland mensen die hulp nodig hebben.

en hebben een krachtige uitstraling. Op mijn

uitstaal. Dat is de politieagent in mij. En zo

Ik heb vanaf mijn 19e jarenlang bij de politie

25e ben ik donateur geworden.”

werd ik coördinator voor Hazerswoude-Dorp

gewerkt. Je komt dan veel moeilijke situaties

en omstreken. Om collectanten te vinden,

tegen. En als ik ging stappen in Amsterdam,

“Begin 2010 las ik in het blad Kans een

polste ik mensen in mijn omgeving en hing ik

zag ik natuurlijk ook de daklozen in de

oproep om collectant of collecte-coördinator

posters op in de supermarkt en zo. Uiteindelijk

portieken. Vaak probeerde ik iets voor ze te

in een bepaalde regio te worden. Ik heb het

konden we in 2010 met acht mensen op pad.


Zo ging dat... In 2011 waren het er al veertien. Zelf collecteer ik ook, want als ik aan zoiets begin, komt er

Strategie

een stuk gedrevenheid in mij naar boven… Dan wil ik het hele dorp bereiken.” “Het is dankbaar werk, omdat men vaak heel goed op het Leger des Heils reageert. foto: Leonard Freed

Veel mensen geven bij een collecte standaard een paar euro. Anderen geven standaard niets. Maar voor het Leger maken mensen regelmatig een positieve uitzondering. Het eerste jaar kreeg ik ook een paar

van het Leger des Heils. Naast inzameling is de N.I. ook een belangrijk contactmoment voor het Leger met ‘de man of vrouw in de straat’. Veel blijvende contacten ontstaan tijdens de N.I. die ook een direct evangelisatiemiddel blijkt (bijvoorbeeld door het uitdelen van de Strijdkreet). De opkomst van direct

keer te horen: ha, collecteren jullie weer? Het was opgevallen dat het Leger een beetje

De driepoot met de grote zwarte (inmiddels rode)

mailingcampagnes is voor het Leger één van de

uit het straatbeeld was verdwenen. En met

pot is rond de kerstdagen niet meer uit het

redenen om de N.I. in de jaren ’90 van de vorige

name mensen uit het buitenland gaven

straatbeeld weg te denken. Zonder kerstpot in een

eeuw te beëindigen.

soms gelijk tien, twintig euro. Die kenden

drukke winkelstraat, ontbreekt voor velen de echte

The Salvation Army als een goede club.”

kerstsfeer. De eerste kerstpot van het Leger des Heils staat in 1894 in San Francisco. Initiatiefnemer

“In dit jubileumjaar hoop ik een nog beter

kapitein Joseph McFee organiseert met het

resultaat te boeken. Daar kan ik nog wel wat

ingezamelde geld het kerstfeest voor armen. Het

collectanten voor gebruiken. Vorig jaar kwam

Leger des Heils zamelt in de kerstperiode nog

een vrouw tijdens het collecteren op me af

steeds geld in met de kerstpot om ook de kwetsbare

met de vraag: heb ik u niet in Kans zien

mensen in de maatschappij extra aandacht te geven.

staan? Toen ik ‘ja’ zei, vond ze dat zo leuk dat ze spontaan aanbood om mee te lopen.

Daarnaast organiseert het Leger des Heils tot

Ik neem gauw contact met haar op.”

ongeveer twintig jaar geleden in de maand februari

n

de zogenaamde ‘Nationale Inzameling’ (bij veel heilssoldaten bekend als ‘N.I.’). Het gaat hier om grootschalige campagnes waarbij heilsofficieren, heilssoldaten en vrijwilligers het land in trekken om van deur tot deur geld in te zamelen voor het werk


67

Personeelsbeleid is in 2011 een uitgebreid tevredenheids-

Het Leger richt zich op mensen aan de onderkant van de samenleving. Juist daarom is de borging van (bijzondere) kennis en ervaring essentieel. Tegelijkertijd verandert het zorgstelsel voortdurend. Daarom moet ook het Leger des Heils blijven vernieuwen. Daarvoor zijn andere competenties en nieuwe inzichten nodig. De substantiële stijging van het aantal arbeidsplaatsen draagt eraan bij dat

onderzoek gehouden. De Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg hanteert hiervoor een andere, meer doorlopende, methode. De uitkomsten waren gemiddeld genomen positief. De medewerkers voelen zich sterk verbonden met de doelstelling en missie van de

relatief veel medewerkers korte(re) tijd in dienst zijn.

organisatie. Het onderzoek heeft ook interessante aandachtspunten opgeleverd. Zo wordt er extra energie gestoken in de

68

Onderscheidend karakter

Expertisecentrum

Beleid tegen ongewenst gedrag

interne communicatie en in de ontwikkeling

Het behoud van de christelijke identiteit en

Het Expertisecentrum Leger des Heils speelt

Werkgevers zijn verplicht om werknemers zo

van medewerkers. Op basis van hernieuwde

een aantal specifieke cultuurelementen van

een belangrijke rol bij de overdracht van de

veel mogelijk te beschermen tegen de

functiebeschrijvingen en compententies is

het Leger des Heils hebben voortdurend

Leger des Heils-aanpak en de daarin

gevolgen van ongewenst gedrag. Het Leger

een succesvolle pilot gedaan binnen enkele

aandacht nodig. Laagdrempeligheid,

vervatte cultuur- en identiteitskenmerken.

des Heils heeft hiertoe beleid ontwikkeld en

afdelingen. Dit vormt de basis voor de

bijvoorbeeld. En vasthoudendheid, samen-

Het Expertisecentrum organiseert (expert)

vastgelegd in de kadernota seksuele

invoering van een jaarcyclus voor alle

hangende zorg/hulp en zingevinggerichtheid.

meetings en bijeenkomsten van vakgroepen.

intimidatie, agressie en geweld (SIAG).

medewerkers binnen de genoemde entiteiten

Het onderscheidende karakter van de

Andere activiteiten zijn de toerusting van

Binnen het Leger des Heils zijn aandachts-

waardoor de individuele ontwikkeling blijvend

werkwijze van het Leger des Heils kan alleen

ambassadeurs als ‘storytellers’ (ambassa-

functionarissen SIAG aangesteld. Daarnaast

aandacht krijgt.

ontwikkeld worden door een eigen trainings-

deursprogramma) en het ontwikkelen van

is er landelijk een vertrouwenspersoon

en ontwikkelprogramma, dat in eigen beheer

een trainingsmodule voor Geestelijk

beschikbaar. Medewerkers kunnen de

HRM-beleid voor heilsofficieren

wordt ontwikkeld en (zoveel mogelijk) door

Verzorgers.

vertrouwenspersoon rechtstreeks benaderen.

De gevolgen van de strategieherziening van

Het telefoonnummer is vermeld in het

het Kerkgenootschap zijn doorvertaald naar

Pilot tegen arbeidsverzuim

personeelsblad.

het HRM-beleid voor heilsofficieren. Dit heeft

In 2010 is een gestandaardiseerd verzuim-

Nieuwe medewerkers krijgen kort na hun

geleid tot voorstellen voor aanpassingen in

protocol ontwikkeld en in de praktijk (via een

indiensttreding informatie toegezonden over

de werving en selectie, maar ook in de

pilot) getest. Implementatie bij andere

het Leger des Heils, en de brochure over het

ontwikkeling van heilsofficieren. Naast

organisatieonderdelen volgde in 2011.

beleid met betrekking tot SIAG.

aandacht voor ontwikkeling binnen de

eigen mensen uit zo veel mogelijk disciplines van de organisatie wordt verzorgd.

Het streven is om in 2012 het gemiddelde

aanstelling is er meer focus gekomen op de

arbeidsverzuim terug gebracht te hebben

Aandacht voor ontwikkeling

ontwikkeling op langere termijn. Verder heeft

tot 5%.

Onder de medewerkers van Kerkgenootschap,

de structurele geestelijke begeleiding voor

Dienstverlening en Leger des Heils ReShare

officieren meer vorm gekregen.

n


Beloningsbeleid Binnen het Leger des Heils in Nederland werken we met maar

Strategie

liefst negen verschillende cao’s/regelingen. Het Leger is nu eenmaal een veelzijdige organisatie. Onder welke regeling een medewerker valt, hangt af van het werkveld, waarin hij actief is.

De directiefunctionarissen (waaronder de

medewerkers deel aan pensioenregelingen

statutaire directie), managementteamleden

van Pensioenfonds Zorg & Welzijn, ABP

en medewerkers van ondersteunende

Pensioenfonds, Pensioenfonds Horeca &

diensten vallen onder de cao Welzijn en

Catering en Pensioenfonds Hergebruik

Maatschappelijke Dienstverlening. Geen van

Grondstoffen. Het laatstgenoemde fonds

hen verdient meer dan de maximale schaal

betreft medewerkers van Leger des Heils

van deze cao aangeeft. In de tabellen op de

ReShare BV, en wordt aangevuld met een op

pagina's 42 en 43 is het salaris van onze

maat gemaakte suppletieregeling.

69

bestuurders en toezichthouders over 2011 gespecificeerd.

Heilsofficieren Officieren van het Leger des Heils werken niet

Negen verschillende regelingen

op basis van een arbeidsovereenkomst en

Naast de cao Welzijn en Maatschappelijke

vallen dan ook niet onder een cao. Zij

Dienstverlening zijn in verschillende

ontvangen geen salaris, maar een vergoeding

afdelingen van het Leger des Heils ook de

voor levensonderhoud en hebben daarbij de

volgende cao’s van toepassing: Jeugdzorg,

beschikking over een dienstwoning. Deze

Vrijwilligers

Geestelijke gezondheidszorg, Verzorging,

gecombineerde beloning bedraagt gemiddeld

Vrijwilligers ontvangen over het algemeen

verpleging & thuiszorg, Reclassering,

ca. € 30.000 bruto per persoon. Na het

geen financiële vergoeding. Onkosten

Gehandicaptenzorg, Horeca en

bereiken van de daartoe gerechtigde leeftijd,

worden doorgaans wel vergoed. In een

Ziekenhuizen. Leger des Heils ReShare BV

ontvangen officieren retraitetoelagen uit een

aantal gevallen wordt een vrijwilligers-

heeft een eigen bedrijfsregeling. Afhankelijk

door het Kerkgenootschap Leger des Heils

vergoeding verstrekt, die past binnen

van de cao nemen

ingesteld retraitefonds

de geldende fiscale regelgeving.

n


IOS ondersteunt ontwikkelingswerk in Latijns-Amerika Om haar studie Marketing te kunnen betalen, zocht de Costa Ricaanse Grettel Mejia (35) in 2001 een baan. Ze werd secretaresse bij het ‘LAN Territory’ (Latijns-Amerika Noord) van het Leger des Heils, dat zijn hoofdkwartier in Costa Rica heeft. Grettel maakte er kennis met ontwikkelingswerk en werd op slag verliefd. Sinds 2008 werkt zij voor de afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking (IOS) van het Leger des Heils in Nederland. IOS financiert namelijk verschillende projecten in ‘haar’ deel van de wereld.

[ INTERVIEW ]

70

Onderwijs maakt kwetsbare families sterker “In 2006 slaagde IOS erin om subsidie van

“Het LAN Territory bestaat uit tien landen in

sterker maakt, niet alleen maatschappelijk

het ministerie van Buitenlandse Zaken te

Latijns-Amerika en de Caraïben. In sommige

maar ook geestelijk.”

verwerven voor ontwikkelingswerk in landen

daarvan – waaronder Costa Rica – is het

waar het Leger vertegenwoordigd is. Het

Leger al meer dan honderd jaar actief. In

“Sinds 2007 financieren we vier centra in

geld werd onder meer bestemd voor een

andere landen, zoals Honduras, zijn we pas

Colombia voor jongeren die niet meer thuis

aantal onderwijsprojecten in Brazilië,

de afgelopen jaren begonnen. Binnen dit

kunnen wonen als gevolg van ernstige

Colombia en Honduras.

enorme gebied bestaan grote verschillen in

conflicten in dat land. In de centra leren zij

Die laatste twee landen horen bij het LAN

cultuur en elk land heeft zo zijn eigen

allerlei sociale en praktische vaardigheden en

Territory. De banden tussen dit gebied en het

problemen. Maar het ontwikkelingswerk dat

bouwen ze tegelijkertijd een geestelijk leven

Nederlandse Leger werden dus stevig

het Leger hier doet, ligt vooral op het terrein

op. In Honduras financieren we samen met

aangehaald. En dat is ook de reden dat ik in

van onderwijs. Onderwijs is erg belangrijk,

het ministerie van Onderwijs twee basisschool-

Almere terechtgekomen ben.”

omdat je juist daarmee kwetsbare families

voorzieningen voor - vaak arme - kinderen die


Zo ging dat... opgenomen zijn in een kliniek. Zo kunnen zij tijdens hun behandeling lessen blijven volgen. Daarnaast helpen we het LAN Territory met

Strategie

trainingen op allerlei gebied, zoals strategische planning en duurzaamheid.” “Vanuit IOS mag ik leiding geven aan de ondersteuning van deze en andere projecten. Het gaat erom dat we goede plannen bedenken en uitvoeren waardoor de gemeenschappen waarin we werken, zich kunnen ontwikkelen. Ik onderhoud veelvuldig contact met deze gemeenschappen en bezoek de projecten om samen met hen te kijken naar mogelijkheden om het nog beter

71

te doen. Vaak hoor ik dat mensen door onze projecten geraakt en veranderd zijn. Die verhalen motiveren geweldig. Waar ik ook erg van onder de indruk ben, is de toewijding van de officieren en medewerkers ter plekke. Met beperkte middelen verrichten zij wonderen. En ondanks de gevaarlijke, soms

Het Leger des Heils is al ruim een eeuw actief in Zuid-Amerika. Zo startte

levensbedreigende, omstandigheden, doen

ontwikkelingshulp aan Costa Rica bijvoorbeeld in 1907. In 1975 erkent de

ze hun werk met liefde, omdat ze erop vertrouwen dat God bij hen is.”

overheid van Costa Rica het Leger als organisatie, waarna het land een n

jaar later wordt opgenomen in het territorie Latin America North. Anno 2012 bestaat dit territorie naast Costa Rica uit Colombia, Cuba, de Dominicaanse Republiek, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Panama en Venezuela.


Internationale projecten in 2011 Midden- en Zuid-Amerika nH aïti - Bouw & renovatie van scholen

72

n Honduras - Onderwijs voor

van dit programma vijf instellingen financieel

kinderen in het ziekenhuis

ondersteund in de operationele kosten. Deze

In de openbare ziekenhuizen van San Pedro

vijf sociale eenheden werken met kwetsbare

Afrika n Ghana - Kwaliteitsversterking

Sula en Tegucigalpa wordt nu al meer dan tien

tienermoeders en mishandelde vrouwen,

Naar aanleiding van de aardbeving die Haïti

jaar basisonderwijs gegeven aan zieke

straatjongeren, jeugd (ex)criminelen,

In 2011 is het Leger des Heils Ghana een

raakte in januari 2010, is er een vierjarenplan

kinderen. Hiervoor worden gediplomeerde

behoeftige en schoolgaande kinderen.

project gestart op verschillende locaties in

voor de wederopbouw opgezet. Het gaat om

leraren ingezet, die ondersteund worden door

In 2011 zijn er 239 medewerkers opgeleid op

het land. Dwars door Ghana worden er tien

de renovatie en bouw van twintig basis-

een groot team van maar liefst zestig Leger

het gebied van sociale en financiële kwesties,

scholen onder handen genomen. Het

scholen. In 2011 zijn zes scholen vernieuwd,

des Heils-vrijwilligers. Zij zetten zich elke dag

hebben er 42 bewustmakingsactiviteiten in

programma heeft als doel de kwaliteit van

waar nu 1.058 studenten onderwezen

van de week via formele en informele

onder meer recht voor kinderen en vrouwen

het basisonderwijs te verbeteren, alsmede

worden. In 2012 zullen er opnieuw zes

onderwijsactiviteiten in voor kinderen die korte

plaatsgevonden, waardoor er 1.267

negen scholen te renoveren en een school

scholen opgeknapt en herbouwd worden.

of langere tijd in het ziekenhuis zijn

personen bereikt zijn.

nieuw te bouwen. In het noorden van Ghana

De overige acht volgen in de twee jaar

opgenomen en daardoor niet deel kunnen

daarop. De lokale medewerkers worden

nemen aan het reguliere onderwijs. Hierdoor

n Colombia - Ontheemde jeugd

van onderwijs verlagen. Daarnaast is er

getraind, zodat hun kennis wordt verbreed

kunnen de kinderen met groter gemak

Colombia is een land waar het wapenconflict

inmiddels een school in het vissersdorp

en hun vaardigheden worden verbeterd op

terugkeren naar hun eigen scholen zodra ze

al jaren voortduurt. Dit dwingt families die in

Senya afgebroken, waarvan de nieuwbouw

het gebied van gebouwbeheer en

uit het ziekenhuis ontslagen worden. In 2011

conflictgebieden wonen, te vertrekken naar

al is gestart.

onderhoud. Dit is noodzakelijk, zodat dat wat

heeft het project 4.000 zieke kinderen

rustiger gebieden in het land om zo een

Dit vijf jaar durende programma wordt

nu gerenoveerd en herbouwd is, de

gesteund en hebben meer dan 13.000 ouders

veiliger bestaan te leiden. Het Leger des

ondersteund door het Leger des Heils

komende jaren in goede conditie blijft.

in het ziekenhuis een lichte maaltijd gekregen.

Heils heeft een programma opgezet om deze

Nederland. Het totale budget voor dit project

kansarme families bij te staan door de

bedraagt € 500.000, waarvan een deel wordt

n Haïti - Steun aan jeugd

n Brazilië - Versterking

aandacht te vestigen op de jeugd.

gefinancierd door de Nederlandse overheid

Door de aardbeving die in 2010 plaatsvond,

van jeugd en gezin

basisonderwijs

wil men ook de drempel tot het verkrijgen

In de loop van 2011 zijn 814 ontheemde en

via het zogenaamde MFS2 programma

zijn veel kinderen en jongeren emotioneel

Het belangrijkste doel van dit project is het

kwetsbare kinderen geholpen door geïnte-

(medefinancieringsstelsel).

beschadigd. Dit project besteedt aandacht

ondersteunen van het Leger des Heils Brazilië

greerde zorg bij de vier bij naschoolse

aan de sociale en emotionele gezondheid

in het verbreden van kennis en het verbeteren

opvangcentra in dit project. De kinderen

n DR-Congo - Onderwijs & kwaliteit

van duizend jongeren in de leeftijdscategorie

van de efficiëntie van het sociaal-maatschap-

verschillen in leeftijd van vijf tot achttien jaar.

Op het gebied van onderwijs en gezond-

van 7-19 jaar, door middel van trainingen en

pelijk werk. De activiteiten die hiermee

De nadruk ligt op zowel fysieke, psycholo-

heidszorg is het Leger des Heils in de

psycho-sociale begeleiding. In 2011 hebben

gepaard gaan, bestaan uit het opleiden van

gische en sociale, als op spirituele en

Democratische Republiek Congo een project

945 jongeren deelgenomen aan het project.

projectpersoneel en inspanningen om de

educatieve ondersteuning. De belangrijkste

gestart. Het oosten van dit land kampt nog

herkenbaarheid van het Leger des Heils en

resultaten zijn op te maken uit de verbeterde

steeds met veel geweld. Het gebrek aan

de duurzaamheid van de projecten te

leerprestaties van de kinderen, gedrags-

veiligheid in dit gebied vormt een belem-

verbeteren. Tevens worden er door middel

verandering en een hechtere familieband.

mering voor de toegankelijkheid van het


verkrijgen van kwalitatief goed onderwijs. Met het vijfjarige programma, gestart in 2011, ligt de focus op het verbeteren van de toegang

Strategie

en de kwaliteit van het onderwijs. Dit betreft mede een project dat grotendeels wordt bekostigd met overheidsgelden. Afgelopen jaar hebben 53 leerkrachten een driedaagse training gevolgd om hun kennis te verbreden. Er is een school gerenoveerd in Zuid-Kivu en 187 leerlingen en zeven leraren hebben voedingspakketjes ontvangen om het tekort aan vitaminen en mineralen aan te vullen. Ook hebben 2.121 kinderen zich ingeschreven bij tien verschillende scholen en vijftig ouders volgen een opleiding in

73

landbouw om vervolgens meer inkomen te kunnen verwerven voor een betere toekomst. n DR-Congo - Bevordering primaire gezondheidszorg In Noord- en Zuid-Kivu is er grote behoefte aan onderwijs op het gebied van primaire gezondheidszorg. Hierom is het Leger des Heils in de Democratische Republiek Congo begonnen met een programma dat hier aandacht aan schenkt. Het project richt zich op het vergroten van de toegang tot de primaire gezondheidszorg voor de armen (waaronderhiv patiënten), alsmede op het verbeteren van de kwaliteit van de zorg. Net als de hierboven beschreven projecten, betreft dit een vijfjarig programma, gestart in 2011, dat ook grotendeels door de


overheid gefinancierd wordt via het MFS-2 subsidiestelsel. Het project heeft het eerste jaar al de nodige vruchten afgeworpen. Er zijn twintig daartoe bevoegde mensen opgeleid op het gebied van zorg voor moeder en kind, malaria, soa’s en hiv/aids. Ook zijn er 654 mensen, waarvan de meerderheid vrouwen, ingelicht inzake zorg voor moeder en kind, hiv/aids en soa’s. Er is een gezondheidscentrum gebouwd en er zijn 581 vrouwen die een bezoek hebben gebracht aan de dokter en voorzien zijn van muggennetten. Daarnaast hebben ook 714 kinderen een gezondheidscontrole gehad. 74

Azië n Indonesië - Landbouw & levensonderhoud Het is belangrijk dat een mens zelf kan voorzien in zijn levensonderhoud. Dit geldt ook voor de mensen in Centraal Sulawesi. Hiervoor is een project gestart om de levenstandaard van 2.000 arme boerenfamilies in deze omgeving te verhogen. Een totaal van ongeveer 12.000 mensen zal hierbij betrokken worden en positief worden beïnvloed. Tevens zullen er rond de 1.000 boeren indirect van het project profiteren. De belangrijkste activiteiten zijn het opleiden van de boeren en hen wegwijs maken in de nieuwe productiemethoden op het gebied


van koffie, cacao en rijst. Hieraan gekoppeld zal men aandacht schenken aan het opzetten van marketingactiviteiten. Er worden aan- en

Strategie

verkooproutes van hun producten gecreëerd (voornamelijk koffie en cacao) door middel van samenwerkingsverbanden tussen boeren. Vooralsnog is er in 2011 twintig hectare grond gebruikt voor de productie van rijst. Er is verder een projectteam samengesteld en er zijn voorbereidingen getroffen voor een zogenaamde nulmeting, het startpunt van het project. Kortom, een hoopvolle onderneming. n Pakistan - Wederopbouw

75

na overstroming Dit zesmaandenproject, meegefinancierd door ICCO, heeft twaalf gemeenschappen die in 2010 zijn getroffen door de overstromingen geholpen om hun inkomsten en woningen weer op te bouwen en zich voor de toekomst voor te bereiden op andere overstromingen en rampen. Verdeeld over deze gemeenschappen zijn 447 woningen herbouwd of hersteld, 240 koeien beschikbaar gesteld en alle gemeenschappen getraind in het genereren van inkomsten. Ook zijn alle gemeenschappen getraind om zich voor te bereiden op rampen om zo de schade zoveel mogelijk te kunnen beperken.

n


Financieel beleid en bedrijfsvoering

Financieel

4

Hoofdlijnen van financieel beleid Dit hoofdstuk beschrijft de algemene uitgangspunten voor het financieel beleid van het Leger des Heils. Een aantal van deze uitgangspunten wordt in andere hoofdstukken van dit jaarverslag meer in detail toegelicht.

80

kent een centraal georganiseerd kasbeheer,

Keuze voor hulp aan

waarbij beschikbare liquiditeiten en te

‘mensen zonder helper’

beleggen middelen gezamenlijk worden

Het Leger des Heils heeft gekozen om zich

beheerd.

(blijvend) op te werpen als partij die hulp geeft aan ‘mensen zonder helper’. Deze keuze is

De Leger des Heils organisatie als geheel

het meest expliciet in de professionele

heeft gekozen voor een eenduidige overleg-

hulpverleningsorganisatie van het Leger des

afspraak met de Belastingdienst ter zake de

Heils en geldt ook voor situaties die voor het

relevante belastingen in het kader van

Leger des Heils financieel onaantrekkelijk zijn.

Horizontaal Toezicht. Tevens hebben de

Een deel van de gesubsidieerde hulpverlening

entiteiten zich gezamenlijk aansprakelijk

is daarom niet via subsidies gedekt, omdat

verklaard jegens de Belastingdienst.

het Leger des Heils ook hulp verleent zonder

Financiële zelfstandigheid

De uitvoerende entiteiten hebben ieder een

De stichtingsdirecties hebben gestructureerd

of buiten een geldende subsidietitel. Op

Leger des Heils entiteiten

ander profiel van inkomsten: bij het kerkge-

overleg over die aspecten van bedrijfs-

jaarbasis betreft dit een bedrag van enige

Alle juridische onderdelen van het Leger des

nootschap ligt de nadruk op lokale kerkelijke

voering, die overstijgend zijn ten opzichte

miljoenen euro’s die ten laste komt van de

Heils in Nederland hebben de opdracht en

inkomsten waarbij een belangrijk deel van de

van een deel van de Leger des Heils

exploitatie. Bestuurlijk wordt deze keuze

de verantwoordelijkheid om een gezonde

sociale activiteiten wordt gefinancierd door

organisatie. De bestuurlijke verantwoorde-

volledig ondersteund en worden de beheers-

financiële huishouding te voeren, waarbij de

toedeling van ontvangen nalatenschappen

lijkheid blijft echter berusten bij de te

processen periodiek beoordeeld.

samenvoeging van resultaten en vermogens

via de centrale Leger des Heils organisatie.

onderscheiden stichtingsbesturen.

uitsluitend dient om naar buiten een goed

Bij de professionele hulpverleningsorganisatie

beeld te kunnen geven van het Leger des

ligt de nadruk op ontvangen subsidies en

Als gevolg van de toedelingsystematiek van

Het Leger des Heils kiest voor een

Heils als geheel.

zorgdeclaraties (AWBZ, Zorgverzekeringswet

fondsenwervende inkomsten, worden

consequente vertaling van zijn missie in

en Forensische Zorg).

financiële middelen gefaseerd beschikbaar

bedrijfsdoelstellingen en -plannen. De

De landelijke kledinginzameling is voor

gesteld aan de doelstelling en worden ze in

opvolging en bewaking vinden plaats in een

inkomsten afhankelijk van de hoeveelheid

die tussenperiode als bestemde reserves en

Planning & Control cyclus op jaarlijkse basis.

ingezamelde kleding en de geldende

fondsen verantwoord bij Stichting Leger des

Daarnaast kiest de organisatie nadrukkelijk

marktprijzen voor ingezamelde kleding.

Heils respectievelijk Stichting Leger des Heils

voor een lange termijn focus als het gaat om

Fondsenwerving.

het stellen van doelen en de stappen om die

De uitwerking van de bestuurlijke verant-

De betreffende reserves en fondsen zijn

doelen te realiseren. Die beweging is

woordelijkheid verschilt per entiteit, omdat

echter geoormerkt ten behoeve van de

beleidsmatig verwoord in een meerjaren

de feitelijke omstandigheden sterk

hulpverlening door Kerkgenootschap Leger

beleidsplan. De geschiedenis, aard en

verschillen. Een aantal aspecten geldt echter

des Heils respectievelijk Stichting Leger des

cultuur van de Leger des Heils organisatie

voor de volle breedte. Het Leger des Heils

Heils Welzijns- en Gezondheidszorg.

dragen bij aan een toekomstgerichte blik.

Korte termijn en lange termijn focus


Rol fondsenwerving en nietgesubsidieerde inkomsten De vanuit bedrijfsleven, institutionele fondsen

Financieel

en publiek verkregen inkomsten zijn voor het Leger des Heils van eminent belang. Enerzijds onderstrepen deze inkomsten het belang van het Leger des Heils als maatschappelijke organisatie in Nederland. Anderzijds functioneren deze financiële bijdragen als katalysator om activiteiten te (gaan of blijven) ontplooien ook als geen subsidietitel beschikbaar is. Veel innovatie in het Leger des Heils is op deze wijze mogelijk geworden. Omdat het Leger des Heils in Nederland uit

81

meerdere onderdelen bestaat, worden, voor niet bestemde gelden, vaste verdeelsleutels gehanteerd.

Verdeelsleutel inkomsten direct mail en vergelijkbare inkomsten:

Professionele hulpverlening in Nederland

90%

Ontwikkelingsprojecten buitenland

10%

Verdeelsleutel inkomsten nalatenschappen en Landelijke Collecte:

Verdeelsleutels van

het testament. Daarnaast ontvangt het

fondsenwervende inkomsten

Leger des Heils veel algemene (niet-

Het Leger des Heils bewaakt de bedoeling

bestemde) gelden. Deze financiële

van de donateur bij de toedeling van de

middelen worden als gemiddelde berekend

Professionele hulpverlening in Nederland

45%

ontvangen financiële bijdragen. Deze

over een periode van drie jaar en

Sociaal kerkelijk werk

45% 10%

bestemde gelden worden zo goed mogelijk

vervolgens wordt dat bedrag in het

ingezet binnen de bestemming, die de

volgende jaar beschikbaar gesteld ten

donateur heeft aangegeven bij de gift of in

gunste van de doelstellingen.

Ontwikkelingsprojecten buitenland

n


De hulp en ondersteuning die wij in 2011 hebben geboden Ouderen- en gezondheidszorg In de ouderen- en gezondheidszorg gaat

Het Leger des Heils strijdt vanuit zijn christelijke opdracht voor een rechtvaardige samenleving waar ieder mens tot zijn recht komt. De inhoud en richting van het werk worden ingegeven door de opdracht God lief te hebben boven alles en je naaste als jezelf. Dit in de context van sociale

het behalve om goede huisvesting vooral om goede zorg en de juiste behandeling. Het uitgangspunt daarbij is dat de zorg afgestemd moet zijn op de behoefte van de zorgvrager. Daarbij wordt de wens

misstanden en zingevingsvragen van deze tijd.

gerespecteerd om zo lang mogelijk in het eigen leefmilieu te blijven. In 2011 werden in totaal 1.941 mensen voor kortere of langere tijd verzorgd en verpleegd.

Het Leger des Heils is actief in de navolgende werkvelden:

82

Maatschappelijke Opvang De maatschappelijke opvang is het vangnet

• woonvoorzieningen voor dak- en thuislozen, waaronder mensen met psychiatrische problematieken (sociale pensions), • crisisopvang en begeleid wonen.

van de samenleving. Als je nergens meer

woonvoorzieningen (RIBW’s) te creëren voor voormalig dak- en thuislozen. De groep

Hierbij gaat het om zorgcentra voor ouderen,

mensen die hier gebruik van maakt, kampt

verpleeghuiszorg, (kinder)hospice-zorg en

met psychische stoornissen en/of verslavings-

zorg voor licht verstandelijk beperkte

problematiek en een aantal van hen is met

jongeren. Ook de acht over Nederland

justitie in aanraking gekomen. Zij redden het

verspreide meerzorgafdelingen voor

terecht kunt, kun je, voor zover de capaciteit

In 2011 deden in totaal 18.399 mensen een

doorgaans niet op eigen kracht, zijn veelal

chronisch (bijvoorbeeld AIDS/HIV) of ernstig

toereikend is, een beroep doen op deze

beroep op één van de voorzieningen voor

niet ‘plaatsbaar’ in reguliere hulp/zorginstel-

zieke, al dan niet verslaafde, dak- en

vorm van hulp. De maatschappelijke opvang

maatschappelijke opvang van het Leger des

lingen en hebben behoefte aan een rustpunt

thuislozen rekent het Leger des Heils tot dit

kent geen indicatiestelling en voor de meeste

Heils.

en structuur in hun leven. Hierbij wordt

werkveld.

opvangvoorzieningen gelden weinig tot geen contra-indicaties.

zoveel mogelijk samenwerking gezocht met Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)

andere disciplines in de hulp- en zorgver-

Jeugdzorg

Het Leger des Heils heeft in Lunteren een

lening. Deze samenwerking vindt zowel

Het Leger des Heils is in een aantal

De maatschappelijke opvang omvat ver-

forensische GGZ-kliniek voor jeugd en

binnen het Leger des Heils plaats (bijvoor-

provincies/stadsgewesten actief op het

schillende vormen van hulpverlening zoals: • voorzieningen voor nachten dagopvang voor al dan niet verslaafde dak- en thuislozen, • postadres en inkomensbeheer voor daklozen, • opvang van zwerfjongeren, • vrouwenopvang,

volwassenen. Daarnaast is er in Arnhem een

beeld met begeleiders van de Leger des

gebied van jeugdhulpverlening. Het Leger

deeltijd-/polikliniek.

Heils-reclassering) als met organisaties

des Heils beschikt ook over een landelijk

buiten het Leger (bijvoorbeeld ondersteuning

werkende organisatie voor pleegzorg. In

Dankzij de 1 fase van het Plan van Aanpak

van psychiaters, instellingen voor verslavings-

sommige situaties is het noodzakelijk dat

voor Maatschappelijke Opvang (2006 - 2010)

zorg, GGD-artsen e.d.).

kinderen tijdelijk in een van de verschillende

van de rijksoverheid en gemeenten, is het

Binnen het werkveld van de GGZ werden in

woonvormen komen wonen (jeugdhuis,

voor het Leger des Heils in de achterliggende

2011 in totaal 3.060 mensen door het Leger

gezinshuis, projectgezin).

jaren mogelijk geworden om

des Heils geholpen.

e


De begeleiding en behandeling zijn gericht op het inhalen van achterstanden in de ontwikkeling, het verwerken van sociaal-

Financieel

emotionele problematiek en het realiseren van een positieve gedragsverandering. Thuiswonende kinderen die met dergelijke problematiek kampen, kunnen in dagvoorzieningen worden geholpen. Door de afdelingen voor jeugdhulpverlening van het Leger des Heils werden in 2011 in totaal 1.011 kinderen opgevangen en begeleid. De landelijk werkende jeugdbescherming van het Leger des Heils, verleent hulp aan

83

kinderen en hun gezinnen in een problematische opvoedingssituatie. Deze hulpverlening vindt plaats vanuit een justitieel kader. De jeugdbescherming van het Leger des Heils begeleidde in 2011 in totaal 2.395 kinderen. Preventie en Maatschappelijk Herstel Activiteiten als ambulante woonbegeleiding, ‘10’ voor Toekomst en Grijs Genoeg(en), bijzondere schoonmaakprojecten, de buurtgerichte Bij Bosshardt-projecten en 50|50 arbeidsre-integratie richten zich op preventie van een dreigend verlies van zelfstandigheid, maatschappelijk herstel voor degenen die meer zelfstandigheid nastreven en op het bevorderen van sociale cohesie in buurten en wijken.


84

Het Leger des Heils biedt vakantie-

van het Leger des Heils. Vaak kan (nog) niet

een korpsgebouw. Deze accommodaties

activiteiten, zoals een tweedehandskleding-

mogelijkheden aan mensen voor wie op

veel meer hulp geboden worden dan iets te

hebben een open karakter en een functie in

winkel, een maaltijdproject, een koffie-

vakantie gaan niet is weggelegd. In het

eten en te drinken en een slaapplaats voor

de buurt. Mensen moeten zich er thuis

ochtend, seniorenclub, peuter-kleuterwerk,

eigen hotel en congrescentrum Belmont in

de nacht en is het wachten op het moment

kunnen voelen. De korpsen richten zich ook

kookclub, maatschappelijk spreekuur,

Ede kan, tegen een geringe vergoeding, een

waarop ze zelf aangeven dat ze een einde

op rand- en niet-kerkelijke mensen, met

huiskamer voor de buurt.

vakantie worden doorgebracht. Daarnaast

willen maken aan de verslaving. Het kan

speciale aandacht voor jongvolwassenen,

In 2011 namen elke week gemiddeld 5.546

gaan medewerkers gericht op zoek naar

soms lang duren voordat ze voldoende

jonge gezinnen, kinderen en kwetsbare

personen deel aan een vorm van sociale

zorgmijdende daklozen, de ‘buitenslapers’

gemotiveerd zijn om ook daadwerkelijk iets

(eenzame) mensen.

hulpverlening en bezochten wekelijks 5.680

(het zogeheten ‘veldwerk’) en worden door

aan de verslaving te doen. De Leger des

inzet van ‘soepbussen’ daklozen van

Heils opvangvoorzieningen werken veel

Het kernpakket bevat de volgende elementen

voedsel, kleding en dekens voorzien. In 2011

samen met de lokale instellingen voor

op het gebied van evangelisatie en pastorale

Family Tracing Services

konden 13.891 mensen in het kader van

verslavingszorg. Daarnaast beschikt het

zorg: ten minste één samenkomst per week

Het Leger des Heils heeft een eigen afdeling

preventie en maatschappelijk herstel rekenen

Leger des Heils zelf over een ontwennings-

(het liefst op zondag); een activiteit rond

voor het opsporen van vermiste personen.

op ondersteuning en begeleiding.

centrum in Apeldoorn. In 2011 deden 968

geloofsopbouw, zoals Bijbelstudie of een

Deze afdeling zoekt onder meer naar

mensen een tweedehandskledingwinkel.

mensen een beroep op de afdelingen van

gebedsgroep; buitenactiviteiten om het

mensen die in het dak- en thuislozencircuit

Reclassering

deze voorziening. De meeste mensen die

Evangelie aan rand- en niet-kerkelijke

terecht zijn gekomen en – soms al lang

Reclasseringsactiviteiten zijn gericht op het

hier om hulp vragen, hebben een zeer lange

mensen door te geven; gebruik van het

geleden – het contact met hun familie

helpen van (ex-)gedetineerden bij hun

verslavingsperiode achter de rug. Een

magazine ‘Strijdkreet’ om te evangeliseren,

verloren zijn. Daarbij werkt het Leger des

terugkeer in de maatschappij. De 9.943

periode die in sociaal en fysiek opzicht

informeren en werven; een activiteit rond

Heils samen met andere organisaties in

cliënten die in 2011 begeleiding hebben

allesverwoestend is, met vaak jarenlange

zingeving, speciaal voor rand- en niet-

binnen- en buitenland.

ontvangen van de Leger des Heils-

mislukte interventies van de reguliere

kerkelijke mensen en het verzorgen van

Met het zoeken naar mensen wordt ook

reclassering zijn veelal mensen met

verslavingshulpverlening.

uitvaarten voor rand- en niet-kerkelijke

herstel van familierelaties en verzoening na

complexe problemen die hun mogelijkheden

mensen.

conflictsituaties nagestreefd. In 2011 zijn 250

tot verbetering in negatieve zin beïnvloeden.

Evangelisatie en pastorale zorg

In 2011 bezochten elke week gemiddeld

verzoeken tot opsporing van een vermiste

Deze groep kent een hoog recidive

Het kerkgenootschap bestaat uit korpsen

3.796 personen de zondagochtenddiensten.

persoon ingediend. Hiervan zijn 187

(‘veelplegers’) en is door het ontbreken van

(lokale kerkelijke afdelingen) en kent een

Daarnaast werden gedurende 2011 vanuit de

aanvragen succesvol afgerond en uitgemond

een eigen netwerk langdurig aangewezen op

kernpakket aan activiteiten. Elk korps geeft

korpsen 14.247 pastorale contacten verzorgd.

in een hereniging.

professionele hulp en steun.

zijn eigen invulling aan dit pakket en kan daarnaast andere activiteiten organiseren.

Kerkelijke sociale hulpverlening

Verslavingszorg

Het totaalaanbod moet aansluiten bij de

De lokale kerkelijke afdelingen richten zich

Er zijn veel verslaafden die geregeld

behoeften van de plaatselijke omgeving en

ook op sociale noden van mensen in de

aankloppen bij de verschillende voor-

passen bij de landelijke visie en doel-

buurt. Alle afdelingen ontplooien met

zieningen voor maatschappelijke opvang

stellingen. De korpsen beschikken over

vrijwilligersinzet laagdrempelige sociale

n


FONDSENWERvingsBELEID Het Leger des Heils wil mensen niet alleen informeren over de mogelijkheden om een

Het Leger des Heils in Nederland is een veelzijdige organisatie, bestaand uit een

stichting Leger des Heils Fondsenwerving, houdt zich bezig met het werven van fondsen. Deze

maar hen ook ondersteuning bieden bij het

Financieel

kerkgenootschap, vier stichtingen en een besloten vennootschap. Eén van deze onderdelen, de

goed doel op te nemen in hun testament, ordenen van vragen en wensen. Het Leger des Heils heeft hierin een unieke positie, omdat het zich van oudsher om mensen

stichting is tevens houder van het CBF-keurmerk voor goede doelen.

bekommert en dit komt ook tot uitdrukking in deze vorm van dienstverlening. Medewerkers van de buitendienst kunnen inspelen op persoonlijke wensen. Daarbij kan het gaan om het helpen opstellen van een

Geïntegreerde fondsenwerving De fondsenwerving van het Leger des Heils werkt volgens een zogenoemde ‘multi channel’ aanpak. Daarbij zijn alle beschikbare direct marketingtechnieken samen in één brede strategie ondergebracht. Op die manier worden nieuwe donateurs geworven en wordt getracht hen als regelmatige donateurs te binden met als doel om zo meer fondsen te werven voor de doelstellingen van het Leger des Heils. Daarnaast wordt het steeds belangrijker om donateurs niet alleen maar om geld te vragen maar een relatie met hendonateurs op te bouwen door hen hen breed te informeren en aandacht te besteden aan hun wensen en vragen. Een donateur is meer dan een lijdend voorwerp in een administratief proces. In de geïntegreerde fondsenwerving gaat het om de inzet van:

• direct mail (prospectmailings, themamailings en mailings om inactieve donateurs op te roepen opnieuw te gaan doneren) • telemarketing (om donateurs te verzoeken een machtiging af te geven, welkomstgesprekken en heractivering) • werving van nieuwe donateurs op straat en huis-aan-huis • werving van schenkingsaktes (een mix van direct mail, telemarketing en huisbezoek) • events, met name concerten (als instrument om relaties te onderhouden) • digitale media (landingspagina's, acties op internet om bezoek voor deze landingspagina's te genereren en digitale nieuwsbrief) • invoering van de digitale nota als modern betaalmiddel • opstarten van een landelijke huis-aanhuiscollecte (hiervoor is het aspirant lidmaatschap van Stichting Collecteplan per 2011 verkregen)

• eerste inzet van social media om te communiceren met donateurs • persoonlijk contact met donateurs die grotere bedragen schenken • uitnodigen donateurs voor werkbezoeken • uitgave van het donateursmagazine Kans

memorandum, het regelen van alle administratieve werkzaamheden na een overlijden, het ontruimen van een woning na het overlijden en het verzorgen van de uitvaart. Dankzij deze persoonlijke aanpak, met aandacht voor de mens en zijn grote en kleine zorgen, heeft het Leger contact met

Nalatenschappen

veel mensen die de keuze hebben gemaakt

De werving van nalatenschappen vormt een

het Leger des Heils in hun testament op te

bijzonder onderdeel van het werk. Het Leger

nemen. Door het actief werven van nieuwe

des Heils is traditioneel sterk op dit vlak in de

contacten, is de verwachting dat de

persoonlijke begeleiding en ondersteuning

inkomsten uit nalatenschappen de komende

van relaties. Om nieuwe relaties te werven, is

jaren zullen stijgen. Vanuit fondsenwervend

ook hier gezocht naar een ‘multi channel’

oogpunt is dat ook ons doel, maar de

aanpak, met direct mail, telemarketing,

welgemeende, warme aandacht voor de

events en huisbezoek.

om hulp vragende medemens blijft

Deze wervingsactiviteiten vinden plaats

onverminderd belangrijk.

opworden gericht op bestaande donateurs, maar ook op nieuwe externe adressen. Daarnaast wordt in specifieke bladen geadverteerd.


85

Bekendheid en waardering

Ontwikkeling donateurbestand

Verantwoording aan donateurs

Daarnaast krijgt Kans een steeds belangrijker

Het Leger des Heils neemt deel in een aantal

Dankzij donateurs kan het Leger des Heils

Het Leger des Heils is voor een belangrijk

rol in de dialoog met de achterban. Door

marktonderzoeken dat zich specifiek op

nieuwe activiteiten ontwikkelen die aansluiten

deel van zijn inkomsten uit fondsenwerving

middel van antwoordkaarten, uitnodigingen

Goede Doelen richt. De Charibarometer, van

bij de behoeftes van medemensen zonder

afhankelijk van het Nederlandse publiek. In de

en oproepen tot reactie worden donateurs

onderzoeksbureau Mediad, onderzoekt

helper. De gehanteerde direct marketing

themamailings wordt op aansprekende wijze

steeds meer uitgenodigd om te reageren,

jaarlijks de bekendheid en waardering van

strategie stoelt daarom op de volgende drie

aandacht besteed aan de vele manieren

zonder dat direct om geld wordt gevraagd.

goede doelen bij het Nederlandse publiek.

pijlers:

waarop de organisatie strijdt voor een

Een ander onderzoek dat het Leger des Heils

- het werven van nieuwe donateurs;

menswaardig bestaan aan de onderkant van

Inkomsten uit en kosten

gebruikt is Charicom, van onderzoeksbureau

- het behouden van bestaande donateurs;

de samenleving. Daarnaast zijn er specifieke

fondsenwerving

Heliview. Dit meet twee keer per jaar onder

- h et ‘opwaarderen’ van bestaande

mailactiviteiten, die uitsluitend bedoeld zijn

Het totaal van de inkomsten uit eigen

om donateurs te informeren over ons werk en

fondsenwerving bedroeg in 2011 € 24,3

meer de bekendheid van goede doelen. Uit

donateurs.

dit onderzoek komt naar voren dat de

86

verantwoording af te leggen over de

miljoen (2010 € 25,3 miljoen). Het

spontane naamsbekendheid van het Leger

Er wordt onderscheid gemaakt naar actieve

besteding van gelden. Elk jaar ontvangen de

percentage voor kosten eigen fondsen-

des Heils als goed doel bij het Nederlandse

(laatste gift minder dan 12 maanden geleden)

actieve donateurs daarom een verkort

werving bedraagt in 2011 14,8%. In 2010

publiek laag is (<1%). Dit betekent dat maar

en inactieve donateurs (laatste gift langer dan

jaarverslag met daarin de belangrijkste

bedroeg het kostenpercentage 12,3%.

weinig Nederlanders de naam van het Leger

12 maanden geleden). Actieve donateurs

gegevens van het afgelopen jaar.

De netto inkomsten uit fondsenwerving zijn

des Heils spontaan noemen. De geholpen

worden benaderd met een regulier

bekendheid van het Leger des Heils scoort

programma van thema-mailings. Voor

Voor donateurs is er een speciaal magazine:

echter meer dan 95%! Dat wil zeggen dat

inactieve donateurs is er een apart ‘reactive-

Kans. Het blad verschijnt driemaal per jaar.

verreweg de meeste Nederlanders het Leger

ringsprogramma’, dat erop gericht is om

Met Kans wil het Leger des Heils het

Het najaar is normaal al een sterke periode,

des Heils wel degelijk van naam kent.

inactieve donateurs weer tot actieve

Nederlandse publiek laten zien wat het Leger

in 2010 was dit uitzonderlijk. Dat is goed

donateurs te maken.

doet en wie nu de mensen zijn die een beroep

zichtbaar bij opbrengsten van donateurs.

Met het ingezette beleid streeft de organi-

daarmee gedaald t.o.v. 2010. Na de grote stijging in 2010 was dit te verwachten.

doen op de hulpverlening van de organisatie.

Ook de opbrengsten uit nalatenschappen

satie ernaar om het Leger des Heils weer

In 2009 kende het Leger des Heils 207.127

Het Leger des Heils doet dat met een

ten gunste van het Leger des Heils zijn de

beter op de kaart te zetten als actief

actieve donateurs en 265.397 inactieve

schrijfstijl, vormgeving en fotografie die

laatste jaren stabiel en komen voor het derde

fondsenwervend goed doel. Het Leger des

donateurs. In totaal dus 472.524. Het jaar

aansluit bij de belevingswereld van de

jaar boven € 9 miljoen. Het percentage

Heils heeft als doelstelling om opnieuw een

2010 liet een positieve ontwikkeling zien in

gemiddelde Nederlander. Uit reacties en

kosten eigen fondsenwerving blijft binnen

toppositie in de bekendheid en waardering

het donateurbestand, 229.795 actieve

lezersonderzoek blijkt dat Kans een eigentijds

een acceptabele bandbreedte. Als interne

bij potentiële donateurs in te nemen. Het

donateurs en 257.173 inactieve donateurs.

blad is dat doet waarvoor het bedoeld is, en

norm voor kosten eigen fondsenwerving

bijzondere is dat de scores van de onder-

Het totaal komt daarmee op 486.968

dat op een manier die binnenkomt bij mensen.

wordt een maximum van 19,8% gehanteerd.

zoeken nog geen verandering laten zien,

donateurs. In 2011 heeft zich dat ontwikkeld

Tegelijkertijd wordt met Kans verantwoording

Het CBF-keurmerk hanteert een maximum

terwijl de opbrengsten uit particuliere

tot 220.524 actieve donateurs en 257.791

afgelegd over de besteding van de giften die

kostennorm van 25%.

fondsenwerving zich goed ontwikkelen.

inactieve donateurs.

het Leger van de donateurs heeft ontvangen.


Bestedingen uit fondsenwerving Het bestuur van de Stichting Leger des Heils Fondsenwerving stelt fondsen ter beschikking

Financieel

aan uitvoerende entiteiten binnen het Leger des Heils in Nederland. Voor de vaststelling en toetsing van de bijhorende doelstellingen zijn de besturen van deze uitvoerende entiteiten zelf verantwoordelijk. De belangrijkste bestedingen vinden plaats binnen de Stichting

magazine 06

Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg en de afdeling Internationale

Exclusief buurtdossier:

Het Leger komt dicht bij u

Ontwikkeling & Samenwerking (IOS) van het Kerkgenootschap Leger des Heils.

Eltjo Bos was drankverslaafd

Het bestuur van de stichting Leger des Heils Fondsenwerving toetst in zijn vergaderingen

Met een pistool door de stad

de bestedingen en financieringen op kwaliteit, haalbaarheid en relevantie. Deze toetsing vindt plaats op basis van het projectoverzicht en de

Steun Frank

Maak hem de hardloopheld

projectbeschrijvingen zoals deze bij wijze van aanvraag ingediend worden. De uitvoerende entiteiten zelf hanteren erkende kwaliteitssystemen om een verantwoorde besteding van fondsen te waarborgen. In het hoofdstuk kwaliteitsbeleid worden die nader beschreven. Toelichting op onze fondsenwervende activiteiten

• Collectes kerstfeestvieringen; Elk jaar houden korpsen van het Leger des Heils plaatselijke ‘kerstpottenacties’ onder andere ten behoeve van hun kerstvieringen en andere sociaal maatschappelijke activiteiten.

George is weer vrij Achterop vertelt hij over zijn toekomst


87

88

• Landelijke huis-aan-huiscollecte In 2010 is gestart met het opzetten van een nieuwe landelijke huis-aanhuiscollecte. Het lidmaatschap van de stichting Collecteplan is aangevraagd en verkregen per 2011. Per 2012 heeft het Leger des Heils weer een vaste plaats op het landelijk collecterooster. In 2010 en 2011 is veel tijd en aandacht besteed aan het ondersteunen van de bestaande lokale collectes die veelal in het teken stonden van kerstvieringen. In de nieuwe organisatie is deze doelstelling verbreed naar ‘sociaal maatschappelijke activiteiten’. Per 2011 hebben vrijwel alle lokale korpsen deelgenomen aan de nieuwe huis-aan-huiscollecte. Naast een fondsenwervende doelstelling heeft de nieuwe collecte ook tot doel om als Leger des Heils weer zichtbaar en herkenbaar te zijn voor het publiek en om nieuwe contacten te leggen met het publiek. • Inkomsten uit donaties via directmailacties Onder deze noemer vallen themamailings, prospectmailings en mailings om inactieve donateurs op te roepen weer te gaan doneren. In het verleden werden jaarlijks vier standaardmailings met een vaste adresselectie verzonden. In 2011 ging het om bijna twintig mailings met verschillende doelgroepen en afwijkende mailpacks.

• Inkomsten uit donaties via incassomachtigingen Het Leger des Heils streeft ernaar zo veel mogelijk donateurs op automatische incasso te krijgen. De werving hiervoor vindt voornamelijk via telemarketing plaats. Hierbij worden drie ‘beltrajecten’ onderscheiden: ‘acceptgiro-donateurs’, inactieve donateurs en nieuwe donateurs. Het doel is steeds gelijk: incidentele donateurs bewegen om donateur met incassomachtiging te worden. • Schenkingen Door middel van een schenkingsakte kan een donateur zich verbinden om gedurende minimaal vijf jaar een vast bedrag te schenken. Dit is voor beide partijen interessant, het Leger des Heils heeft een harde toezegging voor meerdere jaren en de donateur heeft een serieuze aftrekpost op zijn aangifte inkomstenbelasting. Sinds enkele jaren vindt actieve werving hiervoor plaats. Het blijkt dat donateurs het heel prettig vinden vrijblijvend advies te krijgen over hoe hun donatie voor het Leger en henzelf nog meer voordelen kan hebben. • Giften Dit zijn giften van particulieren, bedrijven en vermogensfondsen. Voor de laatste categorie geldt dat deze uitsluitend op specifieke projecten worden toegekend

na een soms complex aanvraagtraject.

Gedragscode

Giften in natura worden zoveel mogelijk

Het Leger des Heils stelt hoge eisen aan de

gekapitaliseerd in het jaar van ontvangst.

wijze waarop, en de intensiteit waarmee,

• Nalatenschappen Inkomsten uit nalatenschappen zijn moeilijk te voorspellen. De uitkomsten zitten de laatste jaren boven 9 miljoen, dit is hoopgevend. De tijd zal leren of dit toch eenmalige uitschieters zijn of een voorbode van een structurele toename. De acties op het terrein van werving blijven noodzakelijk om structureel meer inkomsten uit nalatenschappen te verkrijgen. De resultaten hiervan zullen pas op middellange termijn zichtbaar zijn. De opbrengsten worden verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Pas in het jaar waarin de nalatenschap daadwerkelijk ontvangen is, wordt deze toegedeeld aan de doelstelling. • Bijdrage uit de kledinginzameling door Leger des Heils ReShare BV Leger des Heils ReShare BV stelt jaarlijks een vast bedrag per kilogram ingezamelde kleding ter beschikking aan hulpverlening door het Leger des Heils. In 2010 ging het om vijf eurocent per ingezamelde kilo kleding. Voor 2011 is deze eveneens vastgesteld op vijf eurocent per kilogram.

fondsen worden geworven. De afdeling Fondsenwerving & Marketing houdt zich dan ook aan de gedragscode voor fondsenwervers van het Instituut Fondsenwerving. Belangrijke elementen uit deze gedragscode zijn:

• respect voor privacy en keuzevrijheid van de donateur; • het publieke vertrouwen mag niet beschaamd worden; • naleving van Nederlandse weten regelgeving; • geen persoonlijk winstbejag; • verstrekking van alle relevante informatie aan het publiek. Tevens is het Leger des Heils lid van de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) en is als zodanig gehouden aan de afspraken en besluiten die binnen de VFI zijn genomen. Een onderdeel daarvan is de Code Wijffels, een code voor goed bestuur die geïntegreerd is in de nieuwe richtlijn 650 van het CBF-keurmerk. Kwaliteit en klachtenverantwoording Het Leger des Heils heeft kwaliteit, betrouwbaarheid en transparantie hoog in het vaandel staan. Stichting Leger des Heils Fondsenwerving beschikt over het Keurmerk


klachtenprocedure is vastgelegd dat een

Vereniging van Fondsenwervende Instellingen

klacht uiterlijk binnen twee weken na

(VFI). De door VFI ontwikkelde gedragscode,

ontvangst van de klacht in behandeling moet

en de daarbij behorende uitgangspunten,

worden genomen en dat de doorlooptijd van

worden door het Leger des Heils gehanteerd

een klacht nooit langer dan een maand mag

bij al zijn fondsenwervende activiteiten. De

zijn. Als de klacht binnen dit tijdsbestek

VFI lidinstellingen stellen dat hun handelen

onverhoopt niet kan worden behandeld,

dient te worden bepaald door een aantal

ontvangt de klager zo spoedig mogelijk

leidende beginselen, zogenaamde basis-

informatie over de verwachte werkwijze en

waarden. Deze basiswaarden zijn respect,

tijdsduur van de afhandeling.

openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit.

In 2011 zijn 2,5 miljoen mailpacks verspreid,

Financieel

CBF en is sinds vele jaren actief lid van de

waarvan 1,5 miljoen aan actieve donateurs Onderdeel van het kwaliteitsbeleid van de

en 1 miljoen aan potentiële donateurs. In

stichting Leger des Heils Fondsenwerving is

totaal zijn 200 klachten geregistreerd. De

een heldere klachtenprocedure. Een klacht is

registratie betreft schriftelijke klachten en

een uiting van ontevredenheid die voortkomt

klachten via email. Van deze klachten heeft

uit een verschil tussen ervaring en

het merendeel betrekking op het aantal

verwachting. Vragen en opmerkingen zijn in

mailings. Voor donateurs die dat willen kan

beginsel geen klachten. Toch kan de

de frequentie naar wens ingesteld worden.

oorsprong van de vraag of opmerking in

De overige klachten waren zeer divers van

teleurstelling of ontevredenheid liggen. In dit

karakter en lopen uiteen van klachten over

soort situaties is het van belang om door te

bejegening bij telemarketing tot aan

vragen en de vraag eventueel als klacht te

bezwaren over het vestigen van voor-

behandelen. De klachtenprocedure waarover

zieningen van het Leger des Heils in de

de stichting Leger des Heils Fondsenwerving

directe woonomgeving van de donateur. Het

beschikt, is in 2008 geactualiseerd. Klachten

gaat hier echter om zeer geringe aantallen

die binnenkomen, worden centraal gedocu-

die het op dit moment niet rechtvaardigen

menteerd in een klachtenregister. De

om het beleid daarop actief bij te stellen.

binnengekomen klachten worden periodiek

Bij de behandeling van klachten is het

geanalyseerd en opgevolgd en gerappor-

uitgangspunt dat de donateur gelijk heeft.

teerd aan de directie.

Aanpassingen worden op maat en naar

Zonodig wordt het beleid bijgesteld en

wens uitgevoerd.

89

n

worden procedures aangescherpt. In de


Leger des Heils ReShare Overzicht van de bijdrage van Leger des Heils ReShare aan het goede doel Exploitatie 2011 x € 1.000

Leger des Heils ReShare zamelt gebruikte kleding en andere soorten textiel in. Deze inzameling levert financiële middelen

Exploitatie 2010 x € 1.000



Directe bijdragen

op. Hiermee wordt het werk van het Leger des Heils in

Bijdrage aan Leger des Heils Fondsenwerving

binnen- en buitenland ondersteund.

Ondersteuning overige Leger des Heils-projecten

173

197

227

210

125 298

125 322

125 352

153 363

194

209

217

112

190 384

171 380

92 309

92 204

682

702

661

567

Indirecte bijdragen

90

Lichte daling in netto inzameling;

Trend: stijging van de kostprijs

stijging in verkoopprijzen

De kostprijs in 2011 is met ruim 10%

De lichte daling (2010) van het inzamelvolume,

gestegen als gevolg van hogere inkoop-

heeft zich in 2011 voortgezet. Marktanalyse

prijzen. De in 2010 aangekondigde trend van

onder andere inzamelaars leert dat dit een

verminderde charitatieve overeenkomsten en

landelijke trend is. Het totaal door Leger des

volume is duidelijk zichtbaar geworden in

Heils ReShare ingezamelde volume in 2011

2011. Voor het deel charitatief ingezameld

is 25,5 miljoen kilo. Dit is 1,8% minder dan in

textiel hoeft geen vergoeding te worden

2010 werd ingezameld. De landelijke afname

betaald aan een gemeente of andere partij.

Vergoeding aan Leger des Heils-korpsen Ondersteuning arbeidsre-integratie

Totaal bijdragen aan het goede doel

Resultaat textielinzameling na aftrek van bijdragen aan het goede doel Exploitatie 2011 x € 1.000

in volume heeft geresulteerd in een verdere versterking van de vragende markt.

Innovatie

Als gevolg hiervan heeft Leger des Heils

Het jaar 2011 heeft in het teken gestaan van

ReShare kans gezien de afzetprijs met 6,8%

innovatie en verdere professionalisering. De

te laten stijgen.

implementatie van de nieuwe ERP-software

Nettoresultaat


9

-196 *



-51

494

en het hiermee verder optimaliseren van de fysieke operatie, zullen in 2012 moeten leiden tot kostenbesparingen en tevens een bijdrage moeten leveren aan de milieudoelstelling voor reductie van de CO2-uitstoot. Halverwege 2011 is de de textielinzameling van het Leger des Heils ISO 9001 (Kwaliteit) en 14001 (Milieu) gecertificeerd.


Rendement textielinzameling In 2011 heeft Leger des Heils ReShare € 682.000 opgebracht voor de eerstelijns

Financieel

hulpverleningsprojecten van de korpsen, arbeidsre-integratieprojecten en projecten van het Leger des Heils, zoals een project voor weeskinderen in Honduras en de ondersteuning van hulpverleningprojecten in Kharkov en Lviv in de Oekraïne. Daarnaast heeft de textielinzameling van het Leger des Heils in totaal € 1.205.000 bijgedragen aan de Nederlandse samenleving. Deze gelden worden overgemaakt aan gemeenten en onder meer ingezet

91

voor de verlaging van de afvalstoffenheffing of het ondersteunen van lokale arbeidsreintegratieprojecten. In totaal heeft Leger des Heils ReShare in 2011 € 1.887.000 bijgedragen aan de Nederlandse samenleving en het goede doel. Milieurendement De CO2-besparing die Leger des Heils ReShare in 2011 door hergebruik van textiel heeft gerealiseerd, bedraagt ruim 72,8 miljoen kilogram. Deze besparing wordt bereikt door kleren opnieuw te dragen, waardoor geen nieuwe kleding hoeft te worden geproduceerd.

n


Ontwikkelingswerk toen en nu in Congo Congo. Het is de naam van twee landen in Afrika, eigenlijk een werelddeel op zich. “Immens groot en ongelooflijk boeiend,” zegt Jan Janssen (54), project officer bij de afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking (IOS).

[ INTERVIEW ]

92

Bij het Leger zijn je medicijnen gezegend

IOS ondersteunt en begeleidt sinds enkele jaren ontwikkelingswerk in deze regio. Maar de banden tussen Nederlandse Legermensen en Congo gaan veel verder terug, zoals blijkt uit het verhaal van majoor Nel Verstoep. Janssen: “Sinds 2007 zit ik bij het Leger in

Verstoep: “In november 1969 reisde ik af

Verstoep: “Op mijn veertiende wist ik al dat

Nederland, eerst als personeelsmedewerker,

naar Brazzaville, de hoofdstad van de

ik als verpleegster naar Afrika zou gaan.

maar toen ik na enkele maanden een

Republiek Congo. Acht jaar heb ik in dat land

Noem het een roeping, al was ik toen nog

vacature bij IOS zag, dacht ik: dat is het! De

gewerkt. Het Zwitserse Leger des Heils had

niet tot geloof gekomen. Dat gebeurde op

afdeling zat net in een belangrijke

daar een gezondheidscentrum: een klein

mijn zeventiende. Een jaar later begon ik de

overgangsfase. Tot die tijd hielden we ons

ziekenhuisje, een kraamkliniek en een kliniek

verpleegstersopleiding en vroeg ik God of Hij

alleen bezig met de financiering van

voor ambulante zorg. Het werk omvatte veel

de juiste deuren voor mij wilde openen. Nog

projecten. Projectondersteuning gebeurde

meer dan waarvoor ik was opgeleid. Ik kwam

tijdens mijn opleiding leerde ik het Leger des

vanuit het Internationaal Hoofdkantoor in

als verpleegster, maar stelde nu diagnoses,

Heils kennen. Heilssoldaten kwamen zingen

London. Nu begeleiden en ondersteunen we

schreef medicijnen voor en reed rond in de

in het ziekenhuis waar ik werkte. Hun

zelf de projecten die we financieren. Dat is

ambulance. Ook leidde ik nieuwe kraamver-

geloofsbeleving en werkwijze sprak mij aan.

veel efficiënter. En mooier, omdat wij door die

pleegsters op. Dat moest wel, want zelf

Ik werd heilssoldaat, volgde de officiersop-

betrokkenheid onszelf en onze achterban in

kwam ik niet aan dat werk toe. Daarnaast gaf

leiding en na nog een jaar verloskunde was

contact brengen met zo veel mensen in

ik les op school en verzorgde ik elke zondag

ik klaar voor Afrika.”

andere landen.”

een dienst in het kapelletje op het terrein.”


Zo ging dat...

Janssen: “Het Leger heeft vierhonderd

vanwege de golf van geweld die door de

scholen en ruim vierduizend werknemers in

regio ging. Gelukkig is het sinds 2010 weer

het land. Ze staan bekend als betrokken

open en kan het werk worden voortgezet.

mensen. Dat is erg belangrijk, zeker wanneer

Maar we zitten ook in het andere Congo, de

je met kwetsbare groepen werkt. In onze

DRC (Democratische Republiek Congo), als

programma’s hebben we bijzondere

onderdeel van een alliantie van ontwikke-

aandacht voor meisjes en jonge moeders.

lingsorganisaties. In het oosten van dat land

Samen met het War Trauma Fund helpen we

werkt het Congolese Leger des Heils met vijf

slachtoffers van verkrachtingen om hun

andere lokale organisaties aan het verbeteren

ervaringen te boven te komen. Een ander

van onderwijs en gezondheidszorg. Ze

mooi project vormen de vaktrainingen voor

bouwen er vijf scholen en twee gezondheids-

voormalige prostituees. Die zijn mogelijk

centra en verzorgen trainingen voor leraren

gemaakt door de opbrengst van de kerst-

en de medische staf. Op het gebied van

potten in Nederland. Een sterk punt bij al dit

gezondheid wordt er ook veel gedaan aan

werk is dat we Gods liefde uitdragen naar

voorlichting. Het idee is dat de twee nieuwe

iedereen, zonder onderscheid. En we zijn er

klinieken op hun beurt gezondheidscomités

voor, tijdens en na een crisis.”

Financieel

Janssen: “Yangui is jaren dicht geweest,

in de dorpen gaan ondersteunen.” Verstoep: “We zitten op ‘grassroot level’,

1966 Eva den Hartog in Belgisch Kongo

Verstoep: “Satellietklinieken noemden wij

dicht bij de mensen. Dat spreekt aan. En

dat. In 1977 ben ik ook naar de DRC gegaan.

inderdaad, het Leger is goed georganiseerd.

De Belgische heilsofficier adjudant (en later commissioner) Henri Bequet start

Daar reisde ik als waarnemer van kliniek naar

Ze weten heel goed wat er moet gebeuren,

in 1934 met het korpswerk in de Belgische kolonie. Koning Leopold III verleent

kliniek: drie maanden hier, drie maanden

maar missen vaak de middelen. Daarom is

het Leger des Heils twee jaar later, op 21 februari 1936, een wettelijke status. in

daar. Uiteindelijk ben ik in Kasangulu in de

ondersteuning zo belangrijk.”

1937 steekt het Leger vanuit Leopoldville, de Congo-rivier over naar ‘het

provincie Bas-Congo gebleven. Daar zijn we

andere Congo’: Congo Brazzaville en vormt sinds december 1960 een

vanuit een kliniek begonnen met preventieve

Janssen: “Congo is immens groot en

geneeskunde: de dorpen in om voorlichting

ongelooflijk boeiend. Helaas zijn er veel

te geven, over seksualiteit, zwangerschap en

schrijnende situaties, maar ik ben onder de

Het geografisch veel grotere Congo (Zaire), tegenwoordig Democratische

voeding. Nu hadden we een groot stuk land

indruk van de veerkracht en de blijheid van

Republiek Congo, is niet alleen geografisch zeer uitgestrekt maar kent ook een

rondom de kliniek. We legden er groente-

de mensen.”

groot aantal activiteiten, met name gericht op het onderwijs. De Leger des

zelfstandig Leger des Heils territorie.

tuinen aan, waar moeders anderhalf uur per

Heils scholen geven tegenwoordig aan meer dan 100.000 kinderen onderwijs

dag kwamen werken. Ook de vaccinatiepro-

Verstoep: “Ja, die blijheid zal ik ook nooit

gramma’s liepen goed. En omdat we elke

vergeten. Als ik wat jonger was, zou ik er zo

dag een dagopening in de wachtruimte

weer naartoe gaan.”

en hebben bijna 5.000 leerkrachten en ondersteunende staf in dienst. n

Het Leger des Heils in de Democratische Republiek Congo heeft 29 klinieken

hielden, zeiden de mensen: bij het Leger zijn

en ziekenhuizen waar basis gezondheidszorg wordt geboden. Daarnaast wordt

je medicijnen gezegend.”

ook zorg geboden aan moeder en kind.


93

Beleggingsbeleid Beleggingsrendement Het gerealiseerde beleggingsrendement

De Stichting Leger des Heils beheert het belegde vermogen voor alle onderdelen en

bedroeg 9,0% op de beleggingen van de reservepositie (vorig jaar 5,1%).

activiteiten van het Leger des Heils in Nederland. Eind 2011 bedroegen de beleggingen

Het beleggingsresultaat geschoond voor de eenmalige beleggingsbate uit de verkoop van

€ 71 miljoen (vorig jaar € 88 miljoen) met de opmerking dat eind 2011 een groot deel aan

de nominale portefeuille staatsobligaties

belegd vermogen bestaat uit liquide middelen.

bedroeg ongeveer 4,5% in vergelijking met begroot rendement voor 2011 van 3,5%. Het rendement op de beleggingen van het

94

Het Leger des Heils streeft naar een

Het Leger des Heils maakt, naast de

De beleggingen in effecten inzake de Leger

retraitefonds bedroeg 5,0% (vorig jaar 8,0%),

maximaal financieel rendement op zijn

expertise van zijn externe vermogens-

des Heils reservepositie, zijn gedaald van

slechts gering afwijkend ten opzichte van de

portefeuille gebaseerd op een defensieve

beheerders, gebruik van de algemene

€ 47,5 miljoen tot € 19,9 miljoen, met name

lange termijnverwachting van 5,6%.

strategie. In de keuze tussen financieel

advisering van een extern bureau,

door het liquide houden van grote bedragen,

rendement en toepassing van de uitsluitingen

IBS-Vermogensbeheer te Amsterdam.

zoals nader uiteengezet in dit hoofdstuk.

Het Leger des Heils heeft in 2009 een

wordt ondubbelzinnig gekozen voor toepassing van de ethische normen.

nieuwe richting gekozen die ook extern is De beleggingen zijn (in miljoenen euro’s)

gecommuniceerd. De gewijzigde besluit-

nader onder te verdelen in:

vorming was noodzakelijk omdat vanuit het

De externe vermogensbeheerders rapporteren maandelijks aan het Leger des Heils.

publiek en de media in toenemende mate Beleggingen

in miljoenen euro’s

Ten minste drie maal per jaar wordt het

beleggingsrol van het Leger des Heils. Met

beleggingsbeleid geëvalueerd met de vaste

Ultimo 2011

name de economische onzekerheden, de

Ultimo 2010

interne financieel deskundigen, aangevuld met de externe vermogensbeheerders. Deze evaluatie betreft de behaalde resultaten, de duurzaamheidsscreening, vooruitzichten en de bijzonderheden.

bankencrisis en het verlies aan morele Beleggingen reservepositie - Beleggingen in onroerend goed - Beleggingen in effecten - Liquiditeiten

Ten minste acht maal per jaar worden de beleggingsresultaten, duurzaamheids-

Beleggingen retraitefonds

1,7 19,9 26,2 47,8

4,4 47,5 9,6 61,5

23,3

21,5

screening en de algemene ontwikkelingen door de Financieel Secretaris verantwoord aan de Territoriale Financiële Raad (TFR).

negatieve signalen werden geuit over de

geloofwaardigheid van meerdere grote ondernemingen, maken het beleggen in aandelen voor het Leger des Heils nu niet wenselijk. In die keuze is rekening gehouden met een daling van de gemiddelde inkomsten als direct gevolg van een portefeuille zonder zakelijke waarden.

Totaal

71,1

83,0


De keuze voor deze vermogensbeheerders is

Binnen het kader van het beleggingsbeleid is

gebaseerd op historische resultaten van de

eind 2011, met het oog op de turbulente

portefeuilles, de kwaliteit van rapportage,

ontwikkelingen op de financiële markten,

duurzaamheidsscreening en beheerskosten.

Financieel

voor beheerskosten en bedroeg ruim 3,5%.

besloten de nominale portefeuille te verkopen. Met name de aanhoudende daling

Voor de externe vergelijking van de

van het rendement op AAA-staatsobligaties

beleggingsresultaten wordt gebruikgemaakt

in combinatie met de risicobeoordeling van

van de navolgende indices:

dit soort staatsobligaties leidde tot de keuze

• Vastrentende waarden: EFFAS Euro Bond Indices Government all • Aandelen en beleggingsfondsen: 80% MSCI Europe en 20% MSCI World (euro hedged) • (Indirect) onroerend goed: EPRA Euro zone net return

om deze beleggingen te liquideren in afwachting van meer ‘normale’ financiële markten. De verkoopopbrengst van ruim € 28 miljoen, waarin begrepen een incidentele boekwinst van € 1,9 miljoen is tijdelijk gestald, verdeeld over een aantal Nederlandse financiële instellingen met een goede solvabiliteit. In januari 2012 is aan

Beleggingsbeleid retraitefonds

IBS-Vermogensbeheer advies gevraagd

De portefeuilleopzet van het retraitefonds is

over mogelijke aanpassingen voor het

ongewijzigd gebleven en gebaseerd op een

toekomstige beleggingsbeleid.

portefeuilleverdeling van 75% obligaties en

Na bespreking van de eerste adviesrap-

25% aandelen.

portage is een vervolgadvies gevraagd, waarbij ook de reguliere vermogensbe-

Het rendement over 2011 was gezien de

De verwachting is dat het lange termijn

om steeds een ladderportefeuille aan te

heerders (Schretlen & Co en Staalbankiers)

moeilijke marktomstandigheden goed te

rendement van de beleggingsportefeuille

houden bestaande uit 10 jaarporties van

zijn betrokken.

noemen (5%). De analyse achter de

door bovengenoemde maatregelen daalt van

€ 2,6 miljoen vervallend per jaar.

5,6% per jaar tot 4,5% per jaar. Het risico op

Deze portefeuille wordt in lijn met richtlijn 650

Externe vermogensbeheerders

doelstelling van dit interne fonds een zeker

hevige jaarlijkse fluctuaties in het beleggings-

niet op marktwaarde gewaardeerd, maar op

Het beheer van de beleggingsportefeuille is

gedeelte aandelenbeleggingen nodig heeft

rendement is echter vrijwel verdwenen.

nominale waarde en draagt daarmee bij aan

opgedragen aan twee externe

om op lange termijn (indexatie van) de

een stabieler patroon van beleggingsin-

vermogensbeheerders:

retraite-uitkeringen te kunnen waarborgen.

Tot medio december 2011 werd voor een

komsten. Het nettorendement op dit deel

Het lange termijn doelrendement voor het

bedrag ad € 26 miljoen staatsobligaties een

van de beleggingsportefeuille was gelijk aan

nominale portefeuille beheerd. De opzet was

de couponrente minus een beperkte afslag

• Staalbankiers (retraitefonds en missie gerelateerde investeringen) • Schretlen & Co (staatsobligaties)

portefeuilleverdeling is dat de aard en de

retraitefonds is onveranderd (5,6%).


95

96

Sociaal verantwoord beleggen

bedraagt dan 5% van de ondernemings-

gegeven aan deze focus. Vervolgens hoefde

Institutional Microfinance Fund I en II. Tevens

Het Leger des Heils heeft al vele jaren

omzet of als het onderdeel in sterke mate

slechts incidenteel geïntervenieerd te worden

heeft het Leger des Heils een belang in de

geleden gekozen om zijn grondbeginselen

bepalend kan worden geacht.

door verkoop van een fonds uit de porte-

(Afrikaanse) microkredietbank Musoni. Na

ook in zijn beleggingsbeleid zichtbaar te

Sedert 2006 heeft het Leger des Heils de

feuille. De werkwijze lijkt goed ontwikkeld te

bijstorting van € 200.000,- is in 2011 het

maken. Dit leidde ertoe dat geen beleg-

periodieke screening op ESG-aspecten

zijn, met de kanttekening dat het Leger des

aandelenbelang in Musoni gestegen. Dit

gingen waren toegestaan in wapenindustrie,

(‘environmental, social and governance’)

Heils geen behoefte heeft om actief als

belang in de Afrikaanse bank zal naar

alcohol, tabak en pornografie.

uitbesteed aan het researchbureau

‘aandeelhouderactivist’ op te treden, waar

verwachting verwateren door toetreding van

Systainalitics te Zeist. Dit onderzoeksinstituut

sommige andere maatschappelijke organi-

nieuwe sterke internationale aandeelhouders

Deze keuzes zijn naderhand uitgebreid tot de

is gespecialiseerd in het verkrijgen en

saties die keuze wel hebben gemaakt.

en een herstructurering van de

navolgende uitsluitinglijst:

toepassen van ethische beoordelingen van

• • • • •

Tabak;

ondernemingen en staten. De screening is

Het Leger des Heils ontvangt maandelijks

De huidige portefeuille missiegerelateerde

Alcohol;

samen te vatten als enerzijds het effectief

informatie van Systainalitics, waarbij inzicht

investeringen kan worden uitgebreid tot

Pornografie en goedkoop amusement;

bewaken van de ethische uitsluitingen en

wordt gegeven in het totaalprofiel van de

€ 5 miljoen. Het Leger des Heils heeft zijn

Gokken;

anderzijds het vermijden van beleggingen in

beleggingsportefeuille, alsmede eventuele

externe vermogensbeheerders gevraagd de

Wapen- en oorlogsindustrie (incl.

de slechter scorenden (op ethisch gebied) in

signaleringen van overschrijding van de

mogelijkheden te onderzoeken om actief te

toeleveranciers);

de betreffende sector.

ethische beleggingsnormen.

beleggen in gebieden die rechtstreeks

De externe vermogensbeheerders hebben in

samenvallen met de doelstellingen van de

In 2010 heeft het Leger des Heils besloten

hun mandaat instructie gekregen om deze

organisatie. Begin 2012 is door het Leger

tot een aanscherping van de ethische

signaleringen adequaat te verwerken door

des Heils een lidmaatschaps- en beleggings-

normering. Voortaan wordt positief gekozen

dat betreffende fonds te verkopen.

relatie aangegaan met Oikocredit Nederland

• Fraude en corruptie; • Kinderarbeid, discriminatie en schending van mensenrechten; • Ernstige milieudelicten; • Aanwezigheid in ‘gevoelige’ landen.

eigendomsstructuur.

uit de 40% beste ondernemingen van de

en Oikocredit International. Vooralsnog zijn

sector in plaats van het vermijden van

Eind 2011 heeft het Leger des Heils voor

de geïnvesteerde bedragen beperkt van

De uitsluitingen zijn van toepassing als de

beleggen in de 10% slechtst presterende

€ 2 miljoen belegd in een aantal microkrediet

omvang (€ 200.000).

voor de uitsluiting relevante omzet meer

ondernemingen. In 2011 is nadere uitwerking

fondsen, o.a. van Triodos en SNS

n


Interne Risicoanalyse productieruimte die niet benut wordt, wat

De aanpassingen van het zorgstelsel in Nederland vorderen gestaag. Voor aanbieders van

Heils, wordt deze herziening aangestuurd vanuit verschillende bestuurlijke kaders. Hierdoor ontstaan nieuwe risico’s met betrekking tot de welzijns- en gezondheidszorg van de organisatie en komen bestaande risico’s in een ander perspectief te staan.

Activiteiten op het gebied van welzijns- en gezondheidszorg

Het merendeel van de zorg/begeleiding/ behandeling/toezicht dat het Leger des

Het risico van marktwerking in de zorg De toenemende marktwerking in de welzijns- en gezondheidszorg maakt het noodzakelijk dat activiteiten van (werkeenheden van) het Leger des Heils meer gerelateerd worden aan de hulpvragen van individuele cliënten. Voor veel activiteiten wordt alleen nog een vergoeding ontvangen als er daadwerkelijk individuele zorg verleend is aan de cliënt, dit gebeurt binnen de vooraf afgesproken/geïndiceerde kaders waarin deze zorg ook als zodanig is geregistreerd. Dit heeft de volgende consequenties:

• De bekostiging van zorg is (meer) gebaseerd op de geleverde prestatie of het behaalde resultaat, dit betekent: -- dat de financiering meer zal gaan plaatsvinden op basis van prestaties in plaats van een vast budget; -- dat meer onderhandeld moet worden

over de prijs van zorg - hiervoor is inzicht in de kostprijs van belang; -- dat het mogelijk moet zijn per product de prijs en kwaliteit te vergelijken. • Er moet ingespeeld worden op een (meer) fluctuerende vraag. Dit vraagt flexibiliteit met betrekking tot de inzet van mensen en middelen. Een flexibele(re) en efficiënte(re) planning van personeel is noodzakelijk. • De overheid stelt steeds stringenter en dwingender eisen aan de registratie en facturering van de zorg. Dit brengt met zich mee dat de informatiehuishouding hierop voortdurend moet worden aangepast. • Er tekent zich verder een tendens af dat binnen inkoopcontracten/ productieafspraken kavels worden aangebracht die voor een verdere versnippering zorgen.

Heils biedt, wordt bekostigd via aan cliënten toegekende indicaties/verwijzingen/diagnoses/vonnissen. Elke geleverde prestatie/dienst moet voldoen aan bepaalde kwaliteitscriteria. Op cliëntniveau moeten de afzonderlijke geleverde prestaties/diensten gefactureerd worden en afhankelijk van de van toepassing zijnde overheidskaders moet de daarbij behorende informatie geleverd worden aan instanties die eigen bijdragen van cliënten innen, respectievelijk moet het Leger zelf eigen bijdragen innen. Omdat het Leger des Heils zich richt op cliënten die vaak meerdere problemen hebben, is de compliance-omgeving van de organisatie zeer complex. Onvoldoende beheersing van dit terrein leidt tot inzet van personele kosten die niet vergoed worden en (andere)

in de toekomst.

• Om dit ondernemingsrisico te beheersen, wordt in de komende jaren op het terrein van de bedrijfsvoering het programma aangepast. Dit programma bevat o.a. de volgende elementen: -- voortdurende kostprijs(opbouw)analyse van zowel eind- als (interne) deelproducten; -- volledige urenregistratie zowel binnen het primaire- als het secundaire proces; -- verbeteren van de zorgplanning; -- flexibilisering van personeel (medewerkers zijn inzetbaar op meerdere afdelingen, voor meerdere producten); -- verbeteren van de informatiehuishouding; -- interne benchmarking en het traceren van ’best practices’; -- in kaart brengen van mogelijkheden tot kostenefficiency en doorvoeren van bezuinigingen; -- opstellen van een kader voor een doorlopend sociaal plan om (eventuele) personele gevolgen van het verlies van opdrachten als gevolg van marktwerking/aanbestedingen adequaat te kunnen opvangen; -- groei van het weerstandsvermogen in relatie tot toegenomen ondernemingsrisico;


Financieel

welzijns- en gezondheidszorg die van veel ‘markten’ thuis (moeten) zijn, zoals het Leger des

weer leidt tot een lager productievolume

97

• gelet op de huidige onzekerheden en risico’s verbonden aan marktwerking zal worden onderzocht in hoeverre het verwerven van meer eigen middelen wenselijk is voor het ontplooien van specifieke Leger des Heils activiteiten voor kwetsbare mensen waarvoor vanuit de markt geen aanbod/financiering beschikbaar is.

als uitgangspunt dat wordt aangesloten bij

Onderscheidende criteria hierin ten opzichte

van zijn activiteiten accommodaties nodig.

de eerste behoeften van kwetsbare mensen.

van andere zorgaanbieders zijn:

Zowel aan het huren als aan het bezit hiervan

Daarom aanvaardt de organisatie vooralsnog

• het engagement/partner zijn van mensen zonder helper, gevoed vanuit de combinatie van christelijke identiteit/ gedrevenheid, vasthoudendheid, professionaliteit en imago; -- het integrale aanbod: het vanuit verschillende erkenningen/toelatingen kunnen inzetten van een combinatie van vakdisciplines - met een integrale ontschotte aanpak op alle leefgebieden is de organisatie in staat de situatie van uitsluiting te doorbreken en te werken aan een zinvol perspectief voor cliënten; -- het specialisme in het omgaan met complexe gedragsproblemen die vaak oorzaak zijn van uitval uit de (reguliere) zorg en waar andere zorgaanbieders geen antwoord meer hebben op de hulpvraag of combinatie van gedrag/ ziektebeelden van mensen zonder helper.

zijn risico’s verbonden. Voor huurpanden

dit risico. Wel zal het Leger des Heils zich blijven inzetten voor het tijdig signaleren van dergelijke neveneffecten van de stelselherziening. Het risico van positionering Het Leger des Heils wil voor cliënten het

98

bestaat het risico dat de huurverplichtingen geen gelijke tred houden met de ontwikkeling van de (via de tarieven) ontvangen vergoedingen/subsidies. Voor de eigendomspanden geldt het risico dat de (reële) verkoopwaarde lager is/wordt dan de boekwaarde.

Het risico van wijzigingen in

hoogst haalbare perspectief bieden (erbij

bekostigingssystemen

horen in de samenleving). Het bereiken

Het Leger des Heils richt zich op kwetsbare

hiervan vraagt meer dan alleen het bieden van

groepen in de samenleving. Deze mensen

zorg en hulp. Het vraagt om een innovatieve

hebben te maken met een cumulatie van

en ondernemende aanpak.

risicofactoren en problemen op meerdere

Het vraagt om verbreding van het huidige

leefgebieden. Veel activiteiten van het Leger

aanbod van het Leger. Het vraagt om een

worden dan ook uitgevoerd op de grenzen

gedragsverandering van de hulpverlener

van door de overheid via regelgeving

(sterkere focus op ‘empowerment’ van

afgebakende financieringssystemen.

cliënten), de organisatie (ruimte bieden voor

Het gaat dan met name om de overgangs-

ondernemen, pionieren) en van de samen-

gebieden tussen WMO - AWBZ -

leving (ruimte bieden voor kwetsbare mensen,

Zorgverzekeringswet - Forensische zorg

maatschappelijk ‘geaccepteerd’ gedrag).

- Reclassering - Wet op de Jeugdzorg.

Tegelijkertijd mag deze aanpak er niet toe

Tijdens de fase waarin elementen van

leiden dat ‘Leger des Heils-producten’ door

bestaande regelgeving worden overgeheveld

overheid en financiers niet (meer) herkend

Om de Leger des Heils-aanpak te faciliteren,

en tegelijkertijd worden herzien of afgeschaft,

worden. In de bedrijfsvoering blijft het maken

is een expertisecentrum opgericht.

De waarde van het vastgoed in eigendom is

ontstaat het risico dat er ‘gaten vallen’.

van de vertaalslag naar de reguliere zorgmarkt

Het landelijk expertisecentrum Leger des

onderhevig aan macro-economische

Hierdoor wordt niet alleen, al dan niet tijdelijk,

en financieringssystemen dan ook belangrijk.

Heils vervult een spilfunctie bij concept-

ontwikkelingen. Gegeven de huidige

de toegankelijkheid van hulp en zorg voor

Hiertoe behoort ook het behoud en onder-

ontwikkeling, interne communicatie en

kredietcrisis/economische teruggang bestaat

cliënten van het Leger des Heils bemoeilijkt,

houden van (eisen verbonden aan) de

trainingen gerelateerd aan deze karakteris-

het risico, dat de marktwaarde van het

maar blijken geleverde hulp en zorg (achteraf)

erkenningen en toelatingen.

tieke aanpak.

vastgoed lager wordt dan de boekwaarde.

Voorzien wordt dat de opbrengsten van de activiteiten, die vanuit huurpanden worden gedaan, in de komende jaren niet zodanig wijzigen dat niet aan de huurverplichtingen zou kunnen worden voldaan. Om het risico van boekverlies te beheersen, wordt afgeschreven op de eigendomspanden ten laste van de exploitatierekening. Om de (veiligheids)risico’s verbonden aan de accommodaties die in gebruik zijn te beheersen, voert DTZ-Zadelhoff jaarlijks bij alle accommodaties een audit uit. Verder taxeert DTZ-Zadelhoff jaarlijks de waarde van de accommodaties die eigendom zijn.

niet aan de (nieuwe) formele kaders te

Een eventueel boekverlies manifesteert zich

voldoen. Declaratie van de geleverde hulp en

Om dit te bewerkstelligen heeft het Leger

Het risico van vastgoed

op het moment dat accommodaties worden

zorg is dan niet mogelijk. Het Leger hanteert

des Heils een eigen aanpak geïntroduceerd.

Het Leger des Heils heeft voor de uitvoering

verkocht.


Sinds 2009 is sprake van een transitiefase

eigendomspanden als huurpanden) lagen de

in de vorm van hypothecair krediet, aange-

voor de bekostiging vanuit de AWBZ voor de

vastgoedrisico’s al bij het Leger des Heils en

trokken. Deze leningenportefeuille heeft een

materiële vaste activa die tot en met

leidt de invoering van de NHC in de integrale

langdurig karakter. Het Leger loopt rente-

Afnemend aantal kerkelijke leden

31 december 2011 in aanmerking kwamen

tarieven tot een verandering van de hoogte

risico op de momenten van renteherziening

De belangstelling in de maatschappij voor

voor integrale nacalculatie (zogenaamd

en volatiliteit (op basis van zorgzwaarte) van

van de opgenomen leningen. Om te bepalen

religie en spiritualiteit is misschien wel groter

“vergunningsplichtig WTZi vastgoed”). Dit in

de kapitaallastenvergoeding.

welke renterisico’s in enig jaar gelopen

dan ooit tevoren. Tegelijkertijd is er terughou-

worden, zijn de data van de renteherzie-

dendheid te bespeuren om spiritualiteit te

per 1 januari 2012 vervangen door een

Het Leger des Heils heeft om deze reden een

ningen van de hele leningenportefeuille in

beleven binnen institutionele kaders, zoals

systeem van prestatiebekostiging.

integrale analyse uitgevoerd op de impact

kaart gebracht. Overwogen is om rente-

bijvoorbeeld kerken. Het Leger des Heils

Kapitaallasten op deze panden worden

van de invoering van de NHC voor zowel

instrumenten als een ‘paraplu’ over de

heeft een eigen cultuur en traditie. Dit kan

voortaan bekostigd via een normatieve

eigendomspanden als huurpanden. Op basis

gehele leningenportefeuille in te zetten,

zowel aantrekkelijk als belemmerend zijn

huisvestingscomponent (NHC) in de integrale

van deze analyse heeft het Leger geconclu-

waardoor er een evenwichtige spreiding in

voor nieuwe leden. De uitdaging voor het

tarieven, waarbij tot 2018 een overgangs-

deerd dat de invoering van de NHC niet tot

het renterisico zou kunnen worden bereikt.

kerkelijk werk van het Leger des Heils is dan

regeling geldt waarin de nacalculatie van

een lagere kapitaallastenvergoeding leidt dan

Hiervan is echter afgezien omdat dit

ook om met behoud van waarden en

kapitaallasten wordt afgebouwd en de

de oude regeling, met uitzondering van een

specifieke beheercapaciteit vergt, en omdat

normen, missie en identiteit, innovatieve

vergoeding op basis van NHC wordt

gehuurde grootschalige voorziening

dit de directe relatie tussen afzonderlijke

activiteiten te ontwikkelen die een brug slaan

opgebouwd. Hierdoor zijn voor de categorie

waarvoor tot en met 2011 een nacalcu-

vaste activa met de hiervoor aangetrokken

naar mensen om op een eigentijdse wijze

vastgoed met nacalculeerbare kapitaalslasten

leerbare kapitaallastenvergoeding werd

leningen zou verbreken.

kerkelijk actief te worden.

(zowel voor eigendomspanden als

ontvangen. Voor dit pand heeft de NZA aan

huurpanden) de risico’s op vastgoed

het Leger des Heils een vergoeding

In de huidige financiële markt is de rente (nog

De afname van het ledenaantal van het

overgedragen aan het Leger des Heils. Deze

toegekend ter compensatie van de negatieve

altijd) laag. Op momenten dat dit mogelijk is,

kerkgenootschap is in voorgaande jaren

risico’s omvatten exploitatierisico’s (leegstand,

impact van de NHC. Deze compensatie-

wordt er bij aangaan van nieuwe rentevastpe-

beperkt gebleven tot ongeveer 2-3% per

onderbezetting), marktontwikkelingsrisico’s

vergoeding zal in samenspraak met de

riodes voor gekozen om deze zoveel mogelijk

jaar. Ondanks de samenvoeging van korpsen

en hierdoor het risico van duurzame waarde-

verhuurder moeten leiden tot een lagere

gelijk te stellen aan het restant van de

in 2010 en 2011 is de daling van het aantal

vermindering of verlieslatende huurcontracten

toekomstige huur.

resterende looptijd van betreffende leningen.

kerkelijke leden gelijk gebleven en is het

Het Leger des Heils zal ook voor nog niet

Intern heeft het Leger des Heils stand-by

gendienst stabiel bij een kleiner aantal

Voor Kleinschalige Woonvoorzieningen gold

afgeschreven restwaarden van gesloopte

kredietfaciliteiten beschikbaar voor de

korpsen. De organisatie wil vanuit haar

tot 31 december 2011 een AWBZ kapitaal-

panden, indien van toepassing, een beroep

doelstelling, waarbij de interne rente wordt

missionaire grondslag echter het aantal

lastenvergoeding op basis van het aantal

doen op de compensatieregeling van de NZA.

bepaald op de marktrente op moment van

kerkelijk betrokken personen zien groeien.

opname.

Het kerkgenootschap heeft vanaf 2009

bij structurele exploitatieverliezen.

totaal aantal bezoekers van de zondagmor-

gecontracteerde plaatsen. Met ingang van 2012 is voor deze categorie vastgoed

Renterisico

intensief gewerkt aan een strategieherziening

eveneens sprake van een transitiefase naar

Ter financiering van vaste activa ten behoeve

die moet leiden tot vitalisatie van de

bekostiging door middel van de NHC tot

van de bedrijfsvoering van welzijns- en

kerkelijke gemeenten en betere toerusting

2018. Voor deze panden (zowel

gezondheidszorg wordt vreemd vermogen,

van het lokale (vrijwilligers)kader.


Financieel

beginsel risicoloze bekostigingssysteem is


99

De strategieherziening van het kerkgenoot-

De Nederlandsche Bank heeft in 2008 op

schap concentreert zich op een aantal

basis van door het Leger des Heils overlegde

belangrijke keuzes, zoals de nadruk op

feiten van een niet- afdwingbare pensioen-

’eigenaarschap’ door de lokale leden van de

rechtregeling en de speciale status van het

kerkelijke gemeente, innovatie van

Officiersverbond, besloten dat de

programma’s van evangelisatie, geloofs-

Pensioenwet niet verplicht van toepassing is

verdieping en sociale hulpverlening. Ook is

op het Retraitefonds.

de werving van nieuwe officieren van groot belang ter vervanging van de op retraite

Het Leger des Heils heeft in 2010 gerea-

gestelde collega’s en de gewenste uitbreiding

geerd op de maatschappelijke ontwikkeling

van het aantal officieren in de niet-kerkelijke

van de gemiddeld langere levensduur van de

activiteiten van het Leger des Heils.

Nederlandse bevolking. Na inwinning van advies bij de externe actuaris is gekozen

100

Een aantal taakgroepen, bemenst door

laten eind 2011 een tekort zien van ruim

Deze uitkeringen komen ten laste van de

voor toepassing van de nieuwste actuariële

zowel officieren, andere beroepskrachten en

zeven miljoen euro.

voorziening voor retraitetoelagen. De

tafels van het Actuariële genootschap, de AG

lokaal kader hebben in 2011 de plannen

In 2011 is echter sprake van een positief

voorziening wordt gevoed vanuit doorbelaste

2010-2060 (gepubliceerd op 30 augustus

verder uitgewerkt. In 2012 zullen alle

resultaat van € 730.000. Wanneer de

retraitekosten aan de aanstelling van de

2010). De keuze van deze overlevingstafel

taakgroepen hun werkzaamheden hebben

incidentele boekwinst uit de verkoop van

officieren en door het gerealiseerde beleg-

leidde in 2010 tot een extra kostenpost van

afgerond en zullen eventueel resterende

onroerend goed wordt geëlimineerd, resteert

gingsrendement van de specifieke beleg-

€ 2,2 miljoen.

taken worden ondergebracht in de

in 2011 een beperkt verlies. Voor de

gingen van het retraitefonds.

bestaande organisatie.

komende jaren worden nog aanvullende

De retraitevoorziening is berekend op

De benodigde technische voorziening van

maatregelen gezocht om het pro resto

actuariële grondslagen, maar anders dan bij

het retraitefonds bedraagt eind 2011 volgens

Structureel dekkingstekort

structurele tekort ad € 300.000 per jaar weg

normaal in het maatschappelijk verkeer

de berekeningen van de actuaris nagenoeg

van kerkelijke kosten

te werken. De financiële doelstelling van de

voorkomende pensioenregelingen, is bij het

onveranderd € 25,6 miljoen (vorig jaar € 25,7

De kerkelijke activiteiten worden niet vanuit

Strategieherziening is eind 2011 voor 90%

Leger des Heils de retraite eenzijdig door de

miljoen). De dekkingsgraad (d.w.z.

overheidsgeld gefinancierd, maar door

gerealiseerd.

leiding van het Leger des Heils in de vorm van

verhouding tussen belegde activa en de

Territoriale Financiële Raad (TFR) bij te stellen.

benodigde technische voorziening) steeg van

kerkelijke (leden)bijdragen, de opbrengst van tweedehands textiel, beleggingsopbrengsten

Ontwikkelingen retraitefonds

en een deel van de inkomsten uit nalaten-

Aan Leger des Heils officieren worden, na het

De gemiddelde leeftijd van op retraite

schappen. De jaarlijkse tekorten gedurende

bereiken van de daartoe gestelde leeftijd,

gestelde officieren is ultimo 2011 76,2 jaar en

Het Leger des Heils streeft naar een

voorgaande jaren (gemiddeld € 3,5 miljoen)

retraitetoelagen uitgekeerd. Daarnaast

gelijk aan vorig jaar. Ook de gemiddelde

dekkingsgraad van 120% voor het retraite-

werden steeds afgeboekt van de daarvoor

worden ook aanvullende uitkeringen gedaan

leeftijd van actieve officieren is door de

fonds, waarbij dan aan beleggingen 20%

beschikbare reserves. De vrij beschikbare

aan officieren die voor die datum arbeids-

instroom van een aantal jongere officieren

overwaarde bestaat ten opzichte van het

reserves zijn in 2007 geheel opgebruikt en

ongeschikt zijn geworden.

onveranderd gebleven op 54,3 jaar.

totaal van de actuarieel berekende

91,2% naar 92,4%.


verplichtingen. Deze overwaarde wordt

belangrijk deel van de gewenste ontwikkelings-

wenselijk geacht om ruimte te bieden aan

programma’s gefinancierd met eigen fondsen-

risicodekking vanwege beleggen en stijgende

wervende inkomsten in Nederland.

toelagen ter compensatie van koopkrachtverlies door inflatie.

De internationale ontwikkelingsprojecten verdeelsleutel van het Leger des Heils, die

nieuwste actuariële tafels van het Actuariële

10% van de niet-bestemde inkomsten

Genootschap, de AG 2010-2060, liet het

toekent aan deze doelstelling. Een eventuele

verslagjaar in 2011 opnieuw een negatief

daling van eigen fondsenwervende

sterfteresultaat zien ad € 330.000 (vorig jaar

inkomsten heeft dus direct invloed op de

€ 373.000). Deze kostenpost is direct

beschikbare middelen om nieuwe projecten

verbonden met de langere gemiddelde

en programma’s mogelijk te maken.

Financieel

worden veelal gefinancierd vanuit de interne Ondanks de aanpassing in 2010 naar de

levensduur van officieren in verhouding tot de Nederlandse bevolking. De kostenfactor voor

beleid van het retraitefonds nader te

Internationale ontwikkelings-

Imagorisico

uitvoering van de retraiteregeling bedraagt

beoordelen. De beoordeling is met name

samenwerking

De ontwikkelingsprojecten worden geïnitieerd

7% ten opzichte van de uitkeringen, inclusief

gericht op risicobeoordeling en de

incidentele advieskosten in 2011.

houdbaarheid van de huidige regeling.

Financieringsrisico

Leger des Heils in de hele wereld. Ondanks

Externe adviseurs hebben een risico-

De inkomsten voor deze activiteiten komen

een specifieke kwaliteitsorganisatie (nationaal

Eind 2011 zijn de ingegane retraitetoelagen

beoordeling uitgevoerd en vervolgens nader

van het Nederlandse publiek (direct mail

en internationaal) die vanuit meerdere

op basis van het eerdere besluitvorming niet

geadviseerd over mogelijke oplossings-

acties, giften en nalatenschappen). Vanaf

invalshoeken toezicht houdt, is een

met de inflatie gecompenseerd. Dit betekent

richtingen. Op basis van deze advisering en

2007 is ook subsidiëring in het kader van het

gestroomlijnde projectuitvoering niet altijd

dat de koopkracht (ten opzichte van toelage

interne consultatie met overlegplatformen

Medefinancieringsstelsel door het ministerie

gegarandeerd. Aangezien het hier gaat om

van de actieve officieren) opnieuw niet wordt

van belanghebbenden is vervolgens in 2012

van Buitenlandse Zaken een belangrijke

de inzet van publieksgelden vanuit Nederland

ingelopen. Gezien de huidige economische

de keuze gemaakt om de huidige opzet van

inkomstenbron. De evaluatie van de MFS1

ten behoeve van kwetsbare mensen in

omstandigheden is echter het handhaven

het retraitefonds voort te zetten en een

programma’s is in 2011 positief afgerond.

ontwikkelingslanden, is zorgvuldigheid bij

van de bestaande retraitetoelage reeds een

aantal specifieke aanpassingen door te

forse beslissing waar tegelijk veel

voeren. De belangrijkste aanpassing betreft

Vanaf 2011 neemt het Leger des Heils deel

-rapportage noodzakelijk. Onjuistheden

Nederlandse pensioenfondsen met een

het formaliseren van het indexatiebeleid.

aan het aangepaste financieringsregime (MFS2)

kunnen snel uitwerking hebben op het imago

dekkingsgraad beneden de 105% hebben

als lid van Vereniging (Co-)Prisma, die weer

van het Leger des Heils als totaal.

moeten aankondigen over te gaan tot

deel uitmaakt van de bredere ICCO-alliantie.

kortingen tot maximaal 7%.

Het betreft hier Leger des Heils programma’s

en uitgevoerd door lokale afdelingen van het

iedere stap in de projectopzet, -uitvoering en

in Ghana en de Democratische Republiek In het verslagjaar heeft het Leger des Heils

Congo. Als gevolg van toegepaste kortingen

de aanzet gegeven om het toekomstige

in het toekenningsproces wordt een


101

Matchingrisico

Valutarisico

de economische crisis, terughoudender werd

In beginsel zijn de kosten en opbrengsten

Veel van de projecten worden goedgekeurd

om gebruikt textiel af te staan. Het Leger des

voor ontwikkelingswerk in evenwicht, omdat

en betaald in een andere valuta, vaak de

Heils kon minder textiel inzamelen dan het

Gezien het grote aantal fondsenwervende

projecten worden gezocht ter grootte van de

Amerikaanse dollar. Tussen het moment van

jaar ervoor en kon evenzeer niet het begrote

instellingen in Nederland, is er een risico dat

beschikbare inkomsten. Er is voor gekozen

goedkeuring en afronding van het project

volume bereiken.

instellingen elkaar beconcurreren op de

de kwaliteit van de projecten ondersteu-

kan een periode van enkele jaren liggen,

nende organisatie in Nederland te versterken

waarin de valutakoers sterk kan fluctueren.

om beter invulling te kunnen geven aan de

goede doelen markt. Het imago van het Vergunningenrisico

Leger des Heils als merk is sterk, maar

Vanuit de wetgever en lokale overheden

verdient blijvend aandacht. Het jubileumjaar

beoordeling van projectopzet, monitoring en

Specifiek ter afdekking van het valutarisico

wordt textielinzameling steeds meer als een

waarin het Leger des Heils zijn 125-jarig

evaluatie. Deze kwaliteitskeuze zal in

van de MFS2 projecten, de meerjarige

afvalinzamelactiviteit beschouwd, die aan

bestaan viert, biedt hiertoe een uitstekende

de overgangsperiode leiden tot hogere

wederopbouwprojecten in Haïti en het

vergelijkbare normen moet voldoen als de

mogelijkheid om het werk van het Leger des

organisatiekosten, waarna een groter

aflopende meerjarenprogramma met

inzameling van ander afval (huishoudelijk,

Heils onder de aandacht te brengen.

projectvolume kan zorgen voor een nieuw

het Leger des Heils in Indonesië zijn

chemisch, etc.). Dit heeft onmiskenbaar

evenwicht.

termijnaankopen gedaan die de uitgaande

gevolgen voor de bedrijfsopzet. Tevens

De brede activiteiten van het Leger des Heils

projectverplichtingen in USD mitigeren.

vragen lokale overheden vaak een financiële

in de samenleving en de betrokkenheid van

vergoeding voor het verlenen van een

grote groepen medewerkers en vrijwilligers

vergunning om textiel te mogen inzamelen.

maakt dat de organisatie ook kwetsbaar kan

De concurrentie in textielinzameling neemt

zijn voor negatieve publiciteit. Dit kan weer

Partnerrisico 102

het doneren aan goede doelen organisaties.

Het Leger des Heils werkt samen met de

Textielinzameling

Leger des Heils organisaties in de andere landen. Dit betreft veelal samenwerking

Marktrisico

nog steeds toe omdat naast specifieke

effect hebben op het goede imago van de

waarbij Nederland financiering en/of

Historisch gezien kent de opbrengstprijs van

textielinzamelaars ook steeds vaker

organisatie.

technische bijstand inbrengt. In een aantal

gedragen textiel een grillig verloop. Op dit

industriële afvalverwerkende bedrijven

situaties werken Leger des Heils donor-

moment ligt de marktprijs op een hoog

gebruikt textiel bij gemeenten inzamelen.

Tevens is er een risico op afhaken van

landen samen om zo een ontwikkelings-

niveau. Een sterke daling van de marktprijs

Een andere trend is dat gemeenten in een

bestaande donateurs en benaderen van

programma mogelijk te maken.

zou de textielinzamelonderneming van het

aantal gevallen textielinzameling koppelen aan

nieuwe donateurs vanwege de stringentere

Deze intensieve samenwerking binnen het

Leger des Heils verlieslatend kunnen

een lokaal of regionaal werkervaringstraject en

privacy wetgeving. De donateur heeft recht

wereldwijde netwerk The Salvation Army

houden. Op korte termijn wordt dat risico

daarbij voorkeur tonen voor lokale, soms aan

op een goed beheer van persoonlijke

heeft grote voordelen, maar houdt tevens in

niet als hoog ingeschat, omdat het volume

gemeenten geassocieerde, partijen.

gegevens. Daarbij wordt het zogenaamde

dat er geen vrijheid bestaat om alternatieve

van de textielinzameling momenteel laag is.

samenwerking aan te gaan vanuit Nederland

Op het gebied van textielinzameling is het

in de projectlanden, behalve als de Leger

Leger des Heils marktleider in Nederland.

des Heils leiding in dat land haar

Een dergelijke positie biedt kansen, maar

Risico van het verliezen van donateurs

medewerking verleent. Tekortkomingen in de

creëert ook kwetsbaarheid, omdat er eerder

De economische omstandigheden vanwege

samenwerking leiden daarom niet in alle

marktaandeel verloren dan gewonnen kan

de schuldencrisis zijn niet rooskleurig te

gevallen tot gewenste of noodzakelijke

worden. Dat risico tekent zich vanaf 2009

noemen. Daardoor is de kans aanwezig dat

verbeteringen.

ook af, doordat het publiek, als gevolg van

(potentiële) donateurs terughoudender zijn in

Bel-me-niet register en het feit dat een Fondsenwerving

donateur recht heeft op wettelijk verzet volledig gerespecteerd.

n


Vermogensbeleid Beleid inzake vorming eigen vermogen Financiering van materiële

De fluctuaties in de beleggingsinkomsten zijn

Heils onderkende risico’s worden toegelicht

van het Leger des Heils zijn:

vaste activa

als gevolg van het gewijzigde beleggings-

in het hoofdstuk ‘Interne risico-analyse’.

• sociale en maatschappelijke hulpverlening in Nederland; • evangelisatie en pastorale zorg; • hergebruik van kleding; • internationale ontwikkeling & samenwerking. Voor de continuïteit van het uitoefenen van deze activiteiten, is eigen vermogen noodzakelijk. De besturen van de onderscheiden juridische entiteiten voeren, gegeven de diversiteit van activiteiten en de hiermee samenhangende uitgaven en inkomsten, een zelfstandig vermogensbeleid. In dit beleid speelt de vaststelling van het benodigde eigen vermogen een belangrijke rol.

Vaste activa die ten behoeve van door de

beleid sterk afgenomen. De toedeling van de

Om tegenvallers uit hoofde van risico’s en/of

overheid gesubsidieerde activiteiten zijn

rente-inkomsten over het belegde vermogen

bedrijfsvoering te kunnen opvangen, moet

aangetrokken, worden in beginsel

ten gunste van de doelstellingen vindt nu

het Leger des Heils kunnen beschikken over

gefinancierd met vreemd vermogen. Voor

geheel plaats op basis van de couponrente

een weerstandsvermogen. Het noodzakelijke

niet-gesubsidieerde activiteiten worden

van de nominale obligatieportefeuille. Enige

geachte weerstandsvermogen kent een

investeringen in vaste activa eerst dan

vorm van vermogen wordt nodig geacht om

onder- en bovengrens en wordt berekend op

gedaan, wanneer hiertoe voldoende eigen

de onzekerheid van het financiële rendement

basis van twee invalshoeken:

vermogen aanwezig is. Dit om te vermijden

te kunnen opvangen. Eind 2011 heeft deze

dat deze (niet-gesubsidieerde) activiteiten

specifieke reserve haar maximumgrens ad

worden belast met toekomstige rente- en

ca. € 3 miljoen overstegen door de

aflossingsverplichtingen.

toevoeging van de boekwinst op de verkoop

Om in de toekomst gebouwen die

van staatsobligaties. In 2012 zal het surplus

gefinancierd zijn met eigen vermogen, te

ten gunste van de hulpverlening worden

kunnen vervangen zonder daar vreemd

uitgekeerd.

De onderkende functies van

vermogen voor te moeten aantrekken, is het noodzakelijk dat dit eigen vermogen jaarlijks

Het voldoen aan de regelgeving

op peil wordt gehouden.

in overeenstemming met de richtlijnen van

het eigen vermogen zijn:

• financiering van materiële vaste activa; • egalisatie van nog niet-gerealiseerde inkomsten; • voldoen aan de regelgeving; • weerstandsvermogen. Op basis van deze onderkende functies, is de behoefte aan eigen vermogen voor het Leger des Heils als geheel als volgt gedefinieerd:

subsidiërende overheidsorganen en Egalisatie van nog niet-

toezichthoudende instanties, worden

gerealiseerde inkomsten

verschillen tussen de werkelijke kosten en

Het Leger des Heils houdt vermogen aan ter

toegekende subsidiebudgetten specifiek

hoogte van de verwachte inkomsten uit

gereserveerd voor de onderscheiden

nalatenschappen die tot en met het boekjaar

gesubsidieerde activiteiten.

• Activiteiten bekostigd via overheidsregelgeving Voor de bepaling van de noodzakelijk geachte omvang, wordt voor de via overheidsregeling gesubsidieerde activiteiten gebruikgemaakt van het gewogen weerstandsvermogen volgens een externe benchmark (Waarborgfonds voor de Zorgsector). Of – indien dit hoger is – 5%, doch ten hoogste 15% van de exploitatieomvang van de door de overheid gesubsidieerde activiteiten, inclusief de ontvangsten van hiermee samenhangende eigen bijdragen van cliënten.

zijn aangemeld, maar nog niet zijn ontvangen. Eerst in het jaar van ontvangst,

Weerstandsvermogen

volgt beschikbaarstelling ter bekostiging van

Iedere organisatie kent algemene en

de doelstellingen.

specifieke risico’s. De door het Leger des


Financieel

De belangrijkste activiteiten

103

Ontwikkeling weerstandsvermogen

120 100 80 Miljoen €

• Activiteiten niet-bekostigd via overheidsregelgeving Bij het wegvallen van publieke inkomsten (niet zijnde overheidssubsidies) dient het Leger des Heils in staat te zijn de niet-gesubsidieerde activiteiten, gedurende een periode van drie jaren, op een verantwoorde wijze af te bouwen en/ of alternatieve inkomsten te verwerven. De noodzakelijk geachte hoogte van dit weerstandsvermogen is gesteld op ten minste 1 en ten hoogste 1,5 maal de niet gesubsidieerde exploitatiekosten.

60 40 20

In het overzicht hiernaast wordt de berekening weergegeven van de omvang 104

0 2002

van het weerstandsvermogen alsmede de

2003

2004

hieraan gestelde onder- en bovengrens.

2005

Bovengrens

2006

2007

2008

Beschikbaar

2009

2010

2011

Ondergrens

Conclusies

tot € 56,0 miljoen eind 2011. Het actuele

berekening van de weerstandsfactor.

De bovenstaande grafiek laat zien dat het

weerstandsvermogen is daarbij € 2,7 miljoen

Het Leger des Heils beschouwt de stand van

Leger des Heils tien jaar geleden een groter

of 5% te laag om aan de door het Leger des

het huidige weerstandsvermogen als

weerstandsvermogen kende, zowel als

Heils zelf gestelde minimale waarde te

acceptabel. Het profiel van het Leger des

absoluut bedrag (bijna € 100 miljoen) als in

voldoen.

Heils, met een sterke regionale aanwezigheid

verhouding tot het gewenste weerstandsver-

De verbetering van het weerstandsvermogen

en spreiding over werksoorten en verschil-

mogen. Door de toename van de hulpverle-

in 2011 wordt met name veroorzaakt door

lende instanties, resulteert in meer kansen op

ningsactiviteiten en de gestage financiële

het batig exploitatieresultaat ad € 4,3 miljoen.

financiële weerbaarheid. Niettemin onderkent

tekorten bij het Kerkgenootschap in de

Daarnaast hebben enkele kleinere mutaties

het Leger des Heils dat groei van het

voorgaande jaren is de vermogenspositie

in het eigen vermogen plaatsgevonden en is

weerstandsvermogen met € 5 tot € 10

afgenomen.

de samenstelling van niet-gesubsidieerde

miljoen tot ca. € 60-65 miljoen gewenst is

In 2011 is het weerstandsvermogen met € 6

kosten tussen 2010 en 2011 enigszins

gezien de omvang van de gesubsidieerde

miljoen verbeterd van € 49,7 miljoen in 2010

gewijzigd. Deze factoren zijn belangrijk in de

hulpverlening.

n


De weerstandsfactor per 31 december 2011 Exploitatieomvang

Besteed aan doelstelling (voor aftrek eigen bijdragen)

(bedragen x 1 miljoen euro) 2011

2010

2009

2008

2007

302,1 3,4 3,2 10,6

278,6 3,5 3,2 10,2

259,9 4,0 9,8

231,2 3,7 9,2

Totale exploitatieomvang

328,5

319,3

295,5

273,7

244,1

Overheidssubsidies Ontvangsten hulpvragers op grond van overheidsregelgeving

275,6 8,5

259,7 8,8

246,5 8,9

220,4 8,4

196,7 9,0

Exploitatieomvang gesubsidieerde activiteiten

284,1

268,5

255,4

228,8

205,7

44,4

50,8

40,1

44,9

38,4

Ondergrens weerstandsvermogen niet gesubsidieerde activiteiten

14,2 44,4

13,4 50,8

12,8 40,1

11,4 44,9

10,3 38,4

Ondergrens weerstandsvermogen

58,6

64,2

52,9

56,3

48,7

Bovengrens weerstandsvermogen gesubsidieerde activiteiten

42,6 66,6

40,3 76,2

35,5 60,2

28,8 67,4

30,9 57,6

109,2

116,5

95,7

96,2

88,5

Fonds activa

10,7 77,0 28,2 -59,9

12,2 75,4 24,0 -61,9

13,9 74,6 23,7 -62,0

11,6 72,0 24,9 -60,7

14,8 81,4 24,2 -58,5

Beschikbaar weerstandsvermogen

56,0

49,7

50,2

47,8

61,9

Weerstandsfactor op basis van ondergrens

96% 51%

77% 43%

95% 52%

85% 50%

127% 70%

Kosten beheer en administratie

Saldo: exploitatieomvang niet gesubsidieerde activiteiten

Berekening weerstandsvermogen per 31 december Ondergrens weerstandsvermogen gesubsidieerde activiteiten

Bovengrens weerstandsvermogen niet gesubsidieerde activiteiten Bovengrens weerstandsvermogen

Continuïteitsreserve Overige reserves Fondsen

Weerstandsfactor op basis van bovengrens

Financieel

Directe kosten inzameling en verkoop

310,5 3,9 3,4 10,7

Kosten werving baten

105


Een blik op de toekomst toezichthoudende besturen van het Leger des Heils in Nederland zijn goedgekeurd.

Het jaar 2011 was een jaar van stabilisatie, waarbij op veel fronten voorbereidingen zijn getroffen voor de uitdagingen van de komende jaren. In het Kerkgenootschap ligt de uitdaging om, in een

De exploitatie neemt in de begroting toe met € 11 miljoen of 3,5% van € 310 miljoen in

naar zingeving vragende wereld, een aansprekend aanbod te vinden. En dat op een kostenbasis

2011 tot € 321 miljoen in 2012.

die ‘duurzaam kerk van woord en daad zijn’ mogelijk blijft maken.

De groei van de exploitatie komt vrijwel geheel door de afronding van de gerealiseerde capaciteitsuitbreiding in de RIBW-woonvoorzieningen. Deze onder

106

In de professionele hulpverlening zijn de

Nederlandse hulpverlening toepasbaar wordt

Het Leger des Heils staat in zijn werk in de

Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)

uitdagingen met name van financiële aard

aangeboden aan de buitenlandse partners in

Nederlandse samenleving niet alleen. De

gemerkte besteding neemt in 2012 toe met

(bezuinigingen door overheidsinstanties).

hun culturele context.

financiële bijdragen (en anderszins) door

€ 8,7 miljoen (+11,8%). Daarnaast zijn de

Maar ook het voortdurend aanpassen van

particulieren, bedrijven en fondsen kunnen

kosten van preventie en maatschappelijk

het hulpverleningsaanbod, steeds passend in

Op alle fronten is sprake van intensivering

niet genoeg worden geprezen. Juist dankzij

herstel hoger, onder meer door de uitbreiding

de karakteristieke Leger des Heils aanpak,

van hulpvragen, waarbij de financiële

die ongeveer 8 procent van de totale

van de ‘Bij Bosshardt’ buurtcentra.

blijft van belang.

omgeving soberder is geworden.

inkomsten is het voor het Leger des Heils

Tegelijkertijd dwingen de forse begrotings-

mogelijk om niet-gesubsidieerde taken uit te

De baten uit fondsenwerving gaan naar

De textielinzameling heeft in 2011 en begin

tekorten de Nederlandse overheden tot het

voeren (waaronder ook vaak innovatie in

verwachting met € 2,5 miljoen omhoog terwijl

2012 voorbereidingen getroffen om de

maken van keuzes. De politiek kiest

hulpverlening). Voor 2012 wordt, mede door

de kosten voor fondsenwerving gelijk blijven

inzameling nog efficiënter te maken.

nadrukkelijk voor verschuiving van landelijke

de invoering van de Landelijke Collecte met

op het kostenniveau van 2011. In het kader

Tegelijkertijd worden initiatieven gestimuleerd

en provinciale financieringssystematieken

de eigen vaste collecteweek (week 48), een

van de activiteiten rond het vieren van het

om textielsortering in Nederland zo in te

naar de lagere overheid.

toename voorzien van de baten uit eigen

125-jarig bestaan van het Leger des Heils in

fondsenwerving.

Nederland, wordt een extra toename

richten dat mensen met een drempel naar de arbeidsmarkt worden geholpen hierin

Voor het Leger des Heils zou dit kunnen

werkervaring op te doen.

betekenen dat de overheidsfinanciering

Begroting 2012

inschatting van de inkomsten uit nalaten-

afneemt en niet per se gelijke tred houdt met

De begroting 2012, waarin alle onderdelen

schappen (2012: € 10,5 miljoen) blijft als altijd


de toenemende maatschappelijke behoefte

van het Leger des Heils in Nederland zijn

onzeker, ondanks de gestaag opgaande lijn

werkt aan een programma-uitbreiding

aan hulpverlening. Dat vraagt om creativiteit,

samengevoegd, is te vinden op bladzijde

in de realisatie in de afgelopen jaren.

waarbij ervaring en methodieken vanuit

efficiënt werken, blijvend hoge inzet en

108. Deze begroting geeft een realistisch

intensieve samenwerking van alle

beeld van de financiële effecten van de

Aan de inkomstenkant zullen de beleggings-

betrokkenen.

beleidsplannen, zoals die door directies en

opbrengsten € 2,6 miljoen bedragen.

verwacht van 10.000 nieuwe donateurs. De


De mogelijkheden in 2012 zijn beperkt om met een defensief beleggingsbeleid meer rendement te maken. De interne lange

Financieel

termijn rendementsverwachting van 5,6% wordt in 2012 zeker niet gehaald: de begroting gaat uit van een prognose van 3% die zelfs op dit lagere niveau niet eenvoudig te realiseren zal zijn, omdat de meeste gelden zijn belegd in kortlopende deposito’s. De begroting 2012 gaat uit van een batig saldo van € 1,8 miljoen (0,6% van de exploitatieomvang). Voor het Leger des Heils is een ongeveer break-even resultaat op de lange termijn een goed uitgangspunt.

n

107


Samengevoegde begroting 2012, Baten Baten

(bedragen x 1 miljoen euro)

Begroting 2012

Werkelijk 2011

Toename (afname)

€

€

%

Baten uit eigen fondsenwerving Collecten

0,8

0,3

Mailingacties

4,3

4,2

0,1

2,4%

Incasso’s

3,4

3,0

0,4

13,3%

Schenkingsakten

0,6

0,6

0,0

0,0%

Giften

3,0

3,1

-0,1

-3,2%

Nalatenschappen

166,7%

10,5

9,6

0,9

9,4%

Verkoop textiel

2,8

2,4

0,4

16,7%

Overige baten uit eigen fondsenwerving

1,4

1,1

0,3

27,3%

26,8

24,3

2,5

0,7

1,9

-1,2

286,5

275,6

10,9

4,0%

Baten uit beleggingen

2,6

4,4

-1,8

-40,9%

Overige baten

4,7

4,0

0,7

17,5%

Som der baten

321,3

310,2

11,1

3,6%

Baten uit acties derden 108

0,5

Subsidies van overheden

10,3%


Samengevoegde begroting 2012, lasten Lasten


Begroting 2012

Werkelijk 2011

Toename (afname)

€

€

%

Besteed aan doelstelling - Maatschappelijke opvang

61,3

63,8

- Ouderenzorg en gezondheidszorg

59,7

58,8

0,9

1,5%

- Jeugdzorg

37,2

37,6

-0,4

-1,1%

- Geestelijke gezondheidszorg

82,3

73,5

8,8

12,0%

- Preventie en maatschappelijk herstel

34,8

31,4

3,4

10,8%

- Reclassering

-3,9%

21,3

21,5

-0,2

-0,9%

- Evangelisatie en pastorale zorg

8,1

6,9

1,2

17,4%

- Kerkelijke sociale hulpverlening

3,2

2,8

0,4

14,3%

- Verslavingszorg

7,0

7,7

-0,7

-9,1%

- Internationale Ontwikkeling & Samenwerking

4,6

4,8

-0,2

-4,2%

- Voorlichting - Overige, per saldo, o.a. eigen bijdragen cliënten

2,2

1,7

0,5

29,4%

-9,7

-11,9

2,2

-18,5%

312,0

298,6

13,4

4,5%

Werving baten - Kosten eigen fondsenwerving

3,6

3,6

0,0

0,0%

- Kosten van beleggingen

0,3

0,3

0,0

0,0%


Som der lasten

Resultaat

3,9

3,9

0,0

0,0%

3,6

3,4

0,2

5,9%

319,5

305,9

13,6

4,4%

1,8

4,3

-2,5


Financieel

-2,5

109

Staatssecretaris Paul de Krom over de Wet Werken naar Vermogen Volgens de één is het de slechtste wet ooit en volgens de ander het beste recept voor een zelfstandig leven; de Wet Werken naar Vermogen (WWnV). Gaat het om het ei van Columbus, of helpt het mensen van de regen in de drup? En wat betekent de wet voor de cliënten van het Leger des Heils? Envoy Cornel Vader in gesprek met demissionair staatssecretaris Paul de Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

[ INTERVIEW ]

110

Mensen niet meer aanspreken op hun verantwoordelijkheid is mensen afschrijven De invoering van een wet waarin WAJONG

“Dat is jammer voor onze cliënten”, zegt

Ondersteuning (WMO). Een zorgpunt,

(Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jong-

Cornel Vader “Zij hebben geen belang bij

volgens Cornel Vader. “Voor onze cliënten is

gehandicapten), WWB (Wet Werk en Bijstand),

uitstel van de invoering van een wet die ze

het belangrijk om daadwerkelijk te groeien in

WsW (Wet sociale Werkvoorziening) en WIJ

beter toegang geeft tot betaald werk en

arbeidsproductiviteit en (hopelijk) steeds

(Wet Investeren in Jongeren) worden

deelname aan de samenleving.”

minder extra ondersteuning nodig te hebben.

samengevoegd, is met de val van het kabinet

Wat daarvoor aan middelen nodig is, zal ook

Rutte onzeker geworden. De Wet Werken

Uitvoering door gemeenten zorgpunt

worden gehaald uit regelingen die onder de

Naar Vermogen is op 5 juni 2012 namelijk

De gemeenten hebben een belangrijke taak

WMO vallen. Gemeenten kunnen dat naar

controversieel verklaard. Dat betekent dat dit

bij arbeidsre-integratie en bij het bieden van

eigen inzicht invullen, regisseren en onder-

onderwerp deze kabinetsperiode niet meer

ondersteuning aan kwetsbare mensen in het

steunen. Ik hoop dat het wettelijk kader

wordt behandeld door de Tweede Kamer.

kader van de Wet Maatschappelijke

voor de onderkant van de arbeidsmarkt en


Zo ging dat... WMO op lokaal niveau goed op elkaar gaan

zelfstandig wonen nodig hebben, vallen dan

aansluiten. Daarom is mijn vraag, in hoeverre

opnieuw buiten de boot.”

In zijn boek ‘In darkest England and the way out’ beschrijft William Booth, de

een nieuwe wet zodanig op de WMO kan “Uitkering geen keuze”

Londen ten tijde van de industriële revolutie. Hij ziet grote werkloosheid,

begeleiding en ondersteuning voor de meest

Paul de Krom: “Belangrijk is om te kijken

armoede, drankverslavingen, ontwrichte gezinnen. Maar hij komt ook met een

kwetsbaren vallen?”

wat mensen kunnen. Ik vind dat mensen niet

ambitieus plan voor verbetering. In dit boek spreek Booth over zogeheten

onnodig en te snel moeten worden

stad- en landkoloniën. Plekken in de stad en op het platteland waar dak- en

Kansrijk

afgeschreven. Als je mensen niet meer

thuisloze mensen worden opgevangen, problemen worden aangepakt en waar

Paul de Krom: “Gemeenten hebben de

aanspreekt op hun verantwoordelijkheid

hen wordt geleerd opnieuw zelfstandig te leven. Dagbesteding en werk geven

formateur van dit, nu demissionaire, kabinet

schrijf je ze wat mij betreft pas echt af. Dat

mensen weer structuur en een zinvolle invulling van hun bestaan. The Salvation

destijds een brief geschreven en gevraagd:

betekent overigens niet dat iedereen even

Army heeft in Groot Brittanië op een gegeven moment zelfs een eigen

‘geef ons die bevoegdheden, dan kunnen we

kansrijk is. Iemand met een drugsprobleem

luciferfabriek en op de eerste landkolonie Groot Batelaar in Lunteren worden

zelf in die hele keten van zorg, ondersteuning

die in een uitkering zit moet je de kans geven

allerlei agrarische werkzaamheden verricht.

en re-integratie maatwerk leveren. Ook voor

om van zijn drugsprobleem af te komen,

de groepen waar u het over heeft. Dat vinden

maar ik vind niet dat je moet zeggen: ‘U heeft

wij als landelijke overheid een goed idee. Het

een drugsprobleem en ga daarom maar in

is nu nog versnipperd. Volgens mij zitten er

een uitkering zitten. Dat vind ik te makkelijk.

kansen in een integrale aanpak, gericht op

Een uitkering is in Nederland geen keuze.

mensen met multiproblematiek.”

Gelukkig niet. Ook niet voor de cliënten van

werkplaatsen wordt de naam veranderd in

het Leger des Heils. Daarmee zou je mensen

‘Industriële inrichtingen’ en sinds 1950

Het Leger des Heils vangt in het begin dak- en thuisloze mensen op in zogenaamde ‘shelters’ die later worden omgedoopt tot ‘Toevluchten’. Na de toevoeging van zogenoemde

Cornel Vader: “Het komt erop aan, dat

tekort doen. Mensen doen ertoe, horen

gemeenten de juiste keuzes maken. Ik merk

erbij en moeten alle kansen hebben om

‘Maatschappelijke Centra’. Werkzaamheden

nu al dat er een aantal gemeenten is dat

mee te doen in de samenleving. Dat wil

die daar worden uitgevoerd, zijn bijvoorbeeld

zegt: ‘Wij kiezen voor de kansrijke groepen

het Leger des Heils en dat willen wij als

met een kleinere afstand tot de arbeids-

overheid. Hoe? Dat zal de tijd leren en

markt, wij willen op safe spelen’. Mensen die

de vorm waarin het wettelijk kader voor

te maken hebben met een verslavingspro-

de onderkant van de arbeidsmarkt zijn

bleem of die extra ondersteuning in het

beslag krijgt.”

gebruikt het Leger de naam

poetslappen snijden en oud papier ophalen. Ook vandaag de dag helpt het Leger des Heils mensen een nieuw leven op te bouwen. n

Bijvoorbeeld door ze te begeleiden naar een betaalde baan. Op steeds meer plaatsen in Nederland organiseert het Leger daarvoor mogelijkheden, in samenwerking met bedrijven of ondernemers. Voorbeelden zijn de wasserij in Den Haag, de diverse cateringbedrijven en de 50|50 Stores. Hier leren mensen vaardigheden die nodig zijn om na verloop van tijd weer mee te kunnen doen op de arbeidsmarkt.


Financieel

aansluiten, dat er geen nieuwe gaten in de

stichter van het Leger des Heils, de ellendige situatie van veel mensen in

111

Jaarrekening

5

Jaarrekening 2011


Samengevoegde balans 2011

(bedragen x 1 miljoen euro) 31 december 2011

31 december 2010

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa

0,2

I

0,2

Materiële vaste activa - Grond en gebouwen - Inventarissen, containers en auto’s - Beleggingen in onroerend goed Financiële vaste activa

II II III

130,1 20,8 1,7

152,6

125,0 20,7 1,6

147,3

IV

0,7

0,8

V VI

0,6 30,8

0,3 29,9

Vlottende activa Bedrijfsvoorraden Vorderingen en overlopende activa Effecten

112

Belegd vermogen Retraitefonds

VII VIII

Liquide middelen

IX

19,9 23,2

Totaal activa

43,1

48,2 22,9

71,1

52,3

29,8

280,3

279,4

PASSIVA Reserves en fondsen

X

Reserves - Continuïteitsreserve - Bestemmingsreserve door bestuur bepaald - Reserve financiering activa

XI XII XIII XIV

10,7 17,1 59,9

87,7

12,2 13,5 61,9

87,6

Fondsen - Bestemmingsfondsen door derden bepaald

XV

28,2 115,9

24,0 111,6

Voorzieningen

XVI

42,8

45,0

Langlopende schulden

XVII

59,8

55,4

Kortlopende schulden

XVIII

61,8

67,4

280,3

279,4

Totaal passiva


Kasstroomoverzicht 2011

2010

Kasstroom uit operationele activiteiten

Aanpassing voor: - afschrijvingen - mutaties in voorzieningen - koersverschillen beleggingen

Veranderingen in vlottende middelen: - overige vorderingen - overige schulden

12,9 -2,2 2,9

-1,2 2,1

13,6

0,9

-2,5 12,2 5,2 0,9

0,3 3,6

18,8

Kasstroom uit operationele activiteiten

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Saldo investeringen/desinvesteringen (im)materiële vaste activa Saldo investeringen/desinvesteringen beleggingen Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-18,0 25,0

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opname nieuwe leningen Aflossingen leningen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

10,5 -13,8

7,0

-3,3

Jaarrekening

4,3

Exploitatieresultaat

18,3

3,9 19,7

-11,7 -3,0

8,6 -14,1

113

-14,7

-5,5

Verandering van de liquide middelen

22,5

-0,5

Stand liquide middelen per 1 januari Stand liquide middelen per 31 december

29,8 52,3

30,3 29,8

Verandering van de liquide middelen

22,5

-0,5


Samengevoegde exploitatierekening 2011 Baten Baten uit eigen fondsenwerving Collecten Mailingacties Incasso’s Schenkingsakten Giften Nalatenschappen Verkoop kleding Overige baten uit eigen fondsenwerving

(bedragen x 1 miljoen euro) Werkelijk 2011

XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI

0,3 4,2 3,0 0,6 3,1 9,6 2,4 1,1

Begroting 2011

24,3

1,2 3,8 3,1 0,7 2,9 10,0 3,1 1,2

Werkelijk 2010

26,0

0,4 4,4 2,8 0,6 3,2 10,4 2,3 1,2

25,3

Baten uit acties derden

XXVII

1,9

0,5

2,0

Subsidies van overheden

XXVIII

275,6

269,2

259,7

Rentebaten en baten uit beleggingen

XXIX

4,4

2,7

2,2

Overige baten

XXX

4,0

5,9

5,8

310,2

304,3

295,0

114

Som der baten


Samengevoegde exploitatierekening 2011 LASTEN Besteed aan doelstelling

Werkelijk 2011

Som der lasten

Resultaat

Werkelijk 2010

63,8 58,8 37,6 73,5 31,4 21,5 6,9 2,8 7,7 4,8 1,7 -11,9

XXXII

XXXIII

3,6 0,3

298,6

3,9

62,8 58,5 35,5 71,5 33,5 19,8 7,8 2,8 6,1 4,4 1,6 -8,6

3,3 0,4

295,7

3,7

65,5 56,8 39,5 65,0 27,8 21,1 10,2 4,2 5,6 4,9 1,5 -11,2

3,1 0,3

Jaarrekening


Begroting 2011

XXXI

- Maatschappelijke opvang - Ouderenzorg en gezondheidszorg - Jeugdzorg - Geestelijke gezondheidszorg - Preventie en maatschappelijk herstel - Reclassering - Evangelisatie en pastorale zorg - Kerkelijke sociale hulpverlening - Verslavingszorg - Internationale Ontwikkeling & Samenwerking - Voorlichting - Overige, per saldo, o.a. eigen bijdragen cliënten

Werving baten - Kosten eigen fondsenwerving - Kosten van beleggingen


290,9

3,4

3,4

3,0

3,2

305,9

302,4

297,5

4,3

1,9

-2,5

Resultaat bestemming Toevoeging (+)/onttrekking(-) aan: - Continuïteitsreserve - Bestemmingsreserve door bestuur bepaald - Reserve activa - Bestemmingsfondsen derden bepaald

-1,5 3,6 -2,0 4,2

Totaal resultaat bestemming (per saldo toevoeging)

4,3


115

Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Deze jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 650 Fondsenwervende

• Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg, Amsterdam • Stichting Leger des Heils Dienstverlening, Amsterdam • (Leger des Heils) ReShare BV, Almere

■■ Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingen

Instellingen zoals deze is uitgebracht door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Waarderingsgrondslagen balans

Voor het Kerkgenootschap, de Stichtingen

worden berekend op basis van een vast

en de Vennootschap zijn afzonderlijke

percentage van de verkrijgingsprijs.

jaarrekeningen opgesteld ten behoeve van

116

de verantwoording jegens het bestuur, de

■■ Materiële vaste activa

subsidiegevers, toezichthoudende organen,

De materiële vaste activa worden gewaar-

De jaarrekening is in beginsel opgemaakt op

de richtlijn het inzicht zou verminderen. Ook

werknemers, hulpvragers, samenleving en

deerd tegen aanschaffingswaarde, verminderd

basis van historische kostprijs. De waardering

de vergelijkbaarheid met andere charitatieve

leden.

met lineaire afschrijvingen bepaald op basis

van activa en passiva geschiedt, voorzover

organisaties is dan niet meer mogelijk. Na

Waar vereist zijn deze ingericht volgens de

van de geschatte economische levensduur.

niet anders is vermeld, tegen nominale

afstemming met het CBF heeft het Leger des

specifieke voorschriften van subsidiegevers

Wanneer richtlijnen of voorschriften door

waarde.

Heils besloten om de kostprijs (inkoop-,

en/of toezichthoudende organen. Om het

derden (bijvoorbeeld subsidiegevers) zijn

inzamelen verkoopkosten) van de textiel-

brede maatschappelijke publiek inzicht te

gegeven die een andere afschrijvings-

De richtlijn schrijft met betrekking tot

inzameling te salderen met de opbrengst

geven in alle door het Leger des Heils in

methodiek voorschrijven, wordt deze andere

‘verkoop van artikelen’ voor dat de kosten in

kledinginzameling, waarbij de marge onder

Nederland verkregen middelen en de

methodiek gevolgd. In een aantal gevallen

eigen beheer aangemerkt moeten worden

baten eigen fondsenwerving wordt

aanwending ervan, zijn de jaarcijfers uit de

vindt, overeenkomstig deze voorschriften,

als kosten eigen fondsenwerving, terwijl

verantwoord.

eerder genoemde jaarrekeningen onder

geen afschrijving plaats. Respectievelijk zijn

externe kosten voor hetzelfde onderwerp

verantwoordelijkheid van de Stichting Leger

de aanschaffingskosten verminderd met

met de opbrengst mogen worden gesaldeerd.

Samenvoeging

des Heils samengevoegd onder de methode

ontvangen subsidiebedragen. Beleggingen

Hiermee wordt de vergelijkbaarheid tussen

In deze samengevoegde jaarrekening van het

van consolidatie. Onderlinge vorderingen,

in onroerend goed zijn gewaardeerd tegen

goede doelen bemoeilijkt en heeft de keuze

Leger des Heils in Nederland zijn de jaarcijfers

schulden en doorbelastingen, respectievelijk

actuele waarde.

tussen uitbesteding en in eigen beheer

uit de jaarrekeningen van de volgende enti-

overdracht van inkomsten zijn daarbij

uitvoeren belangrijke consequenties voor het

teiten, ieder geleid door een eigen bestuur,

geëlimineerd.

te presenteren percentage kosten eigen

op geconsolideerde basis samengevoegd:

fondsenwerving. Daarnaast zijn de textiel-

• Kerkgenootschap Leger des Heils, Amsterdam • Stichting Leger des Heils, Amsterdam • Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, Amsterdam

inzamelingsactiviteiten van Leger des Heils ReShare dusdanig van omvang, in relatie tot de andere fondsenwerfactiviteiten van het Leger des Heils, dat het strikt toepassen van

■■ Financiële vaste activa Leningen u/g worden gewaard tegen

Stelselwijziging, vergelijking

aflossingswaarde.

met voorgaande boekjaar en de begroting De cijfers ter vergelijking over 2010 zijn, indien nodig, aangepast.


■■ Voorzieningen

■■ Baten uit eigen fondsenwerving

vanuit de fondsenwervinginkomsten gedekt

De voorraad ingezamelde kleding wordt

Voorzieningen worden gevormd voor in

De baten uit eigen fondsenwerving worden

zouden moeten worden, hier geen

gewaardeerd tegen de kosten van

rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen

verantwoord in het jaar van ontvangst. De

administratief onderscheid gemaakt en zijn

inzameling. De overige voorraden worden

die op de balansdatum bestaan. Het is

opbrengsten uit legaten en nalatenschappen

deze kosten conform de regelgeving van de

gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde, zo

daarbij waarschijnlijk dat een uitstroom van

worden verantwoord in het jaar waarin de

subsidiënten als kosten hulpverlening

nodig verminderd met een voorziening voor

middelen noodzakelijk is. De omvang moet

omvang betrouwbaar kan worden vast-

(besteed aan doelstelling) aangemerkt.

incourant.

op betrouwbare wijze te schatten zijn. De

gesteld. Nalatenschappen die zijn belast met

voorzieningen worden gewaardeerd tegen de

vruchtgebruik, worden niet in de balans

■■ Kosten beheer en administratie

contante waarde van de beste schatting van

opgenomen.

Met ingang van 2010 is gekozen om de

■■ Vorderingen en overlopende activa

de bedragen die noodzakelijk zijn om de

Giften in natura, niet zijnde de inzet van

beheer- en administratiekosten die samen-

De vorderingen en overlopende activa

verplichtingen per balansdatum af te

vrijwilligers, worden gewaardeerd tegen de

hangen met de werving van fondsen en de

worden gewaardeerd tegen nominale

wikkelen. Om de lasten van groot onderhoud

reële waarde in Nederland.

toekenning van de fondsenwervinginkomsten

waarde, zo nodig verminderd met een

van gebouwen, installaties en terreinen

voorziening voor incourantheid.

gelijkmatig te verdelen over een aantal

■■ Kosten eigen fondsenwerving

des Heils als ook de centrale leiding, niet

boekjaren wordt voor deze uitgaven een

Het organiseren van fondsenwervende

meer toe te rekenen aan de doelstellingsbe-

voorziening gevormd.

activiteiten is de verantwoordelijkheid van

stedingen en kosten fondsenwerving, maar

een specifieke afdeling binnen het Leger des

afzonderlijk te verantwoorden onder kosten

■■ Beleggingen De aan de beurs genoteerde beleggingen

aan de uitvoerende onderdelen van het Leger

worden aan het eind van het boekjaar

Waarderingsgrondslagen

Heils. Aan deze afdeling worden alle

beheer en administratie.

gewaardeerd tegen de dan geldende

exploitatierekening

gemaakte kosten toegerekend.

Het Leger des Heils heeft zich voor de totale

Overheadkosten worden doorberekend op

organisatie als norm gesteld, dat deze

beursnoteringen, met uitzondering van het deel van de obligatieportefeuille die bewust

■■ Algemeen

basis van vastgestelde interne tarieven (tijd,

kosten maximaal 5% van de ‘som der

wordt aangehouden tot einde looptijd (‘held

De baten en lasten zijn, tenzij anders vermeld,

vierkante meter, enzovoort).

lasten’ mogen bedragen.

to maturity’). Die obligaties worden gewaar-

toegerekend aan de periode waarop ze

deerd op nominale waarde. Beleggingen in

betrekking hebben, uitgaande van historische

onroerend goed zijn gewaardeerd tegen

kosten. Baten en lasten uit voorgaande jaren

actuele waarden.

die in dit boekjaar zijn geconstateerd, zijn aan

De kosten voor verkrijging van overheids-

dit boekjaar toegerekend.

subsidies zijn niet apart verantwoord, omdat

■■ Liquide middelen

Jaarrekening

■■ Bedrijfsvoorraden

n

■■ Kosten verkrijging subsidies overheden

de subsidievoorwaarden van de diverse

De liquide middelen worden opgenomen

De begrotingsbedragen in de samen-

overheden geen inzicht vragen in deze

tegen nominale waarde. Indien niet anders

gevoegde staat van baten en lasten zijn

kosten. Gezien het feit dat de subsidie-

vermeld, staan deze ter vrije beschikking.

ontleend aan begrotingen die zijn vastgesteld

inkomsten in omvang de eigen fondsen-

door de besturen van de verschillende

werving vele malen overstijgen, is ter

entiteiten.

voorkoming van extra kosten, die mogelijk


117

Lastenverdeling Publiciteit en communicatie

Besteed aan doelstelling - Maatschappelijke opvang - Ouderenzorg en gezondheidszorg - Jeugdzorg - Geestelijke gezondheidszorg - Preventie en maatschappelijk herstel - Reclassering - Evangelisatie en pastorale zorg - Kerkelijke sociale hulpverlening - Verslavingszorg - Internationale Ontwikkeling & Samenwerking - Voorlichting

Personeelskosten

Huisvestingskosten

Kantoor- en algemene kosten

Afschrijving en rente

Verzorgings- en activiteitskosten

Overige, per saldo, o.a. eigen bijdragen

Totaal

39,5 44,1 27,6 51,0 22,5 18,3 1,5 1,2 4,3 0,4 0,6

10,2 5,1 2,3 12,2 2,8 1,4 1,5 0,4 0,8 0,1 0,1

6,7 1,9 2,0 3,6 2,9 1,7 1,8 0,2 0,4 0,2 0,2

3,5 4,3 1,0 3,9 1,5 0,1 0,6 0,2 0,6 0,0 0,0

3,9 3,4 4,7 2,8 1,7 0,0 1,5 0,8 1,6 4,1 0,0

-5,2 -2,0 -0,3 -0,5 -3,4 0,0 -0,4 0,0 -0,1 0,0 0,0

58,6 56,8 37,3 73,0 28,0 21,5 6,5 2,8 7,6 4,8 1,7

Werving baten - Kosten eigen fondsenwerving - Kosten van beleggingen

0,5 0,2

0,1 0,0

0,7 0,1

0,1 0,0

2,2 0,0

0,0 0,0

3,6 0,3

Beheer- en administratiekosten

1,8

0,2

1,2

0,2

0,0

0,0

3,4

0,8

118

Totaal 2011

0,8

213,5

37,2

23,6

16,0

26,7

-11,9

305,9

Begroting 2011

0,8

209,3

37,8

21,4

15,7

26,0

-8,6

302,4

Totaal 2010

0,7

210,7

33,8

24,4

14,3

24,8

-11,2

297,5

Bestedingspercentages: Bestedingspercentage baten Het bestedingspercentage betreft de totale bestedingen aan de doelstellingen in enig jaar uitgedrukt in een procenten van de totale baten in datzelfde jaar. Bestedingspercentagen lasten Het bestedingspercentage betreft de totale bestedingen aan de doelstellingen in enig jaar uitgedrukt in een procenten van de totale lasten in datzelfde jaar. Werkelijk 2011 Bestedingspercentage baten Bestedingspercentage lasten

96,3% 97,6%

Begroot 2011

97,2% 97,8%

Werkelijk 2010

98,6% 97,8%


Toelichting samengevoegde balans

(bedragen x 1 miljoen euro, tenzij anders vermeld)

Vaste activa Immateriële vaste activa

Bij de overname van de activiteiten van CORO B.V. is in 2004 een goodwill betaald van € 1,0 miljoen.

Afschrijving in 2011

0,2 0,0

Boekwaarde 31 december 2011

0,2

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

1,0 -0,8


0,2


Jaarrekening

I

II

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa zijn in gebruik ten behoeve van doelstellingactiviteiten.

119

Inventarissen, containers en auto’s

Grond en gebouwen

Totaal

Boekwaarde 31 december 2010 Saldo investeringen/desinvesteringen Afschrijving in 2011

146,4 12,0 -7,2

20,7 5,8 -5,7

167,1 17,8 -12,9


151,2

20,8

172,0

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

239,6 -88,4

53,9 -33,1

293,5 -121,5


151,2 -21,1

20,8 0,0

172,0 -21,1

130,1

20,8

150,9

Investeringssubsidies Boekwaarde 31 december 2011 na aftrek investeringssubsdies


De afschrijvingspercentages zijn als volgt:

Grond en gebouwen tussen de 0 en 10%.

Inventarissen, containers en auto’s tussen de 10 en 33%.

III

Beleggingen in onroerend goed

Dit betreft onder andere uit nalatenschappen en schenkingen verkregen panden. Bestaande huurovereenkomsten drukken de opbrengst bij verkoop. Mede om die reden is ervoor gekozen te wachten met de verkoop tot de betreffende panden vrij van huur zijn. In 2011 zijn twee panden aangekocht en is er geen onroerend goed verkocht. IV

Financiële vaste activa

Dit betreft een lening u/g van € 0,5 miljoen aan het Leger des Heils in Portugal. De rente bedraagt 4,5% per jaar. Deze lening is vertrekt onder garantstelling van het Internationale Hoofdkantoor van het Leger des Heils in Londen. Daarnaast zijn inachtneming van de subsidieregels de boekwaarden van gesloopte onroerende goederen en installaties ad € 0,2 miljoen opgenomen onder de financiële vaste activa. Hierop wordt jaarlijks afgeschreven. Vlottende activa

120

V

Bedrijfsvoorraden

Dit betreft voornamelijk de voorraad Leger des Heils-artikelen (zoals uniformen) en de voorraad ingezamelde textiel .

VI

Vorderingen en overlopend activa Stand per 31 december 2011 Toegezegde nalatenschappen Debiteuren Rente beleggingen Sociale premies en belastingen Cliëntengelden Subsidies Bijdrage acties van derden Overige

Stand per 31 december 2010

9,7 5,5 0,7 0,2 0,0 11,6 1,2 1,9

7,9 1,4 1,3 0,2 0,0 15,5 0,0 3,6

30,8

29,9

Onder de overige vorderingen zijn vorderingen cliënten opgenomen ten bedrage van € 4,4 miljoen voortvloeiend uit het beheer van cliëntengelden als integraal onderdeel van de hulpverlening. Uit hoofde van de jaarrekeningvereisten is een voorziening getroffen ter grootte van het gehele bedrag. Dit laat onverlet dat het Leger des Heils zijn rechten op deze gelden zal uitoefenen.


VII

Belegd vermogen Stand per 31 december 2010

Verkopen


Koersverschillen

1,7 20,2 26,3

0,2 9,8 0,0

0,0 -12,3 -28,2

0,1 0,2 1,9

2,0 17,9 0,0

48,2

10,0

-40,5

2,2

19,9

Jaarrekening

Zakelijk belang in missie gerelateerde activiteiten Obligaties tegen marktwaarde Obligaties tegen nominale waarde

Aankopen

De aandelen betreffen missiegerelateerde investeringen die geen beursnotering kennen. De obligaties die zijn aangekocht met de intentie aangehouden te worden tot einde looptijd (kerndeel), zijn nominaal gewaardeerd. Eind 2011 is besloten dit kerndeel van de portefeuille te verkopen.

VIII

Retraitefonds Stand per 31 december 2010 Aandelen Obligaties tegen marktwaarde Onroerend goed

IX

Aankopen

Verkopen


Koersverschillen

121

6,2 16,6 0,1

5,9 3,7 0,5

-5,4 -4,4 -0,5

-0,2 0,7 0,0

6,5 16,6 0,1

22,9

10,1

-10,3

0,5

23,2

Liquide middelen Dit betreft een kwaliteitsrekening voor cliëntengelden met € 3,3 miljoen (2009: € 3,6 miljoen), een termijndeposito van € 5 miljoen, direct opeisbare tegoeden bij banken en een gering bedrag aan kasgeld. De hoogte van de liquide middelen is mede een gevolg van het besluit eind 2011 om het kerndeel van de obligatieportefeuille te verkopen.

X

Reserves en fondsen De besturen van de verschillende entiteiten binnen het Leger des Heils in Nederland voeren een zelfstandig vermogensbeleid.


Verloop reserves en fondsen Stand per 31 december 2010 Welzijns- en Gezondheidszorg Evangelisatie en kerkelijke sociale hulpverlening Internationale Ontwikkeling & Samenwerking Bedrijfsvoering Overige

XI

Saldo toevoegingen/ onttrekkingen


27,0 47,7 10,8 16,4 9,7

1,8 -1,8 0,0 2,3 2,0

28,8 45,9 10,8 18,7 11,7

111,6

4,3

115,9

Reserves Stand per 31 december 2010 Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve door bestuur bepaald Reserve financiering activa

122



12,2 13,5 61,9

-1,5 3,6 -2,0

10,7 17,1 59,9

87,6

0,1

87,7

XII

Continuïteitsreserve

De continuïteitsreserve is dat deel van het vermogen waaraan geen bestemming is gegeven. Het dient als weerstandsvermogen om de continuïteit van de hulpverlening zeker te stellen.

XIII

Bestemmingsreserve door bestuur bepaald Deze reserve heeft de volgende functies: * E galisatie van de nettowaarde van nalatenschappen, waaraan de erflater geen specifieke bestemming heeft verbonden en die bij het Leger des Heils zijn aangemeld, maar nog niet ontvangen zijn. * Egalisatie beleggingsopbrengsten met als doel schommelingen in rendementen over meerdere jaren te egaliseren, zoals onder ‘vermogensbeleid’ is toegelicht. * Reserves ten behoeve van specifieke meerjarige projecten.




6,6

1,1

7,7

0,2

-0,1

0,1

6,7

2,6

9,3

13,5

3,6

17,1


XIV

Reserve financiering activa

Dit betreft een reserve ter hoogte van de aanschafkosten van kerkelijke gebouwen en het hoofdkantoor in Almere. Hierdoor is het gebruik van deze gebouwen en eventuele vervangende gebouwen, niet belast met rentekosten.

Jaarrekening

XV

Bestemmingsfondsen door derden bepaald Deze fondsen zijn in vier hoofdgroepen te verdelen: * * * *

galisatie subsidietoezeggingen E Egalisatie kerstinkomsten en -uitgaven. Fonds van inkomsten waaraan door gever een specifieke bestemming is gegeven Egalisatie nalatenschappen met door erflater aangegeven specifieke bestemming




4,4 0,5 17,8 1,3

2,4 -0,1 1,1 0,8

6,8 0,4 18,9 2,1

24,0

4,2

28,2

Egalisatie subsidietoezeggingen Overeenkomstig de richtlijnen van overheidsorganen of toezichthoudende instanties zijn verschillen tussen de werkelijke en de toegekende (subsidie)budgetten ten gunste of ten laste van dit fonds gebracht.

123

Egalisatie kerstinkomsten en -uitgaven

Het verschil tussen de inkomsten en uitgaven ten behoeve van de kerstvieringen wordt ten gunste of ten laste van dit fonds gebracht.


Fonds van inkomsten waaraan door gever een specifieke bestemming is verbonden

Tussen het moment van ontvangst van giften en erfstellingen, en het moment waarop deze daadwerkelijk besteed worden aan het daarvoor aangegeven doel, verloopt altijd enige tijd. Bedragen die aan het einde van het jaar nog niet besteed zijn, worden in dit fonds verantwoord.

Onder dit fonds zijn de volgende Fondsen op Naam opgenomen:

(bedragen x duizend euro)

Fonds en Doelstelling

124


Stortingen

Rente- en kosten toedeling

Besteed aan Doelstelling


J. en A. Fonds - Het ondersteunen van centra voor ouderen en in hospice voor terminale zieken.

95,3

0,0

4,4

0,0

99,7

Roubos-van der Starre Fonds - Het scheppen van voorwaarden voor verzorging en begeleiding van ouderen in centra voor ouderenzorg.

32,4

0,0

1,5

0,0

33,9

Judith en Adri-Thom Bakkerfonds - Het ondersteunen van activiteiten voor palliatieve zorg voor kinderen in Nederland en Goodwill Centra Amsterdam.

3,0

0,0

0,2

0,0

3,2

Nieuw Leven Fonds - Het ondersteunen van activiteiten op het terrein van jeugdhulpverlening en het faciliteren van de opleiding voor officieren van het Leger des Heils in Rusland.

188,7

0,1

8,5

0,0

197,3

Majoor Alida Bosshardt Fonds - Ondersteunen van Leger des Heils goodwillwerk in Amsterdam, Leger des Heils evangelisatiewerk in Nederland en het Leger des Heils werk in ontwikkelingslanden.

929,6

15,4

42,8

0,0

987,8

Nienhuis-Hammer Fonds - Ondersteunen van de Leger des Heils scoutinggroepen in Nederland.

263,1

60,0

13,0

-7,0

329,1

0,0

14,4

0,4

0,0

14,8

1.512,1

89,9

70,8

-7,0

1.665,8

Koos & Henny Tinga Fonds - Pastorale ondersteuning en jeugdactiviteiten van het korps Amsterdam en Agona Duakwa Clinic in Ghana

Egalisatie nalatenschappen waaraan door erflater een specifieke bestemming is verbonden

Hiermee zijn de nettowaarden van de bij het Leger des Heils aangemelde en nog niet ontvangen nalatenschappen met een specifiek bestemming verantwoord.


XVI

Voorzieningen

Het betreft de volgende voorzieningen: etraitetoelagen officieren R Langdurig zieken Jubilea Activiteiten Onderhoud



25,7 2,9 1,2 0,6 14,6

-0,1 -0,9 0,3 0,9 -2,4

25,6 2,0 1,5 1,5 12,2

45,0

-2,2

42,8

Jaarrekening

* * * * *


Retraitetoelagen officieren Aan Leger des Heils-officieren worden, na het bereiken van de daartoe gestelde leeftijd en voor zover er voldoende middelen beschikbaar zijn, retraitetoelagen uitgekeerd. Daarnaast worden aanvullende uitkeringen gedaan aan officieren die arbeidsongeschikt zijn. Deze uitkeringen komen ten laste van de voorziening retraitetoelagen. Gezien de aard van deze voorziening wordt deze separaat belegd. De hoogte van de voorziening is actuarieel berekend.

Langdurig zieken

In de situatie van langdurige ziekte en arbeidsongeschiktheid wordt een voorziening getroffen voor verplichtingen die op de balansdatum bestaan tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden en officieren. De voorziening is ingeschat op basis van de beloningen van medewerkers en officieren die langer dan een jaar ziek of arbeidsongeschikt zijn, rekening houdend met het uitkeringspercentage, resterende arbeidsinzetbaarheid en de verzekerde risico’s van arbeidsongeschiktheid. Kosten van personeelsleden en officieren die korter dan een jaar ziek zijn, worden tot de periodekosten gerekend. Jubilea Deze voorziening heeft betrekking op jubileumgratificaties die plaatsvinden onder voortzetting van het dienstverband. De voorziening is, rekeninghoudend met de blijfkans, ingeschat op basis van het uitkeringspercentage van het salaris, verwachte salarisverhogingen en een disconteringsvoet van 4%. Activiteiten Deze voorziening heeft met name betrekking op verplichtingen met een onzekere uitkomst van onderdelen van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg en betreft voornamelijk een voorziening voor onzekerheid in de bekostiging van te verlenen begeleiding c.q. extramurale zorg van ruim € 1 miljoen. Onderhoud Ter gelijkmatige verdeling van de kosten van onderhoud van gebouwen, installaties en terreinen worden jaarlijks normbedragen als kosten in de resultatenrekening opgenomen. De werkelijke kosten in een boekjaar worden ten laste van de voorziening gebracht. De hoogte van de normbedragen wordt bepaald op grond van de verwachte kosten over een aantal jaren, respectievelijk op basis van de door de subsidiegever verstrekte richtlijnen.


125

XVII

Langlopende schulden

Verschillende financiële en bancaire instellingen hebben leningen verstrekt ter financiering van vaste activa die in gebruik zijn voor activiteiten die in beginsel worden gesubsidieerd door de overheid. Een aantal van deze leningen is verstrekt onder hypothecaire zekerheid (2011: € 60,5 miljoen), respectievelijk onder borgstelling door gemeente en rijksoverheid. De gemiddelde rentevoet over deze leningen bedraagt 4,6%. Van deze leningen heeft een bedrag van € 37 miljoen een resterende looptijd van langer dan vijf jaar. De aflossingsverplichting op deze leningen in 2012 van € 3,3 miljoen is onder de schulden op korte termijn verantwoord.

XVIII Kortlopende schulden Het betreft de volgende voorzieningen:


Aflossingsverplichtingen Sociale premies en belastingen Cliëntengelden Subsidies Personeelskosten Pensioenpremies Crediteuren Nog uit te voeren projecten Overige schulden en overlopende passiva 126


3,3 9,5 3,3 11,5 12,2 2,2 9,1 1,2 9,5

11,1 9,5 3,6 8,0 11,8 2,2 12,0 0,0 9,2

61,8

67,4

Niet in de balans opgenomen verplichtingen: Het Leger des Heils is een aantal meerjarige verplichtingen aangegaan. Dit betreft overeenkomsten op het gebied van erfpacht, huur, leasing, catering, ICT-infrastructuur, salarisverwerking, software, verzuimbeleid en dergelijke. Daarnaast zijn bouwen investeringsopdrachten verstrekt. Aan deze jaarlijkse verplichtingen kan worden voldaan op grond van door de overheid afgegeven subsidietitels, of op grond van verwachte inkomsten. Het beheer van gelden van cliënten vormt een onderdeel van de hulpverlening van het Leger des Heils. De Minister van Financiën heeft daartoe op grond van artikel 3.5, vierde lid van de Wet Toezicht Kredietwezen aan de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg ontheffing verleend van artikel 3.5, eerste lid. In het kader van de belangen die de Wet Toezicht Kredietwezen beoogt te beschermen, is door de ING Bank N.V. in 2001 namens de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg een onherroepelijke en onvoorwaardelijke betalingsgarantie afgegeven aan De Nederlandsche Bank N.V. Deze bankgarantie bedraagt per 31 december 2011 € 6,0 miljoen. De verschillende entiteiten van het Leger des Heils in Nederland vormen een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Dit houdt in dat deze entiteiten aansprakelijk zijn voor elkaars btw-verplichtingen.


Het Leger des Heils heeft middels de afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking financiële verplichtingen op zich genomen om een aantal specifieke ontwikkelingsprojecten (mede) mogelijk te maken. Ultimo boekjaar 2011 bedroeg het totaal aan projectverplichtingen voor de periode na 2011 een bedrag van € 3,4 miljoen. In geval van verplichtingen in USD zijn deze berekend tegen

Jaarrekening

een valutakoers van 1,25. De financiering van dit bedrag is nagenoeg geheel afgedekt door bestemde reserves en/of fondsen dan wel toegezegde (subsidie)bijdragen. Tevens heeft het Leger des Heils een niet in de balans opgenomen verplichting tot financiële bijdrage aan het werk van het Leger des Heils in Tsjechië. Deze bijdrage hangt samen met de bijdrage die door de internationale organisatie The Salvation Army aan Tsjechië wordt verstrekt. De reguliere Nederlandse bijdrage vanuit de begroting van de afdeling Internationale Ontwikkeling & Samenwerking bedraagt in 2011 € 0,4 miljoen en neemt jaarlijks af met vierduizend euro. Op dit moment kent deze verplichting geen einddatum.

127


Toelichting baten


Baten uit eigen fondsenwerving XIX

Collecten In 2010 is gestart met het herinvoeren van een centraal georganiseerde landelijke huis-aan-huiscollecte. Deze wordt gehouden aan het einde van het jaar en zal in de komende jaren samengevoegd worden met de bestaande kerstcollecten. Met ingang van 2012 heeft het Leger des Heils weer een vaste plek op het landelijk collecterooster in week 48. Daarnaast organiseert het Leger des Heils jaarlijks plaatselijke kerstpottenacties.

XX

Mailingacties Jaarlijks worden donateursmailings verzorgd op het bestand van actieve donateurs, door middel van gerichte giftverzoeken en via het donateurmagazine Kans. Daarnaast vinden mailingacties plaats om nieuwe donateurs te werven en om inactieve donateurs te reactiveren. De netto-opbrengst van de algemene mailings wordt voor 90% toegedeeld aan de doelstelling ‘Welzijns- en Gezondheidszorg’ en voor 10% aan de doelstelling ‘Internationale Ontwikkeling & Samenwerking’. Het in 2010 nieuw ontwikkelde en ingezette beleid rond mailings heeft ook in 2011 goede resultaten opgeleverd.

XXI

Incasso’s Dit betreft de inkomsten van donateurs die een doorlopende incassomachtiging hebben afgegeven. In de mailactiviteiten staat het doel centraal om donateurs op een doorlopende

128

machtiging te krijgen. XXII

Schenkingsakten Dit betreft inkomsten van donateurs die een schenkingsakte hebben afgegeven. De inkomsten uit schenkingsakten laten na de stijging in 2009 nu een stabilisering zien. Wel worden structureel wervingsactiviteiten opgezet, die leiden tot een toename van het aantal dossiers.

XXIII Giften Dit betreft giften van bedrijven, vermogensfondsen en particulieren, die niet voortkomen uit mailingacties, incasso’s en schenkingsakten. Voor een deel gaat het om giften in natura die vervolgens in geld zijn gewaardeerd. XXIV Nalatenschappen Uit legaten en nalatenschappen is een bedrag ontvangen en/of toegezegd van € 9,6 miljoen. Voor een bedrag van € 1,7 miljoen is hieraan door de erflaters een specifieke bestemming gegeven. De opbrengst wordt verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De toedeling aan de doelstelling ter bekostiging van de activiteiten vindt eerst plaats in het jaar waarin de nalatenschap is ontvangen. De hoogte van de baten uit nalatenschappen kan van jaar tot jaar sterk fluctueren. De hogere opbrengst over 2010 wordt met name verklaard door één grote nalatenschap. De door de eigen organisatie gemaakte kosten ter verkrijging zijn opgenomen onder de kosten fondsenwerving. Afwikkelingskosten van legaten en nalatenschappen zijn opgenomen onder de kosten beheer- en administratie. Deze kosten bedroegen in 2011 € 706.000 (2010: € 750.000).


Nalatenschappen die zijn belast met vruchtgebruik, worden niet in de balans opgenomen. De geschatte waarde van deze met vruchtgebruik belaste nalatenschappen bedraagt per 31 december 2011 circa € 4,2 miljoen (2010: circa € 3,5 miljoen).

Jaarrekening

XXV Verkoop textiel Dit betreft de inzameling en verkoop van gebruikt textiel.

Werkelijk 2011 Omzet Directe kosten van inzameling en verkoop Netto verkoop opbrengst

Begroot 2011

Werkelijk 2010

13,1 -10,7

13,4 -10,3

12,9 -10,6

2,4

3,1

2,3

De ingezamelde hoeveelheid textiel is in 2011 met 1,8% gedaald ten opzichte van 2010, terwijl in de begroting nog rekening was gehouden met een stijging. De oorzaak ligt waarschijnlijk in de economische recessie, waardoor per hoofd van de Nederlandse bevolking minder textiel is aangeboden. XXVI Overige baten uit eigen fondsenwerving

129

Deze inkomsten zijn in 2011 ongeveer gelijk gebleven aan 2010, het jaar waarin deze inkomsten verdubbelden. XXVII Baten uit acties derden Betreft de bijdrage vanuit door Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO) en/of ICCO ingezamelde gelden ten behoeve door het Leger des Heils uitgevoerde noodhulp projecten in Haïti en Pakistan. XXVIII Subsidie van overheden Hieronder zijn naast overheidssubsidies (inclusief WMO) ook de opbrengsten op grond van de AWBZ en de zorgverzekeringswet (ZVW) verantwoord. De AWBZ-opbrengsten in deze jaarrekening zijn opgenomen op basis van geïndiceerde, in 2011 geleverde, zorgproductie, vermeerderd met verrekeningen op grond van nacalculaties over voorgaande jaren. De definitieve hoogte van de AWBZ-opbrengsten over dit boekjaar zal worden bepaald op grond van nacalculaties die na balansdatum zijn ingediend. De overheidssubsidies in deze jaarrekening zijn opgenomen op basis van over 2011 afgegeven subsidiebeschikkingen, aangepast met te verwachten verrekeningen op grond van de desbetreffende subsidie-verordeningen en verrekeningen op grond van afrekeningen over voorgaande jaren. De definitieve hoogte van de overheidssubsidies over dit boekjaar wordt mede bepaald op grond van na balansdatum ingediende jaarrekeningen van onderscheiden afdelingen van het Leger des Heils.


XXIX Baten uit beleggingen De baten uit beleggingen zijn als volgt te specificeren: Werkelijk 2011

Begroot 2011

Werkelijk 2010

Dividend en rente Gerealiseerde koersverschillen Ongerealiseerde koersverschillen Inkomsten uit verhuur gebouwen

1,9 2,1 0,5 -0,1

1,8 0,4 0,4 0,1

1,9 1,2 -1,1 0,2

Baten uit beleggingen Kosten van beleggen

4,4 -0,3

2,7 -0,4

2,2 -0,3

Netto beleggingsresultaat

4,1

2,3

1,9

9,0%

4,0%

4,1%

Rendementpercentage belegd vermogen

XXX Overige baten Onder de overige baten zijn onder andere boekwinsten bij verkoop van materiële vaste activa verantwoord voor een bedrag van € 0,4 miljoen (2010: € 2,2 miljoen). 130


Toelichting bestedingen


XXXI Besteed aan ‘doelstelling’ en ‘werving baten’

Jaarrekening

Deze bestedingen en kosten zijn toegelicht in het hoofdstuk ‘Lastenverdeling’. XXXII Kosten eigen fondsenwerving

Deze kosten zijn als volgt te specificeren:

Werkelijk 2011

Begroot 2011

Werkelijk 2010

Kosten nalatenschappen Kosten donateurs

0,5 3,1

0,7 2,6

0,5 2,6

Totaal

3,6

3,3

3,1

14,8%

12,7%

12,3%

Kosten eigen fondsenwerving uitgedrukt in een percentage van de baten eigen fondsenwerving:

131

XXXIII Kosten beheer en administratie Met ingang van 2010 is ervoor gekozen om de beheer- en administratiekosten die samenhangen met de werving van fondsen en de toekenning van de fondsenwerving-inkomsten aan de uitvoerende onderdelen van het Leger des Heils, alsook de centrale leiding, niet meer toe te rekenen aan de doelstellingsbestedingen en kosten fondsenwerving, maar afzonderlijk te verantwoorden. In 2011 bedragen deze kosten 1,1% van de ’som der lasten’ (2010: 1,1%).


Personeelskosten In 2011 is voor circa € 212 miljoen aan personeelskosten uitgegeven (2010: € 210 miljoen). Het Leger des Heils is voor het merendeel van zijn personeel aangesloten bij het bedrijfspensioenfonds Zorg en Welzijn (voorheen PGGM). De hieruit voortvloeiende regeling is een toegezegd-pensioenregeling. Het Leger des Heils heeft in geval van een tekort bij het bedrijfspensioenfonds Zorg en Welzijn geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen, behoudens hogere toekomstige premies. De in de personeelskosten opgenomen pensioenlasten bedragen € 11,5 miljoen (2010: € 12,7 miljoen). Werkelijk 2011 Salarissen personeel Toelagen officieren Personeel niet in loondienst Sociale lasten Pensioenpremies Overige personeelskosten

132

Begroot 2011

Werkelijk 2010

163,4 2,4 11,4 14,8 12,0 9,5

163,9 4,8 9,7 14,8 10,7 5,4

149,5 3,3 12,8 19,2 14,4 11,5

213,5

209,3

210,7

Het gemiddelde aantal personeelsleden, omgerekend naar fulltime medewerkers van 36 uur per week, was 4.106 (begroot: 4.037; 2010: 4.141).


Accountantsverklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Stichting Leger des Heils Wij hebben de samengevoegde 2011 van het Leger des Heils in Nederland, bestaande uit Controleverklaring van de jaarrekening onafhankelijke de samengevoegde egde balans per 31 december 2011, de samengevoegde staat at van baten en lasten over accountant2011 en de toelichtingen zoals opgenomen in dit jaarverslag in hoofdstuk 5,, gecontroleerd, waarin

Aan: het

opgenomen zijn de jaarrekeningen van stichting ing Leger des Heils, stichting L Leger des Heils Fondsenwerving, stichtingg Leger des Heils Welzijns Welzijns- en Gezondheidszorg, ezondheidszorg, stichting Leger des Heils ReShare B.V. en het Kerkgenootschap Leger des Heils. bestuur Dienstverlening, van Stichting, Leger des Heils

Verantwoordelijkheid van Wij hebben de samengevoegde jaarrekening 2011 vanhet het bestuur Leger des Heils in Nederland, bestaande uit de samengevoegde egde balans per 31 van december 2011, de samengevoegde staat at van baten en lasten Het bestuur de stichting Leger des Heils is verantwoordelijk voor het over opmaken van de 2011 en de toelichtingen zoals opgenomen in dit jaarverslag in hoofdstuk gecontroleerd, waarin samengevoegde jaarrekening die het vermogen en het5,,resultaat getrouw dient weer te geven in opgenomen zijn de jaarrekeningen van met stichting ing Leger des Heils, stichting L Leger instellingen des Heils van de Nederlandse Raad voor overeenstemming Richtlijn 650 voor fondsenwervende Fondsenwerving, stichting g Leger des Heils Het Welzijns WelzijnsenisGezondheidszorg, ezondheidszorg, stichting Leger Heils interne beheersing als de Jaarverslaggeving. bestuur tevens verantwoordelijk antwoordelijk voor eendes zodanige Dienstverlening,, ReShare B.V. en het acht Kerkgenootschap Leger des het noodzakelijk om het opmaken van deHeils. samengevoegde jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van het bestuur Verantwoordelijkheid van de accountant Het bestuur van de stichting Leger des Heils is verantwoordelijk voor het opmaken van de

samengevoegde jaarrekening die het vermogen en resultaat dientover weerdetesamengevoegde geven in Onze verantwoordelijkheid is het geven vangetrouw een oordeel jaarrekening op basis overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen Nederlandse Raad van onze controle. Wij hebben onze controle verrichtvan in de overeenstemming metvoor Nederlands recht, de Jaarverslaggeving.waaronder Het bestuur tevens verantwoordelijk antwoordelijk voor eenDit zodanige de is Nederlandse controlestandaarden. vereistinterne dat w wij ij beheersing voldoen aanals de voor ons geldende het noodzakelijk achtethische om het voorschriften opmaken van en de dat samengevoegde jaarrekening mogelijken te maken zonder wij onze controle zodanig plannen uitvoeren dat een redelijke mate afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude van zekerheid wordt verkregen datof defouten. samengevoegde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Verantwoordelijkheid van de accountant

omvatvan het een uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging vanop controle controle-informatie over de Een controle Onze verantwoordelijkheid is hete geven oordeel over de samengevoegde jaarrekening basis bedragen de controle toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden van onze controle. Wij hebben en onze verricht in samengevoegde overeenstemming met Nederlands recht, zijn afhankelijk van de door de met inbegrip van het waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Ditaccountant vereist dattoegepaste w wij ij voldoenoordeelsvorming, aan de voor ons geldende inschatten de controle risico’s dat de samengevoegde jaarrekening eenredelijke afwijking van materieel belang bevat ethische voorschriften en dat wijvan onze zodanig plannen en uitvoeren dat een mate gevolg van of fouten. jaarrekening geen afwijkingen van materieel van zekerheid wordt als verkregen dat fraude de samengevoegde belang bevat. Bij het maken van deze risico risico-inschattingen inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking diee uitvoeren relevant isvan voor het opmaken van samengevoegde jaarrekening en voor werkzaamheden terde verkrijging van controle controle-informatie overhet de getrouwe beeld Een controlee omvat het daarvan, in gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. bedragen en de toelichtingen de samengevoegde jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden Deze risico-inschattingen inschattingen hebben oordeelsvorming, echter niet tot doelmet eeninbegrip oordeel van tot uitdrukking te brengen over de zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste het effectiviteit de interne beheersing vaneen de stichting. controle omvat inschatten van de risico’s dat de van samengevoegde jaarrekening afwijking Een van materieel belangtevens bevathet evalueren van van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van als gevolg van fraudede ofgeschiktheid fouten. de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld vaninschattingen de samengevoegde Bij het maken van deze risico risico-inschattingen neemtjaarrekening. de accountant de interne beheersing in aanmerking diee relevant is voor het opmaken van de samengevoegde jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van deAccountants stichting. Een tevens het5,evalueren van PricewaterhouseCoopers N.V.,controle Thomas omvat R. Malthusstraat 1066 JR Amsterdam, Postbus 90357, de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van 1006 BJ Amsterdam de door het bestuur van de 792 stichting alsmede een evaluatie van het algehele T: 088 00 20,gemaakte F: 088 792schattingen, 96 40, www.pwc.nl

Jaarrekening

Aan: het bestuur van Stichting Leger des Heils

Wij hebben de samengevoegde jaarrekening 2011 van het Leger des Heils in Nederland, bestaande uit de samengevoegde egde balans per 31 december 2011, de samengevoegde staat at van baten en lasten over 2011 en de toelichtingen zoals opgenomen in dit jaarverslag in hoofdstuk 5,, gecontroleerd, waarin Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle controle-informatie informatie voldoende en geschikt is om een opgenomen zijn de jaarrekeningen van stichting ing Leger des Heils, stichting L Leger des Heils onderbouwing voor onsWelzijns oordeel te bieden. Fondsenwerving, stichting g Leger des Heils Welzijnsenbi Gezondheidszorg, ezondheidszorg, stichting Leger des Heils Dienstverlening,, ReShare B.V. en het Kerkgenootschap Leger des Heils.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de samengevoegde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de Verantwoordelijkheid van het bestuur

samenstelling samengevoegde reserves enhet fondsen van het Het bestuur van de stichting Leger van des de Heils is verantwoordelijk voor opmaken vanLeger de des Heils in Nederland per 31 decemberdie 2011 van het samengevoegde over 2011 met Richtlijn 650 samengevoegde jaarrekening heten vermogen en het resultaat resultaat getrouw dient weerin teovereenstemming geven in Wij zijn van mening voor dat de door ons verkregen controle controle-informatie informatie voldoendeRaad en geschikt om een ondsenwervende instellingen vaninstellingen de Nederlandse Raad voor voor de is Jaarverslaggeving. Jaarverslaggeving. Fondsenwervende overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende van de Nederlandse Raad voor onderbouwing voor ons oordeel te bi bieden. de Jaarverslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk antwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als 29 juni 2012 het noodzakelijk achtAmsterdam, om het opmaken van de samengevoegde jaarrekening mogelijk te maken zonder Oordeel PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Naar ons oordeel geeft de samengevoegde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de getekend door A. A.J.M. Loogman samenstelling van deOrigineel samengevoegde reserves en fondsen van RA het Leger des Heils in Nederland per 31 Verantwoordelijkheid van de accountant december 2011 en van het samengevoegde resultaat over 2011 in overeenstemming met Richtlijn 650 Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevoegde jaarrekening op basis ondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad Raad voor voor de Jaarverslaggeving. Jaarverslaggeving. voor Fondsenwervende van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, 133 waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat w wij ij voldoen aan de voor ons geldende Amsterdam, 29 juni 2012 ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. van zekerheid wordt verkregen dat de samengevoegde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Origineel getekend door A. A.J.M. Loogman RA controle-informatie over de Een controlee omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle bedragen en de toelichtingen in de samengevoegde jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de samengevoegde jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico risico-inschattingen inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking diee relevant is voor het opmaken van de samengevoegde jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de samengevoegde jaarrekening.

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Thomas R. Malthusstraat 5, 1066 JR Amsterdam, Postbus 90357, 1006 BJ Amsterdam T: 088 792 00 20, F: 088 792 96 40, www.pwc.nl ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Professional Services B.V. (KvK 51414406), Pricew aterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene e voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toep assing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.


Bijlagen

6

Bijlagen


Meerjarenoverzicht Het Leger des Heils in actie (mensen) 2011

136

2010

2009

2008

2007

Hulpvragers en deelnemers cliëntentrajecten Maatschappelijke opvang * Geestelijke gezondheidszorg * Ouderen- en gezondheidszorg * Jeugdzorg * Preventie en maatschappelijk herstel * Reclassering * Verslavingszorg *

18.399 3.060 1.941 3.406 13.891 9.943 968

20.371 2.699 2.003 3.321 14.227 9.350 1.012

19.278 2.423 1.888 3.758 13.212 10.570 851

19.590 2.112 1.770 3.416 12.982 9.804 638

20.412 1.578 1.910 3.207 11.182 9.689 655

Totaal cliënttrajecten alle werkvelden

51.608

52.983

51.980

50.312

48.633

Contacten kerkelijke sociale hulpverlening, per week ** Bezoekers tweedehands kledingwinkels, gemiddeld per week ** Family Tracing Services, afgeronde bemiddelingen Bezoekers ochtendsamenkomst (kerkdienst), gemiddeld per week Bezoekers kerstfeesten en kerstactiviteiten

5.546 5.680 239 3.796 60.888

3.561 4.315 213 3.688 63.054

1.348 6.802 274 3.851 64.880

1.433 6.333 269 3.971 67.570

1.241 4.896 301 3.602 66.495

247 59 5.596 139 5.713

244 59 5.377 140 5.863

244 71 5.231 150 6.205

239 73 4.871 156 6.361

235 73 4.575 167 6.437

220.524 257.791 25,5

229.795 257.173 26,0

207.127 265.397 26,6

215.020 248.006 27,8

396.000

25.600 64.650

27.000 68.000

26.000 78.000

26.000 78.000

27.200 76.200

Organisatie en medewerkers (per 31 december) Vestigingen welzijns- en gezondheidszorg Korpsen en buitenposten (kerkelijke gemeenten) Medewerkers in loondienst Officieren in actieve dienst Heilssoldaten, adherenten en jongsoldaten Fondsenwerving Actieve donateurs per 31 december *** Inactieve donateurs per 31 december *** Ingezamelde kleding in miljoenen kilo’s Strijdkreet Oplage Oplage kersteditie

27,0

*)

et Leger des Heils heeft voor zijn cliënten in de welzijns- en gezondheidszorg een eigen registratiesysteem: CLEVER. In dit overzicht zijn per werkveld de hulp- en zorgtrajecten van cliënten gerubriceerd op basis van H de afdeling waarvan zij diensten hebben afgenomen. Eén cliënt kan meerdere trajecten, zowel gelijktijdig als volgtijdelijk doorlopen. Om bestandsvervuiling te voorkomen, worden na afloop van een kalenderjaar alle hulpverleningstrajecten die langer dan een jaar openstaan, zonder dat er daad-werkelijk een hulpverleningsactiviteit is verricht, automatisch afgesloten. Dit met terugwerkende kracht vanaf de datum van de laatste hulpverleningsactiviteit. Hierdoor kunnen verschillen met eerdere jaarverslagen ontstaan. **) Voor de berekening van het weekgemiddelde is uitgegaan van 45 weken per jaar. ***) Met ingang van 2008 is de (interne) definitie van actieve donateurs aangepast. Vanaf 2008 wordt onder actieve donateurs verstaan: donateurs die gedurende de afgelopen 12 maanden een financiële bijdrage hebben gegeven.


Meerjarenoverzicht Het Leger des Heils in actie (financieel)

(bedragen x 1 miljoen euro) 2011

2009

2008

2007

63,8 58,8 37,6 73,5 31,4 21,5 6,9 2,8 7,7 4,8 1,7 -11,9

65,5 56,8 39,5 65,0 27,8 21,1 10,2 4,2 5,6 4,9 1,5 -11,2

64,7 50,8 42,3 57,8 25,2 19,5 7,0 2,7 4,5 2,6 1,5 -11,1

61,4 46,6 42,6 47,9 23,0 16,7 9,2 3,6 4,3 3,1 1,5 -13,0

66,4 41,2 38,7 30,7 19,1 15,0 8,3 3,4 3,9 3,4 1,1 -12,7

Totaal uitgaven doelstelling

298,6

290,9

267,5

246,9

218,5

Bekosting Subsidies van overheden e.d. Netto baten fondsenwerving Netto rentebaten, baten uit beleggingen en overige baten en lasten Aandeel in acties van derden

275,6 20,7 4,7 1,9

259,7 22,2 4,5 2,0

246,5 20,2 6,8 0,0

220,4 18,3 -3,7 0,0

196,7 19,5 4,6 0,6

Totaal bekostiging

302,9

288,4

273,5

235,0

221,4

4,3

-2,5

6,0

-11,9

2,9

14,8% 1,1% 115,9 96% 44,8

12,3% 1,1% 111,6 77% 72,7

12,9% 1,2% 115,9 96% 47,5

16,1% 111,6 77% 82,2

13,5% 120,4 127% 100,8

Exploitatiesaldo Overige kengetallen Kosten eigen fondsenwerving in % van baten eigen fondsenwerving Kosten beheer en administratie Totaal reserves en fondsen (in miljoenen euro) Weerstandsfactor (op basis van ondergrens) Beleggingen (in miljoenen euro)


Bijlagen

Uitgaven aan doelstelling Maatschappelijke opvang Ouderenzorg en gezondheidszorg Jeugdzorg Geestelijke gezondheidszorg Preventie en maatschappelijk herstel Reclassering Evangelisatie en pastorale zorg Kerkelijke sociale hulpverlening Verslavingszorg Internationale Ontwikkeling & Samenwerking Voorlichting Overige, per saldo, o.a. bijdrage hulpvragers en gebruikers

2010

137

Hulpverleningscapaciteit en bezettingsgraad Aantal cliënttrajecten per werkveld Maatschappelijke Opvang 2007

2008

138

2010

2011

Jeugdzorg

Geestelijke gezondheidszorg

Reclassering

Preventie en Maatschappelijk Herstel

Verslavingszorg

Totaal alle werkvelden

7.997

1.079

1.900

582

5.180

4.777

254

21.769

Aantal nieuwe hulptrajecten

12.415

831

1.307

996

4.509

6.405

401

26.864

Aantal hulptrajecten in 2006

20.412

1.910

3.207

1.578

9.689

11.182

655

48.633

Aantal uitgeschreven hulptrajecten

12.391

904

1.439

787

4.194

5.096

415

25.226

Aantal hulptrajecten op 1 januari 2007

8.021

1.006

1.768

791

5.495

6.086

240

23.407

11.569

764

1.648

1.321

4.309

6.896

398

26.905


19.590

1.770

3.416

2.112

9.804

12.982

638

50.312


11.674

760

1.024

1.056

3.974

6.942

335

25.765

Aantal hulptrajecten op 31 december 2007 Aantal nieuwe hulptrajecten

2009

Ouderen- en Gezondheidszorg

7.916

1.010

2.392

1.056

5.830

6.040

303

24.547


11.362

878

1.366

1.367

4.740

7.172

548

27.433


19.278

1.888

3.758

2.423

10.570

13.212

851

51.980


10.305

851

1.730

1.165

5.350

6.637

602

26.640

Aantal hulptrajecten op 31 december 2008

8.973

1.037

2.028

1.258

5.220

6.575

249

25.340


11.398

966

1.293

1.441

4.130

7.652

763

27.643


20.371

2.003

3.321

2.699

9.350

14.227

1.012

52.983


12.789

984

1.241

1.287

3.657

7.629

702

28.289

7.582

1.019

2.080

1.412

5.693

6.598

310

24.694


Aantal hulptrajecten op 31 december 2010 Aantal nieuwe hulptrajecten

10.817

922

1.326

1.648

4.250

7.293

658

26.914


18.399

1.941

3.406

3.060

9.943

13.891

968

51.608


10.849

887

1.117

1.368

4.299

7.143

740

26.403

7.550

1.054

2.289

1.692

5.644

6.748

228

25.205


Aantal Cliënten

33.983

35.506

36.795

36.719

35.582

In dit overzicht zijn per werkveld de hulp- en zorgtrajecten van cliënten gerubriceerd op basis van de afdeling waarvan zij diensten hebben afgenomen. Eén cliënt kan meerdere trajecten, zowel gelijktijdig als volgtijdelijk doorlopen. Om bestandsvervuiling te voorkomen worden alle hulpverleningstrajecten die langer dan één jaar openstaan zonder dat het Leger des Heils daadwerkelijk een hulpverleningsactiviteit heeft verricht, automatisch afgesloten. Dit met terugwerkende kracht vanaf de datum van de laatste hulpverleningsactiviteit. Hierdoor kunnen verschillen met eerdere jaarverslagen ontstaan.


Groei en diversiteit van onze hulpverlening Intramuraal

2011

2010

2009

2008

2007

(aantal plaatsen per 31/12)

24-uurszorg Vrouwenopvang Woontraining voor zwerfjongeren Begeleid wonen

511 130 370 101 84 823 2.019

Totaal maatschappelijke opvang Ontwenningscentrum Begeleid/Groepswonen

30 43

RIBW-woonvoorzieningen voor zwerfjongeren Forensische zorg voor jeugd en volwassenen

1101 183 57

Woonvoorzieningen voor LVB-jongeren (Kinder)hospicezorg Verpleeg- en verzorgingshuizen Aanleunwoningen voor senioren Meerzorg voor zieke dak- en thuislozen

Gezinshuizen en projectgezinnen Hotel congrescentrum Totaal preventie en maatschappelijk herstel Totale intramurale capaciteit

100 4.728

100 4.458

100 4.386

739 48 19 355 197 175

794 236 95

317 100

63 578 104 57

850

821

336 100

63

48 19 355 197 175

224 93

1.862 20 43

663 130 57 1045

848

331 100

1.852

73

66 19 369 200 167

246 90

461 252 466 119 129 435

20 43

841 147 57 1217

864

Totaal jeugdzorg

2.030

73

90 19 370 200 169

241 90

417 242 454 119 88 532

30 43

985 175 57

119 19 370 200 156

Totaal ouderen- en gezondheidszorg Woonvoorzieningen voor kinderen

1.884

1341

Totaal geestelijke gezondheidszorg

480 255 436 119 94 646

30 43 73

Totaal verslavingszorg RIBW-woonvoorzieningen voor dak- en thuislozen

487 165 385 92 83 672

794 218 90

331 100

Bijlagen

Nachtopvang Sociale pensions

100 3.990

308 100

100 3.866


139

Dagopvang, -activiteiten en -training

2011

2010

2009

2008

2007

(aantal plaatsen per 31/12) Dagopvang

713

Dagopvang voor ouderen

30

50|50 arbeidsreïntegratie Bij Bosshardt buurtsteunpunten Peuterspeelzalen Totaal preventie en maatschappelijk herstel

974

838

740

49

49 66

40 350 152 104 0

1.530 2009

20 49

40 56

1.663 2010

20

61

350 196 194 0

680 20

49

56 56

350 224 264 0

1.820 2011

30

53

680 668

20

61

56 56

350 232 392 0

Totale capaciteit dagopvang en -training

Ambulant

30

47

668 643

30

53

56

Totaal Reclassering Hotel congrescentrum

30

47

Totaal Jeugdzorg Dagtrainingscentra

643 686

30

Totaal ouderen- en gezondheidszorg (Medisch)Kinderdagopvang

686 713

Totaal Maatschappelijke opvang

606

66 350 152 44 62

1.383 2008

608 1.423

2007

140 Ambulant (in arbeidsplaatsen van 36 uur per week per 31/12) Maatschappelijke opvang Verslavingszorg Geestelijke gezondheidszorg Ouderen- en gezondheidszorg Jeugdzorg Reclassering Preventie en maatschappelijk herstel Totaal capaciteit ambulante hulpverlening

261 5 6 61 216 257 433

267 4 4 51 213 266 373

249 4 4 48 203 248 347

236 3 4 45 204 218 329

206 3 3 40 182 192 288

1.238

1.179

1.103

1.040

915


Colofon

Jaarverslag van het Leger des Heils

Stichter:

William Booth

Internationaal leider:

Leider Nederland:

REDACTIE

TRAFFIC

INTERVIEWS

Generaal Linda Bond

Leger des Heils afdeling Corporate Communicatie

Leger des Heils afdeling Inkoop & Aanbesteding

Frips, Amersfoort

Leger des Heils Corporate Communicatie

Interviews: Wendy Bos Fotoproducties, Soest

FOTOGRAFIE

Bijlagen

Commissioner Hans van Vliet

NoWords, Zaandam

Ruud Tinga, Amsterdam (canon, 1988)

GRAFISCHE VORMGEVING

Dirigo Communicatie, Haarlem

DRUK

OPLAGE

PAPIER

141

Tuijtel, Hardinxveld/Giessendam

5.000 ex.

Cover: 240 g/m2 Amer Graphic FSC

Binnenwerk: 120 g/m2 Revive 100 White uncoated

FSC SCS-COC-000973


CANON van het leger des heils in

1887

1887 - Eerste samenkomst

1889 - Tegenstand

in Amsterdam

Niet iedereen is blij met de

In de Gerard Doustraat in de

komst van de nieuwe evangeli-

volksbuurt De Pijp wordt op 8

satiebeweging. Het gebouw

mei 1887 de eerste evangelisatiebijeenkomst gehouden.

1889

1890

waar het Leger samenkomt, wordt met stenen bekogeld,

Deze staat onder leiding van

ruiten worden ingeslagen, leden

de Engelse kapitein Tyler, die

van het Leger worden gemoles-

daarbij geassisteerd wordt

teerd. In Kampen zijn er dagen

door luitenant Gerrit Govaars

achtereen ernstige ongeregeld-

en - als vrijwilligers - de heer

heden, zodat de staat van beleg

en mevrouw Schoch.

moet worden afgekondigd!

142

1940-1945 - Verboden

1948 - Start van het

1953 - Hulp bij

Tijdens de bezettingsjaren

goodwillwerk

watersnoodramp

wordt het Leger des Heils,

In de Amsterdamse binnenstad

Het Leger des Heils is bij

mede omdat het een van

begint kapitein Alida Bosshardt

rampen altijd in de voorste

oorsprong Engelse

met het goodwillwerk naar

linies te vinden. Dat is ook

organisatie is, door de

Engels voorbeeld. Het moet

zo bij de watersnoodramp

Duitsers verboden. De

een ‘supermarkt van dienstver-

van 1 februari, waarbij 1.835

officieren mogen geen

lening’ worden. De verkon-

mensen het leven verloren.

uniform meer dragen en er

diging van het Evangelie en

Ook bij treinrampen en grote

mogen geen openbare

maatschappelijke dienstver-

samenkomsten meer

lening gaan hand in hand.

gehouden worden. Toch gaat het Leger ondergronds door met zijn werk.

1945

1948

branden is het Leger ter plekke om helpers en slachtoffers bij te staan.

1953

Nederland 1895 - Bezoek William Booth Al meerdere malen had de 1890 - Begin maatschappelijk

1894 - De zending

stichter van het Leger des Heils

werk

In november starten stafka-

ons land bezocht. In 1895

De koudste winter sinds mensen-

pitein Brouwer en ensign van

spreekt hij voor een gehoor van

heugenis brengt de grote veran-

Emmerik met het zendingswerk

de rijkste en meest invloedrijke

dering in de publieke opinie. Het

vanuit ons land in het Javaanse

personen over zijn boek ‘In

Leger opent zijn gebouw aan het

plaatsje Poerworedjo. In 1909

donker Engeland en de weg ter

Rapenburg voor mensen zonder

sticht het Leger op Java - en

onderdak, waar zij ook een ontbijt

daarna ook daarbuiten

1894

krijgen. In 1893 worden er in Nederland al bijna honderdduizend overnachtingen geregistreerd.

ontkoming’.

1895

In Lunteren wordt daarna een

- leprakoloniën. Daarna volgen

oude boerderij gekocht en een

andere koloniën, zoals

landkolonie gestart, die Groot

Suriname en Curaçao.

Batelaar gaat heten.

1965 - Prinses Beatrix op stap

1987 - 100 jaar in Nederland

1988 - Nieuwe juridische vorm

met Bosshardt

Met een groot feest in het

Om efficiënter te kunnen werken,

Nadat zij in 1959 de hoofdpersoon

Concertgebouw in Amsterdam,

subsidiegelden en giften duidelijker

was in het televisieprogramma

waar Hare Majesteit Koningin

te kunnen verantwoorden en het

Beatrix eregast is, viert het Leger

maatschappelijk werk verder te

des Heils zijn 100-jarig bestaan.

kunnen professionaliseren, kiest het

Nederlander geworden. In 1965

Alom wordt waardering en

Leger voor een nieuwe juridische

mag zij H.K.H. Prinses Beatrix

respect uitgesproken voor het

meenemen op haar

werk van de organisatie die zich

Strijdkreetronde in Amsterdamse

al een eeuw lang in Woord en

waarin bepaalde werkvormen

kroegen. Prinses en kapitein gaan

daad inzet voor de zwakkeren in

worden ondergebracht. Het blijft één

bij verschillende mensen op

de samenleving.

Leger!

‘Anders dan anderen’, is kapitein Bosshardt een bekende

huisbezoek.

1965

1987

vorm. Naast het Kerkgenootschap komen er verschillende Stichtingen,

1988

1933 - Nieuwe opleidingsschool 1911 - Openlucht-samenkomsten

1930 - Varend verkondigen

De toenmalige commandant

Het lukt het Leger des Heils om met

Op 18 juni 1930 wordt de ‘Febe’,

van het Leger des Heils in

moderne middelen mensen met het

een voormalig plezierjacht, als

Evangelie te bereiken. In Utrecht

evangelisatieschip in gebruik

bijvoorbeeld vertoont de organisatie

genomen. Bemand met ‘heilsma-

1930

niet voor niets ‘Bouwe de Bouwer’ genoemd. Hij zorgt

trozen’ en met een tent en stoelen

ervoor dat op meerdere

voor 250 personen aan boord, trekt

plaatsen nieuwe gebouwen

mensen aanwezig zijn. Zij kijken met

het schip voortaan elke zomer door

komen. Op 20 januari 1933

grote belangstelling naar de uitnemende

de Nederlandse binnenwateren.

wordt zijn grootste project, de

beelden op het doek. “’t Was in één

Vooral de Friese meren en de

William Booth kweekschool

woord een indrukwekkende evange-

veenkoloniën worden regelmatig

voor heilsofficieren in

lische vertooning!”, aldus een bekend

door de bemanning van de Febe

Amstelveen, door H.K.H.

Nederlands weekblad in dat jaar.

bezocht.

Prinses Juliana geopend.

lichtbeelden op de Oude Gracht, waarbij naar schatting zo’n tienduizend

1911

Nederland, Bouwe Vlas, wordt

1933

2003 - 50|50 Fashion

2005 - Charitatief en

In samenwerking met De

commercieel

2010 - Bij Bosshardt

Bijenkorf en reclamebureau

Met de overname van een

buurtsteunpunt

Only lanceert het Leger een

commerciële kledinginza-

In de geest van majoor

nieuwe kledinglijn: met de

melaar wordt het Leger des

Bosshardt start in

hand gemaakt van gebruikte

Heils de grootste

kleding en ander textiel dat

inzamelaar van kleding in

door het Leger ingezameld

ons land. De organisatie

is. De slogan ‘Together we’re

gaat zich niet alleen met

de buurt waar je

charitatieve, maar ook met

binnenloopt voor een kopje koffie

commerciële kledinginzameling

en een gesprek. Daarmee speelt

ontwerpen. Zo is er één shirt

bezighouden. Al dit inzame-

het Leger des Heils in op de

gemaakt van een Ajax- en

lingswerk wordt nu verricht onder

groeiende problematiek van

Feyenoord-shirt.

een nieuwe naam: Leger des

eenzaamheid in de samenleving.

Heils ReShare.

In het najaar start, onder-

one’ onderstreept de gedachte achter de

3

20 0

2005

2010

Amsterdam Zuidoost de eerste ‘Bij Bosshardt’. Een ontmoetingsplek in

steunend daaraan, een mediacampagne ‘Stop eenzaamheid’.


www.legerdesheils.nl

Doen wat we geloven. Voorwoord

Recommend Documents