Docentenhandleiding
Anke Veenstra Algemene economie & Bedrijfseconomie Kennisbasis BE 03-04-2013
Inhoudsopgave Inleiding ................................................................................................................................. 3 Les 1 ...................................................................................................................................... 4 Les 2....................................................................................................................................... 7 Les 3 ..................................................................................................................................... 10 Les 4..................................................................................................................................... 13 Les 5 ..................................................................................................................................... 15 Beoordeling ......................................................................................................................... 17 Bronnen ............................................................................................................................... 18
2
Inleiding Deze lessenserie simuleert een marktonderzoek voor leerlingen. De leerlingen krijgen te maken met onderwerpen die binnen het marktonderzoek gebruikelijk zijn. Ook gaan de leerlingen zelf een kleinschalig marktonderzoek doen. De uitkomsten van hun marktonderzoek zetten ze in een verslag en presenteren ze aan de rest van de groep. Begrippen die in deze lessenserie worden behandeld zijn: -
Desk research Field research Kwantitatieve vragen Kwalitatieve vragen Steekproef Populatie Significante verschillen en verbanden Representatieve afspiegeling
De wikiwijs die bij deze docentenhandleiding hoort is te vinden via onderstaande link: http://arrangeren.wikiwijs.nl/42590/Marktonderzoek
3
Les 1 Lesonderwerp Marktonderzoek: les 1 Concrete lesdoelen 1. De leerling/ 2. Werkwoord/ 3. Inhoud (wat)/ 4. Manier waarop (hoe)/ 5. Beheersingsvorm
Lesdoelen: 1. De leerling kan een folder maken met daarin 5 producten die in één assortiment passen. 2. De leerling kan een zoekopdracht op het internet uitvoeren. 3. De leerling kan aangeven wat het begrip desk research betekend. 4. De leerling kan de best passende onderzoeksvraag uit een rijtje halen door gebruik te maken van de informatie vanuit de voorgaande opdracht. 5. De leerling kan 5 deelvragen bedenken die aansluiten op de hoofdvraag. Beginsituatie Leerlingen (gedrag, kennis, vaardigheden) Gedrag: De leerlingen hebben bij deze lessenserie over marktonderzoek een onderzoekende houding nodig en moeten zelf initiatief kunnen nemen om onderwerpen naar eigen inzicht uit te werken. Kennis & vaardigheden: De leerlingen worden stapsgewijs door het marktonderzoek heen geleid. Ze kunnen dus zonder kennis van marktonderzoek aan de lessenserie beginnen. Qua vaardigheden is het handig dat de leerling kan zoeken met een zoekmachine op het internet. Ook is het handig dat ze enige kennis hebben van het werken met Word en Excel. Lesorganisatie Voor de uitvoering van deze lessenserie is een computerlokaal noodzakelijk. De leerlingen moeten de wikiwijs opstarten om te kunnen lezen wat ze moeten doen. Ook is het voor de uitvoering van de lessenserie nodig dat de leerlingen op internet begrippen kunnen opzoeken. Voor de verdere uitvoering van de opdrachten zijn de programma’s Word en Excel nodig.
4
Extra informatie Antwoorden op de vragen in opdracht 2 Wat is desk research? - Het verzamelen, analyseren en interpreteren van gegevens waarvoor men zelf onderzoek moet doen. - Het verzamelen, analyseren en interpreteren van gegevens die bruikbaar zijn voor het onderzoek maar die al door anderen zijn verzameld. Welke onderzoeksvraag past het best bij wat jullie willen weten? - Hoe oud zijn de mensen die naar winkelcentrum Smaragd komen? - Zullen de producten die wij aanbieden worden verkocht als wij ons vestigen in winkelcentrum Smaragd? - Wat voor interesses hebben de mensen die winkelen in winkelcentrum Smaragd? - Is winkelcentrum Smaragd goed bereikbaar?
5
Lesopzet Tijd
0-5 minuten 5-20 minuten
Aan welke lesdoelen werk ik -
Onderdeel
Binnenkomst Introductie van de lessenserie
Organisatie
De docent vertelt dat de leerlingen gaan werken met de wikiwijs en hoe deze werkt. Ook wordt er een korte introductie op marktonderzoek gegeven. De groepen worden ingedeeld. 20-50minuten 1 Lezen van de inleiding De leerlingen lezen de en werken aan introductie bij de les opdracht 1 en voeren daarna opdracht 1 uit. 50-85 minuten 2,3,4,5 Werken aan opdracht 2 De leerlingen voeren opdracht 2 uit. 85-90 minuten Afsluiten van de les * De afsluiting van de les kan ook worden gebruikt voor eventuele uitloop.
Werkvormen
Denk/leeractiviteiten
Doceren
Docent Structureren
Cursist Structureren
Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen
Samenwerken in groepen -
Concretiseren
Toepassen
-
-
6
Les 2 Lesonderwerp Marktonderzoek: les 2 Concrete lesdoelen 1. De leerling/ 2. Werkwoord/ 3. Inhoud (wat)/ 4. Manier waarop (hoe)/ 5. Beheersingsvorm
Lesdoelen: 1. De leerling kan in de al aanwezige winkels in winkelcentrum Smaragd indelen in subgroepen en hiervan diagrammen maken in Excel. 2. De leerling kan aan de hand van de opgezette deelvragen bepalen waar hij nog desk research naar gaat doen. 3. De leerling kan de resultaten van de desk research overzichtelijk verwerken in Word of Excel. 4. De leerling kan aangeven wat het begrip field research betekend. 5. De leerling kan een enquête opstellen met daarin vragen die adequaat zijn voor de beantwoording van de door de leerling opgestelde deelvragen. Beginsituatie Leerlingen (gedrag, kennis, vaardigheden) Gedrag: De leerlingen hebben bij deze lessenserie over marktonderzoek een onderzoekende houding nodig en moeten zelf initiatief kunnen nemen om onderwerpen naar eigen inzicht uit te werken. Kennis & vaardigheden: De leerlingen worden stapsgewijs door het marktonderzoek heen geleid. Ze kunnen dus zonder kennis van marktonderzoek aan de lessenserie beginnen. Qua vaardigheden is het handig dat de leerling kan zoeken met een zoekmachine op het internet. Ook is het handig dat ze enige kennis hebben van het werken met Word en Excel. Lesorganisatie Voor de uitvoering van deze lessenserie is een computerlokaal noodzakelijk. De leerlingen moeten de wikiwijs opstarten om te kunnen lezen wat ze moeten doen. Ook is het voor de uitvoering van de lessenserie nodig dat de leerlingen op internet begrippen kunnen opzoeken. Voor de verdere uitvoering van de opdrachten zijn de programma’s Word en Excel nodig.
7
Extra informatie Mogelijke uitwerking opgave 3
Antwoord op de vragen in opdracht 4 Wat is field research? - Het verzamelen, analyseren en interpreteren van gegevens die bruikbaar zijn voor het onderzoek maar die al door anderen zijn verzameld. - Het verzamelen, analyseren en interpreteren van gegevens waarvoor men zelf onderzoek moet doen.
8
Lesopzet Tijd
0-5 minuten 5-20 minuten
Aan welke lesdoelen werk ik 1
Onderdeel
Binnenkomst Werken aan opdracht 3
Organisatie
De leerlingen delen de al aanwezige winkels in winkelcentrum Smaragd in en maken hier diagrammen van in Excel 20- 50 minuten 2,3 Werken aan opdracht 3 De leerlingen zoeken op waar ze desk research naar kunnen doen en verwerken de gegevens in Word of Excel 50- 85 minuten 4,5 Werken aan opdracht 4 De leerlingen zoeken op wat field research betekend en bepalen waar ze zelf nog onderzoek naar moeten doen voor de beantwoording van hun deelvragen. Ze maken hiervoor een enquête 85-90 minuten Afsluiten van de les * De afsluiting van de les kan ook worden gebruikt voor eventuele uitloop.
Werkvormen
Denk/leeractiviteiten
Docent Concretiseren
Cursist Toepassen
Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen
Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen
-
-
-
Samenwerken in groepen
9
Les 3 Lesonderwerp Marktonderzoek: les 3 Concrete lesdoelen 1. De leerling/ 2. Werkwoord/ 3. Inhoud (wat)/ 4. Manier waarop (hoe)/ 5. Beheersingsvorm
Lesdoelen: 1. De leerling kan een kwalitatieve en kwantitatieve vraag onderscheiden. 2. De leerlingen kan gegevens verkregen vanuit kwantitatieve vragen verwerken in Excel. 3. De leerling kan gegevens verkregen vanuit kwalitatieve vragen verwerken in Word. 4. De leerling kan de begrippen populatie, significante verschillen en verbanden en representatieve afspiegeling uitleggen in eigen woorden. 5. De leerling kan aangeven wat het begrip steekproef betekend. Beginsituatie Leerlingen (gedrag, kennis, vaardigheden) Gedrag: De leerlingen hebben bij deze lessenserie over marktonderzoek een onderzoekende houding nodig en moeten zelf initiatief kunnen nemen om onderwerpen naar eigen inzicht uit te werken. Kennis & vaardigheden: De leerlingen worden stapsgewijs door het marktonderzoek heen geleid. Ze kunnen dus zonder kennis van marktonderzoek aan de lessenserie beginnen. Qua vaardigheden is het handig dat de leerling kan zoeken met een zoekmachine op het internet. Ook is het handig dat ze enige kennis hebben van het werken met Word en Excel. Lesorganisatie Voor de uitvoering van deze lessenserie is een computerlokaal noodzakelijk. De leerlingen moeten de wikiwijs opstarten om te kunnen lezen wat ze moeten doen. Ook is het voor de uitvoering van de lessenserie nodig dat de leerlingen op internet begrippen kunnen opzoeken. Voor de verdere uitvoering van de opdrachten zijn de programma’s Word en Excel nodig. Extra informatie Antwoord op de vragen in opdracht 5 Wat is een kwantitatieve vraag? - Als het antwoord op de vraag ‘harde cijfers’ oplevert. De antwoorden op de vraag kunnen precies in kaart worden gebracht. - Als het antwoord meningen of wensen oplevert. De antwoorden op deze vragen zijn minder cijfermatig omdat iedereen wat anders vindt of wil.
10
Wat is een kwalitatieve vraag? - Als het antwoord meningen of wensen oplevert. De antwoorden op deze vragen zijn minder cijfermatig omdat iedereen wat anders vindt of wil. - Als het antwoord op de vraag ‘harde cijfers’ oplevert. De antwoorden op de vraag kunnen precies in kaart worden gebracht. Antwoord op de vragen in opdracht 6 Wat is dus een steekproef? - Onderzoek onder de gehele populatie. - Onderzoek onder een klein deel van de populatie met als bedoeling dat de antwoorden van dat deel representatief zijn voor de gehele populatie.
11
Lesopzet Tijd
0-5 minuten 5-20 minuten
Aan welke lesdoelen werk ik 1
Onderdeel
Organisatie
Binnenkomst Werken aan opdracht 5 De leerlingen zoeken op wat een kwalitatieve vraag is en wat een kwantitatieve vraag is. 20-30 minuten 1 Werken aan opdracht 5 De leerlingen onderscheiden hen enquêtevragen in kwantitatieve of kwalitatieve vragen 30-40 minuten Werken aan opdracht 6 De leerlingen nemen hun enquêtes af 40-75 minuten 2,3 Werken aan opdracht 6 De leerlingen verwerken hun verkregen gegevens vanuit de enquête in Excel of Word 75-85 minuten 4,5 Werken aan opdracht 6 De leerlingen verklaren begrippen en beantwoorden de vraag over de steekproef 85-90 minuten Afsluiten van de les * De afsluiting van de les kan ook worden gebruikt voor eventuele uitloop.
Werkvormen
Denk/leeractiviteiten
Docent Concretiseren
Cursist Toepassen
Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen
Samenwerken in groepen Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen
Concretiseren
Toepassen
Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen
-
-
-
Samenwerken in groepen
12
Les 4 Lesonderwerp Marktonderzoek: les 4 Concrete lesdoelen 1. De leerling/ 2. Werkwoord/ 3. Inhoud (wat)/ 4. Manier waarop (hoe)/ 5. Beheersingsvorm
Lesdoelen: 1. De leerling kan conclusies trekken m.b.t. de antwoorden die hij verkregen heeft op deelvragen. 2. De leerling kan een overzichtelijk verslag maken. 3. De leerling kan de presentatie voorbereiden. 4. De leerling kan reflecteren op de samenwerking in de groep. Beginsituatie Leerlingen (gedrag, kennis, vaardigheden) Gedrag: De leerlingen hebben bij deze lessenserie over marktonderzoek een onderzoekende houding nodig en moeten zelf initiatief kunnen nemen om onderwerpen naar eigen inzicht uit te werken. Kennis & vaardigheden: De leerlingen worden stapsgewijs door het marktonderzoek heen geleid. Ze kunnen dus zonder kennis van marktonderzoek aan de lessenserie beginnen. Qua vaardigheden is het handig dat de leerling kan zoeken met een zoekmachine op het internet. Ook is het handig dat ze enige kennis hebben van het werken met Word en Excel. Verder kan het zijn de leerlingen een presentatie maken met PowerPoint of Prezi. Enige vaardigheden met deze twee programma’s komen ook van pas. Lesorganisatie Voor de uitvoering van deze lessenserie is een computerlokaal noodzakelijk. De leerlingen moeten de wikiwijs opstarten om te kunnen lezen wat ze moeten doen. Ook is het voor de uitvoering van de lessenserie nodig dat de leerlingen op internet begrippen kunnen opzoeken. Voor de verdere uitvoering van de opdrachten zijn de programma’s Word en Excel nodig. Extra informatie Geen extra informatie.
13
Lesopzet Tijd
0-5 minuten 5-40 minuten
Aan welke lesdoelen werk ik 1,2
Onderdeel
Binnenkomst Werken aan opdracht 7
Organisatie
De leerlingen trekken conclusies en verwerken de gegevens in het verslag 40-85 minuten 3,4 Werken aan opdracht 8 De leerlingen bereiden de presentaties voor en reflecteren op de samenwerking 85-90 minuten Afsluiten van de les * De afsluiting van de les kan ook worden gebruikt voor eventuele uitloop.
Werkvormen
Denk/leeractiviteiten
Docent Concretiseren
Cursist Toepassen
Samenwerken in groepen
Concretiseren
Toepassen, reflecteren
-
-
-
Samenwerken in groepen
14
Les 5 Lesonderwerp Marktonderzoek: les 5 Concrete lesdoelen 1. De leerling/ 2. Werkwoord/ 3. Inhoud (wat)/ 4. Manier waarop (hoe)/ 5. Beheersingsvorm
Lesdoelen: 1. De leerling kan zijn gemaakte werk presenteren en gaat daarbij stapsgewijs de punten die in de presentatie voor moeten komen langs. 2. De leerling kan de presentatie van een medeleerling beoordelen. Beginsituatie Leerlingen (gedrag, kennis, vaardigheden) Gedrag: De leerlingen hebben bij deze lessenserie over marktonderzoek een onderzoekende houding nodig en moeten zelf initiatief kunnen nemen om onderwerpen naar eigen inzicht uit te werken. Kennis & vaardigheden: De leerlingen worden stapsgewijs door het marktonderzoek heen geleid. Ze kunnen dus zonder kennis van marktonderzoek aan de lessenserie beginnen. Qua vaardigheden is het handig dat de leerling kan zoeken met een zoekmachine op het internet. Ook is het handig dat ze enige kennis hebben van het werken met Word en Excel. Verder kan het zijn de leerlingen een presentatie maken met PowerPoint of Prezi. Enige vaardigheden met deze twee programma’s komen ook van pas. Lesorganisatie Voor de uitvoering van deze les is een lokaal met een beamer het handigst. Extra informatie De docent let op de punten in de presentaties van de leerlingen die op het beoordelingsformulier voor de docent staan. De medeleerlingen vullen ook een beoordelingsformulier in. Het gemiddelde van de beoordeling van de medeleerlingen telt voor 40% mee in definitieve beoordeling van de docent. De beoordelingsformulieren zijn te vinden onder het kopje ‘formats’ in de wikiwijs.
15
Lesopzet Tijd
0-5 minuten
Aan welke lesdoelen werk ik -
Onderdeel
Binnenkomst
Organisatie
Klaarzetten van de beamer 5-85 minuten 1,2 Presentaties De leerlingen geven hun presentaties en de docent en medeleerlingen beoordelen 85-90 minuten Afsluiten van de les * De afsluiting van de les kan ook worden gebruikt voor eventuele uitloop.
Werkvormen
Denk/leeractiviteiten
-
Docent -
Cursist -
Presenteren en beoordelen
Beoordelen
Presenteren en beoordelen
-
-
-
16
Beoordeling De docent beoordeelt het verslag en de presentatie van de leerlingen. Het verslag moet voldoen aan de volgende eisen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Voorblad Inhoudsopgave Inleiding Folder Hoofdvraag en deelvragen (+antwoorden) Conclusie Bronnen
De presentatie moet voldoen aan de volgende eisen: 1. 2. -
De folder van de producten die jullie gaan verkopen Let hierbij op een toelichting. Waarom juist die producten? Wat is jullie doelgroep? Jullie hoofdvraag + deelvragen Wat voor deelvragen hebben jullie bedacht om tot het antwoord op de hoofdvraag te komen? - Waarom juist die vragen? 3. Conclusie - Wat leverden de antwoorden op jullie vragen op? Wat is jullie conclusie? 4. Hoe verliep de samenwerking in jullie groep? - Wat ging er goed tijdens de samenwerking? - Wat zouden jullie in een volgende samenwerking anders doen? Het eindcijfer is een combinatie tussen de beoordeling van het verslag en de beoordeling van de presentatie. Binnen de beoordeling op de presentatie tellen de beoordelingen van medeleerlingen voor 40% mee. De formats voor de beoordelingen staan op de wikiwijs onder het kopje ‘formats’.
17
Bronnen BMOOO. (n.d.). Enquête maken. Gevonden op 22 april 2013, op http://www.bmooo.nl/enquete-maken Encyclo MMXII. (n.d.). Desk research. Gevonden op 14 april 2013, op http://www.encyclo.nl/begrip/Desk-research Encyclo MMXII. (n.d.). Field research. Gevonden op 14 april 2013, op http://www.encyclo.nl/zoek.php?woord=field+research Kamer van koophandel. (n.d.). Marktonderzoek: de sleutel tot succes. Gevonden op 20 april 2013, op http://www.kvk.nl/ondernemen/marketing/marktonderzoek/ Next talent. (n.d.). Enquête maken.nu. Gevonden op 22 april 2013, op http://enquetemaken.nu/enquete/home Rotteveel, M, Does, R. (2005). Marktonderzoek voor de communicatiemedewerker. Utrecht: Kluwer. Verhage, B. (2001). Grondslagen van de marketing. Groningen: Stenfert Kroese.
18