Dit jaarverslag is gedrukt op gerecycled papier

J a a r v e r s l a g

2 0 0 9

➲

Dit jaarverslag is gedrukt op gerecycled papier Waarom gerecycled papier? Milieuvraagstukken gaan een steeds grotere rol spelen in de nabije toekomst. Die toekomst hangt af van de manier waarop we gebruikmaken van onze natuurlijke hulpbronnen. Hergebruik is daarbij belangrijk. Het is goed voor het milieu, zonder dat er op de kwaliteit van papier of drukwerk hoeft te worden ingeleverd.

Recycled materiaal



FSC gecertificeerd



Totaal chloorvrij



Afkomstig uit een ISO 14001-gecertificeerde fabriek



Volledig recyclable en biologisch afbreekbaar

➲



terug naar inhoudsopgave

J a a r v e r s l a g

2 0 0 9

➲



terug naar inhoudsopgave

Inhoudsopgave Jaarverslag

4

Voorwoord van de Algemeen directeur

7

Kerncijfers

8

Coop vestigingen

11

Ondernemingsprofiel

12

Juridische structuur

13

Personalia

14

Bericht van het Bestuur van Coop Nederland U.A.

16

Bericht van de Raad van Commissarissen van Coop Holding B.V.

20

Verslag van de Directie

➲

Jaarrekening

40

Geconsolideerde jaarrekening

57

Enkelvoudige jaarrekening

62

Overige gegevens

65

Overige personalia

66

Ledenraad

68

Adressen

3 jaarverslag 2009

Voorwoord van de Algemeen directeur

voegd aan ons versdistributiecentrum. Ook de integratie van de centrale slagerij in de Coop organisatie was een belangrijk thema in het afgelopen jaar. Daarnaast zijn we vol doorgegaan met de restyling van een groot aantal CoopCompact en Coop vestigingen. Daarbij hebben wij oog voor maatschappelijke thema’s als duurzaamheid, bijvoorbeeld ten aanzien van dagafdekking van diepvries en koelingen. Belangrijke mijlpalen op weg naar modernisering en verduurzaming van Coop Supermarkten.

In 2009 completeerden wij ons strategisch plan: “Samen ambitieus vooruit!” Deze titel illustreert onze plannen om gezond te groeien in een markt die gekenmerkt wordt door niet aflatende concurrentie. Een markt waarin veranderde verhoudingen blijvend zorgen voor nieuwe evenwichten. Groei ook in operationele prestaties. Deze wordt mogelijk gemaakt door het solide fundament dat de afgelopen jaren onder de Coop organisatie is gebouwd. Zo is het lidmaatschap van Superunie een belangrijke, stevige peiler onder ons Coop huis. Onze drie supermarktformats bieden de filialen en de aangesloten leden ondernemers alle kansen voor groei in hun lokale omgeving. Zij worden daarbij ondersteund vanuit onze sterke coöperatieve organisatie. Het creëren van optimale condities voor onze leden staat hoog in het vaandel.

Wij hebben onze klanten, onze leden, op de winkelvloer weer verrast met mooie spaaractiviteiten. Ik noem hier de Disney spaaractie en onze unieke zomerhit: de mailbuddies. Dit najaar brachten de Coop boodschappendozen veel reuring in de Coop supermarkten, waarover meer in het verslag van de directie.

Er is veel veranderd in 2009. Verandering van economische omstandigheden, in het supermarktlandschap en bij Coop Supermarkten. Met veel daadkracht zijn wij deze uitdagingen aangegaan. Op deze plaats blik ik dan ook met gepaste trots terug op het afgelopen jaar. In april 2009 vond in het distributiecentrum in Monster het sluitstuk plaats van het overzetten van onze logistiek naar ons moderne automatiseringssysteem. Steeds meer goederenstromen lopen inmiddels via onze eigen distributiecentra. Zo is in 2009 de zuivelstroom toege-

De consumentenomzet van de Coop winkels verbeterde in 2009 met 3,9% tot € 0,78 miljard. De autonome omzetstijging bedroeg 2%. Het totaal aantal winkels onder de drie Coop formats: CoopCompact, Coop en Supercoop, bleef met 186 gelijk. Ook ons marktaandeel bleef nagenoeg onveranderd en kwam uit op 2,43% (2008: 2,47%). De groepsomzet steeg over 2009 met 5% tot € 693 miljoen. De overname van onze nieuwe centrale slagerij heeft daaraan belangrijk bijgedragen.

4 jaarverslag 2009

➲

“Samen ambitieus vooruit!”

Het bedrijfsresultaat van Coop daalde met € 0,7 miljoen, ofwel 7%, tot € 9,5 miljoen, 1,4% van de netto-omzet. Door een sterke afname van de rentelasten bleef de nettowinst praktisch op peil, te weten € 5,9 miljoen. Met inachtneming van de marktomstandigheden zijn wij trots op de bereikte resultaten.

Wij zijn goed gepositioneerd om, tegen de achtergrond van nieuwe marktverhoudingen, verder te bouwen aan het duurzame succes van Coop Supermarkten. Uiteraard op basis van maatschappelijk verantwoord ondernemerschap en onze unieke, coöperatieve achtergrond. De bereikte resultaten in 2009 zijn natuurlijk vooral te danken aan de inzet en dagelijkse prestaties van alle Coopkrachten: onze talentvolle ondernemers en filiaalhouders, alle Coop medewerkers in de supermarkten, distributiecentra, centrale slagerij en het servicekantoor. Daarvoor ben ik hen, mede namens het hele directie- en managementteam, zeer dankbaar.

Onder leiding van onze nieuwe Commercieel directeur wordt met veel elan gewerkt aan het steviger inkleuren van het onderscheid dat de drie Coop formats: CoopCompact, Coop en Supercoop. Coop is daarbij ons unieke, sterke merk! Daarom heben wij eind 2009 afscheid genomen van de naam CoopCodis. Vanaf 2010 gaat de coöperatie verder als Coop Nederland. Onze drie winkelformats blijven wij afzonderlijk hanteren, gebundeld onder de paraplunaam “Coop Supermarkten”.

Ik kijk er dan ook met veel vertrouwen en genoegen naar uit om met hen onze strategie gericht op een verantwoorde, winstgevende groei van Coop in 2010 verder vorm te geven.

2009 was het eerste volledige jaar onder mijn leiding. Ik heb het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan de vormgeving van de strategie en de invulling van het nieuwe directie- en managementteam. Veel energie heb ik ook teruggekregen van de steun die ik daarbij heb mogen ontvangen, zowel binnen als buiten de organisatie. Daarvoor ben ik een ieder dan ook bijzonder erkentelijk. Het team staat klaar, de uitdagingen zijn er volop. Coop gaat ze graag aan.

Velp, 14 april 2010

Fred Bosch Algemeen directeur

5 jaarverslag 2009

➲

➲

6 jaarverslag 2009

Kerncijfers (bedragen x € 1 miljoen) Resultaten Consumentenomzet Coop formats Groei t.o.v. voorgaand jaar in % Netto-omzet (eigen filialen) Groei t.o.v. voorgaand jaar in % Groothandelsomzet zelfstandigen Groei t.o.v. voorgaand jaar in %

2009

2008

20071)

2006

2005

780 3,9 363 3,7 307 -/- 0,7

750 9,6 350 6,7 310 9,2

684 25,3 328 24,2 284 16,4

546 12,5 264 12,3 244 3,0

485 13,9 235 5,9 237 2,6

Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen 28,4 In % van de netto-omzet 4,1 Bedrijfsresultaat 9,5 In % van de netto-omzet 1,4 Interest coverage ratio2) 6,7 Resultaat na belastingen3) 5,9

26,4 4,0 10,3 1,6

27,7 4,5 11,5 1,9

23,0 4,5 9,3 1,8

20,2 4,3 8,6 1,8

5,2

6,3

11,9

11,7

6,0 6,9 In % van de netto-omzet 0,9 0,9 1,1 In % van gemiddeld eigen vermogen 6,5 6,9 8,4 Vermogen Eigen vermogen 93,4 88,4 84,5 Vreemd vermogen (incl. voorzieningen) 123,1 128,7 123,1 Solvabiliteit4) 43,2 40,7 40,7 Personeel Personeelskosten 59,0 53,3 50,6 Aantal medewerk(st)ers jaarultimo 3.713 3.579 3.672 In full-time equivalenten jaarultimo 1.842 1.706 1.710 Cash flow/Investeringen Cash flow5) 24,8 22,1 23,0 Netto investeringen6) 26,7 16,8 28,9 Afschrijvingen 18,9 16,1 16,2 Winkelaantallen Supercoop eigen filialen 34 33 30 Supercoop ondernemers 7 9 9 Coop eigen filialen 31 32 32 Coop ondernemers 57 57 54 CoopCompact ondernemers 57 55 54 Totaal Coop formats 186 186 179 Overige supermarkten 45 50 62 Totaal 231 236 241

6,0 1,2 7,9

4,6 1,0 6,8

78,8 106,1 42,6

72,8 75,9 49,0

42,5 3.226 1.529

39,7 2.894 1.355

19,7 31,7 13,7

16,1 24,3 11,6

20 6 39 53 53 171 78 249

10 50 47 53 160 94 254

1. Na herziening van wijziging in regelgeving verslaglegging pensioenen 2. Bedrijfsresultaat/saldo van financiële baten en lasten 3. Resultaat na belastingen houdt conform de statuten in het gerealiseerde ‘overschot’ 4. Eigen vermogen in percentage van totaal vermogen 5. Resultaat na belastingen + afschrijvingen 6. Investeringen in immateriële en materiële vaste activa -/- desinvesteringen 7 jaarverslag 2009

➲

Coop vestigingen

Kruisweg Eenrum Marrum

Vlieland Minnerstga Sexbierum

Midwolda Bellingwolde Zuidlaren

Haulerwijk Donkerbroek Hindeloopen Hoogersmilde

Stavoren

Pesse Blokzijl

Sellingen

Hooghalen

Oosterhesselen

Noordscheschut

St. Jansklooster Nagele

Nieuw-Dordrecht Weiteveen

Coevorden

Schoonebeek

Kampen

Luttenberg

Haarlem

Harbrinkhoek

Enschede Boekelo Voorst

Noorden Zegveld

Den Haag Rijswijk

Leusden

➲

Reeuwijk Gouderak

Rotterdam Schiedam Goedereede

Abbenbroek

Alblasserdam

Beek Heukelum

Weurt

Huissen Nijmegen

Goudswaard

Overasselt

Melissant

Kruisland

Achtmaal

Beesel Swalmen

8 jaarverslag 2009

Hollum Midsland

Baflo

Anjum

Holwerd

Niekerk

Spijk

Harkstede

Noordbroek

Winsum

Nieuweschans Ureterp

Makkum Heeg

Nieuwehorne

Vledder

Odoorn Aalden Hollandscheveld Veenoord Dalen

De Wijk

Erica Schoonebeek

De Krim

Westzaan

Zeewolde

Amsterdam

Rijsenhout Nieuwveen Hoogmade

Rotterdam

Barneveld

Utrecht

Den Haag Delft

Apeldoorn

Kockengen

Stompwijk

Terwolde

Uddel

Eemnes Baarn

Dieren

Nieuwerkerk aan de IJssel Lekkerkerk

Culemborg Ameide Geldermalsen

Nieuwendijk

Achterberg

Dodewaard Tiel

Waardenburg Rossum

Oud Heusden

Oosterbeek

Wijchen

Doesburg

Arnhem

➲

Beltrum Zelhem

Velp Doetinchem Duiven Varsseveld Zevenaar Zeddam Bemmel ’s-Heerenberg Nijmegen

Den Bosch

Ysselstein Wintelre

Ospel

Kessel

9 jaarverslag 2009

Appingedam Groningen Hoogezand Muntendam Wildervank

Musselkanaal

Steenwijk Hoogeveen

Krommenie Wormerveer

Vroomshoop

Assendelft Koog aan de Zaan Nijverdal

Amsterdam Hoofddorp

Wierden

Ermelo Huizen

Enschede

Baarn

Ruurlo

Lunteren Rheden Maassluis

Arnhem

Rotterdam (Nettomarkt) Schiedam

Wijchen

Nijmegen Groesbeek

Made

Den Bosch

Gennep Boekel

10 jaarverslag 2009

Didam

Terborg

➲

Ondernemingsprofiel

Coop Supermarkten is aangesloten bij Superunie, die de centrale inkoop verzorgt voor een vijtiental supermarktorganisaties (circa 30% van de Nederlandse markt). Door het stapelen van de inkoopvolumes en een permanente controle op alle processen om kosten te beheersen, zijn wij in staat om de bedrijfsresultaten van de aangesloten leden ondernemers en van de coöperatieve organisatie te optimaliseren. De groei van Coop Supermarkten wordt bovenal gerealiseerd door een intensieve samenwerking met ondernemers en door een sterke betrokkenheid en inzet van onze medewerkers in onze eigen filialen, servicekantoor en distributiecentra. Met onze coöperatieve structuur nemen wij in de Nederlandse foodretailmarkt een unieke plaats in.

Coop Supermarkten is een in Nederland opererende, coöperatieve supermarktorganisatie, met als doel de bij haar aangesloten leden optimaal te bedienen. We kennen zowel leden consumenten als leden ondernemers. Coop Supermarkten komt voort uit een fusie in 2001 tussen de consumentencoöperatie Coop Nederland en de levensmiddelengroothandel Codis. Door de fusie is Coop landelijk op de kaart gezet, waarbij lokaal ondernemerschap goed wordt ingevuld. Per 1 januari 2010 is een naamswijziging doorgevoerd: CoopCodis heet nu Coop Supermarkten. De modern ingerichte supermarkten: CoopCompact, Coop en Supercoop, worden door zowel zelfstandig ondernemers als filiaalmanagers geleid. Vanuit de groothandel- en winkelbedrijvenorganisatie verzorgen wij tal van diensten zoals distributie, assortimentsmanagement, marketing, winkelautomatisering, opleidingen, verzekeringen, financieringen en administratie. De verwerving en ontwikkeling van nieuwe projecten voor toekomstige supermarkten en acquisitie vormen eveneens belangrijke activiteiten.

➲ Winkelbestand

De fysieke distributie vindt plaats vanuit drie distributiecentra, twee voor houdbare artikelen en één voor alle verse producten. Een serviceprovider verzorgt de distributie van alle diepvriesproducten. Vanuit de behoefte aan meer onderscheidend vermogen, beheersing van kwaliteit, voedselveiligheid en uniformiteit in presentatie hebben wij in 2009 de dienstverlening van vleesverwerking en -distributie ondergebracht bij Coop Productiebedrijven B.V.



2009

2008

57

55

CoopCompact Zelfstandigen

Coop

Het servicekantoor van Coop Supermarkten is gevestigd in Velp. Wij hebben al onze activiteiten in een aantal afzonderlijke werkmaatschappijen ondergebracht. Een helder geformuleerde winstdoelstelling voor al onze activiteiten en werkmaatschappijen maakt onze organisatie transparant. Wij streven naar een verantwoorde en duurzaam winstgevende groei. Daarom werken we continu aan een verdere verbetering van onze winkelformats, producten en diensten, processen en organisatie.

Filialen

31

32

Zelfstandigen

57

57

Totaal

88

89

Supercoop Filialen (inclusief Nettomarkt) 34 Zelfstandigen Totaal

33

7

9

41

42

186

186

Totaal

11 jaarverslag 2009

Juridische structuur

Het onderstaande model toont de juridische structuur van Coop Supermarkten. Eenvoud en transparantie vormen de basis hiervoor.

Leden consumenten

Leden ondernemers

Ledenraad

Coop Nederland u.a.

➲ Coop Holding B.V.

Coop

Coop

Coop

Coop

Coop

Groothandel B.V.

Vastgoed B.V.

Koopzegel B.V.

Supermarkten B.V.

Productiebedrijven B.V.

Onze missie Coop Supermarkten is een resultaatgerichte, herkenbare, zelfstandige coöperatie die, bewust van haar maatschappelijke positie, een optimaal pakket van levensmiddelen en gerelateerde producten/diensten levert aan consumenten- en ondernemersleden. Coop heeft 186 supermarkten onder de vlag van CoopCompact, Coop en Supercoop, waarvan 65 als eigen filialen en 121 door zelfstandig ondernemers worden gerund. In 2009 behaalde Coop een consumentenomzet van € 0,78 miljard.

12 jaarverslag 2009

Personalia

Bestuur Coop Nederland U.A De heer Th. van Gameren, Voorzitter De heer drs. N.F. Korswagen, Vice-voorzitter De heer prof. mr. R.C.J. Galle, secretaris De heer J. Doornbos, lid Mevrouw mr. C.A. Jansen Verplanke, lid De heer mr. C.G. Klomp, lid De heer H.J. Schippers, lid De heer E.B.M. van den Tillaart, lid

Raad van Commissarissen Coop Holding B.V. De heer drs. N.F. Korswagen, Voorzitter De heer Th. van Gameren, Vice-voorzitter De heer mr. C.G. Klomp, secretaris De heer J. Doornbos, lid De heer prof. Mr. R.C.J. Galle, lid Mevrouw mr. C.A. Jansen Verplanke, lid De heer H.J. Schippers, lid De heer E.B.M. van den Tillaart, lid

➲

Directie De heer F.R.G. Bosch RA, algemeen directeur (statutair directeur) De heer drs. H.J. Boer MBA, financieel directeur De heer G.W. Koning, commercieel directeur De heer M.G.P. Ebben, directeur winkeloperatie

13 jaarverslag 2009

Bericht van het bestuur van Coop Nederland U.A.

2009 De economische crisis De economische crisis heeft voor een belangrijk deel het beeld bepaald van het jaar 2009. De invloed hiervan op de verschillende economische sectoren was lang niet overal gelijk. De detailhandel in zijn totaliteit kreeg te maken met een omzetdaling van bijna 5%, wat gelijk staat aan meer dan € 5 miljard. Kijken we echter alleen naar de supermarkten, dan zien we ondanks de crisis over heel 2009 een groei van 3,4%. De tweede helft van het jaar was het mindere deel, omdat de prijzen door de onderlinge concurrentie steeds meer onder druk kwamen te staan.

Maatschappelijke betrokkenheid vraagt uiteraard ook om verantwoord ondernemen. Dit uit zich steeds verder in voedselveiligheid en uitbouw van biologische- en fairtrade assortimenten binnen onze keten. Daarnaast zijn er onder andere plannen gemaakt ter vermindering van de CO2 uitstoot en zijn er winkels gestart met dagafdekking in zowel koel- als diepvriesafdeling bij Coop Supermarkten.

Kijken we nu naar de resultaten van Coop in 2009, dan moeten we constateren dat de resultaten goed zijn. Onze omzet steeg in 2009 met 5% en ons marktaandeel in Nederland bleef vrijwel gelijk. En ondanks de kostenstijgingen waar we mee te maken kregen, is het financiële resultaat per saldo in absolute zin gelijk gebleven.

In de voorjaarsvergadering werd onder andere de jaarrekening 2008 besproken en vastgesteld, werd afscheid genomen van aftredende ledenraadsleden en werden nieuw gekozenen verwelkomd.

Onze coöperatie in 2009 Zoals gebruikelijk heeft het Bestuur in 2009 tweemaal een vergadering belegd met de Ledenraad van Coop.

In de najaarsvergadering werd ook afscheid genomen van de naam “CoopCodis”. De gecombineerde naam biedt na

Enkele positieve resultaten uit 2009 zijn verder de uitbreiding met nieuwe vestigingen, de ombouw van onze winkels naar de nieuwe rood/oranje styling, de succesvolle automatisering van onze distributie en de inbedding van het vleesverwerkingsbedrijf ProMessa.

Samenwerken en maatschappelijk verantwoord ondernemen De structuur van onze coöperatie geeft een voor de foodretailmarkt in Nederland bijzondere positie aan Coop Nederland. De invulling van deze unieke positie, onze coöperatieve identiteit, wordt op dit moment opnieuw tegen het licht gehouden. Een belangrijk element hierbij is de wijze waarop wij de directe betrokkenheid van onze leden kunnen behouden en vergroten. Onze maatschappelijke betrokkenheid kenmerkt zich niet alleen door als werkgever een goed personeelsbeleid te voeren met de daarbij passende arbeidsomstandigheden. Met de sponsoring van (landelijke) goede doelen en deelname aan de actie voor Haïti toont Coop haar verbondenheid zowel met directe omgeving van onze leden als met de rest van de wereld. 14 jaarverslag 2009

➲

8 jaar geen meerwaarde meer, maar zorgt eerder voor verwarring gelet op al onze verdere communicatie waarbij alleen de naam “Coop” wordt gebruikt. Vanaf 2010 luidt de officiële naam weer “Coop Nederland U.A.” Nog een afscheid betrof de vice-voorzitter van ons Bestuur, de heer C.M. Boer. De heer Boer heeft deze functie vervuld vanaf de totstandkoming van CoopCodis in het jaar 2001. Door de toen gerealiseerde personele unie tussen leden van het Bestuur van de coöperatie en de Raad van Commissarissen van de Holding, was de heer Boer ook voorzitter van die Raad. De heer Boer heeft zich al die jaren volledig ingezet voor het belang van onze coöperatie en heeft zich een bekwaam en gedreven bestuurder getoond. Wij zijn hem veel dank verschuldigd. Als opvolger van de heer Boer, werd door de Ledenraad de heer N.F. Korswagen benoemd. Vanaf 1 december 2009 is hij de nieuwe vice-voorzitter van het Bestuur (en tevens voorzitter van de Raad van Commissarissen). Naast deze bestuurswissel ging de Ledenraad akkoord met de herbenoeming van de heren mr. C.G. Klomp en H.J. Schippers.

In memoriam In 2009 overleed ons erelid mevrouw F.A.J. Bok – Kruit. Samen met haar reeds enige jaren geleden overleden echtgenoot vormde zij vele jaren een steunpilaar voor de coöperatie. Een echtpaar waarvan beide leden zoveel voor ons betekend hebben dat zij tot erelid werden benoemd; het blijft een unicum in onze geschiedenis. Op naar 2010 De economische recessie en het langzame herstel dat in 2010 wordt verwacht, maakt enige vooruitblik lastig. Want ook al lijkt de ergste teruggang achter de rug, de economische activiteiten zijn daarmee nog niet op peil en de vooruitzichten voor de arbeidsmarkt zijn nog zorgelijk. Wel is de financiële uitgangspositie van onze organisatie in 2009 verder verbeterd, waardoor met gepast vertrouwen gewerkt kan worden aan de invulling van de strategische doelen. Daarin past een verdere modernisering van samenwerking binnen de coöperatie. De verwachte voortdurende consolidatie in de voedingsmarkt maakt dat wij onze positie als coöperatie met consumenten- en ondernemersleden in goede samenspraak met de Directie optimaal willen benutten. De unieke binding van onze leden met onze winkels en alles daaromheen is een extra kracht, die ons steeds zal kunnen helpen, ook in tijden waarin het wat lastiger is. Het Bestuur van Coop Nederland vertrouwt ook in 2010 graag op de positieve inzet van alle medewerkers, winkelcommissieleden, ledenraadsleden en coöperatieraadsleden om gezamenlijk te werken aan het verdere succes van Coop. Velp, 14 april 2010 Namens het Bestuur, Th. van Gameren Voorzitter

15 jaarverslag 2009

➲

Bericht van de raad van Commissarissen van coop holding b.V.

Na ruim acht jaar als Voorzitter van de Raad van Commissarissen en als Vice-voorzitter van het Bestuur het toezicht op Coop op uitstekende wijze te hebben geleid, is de heer C.M. Boer – zoals afgelopen jaar door hem in de Raad reeds aangekondigd – per 1 december 2009 afgetreden. De Raad is de heer Boer zeer erkentelijk voor zijn bijzondere inspanningen gedurende deze voor Coop belangrijke periode van groei en verdere professionalisering. Vanaf genoemde datum is het voorzitterschap door mij overgenomen en namens de Raad van Commissarissen bericht ik u hierbij over het verslagjaar 2009.

Mede gelet op de sterke groei in 2008 (+ 9,6%) is het goed te constateren dat, ondanks de geschetste marktomstandigheden, de consumentenomzet onder de Coop vlag in 2009 met 3,9% toenam. De groei van de zelfstandige ondernemers en eigen filialen ging daarbij gelijk op. De afname van de groothandelsomzet vindt zijn oorzaak onder andere in de geplande afbouw van afzet aan derden en de min of meer natuurlijke afname van de winkels die onder neutrale (lees: niet Coop formule) vlag opereren. Het resultaat voor belasting over 2009 bedraagt € 8,1 miljoen tegen € 8,3 miljoen over 2008. Procentueel is daarmee het resultaat in 2009 licht gedaald met 0,1% tot 1,2% van de omzet. De redenen die ten grondslag liggen aan deze ontwikkeling worden door de Directie in haar financiële verslag in detail toegelicht.

In 2009 is de economische ontwikkeling op macro niveau in Nederland negatief en uitdagend geweest. Vele spelers in de detailhandel hebben een teruggang in omzet en resultaat geboekt. De levensmiddelenmarkt is vooral in de tweede helft van 2009 geraakt. Bij een geringe inflatie hebben vele spelers verdere prijs- en promotie-instrumenten ingezet om omzetgroei te handhaven. Bij een teruglopende gemiddelde kassabesteding, stond de autonome groei in de markt ook bij “foodretail” spelers stevig onder druk. Coop Supermarkten heeft met een omzetgroei in 2009 haar marktpositie praktisch weten te handhaven. Er vonden in 2009 enkele acquisities en openingen van nieuwe winkels plaats, terwijl er tegelijkertijd afscheid is genomen van minder rendabele verkooppunten.

Veel aandacht is besteed aan de werving en selectie van het nieuwe directieteam. Per januari 2010 is de bezetting weer op volle sterkte. Naast de heren F.R.G. Bosch (Algemeen directeur) en H.J. Boer (Financieel directeur) zijn eind 2009 ook de directiebenoemingen G.W. Koning (Commercieel directeur) en M.G.P. Ebben (Directeur winkeloperatie) voltooid. De Raad kwam in 2009 zes keer bijeen.

16 jaarverslag 2009

➲

Coop Supermarkten heeft met een omzetgroei in 2009 haar marktpositie praktisch weten te handhaven. Buiten aanwezigheid van de Directie heeft de Raad – zoals jaarlijks gebruikelijk – haar eigen functioneren geëvalueerd. Veel aandacht is besteed aan de samenstelling van het directieteam, het functioneren van de afzonderlijke directieleden en de werkrelatie tussen de Raad en de Directie.

Onder meer werden de onderstaande zaken besproken: • Strategisch plan 2010 - 2012 “Samen Ambitieus Vooruit!”, met daarin opgenomen de strategische projecten; • Organisatiewijzigingen en organisatiestructuur;

Het Presidium, waarin op verzoek van de Raad of van de Directie bepaalde onderwerpen werden voorbereid, kwam in 2009 drie keer bijeen. Namens de Raad voerde het Presidium in 2009 tweemaal overleg met het Bestuur van de Ondernemingsraad.

• Personeelsbeleidsplan voor de komende jaren; • Analyse van de perioderesultaten ten opzichte van het voorgaande jaar en de begroting, alsmede de uitwerking daarvan op de bedrijfseconomische ratio’s;

In het najaar van 2009 heeft de Raad ingestemd met het voorstel om de structuur met een Presidium binnen de Raad te beëindigen. Tegelijkertijd heeft de Raad besloten tot de instelling van de Audit Commissie en Remuneratie Commissie.

• Benchmarking ondernemers en filialen; • Commerciële ontwikkelingen; • Begroting 2010 en uitbegroting 2009;

Volgens rooster waren in november aftredend en herbenoembaar de heren mr. C.G. Klomp (secretaris) en H.J. Schippers. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft de heer mr. Klomp (secretaris) herbenoemd voor een periode van 4 jaar en de heer Schippers voor een periode van 3 jaar. Onverkort is er sprake van een personele unie tussen het Bestuur van de coöperatie Coop Nederland U.A. en de Raad van Commissarissen van Coop Holding B.V.

• Ontwikkelingen met betrekking tot de consolidatie in de branche; • Naams- en statutenwijzigingen Coop Holding en haar werkmaatschappijen; • Besluit tot invoering Audit Commissie en Remuneratie Commissie en afschaffing van het Presidium per 2010;

17 jaarverslag 2009

➲

➲ Dankzij de inzet van de Directie en alle medewerk(st)ers mogen we concluderen dat 2009 voor Coop een goed jaar is geweest. Graag wil de Raad hen complimenteren met het behaalde resultaat en hen bedanken voor hun inzet. De komende periode zal de consolidatie in de branche zich nog sterker openbaren en doorzetten dan de afgelopen jaren. Deze consolidatie, alsmede een verscherpte prijzen- en promotiedruk, maken dat er voldoende uitdagingen voor ons liggen. Dankzij de gezonde basis van Coop Supermarkten en de inzet en ervaring van Directie en medewerkers zien we de toekomst met vertrouwen tegemoet.

De jaarrekening over 2009 is door het Bestuur van de coöperatie en de Raad van Commissarissen besproken met de Directie en de accountant Ernst & Young. Tijdens deze bespreking is ook aan de orde geweest de managementletter, opgesteld door Ernst & Young, alsmede haar bevindingen over het algemene beeld van de administratie en de interne controle. Ernst & Young heeft evenals in voorgaande jaren een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven zoals opgenomen op pagina 62. Het voorstel van de Directie om het resultaat over 2009 toe te voegen aan de algemene reserves van Coop Holding B.V. heeft onze instemming.

Velp, 14 april 2010 De Ledenraadsvergadering wordt voorgesteld om het Bestuur te machtigen om in de vergadering van aandeelhouders: • de jaarrekening 2009 van Coop Holding B.V. vast te stellen; • decharge te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid; • decharge te verlenen aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht.

Namens de Raad van Commissarissen,

drs. N.F. Korswagen Voorzitter

18 jaarverslag 2009

➲

19 jaarverslag 2009

Verslag van de Directie Hoofdlijnen 2009 • € 0,78 Miljard consumentenomzet CoopCompact, Coop en Supercoop (53 weken) • 3,9% Groei netto-consumentenomzet • 2% Autonome omzetgroei • 2,43% Marktaandeel Coop; nagenoeg onveranderd • Omzetgroei Coop groep naar € 693 mio; + 5,1% t.o.v. 2008 • € 9,5 Miljoen bedrijfsresultaat • € 5,9 Miljoen resultaat na belastingen in 2009 (2008: € 6 miljoen) • Nieuwe winkels geopend door goede acquisitieresultaten • 19 Winkels gerestyled in moderne oranje/rode uitstraling • Totale verkoopvloeroppervlakte Coop winkels bedraagt 123.000 m² • Top 2 “Beste Buurtsupermarkt van het Jaar” en provinciewinnaar Friesland “Supermarkt van het Jaar”bij ons aangesloten • Succesvolle promoties waaronder de “mailbuddies” • Uitbouw toplijn assortiment CoopSelect • Ruim 700.000 leden consumenten • Sponsoring goede doelen via statiegelddonatie en giften • Opstart vleesverwerkings- en distributiebedrijf ProMessa • Alle DC’s over op nieuw automatiseringssysteem • Introductie e-learning operationeel

Meer nieuws op: www.coopsupermarkten.nl

20 jaarverslag 2009

➲

Naamswijziging: van CoopCodis naar Coop Supermarkten Vanaf 1 januari 2010 treedt CoopCodis naar buiten onder een nieuwe naam: Coop Supermarkten. De vernieuwde naamgeving vloeit voort uit een strategische beslissing. De naamswijziging sluit aan bij de zichtbare professionalisering en de stevige groei van de organisatie in de afgelopen jaren. De naam past bovendien uitstekend bij de formuleportefeuille, de doelstellingen en de ambities die wij hebben voor de toekomst.

Branche- en marktontwikkeling Zoals al aangegeven in het voorgaande jaarverslag, is het consumentenvertrouwen in 2009 spectaculair gedaald. Consumenten zijn niet langer op zoek naar de randen van de groei, maar vragen zich af waar de grenzen van de krimp liggen. Het nieuwe consumentengedrag kenmerkt zich door bewuste keuzes en duurzaamheid. Ook de verhouding tussen koopbereidheid, koopkracht en consumentenvertrouwen is sterk aan het verschuiven. Ruim 60% van de Nederlanders zegt vanwege de recessie vaker aanbiedingen te kopen in de supermarkt. Zeker de helft pakt vaker dan normaal het huismerk en andere goedkopere merken.

De nieuwe naamgeving en het beeldmerk ondersteunen de formats van het concern en onze visie op een optimale manier. Daarnaast is de bekendheid en herkenbaarheid richting de consument een doorslaggevend argument geweest voor de naamswijziging, alsmede de mogelijkheid om het merk Coop verder te versterken en uit te bouwen. In lijn met de naamswijziging van het supermarktbedrijf is ook de naamgeving van de coöperatie gewijzigd. De nieuwe naam is Coop Nederland U.A.

➲

De nieuwe naamgeving van de diverse dochtermaatschappijen is nu: Coop Holding B.V.; Coop Vastgoed B.V.; Coop Groothandel B.V.; Coop Koopzegel B.V.; Coop Productiebedrijven B.V.; Coop Supermarkten B.V.

Inkoop Dankzij het lidmaatschap van de inkooporganisatie Superunie is onze inkooppositie gewaarborgd. Superunie vertegenwoordigt 15 onafhankelijke retailorganisaties in Nederland en bestaat inmiddels meer dan 50 jaar. De organisatie dekt de markt met ruim 1.500 winkels en heeft een marktaandeel van circa 30%. De commerciële kracht en professionele kennis van de regionale en lokale markt van de aangesloten leden, zijn mede redenen van het succes van Superunie. Coop Supermarkten verwacht dat de inkoopsamenwerking met Superunie als gevolg van verhevigde marktomstandigheden nog hechter zal worden. Internationaal heeft Superunie een samenwerkingsverband gesloten met EMD, de grootste Europese inkoopen marketingorganisatie op de levensmiddelenmarkt met een omzet van € 119 miljard. Het marktaandeel van EMD in Europa bedraagt 11,5%. Bekende aangesloten ondernemingen die tot EMD behoren zijn onder andere: Markant, Euromadi, Musgrave en SuperGros.

21 jaarverslag 2009

Acquisitie en projectontwikkeling Uitbreiding van het aantal meters verkoopvloeroppervlakte en het maken van kwaliteitsslagen in de bestaande supermarkten blijft voor Coop Supermarkten van groot belang. Dat heeft er toe geleid dat er in het afgelopen jaar wederom geïnvesteerd is in de ombouw van een 19-tal winkels naar de nieuwe huisstijl “oranje-rood”. In combinatie met deze vernieuwde huisstijl is een drietal vestigingen uitgebreid, te weten Boekel, Enschede en Arnhem. Tevens zijn er drie nieuwe vestigingen toegevoegd aan het winkelbestand. Naast een nieuwe winkel in Doetinchem is er in Hoogezand een nieuwe vestiging geopend in een reeds bestaand winkelcentrum. Daarnaast heeft er in Achterberg een compleet nieuwe ontwikkeling plaatsgevonden, met een opening van een Coop supermarkt in combinatie met een multifunctioneel centrum. Als gevolg van deze ontwikkelingen, in combinatie met de sluiting van een aantal kleine winkels, is het gemiddelde aantal meters verkoopvloeroppervlakte (vvo) per vestiging gestegen van 650 m2 tot 662 m2. De bruto verkoopvloeroppervlakte (bvo) komt uit op 928 ultimo 2009.

BVO/VVO Coop formules ultimo 2009 1.800

1.579

1.600 1.400 1.200

1.074

800 600

928

897

1.000

656

662

493 366

400 200 0

CoopCompact BVO

Coop

Supercoop

Gemiddeld

VVO

Voor 2010 is er inmiddels een drietal huurovereenkomsten aangegaan voor supermarkten, van gemiddeld 1.600 m2 bruto verkoopvloeroppervlakte, die in 2010 zullen worden geopend.

22 jaarverslag 2009

➲

Logistiek Dagverse zuivel De trend binnen retail is dat leveranciers steeds minder rechtstreeks bij de supermarkten afleveren. Goederen worden veelal op de distributiecentra aangeleverd, waarna de goederen of 1 op 1 worden doorgezet naar eindgebruikers (cross-dock ofwel overslag) of waarbij goederen in voorraad worden genomen en van daaruit verzameld voor de eindgebruiker (bulk). In maart is de volledige zuiveloperatie vanuit rechtstreekse levering overgegaan naar een overslaglevering. Dit heeft tot een uitbreiding van de activiteiten bij ons versdistributiecentrum in Deventer geleid, zowel in personeel als in aantal ritten.

➲

23 jaarverslag 2009

Automatisering In april is het distributiecentrum in Monster als laatste distributiecentrum van Coop Supermarkten overgegaan naar een volledig nieuw automatiseringssysteem. Dit in navolging van onze distributiecentra in Deventer en Peize. Deze overgang is prima verlopen. Gaandeweg het jaar zijn alle distributiecentra op hetzelfde productiviteitsniveau gekomen en de verwachting is dat deze verbetering in productiviteit zich nog verder zal doorzetten. De kans op fouten is aanzienlijk verkleind door het toepassen van onder andere voice-picking, wat zich dan ook uit in een hogere servicegraad richting onze leden ondernemers en filialen. Ook is in 2009 de bestelafdeling voor Droge Kruidenierswaren (DKW) in Peize gecentraliseerd. Alle bestellingen en het voorraadbeheer voor beide DKW distributiecentra vinden vanaf dat moment vanuit Peize plaats. Het volledige logistieke proces is hiermee opnieuw geautomatiseerd, van goederenontvangst tot goederenafgifte en inclusief voorraadbeheer. Hierbij gebruikmakend van RF (Radiofrequentie, draadloos aangestuurde) terminals voor goederenontvangst en gebruikmakend van voice-picking voor orderverzameling. Kortom een zeer moderne en “state of the art” ICT infrastructuur.

➲ Excellente operatie De focus is in het boekjaar meer dan ooit gericht geweest op de “excellente operatie”. Afgelopen jaren hebben in het teken gestaan van: • het bouwen aan de infrastructuur, door uitbreidingen en modernisering van de logistieke processsen; • het bouwen aan de personeelsorganisatie, bijvoor beeld door het centraliseren van stafwerkzaamheden naar het servicekantoor en het invoeren van een eenduidige organisatiestructuur met bijbehorende waardering in de distributiecentra, • het bouwen aan professionele ICT/Logistieke systemen. Een logistieke structuur waar we reeds in het boekjaar maar ook de komende jaren de vruchten van zullen plukken.

24 jaarverslag 2009

Positionering winkels CoopCompact Positionering : Aantal winkels : Verkoopvloeroppervlakte : Assortiment :

buurtsupermarkt 57 van 300 m² tot 600 m² Breed, maar iets beperkter dan Coop, waarbij alle versproducten in zelfbediening worden aangeboden. CoopCompact biedt de consument op een beperkte oppervlakte een bijzonder complete supermarkt.

Om de drie Coop supermarkten een meer eenduidige uitstraling te laten hebben, is het besluit genomen eveneens CoopCompact gefaseerd van de moderne, heldere en frisse oranje/rode signing te voorzien.

Coop Positionering : Aantal winkels : Verkoopvloeroppervlakte : Assortiment :

service supermarkt 88 van 600 m² tot 1.500 m² De winkels voeren een compleet assortiment in zowel vers als kruidenierswaren. Het totale assortiment bestaat uit circa 15.000 artikelen. De Coop supermarkten hebben een eigentijdse, frisse, kwalitatieve en heldere uitstraling.

➲

In 2007 is gestart met de uitrol van de nieuwe oranje/rode Coop formule. De formule onderscheidt zich door meer een duidelijke scheiding tussen vers en kruidenierswaren. Hierdoor krijgt het vers een meer ambachtelijke uitstraling en de kruidenierswaren een krachtiger prijssignaal. Eind 2009 waren 53 winkels omgebouwd naar de nieuwe uitstraling.

Supercoop Positionering : Aantal winkels : Verkoopvloeroppervlakte : Assortiment :

no nonsense prijs- en versformule 41 vanaf 1.000 m² in een marktgebied met tenminste 10.000 inwoners. Supercoop biedt de consument een scherpe splitsing in twee werelden; de ambachtelijke wereld van de versartikelen en de zakelijke wereld van kruidenierswaren. Supercoop voert een breed en diep assortiment in zowel kruidenierswaren als vers. Door de ambachtelijke, marktachtige verspresentatie en een overall lage prijs staat de formule bekend als lage prijzen kwaliteitsupermarkt.

25 jaarverslag 2009

Supermarkt van het Jaar verkiezing Op 23 maart 2010 zijn de winnaars bekend gemaakt van de landelijke Supermarkt van het Jaar verkiezingen, waaraan de Coop supermarkt van de familie Rosier in Anjum als provinciewinnaar voor Friesland deelnam. In de categorie ‘beste Buurtsupermarkt’ is CoopCompact met de supermarkt CoopCompact Bol in Beesel erin geslaagd haar titel te prolongeren. Een unieke prestatie die in de geschiedenis van deze competitie niet eerder is voorgekomen. Ook de tweede prijs ging naar een CoopCompact, te weten de CoopCompact Van Bedaf in Achtmaal. Een kroon op het harde werken in het jaar 2009!

Bij de Coop Challenge en de Supercoop Masters winkelwedstrijden bezoeken de juryleden van binnen en buiten de eigen organisatie de Coop en Supercoop supermarkten in twee aparte competities. In de voorrondes worden winkels beoordeeld op aspecten als commercie, hygiëne, klantgerichtheid en communicatie. Het steeds hogere verzorgingsniveau dat onze winkels in deze interne competitie laten zien, dat niet uitsluitend beperkt is tot alle finalisten, is een bijzondere stimulans voor de deelnemers, hun medewerkers en onze hele organisatie. Ontwikkeling marktaandeel Coop heeft in 2009 de marktontwikkelingen goed kunnen bijhouden. Het marktaandeel is in 2009 slechts fractioneel gedaald van 2,47% in 2008 naar 2,43%.

Assortimenten Ook in 2009 zijn er veel belangrijke ontwikkelingen binnen het assortiment van Coop Supermarkten geweest. Voor deze ontwikkelingen geldt dat ze een positieve invloed hebben gehad op zowel de omzet- en margeontwikkeling. Ook zijn we weer in staat geweest onze klanten te verrassen met nieuw assortiment tegen aantrekkelijke prijzen. Enkele voorbeelden van deze ontwikkelingen zijn: • Partijhandel AGF. Wekelijks ontvangen alle filialen en grofweg de helft van de ondernemers partijen die leiden tot extra omzet en actualiteit op de groente afdeling. • Binnen Kaas en Vleeswaren is het aantal producten onder private label, Bon Appetit en CoopSelect, uitgebreid. • Coop Supermarkten is, buiten de traditionele bloemenspeciaalzaken, één van de ketens met de beste bloemen & planten verkoop. De uitdaging is om ook winkels met een relatief lage bloemen & planten omzet in volume te doen laten stijgen. Om dit te realiseren is in 2009 een test gestart met de levering van bloemen & planten via ons versdistributiecentrum. Naar verwachting zal deze test in 2010 positief worden geëvalueerd. • Binnen het assortiment vlees is succesvol een nieuwe lijn met rundvleesproducten geïntroduceerd. Deze producten hebben een langere houdbaarheidsdatum tegen een gunstige prijs/kwaliteit-verhouding. • Een groot aantal producten is onder de diverse huismerken toegevoegd.

De interne winkelwedstrijd 2009 werd tijdens een spetterende finale in januari 2010 gewonnen door: • CoopCompact Hobma uit St. Jansklooster; • Coop Arnhem, Rijkerswoerd (beste filiaal); • Coop Assen uit Dalen (beste zelfstandige Coop) en; • Supercoop Vroomshoop.

26 jaarverslag 2009

➲

Promotionele campagnes Het jaar 2009 stond bol van de promotionele activiteiten. Onze klanten werden beloond met gratis Disneyfiguren, Mailbuddies en Nickelodeon characters afgebeeld op schijfjes, zogenaamde Nicko´s. De actie met de mailbuddies die geluid maken, inclusief een leuke hanger, was een ongekend succes.

Openingstijden In algemene zin kan gesteld worden dat verruiming van openingstijden leidt tot additionele omzetmogelijkheden. Hierbij is er weliswaar een continue kosten- en serviceafweging. Klanten bedienen, daar waar behoefte is aan verruiming van openingstijden, is ons belangrijkste uitgangspunt.

➲ In samenwerking met het Wereld Natuur Fonds kon er een leuk en leerzaam Suske en Wiske album compleet gespaard worden. Bij deze actie was er een opbrengst voor het WNF van maar liefst € 150.000! Naast deze verzamelacties konden klanten sparen voor badjassen, reistassen, bewaardoosjes en koksmessen tegen sterk gereduceerde prijzen. Huis-aan-huis verspreidden we in samenwerking met Unilever maar liefst een half miljoen portemonnees met waardebonnen. Mede dankzij bijdragen van de industrie konden we bij CoopCompact, Coop en Supercoop eind van het jaar weer 100.000 boodschappenpakketten tegen een geringe vergoeding uitgeven aan onze clubcardhouders.

27 jaarverslag 2009

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het thema duurzaamheid in productie en consumptie ligt dicht bij de oorspronkelijke en huidige waarden van Coop Supermarkten. Met, in één adem daarbij genoemd, maatschappelijk verantwoord ondernemen. Rekening houdend met de functie van onze supermarkten in hun lokale omgeving. Met aandacht voor de gezondheid en veiligheid van consumenten en werknemers. Geen holle uitvinding van marketeers, maar gebaseerd op een intrinsieke motivatie vanuit onze leden.

•

Enkele van onze duurzaamheidinitiatieven: • In 2015 kennen al onze filialen dagafdekking voor koelingen. De dagafdekking voor vriezers is in 2009 al voor een belangrijk deel gerealiseerd. • Coop introduceerde als eerste supermarktorganisatie de verkoop van milieukeur vlees van ongecastreerde biggen; • Het gebruik van FSC (Forest Stewardship Council) papier voor het weekreclamemateriaal en het jaarverslag; • Stelselmatige uitbreiding van ons biologische, gezonde en fair trade assortiment; • Verkoopbevordering van scharrelkippenvlees en -eieren, verduurzaming van ons visassortiment en de geplande staking van de palingverkoop; • Verkoop “groene” chocolade; • Ons Coop Bewust magazine over gezondheid, respect voor pure productkwaliteit en authenticiteit van onze producten;

De levensmiddelenbranche zal een hernieuwde balans moeten vinden door het groeiende belang van thema’s als organisch, biologisch, authenticiteit, fair trade, dierenwelzijn en slow food. Het veelvoud aan keurmerken en logo’s is vanuit de consument bezien verwarrend en daarmee ineffectief. Een goede dialoog in de foodwereld en bereidheid tot eigen belang overstijgende keuzes zijn essentieel. Verder streven wij er naar een organisatie te zijn waar medewerkers, relaties en klanten met respect en eerlijk worden behandeld.

28 jaarverslag 2009

Het sponsoren van goede doelen via statiegeldacties waarbij consumenten hun statiegeld doneren voor een goed doel en Coop Supermarkten dit bedrag aanvult. In 2009 hebben wij € 0,2 miljoen gestort aan goede doelen.

➲

➲

29 jaarverslag 2009

Personeel en organisatie Het totale aantal personeelsleden ultimo 2009 is met 3,7% gestegen. Het totaal aantal medewerkers bedraagt 3.713 medewerkers (2008: 3.579) en is als volgt over onze organisatie onderdelen verdeeld:

De economische recessie bleef ook in 2009 zijn stempel drukken op de arbeidsgelegenheid binnen Nederland. Daarentegen is de werkgelegenheid bij Coop verder gestegen. Bij de werving & selectie merken we ook dat het aanbod van gekwalificeerde medewerkers verder is toegenomen. Toch blijft het noodzakelijk dat we alle ontwikkelingen op de arbeidsmarkt op de voet blijven volgen om daar waar nodig passende maatregelen te nemen.

Personeelsaantallen jaarultimo 4000 151

3500

85

143

395

381

3000

Servicekantoor

2500 2000

Het ziekteverzuimpercentage 2009 is lager uitgekomen ten opzichte van de voorgaande jaren. Met een ziekteverzuimcijfer lager dan 4% behoort dit percentage tot de top drie van de afgelopen 10 jaar. De begeleiding van arbeidsongeschikte medewerkers staat op een goed en consequent niveau. Doelstelling is dit in de toekomst te continueren. Er zijn nauwe contacten met onze arbodienst en onze collectieve zorgverzekeraar om dit proces nog meer structuur te geven. Een goede communicatie is daarbij essentieel. Verder zullen er ook initiatieven worden opgestart om ons aandachtsveld te verleggen naar de preventieve zorg: gezondheidsmanagement. Er zal in het bijzonder aandacht geschonken worden aan het voortijdig signaleren van mogelijke situaties die uitval door ziekte tot gevolg hebben.

Productiebedrijven 3082

3055

1500

Distributiecentra Filialen

1000 500 2009 - 3.713

2008 - 3.579

De stijging van het aantal medewerkers valt in belangrijke mate te verklaren door het toevoegen van onze centrale slagerij te Deventer. Deze groep medewerkers, 85 in getal, is werkzaam bij het bedrijfsonderdeel Coop Productiebedrijven. Het gehele integratietraject van deze groep medewerkers is goed en zorgvuldig verlopen. Ook het proces waarbij de arbeidsvoorwaarden worden geüniformeerd is inmiddels afgerond.

Het programma “Sterren Stralen”, een training klantge-

30 jaarverslag 2009

➲

richtheid voor de medewerkers in onze supermarkten, heeft ook in 2009 ruime aandacht gekregen. Hoewel het succes van dergelijke programma’s in de praktijk zich moeilijk laat meten, ligt het rapportcijfer voor klantgerichtheid, gemeten door externe onderzoekbureaus, hoger dan bij voorgaande metingen. Een stimulans om met dit programma door te gaan. Aan de hand van een uitgevoerde enquête volgt er een evaluatie. De bedoeling is te komen met adviezen voor een vervolgprogramma.

Onze eerste module, een introductieprogramma voor Coop Supermarkten, is nu al operationeel. Alle nieuwe medewerkers in onze supermarkten krijgen dit programma via de digitale snelweg toegestuurd. In verschillende hoofdstukken in de vorm van video, animaties en gesproken woord neemt de nieuwe medewerker kennis van onze Coop organisatie en onze formats. Aan de hand van een toets is het mogelijk om een certificaat te behalen. Het aantal medewerkers met een introductiecertificaat is nog steeds stijgende. Andere e-learning modules zijn in voorbereiding. Daar waar het gaat om ons Coop Pensioenfonds zien we een sterk herstel van de dekkingsgraad. Het fonds heeft zijn jaarcijfers nog niet bekend gemaakt, maar de verwachting is dat de dekkingsgraad ultimo 2009 rond de 145 punten zal uitkomen. Een verder herstel in 2010 wordt ook verwacht. Los van deze goede resultaten zal de pensioencommissie in 2010 verder praten over een nieuwe pensioenregeling. Gezien de verder stijgende kosten van een eindloonregeling is het van belang om te komen tot een regeling die recht doet aan de inhoud maar ook betaalbaar blijft voor alle partijen. Het uiteindelijk omschakelen naar een middelloonregeling ligt in de lijn van de verwachtingen.

Het opleidingsbudget blijft op hetzelfde niveau als in de afgelopen jaren. Insteek is om onze medewerkers in de ruimste zin trainingen en opleidingen aan te bieden. Ons palet aan trainingen is breed en voor alle bedrijfsonderdelen beschikbaar. Met het bieden van opleidingen willen we meer medewerkers intern laten doorgroeien naar hogere (kader) functies. In ons strategisch plan voor de komende jaren zijn hier uitgangspunten voor opgenomen.

2009 is voor Coop Supermarkten een dynamisch jaar geweest. Wisselingen en veranderingen vragen iedere keer om een antwoord, een andere werk- of denkwijze. We mogen stellen dat we met onze medewerkers hier goed in geslaagd zijn. Met trots willen we alle medewerkers bedanken voor hun bijdrage in het afgelopen jaar en alle vertrouwen in hun inzet voor dit jaar uitspreken.

Parallel hieraan maken we gebruik van e-learning.

31 jaarverslag 2009

➲

Risico en risicobeheersing

worden vastgelegd, ter bedrijfsmatige processen.

Goed werkend risicomanagement wordt binnen Coop gezien als voorwaarde voor goed ondernemersbestuur. De code Tabaksblat onderstreept het belang van risicobeheersing en een goed werkend controlesysteem.

en

sturing

op

Een belangrijke beheersingsmaatregel is het werken met projectgroepen met de daarin vertegenwoordigde benodigde specialismen met kennis van onze processen. Complexe trajecten ter zake van acquisitie en ombouw, ICT en logistiek sturen wij aldus aan. Zo heeft in 2009 de integratie van het productiebedrijf ProMessa (vleesverwerking) plaatsgevonden, dat nu is opgenomen in de totale planning- en controlcyclus. Daarvoor is, vanuit een multidisciplinaire projectmatige aanpak, de integratie voorbereid en afgerond.

Het beleid van Coop op het gebied van beheersing van al dan niet financiële risico’s, die nu eenmaal inherent aan het ondernemen zijn, is gericht op het minimaliseren van eventuele negatieve consequenties uit hoofde van de aanwezige risico’s. Hierna geven wij inzicht in ons risicoprofiel en de daarmee gepaard gaande maatregelen in de risicobeheersing. Tevens staan wij stil bij risico’s van overheidsbeleid, de financiële markten en ICT-systemen.

De afbouw en versimpeling van het IT landschap met meerdere pakketten is een beleid dat onverminderd wordt voortgezet, wat de beheersing en continuïteit van de werking van onze processen vergemakkelijkt.

Risicoprofiel van Coop supermarkten Coop is actief in een sterk competitieve, volwassen verkoopmarkt, waarin de (groot)winkelbedrijven in aantal afnemen, maar in omvang groeien. Een markt waarin een verdere consolidatie gaande is en die door perioden van sterk verhoogde concurrentie wordt gekenmerkt. Dat wordt nog eens versterkt door het huidige slechte economische klimaat, waarvoor Coop niet ongevoelig is.

Ook is er een medewerker verantwoordelijk voor de administratieve organisatie en interne controle binnen onze filialen, opererend naast de functionele afdelingen die daarvoor direct verantwoordelijk zijn. Binnen het toezicht door de Raad van Commissarissen staat de interne controle regelmatig op de agenda. Vanaf 2010 wordt er een Audit Commissie ingesteld vanuit de Raad om het toezicht op de risico’s, in lijn met de commissie Tabaksblat en commissie Frijns, verder te intensiveren.

Belangrijke onderdelen van het risicoprofiel van ons foodretail bedrijf zijn geborgd in het totaal van de organisatorische werkwijze en de procesinrichting van systemen. Naast specifieke bedrijfsmatige risico’s (concentratie van kredieten en liquiditeiten alsmede fluctuaties op het gebied van inkopen, prijzen van goederen en detailhandelsmarges), zijn er ook sector (overheidsmaatregelen binnen de sector of door de sector zelf geïnitieerde zaken als pinnen bij kassa’s) of sector overschrijdende risico’s (kapitaalmarkt, internationale “food” convenanten over bijvoorbeeld voedselveiligheid).

Naast een interne toets op de werking van de administratieve organisatie en interne controle wordt Coop Supermarkten getoetst door de externe accountant in het kader van de controle op de jaarrekening. De uitkomsten daarvan worden met de Raad van Commissarissen besproken in en buiten aanwezigheid van de Directie. Verbeteringen door wijzigende in- en externe omstandigheden worden zo nodig doorgevoerd.

Risicobeheersing binnen Coop Supermarkten De interne werking van de administratieve organisatie wordt bewaakt met behulp van een in hoge mate geautomatiseerde gegevensverwerking die in 2009 verder is geïntegreerd in één totaalpakket. De activiteiten voor de financiële afdeling en bestandsbeheer vinden centraal plaats. Tevens is er een centraal datawarehouse, waarin steeds meer operationele en financiële data

Op basis van het voorgaande zijn we er van overtuigd, dat de bedrijfsrisico’s met adequate interne risicobeheersings- en controlesystemen bewaakt worden binnen voor Coop Supermarkten acceptabele grenzen en uitvoerbare mogelijkheden. Met betrekking tot de belangrijkste risico’s en de maatregelen volgt hierna een korte toelichting.

32 jaarverslag 2009

controle

➲

Kredietrisico Ten aanzien van de supermarkten wordt geen kredietrisico gelopen, daar vrijwel uitsluitend tegen contante of gegarandeerde (pin-)betaling wordt afgerekend.

condities en ratio’s kunnen voldoen. Een belangrijk deel van onze kredietlijnen is “gecommitteerd”, waardoor opname van kredieten, voor zover noodzakelijk, gegarandeerd is. Daarnaast is een belangrijk deel van het rente-risico afgedekt door middel van renteswaps en -caps. Door de huidige vermogensstructuur en financieringswijze, loopt Coop slechts in beperkte mate risico op het gebied van kredieten en rente(afhankelijkheid).

Ten aanzien van transacties met zelfstandig ondernemers wordt een zekere mate van kredietrisico gelopen. Ten aanzien van de leveringen geldt de kredietspaarrekening als duurzaam voorschot op door de groothandel geleverde en nog te leveren goederen en diensten. Het vormt daarmee een belangrijk element van risicobeheersing. Kredietrisico wordt echter ook gelopen uit hoofde van verstrekte financieringen (voorfinancieringen, achtergestelde en concurrente geldleningen) aan zelfstandig ondernemers respectievelijk borgstellingen en terugkoopverklaringen voor aan hen verstrekte financieringen. Deze risico´s zijn echter niet geheel uit te sluiten, maar worden zoveel mogelijk beperkt door beoordeling van de rentabiliteit van de exploitatie van het vestigingspunt van de betreffende zelfstandig ondernemers. Daarnaast worden deze beperkt door de aan Coop verstrekte zekerheden en door de frequente beoordeling van de naleving van de overeengekomen voorwaarden van de financieringsovereenkomst. De bewaking van diverse posities vindt dagelijks plaats. Periodiek wordt tevens de levensvatbaarheid van vestigingspunten beoordeeld, in samenhang met mogelijke exploitatie- en huurverplichtingen.

Conjunctuur en concurrentie Coop is gevoelig voor de externe omstandigheden binnen haar branche. De verdere consolidatie betekent een verscherpte concurrentie. Coop speelt hier onder meer op in door schaalvergroting door middel van autonome groei, acquisitie en projectontwikkeling. Onze ervaring en projectmatige aanpak leiden tot een zeer snelle integratie van overgenomen activiteiten in onze organisatie, waardoor deze direct vallen onder bestaande centrale controle- en aansturingmechanismen. Zo worden de financiële, integratie, organisatorische en andere risico´s van overnames zoveel mogelijk beheerst. Daarnaast speelt Coop actief in op genoemde marktrisico’s door mogelijkheden te benutten van efficiencyverbeteringen en kostenbesparingen en door het vergroten van onderscheidend vermogen door te werken aan onze totale propositie, in het bijzonder door formule- en assortimentsontwikkeling en margemanagement.

Voor vergoedingen van leveranciers en overige vorderingen wordt het kredietrisico als beperkt geschat. Wij hebben geen aanwijzingen dat individuele partijen niet aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen. Bovendien hebben deze hoofdzakelijk betrekking op inkoopgerelateerde jaarafspraken, die bij niet nakoming over het algemeen kunnen worden verrekend met onze uitstaande verplichtingen aan deze partijen.

Ook bij toeleveranciers blijft een verdere schaalvergroting onverminderd zichtbaar. Coop is echter verzekerd van goede inkoopcondities door ons lidmaatschap van Superunie.

Overheidsmaatregelen De overheid is zowel op nationaal, provinciaal als gemeentelijk gebied een belangrijke bepaler van maatregelen met gevolgen voor Coop. Ondermeer milieumaatregelen, openingsbeleid van winkels en voedselveiligheid zijn thema’s die ingrijpen op onze bedrijfsvoering.

Liquiditeitsrisico, financiering en renterisico Coop houdt voldoende liquide middelen aan en heeft de beschikking over adequate kredietfaciliteiten om het liquiditeitsrisico te minimaliseren. Wij voeren een terughoudend beleid voor het aangaan van rentedragende schulden. Deze gaan wij uitsluitend aan met onze leden ondernemers en met een beperkt aantal hooggekwalificeerde kredietinstellingen, onder de voorwaarde dat wij goed aan de door deze kredietinstellingen gestelde

Coop is alert op toepassing van milieumaatregelen, gericht op het voorkomen van aanpassingen achteraf, bijvoorbeeld afdekkingen in winkels bij de koelingen. Het niet voldoen aan voedselveiligheid kan ernstige gevolgen hebben voor onze marktpositie. Kwaliteitsstandaarden zijn binnen Coop elementair.

33 jaarverslag 2009

➲

Financiële resultaten

Het afgelopen jaar is veel aandacht gegeven aan de HACCP standaarden, Hazard Analysis Critical Control Points. Vrij vertaald: een analyse van initiële punten waarop extra goed gelet moet worden en getoetst wordt door de Voedsel Warenwet Autoriteit (VWA). Wij voldoen aan alle eisen van wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van etikettering en traceerbaarheid van producten. Ook zijn strikte recall- en overige borgingsprocedures voorhanden om mogelijke nadelige gevolgen op dit gebied zoveel mogelijk te beperken.

Netto-omzet De netto-omzet nam in 2009 toe met 5,1% tot € 693 miljoen (2008: € 659 miljoen). De onderliggende consumentenomzet van alle CoopCompact, Coop en Supercoop vestigingen (filialen en zelfstandigen) steeg met 3,9% tot € 0,78 miljard (53 weken). Acquisities en de verdere uitbouw van onze winkels, formuleontwikkeling van alle drie winkelformats naar de moderne oranje/rode uitstraling en succesvolle promotionele activiteiten droegen belangrijk aan de omzetgroei bij. De identieke omzetgroei kwam uit op circa 2%.

ICT systemen Goed functionerende IT systemen zijn binnen Coop zeer belangrijk. Binnen onze retailketen zijn wij grotendeels over gegaan op een standaard integraal softwarepakket. Binnen deze omgeving worden de maatregelen om de continuïteit van geautomatiseerde gegevensverwerking te borgen, verder versterkt. Langdurige uitval van een integraal systeem heeft grote gevolgen voor de organisatie en is bijvoorbeeld direct merkbaar in de uitleveringsmogelijkheid op onze distributiecentra. De migratie van de oude systemen, die nodig zijn bij een geleidelijke uitrol van nieuwe ICT, en het in- en uitschakelen van interfaces (tussen de oude en nieuwe omgeving) heeft gecontroleerd plaatsgevonden en is praktisch afgerond.

900 800

684 600 500

Miljoenen

400

612 471 485

508

659

693

546

300 200 2005

2006 Netto-omzet

2007

2008

2009

Consumentenomzet

De netto-omzet van de eigen filialen nam met 3,7% toe van € 350 miljoen tot € 363 miljoen. De netto-groothandelsomzet aan zelfstandigen daalde licht met 0,7% tot € 307 miljoen. Het aandeel daarin van niet formulegebonden groothandelsomzet nam in 2009 verder af door sluiting of afstoting van enkele kleine vestigingen en het afbouwen van leveringen aan neutrale winkels of derden. Bruto-omzetresultaat In 2009 steeg het bruto-omzetresultaat met bijna € 10 miljoen tot € 141 miljoen. Een stijging van 7,1% vergeleken met 2008 (€ 132 miljoen). Het bruto-omzetresultaat bedroeg 20,3% van de netto-omzet en kwam daarmee hoger uit dan in 2008. Het toevoegen van het vleesassortiment via de eigen centrale slagerij in Deventer was daarvoor de belangrijkste verklaring.

Door het geheel van maatregelen, zowel bestaande als nieuwe, zijn wij van mening dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen een redelijke mate van zekerheid geven, dat de financiële verslaglegging geen onjuistheden van materieel belang bevat en dat deze systemen in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt. Wij hebben geen indicaties dat deze systemen in het lopende jaar niet naar behoren zullen werken.

34 jaarverslag 2009

780

750

700

➲

Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat bedroeg in 2009 € 9,5 miljoen (2008: € 10,3 miljoen). Ontwikkeling bedrijfsresultaat 31

In miljoen euro’s

26 21 16 11 6 1 2005

2006 Bedrijfsresultaat

2007

2008

2009

Bedrijfsresultaat vor afschrijvingen

In 2009 stijgt het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen met € 1,4 miljoen tot € 27,7 miljoen en kwam uit op 4,0% van de netto-omzet (2008: 4,0%). Als percentage van de netto-omzet daalde het bedrijfsresultaat naar 1,4%. Deze uitkomst is beïnvloed door een daling in de operationele bijdrage vanuit de distributiecentra. Een dalende brutomarge door gemiddeld hogere bijdragen aan ondernemers is deels gecompenseerd door betere kostenbeheersing in lonen en lagere vervoerskosten vooral door gemiddeld lagere brandstofkosten dan in 2008. De afschrijving op immateriële activa was incidenteel hoger waardoor per saldo het bedrijfsresultaat met € 0,8 miljoen (7%) daalde. Hogere bijzondere waardeverminderingen en lagere boekwinsten uit onroerend goed resulteerden tenslotte in een lager bedrijfsresultaat.

Financiële baten en lasten De netto rentelasten kwamen € 0,6 miljoen lager uit dan in 2008 grotendeels als gevolg van een lager gemiddeld renteniveau en de verminderde kredietbehoefte in 2009. De totale rentedragende schuld nam per saldo af met € 5 miljoen. Resultaat na belastingen Door de genoemde resultaatontwikkelingen bedroeg het resultaat na belastingen in 2009 € 5,9 miljoen en kwam daarmee € 0,1 miljoen lager uit dan in 2008. Het resultaat komt daarmee overeen met 0,9% van de netto-omzet, net als in 2008. Het resultaat na belasting uitgedrukt als percentage van het gemiddeld eigen vermogen bedroeg 6,5% (2008: 6,9%).

35 jaarverslag 2009

➲

Financiering Solvabiliteit en financiering In 2009 steeg het eigen vermogen van € 88,4 miljoen naar € 93,4 miljoen. Het eigen vermogen nam toe met het resultaat na belasting van € 5,9 miljoen. Daarbij wordt verondersteld dat de Ledenraad instemt met de voorgestelde bestemming van het resultaat over 2009. Het eigen vermogen daalde door gerealiseerde herwaarderingen van onroerende zaken met € 0,8 miljoen (afschrijvingen en verkopen). De solvabiliteit, het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal, verbeterde van 40,7% (2008) naar 43,2% ultimo 2009. Het eind 2008 overeengekomen nieuwe financieringsarrangement tot een bedrag van € 82 miljoen ter (her)financiering van de totale kredietbehoefte, hield rekening met de acquisitie van en daarop volgende investeringen in onze nieuwe centrale slagerij. In 2009 zijn voorts de daarbinnen geldende afspraken voor de rekening courant faciliteiten voor een belangrijk deel gecommitteerd voor 1 jaar. De schulddekkingsratio, de verhouding tussen de netto rentedragende schulden en het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen, verbeterde in 2009 en bedroeg ultimo 2009 1,8 (2008: 2,2). Coop Supermarkten bleef daarmee ruim binnen de door banken gestelde voorwaarden en beschikt over een sterke financiële positie.

(inclusief ProMessa) en -drukte (omzetgroei). De schulden daalden voornamelijk door een lagere schuldpositie bij financiële instellingen (minder rekening courant) en lagere crediteurenstand per ultimo 2009. De current ratio, de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden, kwam op balansdatum uit op 1,0 (2008: 0,9) en verbeterde daarmee licht.

De langlopende schulden in 2009 stegen met € 13 miljoen van € 24 miljoen tot € 37 miljoen, voornamelijk door de financiering van de overname van ProMessa. Daar staat tegenover dat als gevolg van acquisities, de kredietspaarrekening licht steeg tot € 12,5 miljoen eind 2009. De kredietspaarrekening geldt als duurzaam voorschot voor geleverde en nog te leveren goederen en diensten aan zelfstandige ondernemers.

Investeringen en cash flow De onderstaande tabel toont onder meer het acquisitie- en investeringsniveau in het afgelopen jaar en voorgaande jaren. De immateriële vaste activa namen in 2009 af naar € 27,7 miljoen. De betaalde goodwill bij acquisities en geactiveerde software kosten waren lager dan de afschrijvingen en waardeverminderingen. De netto investeringen in materiële vaste activa (in supermarkten, de aankoop van ProMessa te Deventer en automatisering) lagen ruim € 10 miljoen hoger dan vorig jaar en bedroegen € 21,4 miljoen. Per saldo namen de materiële vaste activa toe met € 8,2 miljoen tot € 96,9 miljoen eind 2009. Conform ons beleid zijn investeringen anders dan uit hoofde van substantiële acquisities en vastgoed volledig gefinancierd uit de kasstroom uit operationele activiteiten. Deze kasstroom bedroeg in 2009 € 23,5 miljoen (2008: € 13,8 miljoen). De stijging van deze kasstroom wordt vooral verklaard

Werkkapitaalontwikkeling Het balanstotaal kwam ultimo 2009 uit op € 216,5 miljoen, een afname van € 0,6 miljoen ten opzichte van ultimo 2008 (€ 217,1 miljoen). Het werkzame vermogen is € 12 miljoen gedaald. De dalingen worden in belangrijke mate verklaard door lagere vlottende activa (vorderingen en liquide middelen positie). De voorraden stegen licht, vooral als gevolg van de toegenomen bedrijfsomvang

36 jaarverslag 2009

➲

Met onze positionering als coöperatief supermarktbedrijf kunnen wij ook in tijden van economische turbulentie meer waarde bieden aan al onze klanten, leden ondernemers en leden consumenten. branche verder onder druk. Ook de consumentenbestedingen zullen naar onze mening, gevoed door werkloosheid en druk op besteedbaar inkomen, niet wezenlijk stijgen. Kostenbeheersing is en blijft daarom van onverminderd belang. Ons uitgangspunt, een sterke financiële- en inkooppositie, gebaseerd op de coöperatieve structuur geeft ons kracht om de effecten van investeringen in formule- en assortimentsontwikkeling en ICT systemen tot efficiencyvoordelen te vertalen. Het investeringsniveau zal, afgezien van acquisitie mogelijkheden, normaliter op gelijk niveau blijven. Onze ondernemers hebben volop kansen op onderscheiding in de markt, waarbij lokaal ondernemerschap – ondersteund vanuit onze organisatie - vele mogelijkheden biedt.

door de hierboven beschreven ontwikkeling van het werkkapitaal. 7,0%

30

6,0%

25

5,0%

20

4,0%

15

3,0%

10

2,0%

5

1,0%

Omdat het onduidelijk is hoe de economische ontwikkelingen in 2010 zullen uitpakken, doen wij op dit moment geen nadere uitspraken over omzet- en resultaatontwikkeling. Met onze positionering als coöperatief supermarktbedrijf kunnen wij ook in tijden van economische turbulentie meer waarde bieden aan al onze klanten, leden ondernemers en leden consumenten. Bij het hernieuwd innemen van marktposities van branchegenoten, zal Coop waakzaam blijven op gezonde groeimogelijkheden in de markt. Zo is er op 14 april 2010 overeenstemming bereikt met Jumbo Supermarkten over de aankoop van een negentiental Super de Boer winkels. Wij hebben vertrouwen in onze plannen voor de komende jaren.

% van de omzet

miljoenen

Investeringen/afschrijvingen/cash flow 35

0,0%

0 2005

2006

Investeringen

2007 Afschrijvingen

2008 Cash flow

2009 Investeringen (% van de omzet)

Vooruitzichten De supermarktbranche kenmerkt zich door een beperkt aantal sterke spelers. Naar verwachting neemt de druk op de rentabiliteit in 2010 verder toe. Dit als gevolg van de voortschrijdende consolidatie in de Nederlandse levensmiddelenhandel en aldus van het hernieuwd innemen van marktposities. Traditioneel is de levensmiddelenbranche in het algemeen en foodretail in het bijzonder minder gevoelig voor hoogen laagconjunctuur geweest, maar de huidige promotieen prijzendruk zet de rendementsontwikkeling ook in onze

Velp, 14 april 2010 Namens de Directie F.R.G. Bosch Algemeen directeur

37 jaarverslag 2009

➲

➲

38 jaarverslag 2009

De jaarrekening

➲

Inhoudsopgave Geconsolideerde jaarrekening Enkelvoudige jaarrekening Overige gegevens

39 jaarverslag 2009

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2009 (bedragen x € 1.000) Netto-omzet

Pagina

2009

2008

46 692.918 659.380

Kostprijs van de omzet

-/- 551.960

-/- 527.745

Bruto-omzetresultaat 140.958 131.635 Verkoopkosten

121.691

112.047

Algemene beheerkosten

16.786

16.024

-/- 7.057

-/- 6.742

Overige bedrijfsopbrengsten

46

Totale bedrijfskosten 131.420 121.329 Bedrijfsresultaat

9.538 10.306

Rentebaten

1.020

Rentelasten en soortgelijke kosten

-/- 2.451

1.075 -/-3.078

Saldo van financiële baten en lasten

-/-1.431

-/- 2.003

Resultaat voor belastingen

8.107

8.303

-/- 2.183

-/- 2.307

Resultaat na belastingen 5.924

5.996

Belastingen

48



40 jaarverslag 2009

➲

Kasstroomoverzicht (bedragen x € 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten

2009

2008



Bedrijfsresultaat 9.538 10.306 Aanpassingen voor/mutaties in: Afschrijvingen en waardeveranderingen 18.850 16.145 Voorzieningen

150 -/- 124

Veranderingen in werkkapitaal: Voorraden Vorderingen

-/- 1.123

-/- 3.631

7.622

-/-6.943

Kortlopende schulden (exclusief financiële instellingen)

-/- 7.945

2.379



-/- 1.446 -/- 8.195 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 27.092 18.132 Ontvangen rente

1.020

1.075

Betaalde rente

-/- 2.451

-/- 3.078

Betaalde vennootschapsbelasting

-/- 2.183

-/- 2.307

-/- 3.614 -/- 4.310 23.478 13.822 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa

-/- 5.318

Investeringen materiële vaste activa

-/- 23.988

Desinvesteringen materiële vaste activa

2.591

Investering financiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa

-/- 5.677 -/- 16.140 5.010

-/- 2.847

-/- 3.152

2.407

3.334

-/- 27.155

-/- 16.625

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Veranderingen inleggelden leden

-/- 21

Verstrekking langlopende schulden Opname/(aflossing) langlopende schulden

-/- 17

-

456

13.136

-/- 3.109

Opname/(aflossing) kortlopende schulden aan financiële instellingen

-/- 11.030

6.074

2.085 3.404

Saldo kasstromen/mutatie liquide middelen -/- 1.592

601

41 jaarverslag 2009

➲

Geconsolideerde balans per 3 januari 2010 (bedragen x € 1.000) Voor verwerking van het resultaat

Pagina

3 januari 2010

28 december 2008

Activa Vaste activa Immateriële vaste activa

50

27.705

28.880

Materiële vaste activa

51

96.895

88.682

Financiële vaste activa

52

13.890

13.450



138.490

131.012

Vlottende activa Voorraden

52

30.186

29.063

Vorderingen

52

42.018

49.640

Liquide middelen

52

5.835

7.427



78.039

86.130



216.529

217.142

➲

Passiva Groepsvermogen

53

93.436

88.359

Voorzieningen

53

7.044

6.894

Langlopende schulden

54

37.181

24.045

Kortlopende schulden

54

78.868

97.844

216.529

217.142





42 jaarverslag 2009

Toelichting algemeen Verslagjaar Het verslagjaar 2009 bestaat uit 53 weken en eindigt op 3 januari 2010.

ven belastingen. Een deel van leveringen van goederen vindt rechtstreeks aan de afnemer plaats. De commerciële aansturing, de contractvoorwaarden en de financiële afwikkeling verlopen via de groep. Om deze reden zijn de daarop betrekking hebbende bedragen in de netto-omzet begrepen.

Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Nederland Recht en de stellige uitspraken in de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Voor een specificatie van het totaalresultaat verwijzen wij naar de toelichting op het eigen vermogen.

Kostprijs van de omzet De kostprijs van de omzet bevat de inkoopwaarde van de geleverde goederen onder aftrek van de van leveranciers respectievelijk de inkoopvereniging verkregen bonussen en betalingskortingen.

Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van Coop Nederland U.A. te Arnhem en haar groepsmaatschappijen als vermeld in de lijst van kapitaalbelangen op pagina 61 (hierna: ‘Coop’ of ‘de groep’), onder eliminatie van onderlinge verhoudingen en transacties. De enkelvoudige winst- en verliesrekening is opgesteld met inachtneming van artikel 2:402 BW.

Verkoopkosten Dit betreffen de directe kosten verband houdend met de activiteiten op gebied van verkoop, promotie en logistiek. De aan derden in rekening gebrachte bedragen voor commerciële en logistieke dienstverlening zijn hierop in mindering gebracht. Algemene beheerkosten Dit betreffen alle overige bedrijfskosten.

De resultaten van overgenomen deelnemingen worden in de geconsolideerde winst- en verliesrekening verantwoord vanaf het tijdstip van opneming in de groep. De resultaten van verkochte deelnemingen worden verantwoord tot het moment van verkoop.

Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder zijn begrepen de vergoedingen van leveranciers voor overslagactiviteiten (‘cross-docking’), waarbij de groep uitsluitend als intermediair tussen leveranciers en afnemers fungeert alsmede huuropbrengsten van onroerend goed en soortgelijke opbrengsten.

Grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn aangeleverd c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.

Afschrijvingen De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van de verwachte economische levensduur en zijn in de winst- en verliesrekening verwerkt onder de verkoopen algemene beheerkosten. Op aanschaffingen in het verslagjaar wordt naar tijdsgelang afgeschreven. Belastingen De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekeninghoudend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk nietaftrekbare kosten.

Netto-omzet Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst uit levering van goederen en diensten aan derden onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet gehe-

43 jaarverslag 2009

➲

Resultaat deelnemingen Resultaten van niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord overeenkomstig de nettovermogenswaardemethode. Voor zover niet tegen nettovermogenswaarde wordt gewaardeerd, betreft het resultaat de in het verslagjaar ontvangen dividenden.

van de waarderingsgrondslagen van de groep. Goodwill wordt lineair afgeschreven over de geschatte economische levensduur. Voor acquisities die vergaand of geheel in de groep geïntegreerd zijn, wordt deze ingeschat op vijf jaar. De economische levensduur voor goodwill die betrekking heeft op supermarktvestigingspunten is geschat op vijf tot tien jaar. Indien sprake is van een duurzame bijzondere waardevermindering vindt afwaardering plaats tot lagere bedrijfswaarde.

Segmentatie De vennootschap is actief in één geografisch gebied (Nederland) en één bedrijfssegment (foodretail). De diverse groepsonderdelen en retailformules zijn onderling geïntegreerd en resultaatafhankelijk. Om deze reden is afgezien van het verantwoorden van verdere bedrijfs- en geografische segmentatie anders dan in de toelichting op de netto-omzet en personeel.

Kosten van zelf- en door derden ontwikkelde software wordt geactiveerd tegen kostprijs voorzover de technische haalbaarheid is aangetoond. Onderhoud aan bestaande software wordt direct in de winst- en verliesrekening verantwoord. Geactiveerde software wordt lineair over de geschatte economische levensduur afgeschreven. Deze wordt geschat op drie tot vijf jaar.

Grondslagen kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, gecorrigeerd voor effecten van herwaarderingen en dergelijke, die geen effect op de kasstromen hebben.

Materiële vaste activa Onroerende zaken worden gewaardeerd tegen de actuele waarde. Hierbij is de actuele waarde gebaseerd op de vervangingswaarde, periodiek bepaald op basis van taxaties van onafhankelijke deskundigen. Veranderingen in de waarde die het gevolg zijn van de hiervoor genoemde waarderingsgrondslag, worden na aftrek voor latente belastingen ten gunste respectievelijk ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht. Overige materiële zaken worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met afschrijvingen.

De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen (inclusief de vrij ter beschikking staande gelden onderweg van winkelkassa naar bankrekeningen). Ontvangsten en uit gaven uit hoofde van rente en vennootschapsbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De betaalde koopsom (onder aftrek van verkregen geldmiddelen) van verworven deelnemingen en/of nieuwe vestigingen alsook de ontvangen verkoopprijs van afgestoten deelnemingen en/of vestigingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten.

Afschrijvingen geschieden lineair over de actuele waarde respectievelijk verkrijgings- of vervaardigingsprijs, gebaseerd op de geschatte economische levensduur en rekeninghoudend met een eventuele residuwaarde. Over de grondwaarde wordt niet afgeschreven. In het jaar van ingebruikname wordt tijdsevenredig afgeschreven. De afschrijvingstermijn van verbouwingen in huurpanden is maximaal gelijk aan de looptijd van de huurcontracten.

De betaling van de aflossingen op langlopende en kortlopende schulden aan financiële instellingen zijn als kasstroom uit financieringsactiviteiten aangemerkt.

Waarderingsgrondslagen

Waar nodig worden extra afschrijvingen verricht tot lagere bedrijfs- c.q. opbrengstwaarden.

Algemeen Indien niet anders is vermeld zijn de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.

Financiële vaste activa Niet-geconsolideerde deelnemingen, waarop geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, onder aftrek van noodzakelijke waardeverminderingen.

Immateriële vaste activa Goodwill vormt het verschil tussen de verwervingskosten en de nettovermogenswaarde daarvan, berekend op basis

44 jaarverslag 2009

➲

tievelijke verplichtingen bestaan worden deze geactiveerd respectievelijk gepassiveerd. Waar saldering is toegestaan worden deze bedragen netto verantwoord. Nog te betalen respectievelijk te vorderen werkgeverspremies zijn verantwoord onder kortlopende passiva respectievelijk activa.

Verstrekte renteloze leningen aan supermarkten uit hoofde van acquisitievergoedingen en dergelijke zijn tegen nominale waarde opgenomen, verminderd met de voorwaardelijk overeengekomen periodiek gelijke kwijtingen (afhankelijk van de contractsduur van 5 tot 10 jaar), waar nodig verminderd met noodzakelijk geachte voorzieningen.

De opgenomen voorziening betreft toekomstige suppletie op VUT, opgenomen op basis van actuariële berekeningen, waarbij een rekenrente is toegepast van 5,6%. Actuariële resultaten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord.

De overige financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde dan wel duurzaam lagere waarde. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen dan wel lagere marktwaarde. Deze waarderingswijze kan leiden tot ongerealiseerde prijsstijgingen. Gezien de hoge omloopsnelheid van de voorraden is deze invloed van te verwaarlozen betekenis. Waar nodig wordt rekening gehouden met afwaarderingen wegens incourantheid.

Latente belastingverplichtingen Voor latente belastingverplichtingen, die voortvloeien uit verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van activa en passiva, is een voorziening gevormd. De voorziening wordt berekend tegen de contante waarde van 17,5% (2008: 17,5%) voor zover betrekking hebbend op gebouwen en op basis van het nominaal geldende belastingtarief voor overige posten.

Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd op de nominale waarde, voor zover nodig rekeninghoudend met mogelijke oninbaarheid.

Overige voorzieningen en andere uitgestelde beloningen Hieronder zijn opgenomen de voorziening voor groot onderhoud gebouwen en voorzieningen voor overige geschatte kosten samenhangend met specifiek aanwijsbare verplichtingen en risico’s. Deze zijn ingeschat op de daarvoor in de toekomst waarschijnlijk verschuldigde bedragen.

Latente belastingvorderingen, ontstaan door tijdelijke verschillen tussen de waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering, worden opgenomen indien en voor zover in redelijkheid mag worden aangenomen dat de vorderingen gerealiseerd zullen worden. Latente belastingvorderingen worden gesaldeerd met uitgestelde belastingverplichtingen binnen de fiscale eenheid. Per saldo uitgestelde belastingvorderingen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van 17,5% (2008: 17,5%) voor zover betrekking hebbend op onroerende zaken en op basis van het nominaal geldende belastingtarief voor overige posten en zijn opgenomen onder de overlopende activa.

De overige uitgestelde beloningen betreft de voorziening voor jubileumuitkeringen, opgenomen op basis van actuariële berekeningen. Bij het bepalen van de jubileumvoorziening is rekening gehouden met blijfkansen en is een rekenrente toegepast van 5,6%. Actuariële resultaten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord. Zegelverplichtingen Zegelverplichtingen worden opgenomen tegen nominale waarde van de zegels in omloop verminderd met een vast percentage, gebaseerd op een over een langere periode gemiddeld gerealiseerde vrijval.

Voorzieningen Pensioenen en VUT Alle bestaande pensioenregelingen zijn verwerkt op basis van RJ-271. De premies voor deze regelingen zijn in de winst- en verliesrekening verantwoord. Indien en voorzover er onder RJ-271 nog activa uit hoofde van met het overeengekomen ondernemingspensioenfonds voordelen respec-

45 jaarverslag 2009

➲

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen in tabellen x € 1.000)

Netto omzet

2009

2008

Consumentenomzet Coop filialen

389.536

Af: Omzetbelasting

-/- 26.621

375.520 -/- 25.681

Totaal filialen omzet

362.915

349.839

Groothandelsomzet zelfstandigen

307.399

309.541

Vleesverwerkingsomzet

22.604

-

692.918

659.380





Overige bedrijfsopbrengsten

➲



2009

2008

Huur onroerend goed derden

5.688

5.416

Bijdragen fee leden/afnemers

1.029

860

340

466

7.057

6.742

Overige opbrengsten



Afschrijvingen

2009

2008

Afschrijving immateriële vaste activa

6.493

Afschrijving materiële vaste activa

5.693

13.184

12.298

Gerealiseerde herwaardering

-/- 827

-/- 1.846



18.850

16.145

46 jaarverslag 2009

Accountantskosten

2009

Onderzoek jaarrekening

115

2008

105

Andere controle opdrachten

11

38

Overige adviesdiensten

85

74

211

217



Personeel De personeelskosten zijn in de winst- en verliesrekening verantwoord onder verkoopkosten en algemene beheerkosten. De specificatie van de personeelskosten naar samenstelling is als volgt:

2009

2008

Lonen en salarissen

48.025

42.802

Sociale lasten

7.840

7.303

Pensioenlasten

3.176

3.238

59.041

53.342



Per 3 januari 2010 bedroeg het aantal personeelsleden 3.713 (ultimo 2008: 3.579). Omgerekend op fulltime basis is ultimo 2009 het aantal personeelsleden 1.842 (ultimo 2008: 1.706). Het gemiddeld aantal personeelsleden in 2009 op fulltime basis is per bedrijfsonderdeel als volgt:



2009

2008

Winkelbedrijven Groothandel Productiebedrijven Centrale diensten

1.335

1.274

302

316

35

-

132

118

1.804

1.708

47 jaarverslag 2009

➲

Belastingen De effectieve belastingdruk bedraagt 26,9% (2008: 27,8%). Verschillen ten opzichte van het nominale tarief voor de vennootschapsbelasting van 25,5% (2008: 25,5%) worden primair veroorzaakt door het effect van correcties in de voorziening voor latente belastingverplichtingen (contante versus nominale waarde) fiscaal niet aftrekbare afschrijvingen ter zake van goodwill en fiscale faciliteiten. De belastinglast is als volgt samengesteld:

2009

2008

Acute verplichting Latente verplichting

2.107

2.251

76

56

2.183

2.307

➲

48 jaarverslag 2009

➲

49 jaarverslag 2009

Toelichting op de geconsolideerde balans per 3 januari 2010 (bedragen in tabellen x € 1.000)

Activa Immateriële vaste activa

Goodwill

Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde aanvang verslagjaar

Software

Totaal 2009

39.813

6.464

46.277

-/- 16.078

-/- 1.319

-/- 17.397

23.735

5.145

28.880

Mutaties in verslagjaar: Investeringen

3.546

1.772

Afschrijvingen en waardeverminderingen

-/- 5.341

-/- 1.152

-/- 6.493

Saldo mutaties

-/- 1.795

620

-/- 1.175

40.852

8.233

49.085

-/- 18.912

-/- 2.467

-/- 21.380

21.940

5.765

Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde einde verslagjaar

50 jaarverslag 2009

5.318

27.705

➲

Materiële vaste activa

Bedrijfs-



Andere

gebouwen vaste bedrijfs- en -terreinen

Actuele waarde / aanschaffingswaarde

middelen

Materiële

Totaal

vaste activa

2009

in uitvoering

70.875

88.293

1.907

161.075

-/- 19.144

-/- 53.249

-

-/- 72.393

51.731

35.044

1.907

88.682

7.749

13.811

2.428

23.988

Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen

Boekwaarde aanvang verslagjaar

Mutaties in verslagjaar: Investeringen

-

-

-

Desinvesteringen/ buitengebruikstellingen

Herwaardering

-/- 1.784

- -/-

807

-

-/- 2.591

Afschrijvingen en waardeverminderingen

-/- 2.923

-/- 10.261

-

-/- 13.184

3.042

2.743

2.428

8.213

76.166

97.982

4.335

178.484

-/- 21.393

-/- 60.195

-

-/- 81.588

54.773

37.787

4.335

96.895

Saldo mutaties Actuele waarde/aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde einde verslagjaar

Onder bedrijfsgebouwen en -terreinen zijn mede opgenomen de bouwkundige voorzieningen in huurpanden. De geschatte economische levensduur is als volgt: • gebouwen

30 jaar

• bouwkundige voorzieningen

10 jaar

• andere vaste bedrijfsmiddelen

5 tot 10 jaar

De samenstelling van de post bedrijfsgebouwen en -terreinen is als volgt:

2009

2008

Distributiecentra/kantoren/centrale slagerij

22.583

10.206

Detailhandelspanden eigen gebruik

15.817

20.532

Detailhandelspanden verhuurd aan afnemers

16.374

20.993



54.774

51.731



51 jaarverslag 2009

➲

Financiële vaste activa

Niet-

Leningen u/g

Totaal



geconsolideerde



2009



deelnemingen 12.974

13.450

Boekwaarde aanvang verslagjaar

476

Mutaties in verslagjaar: Acquisities/Verstrekkingen

9

2.838

2.847

Aflossingen/Verminderingen

-

-/- 1.846

-/- 1.846

Overige mutaties

-

-/- 561

-/- 561

Saldo mutaties

9

431

440

485

13.405

13.890

Boekwaarde einde verslagjaar

De post niet-geconsolideerde deelnemingen betreft de deelneming Coöperatieve Inkoopvereniging Superunie B.A. te Beesd. Onder leningen u/g zijn opgenomen de aan ondernemers, waarmee Coop een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten, verstrekte rentedragende leningen. De rente is gebaseerd op de depositorente van de Europese Centrale Bank, verhoogd met een opslag. Tevens zijn hieronder opgenomen de resterende hoofdsommen van aan supermarkten verstrekte renteloze leningen uit hoofde van acquisitievergoedingen en dergelijke. Voorraden De voorraden bestaan hoofdzakelijk uit de bij de distributiecentra en winkelbedrijven aanwezige handelsgoederen. Vorderingen

2009

2008

22.985

25.602

6.025

5.458

Overige vorderingen en overlopende activa

13.008

15.580



42.018

49.640

Handelsdebiteuren Leningen u/g

De vorderingen hebben allen (naar verwachting) een kortere looptijd dan 1 jaar. Liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

52 jaarverslag 2009

➲

Passiva Groepsvermogen Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige balans en winsten verliesrekening. Voorzieningen Pensioenen

Latente

Overige

Totaal



belasting

voorzieningen

2009

405

3.532

2.957

6.894

-

21

1.457

1.478

Onttrekking

-/- 149

-/- 97

-/- 1.082

-/- 1.328

Saldo mutaties

-/- 149

-/- 76

375

150

256

3.456

3.332

7.044



Stand aanvang verslagjaar Mutaties in verslagjaar Dotatie

Stand aanvang verslagjaar

Pensioenen De bovenstaande voorziening voor pensioenen betreft de voorziening voor toekomstige suppletie op VUT. Daarnaast zijn er binnen Coop Supermarkten meerdere pensioenregelingen. Medewerkers die vallen onder de CAO’s voor het levensmiddelenbedrijf en slagers hebben een pensioenregeling die is ondergebracht bij de Stichting Co-op Pensioenfonds, een aparte juridische entiteit, die tevens de prepensioen, de excedenten- en de vrijwillige aanvullende pensioenregeling uitvoert. De pensioenregeling betreft een toegezegde pensioenregeling op basis van gematigd eindloon. De pensioenverplichtingen inclusief de backserviceverplichtingen zijn volledig afgefinancierd. De prepensioenregeling betreft een toegezegde pensioenregeling op basis van middelloon. De prepensioenregeling is met ingang van 2007 beëindigd voor medewerkers die geboren zijn na 1949. Voor hen wordt de opbouw van pensioenrechten vanaf januari 2007 verhoogd door een toename van het opbouwpercentage en een verlaging van de franchise. De excedentenpensioenregeling is een toegezegde bijdrageregeling (beschikbare premiestelsel). Aan de financiering van het pensioenfonds ligt een financieringsovereenkomst ten grondslag, waarin de last voor de groep in beginsel is gemaximeerd. De bestaande branche VUT-regeling is per 1 januari 2004 beëindigd en kent een overgangsregeling naar de prepensioenregeling. De financiële informatie van Stichting Co-op Pensioenfonds wordt opgesteld conform grondslagen van waardering en resultaatbepaling die afwijken van de door Coop gehanteerde grondslagen. Op basis van deze financiële informatie wordt de dekkingsgraad ultimo 2009 van het pensioenfonds ingeschat op 145% (2008: 124%). Het dekkingsoverschot ligt ruim boven de door de Nederlandsche Bank gestelde minimumnorm van 105%. Medewerkers die vallen onder de CAO voor de groothandel in levensmiddelen en de CAO voor de groothandel in aardappelen, groenten en fruit hebben een pensioenregeling die is ondergebracht bij de bedrijfstakpensioenfondsen Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Groothandel in Levensmiddelen respectievelijk Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Agrarische en Voedselvoorzieningshandel, die tevens de prepensioenregelingen uitvoert. De VUT-regeling is per 1 januari 2001 beëindigd en kent een overgangsregeling naar de prepensioenregeling. Daarnaast is er een aanvullende pensioenregeling die is ondergebracht bij een verzekeraar, die tevens de excedentenregelingen uitvoert. De prepensioenregeling is met ingang van 2007 beëindigd voor medewerkers die geboren zijn na 1949. Voor hen is de opbouw van pensioenrechten vanaf januari 2007 verhoogd door een toename van het opbouwpercentage en een verlaging van de franchise.

53 jaarverslag 2009

➲

De toepassing van RJ-271 inzake personeelsbeloningen leidt voor alle hierboven beschreven regelingen niet tot opname van enige vordering dan wel verplichting in de jaarrekening 2009. Alle hierboven beschreven regelingen kennen een voorwaardelijke indexatie. Per balansdatum zijn geen materiële toezeggingen inzake toekomstige loonstijging gedaan aan werknemers.

Overige voorzieningen De overige voorzieningen hebben betrekking op de geschatte kosten samenhangend met specifiek aanwijsbare verplichtingen en risico’s, waaronder de voorziening voor groot onderhoud. Tevens is hieronder opgenomen de voorziening voor overige uitgestelde beloningen. De overige voorzieningen zijn naar hun aard overwegend langlopend Langlopende schulden De volgende opstelling geeft de resterende looptijd van de langlopende schulden. Afzonderlijk is vermeld tot welk bedrag deze looptijd langer is dan vijf jaar. 2009 2008

Totaal

> 5 jaar

Totaal

> 5 jaar

24.650

625

13.125

625

Kredietspaarrekening leden

12.531

12.531

10.920

10.920



37.181

13.156

24.045

11.545

Financiële instellingen

Aflossingsverplichtingen binnen 1 jaar na afloop van het verslagjaar zijn niet begrepen in de hierboven genoemde bedragen. Deze zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. Op de bij financiële instellingen opgenomen leningen is de rente variabel. Gemiddeld bedroeg de rente in 2009 3,1% (2008: 4,9%). Voor toelichting op gestelde zekerheden wordt verwezen naar het gestelde onder “Kredietverlening”. De kredietspaarrekening leden betreft een duurzaam voorschot van de leden/afnemers op de geleverde goederen en diensten. De verplichte storting bedraagt 5% van de jaarafname met een minimum van € 4.000 per vestigingspunt. Ter volstorting geldt een verplichte spaarregeling van minimaal 1% per week van de gemiddelde afname. De rentevergoeding bedraagt 3% boven de depositorente van de ECB. Kortlopende schulden

2009

2008

Financiële instellingen

26.706

37.736

Handelscrediteuren

28.329

33.778

Schulden/leningen o/g leden

4.831

6.171

Belastingen en premies sociale verzekeringen

2.549

3.954

539

768

Pensioenpremies Zegelverplichtingen Overige schulden

54 jaarverslag 2009

2.810

2.683

13.104

12.754

78.868

97.844

➲

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Kredietverlening Met financiële instellingen zijn kredietarrangementen afgesloten ten bedrage van € 82 miljoen (2008: € 77 miljoen). De faciliteiten bestaan uit korte (rekening-courant krediet en kasgeldleningen) en (middel)lange kredietlijnen. Als zekerheid hiervoor heeft de vennootschap bepaalde onroerende zaken tot een bedrag van € 55 miljoen hypothecair verbonden. Tevens is een aantal niet financiële voorwaarden overeengekomen waaronder een verklaring van positieve/negatieve pledge en dient de groep te voldoen aan een aantal financieringsratio’s op gebied van schulddekking en rentabiliteit (solvabiliteit, netto bancaire schulden/bedrijfsresultaat voor afschrijvingen). Per balansdatum voldoet de groep aan de gestelde ratio’s en alle overige voorwaarden.

Huren Van de aangegane huurverplichtingen met derden inzake onroerend goed in eigen gebruik bedraagt de jaarhuur per 3 januari 2010 € 11,6 miljoen (2008: € 11,0 miljoen). De resterende huurverplichtingen lopen van 1 jaar tot circa 10 jaar. De door Coop aangegane huurverplichtingen voor winkelpanden in gebruik bij supermarktondernemers bedraagt de jaarhuur € 3,3 miljoen (2008: € 3,7 miljoen) verdeeld over 42 contracten. De door Coop gehuurde panden worden voor nagenoeg hetzelfde bedrag onderverhuurd aan leden/ondernemers. De resterende huurverplichtingen lopen van 1 jaar tot 10 jaar. Leaseverplichtingen De verplichtingen uit de afgesloten leasecontracten van in gebruik zijnde vervoers- en overige bedrijfsmiddelen bedraagt voor de totaal resterende looptijd per balansdatum € 1,8 miljoen (2008: € 1,8 miljoen).

Garanties, borgstellingen en terugkoopverklaringen In het kader van financiering van supermarktondernemingen hebben supermarktondernemers onder andere handelsvoorraden en bedrijfsuitrusting aan financiers in eigendom overgedragen. Hiertegenover zijn in een aantal gevallen door Coop aan financiers terugkoopverklaringen met een totale omvang van € 11,5 miljoen (2008: € 13,6 miljoen) afgegeven, verdeeld over 69 contracten, waarbij de waarde van voorraden en bedrijfsuitrusting als dekking dient. Tevens zijn voor het nakomen van een aantal (huur)verplichtingen voor een bedrag van € 1,4 miljoen (2008: € 1,5 miljoen) bankgaranties afgegeven.

Fiscale eenheid Coop Nederland U.A. vormt samen met haar 100%-deelnemingen een fiscale eenheid voor de omzet- en vennootschapsbelasting en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor alle omzetbelasting- en vennootschapsbelastingschulden van de fiscale eenheid.

Ter dekking van te verwachten voorzieningen getroffen.

aanspraken

zijn

55 jaarverslag 2009

➲

➲

56 jaarverslag 2009

E n k e lv o u d i g e jaarrekening

➲

57 jaarverslag 2009

Enkelvoudige winst- en verliesrekening (bedragen x € 1.000)



2009

2008

Winst uit deelnemingen na belastingen

6.224

6.301

Overige baten en lasten

-/- 300

-/- 305

Resultaat na belastingen

5.924

5.996

➲

58 jaarverslag 2009

Enkelvoudige balans per 3 januari 2010 (bedragen x € 1.000) Voor verwerking van het resultaat



3 januari 2010

28 december 2008

95.624

90.227

-

-

95.624

90.227

Activa Vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Vorderingen



Passiva

➲

Eigen vermogen Inleggeld Herwaarderingsreserve Wettelijke reserve Resultaat verslagjaar Kortlopende schulden

381

402

6.858

7.683

80.273

74.278

5.924

5.996 93.436

88.359

2.187

1.868

95.624

90.227

59 jaarverslag 2009

Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening (bedragen in tabellen x € 1.000)

Algemeen De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan de grondslagen die worden vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Geconsolideerde vennootschappen worden gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Het resultaat uit deelnemingen komt overeen met het aandeel in het resultaat van het verslagjaar van de desbetreffende vennootschappen. De enkelvoudige winst- en verliesrekening is opgesteld met inachtneming van artikel 2:402 BW. Financiële vaste activa Dit betreft de deelneming in Coop Holding B.V. Het verloop van deze post is als volgt:

2009

Stand aanvang verslagjaar

90.227

Herwaardering bij deelneming

-/- 827

Resultaat deelneming

6.224

Stand einde verslagjaar

95.624

Vorderingen Dit betreffen vrijwel volledig vorderingen op groepsmaatschappijen. Eigen Vermogen

Inleg-

Herwaarderings-

Wettelijke

Resultaat

Totaal



gelden

reserve

reserve

verslagjaar

2009

402

7.683

74.278

5.996

88.359

Resultaat verslagjaar

-

-

-

5.924

5.924

Herwaardering

-

-

-

-

-

Realisatie herwaardering

-

-/- 827

-

-

-/- 827

Totaalresultaat

-

-/- 827

-

5.924

5.097

Dotatie ledenkapitaal

25

-

-

-

25

Afname ledenkapitaal

-/- 45

-

-

-

-/- 45

-

-

5.996

-/- 5.996

-

Saldo overige mutaties

-/- 20

-

5.996

-/- 5.996

-/- 20

Stand einde verslagjaar

382

6.856

80.274

5.924

93.436

Stand aanvang verslagjaar

Mutaties in verslagjaar:

Resultaatbestemming vorig verslagjaar

De statutaire stortingsverplichting bedraagt € 2.270. Ultimo 2009 waren er 162 aangesloten ledenondernemers (ultimo 2008: 170) en was het statutaire inleggeld volledig voldaan.

60 jaarverslag 2009

➲

Lijst van kapitaalbelangen In de consolidatie zijn de volgende 100% deelnemingen begrepen: Coop Holding B.V., Arnhem Coop Groothandel B.V., Arnhem Coop Supermarkten B.V., Arnhem Coop Vastgoed B.V., Arnhem Coop Koopzegel B.V., Arnhem Coop Productiebedrijven B.V., Arnhem Bezoldiging van Directie en Bestuur De bezoldiging van de statutaire directie is te herleiden tot één persoon. Om deze reden is gebruik gemaakt van de wettelijke vrijstelling voor het opnemen van gegevens daaromtrent. De bezoldiging van statutaire bestuurders bedroeg € 0,1 miljoen (2008: € 0,1 miljoen).

Velp, 14 april 2010

➲

Het bestuur

De directie

Th. Van Gameren

F.R.G. Bosch RA

drs. N.F. Korswagen prof. mr. R.C.J. Galle J. Doornbos mr. C.A. Jansen Verplanke mr. C.G. Klomp H.J. Schippers E.B.M. van den Tillaart

61 jaarverslag 2009

Overige gegevens Aan: Het Bestuur van Coop Nederland U.A.

Statutaire bepalingen inzake bestemming van het overschot (resultaat) Ingevolge artikel 45, lid 1 van de statuten dient tenminste 25% van het resultaat te worden gereserveerd. Het bestuur kan een hogere reservering voorstellen.

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2009 van Coop Nederland U.A. te Arnhem, bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 3 januari 2010 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd.

Ingevolge artikel 45, lid 2 kan de Ledenraad, op voorstel van het Bestuur, aan andere delen van het resultaat speciale bestemmingen geven. Resultaat 2009 Door de Directie van Coop Holding B.V. is onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen vastgesteld dat het volledige resultaat over 2009 toegevoegd wordt aan de algemene reserve van Coop Holding B.V. Op grond hiervan dient het resultaat van Coop Nederland U.A. over 2009 ad € 5.924.000 aan de wettelijke reserve toegevoegd te worden.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Aankoop winkels 2010 Op 14 april 2010 is overeenstemming bereikt met Jumbo Supermarkten over de aankoop van een negentiental Super de Boer winkels.

62 jaarverslag 2009

➲

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Coop Nederland U.A. per 3 januari 2010 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de coöperatie.

Arnhem, 14 april 2010

➲

Ernst & Young Accountants LLP w.g. R.H.W. Godschalk RA

Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de coöperatie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

63 jaarverslag 2009

➲

64 jaarverslag 2009

Overige personalia per 14 april 2010

Management team De heer F.R.G. Bosch RA, algemeen directeur De heer drs. H.J. Boer MBA, financieel directeur De heer G.W. Koning, commercieel directeur De heer M.G.P. Ebben, directeur winkeloperatie Vacature, logistiek manager De heer J.A.M. Uffing, manager vastgoed, projectontwikkeling en acquisitie De heer J.B. Vonck, hoofd operations De heer G.W. Wegh, hoofd personeel en organisatie

Ondernemingsraad De heer A.P.W. Polman, voorzitter De heer M. Warners, vice-voorzitter De heer E. J. Pronk, secretaris Overige leden: De heer E. Boenink Mevrouw G.W. de Boer-Latooij De heer F.L.M. Hanstede De heer A. Klaassen De heer F.G.H. Klein Mentink De heer J.C. van Minnen De heer A.J.G. Nuij De heer J. van Rij Mevrouw J.A. Rond De heer G.P.G. ter Veld Mevrouw S. Wenning

➲

Coöperatieraad en ereleden Coöperatieraad Mevrouw drs. M.S. Hamaker, voorzitter De heer G.B.R. Heister, secretaris Leden: De heer W.A.J. Grevelink Mevrouw I. Jaspers Ereleden De heer ir. D. Brand De heer T.J. Verheijen

65 jaarverslag 2009

Ledenraad Leden consumenten Ultimo 3 januari 2010 Apeldoorn Mevrouw W. Nagtegaal Mevrouw W. Zwarteveen

Krommenie Mevrouw P.J. Baartse-Buis Mevrouw L. Scheffer-Brinkman

Arnhem De heer J.M. van den Berg De heer R.A. Croqué De heer R. Goos Mevrouw B. Joosten Mevrouw W. Karman Mevrouw D.H. Kleinhof-Matser Mevrouw H. Labots Mevrouw T. Peters Mevrouw D. van Vlaanderen Assendelft Mevrouw H. Jetten-Mulder Bemmel Mevrouw A. Rijcken-van Workum

Nijmegen Mevrouw C. Bronstijn Mevrouw G. Eichelsheim Mevrouw D. Wieringa Rheden Mevrouw F.A. Albertsma De heer W. Kruithof Ruurlo Mevrouw W. Reindsen Terborg Mevrouw J. Thuis-Verhey Varsseveld Mevrouw A. Saalmink

Culemborg Mevrouw T. de Jong-Vendrig Mevrouw S. van der Vegte Mevrouw R. de Wit

Velp Mevrouw R. Madirsan-Scholten Mevrouw M. van Zanten

Didam Mevrouw H.A.M. Brussen-Köpp Mevrouw A. Clappers

Westzaan Mevrouw E. van Heijningen Wijchen Mevrouw A. van Thiel Mevrouw K. van Thiel Mevrouw M. Thonen Mevrouw K. Tomas

Dieren Mevrouw B. Dam-Jansen Mevrouw E. Peeters Mevrouw G.M. de Zwart Doesburg Mevrouw Chr. Hermans- Trentelman Mevrouw A. Pruntel Mevrouw J.H.H. Wassing

Zelhem Mevrouw G. ten Bokkel-Veldhorst Mevrouw J. Hendriksen Zevenaar Mevrouw G.M.Th. Raaymakers Mevrouw D. Vink

Koog a/d Zaan Mevrouw J. de Lange-Geistdörfer Mevrouw A. Sodeike

66 jaarverslag 2009

➲

Leden ondernemers Ultimo 3 januari 2010 Aalden De heer G. Weggen Beesel De heer F. Bol Boekelo De heer J. ter Wengel Dalen De heer R. Assen Harkstede De heer J. Bekkema ’s-Hertogenbosch De heer J. Paanakker

➲

Heukelum De heer A.P.K. van Voorden Kockengen De heer R. Romijn Nieuwveen De heer R. Rehorst Rijsenhout De heer J. Dekker Rotterdam De heer C. Houtman Schoonebeek De heer J.H. Peters Stavoren De heer L. van der Werf Vledder De heer D.H. Simonides Winsum (Friesland) Mevrouw J. Tolsma 67 jaarverslag 2009

Adressen

Coop Servicekantoor

Distributiecentra

Markweg 8 6883 JM Velp Postbus 87 6880 AB Velp T 026-7999666 F 026-7999600

Deventer Solingenstraat 14 (Handelspark “De Weteringen”) 7421 ZT Deventer Postbus 2059 7420 AB Deventer T 0570-659000 F 0570-659099

www.coopsupermarkten.nl www.coop.nl www.supercoop.nl

Peize De Westerd 18 9321 AK Peize Postbus 62 9320 AB Peize T 050-5032370 F 050-5034052 Monster Havenstraat 51 2681 LC Monster Postbus 94 2680 AB Monster T 0174-282222 F 0174-212246

Productiebedrijven/ProMessa Dordrechtweg 31013 7418 CH Deventer Postbus 159 7400 AD Deventer T 0570-663300 F 0570-663311

68 jaarverslag 2009

➲

Servicekantoor: Markweg 8, Postbus 87, 6880 AB Velp Inschrijving Handelsregister onder nummer 9030417 Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland

www.coopsupermarkten.nl