huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
Disease mongering: ziekte gezocht voor nieuwe pil Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde VUmc LOVAH congres 23 januari 2015
Pil zoekt ziekte Inleiding - Wat is het probleem? Uitstapje - Wat is ziekte? - Wat is gezondheid? Interactief deel - Hoe ermee om te gaan? Afsluiting
Disease mongering Lynn Payer (1992)
Campagne listerine mondwater voor halitosis
Diseasemongering: van alle tijden?
Jules Romains Knock, ou la triomphe de la médicine (1923)
‘Gezonde mensen zijn mensen die nog niet weten dat ze ziek zijn’
Wat is het probleem? Bad Pharma: How Drug Companies Mislead Doctors and Harm Patients (2012)
Wat is het probleem?
Melody Petersen (2008) OUR DAILY MEDS How the Pharmaceutical Companies Transformed Themselves Into Slick Marketing Machines and Hooked the Nation on Prescription Drugs
Wat is het probleem? Voor de introductie van nieuw middel (tolterodine):
Overactieve blaas is een groot probleem!!! Acht keer of meer per etmaal naar het toilet Ernstige sociale en psychologische gevolgen Maar, er gloort hoop…!
Wat is het probleem?
Trudy Dehue (2014)
Betere mensen Over gezondheid als keuze en koopwaar
Wat is het probleem? Er is een middel beschikbaar (armodafinil tegen narcolepsie, patent verlopen): - Ploegendienst ontregelt biologische klok - Veel mensen hebben er last van - Ernstige sociale (productiviteit!) en psychologische gevolgen - Er is een naam voor: Shift work disorder En, er gloort hoop…!
Wat is het probleem? Er is een middel beschikbaar (methylfenidaat):
- ADHD bij volwassenen lange tijd miskend - Deskundigen aan het woord in de media - Ernstige sociale en psychologische gevolgen - Artsen missen de diagnose
Maar, er is hoop…!
Pil zoekt ziekte - Ziektelabel voor fysiologisch/onschuldig fenomeen à behandeling nodig - Fysiologische variatie problematiseren - Omvang van het probleem schetsen à drempels voor diagnose verlagen - Lijden benadrukken: grote sociale en psychologische gevolgen
Pil zoekt ziekte - Artsen miskennen het probleem: onderdiagnostiek! - Ambigue oorzaak: hormonale disbalans, deficiëntie van X,Y,Z - Mediacampagne met deskundigen - ‘Misbruik’ van statistiek: effectieve therapie!
Wie veroorzaken het probleem? - Farmaceutische industrieën op zoek naar afnemers van pillen? - Artsen die met big pharma samenwerken? - Artsen die ziekte ‘op naam’ willen?
Wie veroorzaken het probleem? - De overheid die PPS en marktwerking stimuleert? - De media die problemen uitvergroten en doorbraken suggereren? - De samenleving die snelle oplossingen voor elk ongemak wil? - De samenleving die geen afwijkingen van de norm tolereert?
Wat is ziekte? Is er een algemeen geaccepteerde definitie van ziekte?
Zo ja, hoe luidt die?
15
Visie op gezondheid
WHO definitie gezondheid (1948) “Een toestand van volkomen lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of handicap”
Visie op gezondheid
BMJ artikel 2011, Huber et al: How should we define health?
Pleidooi voor een nieuw concept Health is the ability to adapt and to self manage
Visie op gezondheid Succesvolle adaptatie aan een chronische ziekte, een lichamelijke of mentale beperking: àParticiperen in (sociale) activiteiten, je ondanks (toenemende) beperkingen gezond voelen
Visie op gezondheid Succesvolle adaptatie aan een chronische ziekte:
à Kwaliteit van leven en regie ervaren ondanks beperkingen (disability paradox)
Visie op gezondheid Succesvolle adaptatie aan een chronische ziekte: à Voorwaarde: ‘natuurlijke’ veerkracht (resilience) bevorderen (i.p.v. aantasten)
Visie op gezondheid Welke visie bepaalt ons handelen in de spreekkamer? WHO-definitie Of Health is the ability to adapt and to self manage
Oplossingen - Overheid: reguleren (brief Schippers medicalisering en ADHD), big pharma aan banden leggen, …? - Wetenschappelijke verenigingen, beroepsgroepen: visie op ziekte en gezondheid expliciteren, discussies aanzwengelen over consequenties van ziektelabels, …? - Media: terughoudend zijn in berichtgeving, verifiëren, …?
22
Hoe ermee om te gaan? In de spreekkamer
Herkennen: (wanneer) is er sprake van diseasemongering NB geen “patiëntkenmerk’!
23
Hoe ermee om te gaan? In de spreekkamer
- - - - -
Wat is het ervaren probleem (niet ontkennen!)? Zijn er andere verklaringen dan ‘ziekte X’ mogelijk? Wat zijn de gevolgen van het probleem? Moet daar iets aangedaan worden? Hoe kunnen die (anders) aangepakt worden?
24
Hoe ermee om te gaan? In de spreekkamer
- Uitleg over fysiologische variatie - Normaliseren - Nadelen van labeling en medicijngebruik bespreken.
25
Afsluiting
- Geef de ander een tip - Geef jezelf een opdracht
26
• ‘Illness is more often a form of expression rather than a surrender to natural causes.’ (John Berger, A fortunate man. The story of a country doctor, 1967)
