Directeur zoekt bewoners op

Woonkrant 35e jaargang • no. 2 • september 2013

Directeur zoekt bewoners op R&B Wonen gaat over op IBAN De R&B Wonen-app

Be wone r s info r matieb lad v an R& B Wo nen

Z e e l a n d

I nh o ud Bij communicatie staat klant centraal

3

Dorpshuis als bindmiddel

6

D e c o rp o rat ie

inho ud so p gave

Annegien Schonis en Daniëlle Kranenburg.

Het dorpshuis van Noordwelle heeft een duurzame toekomst: energiezuinig, van en voor de bewoners. Er ligt een prachtig plan. Dorpsbewoner en procesbegeleider Martin Loeve: “Het dorpshuis moet een peiler van de identiteit van het dorp blijven. Net zoals de kerk en de trekpaarden.”

Corporaties kijken kritisch naar investeringen

7

Directeur-bestuurder Robert de Ridder van Clavis: “De verhuurdersheffing is een blok aan ons been. Bij Clavis gaat het om 1 miljoen per jaar. Geld dat je niet kunt gebruiken voor de volkshuisvesting in Zeeuws-Vlaanderen. Eeuwig zonde!”

Open Monumentendag Energieneutraal wonen in Heinkenszand

‘Er wordt veel gecommuniceerd’

10

Ook dit jaar zoomt de redactie in op een aantal taken die de woningcorporatie uitvoert. In elk nummer is een pagina gereserveerd voor een onderdeel van de werkzaamheden. Dit artikel gaat over communicatie. Hoe gaat het in zijn werk? Wat komt er allemaal bij kijken?

E

10/11

Huurder Kees Vermuë: “Ik houd goed in de gaten wat de zonnepanelen opbrengen. Op een zonnige dag is dat gerust 22 of 23 kilowatt. Dat verbruik je nooit als alleen de koelkast aan staat. Nee, dan heb je flink wat over. Leuk, we zijn min of meer energieproducent geworden.”

Het E-team van RWS

10/11

“Het E-team heeft ‘energie’ op de agenda gezet”, zeggen Anne-Catrien Metz en Dorith van Ewijk van RWS. “Het onderwerp is duidelijk gaan leven.”

Ongedierte: ongewenst bezoek

Vaste rubrieken Regionieuws

4 en 8

Puzzel

15

Contactgegevens

16

12

Tips om bijen, zilvervisjes, kakkerlakken, vlooien et cetera buiten de deur te houden.

Buitenplaats Landlust

13

Heinkenszand was ooit vermaard om zijn buitenplaatsen. Van Landlust resteren nog de achttiende-eeuwse boerderij, een landschapstuin van ongeveer drie hectare, een vijver en het koetshuis uit het midden van de negentiende eeuw.

Groede, het leukste dorp van Zeeland 2

35e jaargang | nummer 2 | september 2013

14

en resultaat van het werk dat communicatiemedewerkers doen, heeft u nu in handen. Dit blad is een uitgave van zes Zeeuwse woningcorporaties. Het informeert huurders over wonen en leven in Zeeland. In de redactieraad hebben alle deelnemende corporaties een vertegenwoordiger. Voor Woonburg is dat Daniëlle Kranenburg, voor Zeeuwland Annegien Schonis. “Heel prettig dat je elkaar ontmoet als medewerkers communicatie, ook om te sparren”, zegt de laatste. Haar collega van Woonburg: “We gaan binnenkort aan de slag met Facebook en Twitter. Bij Zeeuwland hebben ze er al ervaring mee, dus daar kunnen wij wat van leren.”

heeft al aardig wat volgers. “Via Twitter meldden we dat we weer een woning aan een starter hadden verkocht met de vraag erbij: ‘wie volgt?’ Daarop kwam een reactie van een huurder die geïnteresseerd is. Helaas staat die woning niet op om te verkopen, maar de belangstelling is nu wel bekend bij mijn collega’s van verkoop”, vertelt de medewerkster pr en communicatie van Zeeuwland. “Pas kwam via Twitter ook de vraag binnen of we een bepaalde koopwoning wilden verhuren. Ach, het gaat constant door. Ook ‘s avonds kijk ik regelmatig op mijn telefoon of er nog berichten zijn. Dat komt nog niet vaak voor, maar als ze er zijn dan reageer ik direct. Op social media kun je niet een dag wachten met antwoorden.”

in Oost-Souburg, het regelen van een advertentie voor een kluswoning en het schrijven van persberichten (eerste palen, hoogste punten, openingen). “Er wordt heel veel gecommuniceerd en geen dag is hetzelfde.” Annegien Schonis beaamt dat. Ze maakt een onderscheid tussen interne en externe communicatie. Voor het informeren van collega’s heeft Zeeuwland intranet. Dat wordt elke dag gevuld met krantenberichten over de corporatie en de corporatiewereld in het algemeen. Een nieuwe huisstijl - Zeeuwland kwam er begin vorig jaar mee - vraagt om een zorgvuldige introductie onder het personeel. De meeste communicatie is echter extern. Bij Woonburg is dat niet anders.

Moderne media

Woonburg start begin volgend jaar met social media. Ook ontwikkelt de corporatie een nieuwe site. Maar Daniëlle Kranenburg heeft nog meer te doen. “Ik heb net het populair jaarverslag 2012 en de vormgeving van het jaarverslag afgerond. Nu ben ik bezig intern af te stemmen wat we in ons bewonersblad gaan zetten. Vanmiddag doe ik een interview.” Communicatiewerk is veelomvattend en divers. Ze noemt als voorbeelden ook het maken van een brochure voor een groot herstructureringsproject

Communicatie is de laatste jaren enorm van karakter veranderd. Niet alleen door de digitale revolutie, maar ook door de manier waarop woningcorporaties naar hun klanten kijken. Daniëlle Kranenburg: “We werken veel meer vanuit de wensen en behoeften van klanten. De klant heeft de gelegenheid om actief mee te denken.” Annegien Schonis: “Vroeger waren corporaties aan het zenden, nu staat de klant centraal. Daar komt natuurlijk bij dat de klant mondiger is geworden en meer om informatie vraagt.” ■

Facebook, Twitter, een interactieve website - de corporaties doen meer en meer met moderne media. “Je moet met je tijd meegaan”, zegt Annegien Schonis. “En er was ook vraag naar. Digitaal is goedkoper - wij maken alleen nog maar digitale brochures - en steeds meer mensen zitten op Facebook en Twitter. Het zijn prima middelen om je doelgroep te bereiken.” Zeeuwland is er net mee begonnen. De eerste ervaringen zijn goed. De corporatie op Schouwen-Duiveland


3

n 1913 werd groots gevierd dat honderd jaar eerder - op 30 november 1813 - Prins van Oranje, Willem Frederik van Oranje-Nassau, na achttien jaar ballingschap voet zette op het Scheveningse strand. Hiermee werd de grondslag gelegd voor het moderne Koninkrijk der Nederlanden. In 1913 werd ook het Vredespaleis in Den Haag opgericht en won Paul Deman de allereerste ronde van Vlaanderen. In datzelfde jaar werden twee van onze trouwe huurders geboren: mevrouw C. de Vroe-de Vrieze uit Nieuwdorp en mevrouw H. Baas-de Waard uit Rilland. Dit jaar werden zij 100 en natuurlijk hebben we hen - met bloemetje - bezocht. U leest hierover meer in deze uitgave. In deze woonkrant ook een oproep van onze woonservicemedewerkers om klachten aan uw woning zo snel mogelijk te melden. “Liever tien keer te veel dan een keer te weinig!” In een nieuwe rubriek ga ik het gesprek aan met onze huurders. Dit keer met de heer en mevrouw Deusing. Wij spraken over het ondernemingsplan waarover wij nu met onze huurders en andere stakeholders in gesprek zijn. Het resultaat hopen we in december aan u te kunnen presenteren. In deze editie ook aandacht voor een heuse R&B-app die u gewoon (gratis) kunt downloaden in de App Store. Ook voor R&B Wonen staat de tijd niet stil! Ik wens u veel leesplezier toe! n

Welkom nieuwe medewerker!

I

n mei is Sven van den Dries gestart als communicatieadviseur bij R&B Wonen. Hij vervangt een medewerker die voor een periode van een half jaar met zwangerschapsverlof is. Sven is in 2012 afgestudeerd aan de Hogeschool Zeeland, opleiding communicatie. Na en tijdens zijn studie heeft hij gewerkt bij Emergis, centrum voor geestelijke gezondheidszorg, en Veilig Verkeer Nederland. Op dit moment is hij ook werkzaam bij woningcorporatie RWS partner in wonen in Goes. Wij wensen Sven veel werkplezier toe bij R&B Wonen. n

De R&B Wonen-app S

inds begin juni heeft R&B Wonen een applicatie (app). Een app is een klein programmaatje dat u kunt installeren op uw telefoon of tablet. Door de komst van de R&B Wonen-app wordt het vinden van een woning nu nog gemakkelijker. Gemakkelijk en snel In de app vindt u gemakkelijk en snel ons hele woningaanbod. Om via de app te kunnen reageren op een woning moet u eerst inloggen. Uw inloggegevens van de app zijn hetzelfde als de gegevens die u gebruikt om in te loggen op: www.renbwonen.nl. Download nu! De R&B Wonen-app is nu gratis te downloaden op: http://www.renbwonen-app.nl n

Peter Bevers directeur-bestuurder R&B Wonen

Wij feliciteren onze 100-jarigen! R &B Wonen is twee honderdjarige huurders rijker. Mevrouw C. de Vroe-de Vrieze uit Nieuwdorp en mevrouw H. Baasde Waard uit Rilland zijn onlangs allebei 100 jaar geworden. Op zaterdag 18 mei 2013 vierde mevrouw C. de Vroe-de Vrieze uit Nieuwdorp haar honderdste verjaardag. Al ruim vijftig jaar huurt ze een woning van R&B Wonen. Sinds 2012 woont ze met veel plezier in een huurappartement in Lancasterhof in Nieuwdorp. Peter Bevers,

directeur van R&B Wonen, kwam langs om haar te feliciteren. Eveneens honderd jaar werd mevrouw H. Baas-de Waard uit Rilland. Zij huurt al bijna veertig jaar een woning van R&B Wonen. Eric Dutour Geerling, manager wonen, kwam namens R&B Wonen langs om haar te feliciteren.

Beide dames ontvingen namens alle medewerkers van R&B Wonen een mooie bos bloemen. n

Starterslening verkrijgbaar in de gemeente Borsele Vanaf heden is het voor inwoners van de gemeente Borsele mogelijk een Starterslening af te sluiten. Hierdoor wordt het voor starters op de woningmarkt gemakkelijker om een eigen woning te kopen. Momenteel is er vraag naar de Starterslening omdat starters moeilijk een normale hypotheek kunnen krijgen. Daarom heeft het Rijk vijftig miljoen vrijgemaakt voor de Starterslening. Zolang deze rijksbijdrage beschikbaar blijft, dekt de gemeente Borsele de helft van iedere Starterslening. De andere helft komt voor rekening van het Rijk.

Wanneer kom ik in aanmerking? U komt in aanmerking voor een Starterslening als u als meerderjarige in Nederland woont, in de gemeente Borsele gaat wonen en op het moment van aanvragen zelfstandig een huurwoning of wooneenheid bewoont of inwonend bent. Als u eerder eigenaar bent geweest van een koopwoning of ouder bent dan 45 jaar, komt u niet in aanmerking voor een Starterslening. De Starterslening is bedoeld voor het aankopen van een bestaande koopwoning in de gemeente Borsele, waarvan de koopsom niet hoger mag zijn dan 170.000 euro, exclusief overige kosten.

Meer informatie

Mevr. C. de Vroe-de Vrieze en Peter Bevers, directeur van R&B Wonen.

4

35e jaargang | Nummer 2 | september 2013

Mevr. H. Baas-de Waard.

Voor een persoonlijk adviesgesprek kunt u contact opnemen met de gemeente Borsele, telefoonnummer (0113) 238383. Kijk voor aanvullende informatie en voorwaarden op www.startersleningborsele.nl. Hier vindt u ook een indicatie van de hoogte van de Starterslening die u zou kunnen krijgen. n

R&B Wonen gaat over op IBAN Eind 2013 gaat R&B Wonen geheel over op IBAN. U als huurder hoeft hiervoor niets te doen. Hieronder is te lezen wat er gaat veranderen.

R& B wo n en

R& B wo n en

1913 I

Europa is onderweg naar één grote betaalmarkt: de Single Euro Payments Area (SEPA). Om allemaal op dezelfde manier te kunnen betalen, moet iedereen in Europa gebruik maken van een International Bank Account Number, ofwel IBAN. R&B Wonen wil vanaf eind 2013 aan de gestelde SEPA-richtlijnen voldoen en gebruikt vanaf dat moment de IBANrekeningen.

Wat betekent dit voor u? Uw bank verandert uw bankrekeningnummer automatisch naar een IBAN-rekening. Wanneer dit gebeurt verschilt per bank. Een IBAN-rekening bestaat uit een landcode, een controlegetal, een bankcode en uw oude rekeningnummer (eventueel aangevuld met één of meerdere nullen). Zie hieronder de IBAN-rekening van R&B Wonen. Landcode 

Bankcode 

NL26 RABO 0346017017

 Controlegetal

 Huidige rekeningnummer aangevuld met één of meerdere nullen

Automatisch incasso R&B Wonen zet de door u afgegeven machtiging aan R&B Wonen automatisch om naar een SEPAmachtiging. Hiervoor hoeft u niets te doen. Aan uw machtiging voegen wij de volgende gegevens toe: • uw IBAN-rekening; • het Incassant ID: dit is een uniek nummer dat wij van de bank hebben ontvangen; • het machtigingskenmerk: dit is een uniek nummer dat R&B Wonen aan uw machtiging toekent; Bovenstaande gegevens vindt u binnenkort terug op uw bankafschrift en in de vooraankondigingsbrief. In deze brief informeren we u schriftelijk over iedere aanpassing in de huurprijs.

Geen automatisch incasso Wanneer u geen gebruik maakt van een automatisch incasso kunt u tot 1 februari 2014 uw betalingen overmaken naar ons ‘oude’ bankrekeningnummer. Vanaf 1 februari 2014 bent u wettelijk verplicht onze IBAN-rekening te gebruiken.

Meer informatie Kijk voor meer informatie op: www.overopiban.nl of neem contact op met uw bank. n 35e jaargang | Nummer 2 | september 2013

5

Martin Loeve (links) en Koos van Doorn buigen zich in Ons Dorpshuis over de plannen.

Meer dan dertig jaar geleden kreeg Noordwelle een dorpshuis. Het Dorpshuis stond er op de gevel. Totdat de naam veranderde in Ons Dorpshuis. Want zo voelt het zeker: het dorpshuis is van de 358 inwoners van het Schouwse dorp. Vrijwilligers runnen het. Anders dan in de andere dorpshuizen op het eiland staat er geen beroepskracht in Ons Dorpshuis.

I

n het kleine, maar charmante Noordwelle draait alles om het dorpshuis, de oude dorpskerk en de trekpaarden. Met de kerk en de paarden zit het wel goed, maar voor Ons Dorpshuis staat er heel wat op stapel om het te verbeteren. Het pand is gedateerd en vreet stroom. De energiekosten bedragen duizend euro per maand, vooral omdat de vier heteluchtkachels niet bepaald energiezuinig zijn en er nauwelijks isolatie is. Eigenaar is woningcorporatie Zeeuwland en het beheer is in handen van de Stichting Dorps- en Gemeenschapshuizen Schouwen-Duiveland. Vanuit de dorpsgemeenschap is een prachtig plan naar voren gekomen. Knap het gebouw op. Isoleer het en leg zonnepanelen op het dak om het

energieneutraal te maken. Dan is de exploitatie stukken goedkoper, waardoor de bewoners het dorpshuis in eigen beheer kunnen nemen. Zo kan dit centrale punt in Noordwelle blijven bestaan en blijft het dorp leefbaar. Hét antwoord op de demografische krimp, die aan het dorp niet voorbijgaat en vrijwel zeker het einde zal betekenen van basisschool De Stove. “Als het dorpshuis is opgepimpt willen wij het wel voor een symbolische euro overnemen”, zeggen Koos van Doorn van de Dorpsgemeenschap Noordwelle en Martin Loeve, dorpsbewoner en procesbegeleider. “Het voordeel is dat we het dorpshuis op die manier uit de politieke sfeer halen. Bij alle gemeenteraadsverkiezingen is het een thema: hoe gaan we met de dorpshuizen

Het dorpshuis van Noordwelle wordt intensief gebruikt, 70 procent vanuit het dorp, de rest vanuit de omgeving. Er komen verschillende verenigingen en clubs bijeen, zoals een zangvereniging, een creaclub en een dansclub. Ook de ‘Heerensociëteit’ houdt er bijeenkomsten. Het jaarlijkse strao-feest vindt er plaats en Ons Dorpshuis is ook te gebruiken voor feesten, recepties en begrafenissen. Er zijn ongeveer veertig vrijwilligers actief.

6


om, hoeveel subsidie stellen we beschikbaar. Wij willen gewoon een eigen ‘clubhuis’, in de jachthaven kan dat ook. Met elkaar versterk je de sociale cohesie.” De gemeente Schouwen-Duiveland en Zeeuwland staan achter het initiatief. “Samenwerken aan het dorpshuis komt de leefbaarheid in het dorp ten goede. Dat spreekt ons erg aan. Zo staat het ook in ons ondernemingsplan Voor elkaar!”, aldus Jeffrey van Doorenmalen, manager klant en kern van Zeeuwland. Samen met Martin Loeve en architect Reggy Hulsken wist hij het plan te promoveren tot een landelijk experiment. Er zijn in totaal elf experimenten geselecteerd die de antwoorden op demografische krimp dichterbij moeten brengen. Zo is het Ons Dorpshuis straks misschien een voorbeeld voor andere delen van Nederland. Maar zeker ook, dichter bij huis, voor de rest van Schouwen-Duiveland. “Krimp geeft kansen”, stelt Martin Loeve.

Energie voor het dorp Het energieneutraal maken en in eigen beheer nemen van Ons Dorpshuis kan tot meer leiden, denken Van Doorn en Loeve. Ze filosoferen over bomen met zonnepanelen en een biomassacentrale bij het dorpshuis, die de bewoners van Noordwelle, verenigd in een coöperatie, van duurzame energie voorzien. “Maar op dit moment is het belangrijkste dat het dorpshuis blijft bestaan en dat het van ons wordt, zodat we het ook in de toekomst kunnen gebruiken wanneer we willen”, zegt Koos van Doorn. Martin Loeve: “Het dorpshuis moet een peiler van de identiteit van het dorp blijven. Net zoals de kerk en de trekpaarden. Ons Dorpshuis is een bindmiddel.” In oktober krijgen de dorpsbewoners uitleg over de plannen met het dorpshuis. Eind dit jaar, begin volgend jaar is naar verwachting de heropening van het duurzame gebouw, dat dan eigendom is van de dorpsbewoners. ■

Robert de Ridder: “Je bent gewoon gedwongen om heel kritisch naar je uitgaven te kijken en projecten aan te passen of in de ijskast te zetten.”

‘Verhuurdersheffing is blok aan ons been’ De financiële consequenties van het Woonakkoord voor corporaties zijn heftig. Het idee om de huur te stellen op maximaal 4,5 procent van de WOZ-waarde van de woning, is van de baan. “Door de lage WOZ-waarden in ZeeuwsVlaanderen zouden we bijna alle huren hebben moeten verlagen. Desastreus”, aldus Robert de Ridder, directeur-bestuurder van Clavis. De zorgen zijn echter niet weg. Ook niet bij de andere corporaties.

D

ie zorgen hebben vooral te maken met de verhuurdersheffing die de corporaties aan de staat moeten gaan betalen. In het regeerakkoord stond nog een totaalbedrag van 2 miljard, te voldoen tussen 2013 en 2017. Dat is later aangepast naar 1,7 miljard. “Dit is minder slecht”, oordeelt De Ridder als hij de inhoud van het Woonakkoord de revue laat passeren. In het Woonakkoord staan de aanpassingen van het regeerakkoord. De allerscherpste kantjes zijn er dus af. “Maar”, zegt de directeur van Clavis, “het blijft zeer doen. De verlaging van de verhuurdersheffing is een druppel op een

gloeiende plaat.” Om de heffing te kunnen betalen mogen de corporaties de huren extra verhogen. Naast de gebruikelijke huurverhoging, die de laatste jaren gelijk is aan de inflatie, is er de mogelijkheid om huurders met hogere inkomens meer huur te vragen. De corporaties voelen zich genoodzaakt om van deze mogelijkheid gebruik te maken. De Ridder: “We hebben geen keus. Op deze manier kun je de heffing enigszins compenseren, maar je verdient de heffing absoluut niet terug. Die heffing is een blok aan ons been. Bij Clavis gaat het om 1 miljoen per jaar. Geld dat je niet kunt gebruiken voor de volkshuisvesting in Zeeuws-Vlaanderen. Eeuwig zonde!” Door het landelijke beleid kunnen corporaties

De overheid heeft maximumpercentages vastgesteld voor de jaarlijkse hurverhoging van nietgeliberaliseerde huurwoningen. Veel verhuurders vragen die maximumpercentages, maar er zijn er ook die de huurverhoging beperkt houden. De maximumpercentages liggen dit jaar tussen de 4 en 6,5% (inclusief 2,5% inflatie). Welk percentage voor u geldt is afhankelijk van uw inkomen van 2011.

RWS in Goes is tot en met 2017 17 miljoen euro kwijt aan de heffingen door het Rijk. Via de extra huurverhogingen komt er in diezelfde periode 5 miljoen euro meer binnen. RWS blijft dus zitten met een gat van 12 miljoen euro. Een bedrag dat de corporatie moet bezuinigen op de investeringen. Tot en met 2017 realiseert RWS voor ruim 35 miljoen euro aan nieuwbouw. Voor nieuwe projecten zijn de mogelijkheden beperkt. RWS heeft twee prioriteiten gesteld: de herstructurering van Goes-West en investeringen in dorpen en kernen op het gebied van wonen en zorg, en leefbaarheid. Voor Goes-West is de planning bijgesteld. Ondanks de gevolgen van het Woonakkoord doet RWS er alles aan om een sociale verhuurder te blijven. Directeur-bestuurder Maarten Sas: “We houden vast aan onze primaire taken en onze dienstverlening houden we hoog in het vaandel.”

Regeringsb el eid

L e e f ba a r h e i d

Duurzaam d o r p s h u i s, va n e n v oor d e b e w o n e rs

minder investeren. “We zullen voorzichtiger worden met het uitgeven van geld. Je bent gewoon gedwongen om heel kritisch naar je uitgaven te kijken en projecten aan te passen of in de ijskast te zetten. Als je een forse herstructurering hebt gepland, ga je je nu afvragen of die wel kan doorgaan. Moet je beslissen om er de rem op te zetten, dan kan dat voor zo’n wijk, waar herstructurering hard nodig is, behoorlijk ingrijpend zijn. Voor leefbaarheid zal er ook minder geld zijn. Dat is wat de regering wil: corporaties, beperk je tot het bouwen, beheren en verhuren van sociale huurwoningen.” Robert de Ridder verwacht minder nieuwbouw in Zeeland. Dat vermindert de doorstroming op de woningmarkt. Een ander effect is dat de bouwsector het nog moeilijker krijgt. ■

Verhuurders mogen 4 procent huurverhoging vragen aan alle huurders, ongeacht hun inkomen. Verhuurders mogen 4,5 procent huurverhoging vragen aan huurders die in 2011 een (huishoud)inkomen hadden van meer dan 33.614 euro. Verhuurders mogen 6,5 procent huurverhoging vragen aan huurders die in 2011 een (huishoud)inkomen hadden van meer dan 43.000 euro.


7

H uurd e r in g e spr e k m e t dir e ct e ur

’Ik kom liever tien keer te veel dan één keer te weinig’

D

e vijf woonservicemedewerkers van R&B Wonen staan altijd voor u klaar. Of het nou gaat om een lekkende kraan of een klemmende deur, de woonservicemedewerker lost het probleem altijd zo snel mogelijk voor u op. We spraken Lau Boonman en Corné van Tilborg over hun werk als woonservicemedewerker.

probleem al veel groter dan dat het eerst was. Mensen moeten dus gelijk bellen als er wat is. Ik kom liever tien keer te veel dan één keer te weinig.”

“Als woonservicemedewerker heb je te maken met allerlei klussen in en om de woning. Het zijn vooral problemen die snel moeten worden verholpen. Een lekkende kraan, een kapotte deurbel of een kapot stopcontact. Het zijn zo maar een aantal voorbeelden waarmee we vaak te maken hebben. Juist die diversiteit maakt het werk ook zo leuk. We zijn echte allrounders”, aldus Lau.

“Huurders kunnen zelf ook proberen het probleem op te lossen. Alleen moet de huurder dan wel kennis van zaken hebben, anders wordt het probleem alleen maar erger”, zegt Corné. “Onze huurders kunnen problemen natuurlijk ook helpen voorkomen”, gaat Lau verder. “Zo helpt het goed ventileren van je woning tegen bijvoorbeeld vochtplekken. Vooral in de badkamer is dit belangrijk. Omdat woningen tegenwoordig steeds beter geïsoleerd zijn, is het van belang om goed te ventileren. Hierdoor creëer je een gezond binnenklimaat.”

Volgens Corné moeten huurders niet te lang wachten met het melden van hun probleem. “Vaak hoor ik dat mensen al weken last hadden van het probleem. Op het moment dat wij worden ingeschakeld, is het

Heeft u een klein probleem in of om uw woning? Bel dan naar 0113-396400. Wij zorgen dan dat een van onze woonservicemedewerkers zo snel mogelijk langskomt. n

Meneer en mevrouw Deusing uit Rilland:

‘ R & B Wo n e n i s e e n g oed fu n c ti o n e re n d e c o r p o rat i e’

R&B Wonen voelt zich betrokken bij haar huurders en vindt het belangrijk hoe zij over de toekomst van de woningcorporatie denken. Dit was voor Peter Bevers, directeur van R&B Wonen, reden genoeg om op bezoek te gaan bij twee trouwe huurders.

wonen in Rilland”, zegt mevrouw Deusing. “Het is wel jammer dat er voorzieningen verdwijnen en niet terugkeren.”

Lang hoefde meneer en mevrouw Deusing uit Rilland niet na te denken op de vraag of Peter Bevers langs mocht komen. “Maar natuurlijk is hij van harte welkom. Neemt hij dan wel iets lekkers mee voor de koffie?”, grapte meneer Deusing. Niet veel dagen later stapte Peter Bevers - voorzien van Zeeuwse bolussen - bij meneer en mevrouw Deusing binnen.

Trouwe huurders

Corné van Tilborg (links) en Lau Boonman.

8

R& B wo n en

R& B wo n en

Woonservicemedewerkers van R&B Wonen

35e jaargang | Nummer 2 | september 2013

Meneer Deusing is een geboren Rillander. Hij groeide op bij zijn ouders die een kapperszaak hadden in het centrum van Rilland. Samen met zijn vrouw woont hij inmiddels al 46 jaar in de Vijverstraat in Rilland. Meneer en mevrouw Deusing zijn trouwe huurders. Na eerst te hebben gehuurd bij de gemeente Rilland en later bij de Woningbouwvereniging Reimerswaal, huren ze momenteel een woning bij R&B Wonen. “Het is fijn

Leefbaarheid “Leefbaarheid is een van onze kerntaken”, legt Peter Bevers uit. “Wij willen de wijken letterlijk leefbaar houden. Zo zet R&B Wonen zich in voor een veilige en prettige woonomgeving. We pakken overlast altijd direct aan en helpen om conflictsituaties tussen buren op te lossen. Ook waken we voor het ontstaan van verpaupering.” Verpaupering “In Rilland zie ik toch woningen die echt aan het verslonzen zijn”, reageert mevrouw Deusing. “Wij vinden dat bewoners zich moeten inzetten om het dorp leefbaar te houden. Sommige mensen ruimen hun rommel niet op of laten hun tuin helemaal verwilderen. Wat kan R&B Wonen daaraan doen?” Peter Bevers: “Wij kunnen een huurovereenkomst niet beëindigen omdat er sprake is van een rommelige tuin. Wel vragen we regelmatig aan huurders om hun tuin in orde te maken. En doen ze dit niet? Dan laten wij in het uiterste geval de tuin op hun kosten opknappen. Vaak komt het niet zover omdat we actief het gesprek opzoeken met de huurder. In stilte lossen onze woonconsulentes veel problemen op. Het gaat er uiteindelijk om dat huurders zelf begrijpen dat zij in actie moeten komen. Het moet

niet zo zijn dat R&B Wonen verplichtingen van huurders overneemt.” Imago Als gevolg van enkele incidenten staat het imago van woningcorporaties de laatste tijd behoorlijk onder druk. Toch denken meneer en mevrouw Deusing niet dat huurders binnen de gemeenten Reimerswaal en Borsele nu ook negatief tegen R&B Wonen aankijken. “Ik vind R&B Wonen een fatsoenlijke en goed functionerende corporatie”, zegt meneer Deusing, die al een aantal jaren bestuurslid is van de huurdersbelangen vereniging HVRB. “Natuurlijk hebben we wel eens discussies, maar daar komen we altijd goed uit. Ook als er iets is, word ik altijd goed geholpen. Eigenlijk is er met ruim 85 procent van de corporaties helemaal niks mis. Het lijkt wel of de politiek de incidenten bij enkele corporaties aangrijpt om de hele sector aan te pakken. Dat vind ik niet eerlijk.” Huurverhoging Woningcorporaties worden soms aangesproken over de inkomensafhankelijke huurverhoging. Dit is volgens mevrouw Deusing niet terecht. “Je kunt er een woningcorporatie niet op aankijken, het wordt van boven af opgelegd.” Peter Bevers deelt deze mening. “De minister legt een verband tussen de verhuurdersheffing, waardoor onze mogelijkheid om nieuwe huurwoningen te bouwen en onderhoud te plegen wordt gehalveerd, en de huurverho-

ging om deze te compenseren. Ik vind dat niet fair omdat je op deze manier de rekening neerlegt bij mensen die het vaak al moeilijk genoeg hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Omdat we ook moeten kijken naar het behoud van onze woningen kunnen we niet anders dan deze verhoging doorvoeren en nog beter op onze kosten letten.” Weten wat er speelt Tot slot vraagt meneer Deusing zich af hoe R&B Wonen weet wat er in de 22 kernen van de corporatie leeft. “We doen ons best om dit zo goed mogelijk in beeld te krijgen”, reageert Peter Bevers. “Natuurlijk is er altijd ruimte voor verbetering. Onze medewerkers hebben allemaal een eigen regio toegewezen gekregen waar ze ook geregeld komen. Klachten worden dan gehoord en wanneer het iets voor ons is, doen we er ook daadwerkelijk iets mee. Zo niet, dan spreken we de huurder zelf aan of schakelen we de gemeente in. We zijn overigens vastbesloten om in ons nieuwe ondernemingsplan te kijken hoe we het contact met onze klanten nog verder kunnen verbeteren. We staan graag open voor ideeën van onze huurders.” n Is Peter Bevers ook bij u welkom? Laat dit dan aan ons weten. Stuur een mail naar: [email protected] of bel naar (0113) 396400. Misschien komt Peter Bevers binnenkort bij u op bezoek! 35e jaargang | Nummer 2 | september 2013

9

Wonen zonder energiekosten, kan dat? Zelf zoveel energie opwekken dat er voldoende of zelfs meer dan voldoende is voor het dagelijks verbruik? Ja, dat kan. Kees Vermuë en zijn vrouw wonen in zo’n huis, in Heinkenszand. “We zouden elke maand 15 euro van de Delta kunnen krijgen. We gaan rijk worden”, lacht hij.

D uurz a a m heid

M o num ent en

‘Leuk, we z ijn energieproducent geworden’

Kees Vermuë houdt goed in de gaten wat zijn zonnepanelen opbrengen.

De regentenkamer in Huis Hoope.

Bezoek Huis Hoope op Open Monumentendag Macht, bijvoorbeeld op politiek, economisch, rechterlijk en kerkelijk gebied, leidt tot pracht. Bijvoorbeeld in gebouwen die zich onderscheiden qua rijkdom, schoonheid of grootsheid. Veel van die gebouwen zijn te bezichtigen tijdens Open Monumentendag. Het thema is dit jaar ‘Macht & Pracht’. In Goes staan onder meer de deuren van Huis Hoope open. Open Monumentendag is op zaterdag 14 september.

H

uis Hoope (J.A. van der Goeskade 69) is het kantoor van de Stichting Maatschappelijke Belangen (SMB) en de Stichting tot Behoud en Ondersteuning van Monumenten te Goes (SBOM). Het markante gebouw dateert uit 1655. Het verrees vlak naast de Sint Maartenspoort, die er allang niet meer is. Opdrachtgever was vermoedelijk de Noordsche Compagnie, een maatschappij die in 1650 was opgericht om handel te drijven in Scandinavië. De compagnie, die het vooral te doen was om hout en walvisvet, bracht twee schepen in de vaart: Hoope en Goes. Een succes was het niet. De onderneming ging al snel ter ziele. Het compagnieskantoor kreeg andere bestemmingen, waaronder brugwachtershuis, schuilkelder (tijdens de Tweede Wereldoorlog) en noodbestuurspost van de gemeente. Ongeveer een kwarteeuw geleden kocht SMB/SBOM het pand om het, na een restauratie, in gebruik te nemen als kantoor. De stichting verhuurt woningen, veelal in panden met cultuurhistorische

10


waarde. Het bezit bestaat onder meer uit 22 Rijksmonumenten. Daarvan staan er negentien in de gemeente Goes. Twee Rijksmonumenten van de stichting zijn te vinden in de gemeente Borsele en één in de gemeente Reimerswaal. Veel macht en pracht zijn niet te zien in Huis Hoope. Toch is een bezoekje op 14 september zeer de moeite waard. Al is het alleen maar voor de schitterende regentenkamer. ■

D

e woning van Vermuë behoort tot een bouwproject van R&B Wonen en Marsaki. Het bestaat uit zestien woningen: acht voor starters en acht voor gezinnen. De oplevering was op 3 juli 2012. De bewoners konden kiezen tussen huur en koop. Uiteindelijk zijn er zes verkocht. De overige tien verhuurt R&B Wonen als sociale huurwoning. Huurders komen in aanmerking voor huurtoeslag. Voor het bouwproject was een Rijkssubsidie beschikbaar omdat het om CO2-neutrale woningen gaat. “Het streven is om de energiekosten zo laag mogelijk te houden”, zegt projectleider Marijke Bakker van R&B Wonen. “Het principe is: wat je als bewoner verbruikt, wek je zelf op. Voor de opwekking van elektriciteit zijn zonnepanelen op het dak aangebracht. Ook zijn er collectoren voor warm water en voor de verwarming. Er is wel een gasaansluiting; als de collector te weinig

levert, dient een kleine cv als back-up.”

Isolatiepakket De woningen zijn ook uitgerust met mechanische ventilatie en een warmteterugwininstallatie. Wat de energiezuinigheid zeer ten goede komt, is de isolatie. Zo bestaat het isolatieglas uit drie lagen en zijn de buitenmuren geïsoleerd met een pakket van 200 millimeter dik. “Heel belangrijk is ook dat er kierdicht is gebouwd. Ook dat helpt bij het creëren van een energieneutrale woning”, aldus Peter Sandee, projectmanager van R&B Wonen. “Vanaf 2020 is dit de norm voor alle nieuwbouw.” Volgens Sandee en Bakker past het unieke nieuwbouwproject in Heinkenszand binnen de visie van de corporatie. “2011 hadden we uitgeroepen tot het jaar van de duurzaamheid. In dat kader zijn we met dit project gestart. Daarmee laten we zien dat

verduurzaming een serieuze zaak is voor R&B Wonen. In het bestaande bezit zijn we er ook actief mee. En we hebben zonnecellen op het dak van ons kantoor gelegd.” Kees Vermuë en zijn vrouw wonen een jaar in hun nieuwe woning. Zij huren van R&B Wonen. “Wij hebben een starterswoning, maar ik ben de oudste van de straat”, zegt Vermuë, die tot zijn pensionering als huismeester bij zorgorganisatie SVRZ werkte en in een dienstwoning woonde. “We hebben niet bewust gekozen voor een duurzame woning. Maar op het moment dat we een woning zochten, kwam dit voorbij. We wilden graag in Heinkenszand blijven wonen en dit leek ons een prima optie. Toch sprak het me wel direct aan, die zonnepanelen. Ik houd goed in de gaten wat ze opbrengen. Op een zonnige dag is dat gerust 22 of 23 kilowattuur. Dat verbruik je nooit als alleen de koelkast aan staat. Nee, dan heb

je flink wat over. Leuk, we zijn min of meer energieproducent geworden.” Ze betalen maandelijks 50 euro voorschot aan de energieleverancier, terwijl dat in hun vorige huis 170 euro was. Maar die 50 euro is nóg veel te hoog. “In januari kregen we de eerste afrekening. Toen bleek dat de Delta ons elke maand 15 euro zou kunnen geven. We hebben het voorschot toch nog maar op 50 euro gehouden. Pas na een heel jaar heb je immers een reëel beeld. Dan zien we wel verder.” Vermuë is zeer content met zijn woning. Niet alleen vanwege de energiezuinigheid, maar ook omdat de isolatie vrijwel alle geluid tegenhoudt. “Van de buren hoor je helemaal niets. Geluid van de straat dringt bijna niet door, alleen als er een zware vrachtwagen voorbij komt. Tja, wat wil je met zo’n zwaar isolatiepakket. Dit is een perfect huis. Heel praktisch.” ■

Energie op de agenda gezet door E-team van RWS Hoe sparen we het milieu? Op welke manier kunnen we de energielasten van onze huurders laten dalen? Om antwoorden op deze vragen te vinden, is woningcorporatie RWS twee jaar geleden begonnen met een E-team (Energieteam).

H

et E-team bestaat uit medewerkers van RWS. “Het is breed samengesteld, vanuit vrijwel alle afdelingen.

Een energiek en creatief groepje”, vinden Anne-Catrien Metz en Dorith van Ewijk. Het E-team overlegt elke maand twee uur. Het team ontstond nadat RWS had meegedaan aan een bijeenkomst over duurzaamheid. Meerdere corporaties ontmoetten elkaar daar met als doel een impuls te geven aan de zorg voor het milieu en energiezuinigheid. Een punt van aandacht daarbij was het enthousiast maken van huurders. Hoe krijg je bewoners mee als de corporatie energiebesparende maatregelen wil doorvoeren? “Ons idee was om pakketten aan te bieden - bijvoorbeeld het ‘warme-truien-pakket’ - en stapelkorting te geven aan mensen die meer dan één pakket afnemen. We leggen de nadruk op

energiezuinigheid en meer wooncomfort.” RWS weet hiermee twee derde van de benaderde huurders over de streep te trekken. De corporatie heeft elk jaar een jaarplan waarin staat welke wijken en buurten aan de beurt zijn. Daar krijgen bewoners, die er een verhoging van de huur voor overhebben, besparende voorzieningen als dubbel glas en geïsoleerde daken en vloeren. “Het E-team heeft ‘energie’ op de agenda gezet”, zeggen Anne-Catrien Metz en Dorith van Ewijk. “Intern, onder de medewerkers van RWS, is het onderwerp duidelijk gaan leven. Het licht uitdoen, dubbelzijdig kopiëren, elkaar tips geven - daar merk je het aan. Op ons dak hebben we zonnepanelen. Maar ook

extern doen we er veel aan. Bijvoorbeeld via de klantenpanels, waarin dit jaar het thema ‘duurzaamheid’ op de agenda staat. Dat is een van de speerpunten in ons ondernemingsplan. Uit de bijeenkomsten van de klantenpanels tot nu toe blijkt bijvoorbeeld dat huurders een zo compleet mogelijk pakket willen, als het maar betaalbaar blijft. Kijk, daar kunnen we wat mee. Klanten zeggen ook dat ze het goed vinden dat RWS dit thema beetpakt.” Het E-team heeft wat bereikt, vinden Metz en Van Ewijk. “Het kan natuurlijk altijd beter en sneller, maar de effecten zijn goed zichtbaar. ‘Energie en milieu’ hebben een plaats gekregen. We willen het voortzetten en een echte slag maken.” ■ 35e jaargang | nummer 2 | september 2013

11

Bijen, zilvervisjes, kakkerlakken, mieren, vlooien. In de zomer steken verschillende minder gewenste bezoekers de kop op. Soms is er zelfs sprake van een plaag. Sowieso is ongedierte in en rond het huis geen pretje. Huurders die ermee te maken hebben, nemen vaak contact op met hun woningcorporatie.

W

ijkopzichter Jan van Dixhoorn van de Zeeuws-Vlaamse corporatie Clavis krijgt per jaar tien tot twintig meldingen over ongedierte binnen. “Vooral bijen”, zegt hij vlak na aanvang van de zomer. “Vorig jaar waren er heel wat bijen. Ze gaan onder het dakbeschot zitten of in een spouwmuur, zodat ze in en uit kunnen vliegen. Honden- en kattenvlooien komen ook vaak voor. Als er niet voldoende wordt gestofzuigd, kunnen vlooien voor een plaag zorgen. We stuiten er wel eens op bij mutaties, als een huurder vertrekt en we de woning gaan bekijken voordat er een nieuwe huurder in komt.” Naast bijen en vlooien melden huurders van Clavis soms ook kakkerlakken, zilvervisjes, muizen en ratten. “Kakkerlakken komen op meelproducten af. Het is daarom belangrijk die producten goed af te sluiten. Heb je kakkerlakken in huis, dan moet je hele woning ontsmet worden. Zilvervisjes gedijen bij warm en vochtig weer. Als de luchtvochtigheid niet te hoog is, heb je er geen last van. Je kunt daar zelf voor zorgen: door goed te ventileren”, adviseert Jan van Dixhoorn. “Muizen en ratten, nee, die worden niet vaak gemeld. Ze komen bijvoorbeeld voor als flatbewoners etensresten

over de balkonrand gooien. Veel overlast heeft te maken met bewonersgedrag.” Ongediertemeldingen komen bij de corporatie binnen van huurders of hun buren. “Als mensen niet meer weten hoe ze het aan moeten pakken, bellen ze. Of als het ongedierte van het ene huis naar het andere huis gaat, dan krijgen we klagende buren aan de lijn. Soms verspreidt het zich door een heel appartementencomplex.” Wat gebeurt er na een melding over ongedierte? “In verreweg de meeste gevallen is de huurder zelf verantwoordelijk voor de bestrijding. Zo staat het in het huurcontract. De huurder zal het probleem zelf moeten oplossen. Wij kunnen wel verwijzen naar ongediertebestrijders. Die kunnen vervolgens in opdracht van de huurder aan de slag. Als er ratten zijn gesignaleerd, lichten we de gemeente in”, aldus Jan van Dixhoorn. Er zijn uitzonderingen op de regel dat de huurder verantwoordelijk is. De wijkopzichter van Clavis: “Als de overlast een gevolg is van bouwkundige gebreken, dan ligt de verantwoordelijkheid bij de corporatie. Denk aan een kapotte dakpan, waardoor bijen gemakkelijk een nest kunnen bouwen. Dat lossen wij op.” ■

Heinkenszand, dorp van buitenplaatsen De palen van de toegangspoort staan er nog, inclusief familiewapen. Daarachter: de oprijlaan en de gracht. De vijver in de tuin is ook van vroeger. Maar verder is er niets over van Barbestein. Op de plaats van dit slot in Heinkenszand staat al weer ruim anderhalve eeuw een rooms-katholieke kerk. Schuin aan de overkant van de Dorpsstraat was nog een buitenplaats: Watervliet.

B

Tips om ongedierte buiten de deur te houden • Houd uw woning goed schoon, zeker als u huisdieren heeft. • Vergeet geen hoekje bij het stofzuigen en ga ook alle plinten langs. • Sluit meelproducten en rijst goed af. • Ventileer altijd goed. • Laat geen etensresten slingeren. • Grijp direct in als u ongedierte ziet; laat het niet voortwoekeren.

12

Nat uur en c ult uur

In en ro nd het huis

Ongedierte in huis, wat nu?

Het koetshuis van Landlust.


arbestein en Watervliet: Heinkenszand was eeuwen terug vermaard om zijn buitenplaatsen. Net als van Barbestein is van Watervliet vrijwel niets overgebleven. Dit buiten, gebouwd rond 1588, is eind achttiende eeuw al afgebroken. Ervoor in de plaats bouwde de familie Van Citters een nieuw jachthuis met de naam Landlust. Aan de Dorpsstraat staan nog altijd de poortpalen met daarop de tekst: Landlust, 1793. In 1856 kwam er een villa bij op het terrein. Deze heette Bloemenheuvel. De villa werd in 1895, krap veertig jaar na de bouw, alweer gesloopt.

Boerderij, koetshuis De boerderij van Landzicht is er nog. Achter het witte huis met de zwarte houten schuur ligt een landschapstuin

van ongeveer drie hectare. De tuin, aangelegd in het midden van de negentiende eeuw, is vrij toegankelijk: een prettig wandelpark met kronkelpaden door mooi oud groen. Eiken, beuken, esdoorns en iepen, maar ook wel nietinheemse bomen en struiken. Met een beetje geluk hoort of ziet de wandelaar bosvogels als de grote bonte specht, de ransuil en de boomkruiper. Niet ver van een grote vijver staat het koetshuis uit het midden van de negentiende eeuw. Het koetshuis diende tot 2007 als kantoor van Stichting Het Zeeuwse Landschap.

De stichting had de buitenplaats in 1957 als geschenk ontvangen van jonkvrouw S. van Citters. Sinds het vertrek van Het Zeeuws Landschap naar Wilhelminadorp is het koetshuis het onderkomen van de Stichting Huisartsendienstenstructuur. Het pand is evenals de boerderij een Rijksmonument. Het koetshuis is nu eigendom van de Stichting Monumenten Goes. Het Zeeuws Landschap heeft nog wel de landschapstuin in beheer. ■

Andere buitenplaatsen en kastelen in Zeeland Heel wat buitenplaatsen en kastelen zijn verdwenen. Toch staan er nog diverse te pronken in het Zeeuwse landschap. Een kleine selectie: • Kasteel Haamstede • Slot Moermond, Renesse • Buitenplaats Veldzicht, Middelburg • Het Munnikenhof, Grijpskerke • Buitenplaats Zeeduin, Oostkapelle 35e jaargang | nummer 2 | september 2013

1

2

9

4

15

N

14


Bunkerdorp Net ten noorden van Groede ligt het bunkerdorp. De Duitsers realiseerden het op een in 1942 onteigend stuk grond, als onderdeel van de Atlantikwall. De bunkers

18 23

28

29

30

31

32

33

34

37

38 44

41 46

48

49 52

55

Jacob Cats (1577-1660) was behalve staatsman ook dichter en schrijver. Sterker nog: hij was de populairste schrijver van de Gouden Eeuw. Vooral zijn praktische levenslessen spraken tot de verbeelding. Veel bewoners van de Lage Landen hadden twee boeken in huis: de Bijbel en een boek van Cats. In Zeeland staan twee beelden van Vadertje Cats, zoals hij nog altijd bekend staat: één in zijn geboorteplaats Brouwershaven en één in Groede. Aan deze bekende Nederlander herinneren in het Zeeuws-Vlaamse dorp ook bijvoorbeeld de Catshoeve, de Catsweg en de Catsbank in de kerk.

40 45

51

Vadertje Cats

35

39

43

47

stonden aan straatjes en grasperken en waren gecamoufleerd als huisjes: net een echt dorp. Na de oorlog verdwenen de bunkers onder de grond en veranderde het terrein in een hertenkamp. Maar anno 2013 zijn de bunkers weer zichtbaar en te bezoeken. Groede Podium, zoals het bunkerdorp nu heet, is een doe-, speel- en infopark. Waar vroeger artillerie stond opgesteld, wordt nu gespeeld en geklauterd. Leuk! ■

19

26

42

grutterswinkel, de timmerwerkplaats of de smederij is voldoende om in de sfeer van toen te komen. Ook dat maakt Groede tot een dorp dat het predicaat ‘leuk’ verdient. “Vroeger wist je niet hoe snel je door Groede moest komen, op weg naar het strand”, zegt een vrijwilligster van het Vlaemsche Erfgoed. “Maar er is veel veranderd. Het dorp is inderdaad aantrekkelijk. Het is redelijk authentiek, omdat het gespaard is tijdens de oorlog. Maar het leukste dorp van Zeeland? Ik weet het niet, hoor.” Na enig nadenken zegt ze dat ze haar woonplaats Sluis prefereert.

13

25

36

8

22

27

Bruinisse had het kunnen worden. Net als Wemeldinge, Kloosterzande en Ovezande. Maar zij liepen de titel mis. Want 3FM riep het Zeeuws-Vlaamse Groede eerder dit jaar uit tot het leukste dorp van Zeeland. Tijd voor een bezoek.

7

12

17

21

24

6

11 16

20

aast de dorpskerk zit hij: Jacob Cats, in brons gegoten. Aan een rond tafeltje, met een glas in zijn hand. Aan hem hebben de inwoners van Groede hun dorp te danken. Vanaf eind zestiende eeuw stond dit deel van Zeeuws-Vlaanderen onder water, maar Jacob Cats liet het opnieuw indijken. De geschiedenis van Groede gaat veel verder terug, zeker tot 1239. Toen dook ‘Groda’ voor het eerst op in geschriften, als de naam van een begroeide aanwas voor de kust. Inpoldering betekende dat de kust wat meer naar het noorden opschoof. Op Groede vielen tijdens de Tweede Oorlog geen bommen. Reden waarom het historische dorp nog vrij gaaf is. Rond de driebeukige hallenkerk, een echte blikvanger, bevinden zich een lommerrijk marktplein, straatjes en sloppen met gevels uit vervlogen tijden. Gevels van woonhuizen, maar ook van verscheidene etablissementen, een bed-andbreakfast, antiquariaten, een galerie (in de oude school), een ontbijtservice, een atelier en een tweede oude kerk. De Drie Koningen, een café-restaurant aan de Markt, herbergt zelfs een brouwerij, die het speciaalbier Marckensteijn op de markt brengt. En Groede, een dorp met krap 1200 inwoners, heeft nóg een brouwerij. Een mini-uitgave, in het Vlaemsche Erfgoed. Dat is een verzameling winkeltjes, werkplaatsen en horeca, die samen een beeld geven van een landbouwdorp in de eerste helft van de vorige eeuw. Een kijkje in de bakkerij, de

5

10

14

Leukste Zeeuwse dorp telt twee brouwerijen

3

50

53

54

56

Oplossing: 19

41

2

17

37

9

34

10

43

27

39

23

32

38

53

8

Oplossing puzzel uit het vorig nummer: Sinoutskerke De winnaars: A.J. Kaijser C. Louwerse A. Sturm R. in ‘t Veen J. Manni A. Smaal-Ribbens M.J. Smallegange-Goetheer C. Scherpenisse M. de Bruijne-Provoost E. Schouwenaar

Diepenbrockstraat 327 Corellistraat 5 B.de Langestraat 39 Braamstraat 4 Brieskerkestraat 1 Mauritsweg 26 Nazareth 3 Abelenstraat 15 De Blauwe Reiger 7 Zangvogelstraat 82

4536 4536 4351 4388 4321 4325 4471 4462 4411 4451

GT TERNEUZEN EC TERNEUZEN ND VEERE CP OOST-SOUBURG AZ KERKWERVE AH RENESSE AA WOLPHAARTSDIJK BP GOES EA RILLAND CE HEINKENSZAND

Horizontaal 1 kledingstuk 5 windjack 10 gelofte 12 bijwoord 14 riviertje 16 sexy beenbedekking 19 muzieknoot 20 wanneer 22 tochtig 23 metaal 24 calamiteit 26 geldstuk 27 bid (Latijn) 29 heks 30 welpenleidster 31 krachtversterker 33 beetje 34 meisjesnaam 36 jongensnaam 40 knevel 42 bank 43 plaats in NoordHolland 46 projectieplaatje 47 muzieknoot 48 schoeisel 50 Frans lidwoord 51 Nederlandse meidenband 52 buis 55 vest 56 jurk

p uzz el

Z eel a nd

Negentiende-eeuwse verdedigingslinie

Gewapend met de camera trok de redactie eropuit. Hoe is het gesteld met uw kennis van bijzondere plaatsen in Zeeland? Achter het kruiswoordraadsel zit zo’n kenmerkende plaats verborgen. Dit keer: een vestingwerk. Het is geen ramp als u de details niet meteen herkent. Los gewoon de puzzel op, vul de juiste letters in en klaar is Kees. E-mail uw oplossing vóór 15 oktober 2013 naar [email protected]. Of schrijf de oplossing op een briefkaart en stuur deze aan: Puzzelredactie Zeeland Woonkrant, Postbus 158, 4460 AD Goes. Vermeld duidelijk uw naam en adres. Onder de goede inzenders verloten we tien boeken ‘Het Nederlands Viskookboek (verantwoord lekkerbekken met vis van dichtbij en stoere vissersverhalen)’ van Bart van Olphen. Oplossing en prijswinnaars worden in het volgende nummer van Zeeland Woonkrant bekend gemaakt. Verticaal 2 muzieknoot 3 kluns 4 nobel 6 lichaamsdeel 7 paard 8 gewicht (afk.) 9 schoeisel 11 kiosk 13 kousenbroek 15 zoals 17 naar 18 grootvader 19 Europeaan 21 avondkostuum 23 hoofddeksel 25 verkondiging 26 gebruiken 28 zangstem 29 onzin 32 hemd 35 boord 37 een zekere 38 boom 39 land 41 olie (Engels) 43 golfbeweging 44 plaats in Gelderland 45 vader 48 domkop 49 idioot 51 Chinese lengtemaat 54 Italiaanse rivier

Sinoutskerke Elf huizen en een begraafplaats, meer is Sinoutskerke niet. Het gehucht, een ‘orgie van rust’ niet ver van ‘s-Heer Abtskerke, is een krimpdorp. Ooit stelde Sinoutskerke meer voor en vormde het zelfs samen met Baarsdorp een zelfstandige gemeente. De kerk van het dorp, die al in de twaalfde eeuw gesticht zou zijn, is afgebroken in 1906. In 2003 klonk voor het eerst sinds lange tijd weer klokgelui in Sinoutskerke. Dit nadat de gemeente Borsele een klokkenstoel had geplaatst. Kleiner kan een dorp bijna niet zijn, maar Sinoutskerke is nog altijd een ringdorp, met de plattegrond die het vanaf de oorsprong had.


15

R& B wo n en

R&B Wonen maakt er werk van! In Rilland la ten wij van 14 0 woningen de gevels reno veren

wij de deren n il h c s e nd b oninge kensza ntal w In Hein van een aa en kozijn In Kruiningen realiseren wij 12 jongerenwoningen

In Hansweert krijgt de binnenkant van het Maria-Oord steeds meer vorm

R &B wo n en

In Heink e sanering nszand is de v ‘Rietzan an het terrein ger’ in v olle gan g

enkele In Waarde wordt bij ir vernieuwd ita san t he n woninge

In Waarde realiseren wij het multifunctioneel centrum MeerWaarde

Colofon

Verspreidingsgebied Adresgegevens algemeen Postadres: Postbus 30, 4450 AA Heinkenszand Telefoon: 0113-396400 Reparatie verzoeken: 0113-396400 E-mail: [email protected] Woonwinkel Heinkenszand Ons bezoekadres: Van der Biltplein 1, 4451 AE Heinkenszand

Oplage: 26.500

n R&B Wonen n Overige corporaties

Openingstijden Op maandag t/m donderdag van 8.30 tot 17.00 uur. Op vrijdag van 8.30 tot 12.00 uur. Chippen en pinnen is bij ons mogelijk. Onderhoudsklachten CV Voor storingen aan de centrale verwarming kunt u rechtstreeks bellen naar Van de Velde te Yerseke, telefoon 0113-572120, Dit geldt ook in het weekend en ‘s avonds. Glas Bij glasbreuk kunt u rechtstreeks bellen met Glashandel Moerstee, telefoon 0113-341688. In het weekend en ‘s avonds, telefoon 06-45004551. Riolering Bij verstopte rioleringen, afvoeren of dakgoten kunt u rechtstreeks bellen met LACOR Civiel- en Groentechniek Zuid B.V., telefoon 0113-381133. Dit geldt ook in het weekend en ’s avonds.

16

Witte roject ‘De eeft het p sultaat opgeh d n la il re In R gewenste in de Molen’ het s zijn vernieuwd s el ev ner G o ew b e leverd. d kleur van gewenste

Volg ons: Website: www.renbwonen.nl 35e jaargang | Nummer 2 | september 2013

Bewonersinformatieblad van: Clavis, Terneuzen Zeeuwland, Zierikzee RWS partner in wonen, Goes R&B Wonen, Heinkenszand SMB / SBOM, Goes Woonburg, Koudekerke Productie: Muurlink Creatieve Communicatie Druk: LNO drukkerij, Zierikzee Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen met bronvermelding toegestaan. Foto’s, cartoons, illustraties en puzzel zijn exclusief voor Zeeland Woonkrant. Overname daarvan is slechts toegestaan na schriftelijke goedkeuring van de redactie. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor persoonlijke of materiële schade, veroorzaakt door onjuistheden in de teksten.

R&B Wonen is KWH-gecertificeerd

Directeur zoekt bewoners op

Recommend Documents