en een wijnhandelaar. Aardige indruk van de stad gekregen die niet echt de moeite waard is. Bart had wat oude TC’s op de luchthaven ingewisseld en in de stad heb ik geld gepind bij een ATM (60.000 CLP). Dat ging moeilijk omdat de aanwijzingen in het Spaans zijn. Op tijd terug op de luchthaven en daar nog wat gegeten. Beide een ceasar-salad con pollo met een glas uitstekende witte wijn. De wijnen bij de wijnhandelaar in de stad waren trouwens ook uitstekend. We mochten er een aantal proeven. De jongen die ons daar hielp heeft een Waalse moeder. De vlucht naar Paaseiland vertrok precies op tijd 18.00. Een Boeing 767/300ER van LAN-Chile. Wij zaten prinsheerlijk op 18 J en 18 L. Een plek bij de nooduitgang met bovendien voor iedereen een schermpje in de rugleuning van de buurman voor je. Films, vluchtinfo en spelletjes. De service was voortreffelijk. Lekker eten, veel wijn en als aperitief onze eerste pisco-sour van deze vakantie. In vergelijking met de Lufthansa vlucht was dit 1e klasse. Niet dat Lufthansa slecht is we hadden bv. een hele aardige stewardess (met een gek ingedeukt voorhoofd) die dacht dat we uit Scandinavië kwamen en zodra ze wist dat we Nederlanders waren, begon ze meteen over de wedstrijd van Duitsland vs. Nederland op het EK van volgend jaar in Portugal - maar toch een stuk minder. Wat meespeelde was de turbulentie, de vele kinderen aan boord en de krappe stoelen. Naast ons was een dame met baby – we weten nog steeds niet of het jongen of een meisje was – die over haar toeren raakte en begon te klagen dat Lufthansa het niet goed had gedaan en dat ze morgen moest optreden (opera?) in Santiago. Na de tussenlanding in São Paulo werd ze ook nog eens van plaats gewisseld. Bij het taxiën op de luchthaven van Santiago vlak voor vertrek naar Paaseiland, zagen we wel 30 konijnen langs de startbaan. Na ongeveer een uur vliegen meldde de piloot dat indien je naar links zou kijken, je de Archipiélago Juan Fernández zou zien liggen. Helaas zaten wij rechts en konden het dus niet zien. Deze archipel heeft twee bekende eilandjes: Isla Robinson Crusoë en Isla Alejandro Selkirk. Deze Selkirk heeft hier alleen gewoond en was de aanleiding voor Daniel Defoe om het boek Robinson Crusoë te schrijven. Normaal duurt de vlucht ca. 5 ½ uur. Vanwege de daar heersende westenwinden had ik gevraagd om aan de rechterkant te zitten. Volgens mij heb je dan een prachtig uitzicht tijdens de landing. Helaas de wind kwam die dag uit het oosten en we deden er slechts 4.40 over. Door deze oostenwind
Dinsdag 2 december 2003 Begin van de vakantie met Bart naar Chili en Argentinië. Om 16.00 opgehaald door taxi Haulo en naar Schiphol gebracht. In de taxi zat een echtpaar dat hetzelfde toestel naar Frankfurt moest hebben. Alleen zij gaan daarna naar Nieuw-Zeeland, wij naar Chili. Bart was al op Schiphol. Bij de Lufthansa incheck-balie kozen we de verkeerde rij. Het duurde erg lang maar we hadden de tijd. De bagage werd doorgelabeld naar Santiago en we kregen onze boardingpassen voor de vlucht naar Frankfurt en die naar Santiago. Het vliegtuig naar Frankfurt bleek niet de beloofde Airbus A319 te zijn maar een A320/200. Onderweg een broodje truthahn. Overstappen in Frankfurt en naar gate B48, alwaar een Boeing 747/400 (Potsdam genaamd) klaarstond om ons naar Santiago te vliegen. We moesten ca. 2 uur wachten en we doodden de tijd met het kijken naar mensen. Er liep o.a. een Duitser voorbij met een matje à la Rudi Völler en een parelketting. Hij liep alsof hij een stok in zijn reet had. Of hij had liggen rampetampen met zijn kleffe vriendje. We vertrokken 15 minuten te laat en we zaten op 33H en 33J. Bart aan het gangpad, ik in het midden en naast me aan het raam een Chileen. Voor ons 2 stoelen voor de nooduitgang. Geen beste plaatsen en erg krap. Onderweg veel turbulentie. We landden met een grote klap, maar wel volgens schema in São Paulo. Het is inmiddels woensdag 3 december 2003.
Woensdag 3 december 2003 Na een uur wachten vertrokken we voor het laatste stuk naar Santiago. Dit duurde iets langer dan 3 uur en was qua turbulentie nog erger dan de vorige. De Chileen naast me heeft de Aconcagua aangewezen. De hoogste berg van de Andes. We landden op tijd. De paspoortcontrole en de bagageclaim gingen vlot. We zouden 6 uur moeten wachten voor onze vlucht naar Paaseiland. Op de luchthaven een citytoer geregeld van 4 uur door Santiago (40.000 CLP). Maar eerst onze vlucht naar Paaseiland geregeld. Bij de LAN-Chile balie zouden onze tickets klaarliggen. Dit bleken elektronische tickets te zijn. We mochten direct inchecken. Ons verzoek: stoelen rechts aan het raam. Gelukt! Naar later bleek recht boven de vleugel voor de nooduitgang met heel veel beenruimte. De citytoer bracht ons o.a. naar de Plaza de Armas, het Presidentiele paleis – bewaakt door soldaten en soldates met laarzen uit het Pruisische rijk –
1
moesten we om het eiland vliegen, zodat we van de andere kant kwamen aanvliegen. We vlogen om de noordkant en indien je aan de linkerkant zou zitten, zou je mooiste landing van je leven meemaken. Ongelooflijk maar sommigen zaten daar aan het raam gewoon te slapen. Rond 21.00 landden we op Mataveri International Airport op Paaseiland. De zon stond op het punt onder te gaan. De eerste indruk was, dit is een Polynesisch eiland à la Moorea. De geuren, bloemen, mensen, alles deed me er aan denken. Heerlijk! De aankomsthal is primitief en klein en er is geen rookverbod. En dan weet je het wel, binnen 5 minuten stond het blauw van de rook. Onze bagage kwam snel en met een taxi waren we in 5 minuten in hotel Otay. We kregen kamer 117 en een welkomstdrankje. Eerst douchen en daarna – we zijn ondertussen 32 uur op reis naar bed. Het zal omstreeks 22.30 geweest zijn. Ik kon de slaap aanvankelijk niet vatten, maar toen ik eenmaal sliep was het héél diep.
kant de krater met het moeras en aan de andere kant de zee met de 3 eilandjes. Er liep daar ook een klein vrouwtje rond met een professionele camera uitrusting. Bart vroeg of ze voor een tijdschrift werkte. Dit was het geval. Zij werkt voor een krant die eens in de zoveel tijd een reisbijlage uitgeeft. Ze komt uit Brazilië en heet Tina Coêlho en woont in de hoofdstad Brasilia. Ze werkt als free-lance fotograaf, maar doet ook de bijbehorende artikelen. Ze had als voorbeeld een eerdere uitgave van de krant mee met als onderwerp Patagonië! Ook had ze een prachtig fotoboek bij zich over Equador. Die had ze samen gemaakt met een collega. Voor Bart was het een goede gelegenheid om weer eens Portugees te spreken. Na verloop van tijd liepen we terug naar Hanga Roa. Het was inmiddels ver in de middag en behoorlijk heet. Deze wandeling hebben we zwaar onderschat. Rond 15.00 hebben we in het 1e restaurant wat we tegenkwamen een biertje genomen. We waren volkomen uitgedroogd. Honger hadden we ook. We namen ieder een halve pizza. Onze vriendin uit Brazilië zat er ook en we raakten weer aan de praat. Zij had een auto gehuurd en vroeg of we morgen met haar mee wilden gaan. Dat wilden we wel en hebben afgesproken om 07.00 bij ons voor het hotel. Teruggelopen naar ons hotel waar we erg vermoeid, vuil en vies en verbrand (Bart vooral zijn kuiten en ik vooral mijn hoofd) aankwamen. Lekker geweekt in het zwembad. Die avond zijn we naar een door LP aanbevolen visrestaurant gegaan. Helaas die is er niet meer. Maar het restaurant dat er voor in de plaats is gekomen, is erg goed. We namen beiden de lokale specialiteit – gekookte witvis – met groente en zoete aardappels. Een fles witte Chileense wijn maakte het genoegen compleet. Als toetje namen we een ietwat groot uitgevallen ijsje. Oh ja, de ober is een omgebouwde travestiet.
Donderdag 4 december 2003 Half acht opgestaan en ontbeten. Door Hanga Roa gelopen wat niet meer is dan een dorp. Bij LAN-Chile onze terugvlucht herbevestigt. Het plan was om wandelend naar Rana Kao te gaan. Dit ligt op de zuidwest punt van het eiland en op de kaart lijkt het dichtbij. Bij de haven hebben we onze eerste Moai gezien. We liepen langs de luchthaven en daarna omhoog naar de top van de krater. Het aantal vluchten van en naar Paaseiland is niet meer dan 1 per dag. Voor spotters zoals ik niet aantrekkelijk. Ik vertelde dat aan Bart en toen we later achter de landingsbaan liepen, kwam er juist een vliegtuig binnen. Het was het toestel uit Papeete die ons gisteren had gebracht en daarna was doorgevlogen naar Tahiti. De wandeling hebben we onderschat. Het duurde veel langer dan we dachten. Na 2 uur waren we boven bij de rand van de krater, waar ons een prachtig uitzicht wachtte. De krater bevat een meer vol met rietachtige begroeiing, wat het aanzicht geeft van een moeras. Even verderop moesten we US$ 10 entree betalen (geldig voor alle bezienswaardigheden op het eiland) om verder naar de rand aan zee te komen. Hier kan je de 3 kleine eilandjes zien die voor de kust liggen en die bij de legende van de Vogelman zo’n belangrijke rol spelen. Aan het eind van het pad bevinden zich gerestaureerde „huizen“, waar de vroegere bewoners hebben gewoond. Op dit punt bevindt zich een van de mooiste panorama’s die ik ooit heb mogen aanschouwen. Aan de ene
Vrijdag 5 december Vroeg opgestaan; 06.00. Om 06.45 stonden we bij de poort te wachten op onze afspraak van 07.00. Pas om 07.15 kwam Tina er aan. Ze was niet gewekt, gaf ze als excuus. Ingestapt en meegereden. Langs de zuidkust eerst naar Te Oa Kaka Tea, waar 15 Moai’s rechtop staan. Prachtig gezicht, 15 van die beelden op een lijn. Terug naar Hanga Roa waar we hebben ontbeten. Een van de hoogtepunten van Paaseiland is Rana Raraku, een uitgedoofde vulkaan waar alle Maoi’s gemaakt zijn. Het is zeg maar de productieplaats van de beelden en je vindt ze in
2
alle stadia van productie. Je vindt er Moai’s die klaar zijn en gereed voor transport en vele die nog niet af zijn en nog half in de rotsen van de berg te vinden zijn. Deze bevinden zich niet alleen aan de buitenkant van de vulkaan, maar ook aan de binnenkant. De krater heeft overigens ook een meer. Na afloop zijn we langs de noordkant van het eiland gereden en hebben daar nog wat minder interessante sites bezocht, o.a. de ‚navel’ van de aarde (Rapa Nui). Een eironde steen van ca. 0,6 meter in diameter. Hier liepen Adam en Eva rond. Een man en een vrouw met alleen een string aan en verder helemaal beschilderd als oorspronkelijke bewoner. Zij vroegen een dollar per foto. Biertje gedronken en adressen uitgewisseld met Tina. We zijn erg benieuwd naar haar artikel over Paaseiland. Morgen vliegt ze terug naar Brazilië. Die avond hebben we met zijn drieën gegeten in hetzelfde restaurant als gisteren. Als dank voor het meerijden hebben we Tina getrakteerd.
Ons hotel heeft een zwembad waar meestal niemand is. Het water is aangenaam van temperatuur en aan het eind van de dag kan je er lekker poedelen. De receptie van het hotel blinkt uit in afwezigheid. Meestal is er niemand en de sleutels liggen op de balie voor het grijpen. Een van de gasten is niet helemaal lekker. Een Duitse, zwaar opgemaakt en duidelijk in de war. Ze loopt zenuwachtig rond en tracht het personeel lastig te vallen met triviale vragen (en soms ook de gasten). Wat dit mens hier doet en hoe ze hier überhaupt is gekomen, is me een raadsel. Ogenschijnlijk hoort ze nergens bij. Het hotel is mooi, schoon en functioneel, maar ligt vlak bij een discotheek. Elke nacht van 1 tot 4 hoor je op de achtergrond het bonken van de bassen. Uiterst irritant. Verder heeft het hotel weinig faciliteiten, zoals een restaurant of belangrijker- een bar.
Zondag 7 december Allereerst een bezoek gebracht aan het museum “Museo Antropológico Sebastián Englert”. Een klein maar alleraardigst museum. Vervolgens nog eens dunnetjes de hoogtepunten van Paaseiland bezocht. De “fabriek” van de Moai’s bij Rana Ranaku en het uitzicht bij Orongo over de krater Rano Kao en de kleine eilandjes voor de kust. Na een aantal dagen kregen we een soort regelmaat. De lunch namen we meestal door een Duitse gerund restaurant, waar ze heerlijke cappuccino schenken. Aan het eind van de dag namen we altijd 2 biertjes bij een tent met een nicht met 2 vlechtjes. Het avondeten bij het restaurant met de travestiet, waar je heerlijk kan eten. Als aperitief een Pisco Sour en bij het eten een fles witte Chileense wijn. Op zondag is helaas dit restaurant gesloten, zodat we ergens anders moesten eten. Even verderop een restaurant annex winkel binnengegaan. Achteraf een verkeerde keuze. Bart nam spaghetti en ik kip met salade. De kip heb ik teruggestuurd want die was niet gaar en helemaal bloederig van binnen. Of het dezelfde kip was of een andere weet ik niet, maar wat ik de 2e keer voorgeschoteld kreeg, was niet veel beter. En dan nog die lucht. Vies!
Zaterdag 6 december Bij ons hotel hebben we een auto gehuurd, een Suzuki 4WD. We zijn nu mobiel en kunnen gaan en staan waar we willen. Via de westkant over een onverharde weg reden we naar het noorden. Hier is niet veel te zien, alleen prachtige vergezichten over zee, die hier ontzettend blauw is. Van licht tot donker, maar vooral diep blauw. Een paar kilometer landinwaarts staan 7 Maoi’s op een rij. Verderop bevindt zich de groeve waar de “hoedjes” (topknots) werden uitgehouwen. Aan de noordkust hebben we de laatste rij staande Moai’s bezocht. Deze ligt aan Avaluka strand. We hadden hier ansichtkaarten van gezien, waarbij de ogen van de Moai’s waren beschilderd. Toen wij er waren, was dit niet zo. Het schijnt dat ze dit alleen doen bij speciale gelegenheden. Via de kustweg zijn we langs het zuiden teruggereden. Hierbij ontdekten we iets wat we eerder niet hadden gezien. Bij bijna alle Ahu’s lagen er meerdere (van 2 tot zelfs 8) Moai’s, die daar allemaal op hun gezicht lagen. Volgens de theorie zijn ze door de oorspronkelijke bevolking rond 1774 omgegooid. Het is een bizar gezicht om al deze beelden zo te zien liggen. Rond 19.00 zijn we weer teruggegaan naar de site waar er 15 op een rij staan, met de bedoeling dat de ondergaande zon ze in een mooi rood licht zou zetten. Helaas de zon ging zonder grote kleurverschillen onder.
Maandag 8 december Vandaag vliegen we terug naar Santiago. Allereerst de auto ingeleverd en betaald. Het meisje van het hotel controleerde de auto en maakte een opmerking over een kras langszij, veroorzaakt door een tak. Toch ging ze hier niet verder op in en verscheurde mijn reeds
3
getekende creditcard slip. Ze was ontzettend chagrijnig en had volgens mij een kater. We hebben US$ 60 per dag voor de auto betaald. Verzekeren is niet mogelijk op het eiland, maar gezien het verkeer en de landerigheid niet echt nodig. Met een taxi naar de luchthaven waar we al om 10.00 waren. Het toestel zou om 12.40 vertrekken en moest uit Papeete komen. Bij het inchecken vroegen we om dezelfde plaatsen als op de heenvlucht. Deze waren reeds gereserveerd, maar er was nog plaats in het midden (rij 17) die ook veel beenruimte zou hebben. Bart regelde dit in zijn beste Spaans. Naar later bleek hadden we rij 16 zonder veel beenruimte. Dit was pech hebben, want naast ons was ook nog eens een rustruimte voor het cabinepersoneel. Weinig uitzicht dus. We vertrokken precies op tijd. De bediening was traag en onze stewardess had een parfum dat naar vanille rook. Elke keer als ze langs liep rook je dat. Voor ons zat een jong stel dat meteen na de start de rugleuning naar achteren stelden. Wat heb ik daar toch een hekel aan en waarom zit ik altijd achter dit soort lieden. Na bijna 4½ uur landden we in Santiago. We wilden een taxi nemen en de eerste de beste taxichauffeur vroeg voor het ritje naar ons hotel in het centrum CLP 10.000. Veel te veel voor een trip van een half uur. Bart verwoordde dit en kreeg het voor elkaar bij een andere taxi voor de helft. Ik heb weer alle vertrouwen in het Spaans van Bart. In het hotel (Panamericano) kregen we kamer 1017 en ontmoetten we onze reisleider Michael. Zijn eerste opmerking betrof onze reistassen, die hij nogal groot vond. Voor de binnenlandse vluchten in Argentinië is 15 kg het maximum. Het was al laat (2 uur tijdsverschil met Paaseiland) en we hebben met zijn drieën gegeten in het restaurant van het hotel. Een bescheiden menuutje. Michael doet deze reis voor de eerste keer. Zijn ervaring ligt in Brazilië, het land wat hem na aan het hart ligt. IMHO is hij daar nogal vooringenomen over. Het is vandaag een feestdag - “Maria onbevlekte ontvangenis”- en daardoor erg rustig. De meeste restaurants zijn gesloten.
schaars geklede dames in korte rode strakke rokjes. Overal hangen er spiegels en onder de toonbank is het open. Je kan er alleen staan en de cappuccino is er duur. Het was erg warm en Bart heeft voor de zekerheid bij een drogist nieuwe zonnebrandcrème gekocht. Factor 30! We zijn beide behoorlijk aan het vervellen. Bart had twee sterktes mee. De ene met factor 20, die niet goed meer was (het leek wel ranzige boter) en de andere slechts factor 6. Eigenlijk te laag. De wijk Bella Vista is de yuppenbuurt van Santiago. Een half uur lopen vanaf het centrum. Op een terras hebben we daar geluncht. Bart een stuk gebakken zalm en ik een parilla (een groot stuk geroosterd vlees). Naast ons werden er een heleboel tafels gedekt en na een half uur kwam daar een volledige klas van de lagere school zitten. Tijd om te gaan! Met een kabeltreintje naar de top van een viewpoint. Weinig te doen daar en teruggelopen naar het hotel en even een uiltje geknapt. Die avond gegeten bij een Chinees, wat erg smakelijk was. Koffie gedronken bij een andere vestiging van koffiebar Haïti. Hier droegen ze ultrakorte witte rokjes. Volgens Bart zoekt ieder land de grenzen van het betamelijke. Terug op de kamer nog naar een SFfilm over Mars gekeken.
Woensdag 10 december Saaie dag met een leuke afsluiting. Met een lijnbus naar Temuco. Het landschap is niet bijzonder en het regende nogal. De temperatuur is in Temuco, 500 km ten zuiden van Santiago, een stuk lager (± 15 °C). Vandaag is onze reisleider jarig. Michael is 39 jaar geworden. Met de gehele groep hebben we gegeten in een visrestaurant. Michael trakteerde op Pisco Sour en het eten werd betaald door Baobab, als compensatie voor de gemiste treinreis. Het eten was voortreffelijk en de drank vloeide rijkelijk.
Donderdag 11 december De belangrijkste attractie van Temuco is zijn Mapucho markt. Dat was een grote tegenvaller. Het is een gewone overdekte stadsmarkt met restaurantjes, slagerijen en een paar souvenirstalletjes. We hebben er geen enkele Mapucho indiaan gezien. Bij het treinstation bevindt zich ook een markt. Deze ziet er gezelliger uit en is hoofdzakelijk een groente en fruitmarkt. Het aanbod en de variëteit is enorm. We hebben er een pond kersen gekocht. Twee Mapucho indianen, herkenbaar aan de klederdracht, hebben we er gezien.
Dinsdag 9 december Onze enige dag in Santiago. Als eerste de ansichtkaarten gepost in het hoofdpostkantoor. Daarnaast ligt het Historisch Museum. Leuk museum wat de geschiedenis van Chili vanaf de Spaanse kolonisatie tot en met Allende aardig schetst. Koffie gedronken bij Bar Haïti en dat is iets speciaals. De bediening vindt plaats door
4
Met de bus naar Pucon, 150 km ten zuidoosten van Temuco. We blijven hier 3 nachten en verblijven in Hosteria Ecole. Dit hotel heeft een gezellige entree en ziet er gemoedelijk uit. De kamers hebben geen nummers maar namen van bomen. Onze kamer heet Mañio en bevindt zich op de 1e verdieping. Op de gang is een gemeenschappelijke douche en toilet, die gedeeld moet worden met 5 kamers. Dit lijkt me erg weinig en kan vermoedelijk tot problemen leiden in de ochtend. Dit hotel is primitief en eigenlijk onder de maat. De vulkaan Villarica domineert het gezicht van Pucon. Maar dan moet het wel helder zijn. Het stadje is niet groot en je loopt er in een half uur doorheen. Ik heb nog even mijn email doorgenomen in een internetcafé.
klimmen en ons de volgende dag in te halen in Puerto Montt. Helaas voor hen, maar we vertrokken met zijn allen met een lijnbus. Vanaf Pucon naar Puerto Montt is circa 500 km. De wegen in Chili zijn erg goed. Helaas stopte de bus bij elke grote plaats, wat de reis toch nog lang maakte. Tegen de avond waren we pas in Hosteleria Pacifico in Puerto Montt. Er werd besloten om met zijn allen te gaan eten in visrestaurant Dino. Daar hadden Bart en ik eigenlijk niet zo’n zin in, maar er zou informatie verstrekt worden. Iedereen nam à la carte en in zo’n geval duurt het altijd lang en is er verwarring bij het afrekenen. Het restaurant bood een Pisco Sour aan die veel te zoet was en die Bart en mij een enorme aanval van maagzuur opleverde. Ik bestelde de zalm gevuld met krab en kaassaus en dat was erg lekker. Omdat we allemaal bij elkaar waren, nam Michael van de gelegenheid gebruik om iets te vertellen over de excursies de komende dagen en dat ging niet goed. De logica, volgorde en informatie waren volstrekt onvoldoende. Qua informatieoverdracht is dit de slechtste reisleider die ik ooit heb meegemaakt. Gezien de reacties van sommige anderen, denk ik niet dat ik de enige ben. Vandaag was het de gehele dag bewolkt en heeft het veel geregend. Het wordt tijd dat het weer wat beter wordt.
Vrijdag 12 december Met bijna de gehele groep een trip gemaakt door het nationale park Huerquehue. Het weer was opgeknapt en we konden de vulkaan Villarica in volle glorie zien. De wandeling was middelzwaar en ging heuvelop naar 3 meertjes en aan een van hen, Lago Verde, hebben we geluncht. Het is een prachtig park met o.a. de Monkey-Puzzle tree (Auracaria of slangenden). In een omgevallen boom, die al half verrot was, hebben we grote spinnen gezien. Rond 5 uur waren we weer terug bij de ingang van het park en zijn we naar de termale baden “Termas de Huife” gegaan. Heerlijk. Na afloop hebben we er ook gegeten. Het is de bedoeling, als het weer goed blijft, om morgen de vulkaan te beklimmen. We beginnen dan op 1800 meter (te bereiken met een skilift) en dan met stijgijzers naar de top op 2800 meter te klimmen. Bij een reisburo hebben we schoenen en een winddicht pak gepast. Morgenochtend om 07.00 kunnen we dit ophalen.
Maandag 15 december Excursie naar het eiland Chiloë. Het weer is opgeknapt. Het is droog en half bewolkt. Met een busje via een pont naar het eiland. De gids heette Juan en deed het erg goed. Waar de veerpont vertrekt zagen we zeeleeuwen rondzwemmen. Het eiland Chiloë lijkt op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland. Als eerste bezochten we een klein karakteristiek dorpje vlakbij de haven. Allemaal houten huisjes in de meest vreselijke kleuren. De hoofdplaats van het eiland is Castro en ziet er net zo uit. De kerk is helemaal van hout en erg licht van binnen. Het kindeke Jezus was in de armen van Maria helemaal aangekleed met gebreide kleren. De lunch namen we met zijn allen in restaurant Octavio. Bart nam abalone en ik een zanderige vis.’s Middags naar de stad Acud en daar nog even rondgelopen. In een museum hingen foto’s van de grote aardbeving uit 1960. Deze had een kracht van 9,5 (!) op de schaal van Richter. De vloedgolf (tsunami) die hierdoor ontstond heeft zelfs Paaseiland bereikt en daar aanzienlijke schade veroorzaakt. Familieleden van onze gids
Zaterdag 13 december Vroeg opgestaan en naar buiten gekeken. Het is helemaal grijs. Toch aangekleed en in de lobby het slechte nieuws aangehoord. De klim naar de top van de Villarica gaat niet door. We zijn maar weer naar bed gegaan. Even later begon het ook nog te regenen. Van deze verloren dag hebben we maar een rustdag gemaakt. Veel lezen en slapen.
Zondag 14 december De dag begon wederom met regen. Sommige hadden gehoopt nog naar de top te kunnen
5
zijn er ook bij omgekomen. Terug op de veerpont wachtte ons een verassing. Een vrachtwagen met aanhanger had problemen met de motor en kon er niet vanaf komen. Ze bleven staan en voeren weer mee terug. Het bleek een circuswagen te zijn en in de aanhanger bleken twee leeuwen te zitten. Zielig om ze zo neurotisch te zien rondlopen in hun kooi. We lieten ons afzetten bij de haven van Puerto Montt om in een visrestaurant te gaan eten. We hadden trek in oesters en in kingcrab. Wel het laatste hadden ze niet en de oesters moesten ze halen. We hadden ieder 20 oesters voor CLP 3000 (± € 4). Als hoofdmaaltijd namen we heerlijke vissoep.
slechts met zijn tweeën zaten en prettig bediend werden.
Woensdag 17 december Vroeg op en op weg naar het park Torres de Payne. Een prachtige weg door een desolaat landschap. Condors en guanaco’s zijn er in overvloed. Bij de ingang van het park werden we opgewacht door busjes die ons verder het park inbrachten. De 1e nacht brachten we door in Refugio Torres. Diezelfde middag hebben we een grote wandeling gemaakt in de richting van de Torres. Rechtopstaande rotsen (pieken) die het park zo beroemd maken. We vertrokken in de regen maar al na 10 minuten brak de zon door. We liepen lang een luxe hotel waar Bart nog een fotoboek over de oorspronkelijke bewoners van Patagonië heeft gekocht. Het ging flink bergop en in het dal richting de Torres bij een andere refugio hebben we koffie gedronken. Dit was ongeveer halverwege richting lookout-point. We waren al gewaarschuwd dat dit een zware tocht zou zijn en dat vooral het laatste gedeelte erg steil is. Inmiddels was het weer bewolkt geworden en stak de wind op. We zijn nog een uur verder gelopen, totdat we besloten dat het te gek zou worden. Het stormde en regende inmiddels. We zijn zo snel mogelijk teruggekeerd. Dat duurde nog zeker 2½ uur en drijfnat waren we om ca. 17.00 terug in onze refugio. Het was daar nog redelijk rustig en we konden douchen en de kleren voor de kachel hangen. Na wat biertjes werd het steeds drukker. Nadat onze groep geheel binnen was, konden we gezamenlijk eten. Van te voren konden we al kiezen tussen vegetarisch en niet vegetarisch. De meerderheid had voor het tweede gekozen. Uiteindelijk kregen we allemaal de vegetarische maaltijd, met als hoogtepunt twee meelballen in de vorm van een peer. In de refugio werd het drukker en drukker. Vreselijke muziek en je kon je nergens even rustig terugtrekken. De groep werd onderverdeeld in diverse slaapzalen. Bart en ik in een zaal met drie stapelbedden. De slaapzak die ik gehuurd had, bleek een soort dekbed te zijn die me uitstekend beviel. Ik heb die nacht slecht geslapen. Klapperende deuren en Jacob die ontzettend snurkte. Af en toe stormde het buiten en dan schudde het gehele gebouw. Toppunt was dat midden in de nacht een jongen en een meisje de kamer binnen kwamen met een gaslamp, iedereen wakker maakten en vroegen of we wel onze eigen schoenen bij ons hadden. Dat meisje was namelijk haar bergschoenen kwijt. Ze
Dinsdag 16 december Naar het zuiden! Met LAN-Chile van Puerto Montt naar Punta Arenas gevlogen. De beste plekken zouden de stoelen aan de linkerkant zijn, vanwege het uitzicht op de Andes met zijn meren en gletsjers. Ik had het geluk om aan het raam aan de linkerkant te mogen zitten en het ongeluk dat er niets te zien was. Het was praktisch van het begin tot het eind bewolkt. De landing was wel spectaculair. Het toestel (Airbus A320) moest draaien boven de Straat van Magelhaen en met veel wind en m.i. een te hoge snelheid, landen. Ik dacht even dat hij een doorstart zou maken. Van Punta Arenas naar Puerto Natales is het nog een lange busreis door het Chileense gedeelte van Patagonië. Aan de Straat van Magelhaen ligt een kolonie van Magelhaen pinguïns, die we bezocht hebben. De opzet is te vergelijken met die van Otago in Nieuw-Zeeland, alleen hier zijn er véél meer. Ik schat een kleine 1000. Het was ook het juiste moment, want er waren erg veel jonge pinguïns. Vanaf de kolonie het binnenland in en door een uitgestrekt landschap naar Puerto Natales. Simpel hotel, kamer nr. 1. Na aankomst meteen een briefing gehad over het komende bezoek aan Torres del Payne. Het begint me nu toch wel duidelijk te worden, dat onze reisleider niet geschikt is. Wat een chaos. De vertegenwoordigster, eentje met haar op haar tanden, van het lokale reisburo zat constant in het Spaans met Michael te praten, die dan af en toe wat vertaalde. Erg duidelijk is het allemaal niet, alleen dat het al met al CLP 80.000 per persoon gaat kosten. Uiteindelijk zijn Bart en ik gevlucht en hebben ieder nog CLP 100.000 gepind. Bij de haven een leuk restaurant gevonden, waar we
6
beschenen iedereen en keken ongegeneerd overal rond. Het waren Nederlanders.
pad en hebben zich afgevraagd waar we waren. Uitslapen was wel het laatste waar ze aan dachten. Eigenlijk waren we te laat voor het ontbijt, maar we kregen toch nog thee en zelfs een bord pap. Michael was er ook en dramde net zo lang door bij Bart, dat er toch nog een ontbijt werd geserveerd. Bart wilde eigenlijk het personeel van de refugio niet meer lastig vallen. Onder een donkere hemel liepen we richting Valle France. Na een paar uur kwamen we een aantal groepsleden tegen en gezamenlijk besloten we terug te lopen. Het laatste stuk liepen we door de regen. Niet bevorderlijk voor mijn verkoudheid. De Otrivin begint al aardig op te raken. De planning was om de boot van 18.30 te nemen, wat inhield dat we een aantal uren moesten wachten in de refugio. Met een aantal groepsleden, Ruud, Casper en ik, hebben we daar scrabble gespeeld. De Spaanse versie met o.a. de letters “ll”, “ñ”. Later deed Michael ook nog mee. Mijn woord rallen wordt nog steeds gewantrouwd door Casper. Na de boot volgde nog een busreis die ons rechtstreeks naar Puerto Natales bracht. Dit was een prachtige rit met mooi zonlicht en weidse panorama’s. Tegen 22.00 waren we bij hetzelfde hotel als 3 dagen geleden. We kregen dezelfde kamers. Snel naar ons restaurant gelopen van de vorige keer. Gelukkig was het nog open en werden we herkend. Onze serveerster had nu een kerstmuts op. Ik hoefde slechts mijn hand op te steken en ze begreep dat we een Pisco Sour wilden. Inmiddels zijn we door onze Chileense Peso’s heen en ik heb met mijn creditcard betaald.
Donderdag 18 december Het weer ziet er redelijk uit, althans het is droog. We zijn niet meer van plan om in de regen te lopen. De helft van de groep nam de lange wandeling naar de 2e refugio verder weg in het park. Wij namen een busje en later een boot die ons rechtstreeks daar naar toe bracht. Onze reisleider zat bij de 1e groep en had de voucher voor de 2e refugio aan Bart gegeven. Onze reisleider is namelijk vakantie aan het vieren. Als vervangend reisleider deed Bart het niet slecht en dat was de algemene mening. Hij vroeg om tenten en slaapzakken, maar dat kon nog niet geregeld worden. Wel kregen we het bericht dat we die nacht met zijn drieën in een tent zouden moeten slapen. Commotie alom en de reisleider is er niet om dit te regelen! De wandeling naar Lago Grey was erg mooi. We zijn gestopt bij het 1e viewpoint op de gletsjer. Voor het eerst ook ijsbergen gezien. Het dreigde weer te gaan regenen, maar het bleef droog. Terug in de refugio onze reisleider weer ontmoet en wat blijkt er zijn te weinig tenten, maar er komen er nog vijf. Die moeten nog met de laatste boot komen. Met deze extra tenten is het wel mogelijk met zijn tweeën in een tent te slapen. Bart en ik hebben alvast een lege tent uitgezocht en ingericht. In de refugio bier en wijn gedronken. De wijn gaat hier als pakken melk over de toonbank. Net als bij de vorige refugio was het hier verschrikkelijk druk en werd er ook hier vreselijke muziek gedraaid (o.a. Alison Moyet). Met het eten ging het wederom mis. Onze groep moest in 2 gedeeltes eten. De 1e kreeg een volledige maaltijd (soep, vlees, toetje). Voor de 2e groep, waar ik in zat, was er niets meer over. De keuken moest voor ons iets improviseren. Als genoegdoening kregen we van de eigenaar een Pisco Sour. Om 22.00 kregen we dan eindelijk ons eten. Dezelfde soep en toetje, maar als hoofdmaaltijd spaghetti met een champignonsaus. Bart was inmiddels al naar bed gegaan. Tegen elven liep ik door de regen naar onze tent om daar “heerlijk” te gaan slapen op een matje van 6 mm dik.
Zaterdag 20 december Eindelijk eens wat later vertrokken. Om 10 uur vertrok de bus om ons naar El Calafate in Argentinië te brengen. De grens ligt ergens midden op de vlakte met hier en daar zelfs een mijnenveld. De formaliteiten verliepen vlot en soepel. We zijn nu in Argentinië! In El Calafate zouden we van bus wisselen en met een lokale bus naar El Chalten rijden. Dat vertrek stond gepland om 18.00 en die rit duurt ruim 4 uur! In El Calafate hebben we dus maar 4 uur om naar de bank te gaan, inkopen te doen voor de lunch van morgen, te eten (vanwege de late aankomst in El Chalten) en last but not least het e.e.a. te regelen voor de excursies voor de komende dagen. Bij de bushalte hoorden we dat we de bus van 17.00 konden nemen. Dat scheelt een uur. Dit betekent wel dat we nog maar 3 uur hebben om alles te regelen. De lokale reisagent nam ons
Vrijdag 19 december Slecht geslapen en veel wakker geweest. Het heeft flink geregend en we hadden het allebei koud, vooral onze voeten. Het had geen zin om vroeg op te staan met die regen. We hebben “uitgeslapen” tot 09.00. De anderen waren al op
7
mee naar een restaurant, waar we op de 1e verdieping (op een soort vide) plaats konden nemen. De agent zou ons aldaar alles vertellen over de excursies. Bart en ik vreesden het ergste. We konden daar eten en drinken bestellen. Bart had een bank ontdekt en daar zijn we eerst naar toe gegaan. We hebben elk ARS 700 (± €200) gepind. Bij terugkomst was de briefing nog niet begonnen. Toen de agent eenmaal begon (in het Engels) moet ik wel zeggen dat hij het duidelijk en logisch vertelde. Daar kan Michael nog een voorbeeld aan nemen. Alleen het duurde nogal lang en we werden gestoord door de muziek uit de bar beneden en door het eten en drinken wat werd gebracht. Het gaat om 3 excursies. De 1e morgen naar de gletsjer Vidmar bij El Chalten. Deze kost ARS 170 en mag in US$ betaald worden. De andere twee kunnen alleen in US$ betaald worden. Hierover ontstond grote verwarring en Michael greep niet afdoende in. De 2e excursie is die naar de Upsala gletsjer. Deze is erg duur (US$ 100) maar erg luxe, met o.a. gratis drankjes en vervoer naar het uitkijkpunt op de gletsjer m.b.v. 4WD’s. Dit laatste werd door de agent als zijnde het mooiste aanbevolen. Andere mogelijkheden zijn een tocht te paard of een Patagonische barbecue bij een waterval. De 3e en laatste excursie is die naar de bekendste gletsjer, de Perito Moreno. Details over deze laatste heb ik niet kunnen onthouden (of verstaan). De chaos was weer helemaal terug en Bart en ik wilden zo snel mogelijk weg om boodschappen te doen en te eten. Uiteindelijk hebben we US$ 100 (+ARS 20 voor de entree van het park) betaald voor de excursie naar de Upsala gletsjer. De overige excursies worden later betaald. Toen we eindelijk klaar waren en weg wilden, bleek er maar weinig tijd over te zijn om de bus van 17.00 te halen. Geen probleem volgens de reisagent en hij belde het busstation en regelde dat de bus een half uur later zou vertrekken. In de supermarkt eten en drinken gekocht voor wel 2 lunches. O.a. pinda’s, repen, kaas en worst. In een restaurant onze 1e parilla gegeten. Een mixed parilla met lam (heerlijk!), kip, rundvlees en diverse worstjes (o.a. bloedworst). Erg smakelijk met natuurlijk een fles rode Argentijnse wijn. Om 17.15 waren we weer bij het busstation. De bus stond er al maar vertrok niet om 17.30 en ook niet om 18.00. Uiteindelijk vertrokken we om 18.10, met gewoon de reguliere bus van 18.00. De zogenaamde eerdere bus van 17.00 en het uitstel naar 17.30 is allemaal onzin en volgens mij het verzinsel van de reisagent. In de
bus zat ook een groep Israëlische jongeren die de stoelen meteen in de uiterste slaapstand zetten (de nederzettingen stand). Wat een aso’s en nog herrie maken ook. De rit naar El Chalten gaat door een desolaat landschap met halverwege een stop bij een “wegrestaurant”. Hier kan je enige versnaperingen kopen. In hun assortiment hebben ze o.a. oude jenever van Bols! Als curiositeit loopt er een zeer oude man rond met een diepgegroefd gezicht en verder hebben ze een jonge guanaco die niet bang is voor mensen. De vacht van het jonge dier is erg zacht. Tegen 22.30 kwamen we eindelijk in El Chalten aan. De Fitzroy Inn is een goed hotel. In feite het beste wat we na Santiago tot nu toe hebben gehad.
Zondag 21 december De excursie naar de Vidmar gletsjer. Eerst met de boot er langs en daarna erop. We kregen allemaal stijgijzers om onze schoenen en met behulp hiervan kan je gemakkelijk over het ijs lopen. Een bijzondere ervaring. De gids hakte wat ijs los en gebruikte dit om in een glas te doen met Tia Maria. Naast de gletsjer bevindt zich een tunnel waar je je onder de gletsjer begeeft. Ongelooflijk, een plafond van ijs met een diepblauwe kleur. Voor mij een van de hoogtepunten van de reis. Op de weg terug naar het hotel, schoot Michael nog even uit zijn slof. Hij was het gezeur over de fotostops even zat. We waren redelijk op tijd terug in het hotel en daar hebben we Monopolie gespeeld. Casper heeft een reisversie bij zich. Samen met Casper, Ruud, Bart en ik hebben we gespeeld. Met wat geluk heeft Casper gewonnen. Die avond hebben we met wat anderen gegeten bij een Italiaan, annex Internetcafé. Na afloop van het diner heb ik hier nog even mijn email gelezen. De groep bestaat uit 20 deelnemers en is een van de rustigste die ik ooit heb meegemaakt. Waarschijnlijk omdat er relatief veel Groningers bijzitten. Er zijn 3 stellen, o.a. Ute en Robert uit Noord-Beemster en een aantal vriendenparen zoals Eveline en Caroline uit Brussel. Langzamerhand beginnen Bart en ik steeds meer op te trekken met Casper en Ruud. Casper doet in grondstoffen voor brood en Ruud is freelance fotograaf. Verder is er ook nog Ellie, een directiesecretaresse en altijd haantje de voorste. Zij heeft voorgesteld om Baobab te emailen i.v.m. de slechte werkwijze van onze reisleider!
8
wandelen (3 uur heen, 3 uur terug) naar het viewpoint op de gletsjer. Dit was natuurlijk tegen de afspraak. De tocht met de 4WD’s schijnt al 2 maanden niet meer plaats te vinden. De meerderheid van de groep, inclusief Bart en ik, is er zeker van dat dit niet aan ons verteld is. Wij zijn er van overtuigd dat de reisagent deze tocht met 4WD’s heeft gemeld en zelfs heeft aanbevolen. Ik voelde me behoorlijk pissed-off en belazerd en wil een deel van het geld terug hebben. Laat Michael dit maar uitzoeken. De excursie van gisteren is nog niet betaald en ik ben ook niet van plan dit vooralsnog te doen. Jan, een van de alleenstaande reizigers, wilde paard rijden. Dit was een van de drie mogelijkheden, alleen er was geen paard. Nou, dan zal dat van die gratis drankjes ook wel niet waar zijn, hetgeen later het geval bleek te zijn. Alleen koffie, thee en frisdrank werden onbeperkt verstrekt. We moesten nu kiezen wat we wilden doen. Of de lange wandeling naar het viewpoint (met lunchbox) of een korte wandeling naar een waterval waar een barbecue zou worden geserveerd. Bart en ik kozen voor de lange wandeling. Dit deed ongeveer de helft van de groep. We werden ergens op een strand afgezet. Volgens de gidsen is de wandeling niet zo zwaar. Ook dit klopte niet. Het was behoorlijk bergop, maar ik liep op pure agressie. In record tempo liepen we naar het viewpoint. Op het laatste stuk liepen we in de regen en met tegenwind met de kracht van een orkaan. Ongelooflijk wat een wind. Op het viewpoint heb je een prachtig uitzicht op het ijsveld en de diverse gletsjers. Op enige afstand bevindt zich een shelter waar we hebben geluncht. De gidsen maakten heet water en met een zakje van Knorr uit de lunchbox, hadden we onze cup-a-soup. Een van de gidsen was die dag jarig en er werden 2 flessen champagne ontkurkt. Later hoorden we dat bij de barbecue ook iemand van de gidsen jarig was. Ik vermoed dat dit elke dag het geval is. De weg terug was makkelijk. Wind in de rug en bergafwaarts. Aan het strand weer ingescheept en 2 uur later waren we terug in het hotel. Wij zijn benieuwd wat Michael zal regelen bij de reisagent. US$ 100 is wel erg veel voor deze excursie. Na aankomst in het hotel zijn we meteen vertrokken om te gaan eten. We kwamen uit in restaurant Mi Viejo, waar we echt heerlijk hebben gegeten. Vooraf pickled hare en als hoofdmaaltijd lam, de lekkerste die ik ooit heb gegeten.
Maandag 22 december Geen excursie vandaag, maar een wandeling naar de Cerro Fitzroy. Volgens de boeken een van de mooiste wandelingen. De Argentijnse versie van Torres del Payne. Samen met Ruud en Casper hebben we ca. 5 uur gelopen. Drie uur heen en twee uur terug. Inderdaad een hele mooie tocht. Ik loop al een paar dagen met een opgezette rechterhand. Waarschijnlijk het gevolg van een allergische reactie door een insectenbeet of plant, opgelopen in Torres del Payne. De diagnose van de dokter in El Chalten was navenant. Ik kreeg pillen en zalf en het advies dat indien er binnen 3 dagen geen verbetering is, ik opnieuw een dokter moet consulteren. De kosten van het consult (ARS 15) hoefde ik niet te betalen, maar ik kreeg wel de hint op de aanwezigheid van een collectebus, t.b.v. het medisch centrum. Het bedrag heb ik hierin gedeponeerd. De medicijnen heb ik gekocht bij de pharmacia (ARS 36). De combinatie van pillen en zalf had meteen effect. Na een paar uur was er al een aanzienlijke verbetering. Die avond namen we de bus terug naar El Calafate. We zouden om 18.00 vertrekken en om 22.00 arriveren. Te laat om nog te dineren. Met zijn vijven al om 16.30 in een restaurant gegeten. Het duurde nogal lang. Zodra het eten geserveerd werd, moesten we razend snel eten. Die vervelende Israëliërs gingen toevallig ook mee terug. Wij zaten voor in de bus, zij achter in. Wat maken die gasten toch een herrie. De bus kraakte in al zijn voegen. Regelmatig werd er gestopt en werd er iets onduidelijks gedaan in het bagageruim. Net als op de heenweg werd er gestopt bij het wegrestaurant met de jonge guanaco. Elly, de directiesecretaresse en behept met een akelige hoest, en ik namen een oude jenever. Tegen elven arriveerden we in El Chalten en bij ons verblijf hotel Shilling. Het hotel ziet er gezellig uit en de kamers zijn goed.
Dinsdag 23 december Zes uur op en kwart voor zeven opgehaald voor de “luxe” excursie naar de Upsala gletsjer. Met een busje naar de haven waar de boot al klaar lag. De tocht naar de gletsjer duurt 2 uur. Deze gletsjer breekt af en toe in grote stukken af, wat leidt tot een grote hoeveelheid grote ijsbergen. Prachtig gezicht met op de achtergrond de gletsjer die als een muur van ijs 60 meter hoog boven het water uitstijgt. Vele gingen naar buiten en door de wind en golven werden ze drijfnat. Inmiddels kregen we te horen dat de trip met de 4WD’s niet doorgaat en dat we 6 uur moeten
9
problemen ingenomen. Later bleek dat het toestel (MD88) half leeg was. De vlucht stond gepland om 12.13 (!) en om 12.10 vlogen we al. Een prachtige vlucht van slechts 3 kwartier. Vooral de landing op Ushaia, een kunstmatige luchthaven aangelegd in het Beagle kanaal, was indrukwekkend. Het weer is relatief erg goed. De stad Ushaia, de zuidelijkste ter wereld, is een echte stad. Ik had een dorpje à la El Calafate verwacht. Kamer 23 in Hosteria Alakaluf heeft een uitzicht op de haven, waar op die dag de ss. Amsterdam van de HAL lag aangemeerd. Om 15.00 begon onze 3 uur durende excursie over het Beagle kanaal. Deze kostte US$ 22 en de wijn was inclusief! Prachtige tocht over dit toch wel historische kanaal. Vlak langs diverse eilandjes met o.a. zeeleeuwen en duizenden keizeraalscholvers. De zeegang was af en toe heftig en dan was het beter niet op het dek te staan. Je werd dan helemaal nat. Op een eiland mochten we wandelen. De oorspronkelijke indianen (Yamana’s) hebben daar praktisch naakt gewoond. Het is eerste Kerstdag en sommige restaurants zijn volledig gereserveerd. In een wat populair restaurant toch nog goed gegeten. Ik nam kingcrab als voorgerecht en (nogal vreemd) een pizza als hoofdgerecht. Moet kunnen. Alles werd weggespoeld met een chablis van Argentijnse bodem. Met de gezondheid van de groep gaat het niet zo goed. Elly kucht nog steeds, Casper heeft koorts, de helft is verkouden en Henny moet naar het ziekenhuis om foto’s te laten nemen. Later bleek dit mee te vallen.
Woensdag 24 december Vandaag de excursie naar de mooiste en beroemdste gletsjer van het nationale park “Los Glaciares”: de Perito Moreno. Met een busje over een onverharde weg, waar we vele vogels zagen. Rond lunchtijd gingen we op een boot, waarop we bijna de enigen waren. De boot bracht ons tot op 300 meter van de gletsjer. Ook deze is 60 meter hoog en beweegt elke dag ca. 2 meter voorwaarts, met als gevolg dat hij permanent in “kleine” stukken afbreekt. Dit gaat met een enorm geweld gepaard en het bijbehorende geluid is als de donder bij onweer. Het geluk was met ons, want het was prachtig weer. Op de boot hebben we een whisky met gletsjerijs genomen. Dit ijs sparkled niet, het is massief, er zitten geen luchtbelletjes in en het is gemiddeld 3000 jaar oud. Na de boottocht konden we nog 3 uur lang op de balkons vertoeven, waar je een prachtig uitzicht op de gletsjer hebt. Het is hierbij de sport om te wachten op het naar beneden komen van het liefst zo groot mogelijke stukken ijs. Hierbij hadden we weer geluk, want op een gegeven moment kwam er een hele “toren” naar beneden, die een enorme golf veroorzaakte in het water. Als het goed is heeft Bart dit fenomeen opgenomen. Tegen de avond waren we weer terug in El Calafate. Bij de bank weer geld gepind (ARS 400) en 2 pinguïn beeldjes gekocht voor Nienke en Jesse. Alle wisselkantoren zijn dicht en ik zit nog steeds met CLP 4000. We hebben het stadje verder verkend en om 19.30, samen met Casper en Ruud, wederom gegeten in Mi Viejo. Het is nu Kerstavond en de meeste winkels zijn dicht. De restaurants die open zijn, zijn dit alleen voor mensen die gereserveerd hebben. Wij mochten er wel eten, maar dan wel voor 21.30 verdwenen zijn. Geen probleem. Het eten was weer erg lekker. I.p.v. pickled hare hadden we nu iets van gebakken kaas. We lagen al vroeg in bed (± 22.00). De Argentijnen hebben Nieuwjaar en Kerst verwisseld. Om middernacht was er vuurwerk!
Vrijdag 26 december Wandeling door het nationale park van Tierra del Fuego. Mooie tocht langs de kust en later wat saai door een zompig bos. Onderweg een prachtige specht gezien. Het mannetje van de soort Magelhaense specht met een felrode kop en kuif. Die avond weer met Ruud en Casper gegeten. Als hoofdgerecht nu kingcrab met roquefortsaus. Héérlijk. Bart is inmiddels nogal ziek geworden. Hoesten, keelpijn en zelfs koorts.
Donderdag 25 december Naar Tierra del Fuego of te wel Vuurland. Vandaag vliegen we van El Calafate naar Ushaia met een binnenlandse vlucht van Aerolineas Argentinas. De restrictie bij binnenlandse vluchten in Argentinië is dat het gewicht van de bagage maximaal 15 kg mag bedragen. Als gevolg hiervan zie je iedereen met enorm veel handbagage lopen. Op de luchthaven werden we als groep ingecheckt en de bagage werd zonder
Zaterdag 27 december Bart blijft in bed. Samen met Ruud naar het museum geweest die is gehuisvest in een voormalige gevangenis. Dit is zeker de moeite waard. Het gaat niet alleen over de geschiedenis van de gevangenis, maar ook over de ontdekkingsreizen die in deze regio zijn geweest
10
(o.a. Magelhaen, Schouten en Darwin) en over Antartica. In de haven is het een komen en gaan van cruiseschepen. Na de Amsterdam kwam de Europa (thuishaven Nassau, Bahama’s). Opeens was Ushuaia vergeven van de toeristen met blauwe jasjes met de naam van het schip op de borst. Vanmorgen zagen we de ss Bremen, die we ook op Paaseiland hebben gezien. Natuurlijk liggen er ook kleinere cruise-schepen, die elke 14 dagen op en neer naar Antartica varen. We hebben nog folders gehaald over een eventuele cruise daar naar toe. Na het bezoek aan het museum, alwaar we Bart ook nog even ontmoetten, hebben Ruud en ik nog even een internetcafé bezocht. Daarna met Casper, Ruud en Michael een paar uurtjes monopolie gespeeld. Ik stond er goed voor, toen we besloten te stoppen. Om 16.00 zijn we gaan eten in een parilla. Voor ARS 19 onbeperkt vlees en salade eten. Na afloop was ik aardig vol. Laat in de middag naar de luchthaven en ingecheckt voor de vlucht naar Trelew. De 15 kg limiet werd ook hier niet gecontroleerd. Het toestel, wederom een MD88, was niet vol. Bart en ik zaten nogal krap voor een rij met kinderen die constant aan je stoel zaten te rommelen. Kunnen die ouders daar niet eens iets aan doen? Het was nog net licht toen we rond 21.30 landden in Trelew. Het is dan nog een uur rijden met de bus naar Puerto Madryn. In hotel Petit – de naam doet de grootte van de kamers eer aan – kregen we kamer nr. 7.
veel theehuizen en in een ervan hebben we thee gedronken. Bart is te ziek om nog te gaan eten. Samen met Ruud en Casper hebben we gegeten in restaurant Taska Beltza, gerund door van oorsprong geëmigreerde Basken. Als voorafje namen we een tappenade met van alles en nog wat. Hoofdzakelijk seafood met o.a. mosselen. Daarna als hoofdgerecht lasagna. Na afloop zei Casper dat dit de 1e keer was deze vakantie dat hij lekker had gegeten!? Ach, iedereen wil wel eens interessant doen.
Maandag 29 december Excursie naar Peninsula Valdez. Ook weer een dag met lange ritten over onverharde wegen. Dit is de dag dat ik ziek begin te worden. Naarmate de dag vorderde werd ik steeds zieker. Vooral hoofdpijn en een lamlendig gevoel. Als ik dit van te voren geweten had, was ik niet meegegaan. Dat ik ziek ben geworden is niet zo verwonderlijk met zieke Bart als kamergenoot. De excursie begon bij Punta Delgado waar de zeeolifanten op het strand liggen. Hier lagen alleen de vrouwtjes. De mannetjes, met hun karakteristieke slurf, zijn vertrokken. De wijfjes liggen daar om te vervellen. Bij Punta Norte ligt een kolonie zeeleeuwen. Hier was het een activiteit van jewelste. De beren vechten om de vrouwtjes en de kleintjes dreigen hierdoor verdrukt te worden. Hier en daar lag er een dode. Het meest spectaculair is wanneer een orka het strand op zwemt om zo’n kleintje te pakken. Helaas, die dag waren er geen orka’s. Tijdens de rit terug stak er een guanaco over die met een grote klap de zijkant van het busje raakte. Volgens degenen die achterin zaten, liep het beest nog en vluchtte het veld in. Na terugkomst meteen naar bed gegaan. Nog even geprobeerd een grotere kamer te bemachtigen, maar alles is vol.
Zondag 28 december Excursie naar Punta Tombo. Een paar uur rijden vanaf Puerto Madryn ligt over een niet geasfalteerde weg de pinguïn kolonie Punta Tumbo. Er leven hier duizenden Magelhaen pinguïns, volgens sommige wel een miljoen. Het is een indrukwekkend gezicht. Nog mooier dan de vorige bij Punta Arenas. Het tijdstip is ideaal, want de pinguïns hebben jongen. Het is een permanente colonne van en naar zee en je kan ze tot op een meter benaderen. Bart is nog steeds erg ziek, maar is toch mee gegaan. Verstandig!? Na dit bezoek zijn we richting Gaiman gereden. Een enclave van uit Wales geëmigreerde kolonisten. We bezochten een boerderij waar we frambozen, aardbeien en kersen konden kopen. Ikzelf kocht een doos frambozen voor maar ARS 2. Nog nooit zoveel frambozen in één keer gegeten. Het bezoek aan de velden was geen succes. Wel voor de muggen. In het stadje zijn
Dinsdag 30 december Na een rustige nacht, waarin ik volgens mij koorts heb gehad, volgde een lange vervelende dag. Volgens schema zouden we die ochtend naar Buenos Aires vliegen. Om onduidelijke redenen is dit verdaagd naar de avond. Is dit een fout van Baobab of van de lokale reisagent? In ieder geval heel vervelend, want het scheelt ons een halve dag in Buenos Aires en in Puerto Madryn is niets te doen. Bart heeft nog getracht een boekhandel te vinden, maar slaagde daar niet
11
in. Volgens Bart is een stad zonder boekhandel geen stad. Wederom vertrokken we precies op tijd (19.40) met een Boeing 737/200 richting Buenos Aires. De start en klim waren nogal heftig, maar niets vergeleken met de landing. Er was onweer in de buurt van de hoofdstad en de landing ging gepaard met veel geweld. Een van de ruigste landingen die ik ooit heb meegemaakt. Die van Swissair op Zürich met een MD11 vanuit Beijing in 2001 was nog erger. Bij het uitstappen stak ik mijn duim op naar de piloot en zei “good landing”, waarop hij moest lachen. Ik had niet de indruk dat hij zelf het een moeilijke landing heeft gevonden. Ons hotel in Buenos Aires, Nogaro, ligt prachtig in het centrum vlakbij het Plaza de Mayo. Het heeft vier sterren, wat m.i. nogal overgeklassificeerd is. Desalniettemin, eindelijk weer eens een goed hotel. Michael, onze reisleider, kwam nog met een “nieuwtje”. Hij heeft bericht gehad van Baobab, dat hij na deze reis er geen beroep meer op hem gedaan zal worden. M.a.w. hij heeft de zak gehad. Contractueel zou hij na deze reis, deze reis nog een keer doen. De reden volgens hem is de agent in Puerto Natales. Dat was die dame met haar op haar tanden die volgens Michael dat gedoe met die tenten in Torres del Payne bijna heeft doen mislopen. Zij schijnt hierover Baobab geïnformeerd te hebben, dat Michael dit niet goed gedaan heeft. Of zou er toch iemand uit onze groep Baobab geïnformeerd hebben? Het is een vreemde zaak en Michael zal Baobab proberen zich aan het contract te houden.
de ARS 20 en 25 peso’s (6 á 7 €). Ik heb de nieuwste van Enigma en de soundtrack van ROTK gekocht. Bart en ik hebben oudejaarsavond gevierd in een restaurant inclusief show. Dat kostte US$ 100 per persoon. Dat is veel, maar de show was van topkwaliteit. Eten en drinken hoorden erbij. Hoofdmoot van de show was de tango. Prachtig, ik heb nog nooit zoveel “kruisen” gezien. Verder was er een band met 7 oude knarren, die wel leken op de Bueno Vista Social Club uit Havana. Drie leden speelden de bandolero. Hun enthousiasme brachten ze over op het publiek. Een half uur voor middernacht stopte de show en werden er hoedjes, slingers en fluitjes uitgedeeld! Voor mij het breekpunt. De champagne werd ingeschonken, maar je moest zelf maar bepalen wanneer het 00.00 was. Een half uur daarna zijn we lopend teruggekeerd naar het hotel. Het was verassend stil op straat. Zelfs op het Plaza de Mayo was bijna niemand. In het hotel hebben we nog een afzakkertje genomen. De bar was nog open. Bij de show hoorde ook het vervoer van en naar het hotel. Dat het zo dicht bij was wisten we aanvankelijk niet. In het busje, welke ons rond 20.30 naar het feest bracht, zat een oud verschrompeld Braziliaans vrouwtje die meteen door had dat we Nederlanders waren. Ze nam ons meteen in beslag en vroeg of we het vervelend zouden vinden om samen met haar aan tafel te zitten. Tsja, dan zeg je niet meteen nee. Ze legde uit waarom het slecht gaat met Brazilië. Dat komt door de negers. Die hebben AIDS gebracht omdat ze het met apen doen! De toon was gezet. Bart en ik keken elkaar aan en we dachten hetzelfde. Moeten we hier de hele avond mee doorbrengen. We werden gered door de organisatie. We kregen een andere tafel dan zij. Hoewel ze het nog wel probeerde te veranderen, maakten wij geen aanstalten om haar te helpen. Dat nam ze ons later nog kwalijk. Wat een mens. Wij zaten uiteindelijk aan tafel tegenover een vader en zoon uit Equador. Naast ons zat een echtpaar uit Noorwegen en daarnaast een echtpaar uit Colombia. Het publiek kwam merendeels uit Latijns-Amerika. Argentinië is een goedkoop land om Nieuwjaar te vieren. De rest van de groep is naar een restaurant gegaan zonder show. Alleen eten en drinken. Dat heeft Michael diezelfde middag nog geregeld. Toen we die avond op ons vervoer wachtten, stelde hij nog voor om ook met de groep mee te gaan. Hij dacht dat dit gezelliger voor ons zou zijn. Vreemd, want hoe moet hij dan onze boeking annuleren, die we nog moeten betalen.
Woensdag 31 december Oudejaarsdag. De citytour duurde 3½ uur en was de moeite waard. De belangrijkste wijken, zoals Recoleta, Palermo, Thelma en Boca, hebben we bezocht. Hoogtepunten waren o.a. de begraafplaats van Recoleta met de tombe van Evita en een kleurige, doch toeristische straat in Boca. Het is nog steeds onze bedoeling de Return of the King morgen te gaan zien. Geld voor de kaartjes hebben we al. Overal hangen affiches maar als je er goed op kijkt is de première in Argentinië pas op Nieuwjaarsdag. Dat kan een probleem worden. Een van de mooiste boekhandels bevindt zich in Buenos Aires. In een voormalig theater, à la de Kleine Komedie, is een boekenzaak en CDwinkel gevestigd. Werkelijk prachtig en dat niet alleen, de CD’s zijn hier erg goedkoop. Tussen
12
Het busje dat ons zou ophalen was te laat en ik dacht dat hij ons aanbood dat indien we niet opgehaald zouden worden (de voucher was erg onduidelijk) we toch nog oud en nieuw kunnen vieren. Uiteindelijk kozen Bart en ik er voor om toch naar de geplande show te gaan.
in Torres del Payne, zo nu en dan de gezondheid en last but not least, de reisleider!
Donderdag 2 januari Nieuwjaarsdag. Uitgeslapen tot 11.00. Bart ging naar de wijk Boca en ik naar de Metro bioscoop vlakbij de obelisk. Het werd me al snel duidelijk dat ik die dag de ROTK niet zal kunnen zien. Teruglopen naar het hotel kwam ik langs nog 3 bioscopen, die met grote letters de film aankondigden. Overal stonden lange rijen mensen op straat, wachtend op het begin van de kaartjesverkoop. Die avond ging de rest van de groep naar de show die wij gisteravond hebben gezien. Zij betalen daar nu US$ 30 voor. Wij wilden het nog wel eens zien, maar losse tickets kostten US$ 50. Dan maar niet. Wij liepen naar de kade en hebben gedineerd in een luxueus restaurant en hebben daar Japans gegeten. Heerlijk!
Vrijdag 3 januari De terugreis was lang en saai. Met een bijna nieuwe (2 weken oud) Airbus A340/600 vlogen we in 13 uur en 45 minuten van Buenos Aires naar Frankfurt. Het toestel had nog veel Kinderkrankheiten, zoals de purser het opmerkte. Opmerkelijk zijn de toiletten. Die bevinden zich beneden met tevens een rustruimte voor het cabinepersoneel.
Zaterdag 4 januari Volgens schema geland. Grote delen van Frankrijk en Duitsland zijn wit van de sneeuw. Na drie wachten volgde de laatste vlucht met een Airbus A320 naar Amsterdam. Op Schiphol duurde het wat lang met de bagage. Voor vertrek heeft Bart nog een fles rum gekregen van Michael voor zijn hulp in Torres del Payne. Deze fles heeft Bart nog snel in zijn reistas gestopt. Helaas, tijdens de vlucht is er toch iets mis gegaan. Zijn hele tas zat onder de rum. Rond 16.00 was ik weer thuis in Heerhugowaard na een vakantie met ups en downs. Kort samengevat: de ups waren Paaseiland, de gletsjers, Vuurland en Buenos Aires. De downs: Chili tussen Santiago en Puerto Montt, het weer
13
