dikke darm onderzoek met een videocapsule

dikke darm onderzoek met een videocapsule www.mca.nl/endoscopie

Colofon Redactie: Opmaak: Oplage: Druk: Artikelnummer:

afdeling endoscopie afdeling marketing & communicatie beeldgroep MCA 50/1e druk/2010 Ricoh 141329

Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar tel. (072) 548 44 44 fax. (072) 548 20 58 www.mca.nl

Diabetes mellitus Als u diabetes mellitus (suikerziekte) heeft, gelden speciale richtlijnen om uw darmen schoon te krijgen. Dit kunnen zijn: • r ichtlijnen voor patiënten met diabetes mellitus die insuline spuiten. • r ichtlijnen voor patiënten met diabetes mellitus die tabletten gebruiken. • r ichtlijnen voor patiënten met diabetes mellitus die  insuline spuiten en tabletten gebruiken. U krijgt deze richtlijnen mee van de voorlichtingsverpleegkundige of zij stuurt u de richtlijnen toe.

9

inhoud

Waarom deze brochure?

1

Wat is een videocapsule endoscopie voor de dikke darm?

2

Waarom dit onderzoek?

3

Uw voorbereidingen

4

Dieet en laxeren

5

Uw onderzoek

6

Na het onderzoek

7

Complicaties

8

Uitslag

9

Uw vragen

8

10

1

waarom deze brochure?

na het onderzoek

Van uw specialist heeft u gehoord dat u een onderzoek van de dikke darm met een videocapsule nodig heeft. Dit onderzoek heet een videocapsule endoscopie en gebeurt op de endoscopie afdeling in het Medisch centrum Alkmaar. In deze brochure leest u over uw voorbereiding, het onderzoek en de nazorg. Ook krijgt u een recept voor laxeermiddelen. U kunt deze middelen enkele dagen voor uw onderzoek ophalen bij uw apotheek. Eventueel sturen we het recept naar u toe.

De endoscopieverpleegkundige zal de apparatuur aan het einde van de capsule-endoscopie weer van u overnemen. De datarecorder slaat de beelden van uw onderzoek op.

Leest u deze informatie thuis rustig door.

wat is een videocapsule endoscopie voor de dikke darm? Bij een videocapsule endoscopie slikt u een kleine capsule door ter grootte van een antibioticapil. In deze capsule zit een cameraatje. De capsule beweegt zich op natuurlijke wijze door uw spijsverteringskanaal en maakt opnames van uw dikke darm. De beelden worden vanuit de capsule verzonden naar sensoren die op uw buik worden geplakt.

waarom dit onderzoek?

Met dit onderzoek komen we meer te weten over mogelijke afwijkingen in uw dikke darm.

uw voorbereidingen Wanneer kunt u dit onderzoek niet ondergaan? Er zijn belangrijke redenen waarom u dit onderzoek niet kunt ondergaan. Wilt u daarom uw verwijzend arts op de hoogte brengen als onderstaande zaken voor u gelden: • zwangerschap • sterk vertraagde maaglediging • vernauwingen in het maagdarmstelsel • meerdere buikoperaties in het verleden • fistels

2

complicaties

De meeste onderzoeken met een videocapsule verlopen zonder problemen. Er bestaat echter een klein risico dat de capsule ergens in maag vastloopt. Dit komt voor bij ongeveer 1% van de patiënten. Wanneer dit gebeurt, zal de arts proberen met een flexibele slang (endoscoop) via de mond de capsule in de dunne darm neerleggen.

uitslag Uw behandelend arts ontvangt de uitslag van het onderzoek na ongeveer drie weken. Het beoordelen van de 50.000 foto’s vraagt namelijk enige tijd. De uitslag krijgt u op de poli bij uw behandelend arts.

uw vragen Wij streven ernaar om onze patiënten zo goed mogelijk voor te lichten. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Aarzel dan niet ze te stellen. U kunt uw vragen bespreken met de voorlichtingsverpleegkundige van de endoscopie afdeling (huisnummer 130). Gaan uw vragen over: • het verzetten van uw afspraak. Dan is dit is alleen via de telefoon mogelijk. • andere onderwerpen dan het verzetten van uw afspraak. Dan kan dit zowel via de telefoon of de mail. De afdeling en de voorlichtingsverpleegkundige is via de mail bereikbaar op [email protected] of telefonisch op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur op telefoonnummer (072) 548 28 50.

7

radio’s. Dit kan storingen geven in de datarecorder. Als u buikklachten krijgt wilt u dit dan melden aan de endoscopieverpleegkundige? Medicatie tijdens het onderzoek Om de werking van uw darmen te stimuleren krijgt u tijdens het onderzoek de volgende medicijnen: • 8.15 uur: 20 mg motillium, die neemt u in met een kopje water • 10.30 uur: 45 ml natriumfosfaat, daarnaast drinkt u 1 liter water verdeeld over een uur • 14.30 uur: 30 ml natriumfosfaat, daarnaast drinkt u 1 liter water verdeeld over een uur • 17.00 uur zonodig klysma. De capsule neemt u om 8:30 in met een kopje water. Het verloop van het onderzoek De capsule maakt twee keer per seconde een foto die wordt geregistreerd door de datarecorder. U kunt dit zien aan het knipperen van een blauw lampje op datarecorder. Omdat de videocapsule foto’s van de dikke darm moet maken, zal de videocapsule gedurende 1 ½ tot 2 uur ‘slapen’, pas als de capsule zich halverwege de dunne darm bevindt, begint deze foto’s te maken. In totaal maakt de capsule zo’n 50.000 foto’s. Om 10.30 uur controleren we of de capsule de maag is gepasseerd. Als dit zo is dan krijgt u 45 ml natriumfosfaat. Daarna controleren we regelmatig waar de capsule zich bevindt. Na ongeveer 10 uur werkt de capsule niet meer en zal de arts of endoscopieverpleegkundige de plakkers en de datarecorder verwijderen en de apparatuur weer meenemen. De capsule ver­laat uiteindelijk uw lichaam via uw ontlasting. U kunt hem kan gewoon door de WC spoelen. Pas wanneer de capsule uw lichaam heeft verlaten, mag u weer eten. U kunt dan ook uw medicijnen weer innemen.

6

• elektronische apparaten als pacemakers, defibrillatoren en infusiepompjes. Bij elektronische apparaten in uw lichaam moet uw behandelend arts eerst uitsluiten of deze de werking van de capsule verstoren. Medicijngebruik Diabetes mellitus Als u diabetes mellitus (suikerziekte) heeft, gelden speciale richtlijnen om uw darmen schoon te krijgen. U krijgt deze richtlijnen mee van de voorlichtingsverpleegkundige, of zij stuurt u de richtlijnen toe. Wilt u op de onderzoeksdag uw eigen medicatie, insulinespuiten en glucosemeter meenemen bij uw bezoek aan de afdeling? Medicijnen tegen bloedarmoede Wanneer u ijzertabletten (medicijnen tegen bloedarmoede) gebruikt, moet u hiermee tien dagen voor het onderzoek stoppen. Deze middelen kunnen namelijk een zwarte verkleuring van de darm geven, waardoor de foto’s onduidelijk worden. Overige medicijnen Wanneer u medicijnen gebruikt, kunt u deze op de dag voor het onderzoek gewoon innemen. Dit kan tot 6.00 uur. Buik scheren, geen lotion gebruiken Mannen Als u man bent, scheert u uw buik de dag vóór het onder­zoek. U kunt dit doen met een elektrisch scheerapparaat of nat met een scheermesje. Dit vergemakkelijkt het bevestigen en verwijderen van de plakkers tijdens het onderzoek. Scheert u het buikgedeelte onder uw ribbenboog tot de rand van uw onderbroek. Mannen en vrouwen Wilt u de dag voor en van het onderzoek geen lotion, olie of vetten op uw buik smeren. Anders hechten de plakkers onvoldoen­de. Gemakkelijk zittende kleding Trekt u voor het onderzoek gemakkelijk zittende kleding aan, dat uit twee delen bestaat. We kunnen de plakkers dan bevestigen zonder dat u zich helemaal hoeft uit te kleden.

3

dieet en laxeren Voor dit darmonderzoek is het belangrijk dat uw darmen vooraf helemaal leeg en schoon zijn. Dit doet u op een veilige manier door een dieet te volgen en een laxeermiddel te drinken. In dit hoofdstuk leest u hoe u dat kunt doen. Vier dagen voor het onderzoek U stopt vier dagen voor het onderzoek met het eten van voedingsmiddelen waarin pitjes en/of zaden zijn verwerkt, zoals: • vruchten met veel kleine pitjes, zoals tomaten en kiwi’s • brood met zaden, zemelen en volkoren brood. Klean-prep Om de dikke darm zo goed mogelijk zichtbaar te maken moet deze zo leeg en schoon mogelijk zijn. De beoordeling van de videofoto’s is anders niet goed mogelijk. Hiervoor heeft u Klean-Prep voorgeschreven gekregen. Klean-Prep drank smaakt naar vanille en werkt laxerend: het veroorzaakt dunne ontlasting. Houdt u er rekening mee dat het middel na een tot twee uur begint te werken. U zult dan regelmatig naar het toilet moeten. Klean-Prep wordt goed verdragen en kan door iedereen gebruikt worden. Twee dagen vóór het onderzoek • tijdens de avondmaaltijd mag u alleen dunne soep en vla en/of yoghurt eten • daarna drinkt u een alleen nog heldere vloeistoffen (zie folder Klean-Prep). Op de dag voor het onderzoek Op de dag voor het onderzoek: • mag u geen ontbijt gebruiken, • drinkt u tot 22.00 uur alleen heldere vloeistoffen • neemt u vanaf 18.00 uur tot 21.00 uur 3 liter Klean-Prep in volgens voorschrift, zie bijgaande folder Klean-Prep - van de 4 liter die in de bijsluiter staat drinkt u 3 liter op de avond voor het onderzoek en 1 liter op de ochtend van het onderzoek - u blijft heldere vloeistoffen drinken • drinkt vanaf 22.00 uur tot de volgende dag 6.00 uur alleen water.

4

Op de dag van het onderzoek Op de dag van het onderzoek gelden de volgende richtlijnen: • tot 6 uur mag u uw medicijnen innemen met een slokje water • om 6.00 uur neemt u de laatste liter Klean-Prep in • daarna mag u tot aan het onderzoek niets meer eten en drinken • u mag de hele dag niet roken.

uw onderzoek In dit hoofdstuk leest u wat u vlak voor, tijdens en na het onderzoek kunt verwachten. Wij proberen u op het afgesproken tijdstip te helpen. Door onvoorziene omstandigheden als spoedgevallen kan de planning uitlopen of afwijken. Wij vragen hiervoor uw begrip. U meldt zich om 8.00 uur bij de balie van de endoscopie afdeling (huisnummer 130). Daar brengt een verpleegkundige u naar de onderzoekskamer. Het aanbrengen van de apparatuur In de onderzoekskamer neemt u plaats op een bed. U krijgt acht plakkers op uw buik die de foto’s/beelden van de capsule opvangen. Deze plakkers worden via een kabel met een datarecorder verbonden. De datarecorder legt de beelden van uw darmen vast. U draagt tijdens het onderzoek de datarecorder in een draagtas. Het slikken van de capsule Als de apparatuur is bevestigd, kunt u de capsule inslikken. De capsule is 2 cm lang, 1 cm dik en is helemaal glad. U kunt hem daardoor zonder moeite doorslikken met een beetje water. De normale bewegingen van uw darmen zorgen ervoor dat de capsule uw gehele darmkanaal doorloopt. Uiteindelijk verlaat de capsule uw lichaam via de ontlasting. Rondlopen Tijdens het onderzoek hoeft u niet in bed te liggen, u mag gewoon op de endoscopieafdeling rond­lopen. Veel lopen stimuleert zelfs de beweging van de darmen, waardoor de capsule sneller uw dikke darm bereikt. Ga voorzichtig om met de datarecorder. Stel deze apparatuur niet bloot aan schokken, vibraties of direct zonlicht. Hierdoor kunnen de beelden van uw darmen verloren gaan. Ook dient u uit de buurt te blijven bij elektromagnetische velden zoals MRI-apparatuur en grote 5

dieet en laxeren Voor dit darmonderzoek is het belangrijk dat uw darmen vooraf helemaal leeg en schoon zijn. Dit doet u op een veilige manier door een dieet te volgen en een laxeermiddel te drinken. In dit hoofdstuk leest u hoe u dat kunt doen. Vier dagen voor het onderzoek U stopt vier dagen voor het onderzoek met het eten van voedingsmiddelen waarin pitjes en/of zaden zijn verwerkt, zoals: • vruchten met veel kleine pitjes, zoals tomaten en kiwi’s • brood met zaden, zemelen en volkoren brood. Klean-prep Om de dikke darm zo goed mogelijk zichtbaar te maken moet deze zo leeg en schoon mogelijk zijn. De beoordeling van de videofoto’s is anders niet goed mogelijk. Hiervoor heeft u Klean-Prep voorgeschreven gekregen. Klean-Prep drank smaakt naar vanille en werkt laxerend: het veroorzaakt dunne ontlasting. Houdt u er rekening mee dat het middel na een tot twee uur begint te werken. U zult dan regelmatig naar het toilet moeten. Klean-Prep wordt goed verdragen en kan door iedereen gebruikt worden. Twee dagen vóór het onderzoek • tijdens de avondmaaltijd mag u alleen dunne soep en vla en/of yoghurt eten • daarna drinkt u een alleen nog heldere vloeistoffen (zie folder Klean-Prep). Op de dag voor het onderzoek Op de dag voor het onderzoek: • mag u geen ontbijt gebruiken, • drinkt u tot 22.00 uur alleen heldere vloeistoffen • neemt u vanaf 18.00 uur tot 21.00 uur 3 liter Klean-Prep in volgens voorschrift, zie bijgaande folder Klean-Prep - van de 4 liter die in de bijsluiter staat drinkt u 3 liter op de avond voor het onderzoek en 1 liter op de ochtend van het onderzoek - u blijft heldere vloeistoffen drinken • drinkt vanaf 22.00 uur tot de volgende dag 6.00 uur alleen water.

4

Op de dag van het onderzoek Op de dag van het onderzoek gelden de volgende richtlijnen: • tot 6 uur mag u uw medicijnen innemen met een slokje water • om 6.00 uur neemt u de laatste liter Klean-Prep in • daarna mag u tot aan het onderzoek niets meer eten en drinken • u mag de hele dag niet roken.

uw onderzoek In dit hoofdstuk leest u wat u vlak voor, tijdens en na het onderzoek kunt verwachten. Wij proberen u op het afgesproken tijdstip te helpen. Door onvoorziene omstandigheden als spoedgevallen kan de planning uitlopen of afwijken. Wij vragen hiervoor uw begrip. U meldt zich om 8.00 uur bij de balie van de endoscopie afdeling (huisnummer 130). Daar brengt een verpleegkundige u naar de onderzoekskamer. Het aanbrengen van de apparatuur In de onderzoekskamer neemt u plaats op een bed. U krijgt acht plakkers op uw buik die de foto’s/beelden van de capsule opvangen. Deze plakkers worden via een kabel met een datarecorder verbonden. De datarecorder legt de beelden van uw darmen vast. U draagt tijdens het onderzoek de datarecorder in een draagtas. Het slikken van de capsule Als de apparatuur is bevestigd, kunt u de capsule inslikken. De capsule is 2 cm lang, 1 cm dik en is helemaal glad. U kunt hem daardoor zonder moeite doorslikken met een beetje water. De normale bewegingen van uw darmen zorgen ervoor dat de capsule uw gehele darmkanaal doorloopt. Uiteindelijk verlaat de capsule uw lichaam via de ontlasting. Rondlopen Tijdens het onderzoek hoeft u niet in bed te liggen, u mag gewoon op de endoscopieafdeling rond­lopen. Veel lopen stimuleert zelfs de beweging van de darmen, waardoor de capsule sneller uw dikke darm bereikt. Ga voorzichtig om met de datarecorder. Stel deze apparatuur niet bloot aan schokken, vibraties of direct zonlicht. Hierdoor kunnen de beelden van uw darmen verloren gaan. Ook dient u uit de buurt te blijven bij elektromagnetische velden zoals MRI-apparatuur en grote 5

radio’s. Dit kan storingen geven in de datarecorder. Als u buikklachten krijgt wilt u dit dan melden aan de endoscopieverpleegkundige? Medicatie tijdens het onderzoek Om de werking van uw darmen te stimuleren krijgt u tijdens het onderzoek de volgende medicijnen: • 8.15 uur: 20 mg motillium, die neemt u in met een kopje water • 10.30 uur: 45 ml natriumfosfaat, daarnaast drinkt u 1 liter water verdeeld over een uur • 14.30 uur: 30 ml natriumfosfaat, daarnaast drinkt u 1 liter water verdeeld over een uur • 17.00 uur zonodig klysma. De capsule neemt u om 8:30 in met een kopje water. Het verloop van het onderzoek De capsule maakt twee keer per seconde een foto die wordt geregistreerd door de datarecorder. U kunt dit zien aan het knipperen van een blauw lampje op datarecorder. Omdat de videocapsule foto’s van de dikke darm moet maken, zal de videocapsule gedurende 1 ½ tot 2 uur ‘slapen’, pas als de capsule zich halverwege de dunne darm bevindt, begint deze foto’s te maken. In totaal maakt de capsule zo’n 50.000 foto’s. Om 10.30 uur controleren we of de capsule de maag is gepasseerd. Als dit zo is dan krijgt u 45 ml natriumfosfaat. Daarna controleren we regelmatig waar de capsule zich bevindt. Na ongeveer 10 uur werkt de capsule niet meer en zal de arts of endoscopieverpleegkundige de plakkers en de datarecorder verwijderen en de apparatuur weer meenemen. De capsule ver­laat uiteindelijk uw lichaam via uw ontlasting. U kunt hem kan gewoon door de WC spoelen. Pas wanneer de capsule uw lichaam heeft verlaten, mag u weer eten. U kunt dan ook uw medicijnen weer innemen.

6

• elektronische apparaten als pacemakers, defibrillatoren en infusiepompjes. Bij elektronische apparaten in uw lichaam moet uw behandelend arts eerst uitsluiten of deze de werking van de capsule verstoren. Medicijngebruik Diabetes mellitus Als u diabetes mellitus (suikerziekte) heeft, gelden speciale richtlijnen om uw darmen schoon te krijgen. U krijgt deze richtlijnen mee van de voorlichtingsverpleegkundige, of zij stuurt u de richtlijnen toe. Wilt u op de onderzoeksdag uw eigen medicatie, insulinespuiten en glucosemeter meenemen bij uw bezoek aan de afdeling? Medicijnen tegen bloedarmoede Wanneer u ijzertabletten (medicijnen tegen bloedarmoede) gebruikt, moet u hiermee tien dagen voor het onderzoek stoppen. Deze middelen kunnen namelijk een zwarte verkleuring van de darm geven, waardoor de foto’s onduidelijk worden. Overige medicijnen Wanneer u medicijnen gebruikt, kunt u deze op de dag voor het onderzoek gewoon innemen. Dit kan tot 6.00 uur. Buik scheren, geen lotion gebruiken Mannen Als u man bent, scheert u uw buik de dag vóór het onder­zoek. U kunt dit doen met een elektrisch scheerapparaat of nat met een scheermesje. Dit vergemakkelijkt het bevestigen en verwijderen van de plakkers tijdens het onderzoek. Scheert u het buikgedeelte onder uw ribbenboog tot de rand van uw onderbroek. Mannen en vrouwen Wilt u de dag voor en van het onderzoek geen lotion, olie of vetten op uw buik smeren. Anders hechten de plakkers onvoldoen­de. Gemakkelijk zittende kleding Trekt u voor het onderzoek gemakkelijk zittende kleding aan, dat uit twee delen bestaat. We kunnen de plakkers dan bevestigen zonder dat u zich helemaal hoeft uit te kleden.

3

waarom deze brochure?

na het onderzoek

Van uw specialist heeft u gehoord dat u een onderzoek van de dikke darm met een videocapsule nodig heeft. Dit onderzoek heet een videocapsule endoscopie en gebeurt op de endoscopie afdeling in het Medisch centrum Alkmaar. In deze brochure leest u over uw voorbereiding, het onderzoek en de nazorg. Ook krijgt u een recept voor laxeermiddelen. U kunt deze middelen enkele dagen voor uw onderzoek ophalen bij uw apotheek. Eventueel sturen we het recept naar u toe.

De endoscopieverpleegkundige zal de apparatuur aan het einde van de capsule-endoscopie weer van u overnemen. De datarecorder slaat de beelden van uw onderzoek op.

Leest u deze informatie thuis rustig door.

wat is een videocapsule endoscopie voor de dikke darm? Bij een videocapsule endoscopie slikt u een kleine capsule door ter grootte van een antibioticapil. In deze capsule zit een cameraatje. De capsule beweegt zich op natuurlijke wijze door uw spijsverteringskanaal en maakt opnames van uw dikke darm. De beelden worden vanuit de capsule verzonden naar sensoren die op uw buik worden geplakt.

waarom dit onderzoek?

Met dit onderzoek komen we meer te weten over mogelijke afwijkingen in uw dikke darm.

uw voorbereidingen Wanneer kunt u dit onderzoek niet ondergaan? Er zijn belangrijke redenen waarom u dit onderzoek niet kunt ondergaan. Wilt u daarom uw verwijzend arts op de hoogte brengen als onderstaande zaken voor u gelden: • zwangerschap • sterk vertraagde maaglediging • vernauwingen in het maagdarmstelsel • meerdere buikoperaties in het verleden • fistels

2

complicaties

De meeste onderzoeken met een videocapsule verlopen zonder problemen. Er bestaat echter een klein risico dat de capsule ergens in maag vastloopt. Dit komt voor bij ongeveer 1% van de patiënten. Wanneer dit gebeurt, zal de arts proberen met een flexibele slang (endoscoop) via de mond de capsule in de dunne darm neerleggen.

uitslag Uw behandelend arts ontvangt de uitslag van het onderzoek na ongeveer drie weken. Het beoordelen van de 50.000 foto’s vraagt namelijk enige tijd. De uitslag krijgt u op de poli bij uw behandelend arts.

uw vragen Wij streven ernaar om onze patiënten zo goed mogelijk voor te lichten. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Aarzel dan niet ze te stellen. U kunt uw vragen bespreken met de voorlichtingsverpleegkundige van de endoscopie afdeling (huisnummer 130). Gaan uw vragen over: • het verzetten van uw afspraak. Dan is dit is alleen via de telefoon mogelijk. • andere onderwerpen dan het verzetten van uw afspraak. Dan kan dit zowel via de telefoon of de mail. De afdeling en de voorlichtingsverpleegkundige is via de mail bereikbaar op [email protected] of telefonisch op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur op telefoonnummer (072) 548 28 50.

7

dikke darm onderzoek met een videocapsule www.mca.nl/endoscopie

Colofon Redactie: Opmaak: Oplage: Druk: Artikelnummer:

afdeling endoscopie afdeling marketing & communicatie beeldgroep MCA 50/1e druk/2010 Ricoh 141329

Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar tel. (072) 548 44 44 fax. (072) 548 20 58 www.mca.nl