Patiënteninformatie
Coloscopie Onderzoek van de dikke darm Informatie
Inhoudsopgave Pagina 1 Algemeen 1.1 Wat is een coloscopie? 1.2 Afspraak maken 1.3 Intake gesprek
4 4 5 5
2 Vóór het onderzoek 2.1 Schone darm 2.2 Voorbereiding met Klean-Prep 2.3 Patiënten met andere aandoeningen 2.4 Patiënten die medicijnen gebruiken 2.5 Zwangerschap
6 6 6 8 8 9
3 Het onderzoek 3.1 Sedatie (= ‘roesje’)
9 9
4 Na het onderzoek 4.1 Uitslag 4.2 Mogelijke complicaties
9 10 10
5 Als u weer thuis bent 5.1 Contact tijdens kantooruren 5.2 Contact buiten kantooruren 5.3 Vragen? 5.4 Klachten en complimenten
11 11 11 12 12
6
Veiligheidskaart
12
7
Tot slot
18
3
Coloscopie Onderzoek van de dikke darm U heeft een afspraak in Tergooi voor een inwendig onderzoek van de gehele dikke darm. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw bezoek aan het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw onderzoek, informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom het onderzoek. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterin vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag.
1 Algemeen 1.1 Wat is een coloscopie? Een coloscopie is een inwendig onderzoek dat we uitvoeren met behulp van een endoscoop. Een endoscoop is een flexibele slang die aan het uiteinde is voorzien van een minicamera. Het onderzoek voeren we uit wanneer u klachten heeft waarvoor we mogelijk een oorzaak kunnen vinden in uw dikke darm. Tijdens de coloscopie kunnen we kleine ingrepen uitvoeren zoals het verwijderen van poliepen of het wegnemen van kleine stukjes weefsel (biopten) voor verder onderzoek. Omdat dit onderzoek normaal gesproken onder sedatie (een ‘roesje’) plaatsvindt, verzoeken we u vervoer naar huis te regelen voor na het onderzoek (zie verder onder sedatie).
4
1.2 Afspraak maken Voor dit onderzoek heeft u een verwijzing nodig van uw huisarts of behandelend specialist. Het telefoonnummer van de Functieafdeling Endoscopie is voor beide locaties, T 088 753 16 10. 1.3 Intake gesprek Wanneer het intake gesprek nog niet heeft plaatsgevonden door een (MDL-)arts, krijgt u voorafgaand aan de coloscopie een intake gesprek door een Maag-darm-lever (MDL-)verpleegkundige. Tijdens dit gesprek vragen we naar uw klachten, voorgeschiedenis en medicatiegebruik, en krijgt u uitleg over de voorbereiding en het onderzoek. Wanneer u via het bevolkingsonderzoek darmkanker bent verwezen in verband met bloed in de ontlasting, dan bespreken we eerst de betekenis van deze test. Tijdens dit gesprek kunt u ook uw vragen stellen. Wanneer u goed bent geïnformeerd over het onderzoek en u wilt dit ondergaan, dan geeft u hiervoor toestemming. Dit gesprek vindt plaats op de polikliniek. We vragen u de ingevulde gezondheidsvragenlijst en een overzicht van uw medicatie mee te nemen. We verwachten u voor een intakegesprek bij de MDL-verpleegkundige op: op .
.dag
om
uur.
Locatie Blaricum poli 13. Locatie Hilversum poli 25.
We verwachten u voor een coloscopie op: op .
.dag
om
uur.
Locatie Blaricum via ingang poliklinieken naar functieafdeling balie 1. Locatie Hilversum u meldt zich op afdeling Endoscopie nummer 54. We verzoeken u om uw sieraden (armbanden, horloges en makkelijk verwijderbare ringen) thuis te laten. Vergeet niet uw ponsplaatje, identiteitsbewijs en verwijsbrief mee te nemen!
5
Bij verhindering verzoeken we u ons zo spoedig mogelijk op de hoogte te stellen via het telefoonnummer van de Functieafdeling Endoscopie, T 088 753 16 10.
2
Vóór het onderzoek
2.1 Schone darm We kunnen het onderzoek alleen goed uitvoeren wanneer uw dikke darm goed schoon is. Is dit niet het geval, dan breken we het onderzoek af en moeten we het op een later tijdstip herhalen. We vragen u dan ook om drie dagen vóór het onderzoek geen ‘pitjesbrood’, kiwi, tomaat en druiven meer te eten, omdat de pitjes en schillen de endoscoop kunnen verstoppen. Om de darm schoon te maken (te ‘laxeren’) gebruiken we in de regel de voorbereiding met ‘Klean-Prep’. Deze voorbereiding geeft de beste garantie op schone darmen. Daardoor kunnen we mogelijke onregel matigheden in de darmwand goed in beeld brengen. Wanneer deze voorbereiding bijwerkingen bij u veroorzaakt, kan de MDL-arts overwegen ‘Movi-Prep’ te gebruiken. Uw voorbereiding is met Klean-Prep. 2.2 Voorbereiding met Klean-Prep 2.2.1 Klean-Prep bereiden
• D oe de inhoud van één zakje Klean-Prep in de shaker (de beker waar de zakjes zich in bevinden). • Voeg één liter water toe (leidingwater of niet-bruisend mineraalwater). • Schroef de deksel van de shaker dicht en schud tot de Klean-Prep volledig is opgelost.
6
2.2.2 Innametips Klean-Prep
1 Drink Klean-Prep gekoeld. 2 Drink Klean-Prep met een rietje, zodat de vloeistof verder in de mond komt. 3 Voeg wat citroensap, aspartaam of limonadesiroop toe. 4 Drink de eerste liter langzaam, anders krijgt de maag ineens teveel te verwerken. Het is goed om naast de laxeervoorbereidingen veel water te blijven drinken (minstens anderhalve liter). NB! Bij veelvuldig braken neemt u contact op via één van de telefoonnummers zoals vermeld aan het eind van deze folder. 2.2.3 Dag vóór het onderzoek (Klean-Prep)
• U kunt normaal ontbijten. • U mag vanaf 12:00 uur uitsluitend helder vloeibaar drinken gebruiken tot middernacht. Daarna alleen nog water of thee (tot twee uur voor het onderzoek). • Helder vloeibaar drinken bestaat uit: heldere vruchtensappen, heldere bouillon, koffie/thee (zonder suiker en melk), en water. • Géén melkproducten en géén koolzuurhoudende dranken! 2.2.4 De dag van het onderzoek (Klean-Prep)
Tot twee uur vóór het onderzoek mag u water en thee drinken. U mag op de dag van het onderzoek niet ontbijten. Tijdschema voor de inname van de Klean-Prep
Heeft u de afspraak vóór 12:00 uur? Dag vóór het onderzoek 17:00 – 19:00 uur: eerste liter Klean-Prep 19:00 – 20:00 uur: tweede liter Klean-Prep 20:00 – 21:00 uur: derde liter Klean-Prep Dag van het onderzoek Minimaal twee uur vóór het onderzoek vierde liter Klean-Prep
Heeft u de afspraak na 13:00 uur? Dag vóór het onderzoek 18:00 – 20:00 uur: eerste liter Klean-Prep 20:00 – 21:00 uur: tweede liter Klean-Prep
Dag van het onderzoek 08:00 – 09:00 uur: derde liter Klean-Prep 10:00 – 11:00 uur: vierde liter Klean-Prep
7
2.3 Patiënten met andere aandoeningen 2.3.1 Een stoma
Wanneer u een stoma heeft, dan heeft u wellicht een andere voor bereiding nodig. Hiervoor kunt u contact opnemen met een stoma verpleegkundige. Deze is te bereiken via de polikliniek Chirurgie van maandag t/m vrijdag van 08:00 – 16:30 uur, T 088 753 24 41. De stomaverpleegkundige is ook bereikbaar via de e-mail:
[email protected]. 2.3.2 Hart en longen
Wanneer u afwijkingen heeft aan hart of longen, of wanneer u een ICD of pacemaker heeft, moet u dit vooraf melden. 2.3.3 Allergie
Bent u allergisch voor bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld antibiotica, jodium) geeft u dit dan ook door aan uw arts. 2.4 Patiënten die medicijnen gebruiken Als u medicijnen gebruikt, dan is het belangrijk dat u dit voor het onderzoek bespreekt met uw arts of verpleegkundige tijdens de intake. Neemt u uiterlijk één week vóór het onderzoek contact op met de arts die het onderzoek aanvraagt als u geen instructies heeft gekregen met betrekking tot uw medicijngebruik. 2.4.1 Bloedverdunnende medicijnen
Of de bloedverdunners tijdelijk moeten worden gestopt, hangt af van de reden dat u de bloedverdunners slikt en de reden voor de coloscopie. Het is wenselijk dat u het gebruik van deze medicijnen meldt vóór aanvang van het onderzoek. 2.4.2 IJzertabletten
Moet u één week voor het onderzoek staken. 2.4.3 Medicijnen bij diabetes
Wanneer u diabetes (suikerziekte) heeft en daarvoor medicijnen en/of insuline gebruikt, kan het zijn dat deze medicatie moet worden aangepast.
8
2.5 Zwangerschap Als u (mogelijk) in verwachting bent, meldt u dit vóór aanvang van het onderzoek.
3
Het onderzoek
Een gespecialiseerd arts, geassisteerd door twee endoscopieassistenten, voert het onderzoek uit. De coloscopie duurt gemiddeld 30 tot 45 minuten. De mogelijkheid bestaat dat er een tweede onderzoek nodig is wanneer de arts grote of teveel poliepen in één keer moet verwijderen. De arts brengt de endoscoop via de anus in. Voorzichtig sturend met behulp van de endoscoop inspecteert de arts de darm. Tijdens het onderzoek kan door het inblazen van lucht en het nemen van bochten een drukkend, krampend gevoel in de buik ontstaan. De lucht mag u tijdens het onderzoek gewoon laten gaan (winden laten zonder te persen). Na de scopie blijft er zo nodig een klein slangetje in de anus achter om extra lucht kwijt te raken. Tijdens het onderzoek kunnen we kleine ingrepen uitvoeren zoals het verwijderen van poliepen, het wegnemen van kleine stukjes weefsel (biopten) voor verder onderzoek of het dichtbranden van kleine bloedvaten. Dit is niet pijnlijk. 3.1 Sedatie (= ‘roesje’) Voor de coloscopie krijgt u – na overleg met de arts – sedatie. Dit is een middel waardoor u het onderzoek niet bij volle bewustzijn meemaakt en ontspannen bent. Het is dus geen narcose, het kan zijn dat u toch iets van het onderzoek merkt. Daarnaast krijgt u een pijnstillend middel. We dienen het roesje en het pijnstillend middel toe via het infuus dat we van tevoren hebben ingebracht. Tijdens het onderzoek controleren we uw pols, bloeddruk en het zuurstofgehalte in uw bloed met behulp van een knijpertje op uw vinger.
4
Na het onderzoek
Na het onderzoek brengen we u terug naar de verpleegafdeling. U blijft ter observatie op de verpleegafdeling totdat de sedatie goed is uitgewerkt. De verpleegkundige belt uw begeleider wanneer u op de verpleegafdeling 9
kan worden opgehaald. In de regel is het niet wenselijk dat uw begeleider tijdens het onderzoek of het uitslapen aanwezig is. Heeft u een dringende reden om hiervan af te wijken dan adviseren we u dit te overleggen. Voordat u naar huis gaat verwijdert de verpleegkundige het infuus en het slangetje wat in de anus zat om extra lucht kwijt te raken. De medicatie die we voor het roesje gebruiken, vermindert uw reactieen inschattingsvermogen. De eerste 24 uur na het onderzoek mag u: • geen alcoholische dranken gebruiken; • geen belangrijke beslissingen nemen; • niet actief deel nemen aan het verkeer; • geen gevaarlijke machines bedienen. Het is dus noodzakelijk dat u van tevoren vervoer naar huis regelt. 4.1 Uitslag Als er afwijkingen zijn gevonden die niet kunnen wachten tot uw bezoek aan de polikliniek, hoort u de voorlopige uitslag altijd aansluitend aan het onderzoek. Als de arts weefsel heeft verwijderd (biopsie) voor microscopisch onderzoek, dan krijgt u de uitslag op de polikliniek van uw arts of via uw huisarts. Een verslag van het onderzoek versturen we naar uw huisarts. 4.2 Mogelijke complicaties Een coloscopie is een veilig onderzoek met geringe kans op complicaties. Eventuele complicaties komen voor tijdens of na het onderzoek bij ongeveer twee van de duizend coloscopieën (dit is bij 0,2% van de patiënten). Een complicatie treedt meestal op na het verwijderen van een poliep of het afnemen van stukjes weefsel. De twee meest voorkomende mogelijke complicaties zijn een bloeding of een gaatje in de darmwand (perforatie). 4.2.1 Een bloeding
Dit kan optreden tot ongeveer één week na de coloscopie. Symptomen hierbij zijn bloed bij de ontlasting of zwarte ontlasting. Een bloeding kunnen we behandelen door middel van een coloscopie en het plaatsen van een clip of het inspuiten van een speciale vloeistof. Als het op deze 10
manier niet lukt om de bloeding te stoppen, kan de radioloog een angiografie doen. Dit is een speciaal onderzoek waarbij we het bloedende vaatje in beeld brengen en dichtmaken met speciaal materiaal. In zeldzame gevallen is een operatie nodig om een bloeding te stoppen. 4.2.2 Een perforatie (gaatje in de darmwand)
Symptomen hierbij zijn flinke buikpijn en vaak koorts. Meestal ontstaan deze klachten tijdens het onderzoek of binnen 24 uur. Als het een klein gaatje is, kunnen we tijdens een coloscopie een clip plaatsen om het gaatje dicht te maken. Door middel van het maken van foto’s van de buik kunnen we een gaatje in de darm aantonen. In dat geval nemen we u op in het ziekenhuis. Soms is een dieet en antibiotica nodig. Als dit geen verbetering geeft, is een operatie nodig om het gaatje dicht te maken. In enkele gevallen kunnen er vanwege het slaapmiddel problemen ontstaan met de ademhaling of de hartfunctie. Dit komt voor bij één tot zes op de duizend patiënten. Deze problemen zijn meestal goed te behandelen met medicijnen.
5
Als u weer thuis bent
Wanneer u naar aanleiding van dit onderzoek gezondheidsklachten ondervindt, neemt u direct contact op. 5.1 Contact tijdens kantooruren Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met uw behandelend arts (de arts die het onderzoek heeft aangevraagd). Voor het bevolkingsonderzoek is dit de MDL-arts in Tergooi die het onderzoek heeft uitgevoerd. Telefonisch te bereiken via T 088 753 16 10. 5.2 Contact buiten kantooruren Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de dienstdoende Maag Darm en Leverarts via de afdeling Spoedeisende Hulp van Tergooi. Locatie Blaricum, T 088 753 16 60 Locatie Hilversum, T 088 753 15 60 Vraag hierbij naar de MDL-arts.
11
Neemt u in ieder geval contact op wanneer u: • last heeft van toenemende buikpijn of misselijkheid; • bij herhaling moet overgeven; • kortademig wordt; • koorts krijgt; • last heeft van anaal (via de anus) bloedverlies; • zwarte ontlasting heeft, eventueel met bloed. 5.3 Vragen? Wanneer u vragen heeft, dan kunt u, tijdens kantooruren, terecht bij: • de functieafdeling Endoscopie, voor beide locaties, T 088 753 16 10; • uw behandelend arts (de arts die het onderzoek heeft aangevraagd). 5.4 Klachten en complimenten We vinden het belangrijk dat u tevreden bent over onze zorg en dienstverlening. Toch kunnen er dingen mis gaan of anders lopen dan u had verwacht. Vraagt u bij de balie naar de folder ‘Klachten en complimenten’. Hierin vindt u meer informatie over hoe de klachtenopvang binnen Tergooi is geregeld, of kijkt u op de website van Tergooi, www.tergooi.nl.
6
Veiligheidskaart
Help mee aan een veilige coloscopie. Deze patiëntveiligheidskaart is in samenwerking met de Crohn en Colitis Ulcerosa patientenvereniging (CCUVN) gemaakt. Deze patiëntveiligheidskaart is gemaakt op www.mijnzorgveilig.nl, een initiatief van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF).
12
Help mee aan een veilige coloscopie
Help mee aan een veilige coloscopie
13
Deze patientveiligheidskaart is in samenwerking met de Crohn en Colitis Ulcerosa patientenvereniging (CCUVN) gemaakt. Deze patiëntveiligheidskaart is gemaakt op www.mijnzorgveilig.nl, een initiatief van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF).
14
Ruimte voor aantekeningen
15
16
17
7
Tot slot
Bezoekt u voor meer informatie over uw darmonderzoek de website van Tergooi www.tergooi.nl. Gaat u in het menu onder ‘Snel naar’ naar ‘Specialismen en Afdelingen’ en kiest u onder de B van het alfabetisch register ‘Bevolkingsonderzoek darmkanker’. De medewerkers van de afdeling Endoscopie wensen u een goed verlopend onderzoek toe.
© Tergooi 000227029 30092015
19
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp
