Digitaal Modelsporen. Inleiding. Jan Boen, Ing, MSc

Digitaal Modelsporen Inleiding

Jan Boen, Ing, MSc

Agenda          

Een woordje geschiedenis De voornaamste standaarden Rijden, Melden en Sturen De bouwstenen Digitaal Rijden Combinatie met analoog Evolueren van analoog naar digitaal Elementaire werking Enkele mythen op hun plaats Opgepast

Een woordje geschiedenis  In opdracht van Märklin en Arnold ontwierp Lenz in 1988 de eerste decoders en bijhorende zaken  Dit leidde tot  de DCC standaard in 1993  Het Märklin Motorola (MM) systeem

 Sedertdien kwamen ook andere systemen op de markt  Sinds 2000 zijn de systemen goed gestandardiseerd en betaalbaar geworden  Recent lanceerde Märklin Mfx en kwam ook Railcom op de markt

De voornaamste standaarden  DCC  Open standaard  Via NMRA

 Mfx  Motorola I en II (MM)  Selectrix (SX)  Andere  Decoders en stekkers

DCC  Wordt ondersteund door vele fabrikanten  Goedkoopste standaard  Open  http://www.nmra.org/standards/DCC/  http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_Command_Control

Märklin  Mfx

 Nieuwe Märklin standaard  Bi directioneel, geen adresinstelling nodig

 MM I en II

 Oude Märklin standaard

 Selectrix

 Standaard van Trix  Trix is inmiddels overgenomen door Märklin

Andere  Infra rood gestuurd  Bvb http://www.rail-lynx.com/

 Radio frequentie gestuurd  Bvb http://www.rcs-rc.com/  Handig in open lucht op grote ciruits

 Niet populair bij ons

Rijden, melden, sturen  Rijden  Je locs via digitale commando’s richting en snelheid geven + extra functies

 Melden  Weten welke loc, wissel etc zich waar of in welke toestand bevinden

 Sturen  Het instellen van wissels, verlichting, overwegen etc

Bouwstenen  Centrale

 Gespecialiseerde computer die 1 of meerdere protocollen ondersteunt

 Booster

 Versterkt de commando’s van de Centrale zodat ze op de sporen kunnen worden gezet

 Voeding

 Leveren van vermogen aan de booster etc

 Regelaars

 Om met meerdere tegelijkertijd te kunnen rijden

 Anderen

 Integratie van meerdere types, S88, Railcom,…

Digitaal rijden

    

Essentieel verschil met analoog Combinatie met analoog Elementaire werking Start/Stop/Pauze Decoders

Essentieel verschil met analoog  Digitaal = je controleert een loc (of meerdere)  Analoog = je controleert een sectie van de baan waarin zich een loc bevindt  Bij digitaal kan je perfect op 1 ovaal 2 locs naar elkaar laten rijden en crashen 

Combinatie met analoog (1)

Kan dit?  Ja en neen…  Je kan een baan zo inrichten dat je er ofwel analoog of digitaal kan op rijden  Indien je meerdere onafhankelijk circuits heb kan je op 1 analoog en de andere digitaal rijden.  Bvb analoog rangeren en digitaal op de grote baan

Combinatie met analoog (2)  Je kan perfect digitaal rijden en analoog melden/sturen  Digitale locs kan je zonder problemen gebruiken op een analoge baan  Oppassen!

 Analoge locs kan je niet gebruiken op een digitale baan  Sommige DCC systemen laten 1 analoge loc toe  Niet aan te bevelen

Minimale bouwstenen  Centrale  Het intelligente hart  Slechts 1 voor gans de installatie

 Booster  ‘Mengt’ voeding en commando’s  Minimaal 1 nodig

 Voeding  In principe 1 per booster

 1 decoder per loc

Elementaire werking (1)

1

4

2

5 3

Elementaire werking (2)

1.

2. 3. 4. 5.

Je selecteert een loc (decoder) en geeft commando’s

 Snelheid, rijrichting, licht, …

De Centrale zendt deze naar de booster De booster krijgt wisselspanning van de transformator De booster maakt een blokvorminge (+Vcc / - Vcc) spanning met de commando’s erin verwerkt Via de sporen komen de commando’s bij alle locs

 De decoder richt de spoorspanning gelijk en gebruikt deze om de decoder te laten werken  De decoder ‘filtert’ de commando’s uit de spoorspanning 



Een decoder reageert alleen op commando’s die aan hem zijn geadresseerd

Commando’s worden eindeloos herhaald

Start, Stop, Pauze  Start (groen)  Stroom en commandos’op het spoor

 Stop (rood)  Stroom weg van het spoor

 Pauze  Stroom op het spoor  Snelheid op nul

Pauze

10 minuutjes!

Decoders

Belangrijk om te controleren  Stekker  Volgende slide

 Stroomsterkte (0,5A, 0,75A, 1A, meer)  N/Z: 0,5 – 0,75A  HO 0,5 – 1,5A – typisch 1A  Grotere schalen: meerdere Ampères

 Grootte  Motortype  Standaard = gelijkstroommotor  De meeste moderne decoders kunnen ook Faulhaber en Maxcon motoren sturen  Specials = wisselstroommotor, SoftDriveSinus

Decoders en stekkers    

Draadjes NEM 651 NEM 652 PLUX  8 tem 22

 MTC 21

Decoder programeren  Af fabriek adres 3  Iedere loc moet een uniek adres hebben  Al de rest is optie    

Minimale en maximale snelheid Optrek/Rem curven Licht en andere functies Geluid

Mythen       

Da's duur Ik moet alles van 1 merk kopen Da's moeilijk Alles kan met 2 draadjes 1 Zware booster voor alles Dan moet ik een PC gebruiken 2 en 3 rail is anders

Da’s duur  Ja en neen  Duurder als analoog… ja

 Zeker als je oude spullen moet ombouwen  Vandaag begin je best ineens digitaal

 Basispakket kan voor ongeveer 350,- €

 Pas op… er zijn centrales zoals o.a. Märklin en ESU die veel meer kosten; 600,- € tot 800,- €

 Decoders

 Basis vanaf 10-tal € tot 100,- € (geluid etc…)

 Koop liefst niet 2de hands

 Zonder goede begeleiding  Kunnen testen is belangrijk

Alles van 1 merk  Niet waar!  Natuurlijk wil iedere fabrikant dat je alleen zijn spullen gebruikt

 MAAR… je moet wel zorgen dat de standaarden/protocollen die je gebruikt samengaan  Boosters types niet mengen (DCC, Märklin)

 Mijn advies…  Gebruik zoveel mogelijk DCC en vermijdt merkeigen protocollen  Zo heb je de grootste vrijheid en de laagste prijzen

Da’s moeilijk    

Heb je een gsm? Kan je sms-n? Dan kan je ook digitaal rijden… Natuurlijk moet je wat wennen en iets leren

 De bediening van de ene centrale/regelaar is al wat gebruiksvriendelijker dan de andere…  Begrijpen van decoder programmatie

Alles kan met 2 draadjes  Ja… als je alleen op een klein ovaaltje wil rijden  Grotere banen = meerdere stroomtoevoer  Net zoals analoog – booster domein

 Als je wil melden moet je terug secties beginnen maken  Dus meer draadjes nodig. Net zoals analoog

 Keerlus in 2-rail systeem  Soortgelijk probleem als analoog  Kortsluiting mogelijk  Rijrichting verandering is niet nodig

1 Zware booster voor alles

Kan wel maar is af te raden  Beperk je een booster best tot  3 A voor HO  2 A voor N  Tot 5 A voor grotere schalen

 Gebruik meerdere boosters indien nodig

PC gebruiken  Is niet waar!  Een PC kan  helpen bij het programeren van locs  Zorgen voor automatisch sturen en rijden

maar is zeker niet nodig

2 en 3 rail is anders  Behalve het type rails en hun eigenheid gebruik je identiek dezelfde bouwstenen  Het is dus niet zo omdat je Märklin spoor gebruikt dat je ook Märklin digitaal moet gebruiken  Opgepast! Digitaliseren van bestaande materiaal vraagt de nodige aandacht  Vooral aandacht aan oudere wisselstroom locs

Opgepast  Digitale locs op analoge baan  Loc valt stil… dadelijk regelaar op NUL  Doorbranden decoder voorkomen

 Een analoge baan elektrisch aanpassen voor digitaal gebruik kan heel wat werk vragen  Hangt vooral af van hoe de bekabeling werd gedaan  Vraag advies voor je begint

 Geen gemeenschappelijke massa tussen booster domeinen