Diepenbeeks Natuur. Nieuws Driemaandelijks plaatselijk tijdschrift van Natuurpunt Afd. Diepenbeek. Nummer 4; november, december 2013, januari 2014
België–Belgique PB - P.P. 3590 Diepenbeek 1 BC 10109
Natuur van bij ons zoals je hem nog nooit zag.
En verder: Vleermuizen in Diepenbeek. Uitstap naar Zeeland. Afgiftekantoor: 3590 Diepenbeek 1. Afzender en V.U. : Jos Ramaekers, Houbrichtsstr. 2, 3590 Diepenbeek, P509035
Digitale nieuwsbrief. De ALLER LAATSTE papieren nieuwsbrief. Al enkele jaren promoten wij onze digitale nieuwsbrief bij onze leden in plaats van de gedrukte versie. Dit vermindert onze kosten, spaart het milieu en je ontvangt het tijdschrift in kleur op je computer. Bovendien komen er de regelmatige nieuwsflitsen bij die leden herinneren aan activiteiten of informeren over recente natuurnieuwtjes. In deze tijd van besparingen, ook voor ons, gaan we een stap verder en schaffen onze gedrukte nieuwsbrief af. Daarom vragen we iedereen om ons je e-mailadres te bezorgen. Dit kan eenvoudig door een e-mail te sturen naar David Berx,
[email protected] met de mededeling: inschrijving elektronische nieuwsbrief. Beschik je niet over een e-mail adres, laat het ons weten, we proberen dan een oplossing uit te werken zodat je toch nog op de hoogte blijft van onze lokale activiteiten.
Natuurpunt Diepenbeek.. Voorzitter: Jos Ramaekers, Houbrichtsstraat 2, Diepenbeek, 011/351583 Secretaris: Richard Vuurstaek, Zinniastraat 17, Diepenbeek, 011/322718 Penningmeester: David Berx, De Hutten 52, Genk, 089/247702 Milieu- en Culturele raad: Gilbert Martens, Plompaertstraat 22, Diepenbeek, 0472/329136
Of op onze website www.natuurpuntdiepenbeek.be
Jos Paulussen, Jagersstraat 28, Diepenbeek; 011/323962 Chris Dictus, Piannesbergstraat 19, Diepenbeek; 011/ 333692 Erik Nuyts, Kempenstraat. 136, Diepenbeek; 011/332382 André Witvrouw, Dautenstraat 42, Diepenbeek; 011/324382 Koen Thonissen, Nanofstraat 118, Diepenbeek; 011/256041
Woord van de voorzitter. Beste Natuurpunters, Nu de dagen kort zijn hebben we de neiging minder buiten te komen en bekijken we de natuur vaak vanuit het venster, of vanuit dat andere (TV) venster op de wereld. Toch blijft het echte ding, de natuur in onze eigen omgeving meer dan de moeite. Als Limburgers kunnen we iedere dag vaststellen dat ook in eigen omgeving de natuur bijzonder waardevol is en ons af en toe ook aangenaam kan verrassen. Wil je vanuit de luie zetel een spectaculaire natuurervaring meemaken, kom dan naar de Diepenbeekse vertoning van “De Nieuwe Wildernis”, je zult versteld staan van de natuurpracht op een boogscheut van hier. Het doet je ook dromen over wat er hier in eigen omgeving mogelijk is van spectaculaire natuur. Natuur moet je kansen geven door ze voldoende ruimte en omgevingskwaliteit te bezorgen en dan zul je zien dat de natuur daarop reageert en het beter gaat doen. Wil je weten hoe we dat proberen te doen in Diepenbeek, kom dan naar ons ledenfeest. Aan de hand van mooie presentaties tonen we je de natuur en het beheer dat we voeren, en bovendien kan je mooie prijzen winnen door deel te nemen aan onze quiz. Jos Ramaekers Voorzitter
Ledenfeest
(werkjaar 2013)
24 januari 2014
.
Tegen onze traditie in gaat het ledenfeest en de Algemene Vergadering niet door op 20 december zoals eerder aangegeven, maar op vrijdag 24 januari. We slagen er niet ieder jaar in om een film zoals De Nieuwe Wildernis te pakken te krijgen met onze lokale afdeling. De wachtlijst was groot en we zijn niet weinig fier dat we bij de eerste afdelingen behoren om hem te vertonen. Spijtig genoeg moest onze normale datum voor de Algemene vergadering hiervoor schuiven. Maar niet getreurd, uitgesteld is niet verloren! En wie weet wordt dit wel een nieuwe traditie. Wat mogen jullie verwachten, naast de kaas en wijn die er zeker zal zijn. Onze voorzitter zal zijn beste beentje voorzetten om onze activiteiten van 2013 en geplande activiteiten van 2014 op een vakkundige wijze toe te lichten. We rekenen erop dat hij dat met verve en humor doet. Dat komt er van als je een ghost writer gebruikt. Verder zullen de conservators net als verleden jaar één en ander komen toelichten over hun reservatenwerking. Het voordeel van onze nieuwsbrief is dat de conservators nu ook op de hoogte zijn dat ze hun huiswerk moeten maken voor jullie. Om ook jullie wat in actie te zetten is er opnieuw een quiz met wat pittiger vragen, maar steeds met een knipoog naar flora, fauna, en (Natuurpunt) Diepenbeek. Zo, degene die de quiz verleden jaar samenstelde weet nu ook dat hij niet onder zijne kerstboom kan gaan zitten. En jullie, GEACHTE LEDEN, mogen allemaal komen genieten van al dat lekkers. We rekenen op jullie aanwezigheid.
Vleermuis(vriendelijk ) Diepenbeek. Nietelbroeken en zijn Bechsteins vleermuizen (ook wel langoorvleermuis genoemd).
Afgelopen september ontdekten vleermuisonderzoekers een uitzonderlijk grote groep van 84 Bechsteins vleermuizen in Nietelbroeken. Wellicht gaat het om een van de vijf grootste kolonies van heel Europa. Bechsteins vleermuizen zijn in heel Europa zeldzaam en beschermd. In Vlaanderen leven naar schatting slechts een 300 à 600 dieren.
foto René Janssen
In 2011 voerden Daan Dekeukeleire en René Janssen een uitgebreid onderzoek uit naar de Bechsteins vleermuis in het zuidoosten van Limburg. Dat onderzoek werd gesubsidieerd door de provincie Limburg. Zuidoost-Limburg bleek namelijk de enige regio in Vlaanderen te zijn waar de soort voorkomt in de zomer, zo werd het jaar voordien ontdekt. De dieren werden met mistnetten gevangen, kregen een zendertje opgekleefd en werden nadien gevolgd. Op die manier waren de onderzoekers in staat om de zogenaamde kraamkolonies te vinden. Onder andere in het natuurgebied Nietelbroeken werd tijdens dit onderzoek een dergelijke kraamkolonie gevonden. Dit jaar vingen de onderzoekers in Nietelbroeken gedurende één nacht vleermuizen in het kader van het VTM programma Wild van Dieren (nog niet uitgezonden) en werd één dier van een zendertje voorzien. Via de zender werd de boom gevonden waarin de kraamkolonie huisde. Om te weten hoeveel dieren de kolonie telde vatte René Janssen de volgende avond post onderaan de boom. Tot zijn grote verbazing stopte de teller pas na 84 uitvliegende dieren. Daarmee behoort deze kolonie tot de vijf grootste van deze soort in Europa, en vormt ze mogelijk een aanzienlijk deel van de Vlaamse populatie. In het Limburgs natuurgebied Nietelbroeken loopt momenteel een natuurherstelproject met de steun van het Europese natuurfonds LIFE+. Dankzij die steun kan Natuurpunt in de regio bloemen- en insectenrijke hooilanden herstellen en de ontwikkeling van natuurlijke bossen mogelijk maken. Hierbij wordt ook aandacht geschonken aan het verbeteren van geschikte leefgebieden voor dieren zoals de Bechsteins vleermuis. Oud bos met veel ondergroei zal dan ook de nodige aandacht krijgen. De Bechsteins vleermuis (Myotis bechsteinii) is een middelgrote soort met opvallend grote oren. De vleugels zijn vrij kort en breed, waardoor de soort behendig manoeuvreert in dichte bossen. De soort is een echte bosbewoner, die laag bij de grond jaagt dicht bij vegetatie op motten, maar ook op andere insecten als muggen en kevers. Ze maakt gebruik van zeer zachte echolocatie, waardoor ze ook met speciale bat-detectoren nauwelijks waar te nemen zijn. Overal waar de Bechsteins vleermuis voorkomt is ze zeer zeldzaam en bedreigd. Ze geniet daarom ook Europese bescherming.
Cultuurerfgoed, een waterkelder, wordt vleermuizen(t)huis. Zoals verschillenden onder jullie wel weten, ligt op de universitaire campus nog een oude vergeten waterkelder. In deze kelder is het steeds vochtig en omdat hij onder de grond gelegen is, blijft de temperatuur en vrij constant. Ideaal voor vleermuizen zou je dus zeggen. Met enkele aanpassingen kunnen we er dan ook een droomverblijf van maken. De huidige deur is wel ideaal om mensen buiten te houden, maar is geen obstakel voor roofdieren, zoals katten, vossen en/of marters, zodat de vleermuizen er niet veilig kunnen overwinteren. We gaan dus zorgen voor een stevige „vleermuizendeur‟. Boven op de kelder werden al enkele bomen gekapt omwille van de stabiliteit van de kelder, maar de vleermuizen houden zelf ook van open ruimtes. De rest van de campus is recent ook een stuk „opener‟ geworden met plaats voor bloemrijke graslanden, die veel insecten kunnen aantrekken. De binnenzijde van de kelder gaan we met de vrijwilligers nog mooier inrichten met snelbouwblokken en leuke hang- en verstopplekjes voor onze vrienden. Binnenkort hebben we dus een nieuw 5-sterrenhotel voor vleermuizen bij in Diepenbeek.
Oorlogsverleden krijgt een nieuwe bestemming. We ijveren om tenminste een van de bunkers in het natuurgebied De Maten om te vormen tot een vleermuizen(t)huis. Vandalen en sloop bedreigen vele van deze oorlogsherinneringen. Maar deze gebouwen kunnen mits wat aanpassingen een toevluchtsoord worden voor onze bedreigde vleermuizen We ontvingen vanwege de Provincie Limburg middelen om één van de bunkers aan het Albertkanaal in Diepenbeek in te richten als vleermuis overwinteringplaats. Sommige vleermuissoorten vliegen immers niet graag helemaal tot in Riemst om in de mergelgrotten te overwinteren en zoeken dichterbij geschikte plaatsen op. Het voornaamste wat daarvoor moet gebeuren is de plaatsing van een metalen deur die ongewenste bezoekers buiten houdt, maar vleermuizen wel binnenlaat. Daarnaast moet er binnen de bunker gezorgd worden voor schuilplaatsen want de kale betonnen muren bieden niet veel houvast voor onze gevleugelde vriendjes.
Natuurpunt engageert zich in natuur- en milieubescherming. De vreselijke orkaan Haiyan, of Yolanda zoals de tyfoon werd genoemd op de Filippijnen richtte een verschrikkelijke ravage aan. Deze stormen zijn een rechtstreeks gevolg van de opwarming van de aarde volgens klimaatwetenschappers. Als Natuurpunt Diepenbeek waren we de mening toegedaan dat ook iets moesten ondernemen om de slachtoffers te ondersteunen. We hebben gezocht naar een lokale partner die rechtstreekse contacten heeft. Die hebben we gevonden in de Philipina Woman Community van Kortessem. De Philipina Woman Community van Kortessem zal een verkoopstand opzetten waar je typische Filippijnse gerechten kan kopen. Er zullen loempia‟s met kip en varkensvlees te koop worden aangeboden. Wil je een lekkere en aparte desertie dan kan je tijdens de filmavond terecht op de stand voor tupo (rijst cupcakes), turon (gebakken banaan) of wafels. Je kunt er in de pauze of tijdens het Steun de gezellig samenzijn na de film van genieten bij een slachtoffers van Haiyan. tas koffie of op kerstavond of kerstdag je gasten verrassen met bijzondere aperitiefhapjes en/of desserts. En je steunt er bovendien een goed doel mee.
Busuitstap naar Zeeland
zondag 23 februari 2014.
Onze uitstap naar onze noorderburen is een jaarlijkse traditie aan het worden. We bezoeken diverse natuurgebieden aan zee en duin waar we voornamelijk vogels observeren maar ook van het landschap- en zee vergezichten genieten. Misschien zien we ook wel enkele zeehonden of bruinvissen. Programma. Opstapplaats 1: Parking GB, Tongersesteenweg 73 te Bilzen met vertrek om 8u00. Opstapplaats 2: Carpoolparking langs de E313 te Diepenbeek met vertrek om 8u15. s‟Middags stoppen we ergens voor een tas soep en/of een kleine maaltijd. Einde voorzien rond 20.00 uur. Inschrijven door een telefoontje naar Jan Vandegoor: 089/49.22.56 ('s avonds) of e-mail aan
[email protected] en een overschrijving van 15 Euro/persoon (-18 jaar is 10 Euro/persoon) op rekening BE15-775-5904690-30 van Natuurpunt Zuidoost-Limburg, p.a. Schotelstraat 23, 3511 Stokrooi. Met code “Zeeland” en de opstapplaats 1 of 2. Meebrengen: vogelgids, verrekijker, eventueel telescoop, stevig schoeisel, warme kleding en picknick. Gidsen: Jan Vandegoor en Jos Vandebroek.
Bever op bezoek in Diepenbeek. Recent werden op de campus te Diepenbeek sporen van een bever gevonden. Een aangeknaagde boom trok de aandacht van een van onze kernleden. Na nader onderzoek kon het niet anders dat dit van een bever was. Er werd dan besloten om een cameralval te plaatsen. En ja na enkele nachten werd de bever betrapt terwijl hij weer aan die zelfde boom zat te knagen. Dat het dier welkom is om te blijven in Diepenbeek en meer bepaald op die en enkele andere plaatsen in de Demervallei, hoeft geen betoog.
Onze natuurgebieden. De Dorpsbemden-Pomperik: Graslanden worden natuur voor iedereen.
Situering; centrum Diepenbeek, hoek Verbindingslaan en de Demer. Grootte: 38 ha, Beheerder: Jos Paulussen, 011/323962
Nietelbroeken: Sprookjesbos in Diepenbeeks Haspengouw. Situering; Zuid-Diepenbeek grensoverschrijdend met Kortessem en Hasselt. Grootte: 66 ha, Beheerder Jos Ramaekers, 011/351583
De Dauteweyers: Industrieel patrimonium wordt weer natuur. Situering; Lutselus, St-Servatiusstraat. Grootte: 11 ha, Beheerder: André Witvrouw, 011/324382
De Maten: Natuurparel van midden Limburg. Situering; Noord-Diepenbeek grensoverschrijdend met Genk. Grootte: tot. 231 ha, Beheerder Diepenbeeks gedeelte: David Berx, 089/247702
De Mowkes: Voormalige waterkelder wordt vleermuizen (t)huis. Situering; op de universitaire campus Diepenbeek aan de Stiemer.
Den Elst: Natuuroase in een landschap van monoculturen. Situering: ten noorden en langs de autosnelweg, tussen de gehuchten het Crijt en het Reitje.
Grootte: 5 ha, Beheerder: (nog in overleg).
De Sluisbemden: (natuurontwikkelingsgebied). Situering; ten westen van de universitaire campus, langs de Demer. Grootte: 5 ha, Beheerder: Koen Thonissen, 011 / 25 60 41.
Beheerteams. Er zijn in Diepenbeek sinds enige tijd beheerteams actief. Zo is er voor het natuurgebied De maten het matenteam en voor de Dorpsbemden, Dauteweyers en Sluisbemden is er het Demervalleiteam. Het is de bedoeling om op vaste tijdstippen beheerwerken uit te voeren in het desbetreffende gebieden. Voor het matenteam is dat elke tweede zaterdag en voor het Demervalleiteam elke derde zaterdag van de maand telkens om 13u30. Einde is voorzien om 16u. Plaats van samenkomst; voor het matenteam; kruising Dillekensweyerstraat en het Fietspad. Info:
[email protected] voor het Demervalleiteam; afspraakplaats wordt via mail doorgestuurd., Info:
[email protected]. Dus iedereen die tijd en goesting heeft om de handen uit de mouwen te steken voor de natuur, is van harte welkom.
