Prikkels en ruis: het leven zit er vol mee, vindt Kim van Kooten. Op yogaretraite in Puglia, Italië, hoopt ze daar los van te komen. En dan écht. Het wordt een week van zwijgen, per ongeluk toch praten, stiekeme espresso’s, veel schoonheid en spontane tranen. Tekst: Kim van Kooten, beeld: Chantal Ariëns
Kim van kooten in Italie
_ yoga 20 _
_ yoga 21 _
Fotobijschrift
Diep in mij schuilt een bronnetje van rust, weet ik – maar hoe kom ik erbij?
T
wee jaar geleden kwam ik terug uit Italië, waar ik voor het eerst op yoga retreat was geweest. Het was van begin tot eind een droom. En dat kon je zien. Ik was bruin, straalde van levenslust én ik droeg een teenring. Ik zwaaide naar mijn man en kinderen, die hun gezichten tegen de glazen wand in de aankomsthal drukten. Wat had ik ze gemist. En wat zouden ze profiteren van alle innerlijke rust die ik in die week had vergaard. Ik heb het geluksgevoel tot de parkeergarage kunnen vasthouden; daarna was het weg. Heel gek. ‘Hoe kan dat?’ vroeg ik mijn yogaleraar een paar dagen later paniekerig. ‘Hoe kán het, dat ik op die Italiaanse berg zó gelukkig en tevreden was, maar dat dat gevoel, eenmaal terug in Nederland, eigenlijk meteen al geen stand meer hield? Heb ik in die week dan helemaal niets geleerd?’ ‘Nee,’ zei mijn yogaleraar. ‘Hoezo, nee?’ vroeg ik. ‘Nee, je hebt in die week niets geleerd.’ ‘O.’ ‘Je hebt alleen maar iets ervaren.’ Oké. Lekker dan. Zo modderen we blijmoedig verder. Althans, ik wel. Ik weet dat er diep in mij een bronnetje van rust en tevredenheid schuilt. Ik weet ook dat ik er bij kan, maar daar heb ik dus eigenlijk een berg in Italië bij nodig. In Amsterdam lukt het me zelden die verbinding met mezelf te maken. Soms, tijdens een yogales, lukt het heel even. Of thuis, als iedereen slaapt. Maar zodra ik de deur naar de buitenwereld openzet, is het er: ruis. Ruis is iets waar ik op zich prima mee kan omgaan (wat moet je anders?), maar toch. Dingen die moeten, lawaai, mensen die iets zeggen, vinden of willen. En dan al die gedachten waar ik mezelf constant mee lastigval. Eigenlijk ben ik het grootste gedeelte van de tijd overprikkeld. Maar omdat het normaal is geworden, laat ik het zo. Treurig. Blond en donker
Hoe gezegend ben ik dus, bedenk ik in het vliegtuig naar Brindisi (gelegen in Puglia, een schitterende, ruige streek in het zuiden van Italië), dat ik dit stuk mag schrijven. Ik ga weer een weekje op retreat. Dit keer op aanvraag van Yoga Magazine en ik reis samen met Chantal, een bijzonder aardige fotografe, bij wie ik me direct op mijn gemak voel. De focus zal liggen op mindful yoga. Ik kan niet wachten. Nog een halfuurtje vliegen en we zijn er. Er draaft een blond jongetje van een jaar of één door het gangpad. Hij kijkt naar het filmscript op mijn schoot. Ik laat zien wat ik doe: met roze stift
_ yoga 22 _
Fotobijschrift
Ik heb gillende honger, ik wil koffie en Yin yoga blijkt heel anders te zijn dan Bikram kruis ik belangrijke zinnetjes aan. Op weg naar mindful yoga retreat of niet, Enorm Belangrijk Werk Dat Absoluut Af Moet gaat natuurlijk gewoon door. Na nog drie keer langshollen wil het jongetje mijn stift, die ik hem subiet overhandig. Vervolgens begint hij lachend mijn hele scenario onder te krassen. Daarna likt-ie aan de eerste drie pagina’s en verfrommelt hij de laatste vijf. Hij is om op te eten. Als Chantal en ik die zaterdagavond in het stikdonker aankomen op de plaats van bestemming, Masseria Potenti, worden we ontvangen door Maria Grazia di Lauro Tommasino. Maria heeft de gebeeldhouwde gelaatstrekken van een Italiaanse filmster en is de drijvende kracht achter dit zestiende-eeuwse domein, gelegen op een landgoed van meer dan honderd hectare. In het felle zonlicht van de volgende ochtend zie ik niet alleen hoe sprookjesachtig mooi het hier is (een stoer, witgekalkt, Moors aandoend gebouw
_ yoga 23 _
Fotobijschrift
Fotobijschrift
Daar zit ik, in de mooiste kamer die ik ooit heb gezien. En ik schrijf, moeiteloos gelegen tussen uitgestrekte olijfboomgaarden), maar ook dat het prachtige blonde mannetje uit het vliegtuig het zoontje is van onze prachtige blonde yoga teacher Kristin Skotnes Vikjord. Ik kijk naar de twee vrouwen aan wie ik me de komende zes dagen ga overleveren: Kristin en Maria. De een Noors en sereen, de ander Italiaans en uitbundig. Lieve, wijze Kristin, die me zal aanmoedigen de stilte op te zoeken en mijn koffieconsumptie te minderen, en overweldigende Maria, die niet ophoudt met praten (‘I love talking, if I could, I would talk to a rock’) en me in de keuken stiekem espresso’s voert. Aan de boezem van Maria
Onze eerste practice begint om 08.00 uur. We starten met een uitgebreide meditatie, gevolgd door een serie asana’s, waarna we afsluiten met opnieuw meditatie. Ik kan me moeilijk concen-
_ yoga 24 _
treren, maar Kristin praat ons er goed doorheen. Toch blijf ik onrustig. Ik heb gillende honger (maar ontbijten doen we hier pas om 10.00 uur) en ik wil koffie (maar koffie doen we hier liever pas weer in Nederland). Ook de Yin yoga – waarin poses langer worden vastgehouden en je rustig de tijd neemt om je grenzen te verkennen – verschilt fiks van de Bikram workout waar ik me de afgelopen maand als een dolle stier aan heb overgegeven. Toch weet ik de twee uur durende les enorm te waarderen. Het ontbijt maakt me ook heel gelukkig. Het is simpel: muesli, yoghurt, fruit. Maar dan wel heel lekkere yoghurt, heel lekker fruit en heel lekkere muesli. Als ik terug naar mijn kamer wil, verdwaal ik, waardoor ik opeens in de keuken sta. Ik zeg ‘scusi’ en wil weglopen, maar Maria werpt zich tussen mij en de uitgang en drukt me aan haar boezem. Waar ik eerst van schrik, maar na twee seconden vind ik het eigenlijk wel gezellig en geef ik me over aan de houding. Ze vertelt vol vuur over haar leven hier, in the middle of nowhere van Puglia en over het leven dat ze achterliet, in Milaan, waar ze veel geld verdiende als jurist, maar doodongelukkig was. Hier is ze happy. Hier staat ze om vijf uur op om brood te bakken en met haar vingers in de aarde te wroeten. Hier kent ze alle bloemen bij naam, hier is ruimte, schoonheid. Een paar keer per jaar stort ze in van ellende, dat wel, want het bestieren van een zoveel hectaren tellend landgoed gaat je niet in de koude kleren zitten. En dan nog al die medewerkers aansturen… Het zijn er vijftien en het zijn allemaal vrouwen. De mannen van Puglia doen niks, zegt Maria, die liggen de hele dag op de bank televisie te kijken. Ze maakt een prachtig-ouderwets en redelijk vulgair gebaar waarbij ze met haar rechterarm een omhoogscheppende beweging maakt, terwijl ze met haar linkerhand hard in de holte van diezelfde rechterarm slaat. Ik vind haar fantastisch. De stilte bewaren
Na de lunch (een smaakexplosie van vers, biologisch, gezond en lekker) maak ik een wandeling in de omgeving. Ik kan wel huilen van geluk als ik zie hoe groen het gras is, met overal bloemen (klaprozen! dat rood!), olijfbomen en vlindertjes. De tweede practice van Kristin vangt aan om 17.00 uur en duurt eveneens 120 minuten. Het enige verschil met de ochtendles is dat de nadruk nu meer op meditatie en zelfonderzoek ligt. De les verveelt geen moment. Als oefening in mindfulness geeft Kristin ons opdrachten. De eerste is dat we moeten proberen de stilte waar we ’s ochtends mee opstaan, zo lang mogelijk vast te houden. Dus liever niet praten tot de eerste yogales begint. De tweede opdracht is dat we drie keer per dag drie minuten moeten mediteren. Ze raadt
_ yoga 25 _
ons aan daarbij goed te letten op ademhaling (zit-ie hoog of laag?), gedachten (die onvermijdelijk zijn) en lichamelijke gewaarwordingen (waar zit het ongemak?). Ik zie er een beetje tegenop, want ik heb deze afgelopen 24 uur al meer gemediteerd dan ik in vijf jaar heb gedaan. Maar omdat Kristin net zo lief en ontwapenend kan glimlachen als haar zoontje, ben ik tot alles bereid. Dit allemaal gezegd hebbende: potverdomme wat heb ik een hoofdpijn als ik die avond ga slapen. De volgende ochtend is de hoofdpijn erger. Ik heb daardoor per ongeluk ook al iets gezegd, en wel om 07.15 uur, namelijk ‘Ruk’. Als ik Kristin na de ochtendles vertel van mijn hoofdpijn, zegt ze dat ik misschien toch maar een kopje koffie moet gaan drinken. Verder komt het waarschijnlijk van het vele mediteren, vermoedt ze. Mijn hoofd is dat niet gewend en gaat in verzet. Klinkt aannemelijk.
Mijn fiets heeft geen remmen, wat de ervaring alleen maar Italiaanser maakt
Worstelingen
Op dag drie is mijn hoofdpijn weg en ben ik verslaafd aan Kristins yogalessen. Mijn geluksgevoel bereikt een absoluut hoogtepunt als Chantal, Maria en ik na de lunch op drie Gazelle herenfietsen uit 1965 een fietstocht maken in de omgeving. Mijn fiets heeft geen remmen, wat de ervaring alleen maar Italiaanser maakt (denk: Il Postino). Maria wijst en brabbelt, in half Engels, half Italiaans: ‘Look! Kim! Wilde asperges! Kijk, een kappertjesboom! Een artisjokkenplant! Kijk, daar ligt een wc-pot in de berm! Kijk daar, dat is de dokter, hij plukt mijn bloemen! Ciao Toto! O, ruik! Ruik je de zee?’ Ik kijk en ruik. Wat is het hier mooi en wat is het heerlijk dat ik zo kan genieten van de natuur, het fietsen, de zon en van Maria, die zo trots is op haar land. Dit gevoel zit dus in mij, hier ben ik toe in staat. Ik heb er alleen een paar hectare ongerepte natuur en een kapotte fiets voor nodig. Dag vier komt met een kleine terugslag in de vorm van heimwee en geworstel met het schrijven van dit stuk. Ik mis mijn kinderen vreselijk en kan bijna niet naar het zoontje van Kristin, Maxwel, kijken zonder dat ik huilerig word. Het schrijven lukt niet erg en er sluimert constant stress, omdat ik bang ben dat het artikel niet goed wordt. Dat staat het genieten van de yoga en de meditaties in de weg. Als we tijdens de avondles in groepjes van vier aan elkaar opbiechten waar we die dag mee geworsteld hebben, kom ik tot de ontdekking dat er hier niemand is zonder innerlijk gevecht. De een kookt inwendig van woede omdat een bepaalde asana niet vanzelf gaat, een ander raakt zwaar geïrriteerd van te hard pratende mensen bij het zwembad, een derde geeft toe dat
_ yoga 26 _
_ yoga 27 _
De laatste dag voel ik pas écht wat deze week met mijn lichaam en geest heeft gedaan Fotobijschrift
Fotobijschrift
Fotobijschrift
We doen het één voor één, we laten onze wensen los in het vuur ze zo hard bezig is met ‘genieten van het moment’ dat ze eigenlijk vooral paniek voelt. Wat een opluchting. Er is de afgelopen dagen nog geen oefening geweest die niets opleverde. Kristin is een baas. ‘Pak je koffer’
Dag vijf staat in het teken van zwijgen, en ik heb een strak plan voor het eerste deel van de zwijgdag: - 07.10 zwijgend opstaan en zwijgend douchen - 07.27 drie minuten mediteren (zwijgend, duh) - 07.30 zwijgend theedrinken - 08.00 zwijgend de yogales volgen - 10.00 zwijgend ontbijten - 11.00 zwijgend aan dit artikel werken - 12.00 zwijgend wandelen en op zoek gaan naar een teken (in opdracht van Kristin) De opdracht van 12.00 uur behoeft uitleg. Kristin spoort ons aan een wandeling te maken met een persoonlijk ‘issue’ in gedachten. Iets wat ons bezighoudt en waar we niet helemaal uitkomen. Tijdens de wandeling moeten we onze ogen openhouden voor een teken. Het teken kan ons helpen bij het issue in kwestie. Als ik om 12.00 uur mijn kamer verlaat om de zwijgwandeling te beginnen (mijn issue: perfectionisme weerhoudt me ervan te
genieten van het schrijven van dit artikel) kom ik direct Maria tegen. Dit is lastig, want A. ik mag niks zeggen en B. Maria verspert mij de weg naar mijn wandeling en het bijbehorende teken. Ze ziet mijn paniekblik en vraagt of ik all right ben. Vóór ik mezelf kan stoppen, heb ik haar verteld over mijn schrijfprobleem. Ze knikt. ‘Pack your suitcase,’ zegt ze. Ik antwoord dat dat de oplossing niet is. Ik wil helemaal niet weg en ik moet trouwens ook nog zwijgend wandelen en een teken vinden. ‘Pack your suitcase,’ zegt ze weer. ‘And then you wait fifteen minutes.’ Ineens valt het kwartje… Maria ís het teken! Zo gaat het namelijk altijd met tekens, die staan recht voor je neus. Als ik mijn koffer heb gepakt, komt mijn teken me halen. Ze neemt me mee naar de achterkant van de masseria. Daar opent ze een deur. Achter die deur ligt de állermooiste kamer die ik ooit heb gezien. Er staat een tafel met bloemen en overal branden kaarsjes. Maria knikt naar de tafel en zegt: ‘Sit and write.’ Dus daar zit ik. En ik schrijf. Moeiteloos. Aan deze kamer grenst een slaapkamer met een hemelbed. Op het midden van de door oma Tommasino geborduurde beddensprei ligt een joekel van een tak met bloesem. Uit het raam kijk ik in de tuin, met twee privé-olijfboompjes, drie rozenstruiken en gras zo groen als het bij de buren nooit zal worden. Ik wil hier nooit meer weg. Loslaten
De laatste dag voel ik pas echt wat deze week met mijn lichaam en geest heeft gedaan. Er is geen achteroverbuiging die ik niet aandurf en als Kristin ons vraagt ons diepste verlangen op een papiertje te schrijven, doe ik dat zonder aarzelen, hoe eng ik het ook vind. Ik verwoord mijn dromen, ongecensureerd, in vijftien wan-
hopige zinnen. Als iedereen zijn papiertje heeft dichtgevouwen, maken we een wandeling. Kristin voorop, wij er in een zwijgende sliert achteraan. We hebben geen idee hoe deze laatste oefening zal eindigen, maar als we na een ommetje van twintig minuten aankomen bij een brandende vuurkorf, krijg ik een donkerbruin vermoeden… Verbrand je wensen, natuurlijk. Ik begin spontaan te huilen (straks zal ik de rook de schuld geven). Wat dacht ik nou... Dat ik mijn papiertje op een heilige plek ging begraven, met een toverspreuk van Kristin erbij en hopla, alles komt goed? Zo zijn we natuurlijk niet getrouwd met onze vriend Shiva (een hindoegod die het oude vernietigt om plaats te maken voor het nieuwe).
We doen het één voor één. We laten los. Om verder te kunnen. Naar huis. Waar alles waar ik van droom op me wacht, achter een glazen wand in de aankomsthal. Ik neem het allemaal mee. De herinnering aan Maria en deze magische plek, de stem van Kristin, de ontroerende, grappige, eerlijke verhalen van mijn medecursisten. Ik stop het in mijn bron, voor straks, als ik op Schiphol sta en langzaam overprikkeld raak door ruis. Dank je wel lieve Chantal, Maarten, Kristin & Wessel, Maria, Monique en alle cursisten. Han om tat sat (dat was dat). Namaste. Kijk voor deze en andere aanbiedingen op www.yogaonline.nl/reizen
_ yoga 28 _
_ yoga 29 _
