Dialecten, AN en macht – Je bent niet per se dom als je Limburgs spreekt -‐ Seniorenuniversiteit Hasselt, 25 februari 2013 Leonie Cornips Meertens Ins
Opbouw lezing 1. Moeite met meertaligheid in Nederlandse samenleving, waarom? 2. Het proces van taalstandaardisering: waarom dialectsprekers niet competent zijn en standaardsprekers wel 3. Historie: rela<e taal en na
Waarom hebben we in Nederland zoveel moeite met een twee-‐ of meertalige samenleving? Cornips 2012.
Nederland is (g)een eentalig land =>België
Nederland is (g)een eentalig land
Aannames: • Ééntaligheid is de norm; • Nederland is van oudsher een ééntalig land: meertaligheid is uitzonderlijk • Meertaligheid is een recent verschijnsel door de komst van immigranten…
Nederland is (g)een eentalig land Maar: • Er was in de middeleeuwen nog geen overkoepelende of gemeenschappelijke spreektaal zoals het Nederlands nu: iedereen sprak het dialect van het dorp, de stad of de regio; • De dialecten waren niet zonder meer verstaanbaar en leesbaar voor anderen buiten de eigen regio. Van der Sijs 2004, Van der Sijs & Willemyns 2009
• Het proces van taalstandaardisering Haugen 1966
Nederland is (g)een eentalig land Taalstandaardisering: • Sinds de zevende eeuw is er in de Lage Landen een tendens geweest om taalverschillen te verkleinen en tot een ‘beschaafde’ en bovengewestelijke taal te komen; • Die tendens is versterkt vanaf de der<ende eeuw en heeQ in de Renaissance geleid tot het ontstaan van een standaardtaal voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden; • De elite selecteerde daartoe eerst een specifieke taalvariëteit als schrijQaal voor iedereen in de gehele Republiek en dus als bovengewestelijke en later als bovenregionale variëteit. N. Van der Sijs 2004
Nederland is (g)een eentalig land Taalstandaardisering: • Vondel formuleerde de feitelijke taalnorm in 1650: ‘De taal die men zowel aan het stadhouderlijk hof en in de Statenvergadering in Den Haag als onder de kooplieden-‐regenten van metropool Amsterdam hoort, dient de regel voor beschaafd taalgebruik te zijn.’ Van der Sijs 2004
Taalstandaardisering: 4 stappen 1. Vaststellen van een taalvariëteit en talige elementen als de norm (groter dan/als; bij (zich) hebben; zeker en vast ipv vast en zeker, hen/hun, hem/zich) 2. Taalvariëteit codificeren (gramma
Taalstandaardisering: 4 stappen 1. Vaststellen van een taalvariëteit en talige elementen als de norm (groter dan/als; bij (zich) hebben; zeker en vast ipv vast en zeker, hen/hun) ⇒ Historisch bepaald proces, variëteit van sprekers die tot de elite behoren ⇒ groter dan/als; bij (zich) hebben; zeker en vast ipv vast en zeker, hen/hun: kwes%e van afspraak ⇒ Maar waarom deze elementen en geen andere?
Taalstandaardisering: 4 stappen ⇒ Vaststellen van de norm is geen sinecure ⇒ Algemene Nederlandse Spraakkunst? Van Dale? Hilversum/VRT-‐taalnet? Groene Boekje? Frequen<e? De status van de spreker? Regio? ⇒ Welke taalnormen zijn zinvol, voor wie, en voor welk moment? ⇒ we spreken niet als nieuwslezers op school, journalisten schrijven niet als juristen, we spreken niet als de koning/in met vrienden Jaspers 2013
Taalstandaardisering: 4 stappen 2.
Taalvariëteit codificeren (gramma
Inspanningen om dialecten te codificeren, stap 2 in het standaardisa<eproces
Taalstandaardisering: 4 stappen Taalvariëteit promoten: moet geaccepteerd worden door iedereen als ‘goede’, ‘beschaafde’ taal. Emo<es: de ideale taal staat bovenaan en is goed en mooi terwijl alles wat niet DE taal (norm) benadert, zoals dialecten, lelijk of fout zijn.
Taalstandaardisering: 4 stappen Proces van iconisa<e: • talige verschillen tussen (groepen) sprekers symboliseren sociale contrasten tussen die sprekers alsof een talig verschijnsel de natuur of essen<e van een groep aneeldt. • aan zinnen als ‘Hun hebben dat gedaan’ of ‘Ik sie de son in de see sakke’ herkent men dan onmiddellijk een specifieke groep sprekers – zonder die sprekers ooit ontmoet te hoeven hebben – die men specifieke sociale kenmerken toeschrijQ als bijvoorbeeld ‘onbeschaafd’ en ‘geen onderwijs genoten’.
Taalstandaardisering: 4 stappen Proces van iconisa<e: • Het ac<eve proces van standaardisa<e heeQ tot gevolg dat sprekers van het ‘goede Nederlands’ al<jd als competent en intelligent beoordeeld worden in tegenstelling tot sprekers van het ‘niet-‐ goede Nederlands’. • De Amerikaanse taalkundige Dennis Preston heeQ onderzoek gedaan naar het beeld dat de gemiddelde (Amerikaanse) taalgebruiker heeQ van de rela<e tussen verschillende taalvariëteiten. Dat beeld issterk hiërarchisch zijn
Taalstandaardisering: 4 stappen Proces van iconisa<e: DE TAAL | goede taal | gewone taal / | | variëteit 1 variëteit 2
goed
dialect
fout lelijk
Taalstandaardisering: 4 stappen Proces van iconisa<e:
het toeschrijven van sociale karakteris<eken aan een groep sprekers op basis van hun uitspraak: ‘Limburgers zijn zachtaardig – zo is hun taal – luister maar naar de zachte g’ of ‘Groningers zijn slordig – zo is hun taal – luister maar naar het inslikken van de schwa in loopn in plaats van lopen’ of ‘de inwoners van ’t Gooi zijn beschaafd – zo is hun taal – luister maar naar hun verzorgde uitspraak’ of ‘Marokkanen zijn zo – vandaar dat zij zo spreken’ en ga zo maar door.
Taalstandaardisering: 4 stappen
Doel van standaardisering:
• het creëren van een ‘pure’ taal waarin geen varia<e voorkomt • elk woord heeQ maar één betekenis, één spellingwijze, één wijze van uitspraak • Al het overige is ruis.
Taalstandaardisering: 4 stappen Doel van standaardisering:
• Vandaar het idee tot op de dag van vandaag dat andere soorten Nederlands dan het ‘goede’ minderwaardig zijn en de mythe dat eentaligen al<jd precies hetzelfde soort Nederlands met iedereen spreken. • De symbolische betekenis van een standaardtaal als na
Taalstandaardisering: Frankrijk • Verwevenheid tussen staat en taal grondwerelijk vastgelegd. In ar
Taalstandaardisering: Frankrijk • Men hoorde in het Frankrijk van toen (rond 1800) niet minder dan 30 regionale talen; van de 28 miljoen inwoners sprak slechts 3 miljoen standaard Frans als hun alledaagse taal; • De mo
Taalstandaardisering: • Elk standaardiseringproces brengt spanningen met zich mee tussen degenen die de macht hebben de ‘goede’ taal te kiezen, te gebruiken en eraan te sleutelen en de min of meer machtelozen die de taal moeten (gaan) gebruiken. • De elite, waaronder taalkundigen, heeQ de macht de variëteit te selecteren en te codificeren en zorgt voor accepta<e ervan onder toekoms
• Jaspers 2013: ” je mag taalnormen nastreven en opleggen, maar je moet realis<sch zijn. Realis<sche taalnormen zullen al<jd met bepaalde ac
• Jaspers 2013: ” ,je kunt een bepaalde uitspraak en een niet al te complexe gramma
• Historie: rela<e taal en na
Nederland was/is (g)een eentalig land
• Middeleeuwen en Renaissance: Frans en Latijn als talen van wetenschap, kerk en literatuur (Latijn), taal ambtenarij en het hof (Frans); • 19e eeuw - dialect, Frans; • sinds 20e eeuw - individuele tweetaligheid dialect-Nederlands, Frans (begin 20e eeuw);
Nederland is (g)een eentalig land • 16e eeuw: Vocabulare, een Frans-‐Nederlands gespreksboekje van de Antwerpse schoolmeester Noël van Berlaimont. Dit boekje bleef meer dan tweehonderd jaar in druk en in 1616 verscheen het ook in het Italiaans, Spaans, Duits, Engels, Portugees en in 1656 in het Maleis. • De Floren<jnse koopman Lodovico Guicciardini (1521-‐1589) die in Antwerpen handel dreef, roemt de ac<eve talenkennis van de Nederlanders, in het bijzonder die van het Frans, ‘een taal waarmee ze bijzonder vertrouwd zijn’, maar ook het Duits, Engels, Italiaans, Spaans en ten slore minder bekende talen. Frijhoff 2010
Nederland is (g)een eentalig land • Stadhouder Willem IV werd bij zijn dood in 1571 als bestuurder geprezen om zijn talenkennis: naast het Nederlands beheerste hij ook La<jn, Frans, Engels, Duits en Italiaans. • 18e eeuw: Caderen op de ar
Nederland is (g)een eentalig land
Dus, roep om één taal: • Renaissance: toen Nederland staatkundige eenheid kreeg; • Negen<ende eeuw: eigen taal was/is een essen<eel element om de eigenheid van Nederland en de ‘ziel’ van de Nederlandse na<estaat te verbeelden; • Of <jden waarin men ervaart dat (te) hevige veranderingen de Nederlandse samenleving op de kop zeren. Het gevoel zich in een iden
Nederland is (g)een eentalig land • Vrijwel alle jonge na<estaten die in het begin van de twin
Nederland is (g)een eentalig land • Het idee dat ‘taal’ een instrument is om na
Nederland is (g)een eentalig land Gedragscode burgemeester Opstelten (17/01/2006): “Nederlands is de gemeenschappelijke taal van Rorerdam. In het openbaar spreken we Nederlands -‐ op school, op het werk, op straat en in het buurthuis”
Nederland is (g)een eentalig land Het Nederlands als gemeenschappelijke taal minimaliseert interne (etnische, regionale, lokale) verschillen en maximaliseert externe verschillen (Nederland versus buitenland)
Nederland is (g)een eentalig land • Op de regel ‘één taal binnen een eigen staat’ zijn genoeg uitzonderingen te vinden. • Binnen Nederland zijn het Nederlands en Fries twee officiële talen. Bovendien zijn in Nederland het Nedersaksisch en Limburgs als regionale talen onder het Europees Handvest erkend sinds respec<evelijk 1996 en 1997.
Nederland is (g)een eentalig land • Onder datzelfde handvest zijn het Jiddisj en het Sin<-‐Romanes in 1996 erkend als non-‐ territoriale talen. De sprekers ervan wonen verspreid over Nederland maar ook in andere Europese landen. • Ten slore is ook het Nederlands buiten Nederland een officiële taal in België en Suriname, en op de eilanden Bonaire, Sint-‐ Eusta<us en Saba naast het Papiamento en het Engels.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? (zie Cornips 2012 en ref)
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? •
•
Een dialect is taal vanuit taalkundig perspec<ef: Alles waarmee je in een taal kan bouwen en wat je in een taal kan uitdrukken, kan ook in een dialect. Maar gedachten van mensen: het verschil dat we tussen taal en dialect ervaren, heeQ alles met onze samenleving waarin onze talige producten niet gelijkwaardig zijn. Iedere dialectspreker ervaart dat wat we een taal noemen veel belangrijker is dan een dialect
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed??
• Is het zo dat het Nederlands mankementen gaat vertonen als een kind naast het Nederlands nog een andere taal cq. dialect verwerQ? • Hoe leren kinderen de volwassenentaal?
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed??
Alle taalkundige onderzoeken laten zien dat een kind uitstekend in staat is om onder bepaalde condi<es twee talen als moedertalen te verwerven.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? In sommige gevallen kunnen tweetalige kinderen een iets andere route nemen om het volwassen Nederlands te verwerven of iets langzamer zijn dan eentalige kinderen, maar in het algemeen doorlopen jonge een-‐ en tweetalige kinderen dezelfde ontwikkelingsstadia
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Het idee dat een jong kind door het verwerven van twee talen in de war raakt en beide talen niet goed zou leren beheersen is een misverstand. Het is dit misverstand dat ouders die van huis uit een dialect spraken, vooral in de jaren zes
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Maar onderzoek wijst uit dat als kinderen beide talen onder bepaalde condi<es van geboorte af aan aangeboden krijgen, zij deze talen leren spreken en beheersen als een eentalig kind. Ze worden dus moedertaalspreker van het dialect, Turks of Fries én het Nederlands. .
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: Een onderzoek naar de woordenschat van ongeveer 1800 zich normaal ontwikkelende kinderen in Amerika toont aan dat de meeste kinderen hun eerste woorden spreken rond hun eerste verjaardag. Maar sommige kinderen uiten hun eerste woorden al rond hun <ende maand terwijl andere op een leeQijd van anderhalf nog geen woord produceren. Kinderen verschillen dus onderling in het tempo waarin zij hun moedertaal leren.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: De vaardigheid van eentalige kinderen in het Nederlands (of een andere taal) is voor schoolpresta<es onder meer azankelijk van de capaciteit van hun werkgeheugen, gramma
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: Vaak kunnen laag opgeleide ouders hun kinderen thuis geen schooltaal of een rijk en gevarieerd taalaanbod bieden. Uit een recente studie van het Kohnstamm Ins
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: Uit een vrij recent onderzoek tussen 1994 en 2003 naar taalvaardigheid onder 3.090 basisschoolleerlingen uit de groepen 2, 4, 6 en 8 blijkt dat kinderen die een posi<eve werkhouding hebben en van wie de ouders, en dan met name de moeder, hoog opgeleid zijn, en kinderen die veel lezen, een groeiende voorsprong op hun klasgenoten opbouwen in taalvaardigheid.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: ProefschriQ van taalkundige Lore Henrichs -‐> schooltaal kenmerkt zich door moeilijke, abstracte woorden en ingewikkelde zinsstructuren, vaak met bijzinnen en voegwoorden en door gesprekken die niet over het ‘hier-‐en-‐nu’ gaan. Haar onderzoek laat zien dat ouders in interac<e met hun kind aanzienlijk verschillen in de mate waarin zij thuis schooltaal gebruiken
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: Essen<eel voor het gebruik van schooltaal thuis is de wijze waarop ouders hun kinderen <jdens gesprekken benaderen. De ouders die hun kind iets nieuws willen leren, stellen rela<ef veel open vragen en voegen regelma
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Tweetalig kind: Volgens hoogleraar orthopedagogiek Paul Leseman hebben leerkrachten de begrijpelijke neiging om hun taalgebruik te vereenvoudigen bij leerlingen die minder ingevoerd zijn in schooltaal, bijvoorbeeld bij Nederlands-‐Marokkaanse/ Turkse kinderen. Zijn stelling is dat vereenvoudiging van schooltaal in de klas geen goede zaak is omdat het een risico met zich meedraagt dat het de verschillen in schoolvaardigheid tussen kinderen alleen maar vergroot
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Tweetalig kind: Leseman heeQ aanwijzingen dat leraren er goed aan doen moeilijkere woorden en zinsconstruc<es te gebruiken juist bij leerlingen die van huis uit niet of nauwelijks met schooltaal in aanraking komen. Tevens blijkt uit zijn onderzoek dat veel leerkrachten van nu de vaardigheid missen om schooltaal op niveau te gebruiken.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Eentalig kind: ‘De moedertaalspreker bestaat niet’
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? Wat zijn de condi<es waaronder kinderen twee talen verwerven als twee moedertalen? • In de eerste plaats is leeQijd heel erg belangrijk.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? LeeQijd: • Vroeger dachten taalkundigen dat de cruciale leeQijd om een tweede taal te verwerven rond de puber<jd ligt; • Recenter onderzoek wijst uit dat die leeQijd weleens veel lager zou kunnen liggen, wellicht zo rond de vier jaar.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Er is tussen geboorte en een aantal jaren oud een gevoelige periode voor gramma
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Invloed eerste taal op tweede taal: Engels -‐ Nederlands • Morgen hij gaat naar huis
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Komt het kind vanaf de geboorte al in aanraking met twee talen, dan oefent de eerste taal geen invloed uit op het verwerven van de andere eerste taal; • Morgen gaat hij naar huis
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Vers-‐van-‐de-‐pers onderzoek lijkt aan te tonen dat misschien niet alleen de leeQijd waarop, maar ook hoe lang en hoe intensief en hoe gevarieerd kinderen met de tweede taal in aanraking komen uitermate belangrijk is.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Een andere voorwaarde om beide talen goed te leren is dat het kind beide talen rijk en gevarieerd aangeboden krijgt; • één-‐ouder-‐één-‐taal gezin.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Ouders die bijvoorbeeld uit Afghanistan of Groot-‐Brirannië komen, kunnen veel beter hun moedertaal respec<evelijk het Dari of Engels met hun kind spreken dan ‘krom’ Nederlands; • En een ouder die veel zelfverzekerder het dialect spreekt dan Nederlands, kan veel beter Gronings of Limburgs met zijn/haar kind spreken dan dat ongemakkelijke Nederlands
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Verder is het belangrijk dat zo veel mogelijk gezinsleden en anderen beide talen in veel func<es aanbieden. Het gaat dan niet zozeer om hoe vaak ouders beide talen spreken, maar om hoe divers en rijk het aanbod is dat ze (kunnen) aanbieden, zoals voorlezen, tellen en rekenen, verhalen vertellen, spelletjes doen, luisteren naar radio en televisie in beide talen.
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Ook is het belangrijk dat ouders en omgeving laten blijken dat beide talen van belang zijn en gewaardeerd worden. • Engels, Turks, dialect…
Als je twee talen verwerft, verwerf je het Nederlands (niet) goed?? • Een deel van het succes heeQ te maken met de gramma
Ontwikkelingsstadia Daan: 2 jaar, 4 maanden en 28 dagen Nederlands: ‘Jij de walvis maken.’ (achteraan) in plaats van: ‘Jij maakt de walvis.’ Nathalie: 2 jaar, 2 maanden en 2 dagen Frans: ‘Pas tomber la poupée.’ (vooraan) lererlijke vertaling: ‘niet vallen de pop’ in het Nederlands: ‘De pop valt niet.’ Lior: 1 jaar, 8 maanden en 8 dagen Hebreeuws: ‘Tapuax lishtot.’ (achteraan) lererlijke vertaling: ‘appel drinken’ in het Nederlands ‘Ik wil een appel drinken.’
Ontwikkelingsstadia hoofdzin: ‘Jij maakt een walvis.’ bijzin: ‘Ik zie dat jij een walvis maakt.’ Eentalige kinderen verwerven deze asymmetrische volgorde in hoofd-‐ en bijzin snel, namelijk wanneer ze ongeveer tussen twee jaar en tweeënhalf jaar oud zijn. Engels: Hoofdzin: ‘You make a whale’ Bijzin: ‘I no
Ontwikkelingsstadia Groningen: ‘De kat gaat slapen’ maar ‘ik zie dat de kat slaapt’ De kat is aan het slapen Limburg: ‘De kat doet slapen’ maar ‘ik zie dat de kat slaapt’ De kat is aan het slapen
Het dialectsprekend kind • De taalkundigen Toon Hagen, Sjef S<jnen en Ton Vallen hebben sociolinguïs<sch onderzoek verricht op verschillende basisscholen in Kerkrade in de periode tussen 1973 en 1979; • Hun bevindingen waren dat de taaldidac<ek onvoldoende ingespeeld was op het gegeven dat de dialectsprekende kinderen alleen Nederlands op school spraken en niet thuis; • Verder waren de dialectsprekende kinderen in de lagere groepen van de basisschool geremder in het spreken van Nederlands dan hun eentalige klasgenoten, hoewel dit verdween met het ouder worden.
Het dialectsprekend kind • Ook kwam naar voren dat leerkrachten in Kerkrade hun eigen gedrag niet goed konden inscharen: • In enquêtes rapporteerden zij dat zijzelf en leerlingen dialect spraken in meer formele of officiële lessitua<es, maar uit observa<e bleek dat niet zo te zijn; • Bovendien was het zo dat leerkrachten opstellen van dialectsprekende leerlingen lager waardeerden dan de leerkrachten die de taalachtergrond van de kinderen niet kenden.
Het dialectsprekend kind • Een van de belangrijke bevindingen was echter dat tussen dialect-‐ en eentalige sprekers over het algemeen weinig tot geen cruciale verschillen gevonden werden in onderwijsresultaten zoals gemeten door de Cito-‐ toets. Ondanks deze Cito-‐resultaten waren het de (nega<eve) verwach
Cornips, Dirkx en Koeneman
• Laten ontwikkeling zien in de produc<e van ‘het’. • In complexe naamwoorden produceren ze ‘het’ significant vaker correct dan L1 en anderstalige kinderen. • Gebruiken ‘de’ significant vaker correct dan anderstaligen.
4-2-2012
Dialectsprekende kinderen (Cornips&Hulk 2006, Cornips e.a. 2012)
71
Cornips, Dirkx en Koeneman
• In het afgelopen decennium is er veel onderzoek verricht naar tweetalige verwerving en cogni<eve ontwikkeling van tweetalige kinderen. Cogni<e staat voor de mentale ac
4-2-2012
Vroege tweetalige kinderen
72
• Die veranderingen zijn voordelig voor hoe tweetalige kinderen denken en func
Cornips, Dirkx en Koeneman
• Uit hersenonderzoek blijkt dat het brein van kinderen die tweetalig opgroeien zich anders ontwikkelt dan het brein van eentalige kinderen.
4-2-2012
Vroege tweetalige kinderen
73
Cornips, Dirkx en Koeneman
• Het blijkt dat pasgeboren baby’s sommige talen kunnen onderscheiden zoals het Japans en het Engels, maar geen talen die gramma
4-2-2012
Vroege tweetalige kinderen
74
Cornips, Dirkx en Koeneman
• Eveneens leren tweetalige kinderen gemakkelijker dat meerdere woorden zoals ‘hond’ en ‘dier’ naar hetzelfde object kunnen verwijzen, namelijk naar een ‘levend iets dat een vacht heeQ en blaQ’. • Tweetalige kinderen begrijpen op een vroegere leeQijd dan eentalige kinderen dat andere personen een ander perspec<ef dan zijzelf kunnen hebben.
4-2-2012
Vroege tweetalige kinderen
75
Cornips, Dirkx en Koeneman
Tweetalige kinderen blijken beter te zijn in het oplossen van complexe problemen.
4-2-2012
Vroege tweetalige kinderen
76
Cornips, Dirkx en Koeneman
Kortom: een kind dat met twee talen opgroeit, hoeQ geen taalachterstand te hebben. Integendeel, onder bepaalde voorwaarden lijkt tweetalig opgroeien zelfs voordelen te hebben.
4-2-2012
Vroege tweetalige kinderen
77
Dank voor uw aandacht!
Literatuur • Cornips, L. 2012. Eigen en Vreemd. Meertaligheid in Nederland. Amsterdam: AUP en referen<es hierin • Cornips, L., Rooij, V. de & Stengs, I.L. 2012. Carnavalesk taalgebruik en de construc<e van lokale iden
