Als je raadsén statenlid bent

LOKAAL BESTUUR

Jaargang 35 nummer 7/8 Juli/Augustus 2011

Maandblad van het Centrum voor Lokaal Bestuur van de PvdA

Dagboeken statenleden Wethouders in de spagaat verzet tegen HET AKKOORD

ervaringen met de pvv

DUBBELE PETTEN

VOETBAL ALS SPLIJTZWAM

Hoe verder na het VNG-congres?

Almere en Den Haag

Als je raadsén statenlid bent

Wel of geen geld geven?

Samenwerken in Waternet De geest van Wibaut

Foto Roel Kleinpenning

Hoe gaat dit aflopen? Thom de Graaf (D66-burgemeester van Nijmegen), Hans Alberse (PvdA-burgemeester Oude iJsselstreek, waar de VNG bijeen kwam), emile Roemer (fractieleider SP) en PvdA-leider Job Cohen bespreken de gang van zaken op het congres.

klk

EEndRAchT JACqueLiNe KALK secretaris Centrum voor Lokaal Bestuur

Foto Bert Beelen

2

Als u deze column leest, ligt het VNG-congres al weer twee weken achter ons. Nooit eerder was de ledenvergadering van de VNG zó spannend, ook voor het CLB. In de maanden voorafgaand aan het congres werd steeds duidelijker dat het conceptbestuursakkoord voor gemeenten veel teweeg zou brengen. En dan niet alleen vanwege de paragraaf Werken naar Vermogen. Ook op andere terreinen zijn de gevolgen voor de gemeenten nog lang niet te overzien, maar dit terzijde. De laatste weken voor het congres gaven een politiek spel met een hoge inzet te zien. VNG-voorzitter Jorritsma, die inzette op ‘het hoogst haalbare’ voor gemeenten en in eerste instantie het onderhandelingsresultaat met verve verdedigde. Dat er kritische geluiden waren, begreep de VNG, maar het niet accepteren van het akkoord zou betekenen dat gemeenten niet meer mee mochten doen. In de laatste week voor het congres werd dit nog eens overgedaan door het powerplay van Donner en Rutte met hun inmiddels gevleugelde uitspraak: het is een package deal. Wat mooi is het dan om de beelden van het VNG-congres te zien! Onder leiding van het VVD-duo Brok en Jorritsma heeft de democratie zijn uitwerking op de ondoorzichtige wijze van besluitvorming in de VNG. Het bijgestelde voorstel van het VNG-bestuur blonk niet uit in helderheid: ‘De wet Werken naar Vermogen zal daarmee vorm krijgen in het proces van wetgeving tussen kabinet en Staten-Generaal. Het onderwerp ‘werk’ komt voor de verantwoordelijkheid van het Rijk. Maar de VNG zal daarbij een heel actieve lobby voeren richting kabinet en Tweede Kamer met als doel een beter resultaat op het sociale terrein. De VNG zal daarover met het kabinet verder onderhandelen.’

Lobby, onderhandelen, proces van wetgeving tussen kabinet en Staten-Generaal? In eerste instantie bracht het ons in verwarring, ook al zwakte Donner zijn uitspraken over de package deal en de vermeende partijpolitieke aard van het verzet tegen het bestuursakkoord wat af. Maar hij zei op het congres ook: ‘Niet helemaal is helemaal niet.’ Gelukkig maakt de berichtgeving in de dagbladen en op verschillende websites weer veel goed. NRC Handelsblad: ‘Gemeenten sturen VNG-bestuur terug naar de onderhandelingstafel’, de Volkskrant: ‘Gemeenten accepteren bezuinigingen op sociale werkplaatsen niet’ en: ‘Gemeenten gaan confrontatie aan met het kabinet.’ Op de een of andere manier zullen de onderhandelingen weer worden hervat. Dat geeft de mogelijkheid om op basis van betere cijfers en beleidsvoorstellen afspraken te maken. Voor ons was vooral positief de eendracht binnen onze partij. Dat is niet altijd het sterkste punt van de PvdA, maar in de acties rond het bestuursakkoord is eendrachtig samengewerkt. In de meeste gemeenten hebben onze fracties vragen gesteld en moties (mee)ingediend. Onze wethouders speelden een belangrijke rol in alle discussies, of dat nu was in de G4, de G32 of de Vereniging van Groninger Gemeenten. Ook op het VNG-congres waren wij zichtbaar met politici die met een positieve uitstraling op een hele heldere manier naar voren brachten waar wij voor staan: Rinda den Besten, Bert Cremers en Loes Ypma. Zoals Confucius al zei: ‘De kunst van spreken is begrepen te worden’.

clfn LOKAAL BESTUUR

Juli/Augustus 2011

Dagboeken statenleden Wethouders in de spagaat verZet tegen Het aKKOOrd

ervaringen met de pvv

dUBBeLe petten

vOetBaL aLS SpLiJtZWam

Hoe verder na het VNG-congres?

Almere en Den Haag

Als je raadsén statenlid bent

Wel of geen geld geven?

pvv in de raad

omslagfoto

Jaargang 35 nummer 7/8

Maandblad van het Centrum voor Lokaal Bestuur van de PvdA

Protest tegen het bestuursakkoord op het VNGcongres. Zie column hiernaast.

Samenwerken in Waternet De geest van Wibaut

Foto Roel Kleinpenning

LOKAAL BESTUUR Maandblad voor PvdA-politici in gemeente, provincie en waterschap. Verschijnt tien keer per jaar. Lokaal Bestuur is een voortzetting van De Gemeente, opgericht in 1907 door F.M. Wibaut en P.L. Tak. UITGAVE Centrum voor Lokaal Bestuur van de Partij van de Arbeid, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. ISSN: 0167-0980

4 8

REDACTIE Hans Alberse (voorzitter), Mijnke Bosman, Cathrijn Haubrich, Pierre Heijnen, Aukelien Jellema, Fanida Kadra, Jacqueline Kalk, Nico Portegijs, Kim Putters, Nicole Teeuwen, Lobke Zandstra. De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. EINDREDACTIE Jan de Roos SECRETARIAAT Jessica Schipper Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam Telefoon: 0900-9553 E-mail: [email protected]

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Jan Blom (Dilemma), Jan Chris de Boer, Hans Bosch (dagboek), Sjoera Dikkers (Afgevaardigde), Harriët van Domselaar, Rawa Hassan (dagboek), Manfred van der Heijde, Aukelien Jellema, Reinie Kaas, Jacqueline Kalk (column), Ton Langenhuyzen (2e Kamer), Chris Mast, Jan Schuurman Hess (Onderweg), Wanda Ottens (dagboek), Kirsten Verdel PRODUCTIE EN DRUK MediaCenter, Rotterdam ABONNEMENTEN Gratis voor leden van het Centrum voor Lokaal Bestuur. Voor niet-leden € 30,- per jaargang. Losse nummers (€ 3,50 inclusief verzendkosten) zijn te bestellen bij de PvdA, telefoon 0900-9553.

ADVERTENTIES Inlichtingen over tarieven en aanlevering bij het redactiesecretariaat, zie hierboven. INTERNET Lokaal Bestuur is ook te raadplegen op Internet: http://www.lokaalbestuur.nl KOPIJ Reacties en bijdragen naar: [email protected]

Spagaat

Als je raads- én statenlid bent

10 14

Betaald voetbal

Wel of geen geld geven?

Waterschap

Samenwerken in Waternet

17

BASISLAY-OUT Stan Wagter, Amsterdam VORMGEVING Jos B. Koene, Amsterdam

PvdA-wethouders bijeen

dubbele petten

35e jaargang no. 7/8 Overname van artikelen, delen daaruit of illustraties alleen na voorafgaande toestemming.

Ervaringen in Almere en Den Haag

18

Wibautleergang

Weerzien met zielsverwanten

achterkant

Partij van de Arbeid

20 2 2 Kamer Water en alcohol 6 SteLLing Nevenfuncties 6 dagBOeKen van drie statenleden 7 afgevaardigde Sjoera Dikkers 12 diLemma Bouwvergunning 16 OnderWeg Op de splitsing 19 3

JacQUeLine Eendracht

de

‘De PVV luistert niet en gaat niet in op argumenten. Ze levert alleen standpunten af.’

POLiTiEKE cULTU dRAMATiSch VER Foto Serge Ligtenberg

Adri Duivesteijn en Jeltje van Nieuwenhoven

Ruim een jaar geleden maakte de PVV haar entree in de lokale politiek. Zij veroverde tien zetels in de gemeenteraad van Almere en acht in Den Haag. In Almere ontpopte PvdA-wethouder Adri Duivesteijn zich tot de voornaamste criticus van het optreden van de PVV in de raadzaal. Reden voor Lokaal Bestuur om hem aan tafel te brengen met zijn voormalige collega in de Tweede Kamer Jeltje van Nieuwenhoven, nu fractievoorzitter in Den Haag.

chRiS MAST En KiRSTEn VERdEL freeLance JOUrnaLiSten

4

Hoe je het ook wendt of keert: in de landelijke en provinciale politiek heeft de PVV vaste voet aan de grond. In de lokale politiek is dat anders. Almere en Den Haag waren uiteindelijk de enige steden waar die partij deel nam aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010. Een kwart van de kiezers in Almere gaf zijn stem aan de PVV: met tien zetels in een raad van 39 is die partij daar de grootste. In Den Haag kwam de PVV op acht zetels in een raad van 45. De PvdA bleef daar de grootste partij met tien zetels. In beide steden kwamen serieuze onderhandelingen over de deelname van de PVV aan het college van B&W niet van de grond. Formeel breukpunt was het door de PVV geëiste hoofddoekjesverbod voor ambtenaren. In beide steden trad een identieke coalitie aan van PvdA, VVD, D66 en het CDA(/ CU). In beide steden is de PVV de belangrijkste oppositiepartij. Van Nieuwenhoven gaat journalisten die haar iets over de PVV willen vragen uit de weg en had toen we haar om dit interview vroegen dan ook haar bedenkingen: ‘Begint het CLB nu ook al?’ Duivesteijn draagt zijn ideeën over hoe de PVV moet worden bestreden graag uit. Om die reden stelde hij zich ook verkiesbaar voor de Eerste Kamer, maar hij zag een zetel aan zich voorbijgaan doordat Janny Vlietstra met steun van de noordelijke provincies werd gekozen. Wat de PVV betreft heeft Duivesteijn een woord van troost voor zijn collega’s in het land: ‘Andere gemeenten mogen blij zijn dat Wilders alleen voor Almere en Den Haag heeft gekozen, want de politieke cultuur in onze gemeenteraad is echt dramatisch veranderd en dat zeg ik zonder enige vorm van overdrijving.’

Hebben jullie het idee dat Wilders nog naar méér dan alleen het electoraat keek bij zijn besluit om in Den Haag en Almere mee te doen? Jeltje: ‘Beide gemeenten hebben VVD-burgemeesters waar Wilders een hekel aan had. In Den Haag Jozias van Aartsen, die als fractievoorzitter Wilders uit de VVD-fractie heeft gezet. En in Almere Annemarie Jorritsma, die een andere VVD representeerde dan die van Wilders.’ Adri: ‘Veel van wat de PVV doet komt voort uit rancune. Er zit een enorme agressie in die partij. Wilders feliciteerde op 1 mei de PvdA met het 65-jarig bestaan. Hij sprak toen van de ‘PvdArabieren’ en verweet de PvdA massaimmigratie. Maar in de periode van de immigratie bestuurden de toenmalige varianten van het CDA en de VVD het land. De PvdA mócht toen niet eens aan de bak komen. Wilders vervalst de geschiedenis.’ Is de PVV in de raad milder geworden? Jeltje: ‘Vanaf het moment dat het landelijk gedoogakkoord werd getekend, zijn ze bij ons niet meer zo agressief. Af en toe gedragen ze zich zelfs salonfähig. Wel vreemd: vier raadsleden zijn vertrokken omdat ze ook op de lijst voor de Tweede Kamer kwamen: Wilders, Fritsma, Gerbrands en Dille. Willie Dille was vroeger verpleegster, als raadslid stelde ze voortdurend vragen over zorg. Sinds zij weg is, worden er ook geen vragen meer over dat onderwerp gesteld. Alles is ad hoc. Bij sommige commissievergaderingen verschijnt de PVV in het geheel niet. En als ze er wel zijn… Half april hadden we een debat over een ruimte voor gebed. Een PVV-raadslid zei toen dat het

een schande is dat een synagoge is omgebouwd tot moskee. Ik ben daar juist zó trots op, dat dat hier mogelijk is. Ik vond het fantastisch. Maar wat het onderwerp ook is: ze luisteren niet eens, gaan niet in op wat er wordt gezegd. Ze leveren alleen hun eigen standpunten af en dat is het.’ Adri: ‘Bij ons was er geen markeermoment. Ze zijn niet milder geworden.’ Jeltje: ‘Jullie zitten ook verder van het regeringscentrum.’ Adri: ‘Ja, maar in Almere zijn we wel in alles afhankelijk van het kabinet, met de schaalsprong die we moeten maken. De lokale PVV distantieert zich echter van de groei van de stad, omdat er dan naar hun zeggen ook nietAlmeerders komen. Ze wonen er zelf net! Almere bestaat alleen maar uit nieuwkomers. En het is ook inconsequent: het landelijke PVV-standpunt is juist pro groei.’ Jeltje: ‘De discussie bij ons over de verzelfstandiging van de HTM (Haagse Tramweg Maatschappij, red.) is daar ook een fantastisch voorbeeld van. De PVV was eerst tegen verkoop, maar na het tekenen van het gedoogakkoord was men ineens wel voor verdergaande marktwerking. Wat een draai!’ Adri: ‘Het is opportunisme.’ Jeltje: ‘Het kan ze gewoon niks schelen.’ Adri: ‘Een populistische beweging kenmerkt zich door zich elke dag aan te passen aan datgene wat ze veronderstellen wat de massa vindt. De standpunten van de PVV zijn gebaseerd op onvrede en op het aanwakkeren van onvrede.’ Hoe moet je daar dan mee omgaan? Jeltje: ‘We zijn nog steeds zoekende. Het stellen van directe

UUR dOOR PVV RAndERd Foto Hollandse Hoogte

De PVV-fractie in Almere in vergadering bijeen.

vragen helpt. Daar hebben ze vaak geen antwoord op. Maar dat valt alleen die mensen op die de commissievergaderingen volgen en zien dat de PVV zich in allerlei bochten moet wringen omdat hun standpunten niet logisch zijn of niet op feiten berusten. In de krant vind je daar niets van terug. De media vinden dat niet spannend genoeg.’ Adri: ‘De belangstelling van de media is enorm verschraald. Toen ik wethouder was in Den Haag waren er vijf redactionele commentaren in vijf verschillende kranten. Er was strijd tussen die kranten. Democratische controle bestond alleen al door het feit dat er veel media waren. Maar de hele lokale pers is in elkaar gedonderd. Je ziet dus dat wat er in de raad gebeurt nauwelijks of niet doordringt tot de stad. Alleen relletjes krijgen aandacht. Het wegvallen van lokale media is een probleem voor de kwaliteit van de democratie. Een oplossing is te investeren in verbreding van lokale media.’ Jeltje: ‘Een voorbeeld: laatst was er een commissievergadering over het politiejaarverslag, waar ook de burgemeester verantwoording moest afleggen. PVV-raadslid Van Doorn vond het optreden van de burgemeester schandelijk, maar hij had de cijfers verkeerd gelezen. Daar werd hij voorzichtig op attent gemaakt, waarna alle fracties hem vragen gingen stellen. Je zag de niet-PVV’ers toen denken: ‘’We hebben beet’’. Maar in plaats van dat hij zijn verontschuldigingen aanbood, liep Van Doorn toen boos weg. Dat noem ik onmacht. Het enige wat helpt tegen het verhaal van de PVV is steeds je eigen verhaal er tegenover stellen. Inhoud, inhoud, inhoud.’

Adri: ‘En dat eigen verhaal moet natuurlijk scherper.’ Kun je of moet je de PVV negeren? Adri: ‘Nee, daar heeft de PVV een te groot maatschappelijk draagvlak voor. Voor het eerst krijgen we nu in Nederland te maken met het feit dat twintig procent van de kiezers naar een reactionaire partij gaat. Ik zeg al heel lang dat dat mogelijk is als er sprake is van een talentvolle lijsttrekker. Dat is met Fortuyn en Wilders ook gewoon gebeurd.’ Jeltje: ‘Dat ben ik helemaal met je eens.’ Adri: ‘We verschillen niets met België en Frankrijk. Twintig procent van het electoraat heeft een onderbuik. Je moet dus inderdaad je eigen verhaal vertellen. Hoe sterk je eigen verhaal is, dat is dus de vraag. Onder invloed van Wouter Bos en René Cuperus (WBS-medewerker en schrijver van een boek over het populisme, red.) deed in de PvdA lang de opinie opgeld, dat als je tegen die onderbuik aanwrijft, je die kiezer wel terug krijgt.’ Jeltje: ‘Daar ben ik het nooit mee eens geweest.’ Adri: ‘Het ís ook niet zo. Je moet een fundamenteel alternatief bieden. Op dat punt moet je juist op hele markante momenten stelling nemen. Het hoort niet bij de PvdA om te generaliseren, te diskwalificeren en te stigmatiseren. Wij staan voor de nuance, zijn bereid inhoud te geven aan de complexiteit van samenleven.’ Is de PVV een gesloten blok in Almere en Den Haag? Adri: ‘Nee, maar ze worden wel centraal geleid. Er zijn hele sterke centrale directieven. Individuele raadsleden hebben geen vrijheid

van spreken bij de Partij voor de Vrijheid.’ Jeltje: ‘Ze lezen in de eerste termijn iets voor en dat is het dan. Ze hebben zelden een tweede termijn.’ Adri: ‘Ze zullen ook niet met je in debat gaan en wat je zegt heeft geen invloed. Ze gaan er in met een standpunt en komen er met hetzelfde standpunt ook weer uit. Ze debatteren met de vingers in de oren. In Almere hebben ze nog nooit hun standpunt gewijzigd naar aanleiding van het debat. De hardheid van de leiding, die is voor Nederlandse begrippen ongekend fors.’ Jeltje: ‘Zeker voor het gemeentelijk niveau. Maar bij ons is het wel ietsje anders. Onze PVVgemeenteraadsleden zijn bijna allemaal fractiemedewerkers op het Binnenhof. Ze zijn het spel iets meer gewend.’ Adri: ‘Er was altijd consensus over wat algemeen belang was in Almere. Die unanimiteit bestaat niet meer. Er is nu een partij die met iedereen ruzie heeft, altijd het conflict opzoekt, de PVV. Ze zetten zich voortdurend af tegen ‘de elite’, ze zoeken structureel naar vijanden. Het enige antwoord dat we daarop hebben is dat je het serieus neemt en dat je ze ontmaskert, dat je onthult.’ Jeltje: ‘Maar wat als mensen dat niet kan schelen? Dat Wilders draait, maakt mensen niet uit. In Nederland is onvrede heel lang niet vertegenwoordigd geweest.’ Adri: ‘Het ligt ook niet aan een gebrek aan kennis. Meer onderwijs is niet de oplossing. PVVkamerlid De Roon is nota bene advocaat-generaal geweest bij het OM. Maar ook de gewone mensen die op de PVV stemmen hebben goed onderwijs gehad.

We hebben een relatief hoge standaard in Nederland. Onderwijs is niet het probleem, een gebrek aan emancipatie wel.’ Maar hun aanpak lijkt wel effectief te zijn, de PVV wint elke verkiezingen meer zetels. Jeltje: ‘Als raadslid heb je de taak om met oplossingen te komen. Dat is een moreel oordeel over hoe je politicus moet zijn, maar je bent toch volksvertegenwoordiger, je hebt toch ideeën en idealen?’ Adri: ‘De PVV is een antidemocratische beweging die via de democratie aan de macht wil komen. Ze zijn niet geïnteresseerd in het besturen van de stad maar in het creëren van disorder, van chaos, zich richten tegen de elite. Het is nog steeds niet uitgekristalliseerd wat ze daarmee willen bereiken.’ Jeltje: ‘Vind jij de PVV racistisch?’ Adri: ‘In de onderbuik zijn ze dat zeker ja. Wilders speelt heel vakkundig in op een basale angst voor vreemdelingen, vooral zij die islamitisch zijn.’ Jeltje: ‘Dat ben ik met je eens.’ Adri: ‘In Scandinavische landen is een partij als de PVV normaal. Voor een deel hoort het bij een democratie. De dominantie van het adagium vrede-veiligheid is weg, we hebben al heel lang vrijheid. We hebben een patroon van waarden en normen neergelegd en die moraliteit heeft zich nu omgedraaid. We moeten leren leven met een partij als de PVV in het stelsel. Het ís niet normaal, maar het hoort erbij.’ Jeltje: ‘Jij zegt dat die twintig procent tot nu toe in andere partijen heeft gezeten.’ Adri: ‘Of ze hebben zich stilgehouden.’

Adri, welke gevolgen hebben je Volkskrant-artikelen gehad waarin je dit soort kritiek uitte? Adri: ‘Het heeft mijn verhouding tot de PVV geen goed gedaan, maar dat interesseert me ook helemaal niks. Maar ze zullen er nooit een debat over aangaan. Ik vind ook niet dat we PVVkiezers moeten proberen binnen te halen. De afstand tussen ons en hen is heel groot. Het verhaal van “het zijn onze kiezers” is mij te gemakkelijk. Voor een deel is het ook gewoon beschaving. Ik investeer liever in mensen die gemotiveerd voor de PvdA kunnen zijn.’ Is er informeel contact met PVV’ers? Adri: ‘Bij ons is er nul contact. Na de vergadering gaan ze massaal weg. Ze praten in het openbaar zelden met andere raadsleden. Er is altijd een borrel na de vergadering maar ze verschijnen daar nooit. Daar kiezen ze bewust voor. Iedere vorm van betrokkenheid ontbreekt. Ze zijn nog voor de presentatie van de voorjaarsnota massaal weggelopen uit de vergadering.’ Jeltje: ‘Bij ons zijn ze iets toegankelijker. Maar ze komen niet naar de nieuwjaarsreceptie, terwijl die voor elke Hagenaar toegankelijk is. Ze praten wel in de koffiekamer. Dat komt ook door hun achtergrond als beleidsmedewerker van de Tweede Kamerfractie, maar dat betekent verder niets voor hun benadering van de inhoud van het beleid.’

5

2de kmr Het bestuursakkoord met gemeenten en provincies krijgt relatief veel aandacht, maar de pogingen van het kabinet om het ook met de waterschappen eens te worden veel minder.

Foto Serge Ligtenberg

TON LANGENHUYZEN is beleidsmedewerker van de Tweede Kamerfractie van de PvdA. Heeft u een vraag aan hem of wilt u reageren? Stuur dan een e-mail naar [email protected] of bel 070-3182792

Water In dit bestuursakkoord, dat op 23 mei is ondertekend, maken waterschappen, gemeenten, provincies, drinkwaterbedrijven en het Rijk afspraken over het waterbeleid in Nederland. Een onderdeel daarvan is dat de betrokken partijen - waaronder de waterschappen - hebben afgesproken om een ‘doelmatigheidswinst’ te gaan behalen die zich in financiële zin in 750 miljoen euro in 2020 vertaalt. Daarvan moet 200 miljoen worden afgedragen aan het Rijk in het kader van de bezuinigingen. Lutz Jacobi maakt zich zorgen over wie dan de kosten gaat dragen om ervoor te zorgen dat wij droge voeten houden. Zij vreest dat de bezuinigingen van 750 miljoen toch érgens vandaan gehaald gaan worden en wel bij de burgers die via een verhoging van de waterschapslasten met een lastenverzwaring te maken zullen krijgen. Die angst wordt des te meer gevoed door het feit dat er tot 2020 niet zo heel veel

Water en aLcOHOL geld meer gereserveerd staat voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) terwijl het aantal dijken dat verbetering behoeft alleen maar lijkt toe te nemen. Er dreigt mogelijk dus ook nog een financieel gat. Alcohol, drugs en geweld Uit proeven in de politiepraktijk is gebleken dat 31 procent van het geweld gebeurt onder invloed van alcohol en drugs. Van deze geweldplegingen betreft 50 procent recidives. Tegelijk wordt slechts in 10 procent van de processen-verbaal bij geweld melding gemaakt van het gebruik van alcohol of drugs. Ahmed Marcouch diende in januari bij een spoeddebat naar aanleiding van het geweld tegen hulpverleners een motie in om gebruik van alcohol en drugs als een strafverzwarende grond op te nemen in het systeem dat het Openbaar Ministerie gebruikt voor de bepaling van de strafeis. Deze motie is aangehouden omdat staatssecretaris Teeven toen niet kon zeggen of alcohol en drugs nu al in dit systeem opgenomen zijn. Inmiddels is er een brief van hem gekomen waaruit blijkt dat de regering dit in het OM-systeem gaat opnemen. Uiteraard kan Marcouch instemmen met dat voornemen. Hij hoopt dat een zwaardere straf kan voorkomen

stllng vd mnd

dat de dader opnieuw over de schreef gaat. Bovendien gaat er van de zwaardere straf(eis) een duidelijk signaal uit waaruit moet blijken dat dit gedrag niet getolereerd wordt. In een schriftelijke inbreng over de brief van de regering stelt Marcouch nog wel enkele vragen. Bijvoorbeeld de vraag bij welke hoeveelheid alcohol in het bloed de strafverzwaringseis moet gaan gelden? Wietpas Het kabinet meent de overlast en criminaliteit die gepaard gaat met de wietteelt, -handel en -verkoop te kunnen aanpakken door middel van een pasjessysteem. De bedoeling is dat coffeeshops gesloten clubs gaan worden met maximaal 1500 leden en dat dat lidmaatschap alleen voor inwoners van Nederland wordt opengesteld. Daarmee wordt beoogd dat buitenlanders voortaan niet meer naar Nederland komen om hun wiet te kopen. Dat de wenselijkheid en effectiviteit van dit systeem nog voor de invoering ervan al omstreden is, blijkt bijvoorbeeld uit uitspraken van veel gemeentebesturen, die zich bij voorbaat tegen de wietpas hebben uitgesproken. Deze gemeenten vrezen bovendien dat de wietverkoop zich van de gedoogde en nu nog goed gereguleerde coffeeshops verlegt naar de straat. Lea

Bouwmeester probeerde door middel van schriftelijke vragen ook argumenten aan te dragen tegen een al te restrictief softdrugsbeleid. Zo blijkt dat sluiting van coffeeshops in Bergen op Zoom en Roosendaal vooral heeft geleid tot meer (buitenlandse) bezoekers in Bredase coffeeshops. Dat duidt dus op een verschuiving van de vraag. Die heeft echter niet tot meer overlast in Breda geleid. Met andere woorden: de coffeeshops zelf lijken niet tot problemen te leiden. Toch lijkt het kabinet de plannen met de wietpas door te willen zetten. Het is alleen nog wachten op een uitspraak van de Raad van State, die duidelijkheid moet geven over de vraag of het toegestaan is om alleen pasjes aan Nederlandse ingezetenen te verstrekken.

nevenfUnctieS

elke maand legt Lokaal Bestuur een stelling aan je voor. Vorige keer was dat:

Politici moeten geen nevenfuncties hebben, want dat wekt de schijn van belangenverstrengeling

ellen Prent, raadslid in Hengelo: Politici moeten juist nevenfuncties hebben, betaald of onbetaald. Een politicus heeft sturende, controlerende en/ of volksvertegenwoordigende taken. Om die taken goed uit te kunnen voeren, moeten politici middenin de maatschappij staan, met hun voeten in de klei. Daarvoor moeten ze nevenfuncties hebben. Ze moeten weten wat er speelt in hun gemeente, provincie, land of daarbuiten en vanuit verschillende perspectieven kunnen kijken. Nevenfuncties, van vrijwilliger bij de Wereldwinkel tot lid van de Raad van Toezicht bij een woningbouwcorporatie, geven hieraan een bijna onmisbare invulling. En als die nevenfuncties helder in beeld zijn en belangen goed van elkaar te onderscheiden zijn, zie ik vooral de meerwaarde!

We kregen de volgende reacties:

Douwe Hoogland, statenlid in Fryslân: Ik ben het niet eens met deze stelling. Als statenlid/volksvertegenwoordiger wordt van je verwacht dat je transparant en integer je werk uitvoert. Tegelijkertijd wordt ook van je verwacht dat je kennis inbrengt die nodig is om politieke zaken goed te beoordelen. Die kennis doe je op in eventuele nevenfuncties of vanuit je professionele invalshoek. Ik ben 40 jaar boer geweest en die kennis en het gevoel daarbij zijn hard nodig in de politiek. Met de poten in de klei dus. Belangenverstrengeling kan je praktisch oplossen door je woordvoerderschappen uit te wisselen en je indien nodig te onthouden van stemmen. Voor bestuurders ligt het wat moeilijker. Een aanrader is: pak ook een woordvoerderschap waar je blanco in staat, dat is heel verfrissend. Jan Zappeij, raadslid in Berkelland en oud-wethouder: ‘Geloel’ zou Ernst Happel hierover gezegd hebben. Behalve pornoacteur of commissaris van een coffeeshopstichting zou ik niet veel nevenfuncties weten

6

waar je uit de buurt moet blijven. Bovendien: komt de voetbalclub waarvan je bestuurslid bent aan de orde in de gemeenteraad, dan verlaat je keurig je zetel en wacht de discussie af in de raadskantine! Het gevaar zit veel meer in een overdaad aan nevenfuncties van sommige macho-politici. Drie stuks is eigenlijk wel genoeg. Bij meer dan vijf moet er politieke ex-communicatie volgen door het hoofdbestuur van de PvdA. Anne de Rooij, raadslid in Haarlemmermeer, werkzaam als kennismanager bij de provincie Noord-Holland, nevenfunctie: secretaris stichting J’Africa: Politici, en met name lokale politici, moeten juíst nevenfuncties hebben. Door werk, vrijwilligerswerk of nevenfuncties, sta je als politicus midden in de samenleving. Het zijn van politicus, met of zonder nevenfuncties, vraagt echter wel om een goed beoordelingsvermogen en grote transparantie. Wanneer heb je het ‘petje’ van politicus op, wanneer het petje van bestuurslid? De fractieleden (en de burgemeester) moeten je daarop scherp houden. Ik vind

Judith de Jong, fractievoorzitter in Hoorn: Nevenfuncties kunnen de schijn van belangenverstrengeling wekken, maar dit is zeker niet altijd het geval. Zo zouden gemeenteraadsleden bijvoorbeeld niet plaats moeten nemen in het bestuur van een door de gemeente gesubsidieerde organisatie, omdat dan onduidelijk wordt welk belang ze dienen als het gaat om besluiten rond de subsidie. Fulltime betaalde politici zouden geen betaalde nevenfuncties moeten aannemen, omdat er geen misverstand mag ontstaan over welke werkzaamheden de prioriteit hebben. Onbetaalde nevenfuncties die op afstand staan van de politieke activiteiten kunnen daarentegen heel nuttig zijn. Ze versterken de betrokkenheid van politici bij de samenleving en verstevigen het netwerk van politici.

Foto Nationale Beeldbank

het daarnaast heel belangrijk dat politici op tijd plaats maken voor anderen, zowel in de politiek als bij nevenfuncties. Als de vertrouwensvraag gesteld wordt, vind ik dat de politicus moet kiezen. Integriteit toon je onder andere door niet te hechten aan je functie of aan het pluche.

De nieuwe stelling luidt:

De invoering van de wietpas is een prima middel om de drugsoverlast een halt toe te roepen. Mail je opvatting (max 100 woorden) naar [email protected]

niEUw in dE STATEn Drie nieuwkomers in Provinciale Staten, Rawa Hassan (Zuid-Holland), Hans Bosch (Limburg) en Wanda Ottens (Friesland) doen elke maand in Lokaal Bestuur verslag van hun belevenissen in en buiten het provinciehuis. RAwA hASSAn ZUid-hOLLAnd

EEn PRAchTiG SchOUwSPEL Het verhaal van de provincie Zuid-Holland is net begonnen en ik mag er deel van uitmaken. Commissies zijn verdeeld, doelen zijn vastgesteld en de Eerste Kamer is al gekozen door leden van Provinciale Staten. Afgelopen dagen heb ik een stap terug gedaan om te kijken wat er om me heen gebeurt, om te kijken wat ik geleerd heb. Het is een schouwspel en het zit er prachtig uit. Alle stukken sluiten mooi op elkaar aan. Genoeg drama om de aandacht van de toeschouwer gevangen te houden. Een paar maanden geleden zei een fractiegenoot tegen me: ‘Lees het PvdA-campagneboekje nog eens door en kijk naar alles waar de provincie of de PvdA voor staat.’ Eerst snapte ik niet zo goed wat hij daarmee bedoelde. Ik had het boekje al zo vaak gelezen en wat zou er nu anders zijn? Wat ik niet wist is dat ik een rol ging vervullen zoals dat gebeurt in een toneelstuk. Je krijgt een stukje tekst en dat moet je instuderen. Wat heel anders is dan wanneer je naar een toneelstukje kijkt. Het verschil is dat je bij een toneelstukje niet kritisch hoeft te zijn maar in de provincie wel. Ik treed op voor de provincie Zuid-Holland, waarbij iedereen een bepaalde verwachting van me heeft. Mijn stukje tekst en mening zal ook hun stukje tekst en mening zijn. Ik treed op en mijn regisseurs zijn de burgers van Zuid-Holland. Ik vervul de rol die zij mij hebben toevertrouwd. Mijn fractiegenoot had gelijk. Ik heb het campagneboekje nogmaals gelezen en morgen ga ik weer aan de slag met mijn fractie om een geweldig schouwspel neer te zetten. Niet alleen voor de PvdA of voor de andere statenleden maar voor heel Zuid-Holland.

hAnS BOSch LiMBURG

VOOR wELK LiMBURG GAAn wE? Wij zijn in een situatie terecht gekomen waarin de mening van een adviesbureau, in dit geval kredietbeoordelaar Moody’s, de marktwaarde van een land bepaalt. De Europese landen, ook Nederland, worden opnieuw gedwongen nog meer leningen aan Griekenland te verstrekken. Niet dat ik ervoor pleit om Griekenland, Ierland en Portugal te laten vallen, maar het is wel problematisch als er tegelijkertijd door de regering zware offers van de burgers worden gevraagd en bezuinigingsplannen hele sectoren bedreigen. Leidt de schuldenlast van Griekenland nu ook de sociale werkvoorzieningsbedrijven naar de ondergang? Of is het toch gewoon het kabinet-Rutte dat met z’n bezuinigingen er op uit lijkt te zijn om niet alleen de verschillen tussen ménsen onnodig te vergroten maar ook de verschillen tussen regio’s? Limburg krijgt, net als andere buitengewesten in het land, relatief weinig van de Nederlandse staatsuitgaven voor cultuur. De provincie telt veel mensen die (mede) afhankelijk zijn van regelingen als WSW, Wajong en bijstand. Zo dreigt Limburg in alle opzichten dubbel gepakt te worden. In Provinciale Staten worden moties aangenomen om een signaal aan ‘Den Haag’ af te geven. Het CDA liep mee voorop om de cultuursector in Limburg via een motie enigszins voor kaalslag te behoeden. Zelfs VVD-icoon Jos van Rey stemde vóór! Maar ik vrees dat het nog wel even zal duren voordat het CDA eensgezind het kabinet-Rutte verlaat. Het zal nog meer moeite kosten om de VVD af te helpen van de gedachte dat cultuur en sociale voorzieningen alleen als kostenpost worden gezien. En het is zeer zeker de vraag of Geert Wilders en Laurence Stassen Limburg écht aan de Limburgers willen teruggeven. Want eerst moeten het Limburgs Symfonie Orkest en Opera Zuid verdwijnen en moeten SW’ers en Wajongers ‘gewoon’ aan de slag. Dat kan allemaal hoor, want Nederland en Limburg zijn bijzonder kredietwaardig. Vraag dat maar aan Moody’s! Of zorgt het kabinet-Rutte met steun van Laurence en Geert ervoor dat Limburg het Griekenland van Nederland wordt? Met 1,8 miljard eigen vermogen zou dat toch niet hoeven, of wel?

wAndA OTTEnS FRiESLAnd

OP dE AFSLUiTdijK Als gelukkige en trotse portefeuillehouder en woordvoerder ‘water’ heb ik afgelopen week twee ontzettend leuke en leerzame werkbezoeken mogen meemaken. Bruisend van de ideeën, geïnspireerd door de mensen en omgeving, kwam ik weer thuis. Vorige week zijn we bijvoorbeeld vanaf Makkum op een boot naar de Afsluitdijk gevaren waarbij de mogelijkheden, kansen en knelpunten van de toekomst van de Afsluitdijk zijn besproken. Op een prachtige zonnige woensdag, vanaf een boot op het IJsselmeer, met aan de linkerkant uitzicht op de Afsluitdijk en aan de rechterkant uitzicht op ons prachtige Fryske land, mocht ik mij laten informeren over de dijk, de veiligheid, het water en alles wat daarbij komt kijken. Er waren mensen met visie, mensen met wetenschap en mensen met hart voor de dijk, het landschap, de economie en het water. Een inspirerende middag. Er moet wat gebeuren met de dijk, en wat mij aansprak waren de duurzame oplossingen, gecombineerd met de economische winst door toerisme te bevorderen. Het zal allemaal niet gemakkelijk worden en de grote vraag is toch wel: wie gaat het betalen? Maar toen ik later op de dijk stond, met allemaal mensen die een mooie kant op wilden kijken voor wat betreft de Afsluitdijk en het water, voelde ik mij op mijn plek. Bezig zijn voor de mensen, voor het landschap, de natuur en het water. Niet in een statenzaal, niet thuis achter een laptop met veel te veel stukken, maar midden op de dijk waar wat moet gebeuren. En daarna maar de stukken doorspitten en er in de statenzaal wat moois van maken. Dat is wat ik het leukste vind aan mijn werk als Statenlid tot nu toe: het beleven en er dan iets goeds mee willen doen, vanuit een rood hart.

7

dE SPAGAAT VAn dE wEThOUdER Foto Margriet Visser

Lodewijk Asscher licht het standpunt van de PvdA over het bestuursakkoord toe. V.l.n.r. een functionaris van AbvaKabo, Lodewijk Asscher, Hélène Oppatja, Jan Willem van de Kolk, staatssecretaris De Krom, Rinda den Besten en nog een vertegenwoordiger van AbvaKabo.

De wethoudersmiddag van het CLB op 25 mei jl. was druk bezocht. Uit alle delen van het land waren ruim 70 wethouders (van de 238) afgereisd naar Den Haag. Vele andere wethouders hadden dat ook graag gedaan, maar waren genoodzaakt om op het laatste moment hun plannen te wijzigen. En allemaal met dezelfde reden, namelijk de stand van zaken rondom het bestuursakkoord.

jAcqUELinE KALK SecretariS cLB

8

Nooit eerder is een bestuursakkoord aanleiding geweest voor zoveel discussie en ophef. De inhoud van het akkoord kan de wethouder voor grote dilemma’s plaatsen. Om meningen over deze dilemma’s uit te kunnen wisselen werd een uur voorafgaand aan het inhoudelijke programma de gelegenheid geboden om in gesprek te gaan met de PvdA-kamerleden Mariëtte Hamer, Hans Spekman en fractievoorzitter Job Cohen. Daarbij is gesproken over de verschillende strategieën die lokaal en landelijk worden gevolgd. Landelijk wordt erop ingezet om het akkoord er niet door te krijgen, om de invoering van de Wet Werken naar Vermogen (WWnV) in de opzet van staatssecretaris De Krom niet ingevoerd te krijgen en vooral om te voorkomen dat gemeenten met een kleine tegemoetkoming in incidentele middelen voor de gek worden gehouden. Lokaal zijn het vooral wethouders sociale zaken en gemeenteraden die proberen vat te krijgen op de effecten van het akkoord en wat dit nu precies gaat betekenen voor de inwoners van hun gemeente. Daarbij zijn we een partij en hebben we wethouders die niet weglopen voor hun verantwoordelijkheden. Ook dat werd nog weer eens benadrukt. Het zijn zware keuzes waar we voor komen te staan, en als we ze moeten maken hebben we elkaar hard nodig om voorbeelden van slimme oplossingen uit te wis-

selen. Maar ook om duidelijk te maken dat het niet ‘onze’ keuzes zijn. Afgesproken is elkaar de komende tijd goed te blijven informeren over het akkoord, de mogelijk-

houder je collega’s mee te krijgen in ons verzet.’ Bij deze overhandiging kreeg De Krom van Asscher nog een sigaar …. Hierna werd de wethoudersmiddag in het gebouw van de Tweede

Gemeenten worden met een kleine tegemoetkoming voor de gek gehouden heden hier nog invloed op te hebben en de verschillende acties die nu en in de toekomst gaan volgen. Afgesproken is ook in de komende periode meer netwerkbijeenkomsten op lokaal niveau te organiseren om in ieder geval in nauw contact te blijven. Demonstratie Aansluitend aan dit onderdeel was er de gelegenheid om de actie op het Plein tegen het bestuursakkoord bij te wonen. Ook hier sprak Job Cohen namens de PvdA. De wethouders Lodewijk Asscher (Amsterdam), Jan Willem van de Kolk (Stadskanaal), Hélène Oppatja (Alphen aan den Rijn) en Rinda den Besten (Utrecht) boden staatssecretaris De Krom de oproep van het CLB en de PvdA-wethouders aan met de tekst ‘Wij willen geen verantwoordelijkheid dragen voor de onderdelen Werken naar Vermogen en de SW van het bestuursakkoord. Wij roepen je op dezelfde uitspraak te doen en je college hierop te bevragen, en als wet-

Kamer voortgezet met een openingswoord van Cohen en Leen Verbeek, onze voorzitter van het CLB. Wethoudersonderzoek Er werd een korte presentatie gegeven van de eerste resultaten van het onderzoek naar het wethouderssocialisme nieuwe stijl door onderzoeker Toon van Gent. Daarna werden in acht workshops recente ontwikkelingen besproken. Er zijn weer veel afspraken gemaakt hoe contacten worden onderhouden, informatie wordt gedeeld en hoe opvattingen tot stand komen. Deze worden de komende tijd verder uitgewerkt. Kortom: een geslaagde wethoudersmiddag 2011.

wEThOUdERSdAG 2011

De PvdA-wethouders en kamerleden bijeen in de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer. Foto’s Hans Kouwenhoven

Toon van Gent geeft toelichting op zijn wethoudersonderzoek. Foto Margriet Visser

9

dUBBELE PETTEn Foto Nationale Beeldbank

Tegenstrijdige belangen? Gevoelige dossiers? Wanneer draag je welke pet? Het lijkt handig om als statenlid veel te weten van lokale politiek en andersom wordt een raadslid snel en goed geïnformeerd over het provinciale beleid. Je kunt op die manier verbindingen leggen en de politiek dichter bij de burger brengen. Maar het combineren van beide functies kan ook nadelen hebben. Want wat te doen als provinciale belangen verschillen van die van een gemeente?

hARRiëT VAn dOMSELAAR freeLance JOUrnaLiSt

10

Anna-Lena Hedin raadslid in Oude IJsselstreek en statenlid in Gelderland ‘Er wordt aan twee kanten aan me getrokken. Dat voelt als een spagaat en dat is niet prettig. Dus ik heb toch maar besloten om het raadslidmaatschap binnenkort neer te leggen. Qua tijd zou het misschien nog wel kunnen, maar ik voel nu toch al dat het inhoudelijk moeilijk is te combineren. Over zaken als woonvisie en bezuinigingen hebben onze fracties in raad en staten een compleet andere visie; wat ik vervelend vind, want hoe leg je dat uit aan de kiezer? Je ziet dat trouwens bij andere partijen ook. Dat is niet specifiek iets voor de PvdA.’ ‘Als lid van de gemeenteraad van Oude IJsselstreek heb ik ondervonden dat je overhoop kan liggen met je eigen statenfractie. Dat betrof het onderwerp ‘uitbreiding van megastallen’. In de raad zeiden we ‘nee’ maar het PvdA-standpunt in de provincie was ‘ja’. Lutz Jacobi, Tweede Kamerlid, was het wat betreft de uitbreiding trouwens ook eens met de ‘nee’ zeggende raadsfractie. Toch voer de statenfractie een eigen koers. Kortom: het lijkt me hoog tijd worden voor wat meer eensgezindheid.’ ‘Achteraf heb ik in de raad wel eens gedacht “ik had met mijn hart moeten stemmen.” Het vinden van die balans vind ik moeilijk. Door het dubbelmandaat wordt het er niet makkelijker op. Ook zijn er veel onderwerpen waar we in de gemeenteraad niet over gaan, maar die wel mijn belangstelling hebben. Hopelijk kan ik mijn invloed in de pro-

vincie wel laten gelden. Waar het om landschap en landbouw gaat bijvoorbeeld. Zelf heb ik een agrarische achtergrond en van daaruit kan ik dingen toevoegen, zoals het gegeven dat uitbreiding van megastallen niet ten koste van mensen mag gaan. Het gaat om het doel dat je wilt bereiken voor het algemeen belang. Tegenwoordig lijkt alles wel economisch belang.’ ‘Door te zeggen wat je zelf vindt, blijf je geloofwaardig. Maar het lastigste in de politiek is dat het niet altijd om argumentatie gaat, maar om wat er achter zit. Zoals ‘wat is er afgesproken met de coalitie?’ Dan is het de kunst om het zuiver te houden. Wat dat betreft is de PvdA wel eens teveel op de bestuurlijke toer. Blijf bij de burger zou ik zeggen. Houd de lijnen kort. Ook tussen raad, fractie en Tweede Kamer.’ ‘Ik ben de politiek ingegaan omdat ik veel dingen niet snapte. Maar nu ik weet hoe het zo’n beetje werkt, zie ik wel dat er ook in het provinciehuis - echt iets goeds gebeurt. Je kunt inhoudelijk van mening verschillen en tóch tot een gezamenlijk besluit komen. Aan de hand van de partijbeginselen uiteraard. Daarom is het ook zo belangrijk dat je met collega’s van andere partijen in gesprek gaat en blijft. En ach, misschien is het wel zo dat áls ik de politiek echt ga begrijpen, ik er weer mee stop…’ Kort na dit interview kregen we van Anna-Lena bericht, dat zij haar raadslidmaatschap heeft beëindigd, red.

Geert Snijders was raadslid in Den Bosch, is nu statenlid in Noord-Brabant ‘De voordelen die je vanuit de raad, en ik ben ook vier jaar wethouder geweest, meeneemt naar de staten liggen in het aantal dossiers dat je al kent. Je hebt een behoorlijke bagage. Maar ik heb wel - meteen nadat ik tot statenlid gekozen was - mijn raadslidmaatschap neergelegd. Ik had vooraf aangegeven dat ik beide functies beslist niet wilde combineren. Misschien zou een eventuele belangenverstrengeling nog wel te hanteren zijn door met je fractie en ook publiekelijk goede afspraken te maken, maar ik vind dat er dan toch teveel verantwoordelijkheden bij één persoon gelegd worden. Nog los van het tijdsprobleem dus.’ ‘Door het dubbelmandaat te ontlopen, kun je het ook naar buiten toe allemaal beter uitleggen. Het is inderdaad zoiets als een leraar die zijn eigen kind in de klas heeft: om de schijn van bevoordeling te voorkomen is die meestal extra streng. Als er in de provincie iets besloten moet worden over jouw gemeente, sta je daar nooit objectief in. Hoe je dat ook probeert. Als ik raadslid van Den Bosch was gebleven en er zou door de provincie bijvoorbeeld geld toebedeeld gaan worden aan stedelijke projecten, dan zou ik als raadslid mijn uiterste best moeten doen om dat naar mijn stad te halen. Tja, als je er zelf woont, kom je misschien ook wel in de verleiding, maar dan is er toch sprake van een andere betrokkenheid. Dan kun je meer afstand nemen en wordt er geen

n TER diScUSSiE Foto provincie Noord-Holland

Het provinciehuis van Noord-Holland

druk op je uitgeoefend vanuit de gemeenteraad. Je functioneert dan uitsluitend als statenlid. Je volgt dus de visie en mening van je fractie.’ ‘Wat ik ook heb meegenomen vanuit de raad naar de statenfractie: bij infrastructurele projecten de omwonenden er meer bij betrekken. Bekijk het wat meer door het oog van de burger. Díe heeft jou namelijk gekozen.’ Inmiddels is Geert Snijders beoogd wethouder voor Rosmalens Belang in Den Bosch. Hij zal zijn zetel in Provinciale Staten opgeven, red.

Annebeth Evertz raadslid in Kapelle en statenlid in Zeeland ‘Hoewel het meestal in een andere volgorde gaat, koos ik vier jaar geleden eerst voor een plaats in Provinciale Staten, omdat het Zeeuwse dossier mij het meeste boeide. Je leert op die manier heel Zeeland kennen, vanuit een overall visie. Het is een boeiende en leerzame functie, daarom wilde ik er nog graag vier jaar aan vastplakken.’ ‘Misschien mag ik het niet eens hardop zeggen, maar dat ik nu ook raadslid in Kapelle ben, komt simpelweg door het feit dat we hier te weinig mensen konden vinden die in de gemeenteraad

wilden, laat staan lijsttrekker wilden zijn. Daar wordt in meer kleinere gemeenten mee geworsteld, vooral ook vanwege de lage vergoeding. Die wordt nog altijd bepaald door het aantal inwoners, en dat ligt in Kapelle op circa 14.000. Als fractievoorzitter, ja dat ben ik ook nog, verdien ik amper driehonderd euro per maand. Als je dat afzet tegen het werk dat we met onze tweemansfractie verrichten, de dossiers die we moeten lezen en alle bijkomende verplichtingen, dan is dat per uur omgerekend erg weinig. Niet dat je iets dáárom doet natuurlijk, maar het telt wel mee.’ ‘Ik snapte heel goed dat de raadsleden die er tot vorig jaar mee bezig waren, het niet meer konden combineren met hun reguliere werk. En zeg nou zelf: ik kon toch niet lijdzaam toekijken en zien dat we geen nieuwe raadsleden zouden kunnen leveren? Ik zit nu samen in de gemeenteraad met fractiegenoot Kees van Ruiten, die tot dan toe helemaal geen ervaring had in de politiek en dus daarom ook geen lijsttrekker wilde zijn. Een logische beslissing. Het gaat prima nu en het geeft ons ook veel voldoening.’ ‘Qua tijdsindeling is het inderdaad wel eens puzzelen tussen gemeente en provincie, maar dat zou je ook hebben als je het met een andere baan combineert. Dan is het een kwestie van prioriteiten. Tot nu toe ben ik inhoudelijk nog geen enkele keer tegen een belangenverstrengeling aangelopen. Integendeel zelfs: want doordat ik weet hoe het in het provinciehuis werkt, kan ik bepaalde zaken juist verduidelijken in de raad. Als het over openbaar vervoer gaat bijvoorbeeld, of over ruimtelijke ordening. Het valt me

op dat er veel gemeenteraadsleden zijn die weinig weten van de provinciale politiek. Er is nauwelijks onderling contact. Dat geldt ook voor andere partijen.’ ‘De werkbezoeken als statenlid vind ik heel boeiend. Je kunt daar als gemeenteraadslid ook weer voordeel van hebben. Als ik mezelf zo hoor praten, lijkt het of ik een dubbelmandaat promoot, maar het heeft voordelen hoor. Bovendien is iedereen ervan op de hoogte. Ik ben er altijd open over geweest. We hebben afgesproken, dat ik, als er spanning zou kunnen ontstaan, het betreffende onderwerp tijdig overdraag. Helder communiceren voorkomt problemen.’ ‘Het leuke van het gemeenteraadswerk is dat je veel dichter bij de gemeenschap staat. Het gaat over concrete problemen. Een trapveldje, een dorpshuis, scholen. De staten vormen het maatschappelijk middenveld. Ze hebben amper contact met de bevolking, wat op zichzelf heel jammer is. Daar zou hoognodig iets aan gedaan moeten worden. Voeling met de burger is heel belangrijk voor de geloofwaardigheid van de politiek. En dat geldt niet alleen voorafgaand aan verkiezingen.’ Als ik zou merken dat ik beide functies niet meer zou kunnen combineren, al was het maar omdat de ‘buitenwereld’ me daar op zou beoordelen, dan zal ik één van beide opgeven. Hoe leuk ik het ook vind. Welke? Dat kan ik zo niet zeggen. Dat zal dan te maken hebben met waar de partij me het hardst nodig heeft.’

Jacqueline Kalk namens het Centrum voor Lokaal Bestuur (CLB): ‘Wettelijk gezien is raadslid én statenlid zijn niet verboden. Toch vindt de Partij van de Arbeid het onwenselijk om de functies te combineren. De provincie heeft immers een toezichthoudende rol, dus dan zou je op jezelf - als raadslid - toezicht moeten houden. Dan kun je in belangenkwesties verwikkeld raken, dus wordt de combinatie door ons sterk ontraden. Uitgangspunt is, dat je als politiek bestuurder zonder enige vorm van dubbele petten moet kunnen functioneren. Voor de burger is dat ook moeilijk te begrijpen. Er bestaat al zoveel wantrouwen vanuit de maatschappij, dat we er alles aan willen doen om dat gevoel niet ook nog eens te voeden. Ondanks het feit dat er partijgenoten zijn die dat dubbelmandaat aan zouden kunnen natuurlijk. Het is dan ook niet persoonlijk bedoeld, maar een principekwestie. Gedeputeerde zijn mag overigens - ook wettelijk - sowieso niet gecombineerd worden met bijvoorbeeld het raadslidmaatschap.’ ‘We begrijpen en zien ook wel dat het soms aanvullend kan zijn (zie elders de opmerking van Annebeth Evertz, red.). Toch vinden we dat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen. De lokale overheid weet dat haar besluitvorming een toetsing vanuit de hogere overheid kent. Die niveaus moeten niet met elkaar in verwarring komen. Dat zou op belangenverstrengeling kunnen gaan lijken en alleen al die indruk

moeten we te allen tijde zien te voorkomen.’ ‘Dat geldt overigens ook voor waterschappen: prima als men zich kandidaat stelt, maar hoe verhoudt zich dat tot een al bestaand bestuurslidmaatschap? Dat is een integriteitdiscussie die we niet uit de weg gaan als PvdA. Integendeel zelfs: die moet gewoon gevoerd worden. Zelf ben ik directeur geweest van een welzijnsorganisatie. In die periode wilde ik niet in mijn gemeente politiek actief zijn, omdat mijn organisatie een subsidierelatie onderhield met de gemeente. Dan zou je in zijn algemeenheid de schijn namelijk al tegen hebben.’ ‘Gelukkig vragen steeds meer partijgenoten het CLB om advies voordat ze functies gaan combineren. Dat leidt tot zelfreflectie en daaruit ontstaat meestal het besluit om voor één functie te gaan. Maar als een raadslid ook in de staten wil komen, is die beslissing aan de betreffende man of vrouw zelf. Wij verbieden het niet, maar ontraden het slechts. Misschien wordt het zelfs wel het duidelijkst als men het zelf ervaart. Want wat doe je bijvoorbeeld als je als gemeenteraadslid tegen een herindeling of bestemmingsplan stemt, terwijl je partij in de statenfractie vóór is? Hoe verkoop je dat aan de kiezers? En dan heb ik het nog niet eens over de praktische kant van de zaak. Want hoe vaak zullen vergaderingen en andere verplichtingen niet samenvallen? En waar kies je dan voor?’

11

afgvrdgde Wat houdt PvdA-leden van de Eerste en Tweede Kamer bezig? Dit keer is Sjoera Dikkers aan het woord. Zij is Tweede Kamerlid sinds juni 2010. Daarvoor was zij o.a. directeur van de Evert Vermeer Stichting en van Stop Aids Now! Als woordvoerder ontwikkelingssamenwerking is mijn eerste begrotingsbehandeling die van Buitenlandse Zaken. Dit rechtse kabinet bezuinigt snoeihard op de allerarmsten in de wereld. Waar ons omringende landen zoals de Groot-Brittannië en Denemarken steeds meer geld besteden aan ontwikkelingssamenwerking, gaat in Nederland het mes erin. Onbegrijpelijk. Dit kabinet laat de hypotheekrenteaftrek ongemoeid en zet om toch te bezuinigen goedlopende projecten in ontwikkelingslanden stil. Bij de begrotingsbehandeling in december vorig jaar heeft de VVD’er Klaas Dijkhoff samen met de SP’er Ewout Irrgang een amendement ingediend om al het geld voor Logo South, het ontwikkelingssamenwerkingsprogramma van de VNG, voortaan te gebruiken voor aidsbestrijding. Hoewel ik vind dat we meer geld

LOgO SOUtH in aidsbestrijding moeten stoppen, is het stopzetten van het Logo South-programma oliedom. Binnen Logo South werken vijftig Nederlandse gemeenten en waterschappen aan de versterking van het lokale bestuur in zeventien ontwikkelingslanden. De mensen van de vuilnisophaaldienst in Velsen (Solid Waste Management) hebben banden met hun vakgenoten in Sri Lanka. Delft wisselt kennis en ervaring uit met Tshwane in Zuid- Afrika. Almere ondersteunt het Ghanese Kumasi bij het innen van gemeentebelastingen. Gewoon praktische kennis tussen collega’s delen. Er zijn heel veel verschillen tussen Kumasi en Almere, maar het innen van belasting heeft blijkbaar genoeg gemeenschappelijks. Kumasi telt 1,5 miljoen inwoners en is de tweede stad van Ghana. Het kent sinds kort dankzij de steun van het Nederlandse Logo Southprogramma geautomatiseerde inning van gemeentebelastingen. Bijzonder toch? Ontwikkelingssamenwerking is het vakgebied van professionals geworden. De uitwisseling tussen vakgenoten is inspirerend. Maar het huidige Nederlandse klimaat is naar binnen gekeerd, achter de dijken, niet verder dan Maastricht of Groningen, terwijl de wereld

daarbuiten groot en mooi is. Ik ben overstelpt met vragen van lokale bestuurders over de korting op hun programma. Niemand snapt waarom programma’s worden stopgezet die hebben bewezen dat ze effectief zijn, alleen omdat de VVD vindt dat ontwikkelingssamenwerking geen gemeentetaak is. Natuurlijk is ontwikkelingssamenwerking geen primaire taak van de lokale Nederlandse overheid. Maar onze Nederlandse kennis levert wel een goede bijdrage aan het verbeteren van de situatie voor mensen in ontwikkelingslanden. Waarom zou je het dan laten? Bovendien betrek je je eigen burgers bij de situatie van mensen in andere delen van de wereld. Dat schept wereldburgers, maar dat is voor VVD en SP niet voldoende. Het Logo South-programma heeft een imagoprobleem. Het is te vaak in verband gebracht met snoepreisjes van wethouders naar ontwikkelingslanden. Niet helemaal ten onrechte. Maar dit probleem is een paar jaar geleden al door VNG International getackeld. Dat die praktijken nu tot het verleden behoren, is voor de VVD geen reden om een ander standpunt in te nemen. Staatssecretaris Knapen heeft er weliswaar een kleine reparatie

tegenaan gegooid, zodat in ieder geval de verplichtingen van het afgelopen jaar konden worden nagekomen, maar veel van het werk is stil komen te liggen. De meeste gemeenten compenseren de korting op Logo South niet zelf aangezien ze met kortingen op het Gemeentefonds worden geconfronteerd. Sterker nog, er zijn gemeenten die de bezuiniging op Logo South hebben gebruikt om de samenwerking met steden in ontwikkelingslanden maar helemaal stop te zetten. Ik roep u van harte op om u daartegen te verzetten. De meerwaarde die het contact tussen de continenten heeft is groot. Ik zal me hard maken voor het herstel van de subsidie aan VNG International, zodat we de komende jaren weer veel van elkaar kunnen leren.

Advertentie

P&O Services Groep  dé mobiliteitspartner voor bestuurders: van werk naar werk! Burgemeesters, wethouders, gedeputeerden en Tweede Kamerleden  die door omstandigheden op zoek moeten naar een andere  baan, zijn bij P&O Services Groep aan het juiste adres. Naast een  begeleidingstraject nemen wij ook (ex-)bestuurders voor bepaalde  tijd in dienst via een Mobiliteitsdienstverband. Zo behouden zij de  vertrouwde arbeidsvoorwaarden inclusief aansluiting bij het ABP.  Wij gaan samen aan de slag om de bestuurder door intensieve  coaching te begeleiden van werk naar werk. Dat kan een vaste  baan zijn maar ook een of meerdere interim-opdrachten.  Deze unieke win-winsituatie biedt alle partijen voordelen. 

Werkgevers beperken uitkeringslasten en verhogen in hoge mate het  sociale gehalte van een afscheid. Bestuurders komen niet langdurig  thuis te zitten en bouwen weer met perspectief aan hun toekomst.     Meer weten over onze mobiliteits- en loopbaanmogelijkheden?     Neem contact op met:   Ad Anthonissen:  06-51073692   P&O Services Groep is lid van NOBOL, de branche organisatie voor  outplacement, loopbaanbegeleiding en coaching.

 Den Haag   Maastricht   Meppel   Tilburg   Wageningen   Hedel                Correspondentieadres  | Postbus 94, 5320 AB Hedel   Telefoon  | (073) 503 93 20   Internet  | www.posg.nl

12

hOE TEVREdEn BEnT U OVER hET cLB? De website van het CLB.

Op 12 december 2009 werd het Centrum voor Lokaal Bestuur van de PvdA (weer) opgericht. Tijd om terug te kijken wat er na anderhalf jaar terecht is gekomen van de ambities van het zelfstandige CLB, tijd om ook aan u als lid te vragen hoe tevreden u bent over de koers van het CLB. Aan het eind van dit artikel staat een link waarmee u kunt deelnemen aan een tevredenheidsonderzoek. Ambities Tijdens de oprichtingsvergadering benadrukte Leen Verbeek, voorzitter van het CLB, het belang van de zelfstandigheid van het CLB. Natuurlijk verbonden met de partij, maar ook zou het CLB ‘meer juist vanuit die bestuurlijke positie (in gemeenten, waterschappen en provincies) en praktische bestuurservaring een actievere inbreng willen organiseren bij het vertalen van ons gedachtegoed in concrete ambities en modernisering van onze sociaaldemocratische idealen.’ Dit door middel van de ondersteuning en ontwikkeling van netwerken, prikkeling tot gedachteontwikkeling en genereren van nieuwe ideeën om de soci-

aaldemocratie in de samenleving vorm en inhoud te geven. Praktijken Het CLB heeft in deze afgelopen periode hard gewerkt aan het versterken van netwerken op allerlei manieren. Voor de verschillende functies van onze leden zijn er functionele netwerken ingericht en actief geworden. Voorbeelden hiervoor zijn het netwerk van waterschapsbesturen, de jaarlijkse wethoudersmiddag en het overleg van gedeputeerden. Daarnaast zijn op een aantal inhoudelijke dossiers netwerken ingericht, vaak in samenwerking met het Tweede Kamerlid dat woordvoerder over dat dossier is. Deze netwerken bestaan inmid-

LEEn VERBEEK En jAcqUELinE KALK reSp. vOOrZitter en SecretariS cLB

dels voor de Wmo, sociale zaken, landbouw-natuur-veeteelt-milieu. In oprichting zijn de inhoudelijke netwerken op het terrein van de jeugdzorg en financiën. Deze netwerken zijn inhoudelijk versterkt in samenwerking met wethouders en de Tweede Kamerfractie. Waar mogelijk worden bijeenkomsten regionaal georganiseerd. Deze bijeenkomsten zijn steeds een belangrijk platform voor ontmoeting, meningsvorming en discussie. Gelukkig zien we dat steeds meer leden hiervan gebruik maken. Werkgroepen Ook op andere manieren proberen we vanuit het CLB bij te dragen aan de meningsvorming in onze partij. Dit doen we door daarvoor specifieke werkgroepen in te richten. Recente voorbeelden daarvan zijn geweest de werkgroep toekomst van het middenbestuur, of de werkgroep burgemeesters in veranderende tijden. Maar ook door onderzoek te doen naar de uitslag van verkiezingen, de samenstelling van colleges en straks de publicatie van het onderzoek wethouderssocialisme nieuwe stijl. Nieuw In de afgelopen periode hebben we daar weer een nieuwe activiteit aan toegevoegd, namelijk actuele onderwerpen voorzien van politieke instrumenten. Dit hebben we gedaan rondom het bestuursakkoord. Op de inhoudelijke netwerken Wmo en sociale zaken werd duidelijk dat het bestuursakkoord een slecht akkoord zou gaan worden voor die mensen waar wij voor staan en voor de gemeenten die

de maatregelen uit de sociale paragraaf zouden moeten gaan uitvoeren. Met brieven waarin de effecten van het akkoord zijn beschreven, voorbeeldmoties en voorbeeld schriftelijke vragen hebben we geprobeerd de leden te ondersteunen om in hun gemeenten het bestuursakkoord geagendeerd te krijgen. Daarnaast is er op de CLB-website een protestactie ingericht. Ook bij de acties rondom het bestuursakkoord werd nauw samengewerkt met de Tweede Kamerfractie (Mariëtte Hamer en Hans Spekman). Nieuw in deze aanpak was de inzet van Rian van Dam als oud-bestuurder met al haar kennis op dit gebied. Platform Het CLB heeft ook een belangenbehartigende rol. Het wil een platform bieden voor lokaal- en regionaal-politieke gezichtspunten binnen de PvdA onder andere door het bekendmaken en innemen van standpunten. Iedereen in de PvdA werkt aan eenzelfde ideaal, een sociale samenleving. Toch kunnen er, zeker in acties zoals die rond het bestuursakkoord, spanningen ontstaan tussen verschillende belangen van groepen in de PvdA. De positie van raadsleden is anders dan die van wethouders, de positie van wethouders is anders dan die van campagnestrategen enz. Dat betekent dat je weet moet hebben van de verschillende posities, rekening met elkaar moet houden en tegelijkertijd allemaal hetzelfde geluid laat horen. In de acties rondom het bestuursakkoord hebben we dit geprobeerd te doen door ook aandacht te hebben voor de spagaat van de wethouder. Het

maakt nogal een verschil of je wethouder bent in een links college of de minderheid vormt van een rechts college. Wij hebben vanuit het CLB steeds aangegeven dat de positie van de wethouder niet te benijden is. Je voert beleid uit waarin keuzes zitten die niet de jouwe zijn. Tegelijkertijd wil je niet weglopen voor je bestuurlijke verantwoordelijkheid. Tevredenheidsonderzoek Wat valt op na anderhalf jaar CLB nieuwe stijl? Onze inhoudelijke bijeenkomsten worden steeds beter bezocht. Dit heeft ook een risico dat bijeenkomsten te groot worden en daardoor niet iedereen aan bod kan komen. De regionale bijeenkomsten worden nog veel te weinig georganiseerd en uitgevoerd. Dit kan nog veel beter. We hebben de indruk dat de nieuwe rol van het CLB zoals bij de acties rondom het bestuursakkoord worden gewaardeerd. Maar dat willen we ook graag zeker weten. We zien dat de instrumenten die zijn aangereikt veel worden gebruikt, maar daarover is niet veel teruggekoppeld om met elkaar te delen. De agenderende rol van het CLB willen we de komende periode verder ontwikkelen. De keuze van de onderwerpen willen we graag samen met u maken. Tijd dus om een tevredenheidsonderzoek te doen! Bent u tevreden over het CLB? Wat wilt u anders? Gebruik deze link om het onderzoek in te vullen: http://www.surveymonkey.com/s/ tevredenheidsonderzoek_clb Wij koppelen de resultaten terug!

13

BETAALd VOETBA AAn hET inFUUS Foto Richard Fieten

Mieke Verhees, fractievoorzitter in eindhoven

Bijna de helft van de betaaldvoetbalclubs staat onder verscherpt financieel toezicht van de KNVB. En dan gaat het niet alleen om clubs die een marginaal bestaan leiden. Zelfs PSV moest bij de gemeente Eindhoven aankloppen voor acute hulp, want de club kon de salarissen en rekeningen niet meer betalen. Maar is het wel de taak van gemeenten om een Betaald Voetbal Organisatie (BVO) op de been te houden? Een rondje langs de ‘politieke’ velden. ‘Het is een enorm dilemma.’

jAn chRiS dE BOER freeLance JOUrnaLiSt

14

Vera van de Wiel, fractievoorzitter in Venlo

Van het caféradioprogramma Spijkers met koppen tot en met het serieuze zondagse Buitenhof: dat het college van B en W van Eindhoven had besloten de grond van het Philips Stadion en van het trainingscomplex De Herdgang van PSV te willen kopen voor 48,4 miljoen euro was groot nieuws. Niet dat de gemeente verlegen was om de grond, maar PSV wel om het geld. ‘Het water stond de club tot aan de lippen; de rekeningen konden niet meer worden betaald,’ zegt PvdAfractievoorzitter Mieke Verhees.

ook zo’n club die de weg naar het gemeentehuis bijna jaarlijks weet te vinden. ‘Een onbezoldigde functie. Ik kreeg geen dubbeltje, zelfs geen kilometervergoeding. Prima, dat wist ik van te voren. Maar het was wel een functie met veel druk. ’s Avonds laat, soms zelfs ’s nachts wisten ze me te vinden. Dan werd me gevraagd de portemonnee te trekken ‘voor een speler die de club kan redden’. Meestal ging het dan om een speler die goed was gewéést. Een speler op zijn retour die bij Veendam nog even flink wat

We hebben als raad gezegd: er gaat nooit meer een cent naar Vitesse De financiële problemen bij PSV zijn voornamelijk ontstaan doordat het clubbestuur er bij het opstellen van de begroting van uit ging dat PSV eens per twee jaar deel zou nemen aan de lucratieve Champions League. Dat bleek een overschatting die gerust onder de noemer opportunisme kan worden geschaard. Niet alleen van een nieuwe spits of een ‘échte nummer 10’ worden wonderen verwacht, ook van een nieuw en uiteraard groter stadion. Maar die spits kan zijn vizier niet op scherp hebben staan, de nummer 10 z’n enkel breken en het extra begrote publiek kan wegblijven. Alleen: daar wordt geen rekening mee gehouden. Veendam ‘De druk is enorm’, aldus bouwondernemer en projectontwikkelaar Jan Benus. Hij was in de jaren negentig bijna vier jaar penningmeester van BV Veendam,

geld dacht te kunnen verdienen. Vervolgens komt er dan de druk van de media en de supporters en dan moet je stevig in je schoenen staan om te zeggen: die transfer gaat niet door.’ PSV Maar terug naar Eindhoven. Is het wel de taak van de gemeente een voetbalclub, ook al is het PSV, financieel te ondersteunen? ‘Nee’, reageert Mieke Verhees gedecideerd. ‘Feitelijk doen we dat ook niet. We verstrekken geen lening of garantstelling, we kopen geen stadion, alleen grond. De gemeente betaalt jaarlijks 2,1 miljoen rente over de lening van 48,4 miljoen, want let wel: we lenen dat geld, het gaat niet ten koste van wat dan ook, en PSV betaalt met onderpand van de verkoop van de seizoenkaarten 2,4 miljoen jaarlijks aan de gemeente. En alle risico’s zijn zó afgedekt dat zelfs bij een faillissement van

PSV de gemeente er geen geld bij inschiet. Het gaat feitelijk om een puur zakelijke overeenkomst. Als je dit niet durft als gemeente, dan kun je nergens meer instappen.’ Vaak zie je, als een club bij de gemeente aanklopt om financiële steun, dat er door de supporters een enorme druk wordt uitgeoefend op de politieke partijen. Ook in Eindhoven? ‘O ja! Op onze website verscheen een bericht dat als wij ‘nee’ zouden zeggen tegen het collegevoorstel, wij ons niet meer in de binnenstad moesten laten zien omdat we dan zouden worden gesloopt. Bij PSV zoeken ze nu uit wie dat bericht heeft geplaatst. Ik ben helemaal niet bang, maar zoiets raakt je echt diep.’ Vitesse De fractievoorzitter van de SP in de gemeente Arnhem moest onder politiebegeleiding naar huis toen de partij zich had uitgesproken tegen financiële steun voor Vitesse. Ach ja, Vitesse, FC Hollywood aan de Rijn. Sinds de komst van Karel Aalbers als voorzitter permanent in het nieuws, maar zelden vanwege de prestaties op het veld. Het in 1998 geopende stadion Gelredome bleek al snel niet rendabel, mede doordat (daar gaan we weer) Vitesse slechter presteerde dan het bestuur had verwacht. De gemeente Arnhem kwam in 2003 met een reddingsplan: zij kocht voor 17,5 miljoen euro het stadion en de omliggende grond en verstrekte Vitesse een lening van 10 miljoen. De PvdA-fractie stemde verdeeld; één raadslid stapte zelfs op omdat de raad met een krappe meerderheid akkoord ging. ‘Het was nooit de bedoeling dat stadion te houden. Het colle-

AL Foto WFA

uitzinnige vreugde in april 2009 in Venlo. VVV werd toen kampioen in de Jupiler League, waardoor de club promoveerde naar de eredivisie.

ge wilde het doorverkopen en het liefst natuurlijk met winst’, zegt PvdA-fractievoorzitter Martien Louwers. Dat doorverkopen lukte pas in 2008. En niet met winst; de gemeente schoot er een miljoen bij in. In datzelfde jaar bleek dat het college en dus ook de raad in 2003 niet een volledig beeld had gekregen van de werkelijke situatie bij Vitesse. Die was veel beroerder dan in 2003 geschetst. Vanaf 2006 had de club moeite met het voldoen van de huursom van het stadion en rente en aflossing over de lening werd ook niet betaald. De club stond in 2008 op het punt failliet te gaan en vroeg de gemeente om een vrijwillige kwijtschelding van de schulden. Het college besliste negatief. Louwers: ‘Maar toen ging Vitesse een ander traject in, namelijk dat van de gedwongen schuldsanering. De rechtbank besloot dat we daar aan mee moesten doen. We hadden daaraan niet mee kunnen werken. In dat geval was Vitesse failliet gegaan en hadden

we van de totale leningschuld, opgelopen tot 12,4 miljoen, niets teruggezien. Of we konden akkoord gaan en dan kregen we nog 1 miljoen euro terug van de 12,4 miljoen. Het was een keuze tussen opgehangen of gewurgd worden.’ Al met al is de Arnhemmer raad wat betreft Vitesse wijs geworden: ‘We hebben toen als raad gezegd: er gaat nooit meer een cent naar Vitesse.’ Anno nu terugkijkend zegt Louwers: ‘Het is een enorm dilemma. Voetbal is emotie en gemeenten zijn vaak het laatste redmiddel om een club overeind te houden. Vitesse hoort bij Arnhem. Maar eigenlijk kun je beter geen relatie hebben met een profclub, want dat gaat bijna nooit goed. Maar toch, als de club op springen staat… Lastig.’ Vitesse is sinds zomer 2010 eigendom van de Georgische zakenman Merab Jordania. Hij heeft (daar gaan we weer) Arnhem het kampioenschap van Vitesse beloofd. Al in 2013. Als

SUBSidiE VOOR PROFcLUBS MAG niET De afgelopen vijftien jaar is voor een bedrag van 1,1 miljard euro aan overheidsgeld in het betaald voetbal gestoken. Van dit totaalbedrag is 610 miljoen direct afkomstig van gemeenten en provincies. Dat meldde De Groene Amsterdammer in mei dit jaar na een uitgebreid onderzoek. Voor PvdA-Tweede-Kamerlid Tjeerd van Dekken was het artikel aanleiding schriftelijke vragen te stellen aan minister Edith Schippers van Sport. Van Dekken: ‘Overheidssteun aan een BVO mag gewoonweg niet. Dat is in Europees verband besloten. En ook het standpunt van onze fractie is dat er geen cent subsidie naar het betaald voetbal mag. Wat er nu met PSV gebeurt, mag wel. Persoonlijk vind ik dat je zo’n constructie alleen maar moet aangaan als er voldoende politiek en maatschappelijk draagvlak is. Dat PSV gaat bezuinigen op de salarissen en premies van de spelers en de vergoedingen voor de spelersmakelaars, vind ik een goede ontwikkeling.’

dat niet lukt, Jordania opstapt en de club zich met hangende pootjes weer meldt op het stadhuis? Louwers: ‘Vitesse weet hoe de hazen lopen. Wij geven geen cent meer.’ VVV In Venlo ontstond recent een botsing tussen coalitiegenoten PvdA en VVD. De liberalen waren boos omdat de PvdA-fractie tegen participatie in het nieuwe stadion van VVV was. De bouw van het nieuwe stadion van VVV maakt deel uit van een veel omvangrijker bouwplan dat op de plek van de Frederik Hendrik Kazerne uitvoering moet krijgen. PvdA-fractievoorzitter Vera van de Wiel: ‘Als raad hebben we steeds gezegd: prima plan, maar we willen niet participeren in het nieuwe voetbalstadion. Maar wat bleek? Het businessplan dat het bestuur van VVV Venlo had gemaakt, zat niet goed in elkaar. Daarom wil het college nu 37 miljoen stoppen in dat nieuwe stadion. Terwijl we enorm moeten bezuinigen. Een aantal fracties is vervolgens omgegaan waardoor er een meerderheid voor het voorstel ontstond.’ Die 37 miljoen bestaat uit een aandelenaankoop van 15 miljoen euro en een hypotheek van 22 miljoen. ‘Wij vroegen: waarom leent een bank dat geld niet? En dan krijgen we als antwoord dat een bank meer rente berekent en dat dan de exploitatie van het stadion niet rond te krijgen is. Bovendien: er is nog niet eens een exploitant voor het stadion gevonden. We vinden de risico’s gewoon veel te groot.’ De situatie in Venlo is niet vergelijkbaar met die in Eindhoven en (vroeger) in Arnhem. VVV hoeft niet per se het huidige stadion De

Koel te verlaten en heeft ook niet te maken met geldproblemen. Met druk of zelfs dreigementen van supporters heeft Van de Wiel niet te maken. ‘Absoluut niet. Misschien zou het anders zijn als het voortbestaan van VVV aan de orde was, maar zelfs dan. De VVV-supporters zijn prima lui.’ Opportunisme Opportunisme, het woord is al gevallen. Schrijven voetbalbestuurders rooskleuriger begrotingen in de wetenschap dat als het misgaat de gemeente toch wel bijspringt? Mieke Verhees: ‘PSV heeft al vaker bij de gemeente aangeklopt voor steun, maar weigerde toen inzage in de boeken te geven. Om die reden heeft de gemeente toen ook altijd ‘nee’ gezegd. Nu heeft de club alle cijfers op tafel gelegd én toegezegd zelf fors te gaan bezuinigen en eventuele inkomsten van de Champions League niet meer op te nemen in de begroting. De nood was blijkbaar zo hoog dat er nu volledige transparantie is.’ Vera van de Wiel: ‘VVV voert een solide boekhouding. Er is geen reden tot twijfel.’ Martien Louwers: ‘Je moet ook beseffen dat de inkomsten en uitgaven van een voetbalclub moeilijk te begroten zijn. De inkomsten kunnen nogal fluctueren. Dan heb ik het over tv-gelden, sponsoropbrengsten, opbrengsten van kaartverkoop… Allemaal moeilijk te voorspellen.’ En Jan Benus, oud-bestuurslid van Veendam: ‘Mijn medebestuursleden en ik hebben nooit de intentie gehad de begroting wat mooier te maken dan de werkelijke situatie omdat we er van uit gingen dat de gemeente bij tegenvallers wel bij zou springen. In die vier jaar dat ik

er was, hebben we ook nooit een beroep op de gemeente hoeven doen. Mijn taak was de kas gevuld te houden. Nooit heb ik bij de gemeente de hand op hoeven houden, hoewel ik altijd een bijna lege kas had. En hoe kwam dat? Je krijgt toezeggingen van bedrijfsdirecteuren voor een substantieel sponsorbedrag en daar hou je dan rekening mee in je begroting. Alleen blijkt dat niet al die directeuren hun toezegging nakomen. Er een deurwaarder op afsturen doe je niet. Je hoopt dat ze alsnog betalen en als je wel een deurwaarder stuurt, gooien ze hun kop ervoor. Dan heb je een verstoorde relatie.’ Benus is uitgesproken over gemeenschapsgeld voor profclubs: ‘Absoluut tegen. Ik vind dat een profclub die niet kan bestaan van de inkomsten van supporters en sponsors, meteen moet stoppen. Terug naar de amateurs. Daar is niks mis mee en amateurwedstrijden kunnen ook veel publiek trekken.’ Bij het ter perse gaan van deze editie van Lokaal Bestuur moest de raad van Eindhoven nog een beslissing nemen over de aankoop van de PSV-gronden. En wat betreft Venlo: de VVD heeft in eerste instantie een einde gemaakt aan de collegesamenwerking met de PvdA, maar is daarna akkoord gegaan met mediation. Het resultaat daarvan was vlak voor de drukgang van deze editie evenmin bij de redactie bekend.

15

dlmm vd mnd Iedere bestuurder en volksvertegenwoordiger wordt ermee geconfronteerd: lastige kwesties die vragen om een antwoord. Lokaal Bestuur legt je elke maand zo’n dilemma voor. Vorige maand was dat:

Je bent raadslid. Kleine dingen kunnen soms groot worden. Een verleende vergunning voor de bouw van een bescheiden aanbouw aan een woning heeft het tot de raadsvergadering geschopt. Het college van B&W heeft de vergunning in strijd met de regels verstrekt. Als reden voert de verantwoordelijke wethouder aan dat de bewoners gezinsuitbreiding krijgen en dat het de enige manier is om in hun huis te blijven wonen. Verhuizen is (financieel) geen optie voor het gezin. Jou wordt gevraagd wat je hiervan vindt. We kregen de volgende reacties:

Hendrikus Loof, fractievoorzitter in Hoogeveen: Maar één reactie is mogelijk: afkeuren. Misschien geen voor de hand liggende PvdA-reactie maar het kan niet anders. Het afgeven van de vergunning creëert rechtsongelijkheid en wethouders zitten er ook om ‘wet te houden’. Maar ook de publieke verontwaardiging zal niet gering zijn. Want ga maar na: hoe komt zo’n zaak op de agenda van de raad terecht? Niet door een volksvertegenwoordiger die de handelwijze van het college steunt, die begint er niet over. Nee, een fatsoensrakker, misschien wel iemand van de oppositie, stelt de zaak aan de kaak. De pers is vooraf al op de hoogte gebracht, grote toestanden dus. Ogenschijnlijk een gevalletje van niets maar met een grote impact. Juist dit soort acties zorgt ervoor dat mensen zich van de politiek afkeren. Kortom: er zijn alleen maar verliezers, ook de betreffende familie. Blijft staan dat deze familie misschien wel geholpen moet worden en daar kan je als raadslid wat aan doen. En daar had ook het college wat aan kunnen doen. Meestal is een telefoontje met de directeur van de lokale woningcorporatie om in het probleem te voorzien

of te bemiddelen al voldoende. Thieu Hoeken, raadslid PvdA/ GroenLinks in ubbergen: Het kan verkeren! Ten onrechte (?) komt vergunningverlening in de raadsvergadering ter sprake. Deze vergunning heeft kennelijk al een heel traject doorlopen. College, commissie van beroep enzovoorts. Spint de oppositie er garen bij? Is er sprake van oud zeer bij (ex-)wethouders? Is wellicht de integriteit van het bestuur in het geding? We gaan de discussie desondanks frank en vrij aan: Er dient te worden gehandhaafd, dat staat voorop! Elke vergunning dient te voldoen aan de daarvoor bestemde procedures en termijnen. Ons rechtsgevoel/rechtvaardigheidsgevoel ligt tenslotte vast in onze wet- en regelgeving. Daar moet ook dit college zich in dit specifieke geval aan houden. Regels zijn tenslotte regels, zeker in dit soort gevallen. Kolencentrales die zonder de benodigde vergunningen kunnen worden doorgebouwd, grote ontwikkelaars, samenwerkende private en publieke organisaties die geholpen door batterijen juridische adviseurs altijd hun zin lijken te krijgen, versterken het rechtsgevoel van de burger niet erg!

vergUnning Kortom, in principe gaat de vergunning niet door. Maar een college met het hart op de goede plaats, dat komt met een overtuigend verhaal over overmacht en noodzaak en dat enige aanpassingen aan de te bouwen uitbreiding voorstelt - ik ga er gemakshalve maar vanuit dat er nog niet is gebouwd -, krijgt een gele kaart en groen licht. Dit was eens maar nooit meer: het rechtvaardigheidsgevoel van de meerderheid van de raad overwint, maar zonder precedenten. Hans Meijer, fractievoorzitter in Purmerend: Volgens mij zitten hier twee dilemma’s in: 1. een wethouder en college die de raad niet informeren over het afwijken van regels. Dat vraagt om een behandeling in de raad en het vertrouwen in het college zal een douw krijgen. 2. ‘een gezin met financiële problemen moet je helpen door regels te overtreden’. Een mooi gebaar maar bij elke overschrijding schep je precedenten en verwacht een ander dat hij/zij óók van de regels mag afwijken. Dit is niet houdbaar. Gemeentelijke regels zijn rekbaar maar benoem de specifieke gevallen en laat het besluit door de raad nemen. Basishouding: blijf transparant en eerlijk. Arianne Ripmeester, fractievoorzitter in Ridderkerk: De insteek van het college kan positief worden uitgelegd als de wil om dienstbaar te zijn aan de inwoner, terwijl het onwenselijk blijft dat een college een vergunning in strijd met de regels verstrekt. Willekeur of de schijn van vriendjespolitiek moeten immers voorkomen worden. Het is dus goed dat het in de openbaarheid is gekomen en er in de raad over gesproken wordt. Het zou kunnen dat de regels voor meerdere uitleg vatbaar of enigszins achterhaald zijn. Ridderkerk is een sterk vergrijzende gemeente. Gezinnen zijn zeer welkom,

maar wanneer een aanbouw mag worden gebouwd in verband met gezinsuitbreiding dan moet dat ook mogen in verband met het verlenen van mantelzorg. Het lijkt mij zeker een mooie casus om het college ter verantwoording te roepen. En tegelijkertijd als raad te kijken of aanpassing van de regels mogelijk, nodig en wenselijk is. Peter de Waal, raadslid in Beemster: Deze zaken horen niet in de raadsvergadering thuis. Als ze er toch terecht komen moet er wel iets heel bijzonders aan de hand zijn. En dan ligt het vaak aan zaken buiten de beschrijving van het dilemma om. De argumentatie van de wethouder is hierbij weinig overtuigend. Boven tafel moet waarom de vergunning is verleend en welke afwegingen zijn gemaakt, om daarna te kunnen kijken of iets fout is gegaan. Dat is ook je controlerende taak als raadslid. Speculeren over het waarom heeft hier nu geen zin omdat de informatie ontbreekt.

REAcTIE Jan Blom, trainer en coach: De inzenders neigen naar handhaven van de regels. Prima uitgangspunt! Je kunt er echter ook anders naar kijken. Het gezonde verstand begint waar de regels stoppen. Moet deze regel ertoe leiden dat een gezin dat die mogelijkheden financieel niet heeft moet verhuizen vanwege een bescheiden uitbouw? De regels zijn bedoeld om het lukraak bouwen te voorkomen. De wethouder zal ook altijd oog moeten hebben voor de bijzondere omstandigheden van het geval. Een uitzondering lijkt mij hier op zijn plaats. Verantwoord is dat wat je kunt verantwoorden. Had de wethouder er verstandig aan gedaan de raad te informeren? Misschien wel. Misschien hoort deze wethouder echter tot de school die vindt dat het heel soms slimmer is om vergiffenis te vragen dan om toestemming.

Het nieuwe dilemma:

De economische crisis heeft de gang behoorlijk uit de bouw­ projecten gehaald. Bij jou in de gemeente staan alle bouw­ plannen in de koelkast terwijl de behoefte aan woningen groot is. Nu is er een grote bouwonderneming die op het punt staat te kiezen tussen twee bouwprojecten. Eén in jouw gemeente en één in een aangrenzende gemeente. Slechts één van de twee wordt in uitvoering genomen. Nu komt jou ter ore dat de bouwer zeer gevoelig is voor informele contacten met het gemeentebestuur. Jij hebt als wethouder het bewuste bouwplan in portefeuille. Bel je de bouwer om een afspraak voor een etentje te maken? We zijn benieuwd. Mail ons in maximaal 200 woorden wat je ervan vindt. Reacties graag naar [email protected]

nws PERSOOnLijK

KOM nAAR hET FESTiVAL! Op zaterdag 12 november vindt in Utrecht het 15de Festival van het Binnenlands Bestuur plaats, georganiseerd door het Centrum voor Lokaal Bestuur. We komen dit keer bijeen in het sfeervolle Spoorwegmuseum. Het Festival begint ’s ochtends met de Algemene Ledenvergadering van het CLB. Evelien Tonkens houdt daarna de Wibautlezing over het thema actief burgerschap. Zoals gebruikelijk zijn er ook weer veel workshops. Er is volop gelegenheid om elkaar in een ontspannen sfeer te ontmoeten en om te netwerken. Natuurlijk kun je ook een kijkje nemen in het Spoorwegmuseum zelf. Noteer de datum vast in je agenda. Je bent van harte welkom!

16

In de PvdA-Tweede Kamerfractie is Pierre Heijnen de contactpersoon voor burgemeestersbenoemingen. Belangstellenden voor het burgemeestersambt kunnen contact opnemen met hem. Dat geldt ook voor fractievoorzitters in gemeenten waar op korte termijn een burgemeestersvacature is te verwachten. Pierre Heijnen is te bereiken via Coby Knijnenburg, tel. 070-3182790. > Janny Vlietstra, tot dit voorjaar gedeputeerde in Drenthe, is met voorkeurstemmen in de Eerste Kamer gekozen. Zij stond nr. 15 op de kandidatenlijst maar passeerde dankzij de stemmen die PvdAstatenleden uit de noordelijke provincies op haar uitbrachten de nr. 12 op de lijst, Adri Duivesteijn. De PvdA haalde bij de senaatsverkiezingen 14 zetels. Vlietstra was voor zij

tussentijds gedeputeerde werd burgemeester van Winschoten en daarvoor wethouder in Leeuwarden. > Marco Florijn is de nieuwe wethouder van sociale zaken en werkgelegenheid van Rotterdam. Hij volgt Dominic Schrijer op, die na een conflict over bezuinigingen met het college en met zijn fractie opstapte. Florijn was tot nu toe wethouder in Leeuwarden.

REAcTiES wELKOM Wil je reageren op wat je in deze Lokaal Bestuur leest? Laat het ons weten. Zorg ervoor dat je mailtje uiterlijk maandag 1 augustus in ons bezit is, dan kunnen wij het in het septembernummer plaatsen. Alle andere kopij voor dat nummer moet ook op maandag 1 augustus in ons bezit zijn. Je kunt je bijdrage sturen naar eindredacteur Jan de Roos, email: [email protected] De sluitingsdatum voor het oktobernummer is donderdag 1 september.

SAMEnwERKinG wATERSchAP En GEMEEnTEn LOOnT Foto Nationale beeldbank

De Ouderkerkerplas

Het Bestuursakkoord Water, dat Rijk, provincies, gemeenten, waterleidingbedrijven en de waterschappen hebben gesloten, voorziet ondermeer in een verregaande samenwerking in de afvalwaterketen. In de regio Amsterdam is deze samenwerking al bereikt. Daar bestaat één uitvoeringsorganisatie: Waternet. De gemeente Amsterdam en het waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) vormen samen het bestuur van Waternet. Een samenwerking die ook een voorbeeld kan zijn voor andere waterschappen en gemeenten, omdat zij laat zien dat er ook met behoud van gemeentelijke autonomie heel veel rendement behaald kan worden.

MAnFREd VAn dER hEijdE dB-Lid agv REiniE KAAS aB-dUOLid agv

In de omgang met andere gemeenten merken we dat zoiets als Waternet vooralsnog als te groot en te bedreigend wordt ervaren. Samenwerken hoeft echter zeker niet altijd integratie in te houden. Juist met behoud van eigen verantwoordelijkheid kunnen waterschap en gemeenten prima samenwerken. De plannen van het waterschap en die van gemeenten lopen in het werkgebied van waterschap AGV vaak gelijk op en dat levert verrassende inzichten op en …aanzienlijke besparingen! Voor landschappelijk samenhangende gebieden maakt het waterschap ter voorbereiding van het vernieuwen van peilbesluiten watergebiedsplannen. Peilbesluiten moeten volgens de wet elke tien jaar worden geactualiseerd. Vaak gaat het dan om een overwegend agrarisch gebied. Tot voor kort betrof een watergebiedsplan vrijwel nooit sterk verstedelijkt gebied. Bij AGV maken we tegenwoordig ook watergebiedsplannen voor die gebieden. Zeer recent is voor Amsterdam- Nieuw-West het proces gestart, voor de Bijlmerring wordt het watergebiedsplan eind dit jaar vastgesteld en dat voor Amstelveen is al ruim twee jaar in werking. Stuk voor stuk betreft het sterk verstedelijkte gebieden met diverse polders, waar per gebied zo rond de 100.000 mensen wonen. Behalve naar het waterpeil wordt per gebied ook gekeken naar aan- en afvoer van het grondwater, de riolering, de waterkwaliteit en de flora en fauna in en om het water. Bijlmerring Bij Stedelijke Waterplannen kijkt het stadsdeel of de gemeente

in eigen huis naar hun ruimtelijke plannen, aanpassingen in infrastructuur en vooral ook naar de recreatieve wensen. Zo is in het geval van de Bijlmerring, een gebied van ruim 5000 hectaren, door de gemeente Diemen en de Amsterdamse stadsdelen Oost en Zuidoost gekeken naar hun toekomstige ruimtelijke en recreatieve wensen. Stedelijke Waterplannen zijn er overigens ook in andere gemeenten, zoals Uithoorn en Weesp.

king tot recreatie en de beleving van water. Voor Duivendrecht, Ouderkerk en Abcoude bestaan deze plannen niet. Dat betekent niet dat we hier in het duister tasten. Ambtelijk en ook bestuurlijk is er goed contact geweest, zodat we weten wat men wil en waar men moeite mee heeft. Vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid is het waterschap aan de slag gegaan om de actuele gegevens, nodig voor peilbeheer, waterkwaliteit en waterberging

Bijlmerring laat zien hoe waardevol een gezamenlijke aanpak is Vinden gemeente en waterschap elkaar al heel aardig in beide plannen afzonderlijk, een echte verbeterslag wordt gemaakt als beide plannen samen worden behandeld. Van de Bijlmerring, waar ondermeer de stadsdelen Oost en Zuidoost en delen van de gemeenten Diemen, OuderAmstel en De Ronde Venen in liggen, is ongeveer 80 procent sterk verstedelijkt. Er behoren enkele recreatiegebieden toe, evenals de grote, diepe recreatieplassen Gaasper- en Ouderkerkerplas, beide vallend onder de Kaderrichtlijn Water en daardoor onder strikte Europese regels. In totaal gaat het om dertien polders, met een diepte variërend van 0,5 tot ruim 5 meter onder NAP. Goed contact Voor Watergraafsmeer, Diemen en Zuidoost bestaan Stedelijke Waterplannen. De lokale overheid heeft aangegeven wat er aan ontwikkelingen op stapel staat en wat de wensen zijn met betrek-

te verzamelen. Een jaar lang is er gemeten en onderzocht en zijn er gesprekken gevoerd met direct betrokkenen. De eisen voor de korte termijn, maar ook die voor de (middel)lange termijn zijn geformuleerd. Vervolgens zijn alle wensen geïntegreerd in een totaalpakket van maatregelen, dat met wettelijke en niet-wettelijke wensen rekening houdt. Inmiddels heeft de inspraak op dit plan plaatsgevonden. Er kwam een beperkt aantal reacties binnen. Dat was niet teleurstellend maar eerder een bevestiging dat het voortraject zorgvuldig is geweest! Onze verwachting is dat uiteindelijk ook de samenwerking in de afvalwaterketen via deze weg van geleidelijkheid soepel zal verlopen. Daartoe is het Bestuurlijk Overleg Water AGV (BOWA) opgericht onder voorzitterschap van de wethouder van Diemen.

17

wiBAUTSPiRiT ZiT ER nOG STEEdS in Van boven naar beneden de raadsleden  Marianne Troostwijk (Heerhugowaard), Bert Verdoes (Lisse), Jur Marringa (Wibautcoach, tevens raadslid in Culemborg), Marie José Nelissen (Heemstede) en Aukelien Jellema (Den Helder). De foto is gemaakt door Vera van Vuuren, commissielid in Zijpe.

Vanuit de Suze Groenewegschool worden op verschillende plaatsen in het land Wibautleergangen verzorgd met als doel onze tot gemeenteraadslid verkozen partijgenoten inzicht te verschaffen in de – soms ondoorgrondelijke – wegen van de lokale politiek.

Als nieuwbakken raadslid heb ik vorig jaar deelgenomen aan de leergang in Amsterdam. Daarna kun je natuurlijk besluiten dat je het verder zelf wel uitzoekt maar je kunt ook contact blijven onderhouden met je coach en mede-leergangers. Dat is niet alleen leuk maar ook heel verhelderend. In veel gemeenten spelen immers dezelfde soorten problematiek dus over en weer valt er veel van elkaar te leren. In dat kader kwam onze NoordHollandse Wibautgroep afgelopen 4 juni bij elkaar voor een reünie en petit comité. Om

AUKELiEn jELLEMA raadSLid in den HeLder

18

wapenfeiten te bespreken en de verbazing te delen, want regelmatig rol je als nieuw raadslid toch weer van de ene in de andere verwondering. Een terugkombijeenkomst ter leering ende vermaeck dus. We werden ontvangen door Vera van Vuuren, lid van de commissie grondgebiedzaken in de gemeente Zijpe en vorig jaar mede-Wibautleerganger in onze groep. Vera is al 20 jaar actief betrokken bij De Nollen, een stichting die een flink aantal hectaren natuurgebied ten zuiden van Den Helder beheert

dat door beeldend kunstnaar Rudi van de Wint is ingericht met verschillende kunstwerken in het landschap. Van de Wint zelf is in 2006 overleden maar zijn beelden, landschapsarchitectuur en schilderkunst vormen een nalatenschap die dagelijks op - en in de bunkers soms ook letterlijk ónder - het landgoed is te bewonderen. Vrijwilligers van de stichting leiden bezoekers rond en Vera had voor onze reünie zo’n rondleiding gereserveerd. Twitteren en luisteren Hoewel we elkaar een lange winter niet hadden gesproken, zat de Wibautspirit er bij het weerzien weer direct in. Zaten we allemaal nog in onze respectievelijke gemeenteraden? Dat bleek gelukkig het geval en dat kon ook van de Wibautleergangers worden gezegd die er nu niet bij waren maar wier verrichtingen je op het internet wel fijn in de gaten kunt houden. En of er wel voldoende getwitterd werd. Ieder zichzelf respecterend gemeenteraadslid slingert immers minstens éénmaal per dag een politieke tweet het digitale luchtruim in. Onder het mom dat je toch een beetje contact moet blijven onderhouden met je achterban, is dat getwitter ook tijdens raadsvergaderingen volledig bon-ton geworden. Bij Wibautcoach Jur Marringa is er daarom in allerijl in zijn gemeente Culemborg een raadsreglementswijziging doorgevoerd waarmee twitteren vanaf het raadspluche per direct in de ban is gedaan. Zover is het in mijn gemeenteraad nog niet gekomen maar ik moet wel toegeven dat synchroon twitteren én luisteren naar een inspreker moeilijker is dan ik

dacht. Wel gek dat ik daar veel minder last van heb als er een VVD-wethouder aan het woord is. Het prediken door rechts van niets dan sociale afbraak blijkt niet alleen in mijn eigen stad een voortwoekerend verschijnsel te zijn. Daarbij worden oneliners als ‘weg met het vangnet en nu snel de springplank geplaatst’ niet geschuwd. Dat veel mensen uit de bijstand, mensen met een

Journaille En dan de pers. Bijna alle leergangers hebben er in mindere of meerdere mate moeite mee. Aanvankelijk kun je je gevleid voelen als de mevrouw van de krant je belt voor toelichting bij een fractiestandpunt. Maar als je jezelf de volgende ochtend helemaal fout gequoted terugvindt op de stadspagina, vergaat je de lust tot respons volledig en besluit je het

Het optimisme van de Wibaut­ leergangers is onverwoestbaar, hun geloof in de vooruitgang onuitputtelijk. persoonsgebonden budget of een Wajonguitkering met die springplank zeer waarschijnlijk nauwelijks naar werk springen maar eerder nog verder de hulpverlening in zakken, dat willen ze niet begrijpen bij de liberalen. Het is dan ook fijn om weer even onder louter linkseriken te zijn. Een aantal weken geleden was ik in Parijs. Direct vanuit Gare du Nord liep ik tegen een kiosk op waaraan een grote rode poster was geplakt die direct mijn aandacht trok. Er stond op Peuple de gauche, es-tu la? De tekst refereerde aan de eclatante overwinning van Mitterand, precies 30 jaar geleden. Ook bij ons kan een mens zich afvragen waar links Nederland heden ten dage uithangt. Welnu, een klein deel ervan liep in een Helders duinlandschap te filosoferen over hun raadslidmaatschap dat soms tot wanhoop drijft maar tegelijkertijd zo verslavend is. Je vraagt jezelf er bijna dagelijks bij af wat je voorheen eigenlijk deed met al je tijd.

journaille voortaan te mijden als de pest. Dat kun je dan weer beter níet gaan rondtwitteren want eens per week wordt een resumé van allerlei (politieke) tweets op diezelfde stadspagina gepubliceerd en heb je een typisch vande-regen-in-de-drup gevalletje. Gaan we desondanks door tot en met maart 2014? Zeker; het optimisme van mijn mede-Wibautleergangers is onverwoestbaar en het geloof in de vooruitgang onuitputtelijk. Dus besluiten we op een zonovergoten terras, onder het genot van koele drankjes, gauw weer eens bij elkaar te komen, omdat optrekken met andere nieuwelingen zo inspirerend werkt. Wat een genot dat je, om die zielsverwanten te leren kennen, alleen maar even een Wibautleergang hoeft te volgen!

Foto Jan Schuurman Hess

KiEZEn OP dE SPLiTSinG

Jan Schuurman Hess doet voor Lokaal Bestuur elke maand verslag van zijn twee jaar durende voettocht door Nederland. Hij is op zoek naar de ziel van de sociaaldemocratie. Wie meer wil weten van zijn ervaringen en belevenissen of wil reageren, kan terecht op de website www.voettochtvanjan.nl.

Berg aan de Maas is een dorp in Limburg van ongeveer 2000 inwoners. Het ligt ingeklemd tussen de Maas en het Julianakanaal, tegen de Belgisch-Nederlandse grens, ongeveer een dag gaans van Maastricht. Ik had er voor mijn voettocht begon nog nooit van gehoord, maar het is me van alle dorpen in westelijk Limburg het meest bijgebleven. Waarom? Op weg naar Berg aan de Maas, wandelend over het jaagpad langs het Julianakanaal, galmden de woorden na van een arbeider van Nedcar in Born. De man vertelde dat hij 32 jaar in dienst is van de autofabriek, lid is van de plaatselijke fanfare en zijn hele leven PvdA heeft gestemd, zoals zijn ouders en de rest van de familie. Bij de laatste verkiezingen, voor Provinciale Staten, had hij voor het eerst voor Geert Wilders gekozen. ‘Ik steun hem op de hoofdpunten, het ontslagrecht, de AOW en zijn gevecht voor een fatsoenlijk land waar iedereen zich houdt aan wetten en regels, ook wie naar Nederland komt.’ Daarna sprak ik Jean Wouters, de voorzitter van de ondernemingsraad van Nedcar. Hij haalde vertwijfeld zijn schouders op toen ik tegenover hem zat. ‘Hoe krijgt links het voor elkaar,’ verzuchtte hij, ‘om in een tijd van crisis de arbeiders naar extreemrechts te jagen? Links luistert niet en links leert niet. Hoe kan de PvdA in Nederland en de sp.a in Vlaanderen, waar ik vandaan kom, zo falen?’ In Berg aan de Maas trof ik in het café van de familie Knoors de Isidorusclub: vijf heren die na hun wekelijkse donderdagmiddagwandeling discussieerden over de gewenste temperatuur in hun traditionele verrijdbare bakoven, die bij het Oogstdankfeest een belangrijke rol speelt. In die bakoven worden de vlaaien gebakken van de verschillende buurten

ondrwg

van Berg; iedere buurt heeft een eigen recept. De heren van de Isidorusclub dronken gezellig hun pintje maar waren helder in hun analyse over de toestand van het dorp. ‘Binnen enkele jaren wordt hier de school gesloten. Dan is er niks meer; dan is de gemeenschap van Berg kapot. Dan zal ook het ondenkbare gebeuren en het Oogstdankfeest kunnen verdwijnen.’ Later sprak ik een Bergenaar wiens kinderen goed hadden kunnen leren. Zijn oudste zoon is zelfs arts geworden, specialist en professor aan de Stanford Universiteit. Laatst was zijn zoon overgekomen, had de tuin gespit en ’s avonds, via de laptop, zijn collega’s bijgestaan in de operatiekamer in San Francisco. Voor deze Bergenaar, wiens zoon over de wereld vliegt als een zwaluw, is de wereld klein, zoals het dorp. De gemeente Stein, waar Berg aan de Maas onderdeel van is, telt bijna 26.000 inwoners, maar heeft, getalsmatig gezien, voorzieningen voor een gemeente van het dubbele aantal inwoners. Er is onvoldoende geld om al die voorzieningen in stand te houden. De overheid krimpt, neemt afstand en concentreert zich, ook in Berg aan de Maas, gemeente Stein. Voorbij Berg aan de Maas, voorbij ook het volgende dorp Urmond, wandelde ik over een zandpad dat uitkwam op een splitsing. Een weg linksaf, een weg rechtsaf. Het was warm, de zon stond hoog. Ik heb er een poosje in het gras gezeten, geluisterd naar de vogels, nagedacht, en op de splitsing een keuze gemaakt. Welke kant zou jij nemen en wat denk je dat je onderweg dan tegenkomt. Wat wordt het perspectief ? Ik hoor het graag.

19

achtrknt Foto Nationale Beeldbank

20

PARTij VAn dE ARBEid Mensen bezig met hun alledaagse werk, is het fotothema van deze achterpagina.