Definitief-Projectplan vispassage Crèvecoeur te 's-hertogenbosch. Waterschap Aa en Maas

Definitief-Projectplan vispassage Crèvecoeur te 's-Hertogenbosch

Waterschap Aa en Maas

4 januari 2011

Kenmerk R004-4713789VAR-jig-V06-NL

Verantwoording Titel

Definitief-Projectplan vispassage Crèvecoeur te 's-Hertogenbosch

Opdrachtgever

Waterschap Aa en Maas Rien van Rosmalen Ing. Nander van der Plicht, ing. Salem Sahak en ing. Arno Vissers

Projectleider Auteur(s)

Aantal pagina's

4713789 74 (exclusief bijlagen)

Datum

4 januari 2011

Projectnummer

Handtekening

Colofon Tauw bv Vestiging Eindhoven Dr. Holtroplaan 5 Postbus 1680 5602 BR Eindhoven Telefoon (040) 232 55 50 Fax (040) 232 55 75

Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: -

NEN-EN-ISO 9001.


3\74


4\74



Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 3 Samenvatting ................................................................................................................................. 9 1

Deel 1: De aanleg en wijziging van vispassage Crèvecoeur ................................... 11

1.1

Aanleiding en doel......................................................................................................... 11

1.1.1 1.1.2 1.1.3

Doel ............................................................................................................................... 12 Uitgangspunten en programma van eisen inrichtingsplan ............................................ 12 Voortraject Definitief Ontwerp ....................................................................................... 13

1.2 1.2.1 1.2.2

Beschrijving van de huidige situatie .............................................................................. 13 Bodemonderzoek .......................................................................................................... 16 Huidige waterhuishouding ............................................................................................. 17

1.2.3 1.3 1.3.1

Kabels en leidingen ....................................................................................................... 19 Beschrijving en maatvoering van de waterstaatswerken .............................................. 20 Randvoorwaarden voor ontwerp ................................................................................... 21

1.3.2 1.3.3 1.3.4

Afweging van alternatieven ........................................................................................... 22 Kruising met de primaire waterkering ............................................................................ 22 Verleggen overige waterkering...................................................................................... 24

1.3.5 1.3.6 1.3.7

Vispassage.................................................................................................................... 26 Beverpassage ............................................................................................................... 30 Milieuaspecten .............................................................................................................. 30

1.4 1.4.1 1.4.2

Wijze van uitvoering ...................................................................................................... 41 De technische uitvoering ............................................................................................... 41 Hoeveelheden aangevoerde en vrijkomende materialen .............................................. 45

1.4.3 1.4.4 1.4.5

Eisen aan materiaal....................................................................................................... 45 Risico ongevallen en abnormale omstandigheden........................................................ 47 De planning ................................................................................................................... 49

1.4.6 1.4.7 1.4.8

Vergunbaarheid en bijbehorende uitvoeringsvoorwaarden ........................................... 49 Beschikbaarheid benodigde grond ................................................................................ 50 Maatregelen ter voorkoming nadelige gevolgen ........................................................... 50

1.4.9 1.5 1.5.1

Compensatie van schade .............................................................................................. 52 Afwijkingsmogelijkheden in de uitvoering ...................................................................... 52 Afwijkingen door de wijze van uitvoeren ....................................................................... 52

1.5.2 1.5.3 1.6

Eisen uit andere vergunningen...................................................................................... 53 Afwijkingen door onvoorziene omstandigheden ............................................................ 53 Legger, beheer en onderhoud....................................................................................... 53


5\74


1.7 1.7.1

Samenwerking, organisatie, communicatie................................................................... 54 Samenwerking............................................................................................................... 54

1.7.2 1.7.3

Communicatie ............................................................................................................... 55 Relaties met andere projecten ...................................................................................... 55

2

Deel 2: Verantwoording .............................................................................................. 57

2.1 2.1.1

Wetten, regels en beleid................................................................................................ 57 Juridisch kader .............................................................................................................. 57

2.1.2 2.1.3 2.1.4

Vergunningen en procedures ........................................................................................ 58 Waterwet ....................................................................................................................... 60 Gebiedsvisie vispassage Crèvecoeur ........................................................................... 61

2.2 2.2.1 2.2.2

Omgevingsbeleid en regelgeving .................................................................................. 62 Nationale structuurvisie en Verordening Ruimte ........................................................... 62 De Groene Delta ........................................................................................................... 62

2.2.3 2.2.4 2.2.5

Gemeentelijke structuurvisie en bestemmingsplan ....................................................... 62 Flora- en faunawet ........................................................................................................ 64 Monumentenwet (archeologie/cultuurhistorie) .............................................................. 66

2.2.6 2.2.7 2.2.8

Natuurbeschermingswet 1998....................................................................................... 67 Explosievenwet ............................................................................................................. 67 Ontgrondingsverordening .............................................................................................. 67

2.2.9 2.2.10 2.3

Onttrekken en lozen van water...................................................................................... 67 Omgevingsvergunning .................................................................................................. 68 Hydrologisch / waterstaatkundig onderzoek.................................................................. 68

3

Conclusies ................................................................................................................... 69

4

Juridische procedure .................................................................................................. 71

4.1 4.1.1

Rechtsbescherming....................................................................................................... 71 Zienswijzen.................................................................................................................... 71

4.1.2 4.1.3

Beroep ........................................................................................................................... 71 Verzoek om voorlopige voorziening .............................................................................. 71

Literatuurlijst................................................................................................................................ 73

6\74



Bijlage(n) 1. Inrichtingsplan vispassage Crèvecoeur 2. Ontwerpnotitie duiker vispassage Crèvecoeur 3. Rekenkundige onderbouwing overige waterkering 4. Ontwerpnotitie vispassage 5. Hydraulische onderbouwing vispassage 6. Tekeningen bij Projectplan 7. Archeologisch onderzoek 8. Explosieven onderzoek 9. Natuurtoets 10. Bodemonderzoek 11. Kaart kadastrale grenzen projectgebied 12. Projectplanning 13. Programma van eisen 14. Beheer- en onderhoudsplan 15. Briefrapport archeologie (BAAC)


7\74


8\74



Samenvatting De vismigratie vanuit de Maas naar het stroomgebied van de beken Dieze, Aa en Dommel kan verbeterd worden. Het Algemeen Bestuur van het waterschap Aa en Maas heeft daarom besloten tot aanleg van een vispassage nabij spuisluis Crèvecoeur in de gemeente ’s-Hertogenbosch.

Figuur 0.1 Rood omkaderd het plangebied waarbinnen de vispassage wordt aangelegd

Deze vispassage is een combinatie van een natuurlijk stromende beek en een vispassage. Het plangebied wordt ingepast in de visie van de Ecologische Verbindingszone Diezemonding, welke het waterschap in samenwerking met de gemeente ’s-Hertogenbosch heeft vastgesteld. In het project wordt een duiker bestaande uit 3 afsluitbare kokers in de primaire waterkering aangebracht en wordt de huidige overige waterkering verlegd. Het plangebied zal worden ingericht met kleine wateren, natte ruigten, bloemrijk grasland en nat struweel.


9\74


Voor de aanpassing/wijziging van de primaire waterkering en de aanleg van de vispassage dient het waterschap een Projectplan op te stellen op grond van artikel 5.4. van de Waterwet. Op dit plan is de procedure van artikel 5.5 en verder van de Waterwet van toepassing (projectprocedure voor waterstaatswerken). De aanpassing van de overige waterstaatswerken is conform de Verordening Water aangevraagd bij Gedeputeerde Staten. Deze heeft besloten hierop de projectprocedure van toepassing te verklaren. Beide plannen worden daarom in één procedure samengevoegd. In deze procedure hebben Gedeputeerde Staten een coördinerende rol. Dit betekent het volgende: Het voor u liggende Definitief-Projectplan werd na vaststelling door het Dagelijks Bestuur van het Waterschap Aa en Maas samen met alle aanvragen van de benodigde vergunningen van gemeente en Provincie ingediend bij Gedeputeerde Staten (de provincie Noord-Brabant). Deze leggen de ontwerpbesluiten ten behoeve van de vergunningen samen met het Definitief-Projectplan ter inzage. Een ieder kan gedurende zes weken zienswijzen indienen op het voorgenomen plan en de ontwerpbesluiten. Na verwerking van de zienswijzen, wordt het definitieve Projectplan door het Algemeen Bestuur van het Waterschap Aa en Maas vastgesteld. Hierna dient het Projectplan door Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant te worden goedgekeurd. Dit besluit wordt samen met het Projectplan en de overige besluiten voor zes weken ter inzage gelegd. In deze periode is beroep mogelijk bij de Raad van State. Na het ongebruikt verstrijken van de beroepstermijn dan wel de uitspraak van de Raad van State is het besluit onherroepelijk. Het Waterschap is voornemens de uitvoeringswerkzaamheden in april 2011 te starten. De oplevering is gepland voor het einde van dat zelfde jaar. Er zijn geen zienswijzen ingediend op het voorgenomen plan en de ontwerpbesluiten.

10\74



1 Deel 1: De aanleg en wijziging van vispassage Crèvecoeur In het kader van het verbeteren van de vismigratie vanuit de Maas naar het stroomgebied van de Dieze, heeft waterschap Aa en Maas besloten tot aanleg van een vispassage nabij spuisluis Crèvecoeur in de gemeente ’s-Hertogenbosch. Op basis van een locatiestudie heeft het Dagelijks Bestuur van het waterschap een keuze gemaakt voor de te realiseren vispassage in de monding van de Dieze.

1.1

Aanleiding en doel

Voor de beekdalen van de Dommel en Aa is geconstateerd dat niet wordt voldaan aan de streefbeelden ten aanzien van de ecologie in het algemeen en de vispopulatie in het bijzonder. (zie voor achtergronden [Tauw 2001]). Eén categorie maatregelen om de ecologische kwaliteit te verbeteren, is het zorgen voor vismigratie-mogelijkheden vanuit de Maas naar de achterliggende beekdalen. Dit heeft geleid tot een studie naar vismigratie-mogelijkheden rond ’s-Hertogenbosch [12]. Uit deze inventarisatie is gebleken dat spuisluis Crèvecoeur de meest wenselijke locatie is voor vismigratie ten opzichte van overige varianten in het stroomgebied. Vervolgens is in 2002 bij Crèvecoeur een inventarisatie gestart om te onderzoeken op welke wijze een vispassage gerealiseerd kan worden. Op basis van voornoemde inventarisatie is uit de diverse varianten een voorkeursvariant gekozen. De vispassage doorsnijdt de primaire waterkering door middel van een uitwateringsduiker. Voor de aanpassing/wijziging van de primaire waterkering en aanleg van vispassage dient het waterschap een Projectplan op te stellen op grond van artikel 5.4. van de Waterwet. Op dit plan is de procedure van artikel 5.5 en verder van de Waterwet van toepassing (projectprocedure voor waterstaatswerken). Ook voor de aanpassing van de overige waterstaatwerken dient een Projectplan te worden vastgesteld. Besloten is om beide plannen in één procedure (projectprocedure Waterwet) samen te voegen. In deze procedure hebben Gedeputeerde Staten een coördinerende rol. Het waterschap heeft de afgelopen jaren veel inspanningen geleverd op het verwerven van de benodigde gronden voor de realisatie van de vispassage. De voorkeursvariant is uitgewerkt tot een concreet ontwerp, die in dit Projectplan is beschreven.


11\74


1.1.1

Doel

Uit voorgaande probleembeschrijving zijn de volgende doelen voor het project afgeleid: • Het opstellen van een definitief ontwerp voor het vispasseerbaar maken van de spuisluis Crèvecoeur door het aanbrengen van een vispassage • •

Het inpassen van de vispassage in de visie op de Ecologische Verbindingszone Diezemonding zoals beschreven in de rapportage Waterpoort, [2004] Het bieden van oplossingsmogelijkheden van de kruising van de vispassage met de primaire waterkering of directe omgeving op een dusdanige wijze dat de waterkering passeerbaar wordt voor de bever

Figuur 1.1 Spuisluis Crèvecoeur

1.1.2

Uitgangspunten en programma van eisen inrichtingsplan

De algemene doelen/ uitgangspunten zijn als volgt samengevat: 1. Vismigratie: Het maken van een vispassage langs de spuisluis 2. Landschappelijke waarden: Het inpassen in de visie op de Ecologische Verbindingszone Diezemonding 3. Ecologie: Het bieden van oplossingsmogelijkheden van de kruising van de vispassage met de primaire waterkering of directe omgeving op een dusdanige wijze dat de waterkering passeerbaar wordt voor de bever 4. Waterkering: De primaire waterkering dient in functie te blijven. De aan te brengen duiker dient afsluitbaar te zijn zodat de veiligheid van het achterland gewaarborgd blijft

12\74



5. Waterkering: De waterkering langs de Oude Dieze dient in functie te blijven, door middel van het verleggen van de waterkering. Deze kering heeft de status ‘overige kering’. Deze waterkering is door de provincie Noord-Brabant niet als overige waterkering aangewezen, maar voor het Waterschap Aa en Maas wel van belang 6. Recreatie: Nevenfunctie Het waterschap heeft in overleg met de Provincie Noord-Brabant en gemeente ’s-Hertogenbosch een projectspecifiek programma van eisen opgesteld. In het ontwerp worden deze doelen/uitgangspunten, waar nodig, op basis van het programma van eisen nader uitgewerkt. Per deelhoofdstuk wordt een deelconclusie getoond, welke verwijst naar het als bijlage 13 toegevoegde programma van eisen. 1.1.3

Voortraject Definitief Ontwerp

Voorafgaand aan dit Projectplan vispassage Crèvecoeur zijn de volgende studies, onderzoeken en plannen uitgevoerd: 2004: Locatiekeuze vispassage Crèvecoeur, waaronder een variantenstudie en een locatiekeuze van de vispassage [12] 2004: 2010:

Waterpoort, waarin een visie op de inrichting en beheer van de Diezemonding [4] Diverse onderzoeken op het gebied van archeologie, flora en fauna, conventionele explosieven en bodemkwaliteit (als bijgevoegd in de bijlagen)

In dit Projectplan worden de doelen uitgewerkt in concrete vastgestelde maatregelen. De te nemen maatregelen worden zodanig beschreven dat deze als basis dienen voor de te doorlopen procedures en het opstellen van een contract (bestek).

1.2

Beschrijving van de huidige situatie

Het huidige plangebied heeft betrekking op het perceel nabij spuisluis Crèvecoeur te ’s-Hertogenbosch en is momenteel in functie als landbouwgrond. Binnen het projectgebied is de grond in eigendom van het Waterschap, maar tijdelijk verpacht. Op het moment van uitvoering is het perceel vrij van pacht. Het gebied wordt aan de noorden westzijde begrensd door de wegen Henriëttewaard. Aan de oostelijke zijde bevindt zich de watergang Oude Dieze. Het gehele plangebied is in eigendom van het waterschap Aa en Maas.


13\74


Figuur 1.2 Rood omkaderd het plangebied waarbinnen de vispassage wordt aangelegd

Het plangebied heeft een aanzienlijk bodemverloop variërend van circa NAP+4,60 meter in het noordwestelijk gedeelte tot circa NAP+3,30 meter in het zuidoostelijk gedeelte.

Figuur 1.3 Hoogteligging plangebied volgens Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) met roodomkaderd het plangebied

Het projectgebied ligt in dijkringgebied 36 ‘Land van Heusden/de Maaskant’. Dit dijkringgebied wordt beschermd door de linker Maasdijk tussen Boxmeer en Waalwijk (het afvoerkanaal ’s-Hertogenbosch - Drongelen). De veiligheidsnorm voor deze dijkring is in de Waterwet bepaald op een jaarlijkse overschrijdingskans van het maatgevend hoogwater (MHW) van 1/1.250.

14\74



Dit betekent dat de primaire waterkeringen in staat moeten zijn een hoogwater op de Maas te keren dat zich gemiddeld eens in de 1.250 jaar voordoet. De kruinhoogte van de primaire waterkering (Henriëttewaard) bedraagt globaal NAP+7,00 meter.

Figuur 1.4 Dijkring 36: Land van Heusden/De Maaskant (bron: HR2006)

De kering langs de Oude Dieze beschermt de polder Henriëttewaard tegen overstromingen. De veiligheidsnorm voor deze dijk is vastgesteld op een jaarlijkse overschrijdingskans van het maatgevend hoogwater (MHW) van 1/150. Dit betekent dat de waterkering in staat moet zijn een hoogwater op de Oude Dieze te keren dat zich gemiddeld eens in de 150 jaar voordoet.

De kruinhoogte van de huidige overige waterkering (langs de Oude Dieze) bedraagt NAP+5,40 meter.


15\74


1.2.1

Bodemonderzoek

In het plangebied is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd (zie bijlage 10). De resultaten zijn als volgt: • Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden gesteld dat op de locatie enkele stoffen zijn aangetroffen, waarvan de gehaltes/concentraties maximaal de achtergrondwaarden of streefwaarden overschrijden. Op de locatie is zintuiglijk en analytisch geen asbest op het maaiveld en in het opgeboorde bodemmateriaal aangetroffen •

Op basis van de onderzoeksresultaten zijn er geen milieuhygiënische belemmeringen aanwezig voor het verkrijgen van de omgevingsvergunning en het uitvoeren van de werkzaamheden

•

Hierbij wordt geadviseerd de eventueel vrijgekomen grond met bijmengen gescheiden te ontgraven en op te slaan en/of vervoeren

Figuur 1.5 Vlekkenkaart lichte verontreinigingen

Zodra in grond toetsingswaarden worden overschreden is eventueel vrijkomende grond niet meer onbeperkt voor hergebruik buiten het werk geschikt. Bij afvoer van grond van de locatie kan het daarom noodzakelijk zijn een partijkeuring volgens de richtlijnen van het Besluit bodemkwaliteit uit te voeren en gelden de voorwaarden uit het bodembeheersplan van de gemeente ‘s-Hertogenbosch. Grondsoorten In het gebied komen voornamelijk zand en zandhoudende leemgronden voor. De bovengrond bestaat uit humushoudende zandgrond met een globale dikte van 0,50 meter.

16\74



De dikte van de zandhoudende leemgronden varieert van 0,50 meter tot circa 3,50 meter minus maaiveld, maar toont een grillig karakter. Om de ondergrond in het projectgebied inzichtelijk te maken is er geotechnisch onderzoek uitgevoerd waarbij enkele boringen en sonderingen genomen zijn (zie voor resultaten bijlage 10). Asfalt Het aanwezige onderzochte asfalt op de primaire waterkering ter plaatse van boring 6 en 15 is op basis van de PAK-marker test niet teerhoudend. Voor de afvoer van asfalt dient aanvullend analyses (DLC of GC/MS analyse) te worden uitgevoerd op de vrijgekomen asfaltverharding. 1.2.2

Huidige waterhuishouding

Waterstanden Door de gestuwde afvoer van de Oude Dieze kent het bovenstroomse peil geen grote dynamiek. In de figuren 1.3 en 1.4 is het verloop van de waterstand van de Oude Dieze en de Maas weergegeven.

Oude Dieze (bovenwaterstand) 4 1999

3,5

2000

m +NAP

3

2001 2002

2,5

2003 2

2004 2005

1,5

2006 2007

1

2008 0,5

2009 1-dec

1-nov

1-okt

1-sep

1-aug

1-jul

1-jun

1-mei

1-apr

1-mrt

1-feb

1-jan

0

Tijd

Figuur 1.6 Fluctuatie waterstand Oude Dieze (bovenstrooms) (tijdreeks 1999-2009)


17\74


Maas (benedenwaterstand) 4,5 1999

4

2000

m +NAP

3,5

2001

3

2002

2,5

2003 2004

2

2005

1,5

2006 2007

1

2008

0,5

2009 1-dec

1-nov

1-okt

1-sep

1-aug

1-jul

1-jun

1-mei

1-apr

1-mrt

1-feb

1-jan

0

Tijd

Figuur 1.7 Fluctuatie waterstand Maas (benedenstrooms) (tijdreeks 1999-2009)

In de figuren is goed te zien dat met name de waterstand van de Maas flink fluctueert. Het peil van de Oude Dieze wordt kunstmatig op peil gehouden door spuisluis Crèvecoeur. Het is verder duidelijk dat de grote peilfluctuaties op de Oude Dieze optraden rond de eeuwwisseling en de laatste jaren grotendeels zijn uitgebleven. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de optredende boven- en benedenwaterstanden per periode, gebaseerd op meetgegevens van de periode 1999-2009.

Tabel 1.1 Waterstanden (meetreeksen periode 1999-2009)

Tijd

Waterstand Oude Dieze

Waterstand Maas

(m +NAP)

(m +NAP)

Gemiddeld

Max.

Min.

Gemiddeld

Max.

Min.

Jaarrond

2,24

3,43

2,12

0,85

3,89

0,07

Voorjaar (maart t/m juni)

2,23

3,34

2,15

0,83

3,89

0,26

Om de juiste bovenwaterstand vast te stellen, zijn de optredende bovenwaterstanden uitgezet te tegen de frequentie; zie tabel 1.2.

18\74



Tabel 1.2 Waterstanden en frequentie van voorkomen, gebaseerd op meetreeksen 1999-2009

Benedenstrooms

Bovenstrooms

Waterstand

Jaarrond Relatief Voorjaar Relatief Waterstand

Jaarrond Relatief Voorjaar Relatief

(m +NAP)

(dagen)

(dagen)

(%)

(dagen) (%)

(%)

(dagen) (%)

(m +NAP)

Valide waarden

3782

100

1293

100

Valide waarden

3689

100

1257

100

>0,30

3707

98,02

1290

99,77

>2,13

3688

99,97

1257

100,00

>0,40

3512

92,86

1250

96,67

>2,14

3687

99,95

1257

100,00

>0,50

3138

82,97

1130

87,39

>2,15

3682

99,81

1256

99,92

>0,60

2440

64,52

825

63,81

>2,16

3671

99,51

1256

99,92

>0,70

1838

48,60

583

45,09

>2,17

3628

98,35

1240

98,65

>0,80

1374

36,33

409

31,63

>2,18

3380

91,62

1144

91,01

>0,90

1115

29,48

323

24,98

>2,19

1915

51,91

628

49,96

>1,00

913

24,14

256

19,80

>2,20

1531

41,50

526

41,85

>1,10

770

20,36

221

17,09

>2,30

331

8,97

141

11,22

>1,20

657

17,37

192

14,85

>2,40

120

3,25

36

2,86

>1,30

545

14,41

155

11,99

>2,50

98

2,66

27

2,15

>1,40

457

12,08

127

9,82

>1,50

386

10,21

111

8,58

Gezien de frequentie wordt het ontwerp afgestemd op een bovenwaterstand van NAP+2,17 meter. Uitgaande van het te overbruggen peilverschil komt de benedenwaterstand uit op NAP 0,33 meter. Deze waterstand is lager dan de gemiddelde minimale waterstand in het voorjaar (NAP+0,37 meter) en jaarrond gezien, is de benedenwaterstand 96,96 % van de tijd gelijk aan of hoger dan NAP+0,37 meter. Voor het voorjaar is dit getal nog hoger, namelijk 99,61 %. Grondwaterbemonstering In het grondwater is barium boven de streefwaarde aangetoond. De overig geanalyseerde parameters in het grondwater zijn gemeten in concentraties beneden de streefwaarde en/of rapportagegrens 1.2.3

Kabels en leidingen

In de zuidelijke teen van de primaire waterkering is een nutsstrook met leidingen van Brabant Water, KPN en Enexis gesitueerd. Deze nutsstrook bevindt zich globaal op 16 meter evenwijdig van de damwand van de spuisluis. De waterleiding (pvc 100 mm) van Brabant Water buigt aan de bovenstroomse zijde van de spuisluis af naar het noorden. De kabels van KPN (Accesnet ASN en een internodenet NNI) buigen over de spuisluis af naar het noorden. De laagspanningskabel van Enexis buigt tevens af over de spuisluis naar het noorden.


19\74


Gezien de hoogteligging van de nieuwe aan te brengen duiker met bijbehorende fundering en de aansluitende vispassage dienen deze kabels en leidingen ter plaats van deze duiker verlegd te worden. Het verleggen van kabels en leidingen wordt uitgevoerd volgens NEN 3651 ‘leidingen bij waterstaatswerken’. Zie voor tekening kabels en leidingen bijlage 6 Voorafgaande aan de uitvoeringsvoorbereiding en de feitelijke werkzaamheden dient een KLIC-melding te worden gedaan.

1.3

Beschrijving en maatvoering van de waterstaatswerken

In bijlage 1 is het ontwerp opgenomen van het projectgebied na herinrichting. Hierop zijn naast de ligging van de beek ook de overige waterstaatswerken opgenomen. Andere onderdelen zijn eveneens, hetzij minder opvallend, opgenomen zodat een totaalbeeld wordt verkregen van de uitvoering. De nadere uitwerking is opgenomen in diverse profielen en details. Begrippen Bij de term ‘waterstaatswerk’ zijn conform artikel 5.4 van de Waterwet de navolgende onderdelen inbegrepen: oppervlaktewaterlichaam, bergingsgebied, waterkering of ondersteunend kunstwerk; Afwijkingen tijdens uitvoering De maten en uitwerkingen van het ontwerp in dit plan zijn bepalend voor de wijze waarop het werk zal worden uitgevoerd. Desondanks is niet uit te sluiten dat in de uitvoering afwijkingen ontstaan van de beschreven maatvoeringen. Met name de uitvoering van de nieuwe vispassage (ligging en profiel), verlaagde oevers, verlagingen in het terrein ofwel het grondwerk. Dit is inherent aan de noodzakelijke grofmazigheid van de uitvoeringswerkzaamheden en –machines. Wijzigingen in het ontwerp in dit stadium van het project worden vastgelegd in de revisie en opgenomen in de leggers. Eisen uit andere vergunningen Dit Projectplan geeft primair duidelijkheid over de functionele eisen van waterstaatswerken die worden uitgevoerd. Daarnaast wordt het ruimtebeslag en de maatvoering van deze werken zo nauwkeurig mogelijk aangegeven. Voor de aanleg van de damwanden in de vistrappen en de duikerconstructie is geen omgevingsvergunning (voorheen: bouwvergunning) nodig. Daarnaast is nog een ontgrondingsvergunning aangevraagd. Dergelijke vergunningen of meldingen kunnen nog leiden tot nadere invulling aan constructie, afmeting en uiterlijk van het waterstaatswerk. De waterstaatkundige belangen zullen echter te allen tijde gewaarborgd blijven.

20\74



In het kader van de doelen uit paragraaf 1.1.1 worden de volgende waterstaatswerken binnen het plangebied aangelegd en/of gewijzigd: • Kruising met de primaire waterkering • •

Verleggen overige waterkering Aanbrengen van vispassage

In onderstaande paragrafen is per waterstaatswerk een nadere beschrijving gegeven. 1.3.1

Randvoorwaarden voor ontwerp

Randvoorwaarden ten behoeve van het ontwerp van de overige waterkering Op basis van de eisen gesteld in Handreiking Ontwerpen & Verbeteren Waterkeringen langs regionale rivieren [7] en de HOWABO wordt de waterstand waarop de overige waterkering ontworpen wordt:

hws ;ontwerp = MHWHOWABO + Robuustheidtoeslag = NAP + 4,90m + 0,30m = NAP + 5,20m Randvoorwaarden ten behoeve van het ontwerp van de uitwateringsduiker (constructie type III) De vispassage duiker vormt de kruising met de primaire waterkering. Deze primaire waterkering ligt in dijkring 36 en heeft een norm van 1/1250 per jaar. Het ontwerp van de duiker en de keermiddelen moet voldoen aan de eisen gesteld in de Leidraad Kunstwerken [5] en de Leidraad Rivieren [6] en wordt ontworpen met een levensduur van 100 jaar. Het Waterschap Aa en Maas verwerkt de robuustheid als volgt in het ontwerp: De dijk is ontworpen met de HR1996. Uitgangspunt is niet HR2006 of toetspeil 2006, maar MHW1996. Hierop is de waterkering van de hele dijkring 36 ontworpen. Toelichting: Bij planvorming en dimensionering van de waterkering dient rekening te worden gehouden met een toeslag voor hoogwaterstijging gedurende de planperiode. Voor werken aan/bij de primaire waterkering bedraagt de planperiode 100 jaar. Hierbij hoort een hoogwaterstijging van 1,00 m, uitgaande van MHW'96. De te hanteren maaswaterstand bedraagt NAP 7,41 m (MHW'96 + 1 m). Om tot een robuustontwerp te komen wordt voor de uitwateringsduiker de HR1996 dus met één meter verhoogd.

hws ;ontwerp = HR1996 + Robuustheidtoeslag = NAP + 6,41m + 1,00m = NAP + 7,41m


21\74


Ten behoeve van de stabiliteit- en sterkte berekeningen van de duikerconstructie is het minimale peil van de Maas van belang. Dit minimale peil is de laagst bekende gemeten waarde. Het laagste bekende peil volgt uit het Tienjarig Overzicht 1981 - 1990 [9] en bedraagt NAP-0,30m. Het laagste peil van de laatste 10 jaar (meetreeks 1999-2009) bedraagt NAP+0,07m. Randvoorwaarden ten behoeve van het ontwerp van de vispassage De maximale stroomsnelheid die als maatgevend wordt voorgeschreven in het Handboek Vismigratie (Kroes & Monden, 2005) is 1 m/s. Op basis van een door Tauw (intern) uitgevoerde studie naar de effectiviteit van vispassages kan gesteld worden dat deze vaak gehanteerde maximale stroomsnelheid van 1 m/s voor alle vissoorten te overbruggen is. Door het waterschap is vastgesteld dat een gemiddelde stroomsnelheid van minder dan 0,5 m/s op moet treden in de bekkens. Door de bodem te verruwen kan de stroomsnelheid nabij de bodem verder worden verlaagd tot minder dan 0,3 m/s. De bodemverruwing wordt gerealiseerd door het aanbrengen van bodem- en taludbescherming van stortsteen. Om ook de kleinere vissen de kans te geven de vispassage te gebruiken, mag de optredende stroomsnelheid in de duiker niet groter zijn dan 0,3 m/s, met de voorwaarde dat de bodem wordt verruwd met stortsteen. 1.3.2

Afweging van alternatieven

In 2007 is een alternatievenstudie uitgevoerd tussen een V-vormige bekkentrap en de hevelvistrap [13]. Op basis van ervaring binnen het waterschap Aa en Maas is uiteindelijk gekozen voor een V-vormige bekkentrap. Dit type vistrap geeft ook het meest natuurlijke aanzicht. 1.3.3

Kruising met de primaire waterkering

De vispassage kruist de primaire waterkering door middel van een duiker ten zuidwesten van de spuisluis. Om deze duiker te kunnen aanleggen wordt 21,5 meter van de keermuur (damwandconstructie) van de spuisluis Crèvecoeur gesloopt. Vermelding onderdeel in programma van eisen Het programma van eisen vermeld de navolgende eis: Bij het doorsnijden van de overige en primaire waterkeringen mogen de sterkte en de stabiliteit van de dijken niet in gevaar komen. Het ontwerp moet voldoen aan de veiligheidseisen, ook tijdens de uitvoering, voor waterkeringen. De kruising wordt uitgevoerd als een duikerconstructie bestaand uit drie kokers van elk 2,7x1,6m2 die doormiddel van twee achter elkaar geplaatste en onafhankelijk van elkaar te bedienen noodschuiven dichtgezet kunnen worden.

22\74



In bijlage 2 is de ontwerpnotitie voor de uitwateringsduiker bijgevoegd. In deze paragraaf wordt een samenvatting van deze notitie gegeven. Om onder- en achterloopsheid te voorkomen, worden damwanden onder en naast de constructie geplaatst. Aan de oostzijde van de duiker worden deze damwanden aangesloten op de nieuw aan te brengen kopse damwand van de keermuur van de spuisluis Crèvecoeur. De damwanden onder de constructie worden tot NAP-5,45m in de grond gebracht. Het achterloopsheidscherm aan de westzijde van de duiker wordt tot 26 meter naast de constructie doorgezet. De duiker heeft een lengte, inclusief de vleugelmuren, van circa 38 meter, terwijl de onderzijde van de buis op NAP-1,30 m ligt. De bodem van elke duiker wordt ‘bekleed’ met stenen om zo ook voor bodemkruipers voldoende aangrijpingspunten te hebben. Deze bekleding wordt op de bodem gelijmd zodat er geen stenen in de sponningen van de schuiven terecht kunnen komen. Het omringende dijklichaam van de uitwateringsduiker wordt niet op het ontwerppeil ontworpen. Er zou dan namelijk plaatselijk een veel hogere dijk aangelegd worden dan de aanliggende dijkvakken, dit is onwenselijk. De stabiliteit van de constructie van de uitwateringsduiker is wel berekend op toekomstige dijkverbetering. Op deze manier hoeft de duikerconstructie niet aangepast te worden als in de toekomst de dijk van dijkring 36 versterkt wordt. De hoogte van het schuivenhuis wordt bij de aanleg op de huidige dijkhoogte aangelegd. Het schuivenhuis kan worden opgehoogd bij de volgende dijkversterking. Om uitschuring van de bodem voor en achter de duikerconstructie te voorkomen, wordt er een bodemverdediging aangebracht. Aan de Maas-zijde wordt een bodembescherming bestaande uit een breuksteensortering 80/200mm op een geotextiel toegepast. Binnendijks wordt om praktische redenen de bodembescherming van de vispassage doorgezet en aangesloten op de instroomconstructie. De bodembescherming bestaat hier ook uit een breuksteensortering (80/200 mm) op een geotextiel. In bijlage 6 zijn de ontwerptekeningen voor de uitwateringsduiker bijgevoegd. Naast alle bouwkundige werkzaamheden, moet voor een betrouwbare sluiting van het kunstwerk ook een sluitprotocol opgesteld, en in de organisatie van het Waterschap ingevoerd, worden. Deelconclusie ontwerp doorkruising primaire waterkering Het ontwerp van de uitwateringsduiker in dit project voldoet aan de gestelde eisen, zoals vermeld in het de Waterwet en de Leidraad Kunstwerken.


23\74


1.3.4

Verleggen overige waterkering

De huidige waterkering langs westoever van de Oude Dieze, met de status ‘overige kering’, wordt ten behoeve van aanleg van de vispassage doorbroken. Om het achterland te beschermen tegen hoge waterstanden op de Oude Dieze, wordt er een nieuwe overige waterkering aangelegd. In bijlage 6 is een overzicht gegeven met het nieuwe tracé van deze waterkering. Vermelding onderdeel in programma van eisen Het programma van eisen vermeld de navolgende eis: Bij het doorsnijden van de overige en primaire waterkeringen mogen de sterkte en de stabiliteit van de dijken niet in gevaar komen. Het ontwerp moet voldoen aan de veiligheidseisen, ook tijdens de uitvoering, voor waterkeringen. De overige waterkering bestaat uit een kleilichaam begroeit met gras. Binnendijks wordt er een berm aangelegd om zo voldoende kwelweg te creëren en piping te voorkomen. Zie onderstaande figuur voor een principeschets van deze waterkering. Maatgevend waterpeil de Dieze

Maaiveld Ontgraven Pipingberm

Zate dijk

Figuur 1.8 Prinipe doorsnede nieuwe overige waterkering

Voor het ontwerp zijn de zettingen van de ophoging en de stabiliteit in zowel de uitvoeringsfase als de eindfase voor de binnen- en buitentaluds berekend. Het waterschap heeft aangegeven dat het ontwerp aan de gestelde normfrequentie van 1/150 moet voldoen. Vanuit de Handreiking Ontwerpen & Verbeteren Waterkeringen langs regionale rivieren is in paragraaf 1.3.1 het ontwerppeil voor de overige waterkering bepaald. Deze bedraagt NAP+5,20m. Deze handreiking geeft ook aanbevelingen voor de minimum afmetingen van het dijklichaam:

24\74



• • •

Kruinbreedte minimaal drie meter om onderhoud via de kruin mogelijk te maken Binnen- en buitentalud minimaal een helling 1:3 De kruinhoogte wordt opgebouwd volgens:

hkruin = hws ;ontwerp + waakhoogte = NAP + 5,20m + 0,30m = NAP + 5,50m De overige waterkering wordt ontworpen voor een planperiode van 30 jaar met inachtneming van de schade-, materiaal- en veiligheidsfactoren zoals gesteld in de addendum bij de Leidraad Rivieren [6]. Voor het ontwerp zijn twee principeprofielen opgesteld, profiel 1 en 2. Het ontwerp van deze profielen zijn aan de hand van de Leidraad Rivieren opgesteld. Deze twee profielen hebben een verschillend maaiveldhoogte. Op basis van voorgaande uitgangspunten en ontwerp is de lengte van de pipingberm berekend. Uitgangspunten bij deze berekening zijn: • Het polderpeil onder maatgevende omstandigheden is tot maaiveld gestegen • Het voorland wordt ontgraven tot NAP+2,0m waardoor er geen afdekkende kleilaag meer •

aanwezig is Gerekend wordt met de rekenregels volgens het TR Zandmeevoerende Wellen (Bligh en heavecriterium) [10]

•

De toegepaste creepfactor is 18 (meest robuuste waarde)

Met bovenstaande uitgangspunten en hoogte van het bestaande maaiveld is de benodigde minimale kwelweglengte om piping te voorkomen:

Tabel 1.3 Benodigde kwelweglengte

∆H

Benodigde

m

kwellengte

Profiel 1

1,2

21,6

Profiel 2

2,2

39,6

m

Dit principe ontwerp is getoetst aan de vigerende regels met betrekking tot macrostabiliteit en zetting. Uit deze berekeningen volgt de aanleghoogte van de dijk en berm:


25\74


Tabel 1.4 Aanleghoogte overige waterkering

Aanleghoogte dijk

Benodigde

Aanlegdikte

Aanlegdikte

mNAP

bermlengte

berm begin

berm eind

m

m+mv

m+mv

Profiel 1

+5,93

5

0,69

0,44

Profiel 2

+6,10

22 tot 25

1,76

0,51

Voor de onderbouwing van de stabiliteits- en zettingsberekeningen wordt verwezen naar bijlage 3 en voor tekeningen van de nieuwe waterkering naar bijlage 6. Deelconclusie ontwerp overige waterkering Het ontwerp van de overige waterkering in dit project voldoet aan de gestelde eisen, zoals vermeld in het programma van eisen. De handreiking Ontwerpen & Verbeteren Waterkeringen langs regionale rivieren is van toepassing. 1.3.5

Vispassage

In het plangebied wordt een V-vormige bekkenvispassage aangebracht. Uitgangspunt hierbij is dat er wordt voldaan aan de gestelde randvoorwaarden van het waterschap. De functie van de vispassage is het herstellen van de vismigratie langs de spuisluis Crèvecoeur. Verschillende algemeen voorkomende soorten dienen in twee richtingen kunnen migreren. Extra aandacht ligt bij de volgende doelsoorten: Kopvoorn, Rivierprik, Rivierdonderpad, Winde, Riviergrondel, Bermpje en Kwabaal. Vanuit de diversiteit van de waterstroming en het natuurlijk ogende karakter is gekozen voor een asymetrische V-vormige bekkenpassage. Om het hoogteverschil tussen de Oude Dieze en de Maas te overbruggen worden 22 bekkens aangelegd die elk 0,08 meter verval overbruggen. De bekkenlengte bedraagt 12 meter, waarbij er twee bekkens zijn ingericht als rustbekken met een lengte van 24 meter. De totale lengte van de vispassage bedraagt daarmee circa 290 meter. Bij aanleg van de vistrap worden V-vormige treden bekleed met stortsteen op een geotextiel. Elke trede heeft twee smalle sleuven (slots), waardoor de vispassage ook voor bodemvissen geschikt zijn. De treden van de vispassage bestaan uit houten schotten die deels weggewerkt worden door er stortstenen tegen aan te stapelen. In bijlage 4 is de ontwerpnotitie voor de vispassage bijgevoegd.

26\74



Aansluiting en lokstroom vispassage De ingang van de vispassage (uitstroomvoorziening) dient zo dicht mogelijk bij het kunstwerk spuisluis Crèvecoeur te liggen, maar niet in turbulente zones of zones waar hoge (>1 m/s) stroomsnelheden heersen. De meest optimale locatie voor de ingang van de vispassage is de zogenaamde ‘migratielimietzone’ (Riemersma, 1994). Deze (denkbeeldige) lijn bevindt zich voor dit project aan het einde van de bestaande damwandconstructie van de spuisluis. Om de vispassage benedenstrooms aan te laten takken op de Maas dient een primaire waterkering te worden doorsneden met behulp van een duikerconstructie.

Figuur 1.9 Einde van de damwandconstructie

Afmetingen vispassage Met betrekking tot het ontwerp is een aantal uitgangspunten vastgesteld: • Ontwerpdebiet is 3,50 m3/s • • •

Waterstand bovenstrooms is 2,17 meter +NAP Waterstand benedenstrooms is 0,33 m +NAP Peilverschil per bekken: 0,08 meter

Verder is aantal uitgangspunten vastgesteld op basis van expert judgement en vergelijkbare ontwerpen: • • •

Sleufbreedte: 0,35 meter Afstand bodem-kruin (punt v-vorm: 0,90 meter) Bodembreedte: 6,00 meter

• • •

Hoek V-vormige overlaat: 167˚ Talud vispassage: 1:1 Afstand tussen sleuf en teen talud: 0,70 meter (ter hoogte van de waterbodem)


27\74


Indien bovenstaande uitgangspunten worden vertaald naar het vooraanzicht van een schot ontstaat figuur 1.10.

Figuur 1.10 Vooraanzicht schot (met uitgangspunten, niet op schaal!)

Wanneer de afvoer van de Oude Dieze daalt tot 1,13 m3/s bestaat de kans dat het bovenstroomse pand van de Oude Dieze leegloopt via de vispassage (dit komt neer op circa drie dagen per jaar gezien vanuit de meetperiode 1999-2009). Om dit te voorkomen wordt de duiker onder de primaire waterkering afgesloten. In deze periode is de vistrap niet passeerbaar. Zie voor de hydraulische onderbouwing ook bijlage 5. In onderstaande figuren wordt een sfeerimpressie gegeven van de vispassage.

Figuur 1.11 VispassageHambeek in aanleg

28\74



Figuur 1.12 Vispassage Hambeek in aanleg

Figuur 1.13 Vispassage Hambeek in gebruik

Een uitwerking van de vispassage is weergegeven op de ontwerptekening (bijlage 6). Dit ontwerp is met name van belang bij de uitwerking van het Projectplan naar contractstuk (bestek).


29\74


Bij de uitvoering kunnen hier afwijkingen op ontstaan door werkwijze, terreinomstandigheden en/ of onvoorziene omstandigheden. Deelconclusie ontwerp vispassage Het ontwerp van de vispassage in dit project voldoet aan de gestelde eisen, zoals vermeld in het programma van eisen. De functie betreffende het herstellen van de vismigratie langs de spuisluis Crèvecoeur wordt behaald. Algemeen voorkomende soorten kunnen in twee richtingen migreren. 1.3.6

Beverpassage

De kruising van de vispassage met de primaire waterkering is passeerbaar voor de bever. Hiervoor is contact gelegd met de zoogdierenvereniging. Deze heeft aangegeven dat de optredende stroming in combinatie met de duikerconstructie geen belemmering is voor het passeren van de bever. Er hoeven geen aanvullende constructies voor de bever aangebracht te worden, behoudens een steenbestorting bij de monding van de duiker. De bever kan deze monding namelijk gebruiken om een burcht te bouwen. Met een steenbestorting wordt dit uitgesloten. 1.3.7

Milieuaspecten

Natuur Bij ruimtelijke ingrepen kunnen aanwezige natuurwaarden in het geding komen. Kwetsbare en zeldzame soorten worden beschermd door middel van de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet. Bij alle ruimtelijke ingrepen en plannen dient onderbouwd te worden of het voornemen ‘redelijkerwijs uitvoerbaar’ is. Een inschatting van eventuele belemmeringen op het gebied van natuurbescherming is hier onderdeel van. Al tijdens de planvorming dient daarom inzichtelijk gemaakt te worden of er (mogelijk) sprake is van negatieve effecten op beschermde natuurwaarden, of er voldoende mogelijkheden zijn om eventuele negatieve effecten te mitigeren of compenseren, en of hiervoor een ontheffing- of vergunningsplicht geldt.

30\74



Figuur 1.14 Overzichtskaart Beschermede natuurgebieden en planlocatie

De beoogde planlocatie is gelegen in gemeente ‘s-Hertogenbosch in de provincie Noord-Brabant. De afstand tot het meest nabije Natura 2000-gebied bedraagt ongeveer 4,5 kilometer. Ten noorden van het plangebied, met als tussengrens de Oude Dieze, liggen de restanten van het fort Crèvecoeur. Dit gebied behoort tot de EHS, maar de beoogde ingreep heeft geen effect op dit EHS-gebied. De Oude Dieze zelf is aangewezen als ecologische verbindingszone, maar nog niet als zodanig ingericht. Zodra de EVZ is ingericht heeft deze dezelfde status als de EHS. Gezien het lokale karakter van de ingreep worden daarom effecten op Natura 2000-gebieden en Ecologische Hoofdstructuur niet verwacht. De toetsing richt zich daardoor alleen op het beschermingsregime voortkomend uit de Flora- en faunawet [19]. Samengevat is voor de beoogde ontwikkeling van toepassing: Binnen de grenzen van het plangebied worden enkele beschermde vleermuizen (Meervleermuis, Laatvlieger, Rosse vleermuis, Watervleermuis, Gewone dwergvleermuis en Ruige dwergvleermuis) verwacht. Deze soorten gebruiken het plangebied mogelijk als verblijfplaats, foerageergebied of vliegroute. De ontwikkelingen binnen het plangebied hebben geen negatieve effecten op het functioneren van de vleermuizen die het gebied gebruiken als leefgebied.


31\74


Er is geen nader onderzoek naar vleermuizen nodig. Ook is geen ontheffing van de Flora- en faunawet nodig voor deze soorten [19]. Alle broedende vogels, hun broedplaatsen én de functionele omgeving van de broedplaatsen zijn beschermd tijdens de broedperiode. Tevens zijn rust- en verblijfplaatsen en de functionele omgeving van een aantal vogelsoorten jaarrond beschermd. Tijdens een veldbezoek zijn de Kievit en de Patrijs waargenomen in het plangebied. Deze soorten zijn beschermd tijdens het broedseizoen. Gezien het gedrag van deze vogels is het zeer waarschijnlijk dat deze vogels broeden binnen het plangebied. Geconcludeerd wordt dat er geen sprake is van negatieve effecten in het kader van de Flora- en faunawet, mits wordt gewerkt buiten het broedseizoen van vogels of dat er voor gezorgd wordt dat vogels niet tot broeden komen in deze periode. Nadere toetsingen of ontheffingaanvragen zijn dan ook niet nodig. Milieu effecten De beoogde (ruimtelijke) ingreep heeft een mogelijk effect op beschermde dieren plantensoorten. Hierbij is onderscheid te maken tussen tijdelijke en permanente invloeden die effecten kunnen veroorzaken. Dit zijn: Tijdelijke invloeden: • •

Geluid bij grondwerken en slaan damwanden ten behoeve van duiker (onder andere de kwelschermen en damwanden bouwkuip) Trillingen bij realisatie vispassage en slaan damwanden ten behoeve van de duiker

•

Verhoogde aanwezigheid en beweging van mensen Vanuit de omgevingsvergunning volgen randvoorwaarden aan het geluidsen trillingsniveau. Deze randvoorwaarden worden als eisen in het bestek verwoord

•

Tijdelijk verminderde natuurwaarde taluds dijk Door de werkzaamheden aan de dijken in het gebied zal de natuurwaarde van de taluds verminderen. Na gereedkomen van de werkzaamheden zal deze natuurwaarde zich naar verloop van tijd weer herstellen

Permanente invloeden: • • •

32\74

Verwijderen van struweel en akker Doorsteken van de dijk Aanleg nieuwe secundaire kering van circa 450 meter



Landschap Het huidige grondgebruik van de Henriëttewaard bestaat uit landbouw en veeteelt. Het perceel dat is aangekocht en waar de vispassage wordt aangelegd verliest deze functie. Na aanleg van de vispassage en inrichting van het gebied ontstaat een natuurlijk eiland in de Henriëttewaard. Negatieve effecten op het landschap zijn niet te verwachten.

Figuur 1.15 Foto plangebied gezien vanuit overige kering langs de Dieze

Cultuurhistorie De provincie ziet cultuurhistorische waarden als een belangrijk element van de identiteit van Noord-Brabant. Cultuurhistorische waarden verdienen het om behouden te worden, maar vooral ook om als inspiratiebron te worden gebruikt bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Behoud door ontwikkeling is hierbij een belangrijk uitgangspunt (Streekplan p. 62). De Cultuurhistorische waardenkaart, waarop de cultuurhistorische waarden van bovenlokaal belang zijn aangegeven, kan daarbij een bruikbaar instrument zijn. Behalve inspiratiebron voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, is de Cultuurhistorische waardenkaart voor de provincie tevens een beleidskader waaraan onder meer bestemmingsplannen, aanvragen voor ontgrondingvergunningen en subsidieverzoeken worden getoetst.


33\74


De Cultuurhistorische waardenkaart bevat een provinciale selectie die van bovenlokaal belang zijn. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen is zorgvuldigheid geboden en is een nadere inventarisatie van cultuurhistorische waarden op het schaalniveau van het plangebied wenselijk. Historische Bouwkunst Als criteria voor opname op de Cultuurhistorische waardenkaart zijn gebruikt de wetenschappelijke en/of cultuurhistorische betekenis, schoonheid, en ouderdom. Voor het criterium ouderdom is aansluiting gezocht op de termijn van 50 jaar, die ook in de Monumentenwet is opgenomen. In het overzicht zijn de Rijksmonumenten in Noord-Brabant opgenomen. Dat zijn de rode stippen. Het grootste deel van deze kaartlaag bestaat echter uit een nadere selectie uit de resultaten van het Monumenten Inventarisatie Project (MIP), dat door de provincie werd uitgevoerd van 1979 tot 1991. Dat zijn de blauwe stippen. Ten behoeve van de actualiteit van de kaart zijn niet alle objecten uit het MIP opgenomen. Een deel daarvan is door sloop of verbouwing niet meer van bovenlokaal belang. Historisch Groen De groenelementen en structuren zijn veelal door ingrepen van de mens ontstaan. Meestal zijn deze omwille van de functionaliteit ontstaan, denk maar aan houtwallen, heggen, grienden- en hakhoutcultuur, plantage- en ontginningsbossen en bomenrijen. Vaak worden deze nu als natuur beschouwd. Daarnaast zijn er ook groenelementen die esthetische/culturele overwegingen ontstaan, zo kennen we diverse parken, pastorietuinen, dreven en bepaalde solitaire bomen. Beide groepen vormen het levend erfgoed van onze provincie. Op de waardenkaart wordt onderscheid gemaakt tussen historische groenstructuren (vlakken) en monumentale bomen (punten). Deze zijn geselecteerd op basis van de historische karakteristiek, ecologische en/of genetische waarde en de gaafheid ervan. De selectie van de monumentale bomen is gebaseerd op de gegevens afkomstig van de Bomenstichting in Utrecht. Indien er meerdere monumentale bomen bij elkaar staan en een geheel vormen als tuin, park of laan zijn zij opgenomen als historische groenstructuur (vlak). De punten op de kaart geven dus solitaire bomen weer. Een boom moet cultuurhistorische betekenis hebben, minimaal 90 jaar oud zijn en in goede gezondheid verkeren.

34\74



Figuur 1.16 Overzicht cultuurhistorische Waardenkaart

Het plangebied is op de navolgende onderdelen vermeld op de cultuurhistorische Waardenkaart: • Archeologische monumenten • Historische geografie • •

Historisch groen Historische bouwkunst (MIP)

Uit de analyse van de cultuurhistorische waardenkaart in relatie tot de verwachte werkzaamheden worden de navolgende opmerkingen gemaakt: • Archeologische monumenten De archeologische waarden worden afzonderlijk in beeld gebracht in samenwerking met de gemeente ’s-Hertogenbosch


35\74


•

Historische geografie De weg Henriëttewaard is hiervoor aangemerkt. Deze weg valt grotendeels buiten het plangebied, behoudens het gedeelte nabij de primaire waterkering. Het bestaande tracé wordt in het project deels verhoogd, maar deze wordt niet verlegd. Deze primaire waterkering is echter omstreeks 1998 verhoogd, waarbij de weg Henriëttewaard geroerd is geweest. Er treedt daarom geen verstoring op van de historische

•

geografie Historisch groen De bestaande begroeiing op de overige waterkering is aangemerkt als historisch groen. Echter deze begroeiing is niet meer aanwezig, behoudens enkele solitaire begroeiingen nabij de spuisluis. Deze begroeiing blijft in het project gehandhaafd. Er treedt daarom geen verstoring op van het historisch groen

•

Historische bouwkunst In het plangebied zijn 2 MIP aanduidingen aangegeven. Deze aanduidingen hebben betrekking op de beplanting/bebossing langs de Oude Dieze en het schootsveld voor verdedigingsgebied fort Crèvecoeur (bron: kennisinfrastructuur cultuurhistorie). Er treedt daarom geen verstoring op van elementen van historische bouwkunst

Samengevat zijn binnen het projectgebied geen cultuurhistorische waarden aanwezig en daardoor treedt er ook geen verstoring van cultuurhistorische waarden op. Er is door Synthegra [18] een archeologische bureaustudie uitgevoerd. In deze paragraaf worden kort de belangrijkste conclusies en aanbevelingen gegeven. Conclusies Het projectgebied valt binnen een gebied met een hoge verwachtingswaarde voor archeologische vondsten. Binnen het plangebied kunnen archeologische resten aanwezig zijn daterend vanaf het laatneolithicum tot en met de middenijzertijd en vanaf de laat-Romeinse tijd tot en met de vroege middeleeuwen. De voorgenomen graafwerkzaamheden vormen een bedreiging voor eventueel aanwezige archeologische resten, aangezien deze vanaf het maaiveld worden verwacht. Vervolgwerkzaamheden Op grond van de resultaten van het onderzoek heeft het waterschap Aa en Maas en gemeente ’sHertogenbosch besloten om voorafgaand aan de werkzaamheden een inventariserend archeologisch veldonderzoek door middel van proefsleuven uit te voeren. Het veldonderzoek is door archeologisch bureau BAAC uitgevoerd.

36\74



Tijdens het veldwerk zijn sporen van prehistorische bewoning aangetroffen. Een exacte datering van de vindplaats is nog niet duidelijk; het aardewerk duidt mogelijk op een datering in het (midden) neolithicum. Er zijn geen bewoningssporen uit andere perioden aangetroffen. Wel zijn er aanwijzingen voor menselijke activiteiten op het terrein in de vorm van een vondstenlaag waaruit aardewerk uit de volle middeleeuwen afkomstig is. Daarnaast zijn er sporen van kleiwinning en greppels. Deze hebben alle globaal een zelfde oriëntatie, namelijk noordoost-zuidwest. (zie bijlage Briefrapport BAAC voor meer details.) De voorlopige conclusie uit het veldonderzoek van BAAC in de vorm van een briefrapportage (zie bijlage) is met het Bevoegd Gezag gemeente ’s-Hertogenbosch besproken. Op basis van het briefrapport heeft Bevoegd Gezag gemeente ’s-Hertogenbosch in samenwerking met de Provincie Noord-Brabant een selectiebesluit genomen. Verder onderzoek naar de archeologische waarde in het gebied zal op basis van een goedgekeurde Programma van Eisen tijdens de realisatie van het project plaatsvinden. Voor dit project is geen aanlegvergunning benodigd, mits de archeologische waarden worden gewaarborgd. De archeologische waarden worden gewaarborgd door de Provincie Noord-Brabant, in het kader van de ontgrondingsvergunning. Geohydrologie Bij de aanleg van de duiker door de primaire waterkering worden onder en naast de constructie damwanden geslagen om het falen van de waterkering als gevolg van piping te voorkomen. De aanleg van deze damwanden zal een klein permanent negatief effect hebben op de grondwaterstroming in het binnendijkse gebied. Maar gezien de al aanwezige kademuren (en daarmee een weerstand voor de grondwaterstromingen) van de spuisluis Crèvecoeur zal dit effect zeer gering zijn. Bodemverontreiniging In opdracht van Tauw is een bodemonderzoek uitgevoerd [16]. Bij dit onderzoek is aangetoond dat de grond in gedeelten van het plangebied licht verontreinigd is. Een deel van de verontreiniging bestaat uit ondergewerkt puin van een in het verleden gesloopte sluis. In figuur 1.5 is in een vlekkenkaart de aanwezige lichte verontreiniging weergegeven.


37\74


Bij het aanleggen van de vispassage en het inrichten van het projectgebied wordt een groot deel van het gebied vergraven. Geadviseerd wordt vrijgekomen vervuilde grond met bijmengen gescheiden te ontgraven en op te slaan en/of vervoeren. Deze vervuilde grond mag niet binnen het projectgebied hergebruikt worden. Op basis van de onderzoeksresultaten zijn er echter geen milieuhygiënische belemmeringen aanwezig voor het uitvoeren van de werkzaamheden. Het permanente effect van het vergraven van het projectgebied is dat de verontreinigingen verwijderd worden. De toekomstige situatie geeft daarmee een schoner gebied dan in de huidige situatie. De bodemopbouw van het plangebied zal na afronding van de werkzaamheden niet worden verstoord. Woon- en leefmilieu De effecten op het woon- en leefmilieu zijn onder te verdelen in permanente- en tijdelijke effecten.

38\74



Permanente effecten Het aanleggen van de vispassage en het verleggen van de overige waterkering vereist extra ruimtebeslag. Dit gaat ten koste van agrarische gronden. De boerderij welke naast het plangebied is gesitueerd is door de gemeente ’s-Hertogenbosch opgekocht en zal binnen enkele jaren een andere bestemming krijgen. De originele bewoners zijn inmiddels verhuisd, waarna een antikraak bewoning het pand na toestemming van de gemeente tijdelijk heeft betrokken. Overige bewoningen en leefgebieden bevinden zich voornamelijk aan de noordzijde van de spuisluis Crèvecoeur op een minimale afstand van 250 meter. Deze woningen zijn in eigendom van het defensie en de gemeente ’s-Hertogenbosch. Tijdelijke effecten Werkverkeer zorgt voor verkeershinder op openbare wegen, trillingen, geluidsoverlast en fijn stof. Deze hinder is afhankelijk van de afstand tot huizen en de hoeveelheid verkeersbewegingen. Ook het slaan van de damwanden ten behoeve van de aanleg van de duiker door de primaire waterkering geeft geluidsen trillingshinder. Dit zijn tijdelijke negatieve effecten die alleen tijdens de aanlegfase spelen. Tijdens de werkzaamheden kan door zwaar transport schade aan de wegen en aangrenzende gronden ontstaan. Wegen, fietspaden en open afritten, die door transport beschadigd raken, moeten na afronding van de werkzaamheden hersteld worden. Naast werkverkeer brengen de werkzaamheden aan de uitwateringsduiker, met name het aanbrengen van de damwanden, geluidsen trillingshinder met zich mee. Om de tijdelijke effecten tot een minimum te beperken wordt aanbevolen de transportbeweging zoveel mogelijk volgens vaste rijroutes te laten plaatsvinden. Tevens wordt aanbevolen om in verband met geluidsoverlast niet ’s nachts te werken. In figuur 1.17 is een voorstel gedaan voor de rijroutes voor werkverkeer waarbij het werkverkeer de in de Henriëttewaard aanwezige bebouwing zo veel mogelijk vermijdt. Verder worden eisen met betrekking tot het geluidsen trillingsniveau in het bestek verwoord.


39\74


Figuur 1.17 Voorstel rijroutes werkverkeer

Tijdens werkzaamheden aan de duiker wordt het doorgaande verkeer omgeleidt omdat de doorgaande weg geblokkeerd is. Voor fietsers en wandelaars zou een tijdelijk pad binnendijks evenwijdig aan de dijk aangelegd kunnen worden. Recreatie De Henriëttewaard en de spuisluis Crèvecoeur zijn onderdeel van het landelijke fietsknooppuntennetwerk. Tijdens de aanleg van de uitwateringsduiker door de primaire waterkering is er tijdelijk sprake van hinder. Als maatregel kan hier gedacht worden aan het aanleggen van een tijdelijk fietspad onderlangs de dijk. Na aanleg van de vispassage en inrichten van de Henriëttewaard ontstaat hier een gebied dat zeer aantrekkelijk is voor fietsers en wandelaars. Waterpeil Gedurende de realisatie en na het gereedkomen van het project zal er geen waterstandverhogingen optreden in bovenstroomse gedeelten van de Dieze en de Maas.

40\74



1.4

Wijze van uitvoering

Middels een RAW bestek wordt de resultaatsverplichting voor de uitvoerende partij vastgelegd. Naast wat er aangelegd wordt zal hierin ook sturing worden gegeven aan de wijze waarop de uitvoering verloopt. Hierbij moet gedacht worden aan uitvoeringsperioden, planningen, aan- en afvoerroutes, werktijden, stopmomenten en andere activiteiten rondom het plangebied. 1.4.1

De technische uitvoering

De technische uitvoering zal voornamelijk bestaan uit natuurtechnisch grondwerk. Daarnaast zullen er diverse kunstwerken worden aangebracht, waaronder een duikerconstructie en een vispassage. Bij uitvoering wordt rekening gehouden met de aanwezige bomen langs de weg Henriëttewaard. Voordat met het grondwerk wordt begonnen zal een Klic-melding worden verricht. Uit vooronderzoek blijkt dat er evenwijdig aan de primaire waterkering kabels en leidingen aanwezig zijn. Deze worden voorafgaande aan de grondwerkzaamheden door de betreffende nutsbeheerders verlegd. Op basis van de door Bevoegd Gezag goedgekeurde Programma van Eisen zal de archeologische waarde tijdens de uitvoering verder worden onderzocht. Bij mogelijke archeologische vondsten zal de archeoloog van de gemeente ’s-Hertogenbosch worden ingeschakeld. Duiker door primaire waterkering Om de werkzaamheden in den droge te kunnen uitvoeren wordt een tijdelijke bouwkuip van damwanden met een onderafdichting van onderwaterbeton toegepast. Na het leegpompen van de bouwkuip zal de bemaling zich beperken tot het wegpompen van lekwater en hemelwater. Deze bouwkuip dient aan de rivierzijde voldoende hoogte en stabiliteit te hebben om een eventueel optredend hoog water op de Maas veilig te kunnen keren. Het optreden van een hoogwater op de Maas buiten het officiële hoogwaterseizoen (van april tot oktober) is niet uit te sluiten. Voor deze gebeurtenis moet voor de werkzaamheden die in en aan de primaire kering uitgevoerd worden een calamiteitenplan aanwezig zijn om er voor te zorgen dat de waterkering tijdens dit hoogwater een voldoende stabiliteit heeft. Voordat het onderwaterbeton gestort wordt worden de damwanden, ten behoeve van het voorkomen van piping, ter hoogte van het toekomstige schuivenhuis aangebracht.


41\74


Om deze bouwkuip te kunnen aanleggen, wordt eerst een deel van de damwanden (inclusief ankerstangen en ankerscherm) van de keermuur van de spuisluis Crèvecoeur verwijderd. Het deel van de oorspronkelijke keermuur dat binnen de bouwkuip ligt wordt afgebrand en gaat dienstdoen als kwelscherm onder de duikerconstructie.

De duikerconstructie zal een in het werk gestorte gewapende betonconstructie worden. Als de beton uitgehard is, wordt het dijkmateriaal (klei) weer teruggebracht. De damwanden van de bouwkuip worden daarna deels getrokken (damwanden haaks op de dijk en de damwand aan de rivierzijde) en deels afgebrand (damwand binnendijks) op maaiveld. Tot slot wordt het schuivenhuis ingericht (W+E) en worden de schuiven geplaatst. Overige waterkering Om de overige waterkering aan te leggen wordt het tracé van de nieuwe dijk geëgaliseerd. Aansluitend wordt het dijklichaam van de nieuwe overige waterkering opgebouwd uit klei. Voorafgaand aan de uitvoering wordt onderzocht op de vrijkomende klei uit het projectgebied geschikt is om toe te passen in de nieuw op te bouwen dijk. Mocht dit niet het geval zijn, wordt de klei met dumpertrucks van buiten het project gebied aangevoerd. In paragraaf 1.4.3 worden de eisen gesteld aan de klei gegeven. De bermen worden wel opgebouwd met klei dat vrijkomt binnen het projectgebied, hieraan zijn namelijk geen eisen verbonden. Tot slot wordt het dijklichaam ingezaaid met graszaad. Vispassage Bij het natuurtechnisch grondwerk zal men vanwege de plaatselijke terreinomstandigheden werken met rijplaten evenals de op en afritten van het plangebied. De werkwijze wordt uiteindelijk bepaald door de aannemer waarbij naar verwachting als eerste die stukken van het beektraject worden aangebracht volgens het nieuwe profiel. Naar verwachting zal de aannemer van bovenstrooms naar benedenstrooms werken. Ter plaatse van de aan te brengen kunstwerken (trappen vispassage) zal de aannemer meer materieel inzetten om de kunstwerken te maken. Tussen elk bekken wordt een houten schot aangebracht met per schot twee verticale, tot aan de bodem lopende sleuven aan de zijkant (combinatie van een V-vormige bekkenpassage en een vertical slot-vispassage). Voor elke opening wordt een grotere stortsteen gelegd.

42\74



Deze steen breekt de stroming en bevordert tevens het opstuwende effect bij lage afvoeren (Kroes & Monden, 2005). Bij dit ontwerp wordt uitgegaan van een grote kei met een diameter van 0,5 meter of groter. Deze kei wordt aan weerszijde (boven- en benedenstrooms) van iedere sleuf geplaatst op 0,35 meter van het middelpunt van de sleuf. De bodem van de bekkens moet beschermd worden tegen erosie en wordt daarom bekleed met stortsteen. Gebiedsinrichting Kleine wateren Om de doelen van een natte verbindingszone nader in te vullen is er voor gekozen diverse kleine wateren in het plangebied aan te leggen. Deze kleine wateren bestaan uit verdiepingen in het terrein met daaromheen natte ruigte. Een dergelijk biotoop is geschikt voor amfibieën zoals de Kamsalamander, die als gidssoort fungeert voor de inrichting. In het kielzog van de Kamsalamander volgen allerlei andere dieren. De kleine wateren zijn noodzakelijk voor de voortplanting van salamanders en dienen ook als schuilplaats tegen predatoren op het land. De ruigte is van belang om dekking te bieden tegen predatoren en om beschutting te vinden tegen sterke zon. Salamanders en andere amfibieën verblijven ook grote delen van hun leven op het land. Het bloemrijk grasland trekt allerlei soorten insecten aan, die van belang zijn als voedselbron voor amfibieën. Het water is zeer ondiep en zal periodiek droog vallen. Bij het ontwerp is uitgegaan van verschillen in de waterdiepte waarbij de diepste delen onder de gemiddeld laagste grondwaterstand komen te liggen. De kleine wateren zijn gelegen op een lage plek in het plangebied met voldoende ruimte en zullen incidenteel in het voorjaar overstromen. De afstand en diepte van deze wateren zijn duurzaam afgestemd op de ligging ten opzichte van de primaire waterkering. De vormgeving van deze wateren is zodanig gekozen dat er een brede, langzaam oplopende noordoever ontstaat. Deze oever warmt hierdoor snel op wat ten goede komt aan amfibieën. De kleine wateren zijn indicatief weergegeven op het ontwerp. De exacte maatvoering kan afhangen van de ligging van de overige waterkering en de ligging van de vispassage. Het omliggende terrein bestaat uit een grazige vegetatie met ruigte. Gelet op de beperkte omvang en de doelstelling voor spontane natuurontwikkeling zal er geen voorziening worden aangebracht om deze kleine wateren droog te kunnen zetten.


43\74


Nat struweel In de nabije toekomst zal ook het gebied ten zuiden van het plangebied conform de visie op de inrichting en beheer van de Diezemonding ingericht worden als natuurgebied met veel natte natuur. Als doelsoorten gelden hiervoor Bever en Porseleinhoen. De Bever is Nederlands grootste zoogdier dat gebonden is aan natte biotopen. Bevers bouwen hun nest (burcht) in de nabijheid van water: de ingang ervan is alleen via het water bereikbaar. Het nest wordt gemaakt van stammen en takken van bomen en struiken. Een Bever voelt zich dan ook thuis in een waterrijke omgeving met veel struweel of bos. Om deze reden zal aan de oost- en zuidzijde van de stapsteen, boven en beneden de vistrap, Wilgenstruweel worden aangelegd. Het oostelijk- en zuidelijk deel van het plangebied wordt gedeeltelijk afgegraven, zodat er een laaggelegen deel ontstaat, dat bij hoge waterstanden op de Oude Dieze inundeert. De laagte zal hierbij overgaan in Rietland. De Bever is een planteneter. Het dier leeft vooral van de ondergrondse delen van planten, zoals wortelstokken, penwortels en knollen. In de wintermaanden wordt ook de bast van zachte houtsoorten gegeten, zoals bijvoorbeeld van Wilgen. De stapsteen is te klein om als leefgebied voor de Bever dienst te doen, maar wanneer in de nabije toekomst ook het gebied ten zuiden van de vispassage wordt ingericht als nat natuurgebied, kan de stapsteen onderdeel uitmaken van dit natuurgebied en daarmee dan wel aan de biotoopeisen van Bevers voldoen. Om het biotoop ook geschikt te maken voor de Porseleinhoen (hierbij geldt eveneens dat de stapsteen alleen te klein is om als leefgebied ingericht te worden, maar dat geanticipeerd kan worden op de ontwikkeling van de rest van het gebied) is voorzien in de aanleg van Rietland en natte ruigte, grenzend aan het aan te leggen Wilgenstruweel. Om Rietland en natte ruigte te creëren is het van belang dat dit deel van het terrein met name in de wintermaanden lange tijd onder water staat. Indien dit niet het geval is, zal het Rietland spoedig overgaan in een droge ruigte, die niet geschikt is als leefgebied voor het Porseleinhoen. In de zomermaanden mag het Rietland wel droogvallen. Dit is zelfs wenselijk, omdat Riet op droogliggende grond bovengrondse uitlopers vormt en zich zodoende vegetatief kan vermeerderen en verjongen. Voor natte ruigte is het wel wenselijk dat deze ook in de zomermaanden nat blijven. De waterstand mag niet te diep onder het maaiveld zakken. Natte ruigte zorgt voor voedsel (bloemen, zoals bijv. Harig Wilgenroosje, Wederik en Kattenstaart), verfraaiing van het landschap en dekking in de wintermaanden (vaak zijn deze gewassen wat houtiger dan riet en bieden daardoor in de wintermaanden en het voorjaar beschutting).

44\74



1.4.2

Hoeveelheden aangevoerde en vrijkomende materialen

Bij het project ‘Vispassage Crèvecoeur’ wordt veel grondwerk uitgevoerd. Naast dat er grond vrij komt uit het gebied worden er materialen (klei, beton, staal) het projectgebied ingebracht. Duiker: Bij de werkzaamheden aan de duiker wordt circa 4.000 m3 grond afgegraven (dijklichaam en ondergrond). Hiervan wordt circa 1200 m3 weer terug geplaatst om na aanleg van de duiker het dijklichaam weer op te bouwen. Ten behoeve van de constructie van de duiker wordt circa 450 m3 beton aangevoerd en circa 70.000 kg wapeningsstaal (bij 150 kg/m3) en 65 strekkende meter aan damwandplanken (verschillend type en lengte) ten behoeve van de kwelschermen geleverd. Overige waterkering: De hoeveelheid klei die benodigd om de verlegde overige waterkering aan te leggen bedraagt circa 18.000 m3. Hiervan wordt circa 8.000 m3 vrijkomende klei uit het projectgebied gebruikt ten behoeve van de aanleg van de bermen (klei zonder eisen). De overige 10.000 m3 (klei met erosiebestendigheidsklasse minimaal 2) wordt van buiten het projectgebied aangevoerd. Dit komt globaal neer op 400 vervoersbewegingen met dumpertrucks met een inhoud van 25 m3. Mogelijk dat ook deze klei binnen het projectgebied vrijkomt, maar dit wordt in een later stadium nog met laboratoriumonderzoek beoordeeld. Vispassage: De vispassage wordt als meanderende beek in het landschap aangelegd. Bij het ontgraven van dit tracé komt circa 29.500 m3 grond vrij. Deze grond wordt in depot gezet in afwachting van verdere verwerking. Gebiedsinrichting: Het gebied rondom de vispassage wordt ecologisch ingericht. Hiertoe wordt een deel van het maaiveld afgegraven om een plas/drasgebied te laten ontstaan. Hiertoe moet er circa 49.100 m3 grond worden afgegraven. Hierbij komt circa 20.000 m3 grond vrij die deels wordt gebruikt om reliëf binnen het gebied aan te brengen en voor het overige deel in afwachting van verdere verwerking in depot wordt gezet. Een deel van deze grond is vervuild en moet afgevoerd worden naar een verwerker. 1.4.3

Eisen aan materiaal

De eisen gesteld aan het dijkmateriaal voor de nieuwe overige waterkering zijn op basis van het Technisch Rapport Klei voor Dijken de volgende:


45\74


Figuur 1.18 Tabel 5.1 uit Technisch Rapport Klei voor dijken

De erosiebestendige laag onder de grasbekleding op het dijktalud dient minimaal te bestaan uit erosiebestendigheidscategorie 2. Buiten het gewicht (laagdikte is afhankelijk van het materiaal gewicht) worden er geen eisen aan het materiaal van de pipingberm gesteld. Er wordt in dit Projectplan vanuit gegaan dat klei als materiaal gebruikt wordt voor het aanleggen van de pipingbermen. Bij de berekening van de benodigde bermafmetingen is een soortelijk gewicht γn > 18,67 kN/m3 aangehouden.

46\74



1.4.4

Risico ongevallen en abnormale omstandigheden

Niet gesprongen explosieven Op basis van een probleeminventarisatie van gecertificeerd explosievenopsporingsbedrijf Heijmans Infra is het projectgebied betrokken geweest bij oorlogshandelingen. Het projectgebied wordt hierdoor als ‘verdacht op conventionele explosieven’ gekwalificeerd. Het waterschap heeft vervolgens een detectieonderzoek conform de BRL-OCE laten verrichten. Tijdens de detectiewerkzaamheden is het projectgebied gedetecteerd op de aanwezigheid van ijzerhoudende materialen, welke kunnen duiden op de aanwezigheid van explosieven. Na manuele interpretatie en individuele objectselectie van de verkregen data zijn uiteindelijk negen verdachte objecten geselecteerd die, conform waarden en karakteristieken kunnen duiden op de aanwezigheid van: • Vliegtuigbommen • •

Geschutmunitie met een kaliber van 20 mm en groter Allerhande gedumpte munitie

Teneinde het gedetecteerde gebied vrij te kunnen geven op de aanwezigheid van explosieven zullen voorafgaand aan de werkzaamheden ten behoeve van de vispassage de negen verdachte objecten worden benaderd, geïdentificeerd en (indien nodig) veiliggesteld. Een gebied waarin zich veel verstoringen bevinden, waardoor er geen selectie kan worden gemaakt, dient gecontroleerd afgegraven te worden en daarna nogmaals gedetecteerd. Beide methoden dienen uitgevoerd te worden conform de eisen, zoals deze zijn gesteld in de BRL-OCE.


47\74


Figuur 1.19 Overzicht detectieresultaten conventionele explosieven

In bijlage 8 is het volledige onderzoeksrapport bijgevoegd. Hoogwater Het optreden van een hoogwater op de Maas buiten het officiële hoogwaterseizoen (van april tot oktober) is niet uit te sluiten. Voor deze gebeurtenis moet voor de werkzaamheden die in en aan de primaire kering uitgevoerd worden een calamiteitenplan aanwezig zijn om er voor te zorgen dat de dijk tijdens dit hoogwater een voldoende stabiliteit heeft. Deelconclusie veiligheid primaire waterkering tijdens uitvoering Met het opstellen en naleven van een calamiteitenplan hoogwater wordt voldaan aan de eis dat de stabiliteit van de primaire waterkering tijdens de uitvoering gewaarborgd moet zijn. Overig Verder worden geen abnormale (bedrijfs)omstandigheden tijdens en na het uitvoeren van de werkzaamheden verwacht.

48\74



1.4.5

De planning

De uitvoeringstijd is afhankelijk van de inzet van de aannemer en de eisen die hieraan worden gesteld in het bestek. De planning is erop gericht om na de hoogwaterperiode vanaf 1 april 2011 te starten met de werkzaamheden van het Projectplan. De werkzaamheden aan de primaire waterkering dienen op 1 oktober 2011 bedrijfveilig te zijn op geleverd. Het gehele project dient op 1 januari 2012 gereed te zijn. Globaal kan de volgende planning worden aangehouden: • Augustus - september 2010 m.e.r.-beoordelingsprocedure • Oktober – eind 2010 Projectplanprocedure • • •

Eind 2010 Maart 2011 April 2011

Besteksvoorbereiding Aanbesteding en gunning Start werkzaamheden

•

Eind 2011

Oplevering

Naar verwachting zullen de werkzaamheden ongeveer één zomerseizoen in beslag nemen. Voor het project is een gedetailleerde planning opgesteld, waarbij de vergunningenprocedure in combinatie met de voorbereidende werkzaamheden is vermeld. Deze gedetailleerde planning is in bijlage 12 bijgevoegd. 1.4.6

Vergunbaarheid en bijbehorende uitvoeringsvoorwaarden

De voorwaarden die gekoppeld worden vanuit de volgende ontheffingen, meldingen en vergunningen zullen in het bestek worden opgenomen en tijdens de uitvoering worden nageleefd: • Waterwet • Verordening water Noord-Brabant • • •

Ontgrondingenwet Bestemmingsplanprocedure Omgevingsvergunningen

• • •

Besluit Bodemkwaliteit Lozing waterkwaliteit (Rijkswaterstaat) Lozing waterkwantiteit (Rijkswaterstaat)

Gemeente ’s-Hertogenbosch heeft aangegeven dat een omgevingsvergunning niet benodigd is voor dit project. De belangen van Rijkswaterstaat worden gewaarborgd. Naar verwachting vallen mogelijk nadere eisen en randvoorwaarden uit deze aanvragen binnen het Projectplan. Deze worden in de uitwerking van het Projectplan naar bestek meegenomen. Ten tijde van het schrijven van dit Definitief-Projectplan is er geen aanleiding om te verwachten dat bovenstaande vergunning, meldingen of ontheffingen niet kunnen worden verkregen.


49\74


1.4.7

Beschikbaarheid benodigde grond

In bijlage 11 staat weergegeven welke gronden bij welke instantie of personen in eigendom zijn. De percelen zijn in eigendom van: • Waterschap Aa en Maas • Gemeente ’s-Hertogenbosch Het aangegeven perceelnummer HTG00R1950 is inmiddels in eigendom van het waterschap. Alle benodigde gronden zijn reeds in bezit van het Waterschap Aa en Maas. Grondaankoop en financiële compensatie voor het tijdelijk in gebruik nemen van gronden voor het aanleggen van werkstroken is daarom niet aan de orde. 1.4.8

Maatregelen ter voorkoming nadelige gevolgen

Voorkoming nadelige gevolgen als gevolg van graverij bever bij waterkering Bevers bouwen hun burchten in de regel langs oevers, waarbij de ingang zich onder water bevindt. De burcht is opgebouwd uit takken en bevat een aantal kamers, die boven de waterspiegel liggen. Als bij hoogwater de burcht inundeert, zoeken bevers een andere, droge locatie. Bij gebrek aan andere hoogwatervluchtplaatsen kunnen de dieren zich hierbij in dijken vestigen. Omdat de ingang zich veelal onder water bevindt, worden daarbij dijken uitgezocht die pal of dicht op de oever liggen. Voor bevers geldt dat het type oever, talud en de begroeiing van betekenis zijn voor de kans op het graven van een hol: steilere oevers met een houtige begroeiing en een vast talud zijn daarbij favoriet voor het graven van onderkomens. Flauw aflopende oeverzones zonder boombegroeiing en oevers met slappe bodems, zoals verlandingszones en aangeslibde bodems, zijn veel minder aantrekkelijk voor het graven van holen. Sterke begrazing van de oevers door vee betekent dikwijls geen kans voor de vestiging van bevers. Grazend vee vertrapt de holen en voorkomt vestiging van wilgenstruweel. Andere semi-aquatische zoogdieren (beverratten, muskusratten, woelratten, bruine ratten) die in dijklichamen holen graven zijn vaak minder kieskeurig. Bevers kunnen bestaande holen van deze soorten verder uitgraven. Holen in dijken van andere zoogdieren zijn dus ook een risicofactor in het ontstaan van beverholen in dijken. Omdat het onwenselijk is dat bevers gaan graven in de waterkering zijn de volgende maatregelen toepasbaar: •

50\74

•

Verbreden van het vlakke talud (berm) tot een breedte van minimaal 5 meter, waarbij deze oeverstrook het liefst drassig dient te blijven Kappen van wilgen struweel op de oever

•

Oeverstrook/vlakke talud laten begrazen indien deze strook niet drassig is



•

Aanbrengen van verzinkt gaas in het oevertalud met een dikte van minimaal 2 mm en een maximum maaswijdte van 40 x 40 mm. Het gaas dient bij voorkeur loodrecht in de oever ingegraven te worden tot circa 0,5 m onder de waterlijn en 3-4 m vanaf de oever in het vlakke

• •

talud Plaatsing van een damwand op circa 1 m achter een vooroever Stortstenen aanbrengen in de oevers die dicht tegen een dijk zijn gelegen. De stortstenen

•

moeten tot 1 m onder de waterspiegel worden aangebracht en tot 1 m boven de hoogste waterspiegel Aanbieden van alternatieve hoogwatervluchtplaatsen

Vanuit bovenstaande maatregelen wordt voor dit project concreet de volgende maatregelen voorgesteld: •

De bodemverdediging (inclusief met gaas versterkt geotextiel) wordt direct achter de duiker tot op het talud van de vispassage doorgezet om zo beschadiging van de taluds door de bever te voorkomen

•

Dicht op de waterkering wordt geen wilgen struweel aangeplant

Voorkoming nadelige gevolgen op leefomgeving De direct omliggende gronden bestaan voornamelijk uit agrarische percelen. Ook zijn enkele boerderijen en de spuisluis Crèvecoeur in de omgeving aanwezig. De dichtstbijzijnde boerderij ten zuiden van het projectgebied is recent door de gemeente ’s-Hertogenbosch aangekocht voor het project ‘Waterpoort’ en krijgt een andere bestemming. De dichtstbijzijnde boerderij ten westen van het projectgebied licht op circa 150 afstand van het projectgebied. De overige boerderijen liggen op minimaal 250 meter afstand van de projectlocatie gelegen. Om de hinder door wegtransport voor de bewoners rondom het projectgebied zo laag mogelijk te houden, wordt voorgesteld om dit wegtransport zo veel mogelijk via de spuisluis te laten verlopen (wegen Henriëttewaard – Crèvecoeur – Treurenburg). Zie voor een overzicht van de voorgestelde rijroutes figuur 1.17. Naast werkverkeer brengen de werkzaamheden aan de uitwateringsduiker, met name het aanbrengen van de damwanden, geluidsen trillingshinder met zich mee. Eisen aan het geluidsen trillingsniveau worden in het bestek verwoord. Tevens wordt aanbevolen om in verband met geluidsen trillingsoverlast niet ’s nachts te werken. Er zijn diverse transportleidingen van nutsbeheerders in het plangebied aanwezig. Deze worden voorafgaande de civieltechnische werkzaamheden verlegd.


51\74


Bij de voorbereiding zijn er negen verdachte objecten in de bodem gedetecteerd. Deze verdachte objecten worden voorafgaande de civieltechnische werkzaamheden verwijderd. Bij de voorbereiding van dit Projectplan is hydraulisch onderzoek verricht om de werking van de verschillende waterstaatswerken te onderbouwen en te toetsen (zie verder hoofdstuk II). In dat onderzoek is ook berekend welke gevolgen uitvoering van het project op de omgeving heeft. De conclusies van het onderzoek zijn dat, indien de vispassage afgesloten wordt bij een afvoer van de Oude Dieze kleiner dan 1,13 m3/s, er geen waterschade aan de spuisluis en de directe hydraulische omgeving ontstaat (zie ook bijlage 5). Tijdens de uitvoering van het project zullen waarschijnlijk de navolgende nadelige gevolgen optreden: • •

Verkeershinder over de weg Henriëttewaard. Deze weg wordt ter plaatse van de aan te brengen duikerconstructie geheel afgesloten Schade aan asfaltverhardingen van de weg Henriëttewaard door het grondtransport

1.4.9

Compensatie van schade

Burgers die als gevolg van dit project en ondanks bovenstaande maatregelen schade lijden, kunnen aanspraak hebben op financiële compensatie. Degene die als gevolg van dit Projectplan schade lijdt kan op grond van artikel 7.14 van de Waterwet een gemotiveerd verzoek doen tot vergoeding. Op een dergelijk verzoek is de Verordening schadevergoeding waterschap Aa en Maas van toepassing. Deze verordening is van toepassing op alle schadeverzoeken die het gevolg zijn van de rechtmatige uitoefening van een taak of bevoegdheid door het waterschap in het kader van het waterbeheer. De kern van de verordening is dat voordat het dagelijks bestuur van het Waterschap een beslissing neemt op een (gemotiveerd) verzoek om schadevergoeding een externe, onafhankelijke commissie advies uitbrengt.

1.5 1.5.1

Afwijkingsmogelijkheden in de uitvoering Afwijkingen door de wijze van uitvoeren

In paragraaf 1.3 en bijlage 6 staan de afbeeldingen en afmetingen van de waterstaatswerken die zullen worden gewijzigd. Deze maten en afbeeldingen zijn bepalend voor de wijze waarop het werk zal worden uitgevoerd. In de uitvoering kunnen afwijkingen ontstaan, maar deze afwijkingen zijn van ondergeschikte aard en doen geen afbreuk aan de functionele, hydrologische eisen van de waterstaatswerken en leiden niet tot andere dan in dit plan beschreven effecten voor omwonenden. In bijlage 1 zijn in een inrichtingsschets op diverse plaatsen profielen van de beek en omliggend terrein nader uitgewerkt. Hierop is tevens het verschil van het profiel in de meanders en op ‘rechte’ stukken weergegeven.

52\74



De profielen en uitwerkingen zijn een theoretische benadering van de werkelijkheid. Het betreft een gemiddelde wat betreft maatvoering en afmeting. Bij de uitvoering van het werk zal de maatvoering enigszins afwijken maar zal het gemiddeld wel overeenkomen. Een dergelijk diversiteit komt in principe het natuurlijke karakter van de beek ten goede. Op het inrichtingsplan staat een zone hoe de beek in principe zal worden aangelegd. Van die indicatieve vorm kan tijdens de uitvoering afgeweken worden. Bijvoorbeeld omdat er een archeologische vondst wordt gedaan. Er zal echter niet buiten de aangegeven zone worden gegraven. Ook na uitvoering zal de beek binnen de meanderzone blijven. De maatvoering van de kunstwerken als vistrap en duikerconstructie zijn bepaald op basis van de huidige ontwerprandvoorwaarden. Als in het vervolgtraject deze ontwerprandvoorwaarden wijzigen kan dit consequenties hebben voor het ontwerp. Voor wat betreft de locatie is op de kaart een zone aangelegd waarbinnen de verschillende kunstwerken worden aangebracht. Immers, de indicatief aangegeven meanderende beek kan tijdens de uitvoering een net iets ander gezicht krijgen. Een buitenbocht kan bijvoorbeeld iets ruimer worden aangezet dan geïndiceerd. 1.5.2

Eisen uit andere vergunningen

Dit Projectplan geeft primair duidelijkheid over de functionele eisen van de waterstaatswerken die worden uitgevoerd. Het ruimtebeslag en de maatvoering van deze werken zijn zo nauwkeurig mogelijk aangegeven. Daarnaast is nog een ontgrondingsvergunning aangevraagd. De eisen uit vergunningen of meldingen kunnen nog leiden tot nadere invulling aan constructie, afmeting en uiterlijk van het waterstaatswerk. 1.5.3

Afwijkingen door onvoorziene omstandigheden

Het waterschap heeft uitgebreid onderzoek laten doen naar archeologische waarden in het plangebied. Dit Projectplan houdt rekening met de uitkomsten van dat onderzoek. Ondanks de verrichte onderzoeken is niet volledig uit te sluiten dat tijdens de uitvoering onverwachte vondsten worden gedaan. Gelet op de internationale afspraak om archeologische resten zoveel mogelijk in situ te behouden, behoudt het waterschap zich het recht voor om af te wijken van de maatvoering, meandering en locatie van de in paragraaf 1.3 genoemde waterstaatswerken onder voorwaarde dat: • De afwijking dient om een archeologische vondst in situ te behouden • •

Geen nadelige effecten voor derden optreden, anders dan reeds voorzien en onderzocht in dit plan (zie paragraaf 1.3.6) De afwijking binnen de verworven gronden blijft daarmee geen afbreuk wordt gedaan aan de waterstaatkundige doelen en uitgangspunten van dit plan

1.6

Legger, beheer en onderhoud

Na gereedkomen van de werkzaamheden zal het waterschap de gerealiseerde werken inmeten en optekenen op revisietekeningen.


53\74


Vervolgens worden de maten of de functionele eisen in de Legger vastgelegd. Hiervoor neemt het waterschap een apart besluit: het leggerbesluit. De gerealiseerde werken worden op de legger opgenomen. Het toekomstige beheer en onderhoud van de vispassage en omringend gebied wordt uitgevoerd conform de beheer- en onderhoudsplan van het Waterschap Aa en Maas. Voor het plan is een beheer- en onderhoudsplan (BOP) opgesteld. Deze BOP is in de vorm van een rapport in de bijlage van dit document opgenomen. Ten behoeve van onderhoud aan de duiker zijn aan beide zijden van de duikerconstructie Schotten in de schotbalksponningen te zetten om de duiker droog te zetten. De meest bovenstrooms gelegen trap in de vispassage wordt niet uitgevoerd als een verstelbare stuw. Gezien de frequentie van het beheer en onderhoud aan de vispassage (circa eens per jaar) wordt voorgesteld om, indien de vispassage droog gezet moet worden, bigbags voor de vispassage opening te plaatsen.

1.7 1.7.1

Samenwerking, organisatie, communicatie Samenwerking

Het Waterschap Aa en Maas is vanuit zijn taak als beheerder initiatiefnemer voor dit project. Het project vispassage Crèvecoeur is ontworpen in samenwerking met de gemeente ’s-Hertogenbosch. De gemeente en het waterschap staan beide achter het de inrichting van het plangebied zoals beschreven in onderhavig plan. De gemeente ’s-Hertogenbosch zal de ruimtelijke procedures en eventuele verkeersbesluiten verzorgen. Eventuele schade als gevolg van eventuele verkeersbesluiten of werkzaamheden die bij de gemeentelijke bevoegdheden horen worden door de gemeente afgehandeld. Voor Projectplannen die de projectprocedure doorlopen is goedkeuring vereist van Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord-Brabant. De provincie is hierbij verder verantwoordelijk voor een gecoördineerde aanpak. Naast de bovenstaande instantie is Rijkswaterstaat partner van het Waterschap Aa en Maas in dit project.

54\74



1.7.2

Communicatie

De verstrekking van informatie naar externen verloopt via een aantal wegen. Als eerste is er de projectgroep waarin diverse betrokkenen van onder andere gemeente ’s-Hertogenbosch en waterschap Aa en Maas zitting nemen. Op relevante momenten in het project zijn er een overleggen ingepland met de andere belanghebbenden. Er wordt tevens een informatieavond georganiseerd om de plannen toe te lichten aan omwonenden en geïnteresseerden. Als tweede maakt waterschap Aa en Maas gebruik van de gebruikelijke informatiemiddelen zoals publicatie in bladen, kranten en websites voor belangrijke momenten in het project. 1.7.3

Relaties met andere projecten

Het plangebied is een onderdeel van de toekomstige inrichting van de Diezemonding. Het waterschap Aa en Maas en de gemeente ’s-Hertogenbosch hebben voor dit totale gebied een visie vastgesteld, welke verwoord is in het document: ‘Waterpoort: visie op inrichting en beheer van de Diezemonding’ [4]. De verdere uitwerking van het totale projectgebied zal door de gemeente ’s-Hertogenbosch en het waterschap gezamenlijk worden uitgevoerd. Het beekherstel en inrichting van de Ecologische Verbindings Zone langs de rest van de Dieze is opgave van het Waterschap.


55\74


56\74



2 Deel 2: Verantwoording Dit Projectplan levert primair een bijdrage aan de doelstellingen uit de Waterwet. Deze doelstellingen zijn vertaald in waterbeleid en waterregelgeving. Verder houdt het Projectplan rekening met omgevingsbeleid en regelgeving. Een project als dit heeft immers effect hoe de omgeving eruit ziet en hoe deze door mensen wordt ervaren. Er wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met archeologische, cultuurhistorische, natuur- en landschappelijke waarden. Ook dit vindt u terug in dit deel van het Projectplan. Het beleid zoals hieronder is beschreven, betreft zowel eigen beleid van het waterschap, als beleid en regelgeving van andere overheden zoals de Europese Unie, rijksoverheid en provincie.

2.1 2.1.1

Wetten, regels en beleid Juridisch kader

Waterschapswet Op grond van artikel 56, eerste lid, van de Waterschapswet is het waterschapsbestuur bevoegd tot regeling en bestuur ter behartiging van de taken die het waterschap in het reglement zijn opgedragen. Ingevolge artikel 77 berust de in artikel 56 omschreven bevoegdheid tot regeling en bestuur bij het algemeen bestuur voor zover deze niet bij of krachtens reglement dan wel bij algemene maatregel van bestuur is toegekend aan het dagelijks bestuur of aan de voorzitter. Provinciaal Reglement Artikel 4 van het Provinciaal Reglement voor het Waterschap Aa en Maas 2008 bepaalt voor zover hier van belang het volgende: 1. De taak van het waterschap is de waterstaatkundige verzorging van zijn gebied, voorzover deze taak niet aan andere publiekrechtelijke lichamen is opgedragen 2. De taak, bedoeld in het eerste lid, omvat de zorg voor het watersysteem en de zorg voor het zuiveren van afvalwater Waterwet Artikel 5.3 Waterwet stelt dat het waterschap maatregelen moet nemen die nodig zijn voor het veilig en doelmatig gebruik van de waterstaatswerken die onder zijn beheer vallen. Daarbij moet het waterschap de normen en doelstelling bij of krachtens hoofdstuk 2 in acht nemen.


57\74


De maatregelen die het waterschap neemt, moeten overeenkomstig de in de waterplannen aan de waterstaatswerken toegekende functies zijn. Voor zover het waterschap een waterstaatswerk wil wijzigen of aanleggen, of een werk wil uitvoeren tot beïnvloeding van een grondwaterlichaam, moet het waterschap een Projectplan vaststellen. Dit blijkt uit artikel 5.4 Waterwet. Projectplannen op rechtsgevolg gericht zijn en vatbaar zijn voor beroep. Inspraakverordening waterschap Aa en Maas 2010 In deze verordening is bepaald in welke gevallen de gelegenheid tot inspraak dient te worden geboden en hoe met de inspraakreacties dient te worden omgegaan. 2.1.2

Vergunningen en procedures

In onderstaande paragrafen wordt een overzicht gegeven van de benodigde vergunningen die in het kader van de uitvoeringswerkzaamheden noodzakelijk zijn. Waterwet en Provinciale verordening water Noord-Brabant Een beheerder kan een waterstaatswerk aanleggen of wijzigen door middel van een Projectplan, dat een beschrijving geeft van het werk en de wijze waarop het aanleggen of wijzigen zal worden uitgevoerd. In hoofdstuk 5 § 2 van de Waterwet zijn bepalingen opgenomen met betrekking tot de projectprocedure. De wet beperkt deze coördinatieregeling niet tot primaire waterkeringen maar geeft de provincie de mogelijkheid deze regeling bij of krachtens verordening ook open te stellen voor andere projecten. De provincie is verzocht om deze procedure niet alleen toe te passen daar waar dit plan betrekking heeft op de primaire waterkering, maar voor het totale plan van toepassing te verklaren. In welke gevallen een projectprocedure kan worden toegepast is vastgelegd in de Verordening water Noord-Brabant. Voor Projectplannen die de projectprocedure doorlopen is goedkeuring vereist van Gedeputeerde Staten. De provincie is hierbij verantwoordelijk voor een gecoördineerde aanpak. De relatie van het Projectplan (waterschap) met de overige besluiten (gemeenten en provincie) is te zien in figuur 2.1.

58\74



Figuur 2.1 Procedureschema Projectplan zonder MER

M.e.r.-procedure Voor het project ‘vispassage Crèvecoeur wordt de vergunningenprocedure afgehandeld volgens de ‘projectprocedure’ volgens de Waterwet. De eerste vraag die gesteld moet worden is of de m.e.r.-procedure van toepassing is. In de m.e.r.-beoordelingsprocedure wordt de voorgenomen activiteit beoordeeld op het voorkomen van belangrijke nadelige milieugevolgen. Verschillende partijen zijn hierbij betrokken en enkele procedurele stappen dienen te worden doorlopen.


59\74


Om deze procedure in gang te zetten is een m.e.r. beoordeling benodigd. De m.e.r. beoordelingsprocedure is middels een aanmeldingsnotitie ingezet [22]. Het doel van de aanmeldingsnotitie is om het Bevoegd Gezag (de provincie Noord-Brabant) informatie te geven over de voorgenomen activiteit. Onder andere op grond van deze informatie kan de provincie Noord-Brabant een weloverwogen beoordeling maken of het noodzakelijk is een milieueffectrapport op te stellen. Voor het plangebied geldt dat geen MER opgesteld behoeft te worden. De projectprocedure zonder MER wordt gevolgd. 2.1.3

Waterwet

De toepassing van de Waterwet is gericht op: 1. Voorkoming en waar nodig beperking van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste, in samenhang met 2. Bescherming en verbetering van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen 3. Vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen 1. Voorkoming en waar nodig beperking van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste Het waterschap Aa en Maas heeft zijn beleid over het voorkomen en waar nodig beperking van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste vastgelegd in het Waterbeheerplan Aa en Maas 2010-2015 [8]. Dit waterbeheerplan 2010-2015 is op 13 november 2009 door het Algemeen Bestuur van het waterschap vastgesteld. Aan het ontwerp van de vispassage Crèvecoeur zijn eisen gesteld die betrekking hebben op het waterkwantiteitsbeheer en waterkeringbeheer zoals: • De streefpeilen van de Oude Dieze dienen te worden gehandhaafd. Met andere woorden: de bestaande situatie (afvoeren aanvoerregime) mag niet achteruitgaan •

De waterkerende functionaliteit en het veiligheidsniveau van de bestaande objecten en waterkeringen mag niet achteruitgaan. Dit is gewaarborgd door robuust te ontwerpen (HR1996+1meter)

•

De beheer- en onderhoudskosten zo laag mogelijk gehouden

2. Bescherming en verbetering van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen De vispassage Crèvecoeur is een maatregel om te voldoen aan de doelen welke in het waterbeheerplan 2010-2015 en in de visie op inrichting en beheer van de Diezemonding (‘Waterpoort’) is vastgelegd. Door aanleg van de vispassage ontstaat er vrije migratie van diverse soorten vissen tussen de verschillende peilgebieden en wordt het gebied aantrekkelijk gemaakt voor de bever.

60\74



Er zal geen verbetering van de chemische kwaliteit van het watersysteem plaatsvinden. Vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen Deze functies hebben betrekking op het recreatief medegebruik en de cultuurhistorie. In het waterbeheerplan 2010-2015 heeft het waterschap beleid opgenomen. Door de inrichting van oevers en beekherstel wordt een eerste stap gezet in het realiseren van een goede leefomgeving voor plant en dier en zal worden voldaan aan de ecologische ambities zoals deze zijn vastgelegd in de visie op inrichting en beheer van de Diezemonding (‘Waterpoort’) is vastgelegd. Bij het uitvoeren van zijn taken houdt het waterschap rekening met recreatief medegebruik, het beschermen en versterken van archeologische, aardkundige en cultuurhistorische waarden en het vergroten van de belevingswaarde van water. Het waterschap schaart deze onder de noemer recreatief water. Het waterschap stelt zijn eigendommen in het plangebied open voor recreatief medegebruik, mits er geen conflicten optreden met andere gebruikers of belangen. Ook de gemeente ’s-Hertogenbosch staat positief tegenover recreatief medegebruik. Natuur en landschap leveren volgens een essentiële bijdrage aan een leefbare en duurzame samenleving. In dit kader is in het Projectplan een mogelijke recreatieve route opgenomen bestaande uit de onderhoudsstrook die het plan doorkruist. In de overige delen van het plangebied wordt recreatie niet gestimuleerd om de natuurwaarden niet te verstoren. Recreatief gebruik van het plangebied wordt alleen toegestaan tussen zonsopkomst en zonsondergang. Conclusie toetsing doelstellingen Waterwet De uitvoering van dit plan is gezien voorgaande in overeenstemming met de doelstelling van de Waterwet. 2.1.4

Gebiedsvisie vispassage Crèvecoeur

Dit Projectplan is een gecombineerde uitwerking van de visie Waterpoort en de studie naar vismigratiemogelijkheden rondom ‘s-Hertogenbosch. In de visie Waterpoort is bepaald welke doelen nagestreefd worden met de aanpak van de vispassage Crèvecoeur In de studie is de verenigbaarheid van de verschillende doelen onderzocht en zijn verschillende uitvoeringsvarianten tegen elkaar afgewogen. Daarbij is naast de kwantiteits- en kwaliteitsopgave nadrukkelijk rekening gehouden met leefomgevingswaarden en de maatschappelijke functie van water.


61\74


Kort gezegd vloeit uit de visie voort dat de voorkeur uitgaat naar het aanbrengen van een bekkenvispassage op het perceel welke het dichts bij de spuisluis Crèvecoeur is gesitueerd. De visie heeft ter inzage gelegen en is goedgekeurd door het Dagelijks Bestuur van het waterschap d.d. 19 november 2004.

2.2 2.2.1

Omgevingsbeleid en regelgeving Nationale structuurvisie en Verordening Ruimte

Dit onderdeel is niet relevant voor dit Projectplan. 2.2.2

De Groene Delta

Op 16 januari 2008 is een samenwerkingsovereenkomst getekend tussen partijen die betrokken zijn bij ‘de Groene Delta’, ofwel de natuur in en om ’s-Hertogenbosch. Het doel van ‘de Groene Delta’ is te komen tot een samenhangend geheel van waardevolle wateren groengebieden in en rond de stad. Tegelijkertijd ontstaat daarmee een aantrekkelijk recreatiegebied voor de inwoners uit ’s-Hertogenbosch en omgeving. De samenwerkingsovereenkomst bestaat uit gemeenten rond ‘s-Hertogenbosch, provincie, Brabants Landschap, Vereniging Natuurmonumenten, de Hertogboeren en Milieufederatie, Waterschappen en Staatsbosbeheer. Deze organisaties hebben de handen ineengeslagen en investeren in de periode 2008-2011 in verschillende groene projecten in en rondom de stad. Deze groene projecten bevatten onder meer de aanleg van ecologische zones, tussen bijvoorbeeld de Gement en het Engelermeer (de Maasroute op palen), het terugbrengen van oude - soms waterrijke – natuurzones, en de aanleg van een fietsroute langs de verdedigingslinie van Frederik Hendrik (1629) en de aanleg van de vispassage Crèvecoeur. 2.2.3

Gemeentelijke structuurvisie en bestemmingsplan

Het werk kan in beginsel binnen de kaders van het vigerende bestemmingsplan buitengebied van de gemeente ’s-Hertogenbosch (versie december 2009) worden gerealiseerd.

62\74



Figuur 2.2 Bestemmingsplan plangebied

Het grootste deel van de gronden heeft de bestemming Agrarisch met waarden -3 met de aanduiding specifiek vorm van agrarisch - natuurontwikkelingsgebied. Aangrenzen op het plangebied bevindt zich een bouwblok met de bestemming Agrarisch - Bedrijf bedoeld voor grondgebonden agrarische bedrijven. Op de noordelijke gronden langs de weg naast de sluis geldt de dubbelbestemming WaterstaatWaterkering. Daarnaast geldt overal de dubbelbestemming Waarde - Archeologie, waaraan een aanlegvergunningenstelsel is gekoppeld waarbij een archeologisch rapport is voor bepaalde werken en werkzaamheden. De bestemming Agrarisch - Bedrijf wordt niet omgezet naar bestemming Natuur. Binnen de bestemming Agrarisch met waarden zijn wel meer mogelijkheden, gezien de aanduiding voor natuurontwikkelingsgebied, maar de hoofdfunctie blijft natuurlijk agrarische doeleinden (zie hieronder).


63\74


Bestemming Agrarisch met waarden - 3 Toegestane functies: De bestemming Agrarisch met waarden - 3 is bedoeld voor: • • • •

Agrarische doeleinden, in de vorm van agrarische bodemexploitatie met bijbehorende voorzieningen Verharde en onverharde paden, wegen en parkeervoorzieningen Water en waterhuishoudkundige voorzieningen Extensief recreatief medegebruik en behoud, herstel en/of ontwikkeling van de natuurwaarden in het algemeen en in het bijzonder voor natuurontwikkelingsgebieden ter plaatse van de aanduiding ‘specifieke vorm van agrarisch met waarden – natuurontwikkelingsgebied’

Aanlegvergunning (huidige Omgevingsvergunning) Op basis van artikel 5.10 van de Waterwet is de aanlegvergunning (deze vergunning valt nu onder omgevingsvergunning) niet nodig. De aanlegvergunning uit het bestemmingsplan was in eerste instantie wel vereist om de archeologische waarde van het plangebied te kunnen waarborgen. Het Bevoegd Gezag gemeente ’s-Hertogenbosch heeft de eisen met betrekking tot archeologie onder ontgrondingsvergunning aangebracht. Wijzigingsbevoegdheid naar Natuur In het bestemmingsplan is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen binnen de bestemming naar Natuur, waarbij moet worden voldaan aan de volgende voorwaarden: • De wijziging uitsluitend plaats kan vinden ten behoeve van de realisatie van vastgesteld natuur- en landschapsbeleid, zoals het beleid voor de ecologische hoofdstructuur (EHS), een

•

ecologische verbindingszone (EVZ), het landschappelijk raamwerk en natuur-, en/of landschapscompensatie buiten de Ecologische HoofdStructuur (EHS) De wijziging pas plaatsvindt op aanvraag van de eigenaar of nadat de aankoop/overdracht

• •

verzekerd is of al heeft plaatsgevonden De wijziging pas plaatsvindt als er zicht is op concrete inrichting en uitvoering De wijziging is uitsluitend toegestaan als de in de bestemmingsomschrijving genoemde waarden niet onevenredig worden aangetast

Voor het plangebied kan B&W van de gemeente ’s-Hertogenbosch een wijzigingsbesluit nemen, waarbij de bestemming ‘Agrarisch met waarden’ wordt omgezet in de bestemming ‘natuur’. 2.2.4

Flora- en faunawet

Bij ruimtelijke ingrepen kunnen aanwezige natuurwaarden in het geding komen. Kwetsbare en zeldzame soorten worden beschermd middels de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet.

64\74



Bij alle ruimtelijke ingrepen en plannen dient onderbouwd te worden of het voornemen ‘redelijkerwijs uitvoerbaar’ is. Een inschatting van eventuele belemmeringen op het gebied van natuurbescherming is hier onderdeel van. Al tijdens de planvorming dient daarom inzichtelijk gemaakt te worden of er (mogelijk) sprake is van negatieve effecten op beschermde natuurwaarden, of er voldoende mogelijkheden zijn om eventuele negatieve effecten te mitigeren of compenseren, en of hiervoor een ontheffing- of vergunningsplicht geldt. Gezien het lokale karakter van de ingreep worden effecten op Natura 2000-gebieden en Ecologische Hoofdstructuur niet verwacht. Deze toetsing richt zich daardoor alleen op het beschermingsregime voortkomend uit de Flora- en faunawet. Samengevat is voor de beoogde ontwikkeling van toepassing: Binnen de grenzen van het plangebied worden enkele beschermde vleermuizen (Meervleermuis, Laatvlieger, Rosse vleermuis, Watervleermuis, Gewone dwergvleermuis en Ruige dwergvleermuis) verwacht. Deze soorten gebruiken het plangebied mogelijk als verblijfplaats, foerageergebied of vliegroute. De ontwikkelingen binnen het plangebied hebben geen negatieve effecten het functioneren van de vleermuizen die het gebied gebruiken als leefgebied. Er is geen nader onderzoek naar vleermuizen nodig. Ook is geen ontheffing van de Flora- en faunawet nodig voor deze soorten. Alle broedende vogels, hun broedplaatsen én de functionele omgeving van de broedplaatsen zijn beschermd tijdens de broedperiode. Tevens zijn rust- en verblijfplaatsen en de functionele omgeving van een aantal vogelsoorten jaarrond beschermd. Tijdens een veldbezoek zijn de Kievit en de Patrijs waargenomen in het plangebied. Deze soorten zijn beschermd tijdens het broedseizoen. Gezien het gedrag van deze vogels is het zeer waarschijnlijk dat deze vogels broeden binnen het plangebied. Het is daarom niet toegestaan de werkzaamheden uit te voeren tijdens het broedseizoen van vogels (globaal tussen 15 maart en 15 juli, en zolang er vogels binnen het plangebied aan het broeden zijn). Het Waterschap Aa en Maas werkt volgens de Gedragscode Flora- en Faunawet. Indien deze Gedragscode wordt gevolgd, is het aanvragen van een vergunning niet noodzakelijk. Geconcludeerd wordt dat er geen sprake is van negatieve effecten in het kader van de Flora- en faunawet, mits wordt gewerkt buiten het broedseizoen van vogels. Nadere toetsingen of ontheffingaanvragen zijn dan ook niet nodig.


65\74


Figuur 2.3 Overzichtskaart Beschermede natuurgebieden en planlocatie

2.2.5

Monumentenwet (archeologie/cultuurhistorie)

Het waterschap heeft rekening gehouden met mogelijke archeologische waarden in het plangebied. Synthegra heeft een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het projectgebied. De diepte van de toekomstige bodemverstoring zal dusdanig zijn dat eventueel aanwezige archeologische resten door de graafwerkzaamheden zullen worden verstoord. Binnen het plangebied kunnen archeologische resten aanwezig zijn daterend vanaf het laat-neolithicum tot en met de midden-ijzertijd en vanaf de laat-Romeinse tijd tot en met de vroege middeleeuwen. Nederzettingsterreinen (laat-neolithicum – vroege middeleeuwen) kunnen in grootte variëren van enkele honderden vierkante meters tot meer dan een hectare. Resten uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd zijn naar verwachting te relateren aan het agrarische of militaire gebruik van het plangebied en kunnen bestaan uit greppels, afval en los vondstmateriaal. (Zie voor meer details bijlage 7 Archeologisch onderzoek.) Eind 2010 is door BAAC een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd. Het waterschap heeft een ontgrondingsvergunning aangevraagd. Aan deze vergunning worden voorwaarden gekoppeld ter bescherming van archeologische waarden. Deze voorwaarden worden opgenomen in het bestek.

66\74



2.2.6

Natuurbeschermingswet 1998

Het plangebied grenst niet aan een beschermd natuurgebied. Het waterschap heeft onderzoek gedaan (zie bijlage 9) naar de mogelijke effecten van het Projectplan op de instandhoudingsdoelstellingen van het natuurgebied. Uit het onderzoek blijkt dat negatieve effecten uit te sluiten zijn. Het waterschap hoeft hierdoor geen aanvraag te verrichten in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998. 2.2.7

Explosievenwet

Het waterschap heeft een detectieonderzoek conform de BRL-OCE laten verrichten. Na manuele interpretatie en individuele objectselectie van de verkregen data zijn uiteindelijk negen verdachte objecten geselecteerd die, conform waarden en karakteristieken kunnen duiden op de aanwezigheid van: • Vliegtuigbommen • Geschutmunitie met een kaliber van 20 mm en groter •

Allerhande gedumpte munitie.

Teneinde het gedetecteerde gebied vrij te kunnen geven op de aanwezigheid van explosieven zullen voorafgaand aan de werkzaamheden ten behoeve van de vispassage de negen verdachte objecten worden benaderd, geïdentificeerd en (indien nodig) veiliggesteld. Een gebied waarin zich veel verstoringen bevinden, waardoor er geen selectie kan worden gemaakt, dient gecontroleerd afgegraven te worden en daarna nogmaals gedetecteerd. Beide methoden dienen uitgevoerd te worden conform de eisen, zoals deze zijn gesteld in de BRL-OCE. In bijlage 8 is het volledige detectieonderzoek bijgevoegd. 2.2.8

Ontgrondingsverordening

In het kader van dit Projectplan zijn alle betrokken belangen tegen elkaar afgewogen resulterend in het ontwerp zoals in Deel 1 besproken. Door middel van diverse onderzoeken is gezocht naar de meest optimale uitwerking op het gebied van hydraulische uitwerking, ontwerp vispassage, archeologie, cultuurhistorie, ecologie, milieu, explosieven en beheer en onderhoud. Gelet op de ontgrondingsverordening 2008 van de provincie Noord-Brabant kan op basis van artikel 9a niet worden volstaan met een melding. Een vergunning is aangevraagd, waarbij de termijn voor zienswijzen wordt gecombineerd met de projectprocedure Waterwet. 2.2.9

Onttrekken en lozen van water

In het plangebied worden objecten onder de waterspiegel aangebracht. Daardoor dient de grondwaterstand tijdelijk (circa 8 weken) worden verlaagd door het toepassen van bronnering.


67\74


De hoeveelheid is geschat op maximaal 80 m3/uur. Het schone bronneringswater wordt geloosd op het oppervlaktewater. Het waterpeil in de Maas en in de Oude Dieze wordt ten behoeve van de bouw niet verlaagd. 2.2.10

Omgevingsvergunning

Het ontwerp van het project is door de gemeente ‘s-Hertogenbosch getoetst. De aanleg van zowel de duikerconstructie en de vispassage zijn door de gemeente als omgevingsvergunningvrij verklaard.

2.3

Hydrologisch / waterstaatkundig onderzoek

Zoals blijkt uit paragraaf 1.2.4 gelden voor het plangebied de volgende doelstellingen: • Vismigratie: •

Het maken van een vispassage langs de spuisluis Waterkering: De primaire waterkering dient in functie te blijven. De aan te brengen duiker dient

•

(automatisch) afsluitbaar te zijn Waterkering: de overige waterkering langs de Oude Dieze dient in functie te blijven, door middel van het verleggen van de waterkering

In Deel 1 van dit Projectplan zijn vorm, afmeting en constructie van de waterstaatswerken beschreven en nader uitgewerkt. Het hydrologisch onderzoek toont aan dat met de gekozen vorm, afmetingen en constructie de doelstellingen van dit plan worden gehaald en dat de waterstaatswerken uit dit plan daarmee hun beoogde functie ook vervullen. Om de kwaliteitsdoelstelling te behalen is in het hydraulisch onderzoek rekening gehouden met het vispasseerbaar maken van de watergang. Hiervoor wordt het verhang opgevangen door een vispassage.

68\74



3 Conclusies In Deel 1 van dit Projectplan is aangetoond dat de waterstaatswerken in het Projectplan passen binnen de doelstellingen van het nationale en regionale waterbeleid en de waterregelgeving. De eerste paragraven beschrijven naast ligging en maatvoering van de waterstaatwerken, de wijze waarop het werk zal worden uitgevoerd en de wijze waarop deze worden beheerd. Deel 2 geeft door middel van een toelichting per nationaal en regionaal beleidsstuk of regelgeving aan op welke wijze de hierin gestelde doelen en uitgangspunten worden verwezenlijkt in het Projectplan. Daarnaast is in dit deel aangetoond dat het gekozen ontwerp passen binnen het geldende omgevingsbeleid. In deel 2 van dit Projectplan zijn de uitgevoerde onderzoeken kort toegelicht waarna deze als bijlagen zijn toegevoegd. Hiermee wordt onderbouwd dat de waterstaatswerken hun functie ook werkelijk vervullen.


69\74


70\74



4 Juridische procedure 4.1 4.1.1

Rechtsbescherming Zienswijzen

Als een ontwerp-projectplan is vastgesteld, wordt dit bekend gemaakt. Het waterschap plaatst een advertentie en/of stelt direct belanghebbenden persoonlijk op de hoogte van de inhoud van het plan. Het plan ligt gedurende zes weken ter inzage op het Waterschapshuis, Pettelaarpark70 in ’s-Hertogenbosch en/of op het districtskantoor. Voordat het waterschap een definitieve beslissing neemt, kunnen belanghebbenden en ingezetenen hun zienswijze op dit ontwerp-projectplan kenbaar maken. Dat kan schriftelijk of mondeling. Een reactie moet vóór afloop van de termijn bij het waterschap zijn ingediend. Uitsluitend degenen die een zienswijze hebben ingediend, kunnen tegen het definitief vastgestelde projectplan beroep instellen. 4.1.2

Beroep

Degenen die tijdig een zienswijze hebben ingediend en belanghebbenden en ingezetenen aan wie redelijkerwijs niet kan worden verweten geen zienswijzen te hebben ingediend, kunnen beroep indienen. Gedurende zes weken vanaf de dag na die waarop het besluit ter inzage is gelegd kan beroep worden ingesteld bij de Raad van State. Voor het indienen van een beroepschrift is griffierecht verschuldigd. Op de vaststelling van een projectplan is de Crisis- en herstelwet van toepassing. Dit betekent dat de belanghebbenden in het beroepschrift moeten aangeven welke beroepsgronden zij aanvoeren tegen het besluit. Na afloop van de termijn van zes weken kunnen geen nieuwe beroepsgronden meer worden aangevoerd. Belanghebbenden worden verzocht in het beroepschrift te vermelden dat de Crisis- en herstelwet van toepassing is. 4.1.3

Verzoek om voorlopige voorziening

Het projectplan treedt in werking, ook al wordt er een beroepschrift ingediend. Dit betekent dat de maatregelen opgenomen in het projectplan kunnen worden uitgevoerd. Om dit te voorkomen kan gelijktijdig of na het indienen van een beroepschrift een zogenaamd “verzoek voor het treffen van een voorlopige voorziening” worden gevraagd bij de Raad van State. Ook in dat geval is griffierecht verschuldigd.


71\74


Het treffen van een voorlopige voorziening is eigenlijk het nemen van een tijdelijke maatregel, zoals het schorsen van het besluit gedurende de tijd die nodig is om het beroep af te handelen. Als het verzoek wordt toegewezen mag het waterschap het plan niet uitvoeren totdat de rechter op het beroep heeft beslist. Voorwaarde voor het vragen van een voorlopige voorziening is, dat er sprake is van een spoedeisend belang.

72\74



Literatuurlijst Beleid en Regelwetgeving 1. Kaderrichtlijn Water 2. Handleiding vispassages, waterschap de Dommel 2006 3. Gedragscode Flora en Faunawet voor waterschappen, Unie van waterschappen 2006 4. Waterpoort - Visie op inrichting en beheer van de Diezemonding, Waterschap Aa en Maas, de gemeente ’s-Hertogenbosch en Maas 2004, d.d. september 2004 5. Leidraad Kunstwerken, Technische Adviescommissie voor de Waterkering, mei 2003 6. Leidraad Rivieren, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Den Haag, juli 2007 7. Handreiking Ontwerpen & Verbeteren Waterkeringen langs regionale rivieren, STOWA, Utrecht, 2009 8. waterbeheersplan 2010-2015, Waterschap Aa en maas, ’s-Hertogenbosch, 13 november 2009 9. Tienjarig overzicht 1981-1990, RIKZ/RIZA, 1994 10. Technisch Rapport Zandmeevoerende Wellen, TAW, maart 1999 11. Leidraad Ontwerpen van Rivierdijken, deel 2 benedenrivierengebied, TAW, september 1989 Reeds uitgevoerde onderzoeken 12. Vispassage Crèvecoeur – Locatiekeuze (definitief), kenmerk R001-4252381CGS-D01-D, Tauw in opdracht van waterschap Aa en Maas, Deventer d.d. 3 maart 2004 13. Haalbaarheidsonderzoek hevelvistrap Crèvecoeur, Witteveen en Bos in opdracht van waterschap Aa en Maas, Deventer, d.d. 6 maart 2007 14. Probleeminventarisatie naar het risico op het aantreffen van Conventionele Explosieven in het onderzoeksgebied: ‘Henriëttewaard’, Heijmans Infra Techniek bv, d.d. 22 juli 2010 15. Oppervlaktedetectie onderzoek. OCE-onderzoek t.b.v. aanleg vispassage Crèvecoeur, Heijmans Infra Techniek bv, d.d. 22 juli 2010 16. Bodemonderzoek vispassage Crèvecoeur te ’s-Hertogenbosch, kenmerk R005-4713789RIJ-jig-V01-NL, Tauw, Eindhoven, d.d. 29 september 2010 17. Boringen en sonderingen Henriëttewaard, Van Dijk Geo- en Milieutechniek in opdracht van Tauw, kenmerk 112730, ‘s-Hertogenbosch, d.d. 9 juni 2010 18. Bureauonderzoek - Vispassage Crèvecoeur te ‘s-Hertogenbosch, Synthegra in opdracht van Tauw, kenmerk S100103, Doetinchem, d.d. 10 mei 2010 19. Natuurtoets Vispassage nabij spuisluis Crèvecoeur, kenmerk R001-4713789HKJ-jig-V02NL, Tauw, Eindhoven, d.d. 29 september 2010 20. Ontwerpnotitie vispassage Crèvecoeur, kenmerk N001-4713789JXA-jig-V03-NL, Tauw, Utrecht, d.d. 29 september 2010


73\74


21. Invloed vispassage op afvoerregime spuisluis Crèvecoeur, kenmerk N002-4713789JLY-V02, d.d. 29 september 2010 22. Aanmeldingsnotitie m.e.r.-beoordeling vispassage Crèvecoeur, kenmerk R0034713789NPL-jig-V04-NL Tauw in opdracht van het Waterschap Aa en Maas, Deventer, d.d. 20 augustus 2010

74\74


Bijlage

1

Inrichtingsplan vispassage Crèvecoeur

Bijlage

2

Ontwerpnotitie duiker vispassage Crèvecoeur

Bijlage

3

Rekenkundige onderbouwing overige waterkering Stabiliteit grondlichaam

Bijlage

4

Ontwerpnotitie vispassage

Bijlage

5

Hydraulische onderbouwing vispassage

Bijlage

6

Tekeningen bij Projectplan

Bijlage

7

Archeologisch onderzoek

-

Bureauonderzoek

-

Karterend veldonderzoek

Bijlage

8

Explosieven onderzoek

-

Probleeminventarisatie

-

Detectieonderzoek

Bijlage

9

Natuurtoets

Bijlage

10

Bodemonderzoek

Bijlage

11

Kaart kadastrale grenzen projectgebied

Bijlage

12

Projectplanning

Bijlage

13

Programma van eisen

Bijlage

14

Beheer- en onderhoudsplan

<<Start enclosure text>>

Bijlage

15

Briefrapport archeologie (BAAC)

<<Start enclosure text>>

Definitief-Projectplan vispassage Crèvecoeur te 's-hertogenbosch. Waterschap Aa en Maas

Recommend Documents