Scholierenrapportage Communities that Care Rapportage deelgemeente IJsselmonde 2009
Deelgemeenterapportage Communities that Care Rotterdam IJsselmonde 2009
Deelgemeenterapportage Communities that Care, Rotterdam IJsselmonde 2009 Gemeente Rotterdam
De gegevens in deze rapportage zijn gebaseerd op de scholierenenquête die gecombineerd met de Jeugdmonitor Rotterdam-Rijnmond, is afgenomen in het schooljaar 2008-2009, in opdracht van Dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving
GGD Rotterdam-Rijnmond Cluster Jeugdbeleid Sectie Jeugdmonitor en Onderzoek Februari 2010 Netty van Veelen-Dieleman Petra van de Looij-Jansen
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 1 1 Inleiding ............................................................................................................................................ 3 1.1 CtC-vragenlijst gecombineerd met de Jeugdmonitor Rotterdam- Rijnmond ......................... 4 1.2 Wijken in de deelgemeente IJsselmonde .............................................................................. 5 1.3 Leeswijzer .............................................................................................................................. 6 2 Onderzoeksverantwoording ............................................................................................................. 7 2.1 Onderzoeksopzet ................................................................................................................... 7 2.2 Respons ................................................................................................................................. 7 3 Achtergrondkenmerken .................................................................................................................... 9 3.1 Samenvatting achtergrondkenmerken ................................................................................. 13 4 Probleemgedrag............................................................................................................................. 14 4.1 Geweld en jeugddelinquentie............................................................................................... 14 4.2 (Problematisch) roken, alcohol- en drugsgebruik ................................................................ 16 4.3 Schoolverzuim...................................................................................................................... 18 4.4 Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag ..................................................................... 19 4.5 Sociaal-emotionele problemen ............................................................................................ 20 4.6 Tabel met probleemgedrag per wijk..................................................................................... 21 4.7 Samenvatting ....................................................................................................................... 22 5 Risico- en beschermende factoren: het gemiddelde van de deelgemeente................................. 23 5.1 Inleiding ................................................................................................................................ 23 5.2 Domein Gezin ...................................................................................................................... 24 5.3 Domein School..................................................................................................................... 25 5.4 Domein Kinderen en Jongeren ............................................................................................ 27 5.5 Domein Wijk ......................................................................................................................... 29 5.6 Tabel met factoren per wijk .................................................................................................. 31 5.7 Samenvatting ....................................................................................................................... 32 6 Resultaten eerdere CtC-meting ..................................................................................................... 33 7 Samenvatting en conclusies per wijk ............................................................................................. 36 7.1 Deelgemeente IJsselmonde................................................................................................. 36 7.2 Oud IJsselmonde ................................................................................................................. 36 7.3 Lombardijen ......................................................................................................................... 37 7.4 Groot IJsselmonde ............................................................................................................... 37 7.5 Beverwaard .......................................................................................................................... 37 Bijlage 1 Verdeling etniciteit (percentages en aantallen) ...................................................................... 38 Bijlage 2 Probleemgedragingen op itemniveau..................................................................................... 39 Bijlage 3 Frequenties van beschermende en risicofactoren ................................................................. 40 Bijlage 4 CtC-vragen in de gecombineerde JMR-/CtC-lijst ................................................................... 51 Referenties ............................................................................................................................................ 58
1
2
1
Inleiding
In 2006 hebben het Nederlands Jeugdinstituut (NJI), het onderzoeksbureau DSP-groep en de GGD Rotterdam-Rijnmond, in opdracht van het Programmabureau Veilig, Dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving, een gecombineerde Jeugdmonitor-/Communities that Care-vragenlijst ontwikkeld 1 . In het schooljaar 2006-2007 is deze vragenlijst voor het eerst uitgezet onder brug- en derdeklassers in Rotterdam. Het resultaat hiervan, een rapport met gegevens per deelgemeente, is begin 2008 verschenen. Bij aanvang van dit gezamenlijke initiatief is de intentie uitgesproken om een dergelijk onderzoek eens in de vier jaar te herhalen. Gezien de relevantie van deze gegevens voor het gemeentelijk jeugdbeleid is het echter wenselijk gebleken, om de eerstvolgende enquête al in het schooljaar 2008-2009 uit te zetten. Als gevolg hiervan zijn de uitkomsten beschikbaar vóór de volgende collegewisseling (begin 2010). Inmiddels is er een rapport verschenen over de resultaten van het onderzoek dat is Rotterdam is uitgevoerd in schooljaar 2008-2009. In het voorliggende rapport worden de resultaten beschreven over de schoolgaande jongeren uit de deelgemeente IJsselmonde. De methode Communities that Care (CtC) is in de Verenigde Staten ontwikkeld als antwoord op toenemend probleemgedrag en maatschappelijke uitval onder jongeren (Hawkins, 1999; Hawkins, Arthur, & Catalano, 1995; Hawkins, Catalano, & Miller, 1992). CtC is een wijkgerichte aanpak die probleemgedrag onder jongeren in een vroeg stadium signaleert en aanpakt, met als uiteindelijk doel een veilige, constructieve leefomgeving te scheppen. CtC is gebaseerd op een theoretisch en empirisch onderbouwd model waarin risico- en beschermende factoren in verband gebracht worden met probleemgedrag en maatschappelijke uitval onder jongeren. CtC richt zich niet alleen op de jongeren zelf, maar ook op personen/instellingen die direct betrokken zijn bij de opvoeding, het onderwijs en het welzijn van jongeren. CtC werkt als volgt: Allereerst wordt per wijk een inventarisatie gemaakt van de problematiek. Dit gebeurt aan de hand van de resultaten van een enquête die onder een groot aantal jongeren binnen de gemeente wordt afgenomen. De enquête bevat vragen over achtergrondvariabelen (zoals schooltype, gezinssituatie, opleidingsniveau van de ouders en taalachterstand), probleemgedragingen (o.a. jeugdcriminaliteit, geweld, problematisch alcohol- en drugsgebruik, schooluitval, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en depressie) en risico- en beschermende factoren die dit probleemgedrag in de hand kunnen werken of juist kunnen verminderen. Door de resultaten van de wijken af te zetten tegen het gemiddelde van de deelgemeente, wordt duidelijk welke problemen er in welke wijk(en) spelen en kan worden overgegaan tot een gerichte oplossing. Tot het instrumentarium van CtC behoort een breed scala aan interventieprogramma’s die maatschappelijk ongewenst gedrag tegen gaan door het reduceren van risicofactoren en het stimuleren van beschermende factoren (Ince, Beumer, Jonkman, & Vergeer, 2004). Periodiek (eens in de 3 à 4 jaar) wordt de enquête herhaald om het effect van de interventieprogramma’s te beoordelen. In 1999 is door DSP-groep nagegaan of het Amerikaanse model met de risico- en beschermende factoren van toepassing is op de Nederlandse situatie (Ince et al., 2004). Op grond van literatuurstudie en overleg met deskundigen bleek dit het geval te zijn. In 2000 werd in Nederland met proefonderzoeken gestart in Amsterdam, Arnhem, Rotterdam en Zwolle. In deze fase werd de strategie naar de Nederlandse situatie vertaald en werden de Nederlandse instrumenten ontwikkeld. Mede op basis van de positieve resultaten van het evaluatieonderzoek (Van Dijk et al., 2004; Van Dijk et al., 2002) is CtC sinds 2003 in meerdere gemeenten toegepast (waaronder Almere, Alphen aan de Rijn, Dordrecht, Leeuwarden, Leiden, Maassluis, Leeuwarden, Zoetermeer,en Capelle a/d IJssel). Ook is CtC in 2006 op de Nederlandse Antillen geïntroduceerd. In Rotterdam is, na de pilot in het Oude Noorden, CtC gefaseerd ingevoerd in alle deelgemeenten van de stad. De betrouwbaarheid en de validiteit van de methode zijn in 2006 opnieuw geëvalueerd. Uit deze evaluatie bleek dat de vragenlijst op een aantal punten verouderd was. Om deze reden is besloten om een nieuwe versie van de vragenlijst op te stellen. De resultaten die in dit rapport worden beschreven zijn behaald met de nieuwe versie van de vragenlijst. 1
De vragenlijst bestaat voor ongeveer de helft uit Jeugdmonitor-vragen (o.a. nodig voor individuele signalering) en voor de andere helft uit Communities that Care-vragen.
3
1.1
CtC-vragenlijst gecombineerd met de Jeugdmonitor RotterdamRijnmond
In Rotterdam is in 2006 besloten de afname van de Jeugdmonitor Rotterdam-Rijnmond 2 te combineren met de CtC-vragenlijst. Dit is besloten om de scholen, van wie jaarlijks al veel gevraagd wordt met betrekking tot deelname aan enquêtes, te ontzien. De Jeugdmonitor Rotterdam-Rijnmond (JMR) is een wetenschappelijk instrument waarmee de GGD Rotterdam-Rijnmond de gezondheid van kinderen en jongeren in kaart brengt. De gegevensverzameling vindt plaats als onderdeel van de preventieve gezondheidsonderzoeken van de jeugdgezondheidszorg. Zowel op individueel als op collectief niveau kunnen mogelijke problemen gesignaleerd worden. Omdat de vragenlijsten van de JMR en CtC voor een groot deel niet overeenkomen is besloten aan beide zijden vragen weg te laten om de vragenlijst niet te lang en daardoor te zwaar te maken voor de jongeren. Het gevolg voor CtC is dat niet alle risico- en beschermende factoren overeind gebleven zijn. In dit rapport werken we daarom met een aangepast risico- en beschermend profiel. Ook bij de achtergrondvariabelen en probleemgedragingen zijn minder items beschikbaar. In samenwerking met het NJI en de GGD is een keuze gemaakt welke vragen weg te laten. Een belangrijk argument bij de keuze van de vragen is geweest of er veelbelovende en/of effectieve programma's beschikbaar zijn voor de te meten risico- of beschermende factoren. De volgende variabelen zijn opgenomen in de vragenlijst: achtergrondvariabelen leeftijd geslacht schooltype etniciteit gezinssituatie arbeidssituatie ouders probleemgedragingen geweld jeugddelinquentie alcohol- en drugsgebruik schoolverzuim aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag sociaal-emotionele problemen Tabel 1.1 Risico- en beschermende factoren per domein Domein Gezin Risicofactoren
Beschermende factoren
geschiedenis van probleemgedrag in het gezin
hechtingssterkte gezin
problemen met gezinsmanagement
mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
conflicten in het gezin
beloningen voor positieve betrokkenheid Domein School
Risicofactoren
Beschermende factoren
leerachterstanden
mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Domein Kinderen en Jongeren
Risicofactoren
Beschermende factoren
vervreemding en opstandigheid
gezonde opvattingen en duidelijke normen
betrokkenheid bij jeugdbende
religie
vroeg begin van antisociaal gedrag
2
zie website www.jeugdmonitorrotterdam.nl
4
vroeg begin van alcohol- en drugsgebruik positieve houding t.a.v. alcohol- en drugsgebruik positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen Domein Wijk Risicofactoren
Beschermende factoren
gebrek aan binding in de wijk
mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
gebrek aan organisatie in de wijk
beloningen voor positieve betrokkenheid
normen die antisociaal gedrag bevorderen
1.2
Wijken in de deelgemeente IJsselmonde
Hieronder worden de wijken van deelgemeente IJsselmonde weergegeven 3 .
3
Bron: RotterdamDATA, Centrum voor Onderzoek en Statistiek
5
1.3
Leeswijzer
In dit rapport worden de resultaten van de CtC-vragenlijst gepresenteerd die is afgenomen onder de leerlingen van de brugklas en derde klas van het voortgezet onderwijs in de deelgemeente IJsselmonde in schooljaar 2008-2009. De indeling van het CtC-rapport is als volgt: In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de onderzoeksverantwoording. Hoofdstuk 3 bevat de achtergrondkenmerken van de deelnemende leerlingen. In hoofdstuk 4 komen de probleemgedragingen (geweld, jeugddelinquentie, roken, alcohol- en drugsgebruik, schoolverzuim, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en sociaal-emotionele problematiek) aan de orde. Daarbij worden de scores van zowel de afzonderlijke wijken als van de hele deelgemeente weergegeven. De resultaten op de risico- en beschermende factoren worden in hoofdstuk 5 beschreven. Daarbij wordt steeds de score van de wijken vergeleken met het gemiddelde van de deelgemeente. In hoofdstuk 6 wordt een vergelijking gemaakt met de resultaten van de afname van de CtC-vragenlijst in 2006-2007. Tenslotte wordt in hoofdstuk 7 een samenvatting gegeven, gevolgd door de belangrijkste conclusies per wijk. In dit rapport zijn vier bijlagen opgenomen. In bijlage 1 is een tabel opgenomen met daarin de verdeling naar etniciteit zowel in percentages als aantallen. Bijlage 2 bevat een overzicht van de percentages op itemniveau voor de probleemgedragingen in de totale deelgemeente. In bijlage 3 is een tabel opgenomen met de frequenties op alle losse vragen die zijn samengevoegd tot de risico- en beschermende factoren. Daarbij worden de percentages voor zowel de afzonderlijke wijken als voor de totale ondervraagde groep in de deelgemeente weergegeven. In bijlage 4 staan de CtC-vragen weergegeven die voor dit rapport zijn geanalyseerd. Omdat er gebruik is gemaakt van een gecombineerde JMR-/CtC-vragenlijst, bestaat de vragenlijst uit meer vragen dan de hieronder genoemde. De resultaten van de overige vragen, namelijk die van de JMR worden gepresenteerd in het gemeenterapport Jeugdmonitor Rotterdam-Rijnmond, dat begin 2010 verschijnt.
6
2
Onderzoeksverantwoording
2.1
Onderzoeksopzet
De gecombineerde JMR-/CtC-vragenlijst is in het schooljaar 2008/2009 via het internet afgenomen op bijna alle scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam en verschillende regiogemeenten. In de gemeente Rotterdam werd op acht school(locaties) de vragenlijst geheel of gedeeltelijk schriftelijk afgenomen. De vragenlijst is afgenomen in de brugklassen en derde klassen onder begeleiding van een medewerker van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Deze medewerker van de jeugdgezondheidszorg was aanwezig om de vragenlijst toe te lichten en eventuele vragen te beantwoorden.
2.2
Respons
In de deelgemeente IJsselmonde wonen in totaal 2648 jongeren van 12 tot en met 15 jaar 4 . De gecombineerde JMR/CtC-vragenlijst is ingevuld door 294 jongeren die woonachtig zijn in de deelgemeente en naar school gaan in Rotterdam. Daarnaast is de vragenlijst door de GGD ook uitgezet in de meeste regiogemeenten van Rotterdam. Hierdoor was het mogelijk 375 jongeren die in IJsselmonde wonen maar elders buiten Rotterdam op school zitten, in dit onderzoek te betrekken. Uiteindelijk leverde dit een databestand op van 669 in de deelgemeente wonende jongeren. De deelgemeente IJsselmonde bestaat uit de volgende vier wijken: Oud IJsselmonde, Lombardijen, Groot IJsselmonde en Beverwaard. De vragenlijst is afgenomen onder leerlingen uit de brugklas en derde klas op het voortgezet onderwijs. Als gevolg hiervan bestaat de groep respondenten voor het grootste deel uit 12- tot en met 15-jarigen (96%), en in geringe mate uit 11-jarigen (minder dan 0,5%), 16-jarigen (4%) en 17-jarigen (minder dan 0,5%). Omdat in dit rapport uitspraken worden gedaan over de jongeren uit de brugklassen en derde klassen, is er voor gekozen alle leeftijdscategorieën in het onderzoek te houden. In tabel 2.1 is het aantal en percentage respondenten uit de brugklas en derde klas weergegeven voor de verschillende wijken. Tevens wordt het aantal in deelgemeente IJsselmonde woonachtige 12-15 jarigen vermeld. Bij vergelijking van het aantal respondenten met het totale aantal 12-15-jarigen, dient men zich te realiseren dat niet alle 12- tot en met 15-jarigen gevraagd worden om deel te nemen aan het onderzoek. Immers, alleen de brug- en derdeklassers vullen de vragenlijst in, en dan alleen diegenen die binnen het werkgebied van de GGD Rotterdam-Rijnmond naar school gaan. Tabel 2.1 Verdeling van de respondenten over de wijken aantal brugklassers n %
aantal derdeklassers n %
IJsselmonde (deelgemeente)
485
73
180
Oud IJsselmonde Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
46 95 204 140
75 61 73 83
15 62 74 29
12-15 jarigen in IJsselmonde (peildatum 31-12-2008, bron: COS).
totaal n
n
27
665 5
2.648
25 39 27 17
61 157 278 169
229 554 1.193 672
Wat betreft het achtergrondkenmerk geslacht bleek dat in meerdere wijken de verdeling naar geslacht afweek van de verwachte verdeling op basis van alle 12-15 jarigen in de wijk. Tevens bleek dat er in IJsselmonde meer brug- dan derdeklassers aan het onderzoek hebben deelgenomen. Er is voor gekozen om beide afwijkingen te corrigeren door middel van een wegingsfactor voor geslacht en leeftijd. In tabel 2.2 wordt de verdeling naar geslacht vóór weging weergegeven. 4
Bron: COS, peildatum 01-01-2009 Van 4 jongeren is niet bekend of zij in de brug- of derdeklas zaten, waardoor in de tabel als totaal aantal jongeren 665 in plaats van 669 wordt genoemd. 5
7
Tabel 2.2 Verdeling naar geslacht vóór weging (percentages) geslacht wijk jongen meisje totaal IJsselmonde (deelgemeente) 47 53 100 Oud IJsselmonde 38 63 100 49 51 100 Lombardijen Groot Ijsselmonde 44 56 100 51 49 100 Beverwaard Bij het merendeel van de wijken bleek de etnische verdeling van de respondenten vergelijkbaar met die van het COS. Een correctie van gevonden verschillen door middel van weging bleek niet mogelijk vanwege de kleine aantallen per etnische groep per wijk. Tevens bleek dat autochtonen niet oververtegenwoordigd zijn in de respons per wijk. Gelet op deze uitkomsten is er voor gekozen om niet te wegen naar etniciteit. Om de data te kunnen interpreteren worden in tabel 3.2 van hoofdstuk 3 zowel de respondenten naar etnische herkomst als ook de werkelijke percentages naar etniciteit (COS) weergegeven. Vanaf hoofdstuk 3 worden in de tabellen en figuren steeds de gewogen resultaten weergegeven.
8
3
Achtergrondkenmerken
In dit hoofdstuk worden de achtergrondkenmerken van de respondenten beschreven. Voor de interpretatie van de resultaten binnen een bepaalde wijk kan elk van de gepresenteerde percentages in de grafiek worden vergeleken met het gemiddelde van alle deelnemende jongeren uit de deelgemeente. In onderstaande tabellen en grafieken worden achtereenvolgens de verdeling naar leeftijd, geslacht, schooltype, etniciteit, gezinssituatie en arbeidssituatie van de ouders weergegeven. In tegenstelling tot de tabellen in het vorige hoofdstuk, betreft het hier gewogen gegevens. Tabel 3.1 Verdeling van de respondenten naar leeftijd (percentages) leeftijd 12 jaar of wijk jonger 13 jaar 14 jaar Rotterdam 26 23 26 IJsselmonde (deelgemeente) 28 23 22 Oud IJsselmonde 31 18 30 Lombardijen 30 22 17 Groot IJsselmonde 26 24 26 Beverwaard 26 24 17
15 jaar of ouder 25 27 22 31 23 33
Figuur 3.1 Verdeling van de respondenten naar geslacht Beverwaard
52
48
Groot IJsselmonde
52
48
Lombardijen
54
Oud IJsselmonde
46
48
52
IJsselmonde (deelgemeente)
52
48
Rotterdam
52
48
0%
10%
20%
30%
40%
50%
jongen
60%
70%
80%
90%
100%
meisje
Na de weging naar geslacht en leeftijd is de verdeling jongens en meisjes in IJsselmonde overeenkomstig de verdeling in de totale populatie van de deelgemeente. Er zijn iets meer jongens dan meisjes. Het percentage jongens is het grootst in Lombardijen. In Oud IJsselmonde is het percentage meisjes het grootst (zie figuur 3.1).
9
Aan het CtC-onderzoek namen meer brug- dan derdeklassers deel. Van de in IJsselmonde woonachtige, deelnemende leerlingen zit 44% in een brugklas vmbo en 15% in een brugklas havo/vwo, 26% in een derde klas vmbo en 16% in een derde klas havo/vwo. Figuur 3.2 toont de verdeling naar schooltype voor de afzonderlijke wijken. In de wijk Oud IJsselmonde volgen relatief weinig jongeren onderwijs op vmboniveau (54%). In de overige wijken schommelt het percentage jongeren op het vmbo tussen de 70% en 75%. Figuur 3.2 Schooltype (percentages) 80 75 72 70
70
70
62 60 54 50
46
38
40
30
30
30
28 25
20
10
0 vmbo
havo/vwo
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
De etnische herkomst van de jongeren is bepaald volgens de definitie die het CBS hanteert (CBS, 1999). Deze methode gaat uit van zowel het geboorteland van het kind zelf, als de geboortelanden van de ouders. Een jongere wordt als Nederlands aangemerkt als beide ouders in Nederland geboren zijn. In tabel 3.2 wordt de verdeling naar etnische herkomst weergegeven. Gemiddeld heeft 33% van de ondervraagde jongeren in de deelgemeente IJsselmonde de Nederlandse etniciteit. De meest voorkomende andere etnische herkomsten zijn Surinaams (17%), Antilliaans/Arubaans (9%) en Turks (8%). In de wijk Oud IJsselmonde is het percentage Nederlandse jongeren relatief groot (55%). In de wijk Lombardijen wonen realtief veel jongeren van Marokaanse (10%) en Turkse (14%) herkomst. In de wijk Beverwaard is het percentage Surinaamse jongeren relatief groot (30%).
10
Tabel 3.2 Verdeling naar etniciteit (percentages) 6 Rotterdam
IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
CtC
COS
CtC
COS
CtC
COS
CtC
COS
CtC
COS
CtC
38
28
38
35
34
28
66
55
40
33
36
34
%
Nederlands
27
30
13
12
11
13
12
15
16
17
12
13
%
Surinaams
12
10
13
11
9
7
2
1
11
9
6
5
%
Antilliaans/ Arubaans
1
1
6
7
11
10
1
1
5
6
12
13
%
Marokkaans
4
3
9
9
13
14
6
4
8
8
14
13
%
Turks
4
3
2
3
3
2
0
0
3
2
4
4
%
Kaapverdiaans
15
26
20
24
18
26
11
24
18
25
16
18
%
overig
672
220
1.193
388
554
183
229
75
2.648
866
24.423
7.332
N
totaal
COS
Gegevens van het Cos zijn gebaseerd op leeftijd 12 tot en met 15 jaar.
6
11
In het onderzoek is tevens gevraagd naar de gezinssituatie van de jongeren. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen gezinnen waarin zowel de biologische (natuurlijke) moeder als de biologische (natuurlijke) vader deel uit maken van het gezin, gezinnen waarin een ouder afwezig is, gezinnen bestaande uit één biologische ouder en een stiefouder of partner en tenslotte de categorie ‘anders/onbekend’. Uit figuur 3.3 blijkt dat gemiddeld 64% van de deelnemende jongeren in IJsselmonde opgroeit in een gezin waarin beide biologische ouders aanwezig zijn. In de wijk Oud IJsselmonde is het percentage jongeren in een tweeoudergezin met twee biologische ouders het hoogst (88%), in Groot IJsselmonde het laagst (56%). Figuur 3.3 Gezinssituatie (percentages) Beverwaard
66
25
56
Groot IJsselmonde
32
9
66
Lombardijen
6
IJsselmonde (deelgemeente)
6 2
9
64
0%
27
68
Rotterdam 10%
tweeoudergezin (nat.)
20%
30%
3
27
88
Oud IJsselmonde
eenoudergezin (nat.)
50%
60%
70%
tweeoudergezin, één nat.
30
7 26
40%
3
80%
3 5 1
90%
100%
anders/onbekend
12
Tenslotte is als achtergrondkenmerk de arbeidssituatie van de ouders in de vragenlijst opgenomen. Er is gevraagd of de vader en/of de moeder betaald werk heeft. Uit figuur 3.4 blijkt dat van 59% van de deelnemende jongeren in IJsselmonde beide ouders werken, en bij 32% één van de ouders. Het percentage jongeren van wie beide ouders werken is het hoogst in Oud IJsselmonde (81%) en in Beverwaard (70%). Figuur 3.4 Arbeidssituatie ouders (percentages) Beverwaard
70
Groot IJsselmonde
50
39
55
Lombardijen
IJsselmonde (deelgemeente)
beide ouders werken
20%
8
3
7
32
57 0%
3
3
31 40%
één van de ouders werkt
01
17
59
Rotterdam
3 4
35
81
Oud IJsselmonde
3.1
23
60%
5 80%
geen van de ouders werkt
6
8 100%
onbekend
Samenvatting achtergrondkenmerken
Bij de achtergrondkenmerken vallen de volgende verschillen tussen de wijken op: Onderwijs: In de wijk Oud IJsselmonde volgen relatief weinig jongeren onderwijs op vmbo-niveau (54%). In de overige wijken schommelt het percentage jongeren op het vmbo tussen de 70% en 75%. Etniciteit: 33% van de jongeren in IJsselmonde heeft de Nederlandse etniciteit, 17% is van Surinaamse herkomst, 9% van Antilliaanse/ Arubaanse en 8% van Turkse herkomst. In Oud IJsselmonde is het percentage Nederlandse jongeren relatief groot (55%). In Lombardijen wonen realtief veel jongeren van Marokaanse (10%) en Turkse (14%) herkomst. In Beverwaard is het percentage Surinaamse jongeren relatief groot (30%). Gezinssituatie: 64% van de deelnemende jongeren in IJsselmonde groeit op in een gezin waarin beide biologische ouders aanwezig zijn. In Oud IJsselmonde is het percentage jongeren in een tweeoudergezin met twee biologische ouders het hoogst (88%), in Groot IJsselmonde het laagst (56%). Arbeidssituatie ouders: Van 59% van de jongeren in IJsselmonde werken beide ouders, van 32% één van de ouders. Het percentage jongeren van wie beide ouders werken, is het hoogst in Oud IJsselmonde (81%) en in Beverwaard (70%).
13
4
Probleemgedrag
In dit hoofdstuk worden probleemgedragingen beschreven die te maken hebben met geweld en jeugddelinquentie, roken, alcohol- en drugsgebruik, schoolverzuim, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en sociaal-emotionele problemen. In de grafieken worden de percentages jongeren gepresenteerd die aangegeven hebben zich schuldig te hebben gemaakt aan het probleemgedrag of dat dit hen is overkomen. Na de beschrijving en de grafieken van de afzonderlijke probleemgedragingen worden in paragraaf 4.6 de verschillen ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente schematisch in een tabel weergegeven.
4.1
Geweld en jeugddelinquentie
In deze paragraaf wordt ingegaan op probleemgedragingen die onder de noemer ‘geweld’ en ‘jeugddelinquentie’ vallen. Geweld en jeugddelinquentie wordt gemeten aan de hand van ‘deelname’percentages in de laatste 12 maanden. Op de vragen naar wapenbezit en deelname aan een vechtpartij verschillen de percentages van de jongeren uit de verschillende wijken van IJsselmonde niet opvallend van het gemiddelde van heel IJsselmonde of Rotterdam. Wel zijn er verschillen in percentages op de vragen naar ‘iemand in elkaar slaan’ en ‘iemand bedreigen’ (zie figuur 4.1). ‘Iemand in elkaar geslagen hebben’ wordt relatief vaak aangegeven door jongeren uit Groot IJsselmonde en Beverwaard, maar minder door jongeren uit Lombardijen en Oud IJsselmonde. Het bedreigen van iemand voor geweld wordt opvallend vaak gerapporteerd door jongeren uit Oud IJsselmonde. Figuur 4.1 Geweld (percentages) 40 30 21 21 19 20 20 18
20 10
7
8
7
6
9
22
27
25
29
17 19 11
7 1
3
3
2
1
0 neemt soms tot regelmatig een wapen mee
heeft deelgenomen aan een vechtpartij
heeft iemand in elkaar geslagen
heeft iemand bedreigd voor geld
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
De figuren 4.2 en 4.2 (vervolg) geven delinquent gedrag onder de jongeren weer. De jongeren uit Oud IJselmonde halen opvallend ongunstige percentages op alle vragen over jeugddelinquentie met uitzondering van de vraag naar ondervraging door politie. Dit laatste wordt door de jongeren uit Oud IJsselmonde minder vaak gerapporteerd. Jongeren uit Lombardijen halen op twee vragen een ongunstig percentage, namelijk op winkeldiefstal en het verkopen van gestolen spullen. Winkeldiefstal wordt het minst gerapporteerd door jongeren uit Groot IJsselmonde, maar zij geven het meest aan door de politie ondervraagd te worden. De jongeren uit Beverwaard halen een gunstig percentage op de vraag naar vernielingen op straat, maar een ongunstig percentage bij winkeldiefstal.
14
Figuur 4.2 Jeugddelinquentie (percentages) 30 25 20
20
18
18
15 10
20
13
12
13
12
10
14 11
9
8
8
7
7
7
7
5 0 iets op straat vernield
iets stelen uit winkel
iets stelen op school
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
Figuur 4.2 (Vervolg) jeugddelinquentie (percentages) 20
15
13 11 9
10
8
6 5
4
3
10
9
5 3 1
0
gestolen spullen verkopen
ondervraagd door politie
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
15
4.2
(Problematisch) roken, alcohol- en drugsgebruik
Aan de jongeren zijn vragen gesteld over roken, alcohol- en drugsgebruik. De exacte vraagstelling hiervan is na te lezen in bijlage 4. In de figuren 4.3 en 4.3 (vervolg) wordt het gebruik onder de deelnemende jongeren weergegeven. Daarnaast is ook gevraagd naar de hoeveelheid die gebruikt wordt. De percentages over veelvuldig gebruik worden weergegeven in de figuren 4.4 en 4.4 (vervolg). Uit figuren 4.3 en 4.3 (vervolg) valt op dat de jongeren uit IJsselmonde over het algemeen niet veel afwijken van elkaar op de percentages bij middelengebruik. Alleen de jongeren uit Oud IJsselmonde vallen op door steeds de ongunstigste percentages te halen, met name bij roken en harddrugsgebruik. 12% van de jongeren uit deze wijk geeft aan gerookt te hebben en 4% harddrugs gebruikt te hebben. Beide percentages zijn hoger dan het stedelijk en deelgemeentelijk gemiddelde. Figuur 4.3 Middelengebruik in de afgelopen maand (percentages) 30 25 20
17 15
15 10
15
14
12 7
7
6
7
17 13
6
5
2
1
0 roken
alcohol
3 1
2 0
softdrugs (hash, marijuana)
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
16
Figuur 4.3 (Vervolg) middelengebruik in de afgelopen maand (percentages) 10,0
8,0
6,0 4,1 4,0
2,0 0,6
0,3
0,5
0,0
0,0
0,0
harddrugs (cocaïne, heroïne, speed) Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
In figuren 4.4 en 4.4 (vervolg) wordt het veelvuldig middelengebruik in de maand voorafgaand aan het onderzoek weergegeven. Veelvuldig roken wordt alleen gerapporteerd door jongeren uit de wijk Groot IJsselmonde (1,3%). De jongeren uit Oud IJsselmonde geven het meest aan meer dan 10 keer per maand alcohol gedronken te hebben. Ook op de vraag naar binge-drinking, dat wil zeggen bij meer dan drie gelegenheden, 5 of meer alcoholische dranken in de afgelopen twee weken, halen de jongeren uit Oud IJsselmonde het hoogste percentage. Veelvuldig softdrugsgebruik tenslotte wordt alleen gerapporteerd door jongeren uit Groot IJsselmonde (0,5%). Figuur 4.4 Veelvuldig middelengebruik in de afgelopen maand (percentages) 10,0
8,0
6,0 4,1 4,0 2,7 2,0
1,6
1,3
1,2 0,6
0,0
0,0
0,0
0,4
0,6
1,8
0,9
0,8 0,0
2,2
0,0
0,0
0,0
roken: > 10 sigaretten per dag
alcohol: > 10 keer per maand
bingedrinking: > 3 keer ≥ 5 glazen in de afgelopen 2 weken
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
17
Figuur 4.4 (Vervolg) veelvuldig middelengebruik in de afgelopen maand (percentages) 5,0
4,0
3,0
2,0
1,0 0,3
0,2
0,5 0,0
0,0
0,0
0,0
softdrugs: > 1 keer per week
4.3
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
Schoolverzuim
Aan de jongeren is gevraagd of zij de afgelopen vier weken gespijbeld hebben. In figuur 4.5 wordt het schoolverzuim weergegeven. In IJsselmonde geeft 6% van de jongeren aan in de afgelopen vier weken gespijbeld te hebben. Schoolverzuim komt het meest voor onder jongeren uit Oud IJsselmonde, het minst onder jongeren uit Lombardijen. Figuur 4.5 Schoolverzuim (percentages) 20 17
15
10 7
6
6
5
5
3
0 gespijbeld in de afgelopen 4 weken Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
18
4.4
Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag
Probleemgedrag, gerelateerd aan seksualiteit, is gemeten aan de hand van vier indicatoren. De percentages van de jongeren op deze indicatoren worden weergegeven in de figuur 4.6 en 4.6 (vervolg). Het percentage jongeren dat aangeeft wel eens onveilig gevreeën te hebben of dit in ieder geval niet uitsluit, is het hoogst onder jongeren uit Oud IJsselmonde en het laagst onder jongeren uit Lombardijen. Op de vraag naar condoomgebruik halen de jongeren uit Groot IJsselmonde een ongunstig percentage, en die uit Oud IJselmonde en Beverwaard een gunstig percentage. Seksueel misbruik is geen probleemgedrag, maar wordt hier genoemd omdat het gerelateerd is aan seksueel gedrag. Jongeren uit de wijk Beverwaard geven het meest aan ooit seksueel misbruikt te zijn. Van alle ondervraagde schoolgaande jongeren uit IJsselmonde geeft 2% aan zwanger te zijn geweest of iemand zwanger te hebben gemaakt. Dit percentage verschilt nauwelijks tussen de wijken. Figuur 4.6 Jongeren met aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag (percentages) 70 60 50 40
36
30 20
24 19
18
18
20
22
25 19 15
13
10 0
0 sluit onveilig vrijen niet uit of heeft dit wel eens gedaan
gebruikt niet altijd condoom
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
Figuur 4.6 (Vervolg) Jongeren met aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag (percentages) 20
16
12
8 4 4
2
2
3
2
2 1
1
1
2
2
2
0
is ooit seksueel misbruikt
zwanger geweest of iemand zwanger gemaakt
Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
19
4.5
Sociaal-emotionele problemen
De aanwezigheid van sociaal-emotionele problemen is onderzocht aan de hand van de Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ). De SDQ is een (internationale) vragenlijst van 25 items, die betrekking heeft op emotionele symptomen, gedragsproblemen, hyperactief gedrag, sociale vaardigheden en relaties tussen jongeren. De stellingen in de vragenlijst zijn bedoeld voor jongeren tussen de elf en zestien jaar oud (www.sdqinfo.com). Een totaalscore kan berekend worden uit de antwoorden op de vragen over emotionele symptomen, gedragsproblemen, hyperactief gedrag en problemen op het gebied van relaties tussen jongeren (variërend van 0-40). Bij jongeren die boven de 17 scoren, is sprake van een zorgelijke score op de SDQ (zie figuur 4.7). Jongeren met een zorgelijke score, hebben een score die vergelijkbaar is met kinderen die hulpverlening ontvangen. Van alle ondervraagde schoolgaande jongeren uit IJsselmonde heeft 8% een zorgelijke totaalscore op de SDQ. Dit percentage verschilt nauwelijks per wijk. Figuur 4.7 Jongeren met een zorgelijke totaalscore op de SDQ (percentages) 20
16
12 9 8
8
8
8
8
7
4
0 zorgelijke totaalscore op de SDQ (percentages) Rotterdam
IJsselmonde (deelgemeente)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
20
4.6
Tabel met probleemgedrag per wijk
In onderstaande tabel is weergegeven hoe vaak de jongeren uit een bepaalde wijk positief of negatief afwijken van het gemiddelde van de deelgemeente. Het aantal plussen en minnen geeft het aantal items aan waarop gunstig dan wel ongunstig is gescoord per probleemgedraging. In bijlage 2 is dezelfde tabel weergegeven, waarbij expliciet wordt vermeld op welke items binnen een probleemgedraging gunstig dan wel ongunstig is gescoord. Wanneer er niets staat is er geen opvallende afwijking van het gemiddelde van de deelgemeente. Tabel 4.1 Probleemgedrag per wijk Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
geweld
4 items
jeugddelinquentie
--
veelvuldig middelengebruik
----+
problematisch middelengebruik
+-
--
4 items
+
+-
4 items
-
+-
5 items
-
--
--
schoolverzuim aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag
1 totaalscore
sociaalemotionele problemen
-+
4 items
-
+
1 item
+
-
+-
21
4.7
Samenvatting
Bij de beschrijving van de probleemgedragingen vallen de volgende verschillen tussen wijken op: Geweld: Iemand in elkaar geslagen hebben, wordt relatief vaak aangegeven door jongeren uit Groot IJsselmonde en Beverwaard, maar minder door jongeren uit Lombardijen en Oud IJsselmonde. Het bedreigen van iemand voor geweld wordt opvallend vaak gerapporteerd door jongeren uit Oud IJsselmonde. Jeugddelinquentie: De jongeren uit Oud IJselmonde halen opvallend ongunstige percentages op de vragen naar jeugddelinquentie met uitzondering van ‘ondervraging door politie’. Jongeren uit Lombardijen halen ongunstige percentages op de vragen naar winkeldiefstal en het verkopen van gestolen spullen. Winkeldiefstal wordt het minst gerapporteerd door jongeren uit Groot IJsselmonde. Zij geven het meest aan door de politie ondervraagd te worden. De jongeren uit Beverwaard halen een gunstig percentage op de vraag naar vernielingen op straat, maar een ongunstig percentage bij winkeldiefstal. Roken, alcohol, drugs: De jongeren uit Oud IJsselmonde vallen op door steeds de ongunstigste percentages te halen, met name bij roken en harddrugsgebruik. Veelvuldig roken, alcohol, drugs: Veelvuldig roken wordt alleen gerapporteerd door jongeren uit de wijk Groot IJsselmonde (1,3%). De jongeren uit Oud IJsselmonde geven het meest aan meer dan 10 keer per maand alcohol gedronken te hebben. Ook op de vraag naar binge-drinking halen de jongeren uit Oud IJsselmonde het hoogste percentage. Veelvuldig softdrugsgebruik wordt alleen gerapporteerd door jongeren uit Groot IJsselmonde (0,5%). Schoolverzuim: Schoolverzuim komt het meest voor onder jongeren uit Oud IJsselmonde, het minst onder jongeren uit Lombardijen. Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag: Het percentage jongeren dat aangeeft wel eens onveilig gevreeën te hebben of dit in ieder geval niet uitsluit, is het hoogst onder jongeren uit Oud IJsselmonde, en het laagst onder jongeren uit Lombardijen. Op de vraag naar condoomgebruik halen de jongeren uit Groot IJsselmonde een ongunstig percentage, en die uit Oud IJselmonde en Beverwaard een gunstig percentage. Jongeren uit Beverwaard geven het meest aan ooit seksueel misbruikt te zijn. Sociaal-emotionele problemen: Van alle ondervraagde schoolgaande jongeren uit IJsselmonde heeft 8% een zorgelijke totaalscore op de SDQ. Dit percentage verschilt nauwelijks per wijk.
22
5
Risico- en beschermende factoren: het gemiddelde van de deelgemeente
5.1
Inleiding
Juist om te kijken hoe wijken preventief jeugdbeleid kunnen maken, is gekeken naar hoe ze scoren op onderliggende factoren. De factoren liggen ten grondslag aan probleemgedrag van jongeren en verdienen daarom beleidsmatige aandacht. De scores op de verschillende risico- en beschermende factoren variëren van 0 tot 100. Om deze zogenaamde 'ruwe scores' (van 0 tot 100) op de verschillende factoren te kunnen interpreteren, is er vergelijking met scores van andere gebieden op de factoren nodig. Deze vergelijking is echter niet mogelijk aan de hand van de ruwe scores, omdat de ruwe scores beïnvloed worden door de eigenschappen van een factor. Het is daarom van belang de ruwe scores zo aan te passen dat vergelijking wel mogelijk is. Om deze reden is ervoor gekozen om in dit rapport de scores op de risico- en beschermende factoren te presenteren in zogeheten z-scores. Een z-score, is een gestandaardiseerde statistische meeteenheid die het mogelijk maakt om de resultaten van verschillende risico- en beschermende factoren te vergelijken, zelfs wanneer de oorspronkelijke `schalen' (lees: factoren) onderling afwijkende eigenschappen hebben (zoals een afwijkend minimum of maximum schaalwaarde of een afwijkend aantal schaalpunten). Dit houdt in dat de gemiddelde score op een bepaalde factor - of deze nu ligt op 65 of op 23 - wordt omgerekend naar de waarde 0. In dit hoofdstuk is deze 'nullijn' het gemiddelde van de deelgemeente. De scores van de afzonderlijke wijken worden vervolgens op dezelfde manier berekend en vergeleken met deze nullijn. Het berekenen van z-scores houdt ook in dat de gerapporteerde afwijkingen in vrijwel alle gevallen een waarde hebben tussen de -2,0 en de +2,0. Deze wijze van rapporteren is conform de wensen van de landelijke projectgroep CtC en is in overeenstemming met de wijze waarop in de VS naar de gegevens uit jongerenonderzoeken als CtC wordt gekeken. In de VS worden z-scores met afwijkingen van tenminste +0,25 of -0,25 als ‘opmerkelijk of betekenisvol' beschouwd. In de praktijk is gebleken dat als richtlijn voor de grenswaarde meestal +0,15 en -0,15 wordt aangehouden. In dit rapport zullen alleen de z-scores buiten deze grenswaarden beschreven worden. In de volgende paragrafen worden de resultaten over de risico- en beschermende factoren per domeingebied gepresenteerd, namelijk Gezin, School, Kinderen en jongeren en Wijk. In de paragrafen 5.2 tot en met 5.5 worden per domein de scores op de verschillende risico- en beschermende factoren weergegeven voor de wijken in de deelgemeente IJsselmonde. Daarbij geldt dat hoe hoger de score is, hoe sterker de factor in de desbetreffende wijk aanwezig is. Gaat het om een risicofactor dan moet een hoge positieve score negatief worden geïnterpreteerd; gaat het echter om een beschermende factor dan is een hoge positieve score gunstig. Tenslotte wordt in paragraaf 5.6 een tabel gepresenteerd met daarin voor iedere factor en voor iedere wijk schematisch weergegeven of de score afwijkend is en of deze afwijking ‘gunstig’ of ‘opmerkelijk gunstig’, ‘ongunstig’ of ‘opmerkelijk ongunstig’ is. Voor de lezer die naast de scores ook inzicht wil in de percentages van gegeven antwoorden op de losse vragen, is in bijlage 3 een tabel met de frequenties op alle losse vragen opgenomen. Daarin worden de percentages voor de afzonderlijke wijken als voor de totale ondervraagde groep in de deelgemeente weergegeven.
23
5.2
Domein Gezin
De drie risicofactoren in het domein Gezin zijn: 'geschiedenis van problemen thuis' (een gezin met een verleden van alcohol–, of drugsverslaving, of criminaliteit), 'problemen met gezinsmanagement' (dat betekent dat er geen duidelijk beeld bestaat van gewenst gedrag, dat ouders hun kinderen onvoldoende in de gaten houden en begeleiden en dat ouders excessieve of inconsequente straffen opleggen) en 'conflicten in het gezin' (voortdurende en grote conflicten tussen hoofdverzorgers onderling of tussen hoofdverzorgers en kinderen). De drie beschermende factoren in dit domein zijn: 'hechtingssterkte gezin' (samen dingen ondernemen en het praten over problemen), 'mogelijkheden voor positieve betrokkenheid' (de kans om positief of sociaal wenselijk gedrag te vertonen) en 'beloningen voor positieve betrokkenheid' (beloningen voor positief gedrag). Risicofactoren Uit figuur 5.1-a blijkt dat alleen de jongeren uit Oud IJsselmonde binnen het domein Gezin scores halen die de grenswaarden van 0,15 en -0,15 overschrijden. De jongeren uit deze wijk halen een opmerkelijk gunstige score op de factor ‘geschiedenis van probleemgedrag in het gezin’. Op de risicofactoren ‘problemen met gezinsmanagement’ en ‘conflicten in het gezin’ halen zij een ongunstige score. Figuur 5.1-a Risicofactoren in het domein Gezin; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45
geschiedenis van probleemgedrag in het gezin
Oud IJsselmonde
problemen met gezinsmanagement
Lombardijen
Groot IJsselmonde
conflicten in het gezin
Beverwaard
Beschermende factoren Op de beschermende factoren binnen het domein Gezin zijn geen afwijkingen te zien van de wijken ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente. Geen van de wijken haalt een score van +0,15 en -0,15 boven of onder het gemiddelde van de deelgemeente (zie figuur 5.1-b).
24
Figuur 5.1-b Beschermende factoren in het domein Gezin; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45 hechtingssterkte gezin
Oud IJsselmonde
5.3
mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
Lombardijen
beloningen voor positieve betrokkenheid
Groot IJsselmonde
Beverwaard
Domein School
Binnen het domein School wordt gekeken naar de risicofactor ‘leerachterstanden’. Beschermende factoren behorend bij dit domein zijn: ‘mogelijkheden voor positieve betrokkenheid’ en ‘beloning voor positieve betrokkenheid’. Een voorbeeld van een vraag behorend bij de factor ‘beloning voor positieve betrokkenheid’ is: ‘Als ik hard werk krijg ik een complimentje van de leraar’. Risicofactoren Op de risicofactor ‘leerachterstanden’ halen de jongeren uit Beverwaard een ongunstige score (zie figuur 5.2-a). De overige wijken scoren op deze factor overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Figuur 5.2-a Risicofactor in het domein School; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45
leerachterstanden
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
25
Beschermende factoren Schoolgaande jongeren uit Oud IJsselmonde wijken ongunstig af van het gemiddelde van de deelgemeente op de beschermende factor ‘beloningen voor positieve betrokkenheid’. Bij de overige wijken zijn er geen afwijkende scores gevonden (zie figuur 5.2-b). Figuur 5.2-b Beschermende factoren in het domein School; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45 mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
Oud IJsselmonde
Lombardijen
beloningen voor positieve betrokkenheid
Groot IJsselmonde
Beverwaard
26
5.4
Domein Kinderen en Jongeren
Binnen het domein Kinderen en Jongeren worden acht risicofactoren gemeten: 'Vervreemding en opstandigheid' (zich niet houden aan regels of het aannemen van een actief rebellerende houding tegenover de maatschappij), 'betrokkenheid jeugdbende', 'op jonge leeftijd antisociaal gedrag vertonen' (hoe eerder kinderen probleemgedrag vertonen, hoe groter de kans is dat dit later wordt voortgezet), 'vroegtijdig begin alcohol- en drugsgebruik', 'positieve houding ten opzichte van alcoholen drugsgebruik' (grote tolerantie t.a.v. drugs en alcohol), 'positieve houding ten opzichte van antisociaal gedrag' (grote tolerantie t.a.v. antisociaal gedrag), 'omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen' en 'omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken'. De twee beschermende factoren binnen dit domein zijn: 'gezonde opvattingen en duidelijke normen' (beschikt de jongere over duidelijke normen omtrent wenselijk gedrag) en 'religie' (religieuze betrokkenheid van de jongere). Risicofactoren In figuur 5.3-a en 5.3-a (vervolg) worden de scores van de jongeren uit de verschillende wijken op de risicofactoren binnen het domein Kinderen en Jongeren weergegeven. De jongeren uit Oud IJsselmonde halen een ongunstige score op de factoren ‘vervreemding en opstandigheid’, ‘positieve houding ten aanzien van alcohol- en drugsgebruik’ en ‘vroeg begin van alcohol- en drugsgebruik’, waarbij op deze laatste factor een opmerkelijk ongunstige score. De jongeren uit Beverwaard halen een ongunstige score op de factor ‘omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken’. De jongeren uit Lombardijen en Groot IJsselmonde scoren op alle risicofactoren overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Figuur 5.3-a Risicofactoren in het domein Kinderen en Jongeren; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45 vervreemding en opstandigheid
betrokkenheid bij een jeugdbende
Oud IJsselmonde
Lombardijen
vroeg begin van antisociaal gedrag
Groot IJsselmonde
vroeg begin van alcohol- en drugsgebruik
Beverwaard
27
Figuur 5.3-a (Vervolg) risicofactoren in het domein Kinderen en Jongeren; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,30
0,15
0,00
-0,15
-0,30 positieve houding van jongeren t.a.v. alcohol- en drugsgebruik
omgang met vrienden die omgang met vrienden die alcohol en drugs antisociaal gedrag gebruiken vertonen
positieve houding van jongeren t.a.v. antisociaal gedrag
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
Beschermende factoren Op de factor ‘gezonde opvattingen en duidelijke normen’ wijkt geen van de wijken af van het gemiddelde van de deelgemeente. De tweede beschermende factor binnen het domein Kinderen en Jongeren is ‘religie’. Deze is gemeten aan de hand van de vraag:’ Hoe belangrijk is het geloof voor jou?’. Jongeren uit Lombardijen beantwoorden deze vraag opmerkelijk vaak bevestigend. Jongeren uit Beverwaard en Oud IJsselmonde geven aan dat religie voor hen niet belangrijk is, waarbij de jongeren uit Oud IJsselmonde opmerkelijk vaak (zie figuur 5.3-b). Figuur 5.3-b Beschermende factoren in het domein Kinderen en Jongeren; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,60 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45 -0,60 Gezonde opvattingen en duidelijke normen
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Religie
Groot IJsselmonde
Beverwaard
28
5.5
Domein Wijk
Binnen het domein Wijk worden drie risicofactoren gemeten: 'gebrek aan binding in de wijk' (weinig aansluiting met de wijk), 'gebrek aan organisatie in de wijk' (veel rommel, veel graffiti, veel misdaad) en 'normen die antisociaal gedrag bevorderen' (normen t.a.v. drugsgebruik, geweld of criminaliteit ontbreken). De beschermende factoren binnen dit domein zijn: 'mogelijkheden voor positieve betrokkenheid' (mogelijkheden om binnen hun buurt positief of sociaal wenselijk gedrag te vertonen) en ‘beloningen voor positieve betrokkenheid’. Een voorbeeld van een vraag behorend bij de laatste factor is: ’In de buurt waar ik woon, wonen mensen die mij aanmoedigen om mijn best te doen’. Risicofactoren Binnen het domein Wijk zijn er alleen afwijkende scores op de risicofactor ‘gebrek aan organisatie in de wijk’: jongeren uit Oud IJsselmonde scoren opmerkelijk gunstig en jongeren uit Beverwaard opmerkelijk ongunstig op deze factor (zie figuur 5.4-a). Figuur 5.4-a Risicofactoren in het domein Wijk; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45 gebrek aan binding in de wijk
Oud IJsselmonde
gebrek aan organisatie in de wijk
Lombardijen
normen die antisociaal gedrag bevorderen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
29
Beschermende factoren Uit figuur 5.4-b blijkt dat de jongeren uit Beverwaard gunstig afwijken van het gemiddelde op de factor ‘mogelijkheden voor positieve betrokkenheid’. De jongeren uit Oud IJsselmonde scoren op deze factor ongunstig. Op de tweede beschermende factor zijn geen afwijkende scores gehaald. Figuur 5.4-b Beschermende factoren in het domein Wijk; z-score ten opzichte van het gemiddelde van de deelgemeente 0,45 0,30 0,15 0,00 -0,15 -0,30 -0,45 mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
Oud IJsselmonde
Lombardijen
beloningen voor positieve betrokkenheid
Groot IJsselmonde
Beverwaard
30
5.6
Tabel met factoren per wijk 7 Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
conflicten in gezin
-
vervreemding en opstandigheid betrokkenheid bij jeugdbende vroeg begin antisociaal gedrag
--
-
++
--
gebrek aan organisatie in wijk
-
normen die antisociaal gedrag bevorderen mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid
besch. fact.
+
++
Domein Wijk
--
risicofactoren
gebrek aan binding in wijk
besch. fact.
-
vroeg begin alcohol- en drugsgebruik positieve houding t.a.v. alcoholen drugsgebruik positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen gezonde opvattingen en duidelijke normen religie
Domein Kinderen en Jongeren
beloningen voor positieve betrokkenheid
risicofactoren
-
besch. fact.
mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
Domein School
-
ris. fact.
mogelijkheden positieve betrokkenheid beloningen positieve betrokkenheid leerachterstanden
beschermende factoren
hechtingssterkte gezin
Domein Gezin
-
risicofactoren
-
geschiedenis van probleemgedrag in gezin problemen gezinsmanagement
++
7
In de tabel zijn de volgende symbolen gebruikt: + = gunstige afwijking t.o.v. het gemiddelde van de deelgemeente; ++ = opmerkelijk gunstige afwijking t.o.v. het gemiddelde van de deelgemeente; - = ongunstige afwijking t.o.v. het gemiddelde van de deelgemeente; -- = opmerkelijk ongunstige afwijking t.o.v. het gemiddelde van de deelgemeente
31
5.7
Samenvatting
Hieronder wordt weergegeven van welke wijken de scores opvallend afwijken van het gemiddelde van de deelgemeente. Per domein vindt u eerst een opsomming van de opvallendste scores op de risicofactoren en vervolgens op de beschermende factoren. Domein Gezin Risicofactoren: De jongeren uit Oud IJsselmonde halen een opmerkelijk gunstige score op ‘geschiedenis van probleemgedrag in het gezin’. Op de factoren ‘problemen met gezinsmanagement’ en ‘conflicten in het gezin’ halen zij een ongunstige score. De overige wijken scoren niet afwijkend. Beschermende factoren: Er zijn geen afwijkende scores. Domein School Risicofactoren: Op de factor ‘leerachterstanden’ halen de jongeren uit Beverwaard een ongunstige score. De overige wijken scoren overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Beschermende factoren: De jongeren uit Oud IJsselmonde wijken ongunstig af van het gemiddelde van de deelgemeente op de beschermende factor ‘beloningen voor positieve betrokkenheid’. Bij de overige wijken zijn geen afwijkende scores gevonden. Domein Kinderen en Jongeren Risicofactoren: De jongeren uit Oud IJsselmonde halen een ongunstige score op ‘vervreemding en opstandigheid’, ‘positieve houding ten aanzien van alcohol- en drugsgebruik’ en ‘vroeg begin van alcohol- en drugsgebruik’, waarbij op deze laatste factor een opmerkelijk ongunstige score. De jongeren uit Beverwaard halen een ongunstige score op de factor ‘omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken’. De jongeren uit Lombardijen en Groot IJsselmonde scoren steeds overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Beschermende factoren: Op de factor ‘gezonde opvattingen en duidelijke normen’ zijn geen afwijkende scores gehaald. Jongeren uit Lombardijen geven opmerkelijk vaak aan dat religie voor hen belangrijk is. Jongeren uit Beverwaard en Oud IJsselmonde geven aan dat religie voor hen niet belangrijk is, waarbij de jongeren uit Oud IJsselmonde opmerkelijk vaak. Domein Wijk Risicofactoren: Binnen het domein Wijk zijn er alleen afwijkende scores op de risicofactor ‘gebrek aan organisatie in de wijk’: Jongeren uit Oud IJsselmonde scoren opmerkelijk gunstig en jongeren uit Beverwaard opmerkelijk ongunstig op deze factor. Beschermende factoren: De score van jongeren uit Beverwaard wijkt gunstig af van het gemiddelde op de factor ‘mogelijkheden voor positieve betrokkenheid’. De jongeren uit Oud IJsselmonde scoren op deze factor ongunstig. Op de tweede beschermende factor zijn geen afwijkende scores gehaald.
32
6 Resultaten eerdere CtC-meting In dit hoofdstuk wordt een vergelijking gemaakt tussen de in dit rapport gepresenteerde resultaten uit schooljaar 2008-2009 en de resultaten van het CtC-onderzoek in 2006-2007. De resultaten worden vergeleken op het niveau van de ruwe scores. Dit zijn de scores van 0-100 op de beschermende en risicofactoren. In tabellen 6.1 tot en met 6.8 worden de ruwe scores uit beide schooljaren weergegeven. De scores uit 2006-2007 zijn afkomstig uit het in 2008 verschenen rapport 8 . Bij de risicofactoren geldt: hoe hoger de score, des te ongunstiger, en bij de beschermende factoren: hoe hoger de score, des te gunstiger. In het rapport met de resultaten over schooljaar 2006-2007 zijn de wijken Oud IJsselmonde en Beverwaard samengevoegd. In het voorliggende rapport over 2008-2009 echter, wordt over deze wijken afzonderlijk gerapporteerd. Als gevolg hiervan wordt in onderstaande tabellen in de kolommen over 2006-2007 alleen de ruwe score weergegeven over Oud IJsselmonde. Daarbij dient men zich te realiseren dat dit zowel Oud IJsselmonde als Beverwaard betreft. Tabel 6.1 Ruwe scores op de risicofactoren binnen domein Gezin geschiedenis problemen van probleemgezinsgedrag in gezin management deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
conflicten in gezin
06-07 12 8
08-09 12 14
06-07 22 23
08-09 22 23
06-07 25 27
08-09 24 26
9
5
22
26
27
31
7 8 -
11 15 17
24 24 -
25 21 23
27 28 -
25 24 27
Tabel 6.2 Ruwe scores op de beschermende factoren binnen domein Gezin hechtingssterkte mogelijkheden beloningen voor gezin voor positieve positieve betrokkenheid betrokkenheid deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
06-07 77 73
08-09 78 77
06-07 70 71
08-09 70 69
06-07 78 76
08-09 79 77
76
78
73
71
77
78
71 71 -
76 77 77
70 70 -
67 69 68
77 75 -
75 78 76
8
van Aalst, M., Roorda, W. (2008). Scholierenrapportage Communities that Care 2007. Rapportage gemeente Rotterdam 2008. Amsterdam: DSP-groep.
33
Tabel 6.3 Ruwe scores op de risicofactoren binnen domein School leerachterstanden deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
06-07 46 46
08-09 45 47
45
44
43 47 -
48 45 50
Tabel 6.4 Ruwe scores op de beschermende factoren binnen domein School mogelijkheden beloningen voor voor positieve positieve betrokkenheid betrokkenheid deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
06-07 55 55
08-09 57 56
06-07 62 61
08-09 63 62
54
57
60
59
57 55 -
56 57 55
61 61 -
60 64 61
Tabel 6.5 Ruwe scores op de risicofactoren binnen domein Kinderen en Jongeren vervreemding en betrokkenheid bij vroeg begin opstandigheid jeugdbende antisociaal gedrag deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
vroeg begin alcohol- en drugsgebruik
06-07 37 37
08-09 38 38
06-07 5 5
08-09 3 4
06-07 20 19
08-09 20 20
06-07 13 14
08-09 11 12
39
42
7
6
21
19
14
18
34 37 -
39 36 39
5 4 -
5 3 4
18 18 -
19 19 22
13 15 -
11 11 14
Tabel 6.5 (Vervolg) ruwe scores op de risicofactoren binnen domein Kinderen en Jongeren positieve positieve omgang met omgang met houding t.a.v. houding t.a.v. vrienden die vrienden die alcohol- en antisociaal alcohol en drugs antisociaal drugsgebruik gedrag gebruiken gedrag vertonen deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
06-07 17 18
08-09 15 14
06-07 25 24
08-09 27 27
06-07 13 13
08-09 14 14
06-07 9 9
08-09 11 11
19
17
25
28
16
16
10
13
17 18 -
13 14 14
24 23 -
26 27 27
10 13 -
13 12 17
9 8 -
12 10 13
34
Tabel 6.6 Ruwe scores op de beschermende factoren binnen domein Kinderen en Jongeren gezonde religie opvattingen en duidelijke normen deelgemeente 06-07 08-09 06-07 08-09 Rotterdam 65 62 76 77 IJsselmonde 61 62 63 72 (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 62 60 69 59 incl. Beverwaard) Lombardijen 61 61 61 81 Groot IJsselmonde 61 64 59 73 Beverwaard 60 67 Tabel 6.7 Ruwe scores op de risicofactoren binnen domein Wijk gebrek aan gebrek aan binding in de wijk organisatie in de wijk deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
normen die antisociaal gedrag bevorderen 06-07 08-09 34 34 35 33
06-07 29 34
08-09 27 30
06-07 30 30
08-09 31 31
31
27
30
22
36
35
37 35 -
33 30 27
34 28 -
32 28 37
34 34 -
35 31 35
Tabel 6.8 Ruwe scores op de beschermende factoren binnen domein Wijk 9 mogelijkheden voor positieve betrokkenheid deelgemeente Rotterdam IJsselmonde (deelgemeente) Oud IJsselmonde (06-07 incl. Beverwaard) Lombardijen Groot IJsselmonde Beverwaard
06-07 46 44
08-09 48 49
44
44
48 41 -
49 48 53
9
Om onduidelijke reden is in het rapport over 2006-2007 niet gerapporteerd over de beschermende factor ‘beloningen voor positieve betrokkenheid. Een vergelijking van deze factor met 2006-2007 is dan ook niet mogelijk, en dus ook niet opgenomen in tabel 6.8
35
7
Samenvatting en conclusies per wijk
In dit hoofdstuk worden eerst de achtergrondvariabelen en de probleemgedragingen van de deelgemeente IJsselmonde afgezet tegen de resultaten die in Rotterdam als geheel behaald zijn. Deze gegevens zijn ontleend aan het CtC-rapport over geheel Rotterdam. Vervolgens worden de meest opvallende achtergrondkenmerken en de belangrijkste bevindingen voor de verschillende wijken samengevat. De wijken worden hierbij onderling met elkaar vergeleken en met het gemiddelde van de gehele deelgemeente. Bij de interpretatie dient gerealiseerd te worden dat de gegevens zijn verzameld onder de schoolgaande brug- en derdeklassers uit de deelgemeente. Jongeren die niet naar school gaan, of elders buiten het werkgebied van de GGD Rotterdam-Rijnmond naar school gaan, zijn niet in de analyses meegenomen.
7.1
Deelgemeente IJsselmonde
De achtergrondkenmerken etnische herkomst en arbeidssituatie in deelgemeente IJsselmonde wijken af van het Rotterdamse gemiddelde. In IJsselmonde hebben relatief veel jongeren een etnische herkomst in de categorie ‘overig’. Het percentage jongeren van wie beide ouders werken ligt iets hoger dan in heel Rotterdam. Bij de vragen naar probleemgedrag vallen vooral de percentages op het gebied van geweld en delinquentie op. De jongeren uit IJsselmonde halen op deze gedragingen ongunstige percentages. Daarnaast wordt ook binge-drinking meer gerapporteerd dan in de rest van Rotterdam. Op zowel de risico- als de beschermende factoren scoren de jongeren van IJsselmonde overeenkomstig het Rotterdamse gemiddelde. De enige factor waarop zij afwijken, is de beschermende factor ‘religie’. Religie speelt geen grote rol bij de jongeren uit IJsselmonde.
7.2
Oud IJsselmonde
De jongeren uit Oud IJsselmonde wijken af van de jongeren uit de andere wijken op de achtergrondkenmerken geslacht, etnische herkomst, opleidingsniveau, gezinssituatie en arbeidssituatie van de ouders. In Oud IJsselmonde is het percentage meisjes relatief groot (52%). Het percentage Nederlandse jongeren is in deze wijk hoger dan in de andere wijken (55%). Relatief veel jongeren volgen onderwijs op havo/vwo-niveau (46%). Van de jongeren woont 88% bij beide biologische ouders. Tenslotte is ook het percentage jongeren van wie beide ouders werken relatief hoog (81%). Op de vragen naar probleemgedrag laten de jongeren een overwegend ongunstig beeld zien. ‘Iemand in elkaar geslagen hebben’ wordt door hen minder aangegeven dan gemiddeld, maar iemand bedreigd hebben voor geld wordt opvallend vaak gerapporteerd. Bij de vragen naar jeugddelinquentie halen de jongeren uit Oud IJsselmonde steeds ongunstige percentages, met uitzondering van ‘ondervraging door de politie’, wat minder vaak wordt aangegeven. De jongeren uit deze wijk geven meer dan gemiddeld aan dat ze roken en harddrugs gebruiken. Ze halen ongunstige percentages bij veelvuldig alcoholgebruik en binge-drinking. Van de jongeren geeft 17% aan gespijbeld te hebben. Bij de vragen over ‘aan seksualiteit gerelateerd gedrag’ valt op dat de jongeren relatief vaak onveilig vrijen of dit niet uitsluiten. Op de vraag naar condoomgebruik daarentegen geeft geen van de jongeren aan niet altijd een condoom te gebruiken. De jongeren uit Oud IJsselmonde halen op meerdere factoren een score die afwijkt van het gemiddelde van de deelgemeente. Binnen het domein Gezin scoren zij opmerkelijk gunstig op de factor ‘geschiedenis van probleemgedrag in het gezin’. Ongunstig scoren zij op ‘problemen met gezinsmanagement’ en ‘conflicten in het gezin’. Binnen het domein School is er een ongunstig afwijkende score op de beschermende factor ‘beloningen voor positieve betrokkenheid’. Binnen het domein Kinderen en Jongeren scoren de jongeren ongunstig op ‘vervreemding en opstandigheid’, ‘positieve houding ten aanzien van alcohol- en drugsgebruik’ en ‘vroeg begin alcohol- en drugsgebruik’, waarbij op de laatstgenoemde factor een opmerkelijk ongunstige score. Tevens geven de jongeren opmerkelijk vaak aan dat de beschermende factor ‘religie’ voor hen niet belangrijk is. Binnen het domein Wijk scoren de jongeren opmerkelijk gunstig op ‘gebrek aan organisatie in de wijk’. Ongunstig scoren ze op de beschermende factor ‘mogelijkheden voor positieve betrokkenheid’.
36
7.3
Lombardijen
De achtergrondkenmerken geslacht en etnische herkomst van de jongeren uit Lombardijen wijken af van de overige wijken. In Lombardijen is het percentage jongens groter dan meisjes (54% versus 46%). Wat betreft de etnische herkomst zijn er in Lombardijen relatief veel jongeren van Marokkaanse (10%) en Turkse (14%) herkomst. De jongeren uit Lombardijen halen op de vragen naar probleemgedrag overwegend percentages die niet veel afwijken van het gemiddelde van de deelgemeente. Er zijn enkele verschillen. De jongeren geven relatief weinig aan iemand in elkaar geslagen te hebben. Ze rapporteren meer winkeldiefstal dan gemiddeld en ook het verkopen van gestolen spullen wordt meer dan gemiddeld aangegeven. Spijbelen wordt door de jongeren uit Lombardijen minder vaak aangegeven, evenals onveilig vrijen. Op de risico- en beschermende factoren scoren de jongeren uit Lombardijen steeds overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Uitzondering is de beschermende factor ‘religie’. De jongeren halen op deze factor een opmerkelijke score in die richting dat zij religie erg belangrijk vinden.
7.4
Groot IJsselmonde
De gezinssituatie van jongeren uit Groot IJsselmonde wijkt af van die van de overige jongeren. In Groot IJsselmonde is het percentage jongeren dat bij twee biologische ouders woont relatief laag (56%). De jongeren uit Groot IJsselmonde beantwoorden de vragen naar probleemgedrag overwegend overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Er zijn enkele verschillen. De jongeren uit deze wijk geven relatief vaak aan iemand in elkaar geslagen te hebben. Winkeldiefstal wordt door hen minder vaak gerapporteerd. Het percentage jongeren dat aangeeft ondervraagd te zijn door de politie is in Groot IJsselmonde het hoogst. Bij de vragen naar veelvuldig middelengebruik valt op dat zij ongunstige percentages halen op veelvuldig roken en veelvuldig softdrugsgebruik. Tenslotte is het percentage jongeren dat aangeeft niet altijd een condoom te gebruiken ongunstig. Op de risico- en beschermende factoren halen de jongeren uit Groot IJsselmonde steeds scores overeenkomstig het gemiddelde van de deelgemeente. Op geen enkele factor worden de grenswaarden van 0,15 en -0,15 overschreden.
7.5
Beverwaard
De jongeren uit Beverwaard wijken af van de overige jongeren op de achtergrondkenmerken etnische herkomst en arbeidssituatie van de ouders. In Beverwaard wonen relatief veel jongeren van Surinaamse herkomst. Daarnaast is het percentage jongeren van wie beide ouders werken relatief hoog (70%). Op de vragen naar probleemgedrag halen de jongeren uit Beverwaard overwegend percentages die niet veel afwijken van het gemiddelde van de deelgemeente. Er zijn enkele verschillen. Iemand in elkaar geslagen hebben, wordt door de jongeren uit deze wijk relatief vaak aangegeven. Bij de vragen naar jeugddelinquentie geven de jongeren relatief weinig aan iets op straat vernield te hebben, maar winkeldiefstal relatief vaak. Bij de vragen naar ‘aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag’ valt op dat de jongeren een gunstig percentage halen op condoomgebruik. Het percentage jongeren dat aangeeft seksueel misbruikt te zijn, is in deze wijk het hoogst (4%). De jongeren uit Beverwaard scoren op enkele factoren afwijkend van het gemiddelde van de deelgemeente. Ze halen een ongunstige score op de risicofactor ‘leerachterstanden’. Binnen het domein Kinderen en Jongeren scoren zij ongunstig op de factor ‘omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken’, en op de beschermende factor ‘religie’. Binnen het domein Wijk is er een opmerkelijk ongunstige score op ‘gebrek aan organisatie in de wijk’. Daarnaast is er een gunstige score op de beschermende factor ‘mogelijkheden voor positieve betrokkenheid’.
37
Bijlage 1 Verdeling etniciteit (percentages en aantallen) Rotterdam
IJsselmonde
Oud IJsselmonde Lombardijen
Groot IJsselmonde Beverwaard
Nederlands
Surinaams
Antilliaans/ Arubaans
Marokkaans
Kaapverdiaans
5
1.427
368
6
12
13
143
49
2.977
929
4
8
8
14
13
14
3
216
71
3.458
968
2
0
0
3
2
4
4
17
3
1
0
67
19
939
305
24
18
26
11
24
18
25
16
18
238
93
101
47
26
18
464
215
3.844
1.293
n
220
1.193
388
554
183
229
2.648
866
24.423
7.332
n
75
totaal
958
6
79
5
1
6
26
3
10
20
57
672
overig
13
2.953
9
20
1
3
14
74
3
24
26
99
Turks
2.511
12
145
3
1
1
19
13
36
2
6
15
%
34 8.825
17
427
1
5
10
63
9
101
3
25
n
CtC 36
288
16
11
2
13
11
27
9
6
4
%
COS 33
1.047
15
28
7
50
7
68
3
27
n
CtC 40
41
12
24
9
43
6
2
4
%
COS
55
152
13
60
11
151
1
9
n
CtC
66
51
11
45
13
22
1
%
COS
28
189
12
158
10
78
n
CtC
34
134
13
65
12
%
COS
35
453
30
181
n
CtC
38
62
27
%
COS
28
253
n
CtC
38
%
COS
38
Bijlage 2 Probleemgedragingen op itemniveau IJsselmonde (deelgemeente) (%)
Oud IJsselmonde
Lombardijen
Groot IJsselmonde
Beverwaard
0.6
roken > 10 sigaretten per dag
0.6
alcohol > 10 keer per maand
1.6
Binge-drinking
0.2
softdrugs > 1 keer per week
2
is ooit seksueel misbruikt
2
zwanger geweest of iemand zwanger gemaakt
8
zorgelijke totaalscore op de SDQ
soc.emo. probl.
niet altijd condoom
aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag
25
+
-
18
-
+ -
+
sluit onveilig vrijen niet uit of heeft dit wel eens gedaan
schoolverzuim
6
-
+
gespijbeld afgelopen vier weken
jeugddelinquentie
0.6
harddrugs
geweld
1
softdrugs
veelvuldig middelengebruik
alcohol
problematisch middelengebruik
roken
15
-
ondervraagd door politie
7
-
gestolen spullen verkopen
11
-
iets stelen op school
4
-
iets stelen uit winkel
7
+
iets op straat vernield
14
-
-
iemand voor geld bedreigd
12
-
-
iemand in elkaar geslagen
3
-
-
deelgenomen aan vechtpartij
25
-
+
-
20
-
+
8
+
+
-
-
neemt soms tot regelmatig wapen mee
39
Bijlage 3 Frequenties van beschermende en risicofactoren FR1: geschiedenis van probleemgedrag in het gezin buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
7
5
7
5
6
4
18
24
30
22
Heeft iemand in jouw gezin ooit drugs verkocht? Antwoord: ja Heeft iemand in jouw gezin ooit in de gevangenis gezeten? Antwoord: ja
FR2: problemen met gezinsmanagement Oud IJsselmonde De regels binnen ons gezin zijn duidelijk. Antwoord: nee Mijn ouders willen dat ik bel als ik later thuis kom. Antwoord: nee Binnen ons gezin bestaan duidelijke regels over alcoholen drugsgebruik. Antwoord:nee Als je drugs zou gebruiken, zouden je ouders daar dan achter komen? Antwoord: nee Als je zou spijbelen, zouden je ouders daar dan achter komen? Antwoord: nee Mijn vader en/of moeder vragen mij regelmatig of ik mijn huiswerk heb gemaakt. Antwoord: nee Zouden je ouders het merken, als je niet op tijd thuis bent? Antwoord: nee Wanneer ik niet thuis ben, weten mijn ouders waar ik ben. Antwoord: nee
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
12
15
11
10
11
12
11
9
5
9
29
20
16
24
20
19
16
13
17
15
26
17
11
14
14
12
11
13
10
12
13
10
9
13
10
18
25
22
20
22
40
FR3: conflicten in het gezin buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde Binnen ons gezin wordt vaak naar elkaar geschreeuwd of op elkaar gescholden. Antwoord: ja Binnen ons gezin wordt steeds weer over hetzelfde ruzie gemaakt. Antwoord: ja Binnen ons gezin ontstaan regelmatig ernstige conflicten. Antwoord: ja
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
22
18
17
20
18
43
19
21
22
23
16
14
16
15
15
FP1: hechtingssterkte gezin buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
5
6
6
5
6
16
18
16
19
17
14
13
11
4
10
Kun je het goed met je vader vinden? Antwoord: nee
11
8
9
11
10
Vertel je je vader wat jou bezighoudt? Antwoord: nee
34
36
29
28
31
12
13
13
10
12
Kun je het goed met je moeder vinden? Antwoord: nee Vertel je je moeder wat jou bezighoudt? Antwoord: nee Vind je het leuk om dingen met je moeder te doen? Antwoord: nee
Vind je het leuk om dingen met je vader te doen? Antwoord: nee
41
FP2: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde Mijn ouders vragen naar mijn mening als besluiten moeten worden genomen die mij aangaan. Antwoord: nee Mijn vader en/of moeder willen vaak leuke dingen met mij doen. Antwoord: nee
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
20
22
16
18
18
17
24
17
16
18
FP3: beloningen voor positieve betrokkenheid buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
totaal
%
%
%
%
%
3
14
9
11
10
14
13
8
7
9
Mijn ouders laten vaak weten dat ze trots zijn op iets dat ik gedaan heb. Antwoord: nee Mijn ouders geven mij een compliment als ik iets goed doe. Antwoord: nee
Beverwaard
SR1: leerachterstanden Oud IJsselmonde Welke rapportcijfers kreeg je in het afgelopen jaar het meest? Antwoord: meestal onvoldoendes of zessen Mijn schoolcijfers zijn vaak hoger dan die van mijn klasgenoten. Antwoord: nee
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
27
33
25
37
30
68
60
62
73
65
42
SP1: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Oud IJsselmonde Op mijn school zijn mogelijkheden om mee te beslissen met schoolzaken (zoals schoolactiviteiten en schoolregels). Antwoord: nee Deze school organiseert veel activiteiten buiten de lessen om. Antwoord: nee Op mijn school kun je als je een probleem hebt gemakkelijk met een docent praten. Antwoord: nee In mijn klas is voldoende gelegenheid om mee te doen aan discussies en andere activiteiten. Antwoord: nee
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
43
46
45
53
47
48
51
48
43
47
15
23
14
14
16
26
26
37
40
34
SP2: beloningen voor positieve betrokkenheid Oud IJsselmonde Mijn leraar/lerares merkt het op als ik iets goed doe en laat me dat ook weten. Antwoord: nee Ik voel me veilig op deze school. Antwoord: nee Als ik hard werk, krijg ik een complimentje van de leraar/lerares. Antwoord: nee
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
31
32
25
25
27
14
16
11
13
13
41
37
26
29
30
43
IR1: vervreemding en opstandigheid buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
Ik vind het leuk om uit te testen hoe ver ik kan gaan. Antwoord: ja
53
56
44
56
50
Ik houd me niet aan regels die me slecht uitkomen. Antwoord: ja
40
29
26
29
29
Ik doe soms expres niet wat mensen mij opdragen, alleen maar om ze kwaad te krijgen. Antwoord:ja
25
19
18
14
18
IR2: betrokkenheid bij jeugdbende buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
7
6
4
7
5
hoe oud was je toen je voor het eerst bij een jeugdbende ging? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder)
IR3: vroeg begin van antisociaal gedrag buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde hoe oud was je toen je voor het eerst een wapen bij je droeg? Antwoord:10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder) hoe oud was je toen je voor het eerst uit de klas werd gestuurd? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder) hoe oud was je toen je voor het eerst gearresteerd werd? Antwoord:10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder) hoe oud was je toen je voor het eerst iemand hebt aangevallen met de bedoeling diegene te verwonden? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder)
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
7
12
13
15
13
73
66
70
77
71
5
13
10
15
11
7
10
8
11
9
44
IR4: vroeg begin van alcohol- drugsgebruik buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde Hoe oud was je toen je voor het eerst een sigaret rookte? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder) Hoe oud was je toen je voor het eerst alcohol dronk? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder)
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
40
21
23
25
24
47
34
32
48
38
9
5
4
2
4
0
0
1
0
0
hoe oud was je toen je voor het eerst softdrugs (bijv. hasj of wiet) gebruikte? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder) hoe oud was je toen je voor het eerst harddrugs (bijv. cocaïne, XTC, heroïne) gebruikte? Antwoord: 10 (of jonger) tot en met 17 (of ouder)
IR5: positieve houding tav alcohol- drugsgebruik Oud IJsselmonde wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd dronken is? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd softdrugs (bijvoorbeeld wiet of hasj) gebruikt? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd harddrugs (bijvoorbeeld cocaïne of XTC) gebruikt? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd rookt? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
23
14
13
23
17
9
5
7
7
7
0
2
4
1
2
22
17
15
20
17
45
IR6: positieve houding tav antisociaal gedrag Oud IJsselmonde wat vind je ervan als ieamand van jouw leeftijd een wapen bij zich heeft? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd iets steelt? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd ruzie met iemand zoekt? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd iemand aanvalt met de bedoeling hem/haar pijn te doen? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd spijbelt? Antwoord: beetje slecht / helemaal niet slecht
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
13
22
22
21
21
11
11
11
12
11
36
32
36
41
36
3
7
9
8
8
42
30
30
30
31
46
IR7: omgang met vrienden die drugs gebruiken buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 mnd sigaretten gerookt? Antwoord: minimaal 1 hoeveel van je vier beste vriendin(inn) en hebben in de afgelopen 12 mnd alcoholgebruikt? Antwoord: minimaal 1 hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 mnd softdrugs (bijvoorbeeld marihuana, wiet of hasj) gebruikt? Antwoord: minimaal 1 hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 mnd harddrugs (bijvoorbeeld XTC, cocaïne of amfetaminen) gebruikt? Antwoord: minimaal 1
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
48
46
40
50
44
51
40
37
51
42
13
14
12
17
14
1
5
4
5
4
IR8: omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
55
50
47
52
50
12
17
15
22
17
hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 mnd iets gestolen? Antw.: minimaal 1
37
29
27
38
31
hoeveel van je vier beste vriend(inn)en zijn door de politie opgepakt omdat ze iets hadden gedaan? Antwoord: minimaal 1
30
29
22
29
26
hoeveel van je vier beste vriend(inn)en zijn zonder diploma van school gegaan? Antwoord: minimaal 1
5
8
7
10
8
hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 mnd gespijbeld? Antwoord: minimaal 1 hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 mnd een wapen bij zich hadden? Antwoord: minimaal 1
47
hoeveel van je vier beste vriend(inn)en zijn lid geweest van een jeugdbende? Antwoord: minimaal 1
7
13
11
13
11
IP1: gezonde opvattingen en duidelijke normen buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
Het is belangrijk om eerlijk tegen je ouders te zijn. Antwoord: nee Als iemand jou slaat, mag je terugslaan. Antwoord: ja
totaal
%
%
%
%
%
8
21
8
15
12
33
28
21
21
23
12
5
9
13
9
75
80
81
85
81
Ik vind dat je dingen mag pakken zonder te vragen, zolang je er niet voor wordt gestraft. Antwoord: ja Ik vind dat je mag spieken. Antwoord: ja
Beverwaard
IP3: religie Oud IJsselmonde Hoe belangrijk is het geloof voor jou? Antwoord: niet zo belangrijk / helemaal niet belangrijk
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
16
5
13
15
12
CR1: weinig binding met de wijk Oud IJsselmonde
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
Ik zou graag uit deze buurt verhuizen. Antwoord: ja
17
20
20
12
18
Als ik zou moeten verhuizen, zou ik deze buurt erg missen. Antwoord: nee
26
34
31
24
30
15
24
22
15
20
Ik vind dat ik in een leuke buurt woon. Antwoord: nee
48
CR2: gebrek aan organisatie in de wijk buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Oud IJsselmonde
in de buurt waarin ik woon ligt veel rommel op straat. Antwoord: ja in de buurt waarin ik woon is veel misdaad. Antwoord: ja in de buurt waarin ik woon wordt in harddrugs gehandeld. Antwoord: ja in de buurt waarin ik woon wordt vaak gevochten. Antwoord: ja
totaal
%
%
%
%
%
8
19
16
20
17
24
28
21
39
27
31
37
35
37
35
21
23
21
34
24
15
21
18
31
22
16
31
27
29
27
Ik voel me veilig in de buurt waar ik in woon. Antwoord: nee in de buurt waarin ik woon is veel graffiti. Antwoord: ja
Beverwaard
CR5: maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen Oud IJsselmonde Als een kind in jouw buurt iets zou vernielen, zou hij/zij dan aangesproken worden door buurtbewoners? Antwoord: nee Als een kind in jouw buurt andere kinderen zou pesten, zou hij/zij dan aangesproken worden door buurtbewoners? Antwoord: nee Als jongeren in jouw buurt serieus met elkaar zouden gaan vechten, zouden buurtbewoners dan de politie bellen? Antwoord: nee
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
23
17
16
22
18
44
38
33
34
35
23
22
17
25
21
49
CP1: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Oud IJsselmonde Er wonen veel volwassenen bij mij in de buurt, met wie ik kan praten over dingen die belangrijk voor mij zijn. Antwoord: nee In de buurt waar ik in woon, zijn voldoende activiteiten voor jongeren van mijn leeftijd (zoals sportclubs). Antw.: nee
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
63
64
66
58
63
48
33
36
32
35
CP2: beloningen voor positieve betrokkenheid Oud IJsselmonde
buurt obv postcode woonadres Groot Lombardijen IJsselmonde
Beverwaard
totaal
%
%
%
%
%
39
55
50
50
50
In de buurt waar ik in woon, wonen mensen die mij aanmoedigen om mijn best te doen. Antwoord: nee
44
56
51
39
48
De buren valt het op als ik iets goed doe en ze zeggen dat ook tegen me. Antwoord: nee
58
59
53
50
54
In de buurt waar ik in woon, wonen mensen die trots op me zijn als ik iets goeds doe. Antwoord: nee
50
Bijlage 4 CtC-vragen in de gecombineerde JMR-/CtC-lijst In de tabel hieronder staan de CtC-vragen weergegeven die in dit rapport zijn geanalyseerd. Omdat er gebruik is gemaakt van een gecombineerde JMR-/CtC-vragenlijst, bestaat de vragenlijst uit meer vragen dan de hieronder genoemde. De resultaten van de overige vragen, namelijk die van de JMR worden weergegeven in het gemeenterapport Rapport Jeugdmonitor Rotterdam, dat in 2010 zal verschijnen. Ben je een jongen of een meisje?
Demografie
Leeftijd CtC-lijst
Demografie
Geef aan in welke klas je zit en welk soort onderwijs je volgt.
Demografie
Geef aan in welke klas je zit en welk soort onderwijs je volgt.
Demografie
In welk land ben je geboren?
Demografie
In welk land is je eigen moeder geboren?
Demografie
In welk land is je eigen vader geboren?
Demografie
Woon je bij je eigen vader én moeder? Demografie Heeft je eigen moeder betaald werk?
Demografie
Heeft je eigen vader betaald werk?
Demografie
Hoe belangrijk is het geloof voor jou? Heb je wel eens sigaretten gerookt, ook al was het maar één sigaret (of een paar trekjes) tot nu toe?
IP3
Hoeveel sigaretten rook je gemiddeld per dag? Drink je wel eens alcohol (zoals bier, wijn, likeur, whisky, shooter, Breezer, maar ook frisdrank Hoe vaak heb je de afgelopen 4 weken alcohol gedronken? Denk terug aan de afgelopen 2 weken. Hoe vaak is het in deze periode voorgekomen dat je vijf of meer glazen per keer gedronken hebt Hoe vaak heb je de afgelopen 4 weken marihuana (wiet, pot) of hasj (hasjiesj, hasjolie) gebruikt (geblowd)? Hoe vaak heb je de afgelopen 4 weken harddrugs (XTC, cocaïne, heroïne) gebruikt?
Kinderen/jongeren
Religie
Probleemgedrag Middelengebruik Probleemgedrag Middelengebruik Probleemgedrag Middelengebruik Probleemgedrag Middelengebruik
Probleemgedrag Middelengebruik Probleemgedrag Middelengebruik Probleemgedrag Middelengebruik
Hoe oud was je toen je voor het eerst een sigaret rookte?
IR4
Kinderen/jongeren
Vroeg begin alcohol-/ drugsgebruik
Hoe oud was je toen je voor het eerst alcohol dronk?
IR4
Kinderen/jongeren
Vroeg begin alcohol-/ drugsgebruik
Hoe oud was je toen je voor het eerst softdrugs (bijv. hasj of wiet) gebruikte?
IR4
Kinderen/jongeren
Vroeg begin alcohol-/ drugsgebruik
51
Hoe oud was je toen je voor het eerst harddrugs (bijv. (cocaïne, XTC, heroïne) gebruikte?
IR4
Kinderen/jongeren
Vroeg begin alcohol-/ drugsgebruik
Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd rookt? IR5
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. alcohol-/drugsgebruik
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. alcohol-/drugsgebruik
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. alcohol-/drugsgebruik
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. alcohol-/drugsgebruik
Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd dronken is? IR5 Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd softdrugs (bijvoorbeeld wiet of hasj) gebruikt? IR5 Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd harddrugs (bijvoorbeeld cocaïne of XTC) gebruikt? IR5 Iets van minder dan € 5 uit een winkel meegenomen zonder te betalen, bijvoorbeeld snoep, pennen of iets anders Probleemgedrag Iets van € 5 of meer uit een winkel meegenomen zonder te betalen, bijvoorbeeld cd’s, boeken, kleren of iets anders Probleemgedrag Met opzet iets op straat beschadigd of kapot gemaakt, zoals een verkeersbord, een straatlantaarn, een telefooncel Probleemgedrag Op school iets gepikt van (mede)leerlingen, van leraren of van de school Probleemgedrag Gestolen spullen verkocht Draag je wel eens een wapen bij je? Met een wapen bedoelen we een voorwerp dat je meeneemt, bijvoorbeeld om je te verdedigen Iemand gedwongen geld of andere waardevolle spullen (die niet van jou waren) aan jou te geven Meegedaan aan een vechtpartij (bijvoorbeeld in een voetbalstadion, op een station, tijdens een popfestival, bij een relletje Iemand in elkaar geslagen (terugslaan en terugschoppen als verdediging niet meetellen) Ben je ooit op een politiebureau ondervraagd, omdat je iets gedaan zou hebben wat niet mag? Ben je de afgelopen 12 maanden op een politiebureau ondervraagd, omdat je iets gedaan zou hebben wat niet mag?
Jeugddelinquentie (iets andere vraagstelling, want uit JMR) Jeugddelinquentie (iets andere vraagstelling, want uit JMR)
Jeugddelinquentie Jeugddelinquentie
Probleemgedrag Jeugddelinquentie
Probleemgedrag Geweld Geweld (iets andere vraagstelling, want uit Probleemgedrag JMR)
Probleemgedrag Geweld Probleemgedrag Geweld Jeugddelinquentie (iets andere vraagstelling, Probleemgedrag want uit JMR) Jeugddelinquentie (iets andere vraagstelling, Probleemgedrag want uit JMR)
Heb je de afgelopen 4 weken gespijbeld?
Probleemgedrag Schooluitval
Hoe oud was je toen je voor het eerst een wapen bij je droeg?
IR3
Kinderen/jongeren
Vroeg begin antisociaal gedrag
Hoe oud was je toen je voor het eerst uit de klas werd gestuurd?
IR3
Kinderen/jongeren
Vroeg begin antisociaal gedrag
IR3
Kinderen/jongeren
Vroeg begin antisociaal gedrag
IR3
Kinderen/jongeren
Vroeg begin antisociaal gedrag
Hoe oud was je toen je voor het eerst gearresteerd werd? Hoe oud was je toen je voor het eerst iemand hebt aangevallen met de bedoeling diegene te verwonden?
52
Hoe oud was je toen je voor het eerst bij een jeugdbende ging?
IR2
Kinderen/jongeren
Betrokkenheid jeugdbende
Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd een wapen bij zich heeft?
IR6
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag
Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd iets steelt?
IR6
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag
Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd ruzie met iemand zoekt? IR6 Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd iemand aanvalt met de bedoeling hem/haar pijn te doen? IR6 Wat vind je ervan als iemand van jouw leeftijd spijbelt?
IR6
Kinderen/jongeren
Positieve houding t.a.v. antisociaal gedrag
Welke rapportcijfers kreeg je in het afgelopen jaar het meest?
SR1
School
Leerachterstanden
SR1
School
Leerachterstanden
SP1
School
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
SP1
School
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
SP1
School
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
SP1
School
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
SP2
School
Beloningen voor positieve betrokkenheid
Als ik hard werk, krijg ik een complimentje van de leraar/lerares
SP2
School
Beloningen voor positieve betrokkenheid
Ik voel me veilig op deze school
SP2
School
Beloningen voor positieve betrokkenheid
Ik vind het leuk om uit te testen hoe ver ik kan gaan
IR1
Kinderen/jongeren
Vervreemding opstandig gedrag
IR1
Kinderen/jongeren
Vervreemding opstandig gedrag
Mijn schoolcijfers zijn vaak hoger dan die van mijn klasgenoten Op mijn school zijn er mogelijkheden om mee te beslissen met schoolzaken (zoals schoolactiviteiten en schoolregels) Deze school organiseert veel activiteiten buiten de lessen om Op mijn school kun je als je een probleem hebt gemakkelijk met een docent praten In mijn klas is voldoende gelegenheid om mee te doen aan discussies en andere activiteiten Mijn leraar/lerares merkt het op als ik iets goed doe en laat me dat ook weten
Ik houd me niet aan regels die me slecht uitkomen Ik doe soms expres niet wat mensen mij opdragen, alleen maar om ze kwaad te krijgen Ik vind dat je dingen mag pakken zonder te vragen, zolang je er niet voor wordt gestraft
IR1
Kinderen/jongeren
IP1
Kinderen/jongeren
Ik vind dat je mag spieken
IP1
Kinderen/jongeren
Het is belangrijk om eerlijk tegen je ouders te zijn
IP1
Kinderen/jongeren
IP1
Kinderen/jongeren
Als iemand jou slaat, mag je terugslaan Ik probeer aardig te zijn tegen anderen. Ik houd rekening met hun gevoelens
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik ben rusteloos. Ik kan niet lang stilzitten
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Vervreemding opstandig gedrag Gezonde opvattingen/duidelijke normen Gezonde opvattingen/duidelijke normen Gezonde opvattingen/duidelijke normen Gezonde opvattingen/duidelijke normen
53
Ik heb vaak hoofdpijn, buikpijn, of ik ben misselijk
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik deel makkelijk met anderen (eten, spelletjes, pennen, enz.)
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ) soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik word erg boos en ben vaak driftig Ik ben nogal op mijzelf. Ik speel meestal alleen of bemoei mij niet met anderen Ik doe meestal wat me wordt opgedragen
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ) soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik pieker veel (Ik denk veel na over iets soc.emo. problemen waar ik me zorgen over maak) Probleemgedrag (SDQ) Ik help iemand die zich heeft bezeerd, van streek is of zich ziek voelt
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik zit constant te wiebelen of te friemelen
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik heb minstens één goede vriend of vriendin
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik vecht vaak. Het lukt mij om andere mensen te laten doen wat ik wil
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik ben vaak ongelukkig, in de put of in tranen
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Andere jongeren van mijn leeftijd vinden mij over het algemeen aardig
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik ben snel afgeleid, ik vind het moeilijk soc.emo. problemen om me te concentreren Probleemgedrag (SDQ) Ik ben zenuwachtig in nieuwe situaties. soc.emo. problemen Ik verlies makkelijk mijn zelfvertrouwen Probleemgedrag (SDQ) Ik ben aardig tegen jongere kinderen
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik word er vaak van beschuldigd dat ik lieg of bedrieg
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Andere kinderen of jongeren pesten of treiteren mij Ik bied vaak anderen aan hen te helpen (ouders, leerkrachten, kinderen)
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ) soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ) soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik denk na voor ik iets doe Ik neem dingen weg die niet van mij zijn thuis, op school of op andere plaatsen Ik kan beter met volwassenen opschieten dan met jongeren van mijn leeftijd
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik ben voor heel veel dingen bang, ik ben snel angstig
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Ik maak af waar ik mee bezig ben. Ik kan mijn aandacht er goed bijhouden Zelf (ongewenst) zwanger geworden (voor meisjes) of een meisje (ongewenst) zwanger gemaakt. Ben je ooit seksueel misbruikt? (bijvoorbeeld: tegen je zin tot seksuele handelingen gedwongen, aangerand, verkracht)
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
soc.emo. problemen Probleemgedrag (SDQ)
Probleemgedrag Seksualiteit
Probleemgedrag Seksualiteit
54
Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 maanden sigaretten gerookt? Hoeveel van je vier beste vriendin(inn) en hebben in de afgelopen 12 maanden alcohol gebruikt? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 maanden softdrugs (bijvoorbeeld marihuana, wiet of hasj) gebruikt? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 maanden harddrugs (bijvoorbeeld XTC, cocaïne of amfetaminen) gebruikt? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 maanden gespijbeld? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 maanden een wapen bij zich hadden? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en hebben in de afgelopen 12 maanden iets gestolen? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en zijn door de politie opgepakt omdat ze iets hadden gedaan? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en zijn zonder diploma van school gegaan? Hoeveel van je vier beste vriend(inn)en zijn lid geweest van een jeugdbende?
IR7
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die drugs gebruiken
IR7
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die drugs gebruiken
IR7
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die drugs gebruiken
IR7
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die drugs gebruiken
IR8
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen
IR8
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen
IR8
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen
IR8
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen
IR8
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen
IR8
Kinderen/jongeren
Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen
Als je met iemand naar bed gaat, gebruiken jullie dan een condoom?
Probleemgedrag Seksualiteit
Wat vind je van onveilig vrijen?
Probleemgedrag Seksualiteit
Kun je het goed met je moeder vinden?
FP1
Gezin
Hechtingssterkte
Vertel je je moeder wat jou bezighoudt?
FP1
Gezin
Hechtingssterkte
Vind je het leuk om dingen met je moeder te doen?
FP1
Gezin
Hechtingssterkte
Kun je het goed met je vader vinden?
FP1
Gezin
Hechtingssterkte
Vertel je je vader wat jou bezighoudt?
FP1
Gezin
Hechtingssterkte
Vind je het leuk om dingen met je vader te doen?
FP1
Gezin
Hechtingssterkte
Mijn vader en/of moeder willen vaak leuke dingen met mij doen Mijn ouders vragen mij naar mijn mening als er besluiten moeten worden genomen die mij aangaan
FP2
Gezin
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
FP2
Gezin
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
Mijn ouders geven mij een compliment als ik iets goed doe
FP3
Gezin
Beloningen voor positieve betrokkenheid
Mijn ouders laten vaak weten dat ze trots zijn op iets dat ik gedaan heb
FP3
Gezin
Beloningen voor positieve betrokkenheid
55
De regels binnen ons gezin zijn duidelijk
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
Mijn ouders willen dat ik bel als ik later thuis kom
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
Heeft iemand in jouw gezin ooit drugs verkocht?
FR1
Gezin
Geschiedenis van probleemgedrag in het gezin
Heeft iemand in jouw gezin ooit in de gevangenis gezeten?
FR1
Gezin
Geschiedenis van probleemgedrag in het gezin
Binnen ons gezin bestaan duidelijke regels over alcohol- en drugsgebruik
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
Als je drugs zou gebruiken, zouden je ouders daar dan achter komen?
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
Als je zou spijbelen, zouden je ouders daar dan achter komen?
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
FR3
Gezin
Conflicten in het gezin
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
FR3
Gezin
Conflicten in het gezin
Binnen ons gezin wordt steeds weer over hetzelfde ruzie gemaakt
FR3
Gezin
Conflicten in het gezin
Wanneer ik niet thuis ben, weten mijn ouders waar ik ben
FR2
Gezin
Problemen met gezinsmanagement
Wat is je postcode? - vier cijfers
demografie
Wat is je postcode? - twee letters Als een kind in jouw buurt iets zou vernielen, zou hij/zij dan aangesproken worden door buurtbewoners? Als een kind in jouw buurt andere kinderen zou pesten, zou hij/zij dan aangesproken worden door buurtbewoners? Als jongeren in jouw buurt serieus met elkaar zouden gaan vechten, zouden buurtbewoners dan de politie bellen? Er wonen veel volwassenen bij mij in de buurt, met wie ik kan praten over dingen die belangrijk voor mij zijn In de buurt waar ik in woon, zijn voldoende activiteiten voor jongeren van mijn leeftijd (zoals sportclubs) In de buurt waar ik in woon, wonen mensen die trots op me zijn als ik iets goeds doe In de buurt waar ik in woon, wonen mensen die mij aanmoedigen om mijn best te doen
demografie Wijk
Maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen
Binnen ons gezin ontstaan regelmatig ernstige conflicten Mijn vader en/of moeder vragen mij regelmatig of ik mijn huiswerk heb gemaakt Zouden je ouders het merken, als je niet op tijd thuis bent? Binnen ons gezin wordt vaak naar elkaar geschreeuwd of op elkaar gescholden
CR5
CR5
Wijk
CR5
Wijk
Maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen Maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen
CP1
Wijk
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
CP1
Wijk
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid
CP2
Wijk
Beloningen voor positieve betrokkenheid
CP2
Wijk
Beloningen voor positieve betrokkenheid
De buren valt het op als ik iets goed doe en ze zeggen dat ook tegen me
CP2
Wijk
Beloningen voor positieve betrokkenheid
in de buurt waarin ik woon wordt in harddrugs gehandeld
CR2
Wijk
Gebrek aan organisatie in de wijk
In de buurt waarin ik woon is veel misdaad
CR2
Wijk
Gebrek aan organisatie in de wijk
56
In de buurt waarin ik woon ligt veel rommel op straat
CR2
Wijk
Gebrek aan organisatie in de wijk
In de buurt waarin ik woon is veel graffiti
CR2
Wijk
Gebrek aan organisatie in de wijk
In de buurt waarin ik woon wordt vaak gevochten
CR2
Wijk
Gebrek aan organisatie in de wijk
Ik zou graag uit deze buurt verhuizen
CR1
Wijk
Weinig binding met de wijk
Als ik zou moeten verhuizen, zou ik deze buurt erg missen
CR1
Wijk
Weinig binding met de wijk
Ik vind dat ik in een leuke buurt woon
CR1
Wijk
Weinig binding met de wijk
Ik voel me veilig in de buurt waar ik in woon
CR2
Wijk
Gebrek aan organisatie in de wijk
57
Referenties van Aalst, M., Roorda, W. (2008). Scholierenrapportage Communities that Care 20078. Rapportage gemeente Rotterdam 2008. Amsterdam: DSP-groep. van Dijk, A.G., Flight, S., Geldrop, M., & Tulner, H. (2004). Eindrapportage evaluatie vier pilotgroepen CtC. Amsterdam: DSP-groep. van Dijk, A.G., Geldrop, M., & Tulner, H. (2002). Tussenrapportage evaluatie vier pilotsteden CtC. Amsterdam: DSP-groep. Hawkins, J. D. (1999). Preventing crime and violence through Communities that Care. European Journal on Criminal Policy and Research, 7(4), 443-458. Hawkins, J.D., Arthur, M.W. & Catalano, R.F. (1995). Preventing substance abuse. In M. Tonry & D. Farrington (Eds.), Building a safer society. Strategic approaches to crime prevention, crime and justice. A Review of Research (Vol. 19, pp. 343-427). Chicago: University of Chicago Press. Hawkins, J.D., Catalano, R.F., & Miller, J.Y. (1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: implications for substance abuse prevention. Psychol Bull, 112(1), 64-105. Ince, D., Beumer, M., Jonkman, H., & Vergeer, M. (2004). Veelbelovend en effectief. Overzicht van preventieprojecten en -programma's in de domeinen Gezin, School, Kinderen en Jongeren, en Wijk (tweede volledig herziene druk ed.). Utrecht: NIZW.
58
www.ctc-holland.nl www.jeugdmonitorrotterdam.nl