Conceptbegroting 2016 Gemeente Rotterdam

Conceptbegroting 2016 Gemeente Rotterdam (Programma’s en bestuurlijke hoofdlijnen) 23 september 2015

2

Inhoudsopgave 1 Bestuurlijke hoofdlijnen ................................................................................................................................ 5 1.1 Bestuurlijke hoofdlijnen (Webp. 3).......................................................................................................... 5 1.1.1 Collegebeleid (Webp. 4)...................................................................................................................6 1.2 Inzet middelen (Webp. 7)......................................................................................................................10 1.2.1 Baten en lasten (Webp. 8)..............................................................................................................10 1.2.2 Financieel kader (Webp. 9).............................................................................................................11 1.2.3 Weerstandsvermogen (Webp. 10) ..................................................................................................12 2 Raadsbehandeling (Webp. 11)....................................................................................................................13 2.1 Begrotingsproces (Webp. 12) ...............................................................................................................13 2.2 Raadsvoorstel (Webp. 13) ....................................................................................................................14 2.3 Belastingverordeningen (Webp. 14)......................................................................................................14 2.4 Aangenomen moties (Webp. 15)...........................................................................................................14 2.5 Aangenomen amendementen (Webp. 16).............................................................................................14 3 Programma's (Webp. 2) ..............................................................................................................................15 3.1 Bestuur en dienstverlening (Webp. 17) .................................................................................................15 3.1.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 18)...............................................................................15 3.1.2 Inzet middelen van programma (Webp. 23) ....................................................................................18 3.1.3 Bijstellingen (Webp. 29)..................................................................................................................20 3.1.4 Beleidskaders (Webp. 33) ..............................................................................................................22 3.1.5 Producten (Webp. 34) ....................................................................................................................23 3.1.6 Partners programma (Webp. 35) ....................................................................................................23 3.1.7 Besturing programma (Webp. 36)...................................................................................................23 3.2 Openbare orde en veiligheid (Webp. 37)...............................................................................................24 3.2.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 38)...............................................................................24 3.2.2 Inzet middelen van programma (Webp. 43) ....................................................................................27 3.2.3 Bijstellingen (Webp. 49)..................................................................................................................29 3.2.4 Beleidskaders (Webp. 53) ..............................................................................................................30 3.2.5 Producten (Webp. 54) ....................................................................................................................31 3.2.6 Partners programma (Webp. 55) ....................................................................................................31 3.2.7 Besturing programma (Webp. 56)...................................................................................................31 3.3 Verkeer en Vervoer (Webp. 57) ............................................................................................................32 3.3.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 58)...............................................................................32 3.3.2 Inzet middelen van programma (Webp. 63) ....................................................................................33 3.3.3 Bijstellingen (Webp. 69)..................................................................................................................36 3.3.4 Beleidskaders (Webp. 73) ..............................................................................................................38 3.3.5 Producten (Webp. 74) ....................................................................................................................38 3.3.6 Partners programma (Webp. 75) ....................................................................................................38 3.3.7 Besturing programma (Webp. 76)...................................................................................................38 3.4 Economische Zaken (Webp. 77)...........................................................................................................39 3.4.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 78)...............................................................................39 3.4.2 Inzet middelen van programma (Webp. 83) ....................................................................................43 3.4.3 Bijstellingen (Webp. 89)..................................................................................................................45 3.4.4 Beleidskaders (Webp. 93) ..............................................................................................................46 3.4.5 Producten (Webp. 94) ....................................................................................................................47 3.4.6 Partners programma (Webp. 95) ....................................................................................................47 3.4.7 Besturing programma (Webp. 96)...................................................................................................47 3.5 Onderwijs (Webp. 97)...........................................................................................................................48

3

3.5.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 98)...............................................................................48 3.5.2 Inzet middelen van programma (Webp. 103) ..................................................................................51 3.5.3 Bijstellingen (Webp. 109)................................................................................................................55 3.5.4 Beleidskaders (Webp. 113) ............................................................................................................56 3.5.5 Producten (Webp. 114) ..................................................................................................................56 3.5.6 Partners programma (Webp. 115) ..................................................................................................56 3.5.7 Besturing programma (Webp. 116).................................................................................................56 3.6 Cultuur, sport en recreatie (Webp. 117) ................................................................................................57 3.6.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 118).............................................................................57 3.6.2 Inzet middelen van programma (Webp. 123) ..................................................................................59 3.6.3 Bijstellingen (Webp. 129)................................................................................................................65 3.6.4 Beleidskaders (Webp. 133) ............................................................................................................67 3.6.5 Producten (Webp. 134) ..................................................................................................................67 3.6.6 Partners programma (Webp. 135) ..................................................................................................67 3.6.7 Besturing programma (Webp. 136).................................................................................................68 3.7 Volksgezondheid en zorg (Webp. 137) .................................................................................................69 3.7.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 138).............................................................................69 3.7.2 Inzet middelen van programma (Webp. 143) ..................................................................................72 3.7.3 Bijstellingen (Webp. 149)................................................................................................................77 3.7.4 Beleidskaders (Webp. 153) ............................................................................................................79 3.7.5 Producten (Webp. 154) ..................................................................................................................79 3.7.6 Partners programma (Webp. 155) ..................................................................................................79 3.7.7 Besturing programma (Webp. 156).................................................................................................79 3.8 Werk en inkomen (Webp. 157) .............................................................................................................80 3.8.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 158).............................................................................80 3.8.2 Inzet middelen van programma (Webp. 163) ..................................................................................84 3.8.3 Bijstellingen (Webp. 169)................................................................................................................86 3.8.4 Beleidskaders (Webp. 173) ............................................................................................................88 3.8.5 Producten (Webp. 174) ..................................................................................................................89 3.8.6 Partners programma (Webp. 175) ..................................................................................................89 3.8.7 Besturing programma (Webp. 176).................................................................................................89 3.9 Maatschappelijke Ondersteuning (Webp. 177)......................................................................................90 3.9.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 178).............................................................................90 3.9.2 Inzet middelen van programma (Webp. 183) ..................................................................................93 3.9.3 Bijstellingen (Webp. 189)................................................................................................................96 3.9.4 Beleidskaders (Webp. 193) ............................................................................................................98 3.9.5 Producten (Webp. 194) ..................................................................................................................98 3.9.6 Partners programma (Webp. 195) ..................................................................................................98 3.9.7 Besturing programma (Webp. 196).................................................................................................98 3.10 Beheer van de stad (Webp. 197..........................................................................................................99 3.10.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 198)...........................................................................99 3.10.2 Inzet middelen van programma (Webp. 203) ..............................................................................101 3.10.3 Bijstellingen (Webp. 209)............................................................................................................104 3.10.4 Beleidskaders (Webp. 213) ........................................................................................................106 3.10.5 Producten (Webp. 214) ..............................................................................................................106 3.10.6 Partners programma (Webp. 215) ..............................................................................................106 3.10.7 Besturing programma (Webp. 216).............................................................................................106 3.11 Stedelijke inrichting (Webp. 217).......................................................................................................107 3.11.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 218).........................................................................107 3.11.2 Inzet middelen van programma (Webp. 223) ..............................................................................108 3.11.3 Bijstellingen (Webp. 229)............................................................................................................112 3.11.4 Beleidskaders (Webp. 233) ........................................................................................................113 3.11.5 Producten (Webp. 234) ..............................................................................................................113

4

3.11.6 Partners programma (Webp. 235) ..............................................................................................113 3.11.7 Besturing programma (Webp. 236).............................................................................................114 3.12 Ruimtelijke ontwikkeling (Webp. 237)................................................................................................115 3.12.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 238).........................................................................115 3.12.1.3 Indicatoren (Webp. 241) ..........................................................................................................116 3.12.2 Inzet middelen van programma (Webp. 243) ..............................................................................118 3.12.3 Bijstellingen (Webp. 249)............................................................................................................123 3.12.4 Beleidskaders (Webp. 253) ........................................................................................................125 3.12.5 Producten (Webp. 254) ..............................................................................................................125 3.12.6 Partners programma (Webp. 255) ..............................................................................................125 3.12.7 Besturing programma (Webp. 256).............................................................................................125 3.13 Algemene middelen (Webp. 257)......................................................................................................126 3.13.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 258).........................................................................126 3.13.2 Inzet middelen van programma (Webp. 263) ..............................................................................128 3.13.3 Bijstellingen (Webp. 269)............................................................................................................131 3.13.4 Beleidskaders (Webp. 273) ........................................................................................................135 3.13.5 Producten (Webp. 274) ..............................................................................................................136 3.13.6 Partners programma (Webp. 275) ..............................................................................................136 3.13.7 Besturing programma (Webp. 276).............................................................................................136 3.14 Serviceorganisatie (Webp. 277)........................................................................................................137 3.14.1 Bestuurlijke opdracht (progamma) (Webp. 278)..........................................................................137 3.14.2 Inzet middelen van programma (Webp. 283) ..............................................................................138 3.14.3 Bijstellingen (Webp. 289)............................................................................................................140 3.14.4 Beleidskaders (Webp. 293) ........................................................................................................141 3.14.5 Producten (Webp. 294) ..............................................................................................................141 3.14.6 Partners programma (Webp. 295) ..............................................................................................142 3.14.7 Besturing programma (Webp. 296).............................................................................................142

5

1 Bestuurlijke hoofdlijnen 1.1 Bestuurlijke hoofdlijnen (Webp. 3) #Kendoe – Bouwen aan een sterkere stad De steden hebben de toekomst, steeds meer mensen trekken wereldwijd naar steden. Onder invloed van technologische innovaties is de industrie wereldwijd aan het veranderen. Uit deze zogenoemde derde industriële revolutie ontstaat een nieuwe economie, de zogenoemde Next Economy. De steden zijn steeds nadrukkelijker de motor van deze economie, zijn de smeltkroes van mensen en ideeën, en creëren zo de voorwaarden voor economische groei. Hoe zien wij Rotterdam in die toekomst? Hoe verdienen wij straks het geld in onze stad? Volop kansen voor Rotterdam Wij zien volop kansen voor Rotterdam in die nieuwe wereld en die nieuwe economie. Rotterdam als dé maakstad van Europa, onlosmakelijk verbonden met haar haven, het logistieke centrum van Europa. Stad en haven waar startups uitgroeien tot succesvolle innovatieve ondernemingen en ondernemingen kansen pakken om verder te groeien. Stad waar de nieuwste industrieën en de economie van hergebruik floreren en die Rotterdammers volop werk biedt. Rotterdammers, beroemd om hun arbeidsethos en ondernemersgeest. De stad die naam maakt met haar kennisinstellingen, waar de beste onderwijzers nieuwe generaties startklaar maken voor hun toekomst. Bekend om haar innovaties in maatschappelijk ondernemen. De stad met een onweerstaanbare lokroep aan de “best en de brightest”, aan het vakmanschap van morgen. Met een ruim aanbod van koopwoningen (stadswoningen) voor gezinnen met ambitie, met woningen en appartementen die zelfvoorzienend zijn in hun energiebehoefte. Een stad waar de rivieroevers en stadsparken uitnodigen tot sporten en andere vrijetijdsbesteding. Met een eigentijds en inspirerend cultureel aanbod. Een stad waar je de wereld ontmoet en verstaat, een stad waar jong en oud oog hebben voor elkaar. Met een bruisende, veilige en energieke binnenstad, en vitale groene wijken daar omheen. Een stad waar alles met elkaar in verbinding staat door een slimme en duurzame infrastructuur, fysiek en digitaal. Een stad met een sterke samenleving, een sterke economie, en een overheid die het mede mogelijk maakt. Onze uitgangspositie is goed: Rotterdam groeit, de economie groeit, het opleidingsniveau van de Rotterdammers stijgt en de stad barst van zelfvertrouwen en energie. Onze opgave is om Rotterdam, in een tijd en wereld die ons op veel terreinen tegelijk uitdaagt, de komende jaren sterker te maken voor wat de toekomst ons zal brengen en vragen. Zodat we zelf in Rotterdam de toekomst vormgeven. We moeten ons op tal van terreinen als stad en samenleving opnieuw blijven uitvinden. Dat gaat niet vanzelf, daar is Rotterdamse branie, durf en creativiteit voor nodig. Met het coalitieakkoord “Volle kracht vooruit” en ons collegeprogramma #Kendoe in de hand, is dat wat we doen. Samen met de stad bouwen we aan een sterk Rotterdam. Rotterdam is én én Rotterdam is én een sterke stad én een kwetsbare stad. Ruimtelijk economisch heeft Rotterdam de afgelopen twintig jaar, met mee én tegenwind, een ware metamorfose ondergaan. Zo’n twintig jaar geleden begon die metamorfose met de aanleg van de Erasmusbrug. Een lange lijst van ontwikkelingen en investeringen volgde en heeft Rotterdam sindsdien veel gebracht. Dit heeft Rotterdam een trotste stad met internationale allure gemaakt. Katendrecht, de Kop van Zuid, Centraal Station en omgeving, Nesselande, De Meent, Het Zuiderpark, de Tweede Maasvlakte, Park Zestienhoven, Dakparken, Wijnhaveneiland, de Markthal, de Beneluxlijn en de Erasmuslijn, de Witte de Withstraat, Boulevard Zuid, het Erasmus MC. Sociaal economisch heeft Rotterdam de afgelopen jaren ook een enorme inhaalslag gemaakt. Rotterdam is veiliger geworden en het gemiddeld opleidingsniveau van Rotterdammers is de afgelopen jaren gestegen.

6

Tegelijkertijd heeft de economische crisis Rotterdam en veel Rotterdammers hard geraakt. Ondanks de goede uitgangspositie die de afgelopen jaren is opgebouwd, betekent het voorzichtig aantrekken van de economie niet automatisch een groeiende werkgelegenheid in Rotterdam. Met alleen een sterke economie hebben we nog geen sterke stad. Een sterke samenleving vormt de basis voor alles. Daar hebben we nog een wereld te winnen. In delen van Rotterdam zijn de sociaal economische problemen hardnekkig, is de samenleving nog niet sterk genoeg. Verloedering is er of ligt nadrukkelijk op de loer. Wijken zijn niet in balans en teveel Rotterdammers leven er langs elkaar heen. Teveel Rotterdammers hebben geen werk, teveel kinderen gaan nog met een taalachterstand naar school, teveel jongeren verlaten onvoldoende geschoold hun opleiding en missen de boot op de zich snel ontwikkelende arbeidsmarkt. Teveel ouderen voelen zich eenzaam, en teveel woningen in Rotterdam voldoen niet aan de kwaliteitsnormen van nu. Beleid voor nu en straks De “next economy” stelt ons voor uitdagingen en biedt tal van kansen. De verhoudingen in de wereldeconomie verschuiven. Het na-ijlen van de crisis en de technologische ontwikkelingen en innovaties die elkaar in rap tempo opvolgen maken nieuwe vormen van economisch denken en handelen in de nabije toekomst essentieel. Om als stad en haven mee te kunnen in de next economy, om mee te kunnen op het Europese en wereldtoneel, is beleid voor nu én straks nodig. Beleid waarmee we vandaag de problemen van nu aanpakken. Beleid waarmee we de fundamenten onder het welzijn van de Rotterdammers en de stad zowel in termen van geld als termen van maatschappelijk draagvlak duurzaam maken. En beleid waarmee we vandaag, morgen en overmorgen stappen zetten, groot en klein, waarmee we bouwen aan de maakstad die we ook in die nieuwe wereld willen zijn. Rotterdam is samenwerken We maken dat beleid en voeren dat beleid dagelijks uit in de wetenschap dat de financiële middelen van de overheid afnemen en daarmee de armslag van de overheid kleiner wordt. De opgave was, is en blijft dus om de komende jaren met minder overheidsgeld en met minder regels meters te blijven maken. Meters maken in het aanpakken van de sociale (economische) problemen, meters maken in het in veilig en levendig en gezellig houden van de stad, en meters maken in het ontwikkelen van onze economische kracht en onze arbeidsmarkt. Dat kan dus alleen maar samen. Samen met het maatschappelijk middenveld, de kennisinstellingen, de Rotterdamse ondernemers en met de Rotterdammers. En dat begint bij luisteren naar de stad, met meer zeggenschap voor Rotterdammers, met het belonen van initiatieven uit de stad.

1.1.1 Collegebeleid (Webp. 4) In alles wat wij doen staan de zes ambities uit het coalitieakkoord centraal. Degelijke financiën zijn volgens ons daarbij vanzelfsprekend. Waarbij wij wel opmerken dat de bomen ook de komende jaren niet tot in de hemel groeien. We moeten de tering naar de nering zetten en dus scherpe keuzes maken om onze ambities te realiseren. Vandaar dat we in ons handelen en beleid constant de spiegel met de volgende zes vragen, die volgen uit de ambities uit het coalitieakkoord, voorhouden: 1. Krijgen Rotterdammers meer te zeggen en nemen ze meer verantwoordelijkheid? 2. Experimenteren en vernieuwen we en geven we elkaar daar ruimte voor? 3. Neemt de veiligheid in de Rotterdamse buurten toe en worden ze gezelliger en groener, met meer duurzaam vervoer en een schonere lucht? 4. Draagt het bij aan de verbinding tussen stad en haven, groeit onze economie én levert dat banen op? 5. Ontstaan er voldoende kansen voor Rotterdammers en worden die ook gepakt? 6. En kijken wij in onze omgeving meer naar elkaar om?

7

De kaders van dit college voor de begroting 2016 zijn: · Coalitieakkoord 2014 - 2018 · Collegeprogramma 2014 - 2018 · Kaderbrief 2015

1.1.1.1 Prioriteiten (Webp. 5) Democratische vernieuwing Rotterdammers moeten meer zeggenschap krijgen en mee kunnen beslissen over de toekomst van hun wijk en hun stad. Slimme en vernieuwende organisatie en klantgerichte dienstverlening De Rotterdammer is het uitgangspunt. Klanttevredenheid over de dienstverlening is leidend bij de verdere ontwikkeling van digitale, telefonische en fysieke dienstverlening van de gehele gemeente. De dienstverlening is snel en zeker, transparant, regelarm en mensgericht. Veilige wijken Sommige wijken zijn nog niet veilig genoeg en een aantal problemen is hardnekkig. Op die plekken en problemen legt het college de focus. De aanpak gaat verder dan het bestrijden van criminaliteit alleen. De aanpak start met het voorkómen ervan. Deze aanpak vraagt om een combinatie van sociale en fysieke investeringen, een goed beheer en onderhoud van de buitenruimte, slimme manieren om naleving te bevorderen en optimale vormen van toezicht en handhaving. Betrokkenheid en inzet van alle Rotterdammers voor veiligheid De betrokkenheid van ondernemers en bewoners bij de veiligheid in hun wijk en stad is groot. Zij geven aan welke problemen moeten worden aangepakt en helpen mee aan oplossingen. Samen met hen maakt het stadsbestuur afspraken over wat zij in hun eigen buurt kunnen doen, en welke inzet van de gemeente hen daarbij kan ondersteunen. Aanpak overvallen, straatroven en woninginbraken De stevige aanpak van overvallen, straatroven en woninginbraken zet het college door. Deze aanpak is zowel persoongericht als gebiedsgericht, zowel repressief als preventief. Slachtoffers van overvallen krijgen nazorg en deze aanpak krijgt meer aandacht. Veiligheid en handhaving Een leefbare stad is in de eerste plaats een veilige stad. Nog te veel Rotterdammers ervaren onvoldoende dat de stad of hun buurt veiliger geworden is. Werk aan de winkel dus om de veiligheid samen met de Rotterdammers te verbeteren. Stevig optreden als het nodig is, ruimte laten waar dat kan en experimenteren om naleefgedrag te bevorderen. Dierenwelzijn Met een nota dierenwelzijn wil het college onder andere de zorg voor dieren meer onder de aandacht van Rotterdammers brengen. Bereikbare en gezonde stad Het college neemt maatregelen om de leefomgeving te verbeteren: het verbeteren van de luchtkwaliteit en het vergroenen van de openbare ruimte hebben daarbij prioriteit. Een sterkere economie, meer mensen aan de slag Een gezonde economie en meer werkgelegenheid gaan hand in hand. Ondernemers maken de economie en die ondernemers hebben meer ruimte en zuurstof nodig. Daarom richt het college zich de komende jaren op het wegnemen van belemmeringen om te ondernemen en op het versterken van het organiserend, investerend en innoverend vermogen van ondernemers.

8

Een sterke haven met goede verbindingen met de stad De stad, de Rotterdammers en de haven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De opgave voor de komende jaren is haven en stad meer van elkaar te laten profiteren. Door meer werk voor Rotterdammers en een grotere regionale spin-off. Onderwijs Het Rotterdamse onderwijsbeleid is gericht op het verhogen van de onderwijsresultaten. Daarvoor is de kwaliteit van het onderwijs cruciaal. Cultuur Een bruisend en hoogwaardig kunsten cultuuraanbod met sterke iconen en voldoende aandacht voor creativiteit en vernieuwing zijn onontbeerlijk voor een sterke stad. Het college blijft investeren in talentontwikkeling, zowel als het gaat om de brede basis als om de beroepsuitoefening en de kunstbeoefening in de vrije tijd. Sport Sporten en bewegen dragen op vele manieren bij aan een vitaal Rotterdam. Het is leuk om te doen, stimuleert sociale verbanden, bevordert talentontwikkeling, draagt bij aan een betere gezondheid en stimuleert de economie. Ondernemerschap in cultuur- en sportsector Het college stimuleert ondernemerschap in de cultuur- en sportsector. Jeugd Natuurlijk blijft het college hard werken aan betere zorg voor de jeugd met het Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel. Zorg Het college blijft hard werken om Rotterdammers die het nodig hebben de juiste zorg en ondersteuning te bieden. De komende jaren staan in het teken van het verder doorontwikkelen van het stelsel van Zorg en Welzijn, met daarbij specifiek aandacht voor eenzaamheid, ouderenmishandeling en langer (zelfstandig) thuis wonen. Werk moet lonen Het college wil dat zo veel mogelijk Rotterdammers hun eigen inkomen verdienen en biedt alleen inkomensondersteuning als dat echt nodig is. Tegenprestatie Rotterdammers met een bijstandsuitkering en voor wie betaald werk nog geen reële optie is, laat het college niet aan de kant staan. Zij leveren naar vermogen een tegenprestatie. Daarmee leveren zij een bijdrage aan de stad en aan de ontwikkeling van hun zelfredzaamheid. Samen leven; benoemen en aanpakken Integratie is een belangrijke sleutel naar aantrekkelijke wijken en buurten waar het goed samenleven is. Dat gaat niet vanzelf. Het college wil een Rotterdamse samenleving waarin mensen elkaar verstaan en over etnische en religieuze grenzen heen respectvol met elkaar omgaan. Het college verwacht van iedereen dat hij of zij zich aanpast en voegt naar de spelregels van Nederland en Rotterdam. Buitenruimte De komende jaren wil het college de straten, de parken en groenstroken schoonhouden. Leefbare buurten zijn opgeruimde buurten. Duurzaamheid Door voor en met Rotterdammers te investeren in duurzaamheid werkt het college aan een gezonder Rotterdam voor iedereen. Schonere lucht, een lagere energierekening en meer banen, dat is het doel.

9

Sterke stad, aantrekkelijke wijken, bestrijden van leegstand Een aantrekkelijke woonomgeving en een gezonde economische structuur gaan hand in hand. Gezellige binnenstad De binnenstad is hét visitekaartje van de stad, de City Lounge van Rotterdam, de plek voor ontmoeting, verblijf, vermaak en wonen. Daarom maakt het college de komende vier jaar de binnenstad samen met de partners nog gezelliger en levendiger. Zodat mensen er langer willen verblijven, ook na het winkelen of werken, omdat het aangenaam en groen is, met activiteiten op straat en op het water.

1.1.1.2 Collegetargets (Webp. 6) Collegetarget

indicator · ·

Veiligheid omhoog ·

De Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel heeft in 2018 een gemiddelde score hoger dan 100. De wijken die in 2014 onder het gemiddelde veiligheidsniveau (100) scoorden laten in 2018 gemiddeld een verbetering zien. De 5 laagst scorende wijken op het wijkprofiel van 2014 (Hillesluis, Afrikaanderwijk, Tarwewijk, Bloemhof en Tussendijken) laten in 2018 een stijging van 5 punten op de veiligheidsindex binnen het wijkprofiel zien.

Rotterdamse buurten schoon

·

Het schoonniveau van 66 Rotterdamse CBS-buurten is in de periode 2014-2018 gemiddeld, per buurt, per jaar, een 4 (op schaal 1-5) of hoger.

Uitstroom naar werk

·

Deze collegeperiode stromen 12.000 Rotterdammers uit naar werk.

Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum

·

In een ring van wijken rondom het centrum stijgt het gemiddelde aandeel kansrijke gezinnen met 10%.

·

Het (laten) transformeren en/of onttrekken van tenminste 120.000 m2 bruto vloeroppervlak uit de voorraad kantoren in Rotterdam in de periode van 1 januari 2014 tot 1 november 2017.

·

Verlengen van de verblijfsduur van bezoekers aan de binnenstad met 10%.

· ·

Het fietsgebruik op telpunten rond de binnenstad stijgt met minimaal 10% stijgen De verplaatsingen van en naar de binnenstad met bus, tram en metro stijgt met minimaal 2%.

·

In Leren Loont! is in de bijlage een set van indicatoren over het Rotterdams onderwijs opgenomen, waarvan het streefcijfer nog niet is vastgesteld in afwachting van de ontwikkelingen kwaliteitsplannen van de scholen. Eind 2015 wordt op basis van de dan overeengekomen streefcijfers van de set van indicatoren een onderwijsindex opgesteld. Deze index fungeert als de indicator voor het Rotterdams onderwijsbeleid

·

Het aandeel eenzame ouderen in de wijken dat het slechtst scoort op eenzaamheid neemt met 5% af.

Transformatie van 120.000 m2 kantoren Langer verblijf van bezoekers in de binnenstad Meer duurzaam vervoer

Onderwijs

Minder eenzaamheid

10

1.2 Inzet middelen (Webp. 7) 1.2.1 Baten en lasten (Webp. 8) Kostensoort

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten

3.258.375

3.212.454

3.312.255

3.129.006

3.091.989

285.791

287.909

289.293

290.667

292.384

2.266.694

2.219.527

2.314.190

2.169.774

2.141.015

112.339

97.495

98.784

100.098

101.439

76.355

26.005

20.910

17.740

14.634

Opbrengsten derden

566.674

571.229

546.692

534.907

528.973

Overige baten

-49.478

10.289

42.386

15.819

13.543

Totaal lasten

3.485.255

3.370.333

3.392.900

3.144.050

3.089.019

850.036

818.183

801.523

769.478

761.120

Inhuur

59.061

26.450

25.763

25.000

25.000

Overige apparaatslasten

46.810

50.853

49.033

47.595

47.714

Personeel

744.165

740.880

726.727

696.884

688.406

Interne Lasten

-30.565

-18.530

-22.326

-22.231

-24.433

-0

0

0

0

0

0

0

-0

-0

0

-30.565

-18.530

-22.326

-22.231

-24.433

Programmalasten

2.665.784

2.570.680

2.613.703

2.396.802

2.352.332

Financieringslasten

61.949

74.062

78.788

81.854

79.555

Inkopen en uitbestede werkzaamheden

501.193

496.543

490.502

417.413

416.478

Kapitaallasten

116.700

117.750

116.362

116.046

113.640

Overige programmalasten

465.335

435.920

516.290

376.937

339.175

66.850

61.602

57.041

52.806

48.246

Sociale uitkeringen

839.820

835.239

845.303

847.294

848.742

Subsidies en inkomensoverdrachten

613.936

549.564

509.418

504.451

506.496

-226.880

-157.879

-80.645

-15.044

2.970

Onttrekking aan reserves

453.622

279.944

162.070

78.939

58.970

Toevoeging aan reserves

226.743

122.065

81.425

63.895

61.940

Saldo na reserveringen

-0

-0

-0

-0

-0

Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Dividenden Financieringsbaten

Apparaatslasten

Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen

Salarislasten WSW en WIW

Saldo voor reserveringen

Toelichting baten en lasten Sluitende begroting De begroting heeft, inclusief de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves, in 2016 een totale omvang van € 3,5 mrd. Conform BBV zijn gemeenten gehouden aan de plicht om jaarlijks een minimaal sluitende begroting neer te leggen. De begroting moet ook structureel in evenwicht zijn. Dit houdt in dat de structurele lasten en de daar tegenoverstaande structurele baten tenminste met elkaar in evenwicht zijn.

11

Baten De belangrijkste inkomstenbron is de algemene uitkering uit het Gemeentefonds die de gemeente van het Rijk ontvangt. Daarnaast ontvangt de gemeente Rotterdam ook rijksmiddelen in de vorm van specifieke uitkeringen, decentralisatieuitkeringen en taakmutaties. In totaal wordt er in 2016 circa € 2,2 mrd van rijk en mede-overheden ontvangen. De integratie-uitkering Sociaal Domein, bedoelt voor de uitvoering van de decentralisaties, is een van de grootste posten binnen de uitkering uit het Gemeentefonds. In de meicirculaire van het Rijk zijn consequenties van de diverse verdeelmodellen verwerkt. In 2016 ontvangt Rotterdam een bedrag van € 442 mln voor de uitvoering van deze taken. De opbrengsten van derden hebben in 2016 een omvang van € 571 mln. De grootste post hierin betreft de tarieven die de gemeente bij inwoners en bedrijven in rekening brengt. Voorbeelden zijn (grotendeels kostendekkende) tarieven voor de afgifte van een paspoort of een rijbewijs, opbrengsten uit parkeren, het ophalen van huisvuil of vervanging en onderhoud riolen. Daarnaast mag de gemeente op grond van de Gemeentewet van haar inwoners en bedrijven ook zelf belasting heffen. De belangrijkste gemeentelijke belasting is de onroerende zaakbelasting (OZB). Verder heft de gemeente ook andere belastingen als precario-, logies- en hondenbelasting. De belastinginkomsten bedragen in 2016 € 288 mln. De gemeente ontvangt ongeveer € 98 mln aan dividendopbrengsten van verbonden partijen en inkomsten uit financiering. Naast deze externe inkomstenbronnen wordt er in 2016 voor € 280 mln onttrokken aan de huidige reserves. Deze reserves zijn grotendeels direct verbonden aan een programma of project (bestemmingsreserves). Lasten Ongeveer € 818 mln van de lasten zijn apparaatslasten, waarvan het merendeel personeelskosten. De overige doorbelastingen zijn per saldo negatief als gevolg van het activeren hiervan op investeringsprojecten. De programmalasten bedragen € 2,6 mld. Daarnaast wordt er in 2016 € 122 mln toegevoegd aan bestemmingsreserves.

1.2.2 Financieel kader (Webp. 9) Bedragen voor kostenverdeling Financieel kader Beginstand (Omissie 2015) Bezuinigingen Intensiveringen Ramingsbijstellingen Reserves Taakmutaties Technische wijzigingen Totaal

2016

2017

2018

2019

0 27 333 - 9 905 - 17 428 0 0 0 0

0 39 856 - 21 905 - 17 951 0 0 0 0

0 44 012 - 21 105 - 22 907 0 0 0 0

0 59 932 - 21 040 - 38 892 0 0 0 0

Toelichting De beginstand van begroting 2016 is de laatst vastgestelde meerjarenraming bij Omissieregeling 2015. Om een omvangrijk pakket aan intensiveringen en ramingsbijstellingen te kunnen dekken, zijn er eveneens bezuinigingsmaatregelen getroffen. Deze bijstellingen leiden allen tot een mutatie op het totale concernsaldo. Dit geldt niet voor mutaties in de categorieën Reserves, Taakmutaties en Technische Wijzigingen aangezien deze op concernniveau altijd neutraal zijn, dat wil zeggen op nul sluiten. Als bijvoorbeeld een project leidt tot meer lasten en die lasten worden gedekt door een reserve, dan is die betreffende mutatie nul. Ditzelfde geldt voor de Taakmutaties. In de bestemmingsreserve Taakmutaties zijn rijksmiddelen opgenomen met specifieke bestedingsdoelen.

12

1.2.3 Weerstandsvermogen (Webp. 10) Weerstandsvermogen (x € 1 mln., ultimo)

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Algemene reserve

46

110

112

54

14

25

45

Financieringsreserve

76

69

67

69

66

64

62

Kredietrisicoreserve

22

54

56

56

56

56

56

144

233

235

179

136

145

163

Weerstandsvermogen totaal

Toelichting weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is gedefinieerd als het totaal van de algemene reserve, de financieringsreserve en de kredietrisicoreserve. In het Coalitieakkoord is afgesproken dat het weerstandsvermogen aan het einde van de collegeperiode minimaal € 160 mln bedraagt. Het weerstandsvermogen voldoet in 2019 aan de minimale norm van € 160 mln, maar in 2018 nog niet. Dit heeft onze volle aandacht en we zullen bij de begrotingsvoorbereiding van volgend jaar ervoor zorgen dat het weerstandsvermogen óók in 2018 weer op het gewenste niveau zit. De Septembercirculaire van het Rijk kan mogelijk nog leiden tot veranderingen hierin. Wij informeren de raad hier separaat over. Ultimo jaar Beschikbare weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Algemene reserve Financieringsreserve Kredietrisicoreserve Totaal beschikbare weerstandsvermogen Bestemmingsreserves overig Waarvan juridisch verplicht Stille reserves Stelpost onvoorzien Onbenutte belastingcapaciteit Totaal beschikbare weerstandscapaciteit Weerstandsratio, ultimo jaar Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit Ratio

2015 112.074 66.901 56.197 235.172 678.372 -376.574 50.000 3.600 0 590.570

2016 53.734 68.848 56.197 178.779 578.885 -344.819 50.000 3.600 0 466.445

2017 14.231 66.005 56.197 136.433 538.586 -323.157 50.000 3.600 0 405.462

2018 24.710 64.174 56.197 145.081 514.893 -309.171 50.000 3.600 0 404.403

2019 45.296 61.911 56.197 163.404 499.540 -292.950 50.000 3.600 0 423.594

2015

2016

2017

2018

2019

590.570 286.130 2,1

466.445 286.130 1,6

405.462 286.130 1,4

404.403 286.130 1,4

423.594 286.130 1,5

Toelichting weerstandscapaciteit De weerstandsratio betreft de beschikbare weerstandscapaciteit afgezet tegen de benodigde weerstandscapaciteit. De beschikbare weerstandscapaciteit wordt gevormd door álle reserves, tenzij er juridische verplichtingen zijn aangegaan, de stille reserves en eventuele onbenutte belastingcapaciteit (deze wordt op nul geraamd). De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald op basis van een inventarisatie van de risico’s die de gemeente loopt. Voor de berekening worden omvang en kans van de risico’s in een risicocumulatiemodel ingevoerd. In het Coalitieakkoord ‘Volle kracht vooruit’ is afgesproken dat de weerstandsratio aan het eind van de collegeperiode minimaal 1,4 bedraagt.

13

2 Raadsbehandeling (Webp. 11) Op 12 november zal de begroting 2016 ter vaststelling worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Aan de vaststelling zal een uitgebreid proces van technische sessies, behandeling in de vakcommissies en algemene beschouwingen voorafgaan. In het vervolg treft u het complete overzicht van het begrotingsproces, het raadsvoorstel tot vaststelling van de begroting 2016 en alle belastingverordeningen. Tot slot zal een overzicht beschikbaar komen van alle aangenomen moties en amendementen.

2.1 Begrotingsproces (Webp. 12) a. b. c.

d.

e. f.

g.

h.

i. j.

Datum donderdag 24 september vrijdag 25 september woensdag 30 september/donderdag 1 oktober/woensdag 7 oktober 30 september 9.30 – 11.00 uur 30 september 17.30 – 19.00 uur 30 september 19.30 - 21.00 uur 1 oktober 14.00 – 15.30 uur 1 oktober 19.30 – 21.00 uur 7 oktober 9.30 – 11.00 uur donderdag 8 oktober Donderdagavond 8 oktober dinsdag 13 oktober vanaf 16.00 uur doorlopend in de avond woensdag 14 oktober 14 en 15 oktober Week 18 t/m 25 oktober dinsdag 27 oktober 14.00 uur

dinsdag 27 oktober 16.00 - 22.00 uur woensdag 28 oktober 09.30 -16.30 uur woensdag 28 oktober 16.30 -23.30 uur donderdag 29 oktober 09.30 -16.30 uur dinsdag 3 november 14.00 uur dinsdag 3 november 16.30 - 23.30 uur woensdag 4 november 9.30 - 13.00 uur woensdag 4 november 14.00 -17.30 uur 5 november 2015

Omschrijving College stuurt begroting naar de raad Toelichting op digitale begroting voor raadsleden, fractiemedewerkers en griffiemedewerkers Toelichting per commissie + mondelinge ronde technische vragen WIPV (SH 313) ZOCS (SH 7) EHMD (SH7) VOF (SH 7) Gebieden (SH 7) BWB (SH 7) Algemene beschouwingen met indienen algemene moties (naar behoefte) Reguliere raad Inspreekmoment voor burgers/instellingen Deadline aanvullende schriftelijke vragen Reguliere commissievergaderingen met bespreking tweede bestuursrapportage Herfstreces Deadline indienen moties voor de begrotingscommissies Gebieden, WIPV, BWB en ZOCS Begrotingscommissie Gebieden, zaal 7 Begrotingscommissie WIPV, zaal 7 Begrotingscommissie BWB, zaal 7 Begrotingscommissie ZOCS, zaal 7 Deadline indienen moties voor de begrotingscommissies EHMD en VOF Begrotingscommissie EHMD, zaal 7 Begrotingscommissie VOF (Veiligheid en Organisatie), zaal 7 Begrotingscommissie VOF (Financiën), zaal 7 Reguliere raad voor o.a. bespreking tweede burap en agendapunten op voorraad

14

k.

vrijdag 6 november 2015

College reageert in één integrale brief op de ingediende moties en nog openstaande vragen/toezeggingen uit de begrotingscommissies. De griffie verspreidt een motieoverzicht inclusief collegereactie

l.

dinsdag 10 november

14.00 deadline voor aanleveren gewijzigde en aanverwante moties en amendementen

m.

donderdag 12 november

Vervolg raadsbehandeling; Debat naar aanleiding van alle voorbereiding. Het debat bestaat uit drie onderdelen: - een eerste termijn met bespreking aangepaste en aanverwante moties en amendementen - een afrondende termijn met beperkte mogelijkheid voor politieke moties - besluitvorming (avond)

2.2 Raadsvoorstel (Webp. 13) 2.3 Belastingverordeningen (Webp. 14) 2.4 Aangenomen moties (Webp. 15) Hier volgt een overzicht van de moties die tijdens de behandeling van de begroting 2016 worden aangenomen.

2.5 Aangenomen amendementen (Webp. 16) Hier volgt een overzicht van de amendementen die tijdens de behandeling van de begroting 2016 worden aangenomen.

15

3 Programma's (Webp. 2) 3.1 Bestuur en dienstverlening (Webp. 17) Een transparante, democratische overheid. Dat is wat Rotterdam voor zijn inwoners wil zijn. Daartoe functioneren de gemeenteraad en het college van B&W. Sinds maart 2014 vervullen ook de gebiedscommissies een rol in het bestuurlijke stelsel. De gemeentelijke Ombudsman is voor Rotterdammers aanspreekbaar als er klachten zijn over het functioneren van de gemeentelijke organisatie. De gemeente vervult drie soorten taken: het bieden van dienstverlening, beleid en handhaving van regels. Een goede dienstverlening staat hoog in het vaandel: deze is snel en zeker, transparant, regelarm en mensgericht. Naast een goede dienstverlening bevat het programma Bestuur en Dienstverlening de middelen en prioriteiten voor de dagelijkse ondersteuning van het college en de ondersteuning bij de uitvoering van het collegeprogramma.

3.1.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 18) Het doel van het programma Bestuur en Dienstverlening is het optimaal democratisch functioneren van de gemeente Rotterdam voor haar burgers. De kern is dat Rotterdam voor het te voeren beleid een gemeenteraad heeft die door middel van de begroting kaderstellend is en door middel van de jaarrekening controlerend. Verder bewerkstelligd de Ombudsman een optimaal democratisch functionerend Rotterdam. De Ombudsman behandelt klachten van burgers en onderzoekt het integer handelen van de gemeente. En er is de Rotterdamse Rekenkamer die rapporten publiceert om de effectiviteit en efficiëntie van de gemeente te verbeteren. Op het gebied van dienstverlening wil de gemeente Rotterdam makkelijk bereikbare, goed toegankelijke, vraaggerichte en betaalbare dienstverlening realiseren: snel en betrouwbaar, service met een glimlach. Tevens is het doel ervoor te zorgen dat het bestuur op een transparante manier en op basis van volledige informatie gedegen besluiten kan nemen. Het gaat hierbij om het in samenwerking met de clusters zorgdragen voor het besluitklaar maken van beleidsstukken op beleidsmatig, juridisch en financieel vlak. Het gaat tevens om het zorgdragen voor de concernbrede planning en control cyclus en om de advisering van de ambtelijke top en de ondersteuning van het democratische politieke proces.

3.1.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 19) Externe ontwikkelingen Digitaal 2017 van het ministerie van BZK Rotterdam werkt nauw samen met andere gemeenten, Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Vereniging Directeuren Publieksdiensten (VDP) om de dienstverlening volgens landelijke afspraken en standaarden door te ontwikkelen. De ambitie Digitaal 2017 van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is ook een ontwikkeling die richting geeft voor de Rotterdamse dienstverlening. Elektronische ondersteuning verkiezingsproces De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft opdracht gegeven om te onderzoeken in hoeverre het verkiezingsproces, al dan niet met elektronische middelen, beter ondersteund kan worden.

Interne ontwikkelingen De doorontwikkeling van de organisatie (‘Rotterdam in ontwikkeling’). Zie hiervoor onderdeel bedrijfsvoering.

3.1.1.2 Prioriteiten (Webp. 20) ·

Meerjarig Verbeter Plan Financieel kritieke processen: de gemeente heeft de afgelopen periode gewerkt aan het tijdig en voorspelbaar opleveren van de jaarrekening 2014 en het leggen van een fundament voor de jaarrekening 2015 en volgende jaren. Dit alles gebeurt vanuit het perspectief dat het jaarrekeningproces beter kan en ook beter moet. In het rapport van de Commissie tot Onderzoek van de Rekening (COR) over de gemeenterekening 2014 constateert de commissie dat sprake is van een trendbreuk. Waar de

16

afgelopen jaren zich vooral kenmerkten door moeizaam verlopen jaarrekeningprocessen, was 2014 zowel op gebied van tijdigheid als aard van de verklaring duidelijk beter. Significante verbeteringen die de COR noemt zijn de centrale regie, de verrichte werkzaamheden van interne controle en de verbeteringen in de analyse en onderbouwingen vanuit de organisatie. De noodzaak om de processen verder te verbeteren is nog steeds actueel. Het meerjarig verbeterplan geeft een nadere invulling aan dit verbeterproces.

·

Jaarrekeningproces: na het succesvolle jaarrekeningtraject 2014 zal dit proces voor de jaarrekening 2015 worden voortgezet vanaf augustus 2015, doorlopend in 2016.

·

Midtermreview: in 2016 vindt een tussentijdse evaluatie van het collegeprogramma plaats.

·

Ontwikkeling dienstverlening: implementatie stedelijk kader: Implementeren van het stedelijk kader dienstverlening zoals vastgesteld door de raad op 7 juli

·

Uitvoering dienstverlening: Uitvoering van de eerstelijns dienstverlening via alle beschikbare kanalen.

·

Burgerzaken en Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP): De kwaliteit van de gegevens in de BRP blijft een continue prioriteit.

·

Stadsarchief o Verbrenging van interne archieven en inrichting van de interne dienstverlening; o Verslag gemeentearchivaris 2015; o Visie op landelijke en regionale samenwerking; o Auteursrechten.

3.1.1.3 Indicatoren (Webp. 21) Indicatoren product dienstverlening (frontoffice) Indicator

Omgevings-/ prestatieindex

Streefcijfer

1 2 3 4 5

Wij komen afspraken na Actuele en begrijpelijke informatie Begrijpelijke uitleg op website van producten en diensten Op de website is duidelijk: Voor wat moet de Rotterdammer waar zijn We tonen wederzijds respect, benaderen elkaar gastvrij en met kennis van zaken Eenmalige uitvraag gegevens en zorgvuldig omgaan met privacy en gevoelige informatie Wij staan u telefonisch deskundig en vriendelijk te woord en bellen u indien relevant de volgende dag voor 17.00 uur terug Producten en diensten zijn via de google-zoekfunctie op Rotterdam.nl snel vindbaar U kunt binnen vijf werkdagen terecht voor een afspraak in een stadswinkel en de maximale wachttijd bedraagt 10 minuten Binnen vijf werkdagen ontvangt u een antwoord op uw vraag, idee of klacht. Complexe zaken worden binnen vier weken beantwoord. Wij reageren binnen twee uur op berichten via de sociale media op de accounts @rotterdam en @loket010

Ntb Ntb Ntb Ntb Ntb

6 7 8 9 10 11

Ntb Ntb Ntb Ntb Ntb Ntb

2015.

17

Toelichting indicatoren product dienstverlening In het stedelijk kader Dienstverlening is een set geactualiseerde algemene servicenormen opgenomen. Deze set is verwoord in bovenstaande indicatoren. Nog niet alle indicatoren zijn op dit moment meetbaar. Sommige indicatoren zullen alleen kwalitatief toetsbaar zijn, andere kunnen kwantitatief meetbaar gemaakt worden. Het college heeft opdracht gegeven dit uit te werken en vervolgens te monitoren om in 2016 verantwoording te kunnen afleggen over de kwaliteit van de Rotterdamse dienstverlening.

Indicatoren product burgerzaken Indicator


Streefcijfer

1 2 3

Zelf-audit reisdocumenten (PNIK) Zelfaudit rijbewijzen Zelfaudit basisregistratie personen

Goed Goed Goed

Toelichting indicatoren burgerzaken De zelf-audit houdt in dat gemeenten verplicht zijn om een controle uit te voeren op de toepassing van de beveiligingsmaatregelen en op de overige aspecten van het aanvraag- en uitgifteproces van de reisdocumenten. Ook de controle van de inrichting en beveiliging van de processen van de BRP behoort hierbij. De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens stelt onder andere vragenlijsten voor deze controles ter beschikking.

3.1.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 22) Nieuwe beleidsinitiatieven Ontwikkeling dienstverlening: implementatie stedelijk kader · fasegewijze implementatie van de servicecentra; · uitbreiding van het aanbod en gebruik van digitale dienstverlening; · aandacht voor minder digitaal vaardige Rotterdammers, laaggeletterden en ouderen; · evaluatie van en eventueel vervolg op de pilot ‘Bezorgen reisdocumenten en rijbewijzen’; · waar mogelijk en relevant delen van overheidsloketten. Uitvoering dienstverlening · concernbrede implementatie zaakgericht werken; · Stadswinkel Centrum ook open op donderdagmiddag.

Lopende beleidsinitiatieven Ontwikkeling dienstverlening: implementatie stedelijk kader · doorontwikkeling van dienstverleningskanalen naar eigentijdse dienstverlening (digitaal, telefonie en fysiek). Uitvoering dienstverlening · hospitality-aanpak: ontvangst door een host in grotere stadswinkels en trainingen Attente Ambtenaar; · verruiming van de openingstijden tot 18.00 in drie stadswinkels; · mogelijkheid bieden voor vrije inloop in alle stadswinkels tussen 10.00 en 15.00 voor producten met een korte afhandeltijd. Burgerzaken en BRP · In 2015 is de pilot ‘Bestuurlijke boete BRP’ gestart. In 2016 vindt de evaluatie plaats.

18

3.1.2 Inzet middelen van programma (Webp. 23) 3.1.2.1 Baten en lasten (Webp. 24) Meerjarige begroting 1 Bestuur en dienstverlening

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsereserve Werkplan Integriteit Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Bestemmingsreserve Communicatie gebieden Bestemmingsreserve Egalisatiereserve Raad Bestemmingsreserve Gebiedscommissies gebieden Bestemmingsreserve Verkiezingen Bestemmingsreserve Verkiezingen gebieden Masterplan Dienstverlening Reserve Frictiekosten BMR 14+ Griffie Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve Verkiezingen Saldo na reserveringen

16 616 648 14 233 1 735 147 867 75 602 586 8 104 66 912 32 885 35 105 - 2 220 39 380 15 418 1 749 9 552 12 661 - 131 251 3 708 1

14 539 160 14 379 0 147 763 75 158 1 199 6 955 67 004 30 783 32 785 - 2 002 41 822 23 263 1 550 8 222 8 787 - 133 224 5 313 62

14 402 160 14 242 0 140 818 72 917 908 6 193 65 816 32 642 34 691 - 2 049 35 259 17 131 1 433 7 716 8 979 - 126 416 873 0

14 402 160 14 242 0 138 288 71 038 792 4 947 65 299 31 117 33 164 - 2 047 36 133 18 403 1 334 7 419 8 977 - 123 886 1 905 0

14 402 160 14 092 150 131 804 67 759 675 4 944 62 140 28 264 30 310 - 2 046 35 781 18 111 1 275 7 419 8 976 - 117 402 1 926 0

14 402 160 14 092 150 131 903 67 679 675 4 944 62 060 28 193 30 239 - 2 046 36 031 18 954 682 7 419 8 976 - 117 501 1 926 0

114

1 500

0

0

0

0

116

0

0

0

0

0

0

1 331

0

0

0

0

209

47

33

0

21

21

3 178 79

1 905 0

0 0

1 905 0

1 905 0

1 905 0

0 11 1 390 1 390 - 128 933

453 15 1 905 1 905 - 129 816

840 0 1 905 1 905 - 127 448

0 0 1 905 1 905 - 123 886

0 0 1 905 1 905 - 117 381

0 0 1 905 1 905 - 117 480

Toelichting op de tabel Baten De baten betreffen inkomsten uit leges van het product Dienstverlening (frontoffice). Verder beperkte baten uit enkele detacheringen bij andere overheidsorganisaties en inkomsten die de Rekenkamer en de Ombudsman genereren door opdrachten te verrichten voor omliggende gemeenten en aan Rotterdam gelieerde externe partijen. Lasten De lasten bestaan voornamelijk uit personeelskosten voor de ondersteunende diensten van het College, voor personeel van de Rotterdamse rekenkamer, Ombudsman en de Griffie en kosten voor dienstverlening aan de burger (stadsarchief, expertise burgerzaken en KlantContactCenter). Naast personeelskosten bestaan de lasten uit kosten voor enkele concernbrede programma’s, de vergoedingen voor raadsfracties, de externe accountant, ondersteunende dienstverlening betreffende financiële, ICT en

19

personeelsgerelateerde zaken, huurkosten voor huisvesting van de Rekenkamer en de Ombudsman, inhuur van externe partijen door de Raad en uitgaven voor voorlichting en publicitaire zaken. Verder worden kosten gemaakt voor bijvoorbeeld telefonie (14010) en parkeren; door middel van interne doorbelasting wordt dit verrekend met andere programma’s. In dit programma zijn tevens lasten begroot voor bewonersinitiatieven, participatie en representatie in de gebieden. Dit zijn voor een groot deel uitkeringen aan en subsidies voor bewoners ten behoeve van het uitvoeren van bewonersinitiatieven. Een kleiner deel van het budget is bedoeld voor participatie en representatie. Tenslotte wordt een bijdrage geleverd aan de Metropoolregio en Rotterdamse initiatieven zoals Koningsdag. Reserves Om in de begroting structureel middelen vrij te maken voor verkiezingen wordt per jaar € 1,9 mln vrijgemaakt en toegevoegd aan de bestemmingsreserve Verkiezingen. Dit leidt tot een gelijkmatige belasting van de algemene middelen over de jaren heen. De bestemmingsreserve gebiedscommissie wordt voor een deel onttrokken om in alle jaren de budgetten per gebied op gelijke hoogte te krijgen. Toelichting meerjarig verloop De personeelslasten dalen de komende jaren geleidelijk, dit betreft de invulling van de organisatieontwikkelingen om te komen tot een kleiner en slagvaardiger gemeentelijk apparaat.

3.1.2.2 Investeringen (Webp. 25) Nieuwe investeringen 2016 Niet van toepassing

Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Bestuur en dienstverlening Burgerzaken Vervanging GBA

Gevoteerd krediet 1.700 1.700 1.700

Prognose t/m 2015 0 0 0

Prognose 2016 0 0 0

Prognose 2017 1.700 1.700 1.700

Prognose 2018 0 0 0

Prognose 2019 0 0 0

Nieuwe projecten 2016 Niet van toepassing

Lopende projecten IFR Niet van toepassing

3.1.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 26) Reserves Reserves Bestuur en Dienstverlening Raad Bestemmingsreserve Egalisatiereserve Raad Griffie, Rekenkamer en Ombudsman Reserve Frictiekosten BMR 14+ Griffie Egalisatiereserver Rekenkamer Egalisatiereserver Ombudsman Egalisatiereserver Ombudsman derdengelden Bestemmingsreserve Gemeent. klokkenluidersregeling

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 2.025 3.057 3.057 3.036 3.015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 705 705 705 705 705 276 276 276 276 276 236 236 236 236 236 123 123 123 123 123 20 20 20 20 20 50

50

50

50

50

20

Gebiedscommissies Bestemmingsreserve Gebiedscommissies gebieden Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming Bestemmingsereserve Werkplan Integriteit Dienstverlening (frontoffice) Masterplan Dienstverlening Burgerzaken Bestemmingsreserve Verkiezingen

380

347

347

326

305

380 100 100 840 840 0 0

347 100 100 0 0 1.905 1.905

347 100 100 0 0 1.905 1.905

326 100 100 0 0 1.905 1.905

305 100 100 0 0 1.905 1.905

Voorzieningen Voorziening Bestuur en dienstverlening Raad Voorziening commissiereizen College Voorziening pensioenen bestuurders Voorziening Pensioenen Gebieden Voorziening wachtgeldverplichtingen Voorziening B & W fonds

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 35.934 35.416 34.517 33.575 32.622 55 110 165 220 275 55 110 165 220 275 35.879 35.306 34.352 33.355 32.347 8.566 26.316 582 415

7.998 25.739 1.164 405

7.430 24.781 1.746 395

6.862 23.780 2.328 385

6.294 22.758 2.910 385

3.1.2.4 Subsidies (Webp. 27) Gesubsidieerde instelling

Begroting 2015

Begroting 2016

5.230.000

4.556.000

5.000.000 5.000.000 230.000 29.000 37.000 144.000 20.000

4.326.000 4.326.000 230.000 29.000 37.000 144.000 20.000

Bestuur en dienstverlening Gebiedscommissies Bewonersinitiatieven Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming Comitee Nationale Belangen Stichting herdenking 14 mei 1940 Stichting Lokaal Stichting Stadsmuziek

3.1.2.5 Risico's (Webp. 28) Kwantificeerbare risico's Niet van toepassing

3.1.3 Bijstellingen (Webp. 29) Bijstellingen Bestuur en dienstverlening

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

600

1.900

2.700

2.700

Bezuiniging bewonersinitiatieven

600

1.900

2.700

2.700

-200 -400 400

-600 -400 0

-600 -400 0

-600 -400 0

-200 -1.483

-200 -1.160

-200 -1.160

-200 -1.160

Intensiveringen Stedelijk kader dienstverlening Dekking bestemmingsreserve Informatiebeveiliging Ramingsbijstellingen

21

E-depot

-600

-600

-600

-600

600

600

600

600

Efficiency servicecentra

-810

-810

-810

-810

Wegvallen opbrengst verhuur archiefruimte

-350

-350

-350

-350

Budgetverhoging ombudsman

-323

0

0

0

Democratische vernieuwing

-440

0

0

0

440

0

0

0

-1.083

140

940

940

Dekking binnen programma e-depot

Dekking Bestemmingsreserve Masterplan Dienstverlening TOTAAL

3.1.3.1 Bezuinigingen (Webp. 30) Bezuinigingen

2016

2017

2018

2019

600

1.900

2.700

2.700

Bestuur en dienstverlening Bezuiniging bewonersinitiatieven

Toelichting bezuinigingen Bezuiniging bewonersinitiatieven (€ 600) Volgens een oplopende reeks (van € 600 in 2016 naar € 2,7 mln in 2019) wordt er de komende jaren bezuinigd op het gebiedsbudget voor bewonersinitiatieven, representatie en participatie.

3.1.3.2 Intensiveringen (Webp. 31) Intensiveringen

2016

2017

2018

2019

Stedelijk kader dienstverlening

-400

-400

-400

-400

Dekking bestemmingsreserve

400

0

0

0

-200

-200

-200

-200

Bestuur en dienstverlening

Informatiebeveiliging

Toelichting intensiveringen Stedelijk Kader Dienstverlening (€ 0, vanaf 2017 - € 400) Voor de uitvoering van het door de raad vastgestelde Stedelijk Kader Dienstverlening (projecten digitale dienstverlening) is in 2016 en verdere jaren € 400 in de begroting opgenomen. Dit bedrag wordt in 2016 gedekt door de bestemmingsreserve Masterplan Dienstverlening. Informatiebeveiliging (-€ 200) De ontwikkelingen op het gebied van informatie diefstal zijn de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. De beveiligingseisen binnen de wetgeving nemen hierdoor toe. De beveiliging van onze informatiesystemen moet op deze ontwikkelingen aangepast worden. De middelen worden ingezet op het implementeren van "continuous monitoring”, waarmee concernbreed beveiligingsrisico’s beter kunnen worden gemonitord en zo sneller kan worden ingegrepen bij dreigingen. Tevens wordt gewerkt aan het versterken van de beveiliging 'op de werkvloer’ (risicomanagement, bewustwording en sturing op naleving). Het streven is om per organisatieonderdeel een functionaris voor informatiebeveiliging en privacybescherming aan te stellen. Deze functionarissen zullen een rol spelen bij de implementatie van nieuwe EU en NL wetgeving voor gegevensbescherming.

22

3.1.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 32) Ramingsbijstellingen Bestuur en dienstverlening E-depot Dekking binnen programma e-depot Efficiency servicecentra Wegvallen opbrengst verhuur archiefruimte Budgetverhoging ombudsman Democratische vernieuwing Dekking Bestemmingsreserve Masterplan Dienstverlening

2016

2017

2018

2019

-600 600 -810 -350 -323 -440

-600 600 -810 -350 0 0

-600 600 -810 -350 0 0

-600 600 -810 -350 0 0

440

0

0

0

Toelichting ramingsbijstellingen E-depot (€ 0) Dit betreft het restant van een efficiencytaakstelling op de inzet voor DIV/DIM en de opslag van gemeentelijke archieven in het E-depot. Het dekken van de kosten voor de opslag van archieven vanuit de verschillende organisatieonderdelen is niet haalbaar gebleken. Voorgesteld wordt deze taakstelling te dekken vanuit beschikbaar personeelsbudget binnen de producten Dienstverlening (frontoffice), Burgerzaken en Belastingen. Efficiency servicecentra (- € 810) In de begroting 2016 is in het programma Bestuur en Dienstverlening een structurele verlaging van de lasten voor servicecentra verwerkt. Als onderdeel van het Stedelijk Kader Dienstverlening is besloten tot de reductie van het aantal fysieke loketten voor servicecentra, waarmee de huisvestingskosten omlaag worden gebracht. Deze verlaging is nu opgenomen bij Concernhuisvesting. Met de businesscase voor de huisvesting van de servicecentra wordt deze verlaging ingevuld. Wegvallen opbrengst verhuur archiefruimte (- € 350) In de begroting 2016 is een opbrengst verhuur archiefruimte aan derden geraamd van € 350. Het externe huurcontract is opgezegd. Vanwege concernvorming en het terugbrengen van het aantal gemeentelijke locaties is archiefruimte benodigd voor het concern. Deze baten worden overgeheveld naar Concernhuisvesting. De batenderving wordt opgenomen bij de uitwerking van de businesscase concernhuisvesting. Budgetverhoging ombudsman (- € 323) In verband met de toenemende werkzaamheden bij de ombudsman wordt voorgesteld voor 2016 € 323 extra middelen beschikbaar te stellen. Democratische Vernieuwing (€ 0) Voor de uitvoering van het programma democratische vernieuwing (Citylab010, Gebiedsreferenda, Burgerjury en Right to Challenge) zijn in 2016 kosten geraamd voor de ontwikkeling en beheer van de benodigde |(ICT) instrumenten, communicatie en organisatie van € 440. Dit bedrag wordt gedekt vanuit de bestemmingsreserve Masterplan Dienstverlening. Een bedrag van € 140 wordt daarbij verantwoord op het product Dienstverlening Frontoffice en het restant van € 300 op het product Burgerzaken.

3.1.4 Beleidskaders (Webp. 33) Beleidskaders Kadernota accountantscontrole Lijst van relevante regelgeving jaarrekenigcontrole Besluit Begroten en verantwoorden Goed geregeld voor de Rotterdammer! Directe invloed door Rotterdammers!

23

Beleidsmonitoren Niet van toepassing

3.1.5 Producten (Webp. 34) 3.1.6 Partners programma (Webp. 35) VNG Vereniging van Directeuren Publiekszaken Ministerie BZK Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken PriceWaterhouseCoopers Landelijke en regionale archiefinstellingen

3.1.7 Besturing programma (Webp. 36) Portefeuillehouder Wethouder Eerdmans - Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte Wethouder Visser - Financiën, Organisatie, Sport, Binnenstad en Haven

Raadscommissie Naar pagina raadscommissie

24

3.2 Openbare orde en veiligheid (Webp. 37) Samen met partners, bewoners en ondernemers werkt het college aan het minimaal handhaven van het huidige veiligheidsniveau en versterken daar waar het nodig is.

3.2.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 38) Het college en partners zetten in op onder meer de volgende thema’s: · de basisveiligheid moet op orde zijn, zowel in de openbare ruimte als in het openbaar vervoer; · bewoners en ondernemers voelen zich veiliger in hun eigen buurt; · inzet van wijkbeheerders en wijkhandhavers in om de wijkveiligheid te bevorderen; · kinderen moeten veilig kunnen opgroeien in de stad. Het college pakt jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit daarom hard aan; · harder optreden tegen woonoverlast; · controle en handhaving op de naleving van de regels voor drank en horeca, voor taxi’s en parkeren; · aanpak van asociaal en agressief verkeersgedrag; · Rotterdam moet een levendige stad blijven met ruimte voor horeca en evenementen. Deze moeten wel veilig zijn en niet overlastgevend; · Met haar partners beperken van de criminaliteit die de samenleving ondermijnt; · het aantal overvallen, woninginbraken en straatroven (high impact crimes) vermindert verder; · intensivering van de aanpak radicalisering, waarbij het voorkomen van maatschappelijke spanningen een wezenlijk onderdeel vormt; · Rotterdammers krijgen meer inzicht in de risico’s van de Rotterdamse industrie en aandacht voor brandveiligheid; · bijdrage aan de verbetering van luchtkwaliteit met de handhaving van de milieuzones.

3.2.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 39) Externe ontwikkelingen ·

·

herijking reorganisatie Nationale Politie. Eind augustus 2015 is de herijkingsnota van de realisatie van de nationale politie verschenen. Daarin stelt de minister van Veiligheid en Justitie onder meer dat de vorming van de nationale politie is vertraagd en ook dat er meer ruimte voor lokaal maatwerk nodig is; voor een goed functionerende strafrecht keten is de omvang van de werkvoorraad een belangrijke indicator. Gezien de taakstelling die vanuit het Rijk op het OM is opgelegd, wordt die omvang door de gemeente daarom nauwlettend gevolgd.

Interne ontwikkelingen In 2016 rapporteert het college aan de hand van het wijkprofiel aan de raad over de veiligheid in de stad: ligt het college op koers binnen de verschillende thema's? Verbetert de veiligheidsbeleving? Wat zijn de ontwikkelingen in de wijken van Rotterdam? Op welke nieuwe ontwikkelingen moet het college in spelen?

3.2.1.2 Prioriteiten (Webp. 40) · · ·

Het veiligheidsniveau van Rotterdam is in 2018 omhoog gegaan, de Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel heeft dan een gemiddelde score hoger dan 100; De wijken die in 2014 onder het gemiddelde veiligheidsniveau (100) scoren laten in 2018 gemiddeld een verbetering zien; De 5 laagst scorende wijken op het wijkprofiel van 2014 (Hillesluis, Afrikaanderwijk, Tarwewijk, Bloemhof en Tussendijken) laten in 2018 een stijging van 5 punten op de veiligheidsindex binnen het wijkprofiel zien.

25

Toelichting Het wijkprofiel geeft elke twee jaar de stand van zaken weer van de stad, haar gebieden en wijken op het gebied van de sociale, fysieke en veiligheidssituatie. Het wijkprofiel bestaat uit geregistreerde gegevens (van gemeente en partners, waaronder politie, brandweer en DCMR) en de gegevens uit enquêtes gehouden onder een representatieve steekproef van Rotterdammers. De Veiligheidsindex en de Sociale Index zijn in het wijkprofiel opgenomen. De uitkomsten van het wijkprofiel worden onder meer gebruikt om de realisatie te meten van het collegetarget dat de veiligheid in de stad omhoog gaat. Het eerste wijkprofiel verscheen in 2014. Begin 2016 zal het volgende wijkprofiel verschijnen.

3.2.1.3 Indicatoren (Webp. 41) Indicator Het veiligheidsniveau van Rotterdam is in 2018 omhoog gegaan; de Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel heeft dan een gemiddelde score hoger dan 100. De wijken die in 2014 onder het gemiddelde veiligheidsniveau (100) scoren laten in 2018 gemiddeld een verbetering zien. • De 5 laagst scorende wijken op het wijkprofiel van 2014 (Hillesluis, Afrikaanderwijk, Tarwewijk, Bloemhof en Tussendijken) laten in 2018 een stijging van 5 punten op de veiligheidsindex binnen het wijkprofiel zien. Woonoverlast: Aantal meldingen afgehandeld Reactie Casussen opgepakt door coördinatoren Zaken buurtbemiddeling Veiligheid Openbaar Vervoer: Landelijke Klantenbarometer Veilig ondernemen aantal gebieden die volgens de Monitor Veilig Ondernemen lager scoren dan 60% veiligheidsbeleving in en om winkels en bedrijven

Omgevings-/ prestatieindex Zie wijkprofiel

Streefcijfer

Huidige stand

Gemiddelde score > dan 100 in 2018

100

Zie wijkprofiel

Zie wijkprofiel

Datum meting stand 2014

2014

> 5 punten

2014

Rapportage volgt september

50% binnen 3 maanden 3 werkdagen 1500-2000 1000 7,5

7,5

0

18

Maart 2016

Toelichting indicatoren Wijkveiligheid Het wijkprofiel geeft elke twee jaar de stand van zaken weer van de stad, haar gebieden en wijken op het gebied van de sociale, fysieke en veiligheidssituatie. Het wijkprofiel bestaat uit geregistreerde gegevens (van gemeente en

26

partners, waaronder politie, brandweer en DCMR) en de gegevens uit enquêtes gehouden onder een representatieve steekproef van Rotterdammers. De Veiligheidsindex en de Sociale Index zijn in het wijkprofiel opgenomen. De uitkomsten van het wijkprofiel gebruikt het college om de realisatie te meten van de collegetarget. Het eerste wijkprofiel verscheen in 2014. Begin 2016 zal het volgende wijkprofiel verschijnen. Woonoverlast · Verhoging van de meldingsbereidheid en het mogelijk maken van anoniem melden. · Het binnen 3 werkdagen oppakken van alle meldingen; · Meer toezicht achter de voordeur, door vanaf 2016 25 extra interventieambtenaren in te zetten voor de gebiedsgerichte interventieteams; · Het in 2015 beschikbaar stellen van buurtbemiddeling en mediation voor alle Rotterdammers in de hele stad, waarbij jaarlijks ongeveer 1.000 gevallen van woonoverlast kunnen worden doorverwezen. 75% van de doorverwezen casussen worden binnen 3 maanden opgelost. Sociale veiligheid openbaar vervoer Elk jaar komt er een landelijke klantenbarometer uit (vanuit het CROW) die laat zien hoe de reiziger het openbaar vervoer beoordeelt. Een van de onderdelen van de beoordeling is of reizigers zich veilig voelen in het openbaar vervoer. Het cijfer dat ze afgelopen jaar hebben gegeven aan de veiligheid in de metro is een 7,5. Een doel is dat dit cijfer komend jaar gelijk blijft of stijgt. Verkeersveiligheid Het merendeel van de Rotterdammers voelt zich veilig in het verkeer. In de Omnibusenquête zegt 70% van de Rotterdammers dat men tevreden is over de veiligheid in de straat. Het doel is dat in 2018 het aantal tevreden Rotterdammers nog eens met 10% is gestegen. Veilig ondernemen Het college streeft ernaar dat er in 2018 geen zogenoemde ‘rode gebieden’ meer zijn. Dit zijn gebieden die volgens de Monitor Veilig Ondernemen lager scoren dan 60% veiligheidsbeleving in en om winkels en bedrijven. Op dit moment scoren 18 gebieden lager dan 60%. De focus komt dus vooral te liggen op deze gebieden. In 2007 waren er 32 gebieden in de omgeving van de onderneming en 20 in de onderneming zelf die lager scoorden fan 60%.

3.2.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 42) Nieuwe beleidsinitiatieven In het najaar 2015 zendt het college het wijkveiligheidsprogramma 2015-2018 naar de raad. Met ingang van 1 januari 2016 neemt het aantal interventieambtenaren toe naar in totaal 25 fte. Zij vormen samen met bouwinspecteurs en een woonoverlastcoördinator een team per gebied. De interventieteams werken samen met andere partners zoals wooncorporaties en de politie.

Lopende beleidsinitiatieven Het nieuwe programma Jeugdoverlast en Jeugdcriminaliteit 2015-2018 'Stok achter de deur' is de aanpak van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit tot 23 jaar. De komende jaren moet het overlastgevende en criminele gedrag van 200 jongeren stoppen en de rust in 10 jeugdhotspots terugkeren. Daarom is het aantal jeugdhandhavers verdubbeld en worden Halt-straffen onder begeleiding van jongerenwerkers zoveel mogelijk in de buurt zelf uitgevoerd. Rotterdam gaat jonge testaankopers inzetten om te controleren of cafés, supermarkten en sportkantines geen alcohol verkopen aan minderjarigen. Jongeren tot 16 jaar komen al minder makkelijk aan alcohol blijkt uit onderzoek, maar zeker in sportkantines en cafés is het voor jongeren tot 18 jaar nog heel eenvoudig om aan een drankje te komen. Rotterdam gaat de komende jaren veel vaker handhaven bij verkooppunten op het naleven van de leeftijdsgrens.

27

Om de veiligheid in het openbaar vervoer in de avonduren in de metro te verhogen, geeft de gemeente subsidie hiervoor aan de RET. Van deze subsidie worden toezichthouders, de ov-surveillanten, ingezet. In de collegeperiode 2014-2018 neemt het aantal ov-surveillanten op de metro toe. Een op de vijf Rotterdammers heeft last van agressief verkeersgedrag in de buurt en 38% zegt dat er vaak te hard gereden wordt (Wijkprofiel, 2014. Samen met politie en het Openbaar Ministerie gaat het college agressief en asociaal weggedrag aanpakken. Zware en/of georganiseerde criminaliteit heeft een ondermijnend effect op de samenleving. De gemeente werkt in de aanpak van ondermijnende criminaliteit samen met de RIEC-partners zoals het Openbaar Ministerie, de politie en de Rijksbelastingdienst. De aanpak richt zich onder andere op: kwetsbare geografische gebieden, zoals Rotterdam Zuid, verbreding van de drugsaanpak, mensenhandel, witwassen en vastgoed. De inzet is zowel beleidsmatig als projectmatig. Rotterdam geeft ook de komende jaren prioriteit aan het verder terugdringen van ernstige misdrijven zoals overvallen en woninginbraken. (High Impact Crimes). De gemeente en politie zet zogenaamde ‘lokwoningen’ in, voert het project ‘Schoon Schip’ uit om recidive verder terug te brengen en verscherpt de aanpak van jeugdige plegers. Met de aanpak radicalisering investeert de gemeente enerzijds in vroegtijdige signalering en preventie, samen met de Rotterdammers. Er is een netwerk van professionals bij de politie, scholen, maatschappelijke en religieuze organisaties die signalen snel oppikken en doorgeven. Anderzijds investeert Rotterdam in de wij-samenleving, zodat Rotterdammers meer begrip krijgen voor elkaar en weerbaarder worden tegen negatieve invloeden van buitenaf.

3.2.2 Inzet middelen van programma (Webp. 43) 3.2.2.1 Baten en lasten (Webp. 44) Meerjarige begroting 2 Openbare orde en veiligheid

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Salarislasten WSW en WIW Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Frictiekosten Veilig Bestemmingsreserve Wijkveiligheid gebieden Saldo na reserveringen

18 347 2 230 16 117 141.085 62 474 3 069 2 066 57 339 8 722 22 907 - 14 185 69 889 - 6 9 640 1 347 872 0 58 036 - 122 738 0 0 0

17 292 3 999 13 293 145 883 67 608 3 403 2 339 61 866 4 515 18 743 - 14 228 73 760 0 12 884 598 1 193 373 58 712 - 128 591 2 387 2 000 387

19 442 3 975 15 467 151 336 68 045 2 887 3 138 62 020 5 778 20 456 - 14 678 77 513 0 13 457 1 221 3 429 373 59 033 - 131 894 55 0 55

15 861 395 15 466 149 090 66 838 2 682 3 138 61 018 4 866 19 308 - 14 442 77 386 0 13 856 898 2 367 373 59 892 - 133 229 0 0 0

15 943 395 15 548 144 370 64 343 2 273 3 138 58 932 3 548 17 990 - 14 442 76 479 0 12 227 672 2 823 373 60 384 - 128 427 0 0 0

15 943 395 15 548 143 866 64 343 2 273 3 138 58 932 3 613 18 055 - 14 442 75 910 0 11 789 527 2 837 373 60 384 - 127 923 0 0 0

- 122 738

- 126 204

- 131 839

- 133 229

- 128 427

- 127 923

28

Toelichting op de tabel Baten De baten vanuit het Rijk en mede-overheden betreft de vergoeding van het Havenbedrijf Rotterdam voor brug- en sluiswachters (tot en met 2016). De andere baten bestaan uit opbrengsten huisvuilboetes en legesopbrengsten uit het verlenen van horeca- en evenementenvergunningenbeleid. Lasten De lasten bestaan uit bijdragen van de gemeente Rotterdam aan de Veiligheidsregio en Gezamenlijke Brandweer en de subsidie van de gemeente aan de RET om toezicht en veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren. Verder bestaan de lasten uit loonkosten stadswachten, handhaving en beheer, naleving wetgeving, bestrijding woonoverlast, toezicht Maastunnel, gemeentelijk camaratoezicht, brug- en sluiswachters. Daarnaast bestaan de lasten uit werkzaamheden voor het programma Veilig Ondernemen, stadsmariniers, terugdringen high impact crimes, evenementen- en horecavergunningen en aanpak jeugdoverlast. Reserves Begroot wordt een onttrekking van € 55 aan de bestemmingsreserve wijkveiligheid gebieden. Toelichting meerjarig verloop De begroting heeft een vrij constant verloop.


Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Openbare orde en veiligheid Veiligheid Optimaliseren dienstverlening en ketensamenwerking HET PGA Veiligheidshuis Handhaving wet- en regelgeving Scantechnologie

Gevoteerd Prognose PrognosePrognose Prognose Prognose krediet t/m 2015 2016 2017 2018 2019 2.390 2.390 0 0 0 0 580 580 0 0 0 0 445

445

0

0

0

0

135 1.810 1.810

135 1.810 1.810

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0



3.2.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 46) Reserves Reserves Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 Openbare orde en Veiligheid 709 654 654 654 654 Veilig 709 654 654 654 654 Bestemmingsreserve Wijkveiligheid gebieden 709 654 654 654 654 Bestemmingsreserve Frictiekosten Veilig 0 0 0 0 0

29

Voorzieningen Niet van toepassing


Begroting 2015 Begroting 2016

Openbare orde en veiligheid Veilig BeVer Hogeschool Rotterdam Namio Ocan R.E.T. Radar SDW Stichting De Hoedje van papier Stichting Meion Stimulering Woningcorporaties Fancoach project Feyenoord Stichting Platform Criminaliteitsbeheersing Rotterdam-Rijnmond Citylab 010 Stichting School Got Talent Stichting Centrum Ondernemers Rotterdam Rijnmond

3.564.000 3.564.000 14.000 35.000 21.000 34.000 2.500.000 250.000 570.000 40.000 100.000 -

4.294.790 4.294.790 14.000 0 0 0 2.500.000 250.000 0 0 267.330 450.000 50.000 217.000 300.000 196.460 50.000

3.2.2.5 Risico's (Webp. 48) Niet van toepassing

3.2.3 Bijstellingen (Webp. 49) Bijstellingen Openbare orde en veiligheid

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

850

850

850

850

Stadsmariniers

850

850

850

850

Veilig Ondernemen

150

150

150

150

Afschaffen procesverbaal

-1.000 -1.000

-1.000 -1.000

-1.000 -1.000

-1.000 -1.000

Handhaving horecabeleid

0

0

0

0

HIT-aanpak TOTAAL

0

0

0

0

-150

-150

-150

-150

Intensiveringen Niet van toepassing Ramingsbijstellingen


2016

2017

2018

2019

Stadsmariniers

850

850

850

850

Veilig Ondernemen

150

150

150

150

Openbare orde en veiligheid

30

Toelichting bezuinigingen Stadsmariniers (€ 850) en Veilig ondernemen (€ 150) Om de ramingsbijstellingen en intensiveringen meerjarig te kunnen dekken, stellen we enkele bezuinigingsmaatregelen voor. In de kaderbrief is aangegeven dat hiervan € 14 mln nog nader uitgewerkt wordt in de begroting 2016. Voor het programma Openbare Orde en Veiligheid wordt hiervoor € 1 mln aan structurele bezuinigen (Stadsmariniers € 850 en Veilig Ondernemen € 150) voorgesteld.

3.2.3.2 Intensiveringen (Webp. 51) Niet van toepassing

3.2.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 52) Ramingsbijstellingen Openbare orde en veiligheid Afschaffen procesverbaal Handhaving horecabeleid HIT-aanpak

2016

2017

2018

2019

-1.000 0 0

-1.000 0 0

-1.000 0 0

-1.000 0 0

Toelichting ramingsbijstellingen Afschaffen procesverbaal (- € 1 mln.) Vanaf 1 januari 2015 krijgen gemeenten geen vergoeding (€ 1 mln) meer van het Ministerie van Veiligheid en Justitie voor het uitschrijven van boetes voor verkeerd parkeren en voor overtredingen van alledaagse ergernissen. Voorgesteld wordt dit uit de algemene middelen te compenseren. Handhaving horecabeleid (€ 0) Vanuit het product veilig is tot en met 2015 aan het product handhaving voor de handhaving van het horeca beleid (waaronder de leeftijdscontrole) € 350 ter beschikking gesteld. Het uitgangspunt was dat daarna de dekking vanuit het product handhaving wet en regelgeving zou kunnen plaatsvinden. Dit was niet het geval. Voorgesteld wordt de dekking vanuit het product veilig voort te zetten. HIT-aanpak (€ 0) Een van de doelgroepen van het Veiligheidshuis is de HIC/HIT, High Impact Crimes/ High Impact Targets. Om de HIT-aanpak voor het volwassenendomein snel te regelen is vorig jaar 3 fte extra aan de slag gegaan in het team Justitiabelen, gepositioneerd in het Veiligheidshuis met een liaisonfunctie naar de wijkteams. Om de opgave rondom de huisbezoeken High Impact Targets in samenwerking met andere gemeentelijke teams structureel goed op te pakken wordt deze taak nu vanuit het product Veilig gefinancierd.

3.2.4 Beleidskaders (Webp. 53) Beleidskaders #Veilig010

http://www.rotterdam.nl/veilig010rd

Visie stadswachten vertrouwd op straat

Beleidsmonitoren Wijkprofiel

http://www.wijkprofiel.rotterdam.nl/

31

3.2.5 Producten (Webp. 54) 3.2.6 Partners programma (Webp. 55) Niet van toepassing

3.2.7 Besturing programma (Webp. 56) De burgemeester is belast met de handhaving van de openbare orde en veiligheid. De burgemeester heeft specifieke bevoegdheden onder meer ten aanzien van cameratoezicht, preventief fouilleren, sluiting van drugspanden, in het kader van de Wet openbare manifestaties, de Wet Bibob en de Politiewet, de APV en de Wet veiligheidsregio’s. Wethouder Eerdmans (Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte) richt zich op het nieuwe wijkveiligheidsplan, de aanpak woonoverlast, het programma Jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit 2015-2018, sociale veiligheid in het openbaar vervoer en het tegengaan van asociaal en agressief verkeersgedrag.

Portefeuillehouder Burgemeester Aboutaleb Wethouder Eerdmans - Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte


32

3.3 Verkeer en Vervoer (Webp. 57) Het programma Verkeer en vervoer vraagt om een samenhangend beleid op bereikbaarheid enerzijds en de kwaliteit van de leefomgeving, duurzaamheid, gezondheid en verkeersveiligheid anderzijds. Dat realiseert de gemeente met een aanpak op alle facetten van mobiliteit. Het perspectief daarbij is zowel gemeentelijk als regionaal. Steeds meer Rotterdammers pakken vaker de fiets, een positieve ontwikkeling waar de gemeente nog zwaarder op gaat inzetten. Verder stimuleert de gemeente het gebruik van andere manieren van schoon vervoer, zoals het openbaar vervoer en de elektrische auto.

3.3.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 58) De gemeente Rotterdam werkt aan een bereikbare en gezonde stad. Dit betekent dat Rotterdam de groei in vervoersbewegingen duurzaam wil realiseren.

3.3.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 59) Externe ontwikkelingen Het aantal inwoners in de stad blijft de komende jaren groeien. Het aantal mensen dat wel een auto wil gebruiken maar er geen hoeft te bezitten neemt toe, elektrisch rijden neemt toe, het fietsverkeer stijgt en de luchtkwaliteit in de stad moet snel verbeteren.

Interne ontwikkelingen In 2015 is de Rotterdamse Mobiliteitsagenda 2015-2018 (RMA) vastgesteld. Dit document zet de koers uit hoe de gemeente in de toekomst omgaat met mobiliteit in de stad en regio. Het zijn dit soort ontwikkelingen die vragen om een nieuwe integrale aanpak van mobiliteit. In de RMA is de ambitie daarvoor geformuleerd, met als uitgangspunt dat mobiliteit geen doel is maar een voorwaarde voor een economisch sterke en veerkrachtige, gezonde stad.

3.3.1.2 Prioriteiten (Webp. 60) De prioriteiten zijn gerangschikt onder de producten: · Stedelijke bereikbaarheid · Duurzame mobiliteit · Parkeren

3.3.1.3 Indicatoren (Webp. 61) Collegetarget: Het college wil meer gebruik van duurzame vervoerwijzen bij bezoek aan de binnenstad, gemeten over de periode van 1 oktober 2014 tot 1 oktober 2017. Dit is te realiseren door: · het fietsgebruik op telpunten rond de binnenstad met minimaal 10% te laten stijgen · verplaatsingen van en naar de binnenstad met de bus, tram en metro met minimaal 2% te laten stijgen.

3.3.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 62) Niet van toepassing

33

3.3.2 Inzet middelen van programma (Webp. 63) 3.3.2.1 Baten en lasten (Webp. 64) Meerjarige begroting 3 Verkeer en Vervoer

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Salarislasten WSW en WIW Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve ISV-3 Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) Bestemmingsreserve Parkeren gebieden Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011 C2000-systeem Intensivering Buitenruimte (449) nvt Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) Saldo na reserveringen

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

95 487 29 524 99 66 026 - 162 116 271 12 866 152 616 12 098 48 107 18 773 5 665 23 669 55 298 12 541 14 990 27 200 0 567 - 20 784 17 323 19

120 113 49 214 0 70 899 0 143 271 16 493 369 3 820 12 304 48 233 19 259 4 676 24 298 78 545 12 781 16 008 51 059 103 - 1 406 - 23 158 19 969 0

103 341 35 861 0 67 480 0 126 735 15 736 192 2 660 12 884 42 699 18 148 6 152 18 399 68 300 12 206 16 149 39 666 103 176 - 23 394 17 316 0

245 726 177 246 0 68 480 0 270 997 15 819 192 2 806 12 821 43 467 18 508 5 873 19 086 211 711 39 048 15 871 155 624 103 1 065 - 25 271 19 132 0

113 968 45 488 0 68 480 0 136 010 15 767 192 2 868 12 707 41 368 17 518 5 593 18 257 78 875 15 219 14 862 47 626 103 1 065 - 22 042 16 315 0

79 988 11 508 0 68 480 0 99 498 15 767 192 2 868 12 707 40 285 17 671 5 607 17 007 43 446 8 121 13 714 20 443 103 1 065 - 19 510 15 270 0

0

174

0

0

0

0

0

0

0

250

0

0

662

1 774

271

1 039

1 084

39

280 16 220

0 17 250

626 16 289

0 17 713

0 15 101

0 15 101

30 100

110 100

30 100

30 100

30 100

30 100

0 12 0 12 807 12 807

177 384 0 13 484 13 484

0 0 0 13 307 13 307

0 0 0 12 560 12 560

0 0 0 12 560 12 560

0 0 0 12 560 12 560

- 16 268

- 16 673

- 19 385

- 18 699

- 18 287

- 16 800

Toelichting op de tabel Baten De baten hebben betrekking op bijdragen rijk en mede-overheden en opbrengsten derden. Deze baten bestaan voornamelijk uit de inkomsten vanuit parkeren, en bijdrages vanuit externen i.v.m. parkeergeleidingssysteem. Daarnaast zijn structurele en incidentele inkomsten vanuit de Metropoolregio Rotterdam Den Haag voor beleidsinhoudelijke vraagstukken en activiteiten in het kader van Dynamisch verkeersmanagement, de inzet voor A13/16 en de uitvoering van het railinfrastructuur project Hoekselijn.

34

Lasten De apparaatslasten hebben betrekking op uitgaven voor eigen personeel en inhuur. De interne lasten bestaan uit doorbelastingen van overhead en overige kosten vanuit andere producten. De programmalasten bestaan voornamelijk uit uitgaven ten behoeve van straatparkeren en de exploitatie en beheer van parkeergarages. Daarnaast zijn er programmalasten die voortvloeien uit de uitvoering van diverse activiteiten zoals het opstellen van een Stedelijk Verkeersplan, vervangen, beheer en onderhoud van verkeersinstallaties, de exploitatie van het verkeersgeleidingssysteem en het continueren van het gratis openbaar vervoer voor 65plussers. Tevens zijn er lasten voor projecten in het kader van beter benutten van het bestaand netwerk, projecten ter verbetering van de verkeersveiligheid en de fietspaden. De kapitaallasten betreffen afschrijvingskosten en rente van de in het verleden gedane investeringen Reserves De toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves bestaan voornamelijk uit mutaties in relatie tot de bestemmingsreserve Parkeerfonds. Het verloop van deze reserve wordt bepaald door enerzijds de afdracht uit de opbrengsten parkeren en anderzijds de dekking van het tekort op de exploitatie van de garages uit het Bouw & Investeringsprogramma Stallen & Parkeren. Voor de periode 2016-2019 wordt jaarlijks een onttrekking ad € 100 begroot aan de bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011. Deze onttrekking is ten behoeve van verkeersveiligheid en verkeerseducatie. De onttrekking aan de bestemmingsreserve Parkeren Gebieden wordt gebruikt voor de financiering van de exploitatie van P+R Hoogvliet. De onttrekking aan het Investeringsfonds Rotterdam en de bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg is bedoeld voor de cofinanciering van de Blankenburgverbinding en de activiteiten aan de buitenruimte Eindstation Hoekselijn. In het jaar 2016 zal een onttrekking plaatsvinden aan de bestemmingsreserve ISV3 voor aanpassingen aan de buitenruimte als gevolg van de aanleg van de Hoekselijn. Toelichting meerjarig verloop De baten en lasten laten in het jaar 2016 een daling zien ten opzichte van de 2015. Dit wordt o.a. veroorzaakt door mutaties in het onderhoudsbudget verkeerslichten. In het jaar 2017 is er sprake van een stijging in de baten en lasten die wordt veroorzaakt door het project Hoekselijn. Vanaf 2018 is er sprake van een daling doordat het project Hoekselijn dan naar huidige inzichten opgeleverd zal zijn. De programmalasten en baten die in 2018 en 2019 geraamd zijn, betreffen nakomende kosten en ontvangsten in verband met de financiële afwikkeling van het project Hoekselijn.


Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Verkeer en vervoer Stedelijke bereikbaarheid DVM dynamisch verkeersmanagement H6-weg Hoek van Holland fase 1 H6-weg Hoek van Holland fase 2 Kostenstijging project 3-in-1 Hoek van Holland OVM / Verkeersregiekamer P+R bewegwijzering Slimme ingrepen in het wegennet 2007 UVV Autobereikbaarheid

Gevoteerd Prognose Prognose Prognose krediet t/m 2015 2016 2017

Prognos Prognose e 2018 2019

113.746 64.045 3.000 2.200 3.500

100.398 57.644 3.000 2.038 2.288

11.709 5.462 0 162 1.000

1.577 877 0 0 150

62 62 0 0 62

0 0 0 0 0

2.800

1.998

500

302

0

0

900 200 6.050 3.300

668 200 6.050 3.300

232 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

35

Verkeerslichten 2006 Verkeersonderneming 2010 Vervanging verkeerslichten Vervanging verkeerslichten kredietcrisis Vervanging verkeersregelinstallaties 2012 Vervanging verkeersregelinstallaties 2013 Vervanging verkeersregelinstallaties 2014 Vervanging verkeersregelinstallaties 2015 Parkeren Beheer op Afstand Modernisering straatparkeren Stelpost straatparkeren 2011 Duurzame mobiliteit Beter Benutten Fietsen Bushaltetoegankelijkheid Bushaltetoegankelijkheid 2015 Fietspad Grote Stern Rozenburg Fietspad Volgerweg Rozenburg Fietsroutes Fysieke maatregelen Verkeersveiligheid 2012 Fysieke Maatregelen Verkeersveiligheid 2013 Fysieke Maatregelen Verkeersveiligheid 2014 Fysieke Maatregelen Verkeersveiligheid 2015 Tunnel randstadrail Meijersplein Noord UVV Lokale Leefomgeving

6.025 1.000 20.550 1.600

6.025 700 20.550 1.600

0 300 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

1.500

1.118

382

0

0

0

3.500

3.294

206

0

0

0

3.920

2.640

1.080

200

0

0

4.000

2.175

1.600

225

0

0

15.221 721 12.500 2.000 34.480 1.500 1.000 5.000 500 520 10.000

14.455 721 12.500 1.234 28.299 1.500 1.000 2.500 56 520 8.706

766 0 0 766 5.481 0 0 2.000 444 0 1.294

0 0 0 0 700 0 0 500 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1.800

1.778

22

0

0

0

1.800

1.591

209

0

0

0

1.800

888

912

0

0

0

1.800

1.000

600

200

0

0

3.757 4.043

3.757 4.043

0 0

0 0

0 0

0 0

Webapplicatie OVV Ontheffingsaanvragen Maasvlakte

660

660

0

0

0

0

Webapplicatie OVV Ontheffingsaanvragen 's Gravendijkwal

300

300

0

0

0

0

Nieuwe projecten 2016 Investeringsvoorstel (Bedragen x €1.000) Stedelijke bereikbaarheid H6-weg Blankenburg co-financiering kwaliteitsprogramma Duurzame mobiliteit Aanpassingen buitenruimte a.g.v. Hoekse Lijn Hoekse Lijn buitenruimte/eindstation Totaal

2016 0

876 626 250 876

2017 2.250 1.500 750 250

2018 0

2019 0

1.045

0

250 2.500

1.045 1.045

0

36

Lopende projecten IFR Lopende projecten IFR (out of pocket) (Bedragen x €1000)

IFR Budget

Duurzame mobiliteit Fietsvoorziening Coolsingel Totaal

500 500 500

Realisatie t/m Restant budget 2014 0 500 0 500 0 500

3.3.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 66) Reserves Reserves Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 Verkeer en Vervoer 27.415 22.251 16.238 13.345 10.792 Stedelijke bereikbaarheid 0 0 0 0 0 C2000-systeem 0 0 0 0 0 Parkeren 26.233 21.206 15.293 12.500 10.047 Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) 26.033 21.036 15.153 12.390 9.967 Bestemmingsreserve Parkeren gebieden 200 170 140 110 80 Duurzame mobiliteit 1.182 1.045 945 845 745 Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011 1.133 1.033 933 833 733 Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden 49 12 12 12 12

Voorzieningen Voorziening Verkeer en Vervoer Stedelijke bereikbaarheid Voorziening Parkeerfonds Voorziening Verlegregeling SO

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 2.272 2.272 2.472 2.672 2.872 2.272 2.272 2.472 2.672 2.872 2.272 2.272 2.472 2.672 2.872 0 0 0 0 0


Begroting 2015

Begroting 2016

0 0 0

1.640 1.640 1.640

Verkeer en Vervoer Duurzame mobiliteit Div. personen


3.3.3 Bijstellingen (Webp. 69) Bijstellingen Verkeer en vervoer

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

3.000

2.850

2.800

4.300

Parkeernota

2.600

2.600

2.600

2.600

Verkeersonderneming

0

0

0

1.000

Fietspaden

0

0

0

500

Beheer verkeerslichten

0

0

200

200

Meevaller RET OV65+

400

250

0

0

37

Intensiveringen

-1.000

0

0

0

Parkeren stop en shop

-1.000

0

0

0

Blankenburg Ramingsbijstellingen

0 -3.000

0 -3.000

0 -3.000

0 -3.000

P&R-opbrengsten TOTAAL

-3.000 -1.000

-3.000 -150

-3.000 -200

-3.000 1.300

2016

2017

2018

2019

2.600

2.600

2.600

2.600

Verkeersonderneming

0

0

0

1.000

Fietspaden

0

0

0

500

Beheer verkeerslichten

0

0

200

200

Meevaller RET OV65+

400

250

0

0

3.3.3.1 Bezuinigingen (Webp. 70) Bezuinigingen Verkeer en vervoer Parkeernota

Toelichting bezuinigingen Parkeernota (€ 2,6 mln) In de parkeersector wordt als volgt bezuinigd: · Intensivering van de fiscale controle als gevolg van handhaving met behulp van scanvoertuigen leidt naar verwachting tot een omzetstijging van € 1,6 mln in 2016 en € 2,6 mln in verdere jaren. · De huurlasten in 2016 zijn eenmalig € 1 mln lager. Verkeersonderneming (€ 1 mln in 2019) In 2019 is de bijdrage aan De Verkeersonderneming met € 1 mln verlaagd. Fietspaden (€ 500 in 2019) Het programma Fietsvoorzieningen is in 2019 met een bedrag van € 500 naar beneden bijgesteld. Beheer verkeerslichten (€ 200 in 2018 en 2019) Het onderhoudsbudget Verkeerslichten is met € 400 naar beneden bijgesteld (2018 en 2019 tezamen). OV 65+ (€ 400) Op basis van herberekening van de offerte van de RET is het uitvoeringsbudget voor OV65+ voor de jaren 2016 en 2017 licht bijgesteld.

3.3.3.2 Intensiveringen (Webp. 71) Bijstellingen Verkeer en vervoer

2016

2017

2018

2019

Intensiveringen

-1.000

0

0

0

Parkeren stop en shop

-1.000

0

0

0

0

0

0

0

Blankenburg

Toelichting intensiveringen Stop en Shop (-€ 1 mln) Door de uitvoering van de Pilot Stop en Shop is de omzet in 2016 naar beneden bijgesteld met € 1 mln.

38

Blankenburg (€ 0) Voor de cofinanciering van de inpassingsmaatregelen tunnel/Rijksweg in verband met Blankenburg-verbinding is voor 2017 een bedrag van € 250 gedekt uit de bestemmingsreserve Rozenburg (zowel de baten als de lasten worden hoger).

3.3.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 72) Ramingsbijstellingen

2016

2017

2018

2019

-3.000

-3.000

-3.000

-3.000

Verkeer en Vervoer P&R-opbrengsten

Toelichting ramingsbijstellingen P&R-opbrengsten (- € 3 mln) Vanaf 2015 is een parkeerheffing ingevoerd op de P+R-terreinen Kralingse Zoom, Alexander en Slinge. Er geldt een vast tarief van € 2,- voor parkeren in combinatie met gebruik van het openbaar vervoer. In de begroting 2015 zijn extra baten ingeboekt van € 2,2 mln voor 2015 en € 4,4 mln in volgende jaren. Bij de nadere uitwerking van dit voorstel is evenwel gebleken dat de ingeboekte baten te hoog zijn geraamd.

3.3.4 Beleidskaders (Webp. 73) Niet van toepassing

3.3.5 Producten (Webp. 74) 3.3.6 Partners programma (Webp. 75) Rijksoverheid (Ministeries van I&M, EZ en BZK en Rijkswaterstaat) Provincie Zuid-Holland Stadsregio Rotterdam Stadsgewest Haaglanden Havenbedrijf Rotterdam Nederlandse Spoorwegen VNG Hogeschool Inholland Erasmus Universiteit Rotterdam RET Samenwerkingen in G4 verband Overige streekvervoerders en aanbieders van mobiliteitsdiensten

3.3.7 Besturing programma (Webp. 76) Portefeuillehouders Wethouder Langenberg - Duurzaamheid, Mobiliteit en Cultuur


39

3.4 Economische Zaken (Webp. 77) Het programma Economische Zaken beoogt de versterking van de Rotterdamse economie door een betere samenwerking van overheid, onderwijs en bedrijfsleven, die gericht is op een sterkere economische structuur en een grotere arbeidsmarkt. De gemeente stimuleert en organiseert dit door inzet van accountmanagement, het toekomstbestendig maken en houden van werklocaties en warenmarkten en de actieve ondersteuning van de ontwikkeling van de kansrijke economische clusters Maritiem & Clean Tech, Food en Medisch. Het programma Economische Zaken bestaat uit de producten Economie en Markten. Bij het programma zijn de volgende partners betrokken: onderwijsinstellingen, ondernemers(organisaties) en werkgevers(organisaties).

3.4.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 78) ·

· ·

Versterking van de Economische Structuur en het economisch klimaat, zodat de bedrijvigheid en werkgelegenheid in Rotterdam toenemen. De focus ligt op een sterke economische relatie tussen haven en stad en werkgelegenheid. Transformatie van kantoren naar een andere bestemming. Uitvoeren van het Meerjarenperspectief en Uitvoeringsprogramma Rotterdamse Warenmarkten 2013-2017.


·

·

·

Versterking vestigingsklimaat Via clusteraanpak, met de kansrijke clusters Clean Tech, Medisch, Maritieme dienstverlening en Food, leveren we een bijdrage aan de vestigingsfactoren van de stad. Dat betekent onder andere nog meer inzet op het verbreden van de maritieme dienstverlening, het verder ontwikkelen van de stad als vestigingsplek voor hoogwaardige dienstverlening, goede dienstverlening aan ondernemers en inzet op een goede bereikbaarheid van de stad. Regionale samenwerking Intensievere samenwerking met regionale partners (onder andere Innovation Quarter, Metropoolregio Rotterdam-Den Haag), Cleantech en Medical Delta en vele private partijen bij het uitbouwen van de kansrijke clusters (Maritiem & Clean Tech, Food en Medisch), verbetering van het vestigingsklimaat, ondersteuning van ondernemerschap en innovatie. Agenda stad Via de Agenda Stad heeft het Rijk de steden opgeroepen tot nieuw elan in de samenwerking tussen de steden onderling en met het Rijk. In 2015 zijn daarvoor de eerste afspraken gemaakt. Voor Rotterdam geldt dat samen met het Rijk, de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH) en andere (G4-) steden zal worden samengewerkt om te komen tot een aanpak en focus op de kansen die de economische transitie heeft voor onze economie en de Rotterdamse arbeidsmarkt. De realisatie van de Roadmap Next Economy vormt hierbij een belangrijk product. Herinrichting van de markten Binnenrotte en Pretorialaan Deze herinrichtingen leiden tot batenderving voor de gemeente omdat er voor kooplieden minder standplaatsen beschikbaar zijn of komen.

Interne ontwikkelingen ·

Clusterontwikkeling Triple Helix De gemeente ondersteunt, versterkt en jaagt de samenwerking tussen de clusters Maritiem & Cleantech, Food en Medisch, het bedrijfsleven en kennisinstellingen aan. De gemeente speelt een actieve rol in de verbinding van initiatieven van het bedrijfsleven en de kennisinstellingen die de transitie van de economie van de stad versnellen, en waar nodig worden ingezet om belemmeringen weg te nemen.

40

·

'Nieuwe' economische werkelijkheid Door samenwerking en slim verbinden van partners uit het bedrijfsleven en overheid, kunnen projecten van de grond komen die anders blijven liggen.

3.4.1.2 Prioriteiten (Webp. 80) · · · · · · · · ·

Cluster Maritiem Cluster Clean Tech Cluster Medisch en Zorg Cluster Food Innovatie en digitale economie Werklocaties Innovatie/Next Economy Accountmanagement MKB en Dienstverlening Ondernemers Warenmarkten

Toelichting Cluster Maritiem Maritiem cluster uitbouwen en versterking van samenwerking met verschillende maritieme netwerken en bedrijven met als doel de ontwikkeling van de hoogwaardige maritieme dienstverlening in de stad en de regio verder te vergroten. Cluster Clean Tech Realiseren van innovatieve projecten en businesscases van marktpartijen uit de regio. Met Clean Tech, Duurzaam en Innovatie zet de gemeente fors in op business development en continueert de gemeente de samenwerking met onder meer Clean Tech Delta. Cluster Medisch en Zorg Streven naar een zeer vitale stad, waar kwaliteit van leven en een gezonde levensstijl voorop staan door onder andere het stimuleren van de ontwikkeling van zorginnovaties ten behoeve van betaalbare zorg, het creëren van betere vestigingsvoorwaarden in samenwerking met de Medical Delta en de Incubator en het faciliteren bij de aanpak van leegstaande/leegkomende verouderde verpleeg- en verzorgingshuizen. Cluster Food Verbetering en aansluiting van bedrijven en onderwijsinstellingen op de arbeidsmarkt en nieuwe werkgelegenheid. Tevens gaat het om versterking van de internationale positie van het Food Cluster met een duurzaam en innovatief imago. Innovatie en digitale agenda Innovatie en digitalisering zijn belangrijke verbindende schakels tussen de clusters. Het Smart City Rotterdamprogramma zal dienen als paraplu om de opgaven voor onze regio te definiëren. Die opgaven zijn ondersteunend en randvoorwaardelijk voor de economische transitie en de economische groei. Werklocaties Inzet op gebiedsgerichte aanpak van winkels, kantoren en bedrijventerreinen waarbij de focus ligt op het identificeren en versterken van de investeringsbereidheid van ondernemers en eigenaren, het bevorderen van het organiserend vermogen van partijen en het ontwikkelen van kennis en netwerken. Roadmap Next Economy De Roadmap Next Economy werkt vanuit een analyse van de opgaven en kansen van de Rotterdamse ruimtelijk economische structuur aan een visie en uitvoeringsprogramma gericht op het vormgeven van de transitie van de economie naar nieuwe kansrijke ontwikkelingen op het gebied van onder andere duurzaamheid energie, bio based, ict, logistiek en circulaire economie

41

Accountmanagement MKB en Dienstverlening Ondernemers Het MKB accountmanagement zoekt de belangrijke bedrijven in de stad op, brengt in beeld wat er leeft bij de bedrijven en gebruikt de kennis van bedrijven om de dienstverlening te verbeteren en gemeentelijke procedures, beleid en projecten aan te scherpen en effectiever te maken. Daarnaast worden netwerken actief ondersteund om de samenwerking tussen ondernemers te versterken en cross-overs tussen bedrijven uit verschillende sectoren te stimuleren. Rotterdam Partners (RP) vervult het accountmanagement, het current investor development op de grote en middelgrote internationale bedrijven. Hierbij heeft RP specifieke aandacht voor (internationale) handelsbevordering, expats etc. Warenmarkten Het beleid voor markten valt onder het product Economie; het toezicht en uitvoering valt onder het product Markten. De focus ligt op uitvoering van het Meerjarenperspectief Markten, met als belangrijkste onderwerpen: branchering, toewijzingsbeleid en verzelfstandiging van de markten. In het coalitieakkoord is afgesproken dat er voor marktkooplieden een tariefsverlaging van 20% komt.

3.4.1.3 Indicatoren (Webp. 81) · ·

Transformatie van 120.000 m 2 bruto vloeroppervlak uit de voorraad kantoorlocaties tot 1 november 2017 Ontlokken van € 800 mln aan private investeringen in de sterke clusters, hierbij wordt samengewerkt met onder meer Innovation Quarter en de Provincie Zuid-Holland en met waar nodig gebruik van investeringsen subsidiemiddelen (Sofie, Efro, etc.)

Toelichting indicatoren · ·

De gemeente heeft samen met de markt meerdere strategieën ontwikkelt die de leegstand aanpakken. Eén hiervan is het omzetten van (kwalitatief minder goed) vastgoed naar andere functies, oftewel transformatie. Samen met de partners Innovation Quarter (IQ) Rotterdam Partners (RP) en Deltalings worden innovaties ondersteunt die leiden tot extra investeringen door het Rotterdamse bedrijfsleven in de kansrijke clusters.

3.4.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 82) Nieuwe beleidsinitiatieven Ondersteuning van nieuwe financieringsinitiatieven van partners De gemeente ondersteunt private initiatiefnemers van financieringsinstrumentarium voor het MKB, zoals kredietunies met kennis, het organiseren van informatiebijeenkomsten en incidenteel met een kleine financiële bijdrage in de opstart. Standplaatsen Foodtrucks De gemeente onderzoekt de mogelijkheid voor een standplaatsenbeleid voor Foodtrucks. De ambitie is om in 2016 op meerdere plekken in de stad locaties beschikbaar te maken voor deze specifieke categorie standplaatshouders. Roadmap Next Economy Met de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, de gemeente Den Haag, het Rijk en onze private partners werken we aan een visie en uitvoeringsprogramma gericht op het vorm geven van de transitie van de Rotterdamse economie naar nieuwe kansrijke ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid, bio based en circulaire economie. Dit traject wordt uitgevoerd in samenwerking met Jeremy Rifkin.

42

Alternatieve financieringsvormen en fondsen In 2015 is het ‘speelveld’ van de alternatieve financieringsmogelijkheden voor (MKB) ondernemers (zoals informal investors, kredietunies etc.) in beeld gebracht. Samen met Rotterdam Partners, private partijen en het ministerie van Economische Zaken wordt gewerkt aan een Rotterdams investeringsplatform onder leiding van Rotterdam Partners dat vraag en aanbod kan gaan ondersteunen. Cambridge Innovation Centre (CIC) In 2015 is het CIC met haar eerste Europese vestiging naar Rotterdam gekomen. Het CIC ondersteunt start-up bedrijven met speciale programma’s en biedt werkruimte aan startende ondernemers. De gemeente werkt nauw samen met het CIC en ondersteunt een aantal van de activiteiten.

Lopende beleidsinitiatieven Met het kader Stedelijke Ontwikkeling, de Detailhandelsnota, de Visie Werklocaties, het Hotelkader, de Horecanota en het Meerjarenperspectief en Uitvoeringsprogramma Warenmarkten 2013-2017 ‘staat’ het ruimtelijk economisch beleid. Voor de belangrijkste onderwerpen zijn er een ontwikkelagenda en een uitvoeringsprogramma. Herziening Detailhandelsnota In 2016 vindt een update plaats van de Detailhandelsnota uit 2013 waarin bevindingen, actuele kennis en ontwikkelingen worden verwerkt. De Visie Werklocaties De visie Werklocaties zal in 2016 worden bijgewerkt. De Horecanota In 2015 heeft er een evaluatie van het horecabeleid plaatsgevonden. Tegelijkertijd is een aantal pilots gestart met als doel verlichting van de (branche) regels voor horeca en detailhandels zaken. Deze pilots lopen nog gedurende 2016. De resultaten van de pilots zullen worden geanalyseerd en, waar nodig, mogelijk in 2017 in de bestaande nota’s (horeca en detailhandel) worden verwerkt. Hotelkader In 2015 is het Hotelkader mede op verzoek van de Rotterdamse hotelbranche vastgesteld om meer grip te krijgen op de kwaliteit en locatie van nieuwe en uitbreidingsplannen. Het Hotelkader zal jaarlijks worden geëvalueerd. Het Meerjarenperspectief en Uitvoeringsprogramma Warenmarkten 2013-2017 In 2016 vindt de evaluatie plaats van de pilots die in 2014 en 2015 zijn gestart met betrekking tot de verzelfstandiging van de markten van Rozenburg (2014), Hoek van Holland en Overschie (2015). De resultaten van de pilots die op zijn vroegst eind 2016 beschikbaar komen, zullen input zijn voor de bestuurlijke afweging om in te zetten op privatisering van meer Rotterdamse Warenmarkten. Andere maatregelen zijn de verhoging van de persoonlijke plaatsbezetting van een aanwezigheidsplicht van 50% naar 75%. Dit leidt tot een verminderde omzet van dagplaatsen, maar leidt tot consequentere bezetting. Daarnaast wordt onder andere de aanpak tegen vervuiling en illegaal afval dumpen op marktlocaties geïntensiveerd en het gebruik van (ambulante) verkoopwagens gestimuleerd.

43

3.4.2 Inzet middelen van programma (Webp. 83) 3.4.2.1 Baten en lasten (Webp. 84) Meerjarige begroting 4 Economische Zaken

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Economie gebieden Bestemmingsreserve Evenementenfonds Bestemmingsreserve Infrastructuur Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds nvt Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve WerkLocaties Saldo na reserveringen

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

4 554 1 063 3 491 31 615 6 650 365 210 6 075 7 266 3 258 4 008 17 699 393 651 10 712 5 943 - 27 061 132 0 0 0 0

6 123 0 6 123 33 652 6 326 915 261 5 150 4 132 2 088 2 044 23 194 12 365 265 568 9 996 - 27 529 5 994 834 350 1 500 3 210

2 203 0 2 203 27 028 5 593 217 238 5 138 4 222 2 183 2 039 17 213 7 744 345 450 8 674 - 24 825 2 100 0 0 0 1 500

2 203 0 2 203 26 053 5 567 217 233 5 117 4 132 2 078 2 054 16 354 7 449 345 436 8 124 - 23 850 600 0 0 0 0

1 856 0 1 856 25 888 5 536 217 233 5 086 4 054 1 975 2 079 16 298 7 420 345 409 8 124 - 24 032 505 0 0 0 0

1 856 0 1 856 24 662 5 536 217 233 5 086 4 059 1 980 2 079 15 067 6 189 345 409 8 124 - 22 806 0 0 0 0 0

0

100

600

600

505

0

132 0 0 - 26 929

0 1 500 1 500 - 23 035

0 0 0 - 22 725

0 0 0 - 23 250

0 0 0 - 23 527

0 0 0 - 22 806

Toelichting op de tabel Baten De baten hebben betrekking op opbrengsten uit marktstandplaatsen. Lasten De uitbestede werkzaamheden en subsidies worden ingezet voor evenementen en projecten ten behoeve van het versterken van kansrijke economische clusters, het versterken van het vestigingsklimaat en het versterken van de economische structuur. De kosten voor het beheer van markten bestaan uit kosten voor toezicht en schoonmaakkosten van de marktterreinen en dergelijke. Reserves Ter versterking van het innovatie- en ondernemersklimaat wil Rotterdam een aantal maatregelen nemen, waaronder financiële ondersteuning bij de vestiging van het Cambridge Innovation Center. Hiertoe wordt in 2016 € 1,5 mln uit het Investeringsfonds Rotterdam onttrokken. In de jaren 2016 - 2018 worden ook onttrekkingen gedaan uit de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds ten behoeve van Pieken in de Delta 2 (€ 1,7 mln).

44

Toelichting meerjarig verloop De daling van de baten is deels het gevolg van een verlaging van de markttarieven met 20% vanaf 2016. Daarnaast leidt de invoering van de maatregel persoonlijke plaatsbezetting markten tot lagere baten vanaf 2016 en kunnen door de herinrichting Binnenrotte en Pretorialaan minder marktkramen worden geplaatst. De verlaging van de baten ten opzichte van 2015 wordt verder verklaard door een eenmalige baat in 2015 en baten die waren opgenomen, maar niet worden gerealiseerd. Verder is de meerjarenbegroting bijgesteld door begrote intensiveringen met betrekking tot het Cambridge Innovation Center en extra middelen ten behoeve van het Evenementenfonds.


Nieuwe projecten 2016 Investeringsvoorstel (Bedragen x €1.000)

2016

2017

2018

2019

Economie

1.500

0

0

0

CIC Totaal

1.500 1.500

0

0

0

Lopende projecten IFR Lopende projecten IFR (out of pocket) (Bedragen x €1000) IFR Budget Realisatie t/m 2014 Restant budget Economie Clean Tech Delta (CTD) Glazen Maas (incl. Glazen Stad) Wereld van Smaak

13.045 3.822 8.623 600

9.835 1.462 8.373 0

3.210 2.360 250 600

Totaal

13.045

9.835

3.210

3.4.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 86) Reserves Reserves Economische Zaken Economie Bestemmingsreserve WerkLocaties Bestemmingsreserve Economie gebieden Bestemmingsreserve Kansenzones

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 3.300 3.300 3.300 3.300 3.300 3.300 3.300 3.300 3.300 3.300 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 0 0 0 0 0 1.800 1.800 1.800 1.800 1.800


3.4.2.4 Subsidies (Webp. 87) Gesubsidieerde instelling Economische zaken Economie Divers Clean Teach Divers Food Divers Haven/ Maritiem

Begroting 2015

Begroting 2016

7.954.691 7.954.691 100.000 100.000 97.691

8.464.058 8.464.058 360.000 100.000 97.691

45

Divers Innovatie Diverse gesubsidieerden Medisch en Zorg Evenementenfonds Rotterdam Partners Voormalig Deelgemeentes WOM

10.000 53.000 7.084.000 300.000 210.000

10.000 53.000 660.000 6.883.367 300.000 0


3.4.3 Bijstellingen (Webp. 89) Bijstellingen Economische zaken

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

400

400

400

400

Rotterdam Partners

200

200

200

200

Bezuiniging Economie

200

200

200

200

Intensiveringen

-660

-110

-110

-110

Evenementenfonds Ramingsbijstellingen

-660 -360

-110 -1.682

-110 -1.748

-110 -1.022

Cambridge Innovation Center

-200

-1.522

-1.588

-862

ICF-3 TOTAAL

-160 -620

-160 -1.392

-160 -1.458

-160 -732

2016

2017

2018

2019

Rotterdam Partners

200

200

200

200

Bezuiniging Economie

200

200

200

200

3.4.3.1 Bezuinigingen (Webp. 90) Bezuinigingen Economische zaken

Toelichting bezuinigingen Economie (€ 400) Het programmabudget Economie is met € 400 verlaagd, waarbij € 200 in mindering wordt gebracht op de subsidie aan Rotterdam Partners en € 200 mln op de rest van het programmabudget Economie.

3.4.3.2 Intensiveringen (Webp. 91) Bijstellingen Economische zaken

2016

2017

2018

2019

Intensiveringen

-660

-110

-110

-110

Evenementenfonds

-660

-110

-110

-110

Toelichting intensiveringen Evenementenfonds (-€ 660) Het college heeft besloten om op voorhand meerjarig meer opbrengsten logiesbelasting voor de uitvoering van het evenementenbeleid in te zetten. Met ingang van de begroting 2016 wordt € 550 vanuit de verwachte baten middels dezelfde verdeling op voorhand begroot, zijnde € 440 op het product Sport en Cultuur en € 110 op het product Economie structureel. Daarnaast is voor het product Economie in 2016 eenmalig de inzet in het Evenementenfonds verhoogd met € 550.

46

3.4.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 92) Ramingsbijstellingen Economische zaken

2016

2017

2018

2019

Cambridge Innovation Center ICF-3

-200 -160

-1.522 -160

-1.588 -160

-862 -160

Toelichting ramingsbijstellingen Cambridge Innovation Center (- € 200) Ter versterking van het innovatie- en ondernemersklimaat heeft Rotterdam zich gecommitteerd aan een aantal maatregelen, waaronder de financiële ondersteuning bij de vestiging van het Cambridge Innovation Center. ICF-3 (- € 160) Het hoofdlijnenbesluit is genomen tot deelname van € 4 mln in het ICOS CAPITAL FUND III. Besloten is om een budget ter dekking van de bijbehorende kapitaalslasten voor ICF-3 van € 160 per jaar beschikbaar te stellen.

3.4.4 Beleidskaders (Webp. 93) Beleidskaders Visie Werklocaties De visie werklocaties beschrijft het kader waarbinnen vraag en aanbod van werklocaties (kantoren, bedrijfsterreinen en winkels) in evenwicht kunnen worden gebracht. Kader Stedelijke Ontwikkeling Het Kader Stedelijke Ontwikkeling is richtinggevend voor de wijze waarop de gemeente haar kaderstellende, faciliterende en initiërende rol in de ruimtelijk economische ontwikkeling van de stad vorm geeft. Daarnaast zijn in het Kader Stedelijke Ontwikkeling de ruimtelijke en economische prioriteiten beschreven. Meerjarenperspectief warenmarkten Het meerjaren perspectief warenmarkten heeft als doel de Rotterdamse markten toekomstbestendig te maken. Detailhandelsnota De detailhandelsnota beschrijft op basis van de trends in de detailhandelsmarkt en de ruimtelijke economische ontwikkelingen voor elk winkelcentrum in de stad het ontwikkelperspectief; de ruimte om te groeien, de noodzaak om te krimpen etc.

Beleidsmonitoren Economische Verkenningen Rotterdam (EVR) De EVR duidt op basis van meerdere kwalitatieve en kwantitatieve bronnen de staat van de Rotterdamse economie, signaleert trends en de effecten die zij hebben op de economie van de stad, op de arbeidsmarkt en de kansen voor bedrijven en Rotterdammers. Hoewel de EVR geen expliciete beleidsmonitor is, worden de conclusies over bijvoorbeeld de ontwikkeling van vraag en aanbod van werklocaties, de opgaven op de arbeidsmarkt gebruikt om het stedelijk beleid en het accountmanagement cijfermatig te ondersteunen of aan te scherpen. Monitor Kansrijke Clusters Het effect van de gemeentelijke- en partnerinspanningen op de ontwikkeling van de kansrijke clusters op Rotterdams en of regionaal niveau wordt jaarlijks gemonitord. In 2015 is daarvoor een eerste “0” monitor gedaan die elk jaar zal worden herhaald en de ontwikkeling meet van onder andere het aantal vestigingen en arbeidsplaatsen in de betreffende clusters.

47

3.4.5 Producten (Webp. 94) 3.4.6 Partners programma (Webp. 95) Rotterdam Partners Rotterdam Partners is begin 2014 ontstaan uit de Rotterdam Investment Agency (RIA), de Economic Development board Rotterdam (EDBR) en Rotterdam Marketing om vanuit de samenwerking beter te kunnen inspelen op de kansen voor ondernemers en toeristen in de stad. In 2016 wordt de samenwerking tussen Rotterdam Partners en de gemeente verstevigd, de samenwerking verder versterkt en opnieuw vastgelegd in nieuwe subsidie afspraken. Innovation Quarter (IQ) In 2014 heeft Rotterdam samen met de gemeente Den Haag de provincie Zuid-Holland en het Rijk de Innovation Quarter (IQ), de regionale ontwikkelingsmaatschappij opgericht, door IQ van startkapitaal voor investeringen te voorzien en door deel te nemen in de financiering van een organisatie. IQ werkt aan het ondersteunen en financieren van innovatieve ondernemers en plannen in onze regio. In 2015 zijn de eerste investeringen gedaan. In 2016 zal IQ nog actiever kunnen inspelen op de kansen door haar samenwerking met het Cambridge Innovation Centre (CIC) en het Rotterdamse Financieringsplatform van Rotterdam Partners. World Expo 2025 In 2014 heeft een groep Rotterdamse ondernemers het initiatief genomen om de World Expo van 2025 naar Rotterdam te halen. Het college ondersteunt dit initiatief en werkt actief mee aan de planvorming. World Expo Rotterdam 2025 staat in het teken van de ontwikkeling van een nieuw duurzaam economisch perspectief voor haven en stad en zal een internationaal podium bieden aan de topsectoren van het Nederlandse bedrijfsleven. Vanaf 1 januari 2016 kunnen landen zich kandidaat stellen voor World Expo 2025. Het besluit hiertoe moet worden genomen door het kabinet.

3.4.7 Besturing programma (Webp. 96) Portefeuillehouder Wethouder Struijvenberg - Werkgelegenheid en Economie


48

3.5 Onderwijs (Webp. 97) Binnen het Programma Onderwijs worden wettelijke taken uitgevoerd zoals leerlingenvervoer, vve, onderwijsachterstandenbeleid en onderwijshuisvesting. Daarnaast wordt er stedelijk beleid ontwikkeld en uitgevoerd, waarvoor zowel gemeentelijke als rijksmiddelen worden ingezet. Dit is beschreven in Leren Loont!, het Rotterdams onderwijsbeleid 2015-2019). Daarnaast is er stedelijk beleid op schoolzwemmen. Het programma Onderwijs kent twee producten: onderwijsbeleid en onderwijshuisvesting.

3.5.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 98) Uitvoering geven aan de ambities binnen het programma Leren Loont! en het Integraal Huisvestingsplan 20152018. Het Rotterdamse onderwijsbeleid is gericht op hogere onderwijsresultaten. Daarvoor is de kwaliteit van het onderwijs cruciaal. Het in 2015 door de gemeenteraad vastgestelde nieuwe onderwijsbeleid 2015-2018 Leren Loont! is, in een proces van co-creatie, samen met schoolbesturen, leraren, ouders en andere betrokkenen opgesteld. De thema’s zijn: Een vliegende start, Kwaliteit door schoolontwikkeling, De beste leraren, Werken aan vakmanschap en Aansluiting onderwijs en jeugdhulp. Het beleid voor onderwijshuisvesting is vastgelegd in het Integraal Huisvestingsplan 2015-2018 (IHP), dat eind 2014 door de gemeenteraad is vastgesteld. Voor onderwijshuisvesting investeert de gemeente de komende drie jaar voor een totaal bedrag van € 150 mln in schoolgebouwen. Conform planning stelt Rotterdam in 2016 de bouwmiddelen voor 17 projecten (nieuwbouw, renovatie) beschikbaar. Het accent ligt op het efficiënt en doelmatig gebruik van onderwijsgebouwen, met als prioriteiten de leegstandreductie en het terugbrengen van het aantal kleine scholen in het primair onderwijs. Daarnaast verbetert ook het binnenklimaat op de scholen door nieuwbouw en renovatie.

3.5.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 99) Externe ontwikkelingen De uitvoering van het Rotterdams onderwijsbeleid wordt voor een deel gefinancierd vanuit rijksgelden OAB (onderwijsachterstandenbeleid). Het Rijk geeft aan te werken aan een andere verdeling van de financiële middelen. Een mogelijk gevolg is dat Rotterdam vanaf 2017 vanuit OAB minder middelen krijgt. Besluitvorming hierover vindt naar verwachting nog in 2015 plaats. Daarnaast wordt Rotterdam naar verwachting verantwoordelijk voor het toezicht op Educatieve centra (internaten). De Eerste Kamer moet het voorstel hierover nog goedkeuren.

3.5.1.2 Prioriteiten (Webp. 100) Uitvoering geven aan de vijf thema’s binnen het Rotterdams onderwijsbeleid Leren Loont!: · Een vliegende start · Kwaliteit door schoolontwikkeling · De beste leraren · Werken aan vakmanschap · Aansluiting onderwijs en jeugdhulp. In samenwerking met de schoolbesturen investeren in Onderwijshuisvesting zoals is afgesproken in het Integrale Huisvestingsplan 2015-2018

Toelichting Zie hiervoor de toelichting bij de producten Onderwijsbeleid en Onderwijshuisvesting.

49

3.5.1.3 Indicatoren (Webp. 101) Indicator

Streefcijfer

Huidige stand

Datum meting stand Oktober 2013

Bereik vve: aantal driejarige Rotterdamse doelgroepkinderen dat een vve- programma volgt. Aantal thuiszitters

80% in 2018

68% in 2013

Daling met 75% in 2018

Uitwerking in De staat van het Rotterdamse onderwijs 2015

Peildatum 1 oktober 2014

Percentage voortijdig schoolverlaters

Conform doelstelling OCW



Percentage bevoegde docenten

Per 2017 zijn alle (100%) van alle docenten (vo) bevoegd of nog studerend voor hun bevoegdheid



Kwaliteit van het onderwijs is voldoende

Het aantal zwakke en zeer zwakke scholen, opleidingen en afdelingen daalt



VVE kwaliteitsindicatoren van de Inspectie van het Onderwijs

Er wordt voldaan aan de kwaliteitsindicatoren van de Inspectie van het Onderwijs



De kwaliteit van passend onderwijs , school maatschappelijk werk en/of jeugdzorg

De kwaliteit van passend onderwijs , school maatschappelijk werk en/of jeugdzorg is goed



Onderwijsresultaten op het gebied van taal en rekenen

De onderwijsresultaten op het gebied van taal en rekenen benaderen het landelijke gemiddelde



50

Toelichting indicatoren Voor het beleidsveld onderwijs is er niet één centraal target. We sluiten met ons gezamenlijk onderwijsbeleid aan bij de specifieke doelen van de individuele scholen. Binnen het programma Leren Loont! zijn verschillende betekenisvolle indicatoren benoemd waarover alle scholen rapporten. Afhankelijk van het schoolplan worden op verschillende indicatoren ook ambities op de korte en lange termijn geformuleerd. Over de voortgang op de verschillende indicatoren en targets wordt in de vorm van een onderwijsindex jaarlijks gerapporteerd in de Staat van het Rotterdamse onderwijs 2015. De bovenstaande indicatoren vormen een representatieve selectie van de indicatoren uit Leren Loont! Deze set van indicatoren doet met aandacht voor onderwijskwaliteit, professionaliteit, deelname van leerlingen, zorg en onderwijsresultaten recht aan de breedte van het programma Leren Loont!. Omdat de invulling van de indicatoren per sector verschilt is op dit moment niet in alle gevallen een stedelijk streefcijfer te benoemen. Dit verschilt immers per onderwijssector omdat ook de exacte invulling en het vertrekpunt per sector verschilt. Eind 2015 wordt in de Staat van het Rotterdamse onderwijs per sector gerapporteerd over de stand van zaken van alle Leren Loont!-indicatoren. De jaarlijkse rapportage over de ontwikkeling van de verschillende indicatoren vormt zo een belangrijk onderdeel van de monitor van het programma Leren Loont!.

3.5.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 102) Nieuwe beleidsinitiatieven Uitvoering geven aan het Rotterdams Onderwijsbeleid Leren Loont! (2015-2018) en voor Onderwijshuisvesting conform planning het beschikbaar stellen van de bouwmiddelen voor 17 projecten (nieuwbouw, renovatie).

Lopende beleidsinitiatieven ·

·

· · ·

Het nieuwe onderwijsbeleid is verwoord in Leren Loont! De uitvoering hiervan is voor een belangrijk deel al gestart in de eerste helft van 2015. Dit betreft onder meer de doorontwikkeling van voor- en vroegschoolse educatie (vve), de subsidie van de plannen voor schoolontwikkeling, de aanpak loopbaanoriëntatie en het stimuleren van meer instroom voor techniek, en de uitvoering van passend onderwijs, waaronder ook de instelling van een Taskforce thuiszitters. In het schooljaar 2015-2016 krijgen deze activiteiten nieuwe impulsen en wordt gestart met het nieuwe beleid voor het thema De beste leraren. Er is subsidie beschikbaar voor schoolontwikkeling, vve/groep nul, schakelklassen, de inzet van conciërges, een medewerker ouderbetrokkenheid of denken, voelen, doen. Naast de financiële subsidies worden er subsidies in natura toegekend, bijvoorbeeld in het kader van de door de gemeente betaalde inzet van Lekker Fit! (extra bewegingsonderwijs), Ieder Kind Een Instrument of medewerker brede school. Jaarlijks wordt voor ongeveer 2000 leerlingen vervoer geregeld naar school (conform de criteria in de betreffende verordening). Niet alle groepen nul bevinden zich in de gebouwen van de basisscholen. Dit is echter wel wenselijk. Op dit moment loopt een verkenning naar de mogelijkheden om structureel te voorzien in de benodigde ruimte voor voorschoolse educatie en hoe dit gefinancierd kan worden. Naar verwachting is dit eind 2015 gereed. Verder wordt gewerkt aan een huisvestingsplan specifiek voor gymzalen. De vervangingsopgave voor gymzalen staat hierin centraal.

Leerplicht Schoolverzuim is een belangrijke indicator van voortijdig schoolverlaten. Samen met de Inspectie van het Onderwijs en het scholenveld zet de gemeente Rotterdam daarom actief in om schoolverzuim tegen te gaan. De gemeente doet dit onder andere door het handhaven van de Leerplichtwet richting jongeren en hun ouders. Sinds maart 2012 controleert Rotterdam ook structureel de naleving van de Leerplichtwet door scholen. Een goede verzuimaanpak begint immers op school. Meer informatie vindt u op www.rotterdam.nl/leerplicht.

51

3.5.2 Inzet middelen van programma (Webp. 103) 3.5.2.1 Baten en lasten (Webp. 104) Meerjarige begroting 5 Onderwijs

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve Vakmanschap in zorg, haven en techniek Bestemmingsreserve Wachtlijsten Kinderopvang Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding Bestemmingsreserve Vakmanschap in zorg, haven en techniek Saldo na reserveringen

63 038 60 777 2 261 0 213 039 16 988 315 628 16 045 69 306 55 737 6 160 7 409 126 745 26 277 168 821 8 104 91 375 - 150 001 49 0 29 0

69 139 64 403 2 572 2 164 195 851 14 778 170 594 14 014 76 177 56 111 7 812 12 254 104 896 10 971 126 9 415 7 128 77 256 - 126 712 1 540 38 303 637

57 655 57 416 239 0 188 530 14 200 45 571 13 584 80 576 60 598 7 438 12 540 93 754 7 680 122 4 578 6 985 74 389 - 130 875 725 475 0 0

39 248 39 009 239 0 173 895 13 988 45 567 13 376 80 221 60 598 6 934 12 689 79 686 7 494 118 4 881 7 144 60 049 - 134 647 737 437 0 0

39 248 39 009 239 0 174 985 13 640 45 557 13 038 79 765 60 598 6 478 12 689 81 580 7 592 113 7 365 7 144 59 366 - 135 737 274 0 0 0

39 228 38 989 239 0 178 412 13 640 45 557 13 038 79 886 60 598 6 599 12 689 84 886 7 706 0 11 147 7 144 58 889 - 139 184 0 0 0 0

0

222

250

300

274

0

20

340

0

0

0

0

200 200 0

1 200 200 1 000

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

- 150 152

- 126 372

- 130 150

- 133 910

- 135 463

- 139 184

Toelichting op de tabel Baten De totale baten bestaan met name uit bijdragen van het Rijk. De rijksbijdragen voor Onderwijsachterstandenbeleid bedraagt € 37 mln. Daarnaast is er een extra rijksuitkering voor intensivering Onderwijsachterstandenbeleid van € 18,3 mln. Lasten De middelen onderwijs achterstandenbeleid worden voornamelijk ingezet voor extra leertijd. Het grootste deel hiervan wordt ingezet voor voor- en vroegschoolse educatie (vve), waaronder Groep nul, leertijdverlenging in het primair en voortgezet onderwijs en ouderbetrokkenheid. In het kader van ouderbetrokkenheid dragen we bij aan de inzet en professionalisering van medewerkers ouderbetrokkenheid. De lasten voor meer leertijd betreffen met name subsidies aan schoolbesturen en onderwijsgerelateerde instellingen voor uitbreiding van onderwijstijd. De besturen en instellingen huren hier onder meer docenten voor in. Tevens worden vanuit deze middelen de projecten Lekker Fit, Ieder Kind een Instrument en Gezonde Scholen gedekt. Tevens wordt de (extra) inzet van medewerkers van het Jongerenloket en Leerplicht gericht op het

52

voorkomen van verzuim hieruit bekostigd. De overige lasten bestaan voornamelijk uit huurlasten voor Onderwijshuisvesting, inzet voor het leerlingenvervoer en bewegings- en zwemonderwijs. De decentralisatieuitkering Nationaal Programma Rotterdam Zuid wordt onder meer ingezet voor de Children’s Zone en loopbaanoriëntatie. Reserves Twee bestemmingsreserves in het kader van het Nationaal Programma Zuid worden over meerdere jaren ingezet. Het betreft de bestemmingsreserves Leertijduitbreiding en Vakmanschap in zorg, haven en techniek. Toelichting meerjarig verloop Het meerjarig verloop toont vanaf 2017 lagere baten ten opzichte van 2016. Voornaamste reden daarvoor is dat nog geen formeel besluit is genomen door het Rijk over de voortzetting van de (aanvullende) specifieke uitkering Onderwijs Achterstandenbeleid. De convenantafspraken met het Rijk lopen formeel nog tot en met 2016. Na besluitvorming door het Rijk over voortzetting van deze specifieke uitkering zal de meerjarenbegroting hierop vanaf 2017 worden aangepast. De lasten dalen eveneens vanaf 2017 omdat de (aanvullende) uitkering Onderwijs Achterstandenbeleid nog niet in de lasten zijn verwerkt. Tevens zijn de lasten voor het convenant Voortijdig Schoolverlaten vanaf 2016 niet opgenomen. De huidige afspraken met het Rijk lopen ten einde. Na besluitvorming door het Rijk over de nieuwe periode zal de meerjarenbegroting hierop worden aangepast. Daar tegenover zijn vanaf 2016 de intensiveringen opgenomen voor Leren Loont!, het nieuwe Rotterdamse Onderwijsbeleid voor de periode 2015-2018. De intensiveringen zijn bestemd voor een specifieke cao voor Rotterdamse leraren en de inzet voor één voorschoolse voorziening voor alle Rotterdamse kinderen die wordt geïntegreerd in de basisschool.

3.5.2.2 Investeringen (Webp. 105) Niet van toepassing

3.5.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 106) Reserves Reserves Onderwijs Onderwijsbeleid Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding Bestemmingsreserve Wachtlijsten Kinderopvang Bestemmingsreserve Vakmanschap zorg, haven en techniek Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 1.736 1.011 274 0 0 1.736 1.011 274 0 0 912 437 0 0 0 0 824 0

0 574 0

0

0

0

274 0

0 0

0 0

Voorzieningen Voorziening Onderwijs Onderwijshuisvesting Voorziening Doordecentralisatie buitenonderhoud Voorziening Onrendable contract Hoofdweg

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 2.100 1.260 420 0 0 2.100 1.260 420 0 0 0 2.100

0 1.260

0 420

0 0

0 0

53

3.5.2.4 Subsidies (Webp. 107) Gesubsidieerde instelling Onderwijs Onderwijsbeleid DU Jeugd e.a. Estro Kinderopvang B.V. Gereformeerd Primair Onderwijs West Nederland Intensivering 2014 (borging HBO kw. en uitbreiding) JINC Kiddoozz kinderdagverblijf Njoy Rotterdam B.V. kindeRdam Rotterdam en Omstreken Holding B.V. KindeRdam, Stichting - peuterspeelzalen KindeRdam-Pleinnul10 Kinderopvang BijDeHand B.V. KomKids Peuterwerk BV Leerlingenzorg (schoolmaatschappelijk werk PO/VO; inclusief van deelgemeenten overgekomen deel) LMC: Stichting voor Interconfessioneel en Algemeen Bijzonder Voortgezet Onderwijs te Rotterdam e.o. Nog te verdelen subsidies Overig Onderwijskansenzone Overig peuterspeelzalen GEBIED Overig voorscholen GEBIED Overige instellingen/incidentele subsidies Peuterspeelzalen Delfshaven Peuterspeelzalen Feijenoord Peuterspeelzalen Hillegersberg-Schiebroek Peuterspeelzalen Ijsselmonde Peuterspeelzalen kindeRdam B.V. Peuterspeelzalen Rozenburg Playing for success (15), schoolsport Carnisse (50); onderwijsond. (20) RMC Subregio's Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs Schoolbesturen MBO, RMC Subregio's (Convenant VSV) Seva Kinderopvang Rotterdam B.V. Skills Netherlands SKPR SKPR - Peuteracademie Small Kidz Kinderdagverblijf B.V. St. PSZ Hindoe Onderwijs STC-Group/Scheepvaart en Transport College STC-Group/Scheepvaart en Transport College (SMW MBO) Stg v Chr VO op Reform Grondslag De Wartburg Stichting Buurtwerk Kralingen-Crooswijk Stichting 5xO Stichting Big Brothers Big Sisters of Rotterdam (Mentoring) Stichting BOOR Stichting CED-Groep Stichting Cosmicus Onderwijs

Begroting 2015

Begroting 2016

90.793.055 90.793.055 3.039.000 64.596

76.432.867 76.432.867

23.169 213.795 149.828 5.771 132.600 247.953 1.095.993 2.706.648 179.400 5.333.890 930.380

158.379 93.600 9.200

1.111.800 1.857.500 176.000

2.759.188 20.000.000

25.224 9.100 183 12.172 1.492.324 1.048.410 41.547 433.225 41.600 140.126 18.840 997.449 11.656.929 2.596.710 1.505 384.000 102.998 19.540 56.000 281.660 44.905 258.700 17.850 1.278.473 295.772 18.071.047 775.000 421.159

1.129.251 6.083.450 2.596.710 2.400 62.500 384.000 17.600 128.000 284.719

513.859 11.191.950 327.907

54

Stichting De Katrol Stichting De Nieuwe Kans Stichting Disck Peuter & Co Stichting EBVO De Passie Stichting Educatie Zieke Leerlingen Rotterdam SK2.282 Stichting Educatief Informatie Centrum Stichting Grafisch Lyceum Rotterdam Stichting Groeibriljant Stichting Hindoe Onderwijs Stichting Hoedje van Papier Stichting Hout- en Meubileringscollege (SMW MBO) Stichting Humanitas Stichting Islamitisch Primair Onderwijs Rijnmond (S.I.P.O.R.) Stichting Katholieke Peuteropvang Rotterdam Stichting Kind en Onderwijs Rotterdam (stichting voor christelijk primair onderwijs) Stichting Kindercentrum Het Kompas Stichting Kindercentrum Prinses Amalia Stichting Kinderopvang "Het Steigertje" Stichting Kinderopvang Humanitas Stichting Kinderopvang Ijsselmonde Stichting Kinderopvang Kralingen-Crooswijk Stichting Kinderopvang Mundo Stichting Max Peuterspeelzalen Stichting Peuter&Co Stichting Peuteropvang Ijsselmonde Stichting Peuterspeelzalen Hillegerberg Schiebroek Stichting Protestants Christelijk Onderwijs Hillegersberg - Schiebroek Stichting Scholengemeenschap Montessori Lyceum Stichting Thermiek Stichting voor christelijk voortgezet onderwijs op reformatorische grondslag "De Wartburg" Stichting voor Educatie en Beroepsonderwijs Zadkine (SMW MBO) Stichting voor Interconf Beroepen Onderwijs en AVO en Ve R-Dam eo Stichting voor Interconf Beroepen Onderwijs en AVO en Ve R-Dam eo (SMW MBO) Stichting voor Interconfessioneel Basisonderwijs te Rotterdam en omstreken Stichting voor Interconfessioneel en Algemeen Bijzonder Voortgezet Onderwijs te Rotterdam e.o.

34.000 2.000.000 225.250 36.880

85.211 759.950 129.375 97.500 18.202 271.000 1.178.714 22.100 5.277.645 185.886 29.372 57.381 13.600 640.000 696.000 13.904 197.950 4.147.100 32.300 411.900 364.904 74.500 235.000 129.350

59.369 100.000 125.000 115.936 448.000 52.277 130.000 280.000 686.887 3.089.471 158.000 28.400 57.600

11.200 192.000 4.196.000 640.000 352.000 335.216 83.084 303.492

280.843 77.760 357.226 258.816

158.000

2.704.294

2.861.210

Stichting voor Islamitisch Onderwijs IBN Ghaldoen Stichting voor Protestants Christelijk Basis en Orthopedagogisch Onderwijs

335.000 5.375.727

5.738.000

Stichting voor Protestants-Christelijk Basis en Orthopedagogisch Onderwijs te Rotterdam-Zuid Stichting Vrije Scholen Zuid-west Nederland Stichting Wellant Stichting Wellant (SMW MBO) Stichting Welzijn Noord SWN peuterspeelzaalwerk (Peuter & Co.)

4.511.351

4.451.479

20.000 8.750 16.000 42.240 252.442

93.598 37.082

55

Vakantieschool Van Veldhuizen Stichting Vereniging Montessorischool Kralingen Vereniging Montessorischool Kralingen (MSK) Vereniging tot het verstrekken van Onderwijs op gereformeerd grondslag te Rotterdam Vereniging tot het verstrekken van Onderwijs op Gereformeerde grondslag te Rotterdam Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving Voor- en Vroegschoolse Educatie Voorscholen algemeen

20.875 12.750 6.791

16.000 26.617 17.093

6.791 2.712.181 947.142 858.800

2.678.674


3.5.3 Bijstellingen (Webp. 109) Bijstellingen Onderwijs Bezuinigingen

2016 164

2017 164

2018 264

2019 264

164 0

164 0

264 0

264 0

Niet van toepassing Ramingsbijstellingen

2.900

2.700

5.700

2.100

Vrijval onderuitputting Onderwijshuisvesting TOTAAL

2.900 3.064

2.700 2.864

5.700 5.964

2.100 2.364

Trend op subsidies Intensiveringen

3.5.3.1 Bezuinigingen (Webp. 110) Bijstellingen Onderwijs Bezuinigingen Trend op subsidies

2016 164

2017 164

2018 264

2019 264

164

164

264

264

Toelichting bezuinigingen Trend op subsidies (€ 164) Om de ramingsbijstellingen en intensiveringen meerjarig te kunnen dekken, stellen we enkele bezuinigingsmaatregelen voor. In de kaderbrief is aangegeven dat hiervan € 14 mln nog nader uitgewerkt wordt in de begroting 2016. Voor het product onderwijsbeleid wordt hiervoor € 164 aan structurele bezuinigen voorgesteld. Dit wordt gerealiseerd doordat er geen accres zal worden doorgegeven aan de structureel gesubsidieerde instellingen.



2016

2017

2018

2019

2.900

2.700

5.700

2.100

Onderwijs Vrijval onderuitputting Onderwijshuisvesting

56

Toelichting ramingsbijstellingen Vrijval onderuitputting onderwijshuisvesting (€ 2,9 mln) In het vorig jaar door de raad vastgestelde meerjarenplan Onderwijshuisvesting (2015-2019) zat tot 2020 een verwachte onderuitputting. In plaats van jaarlijkse vrijval bij jaarrekening is deze onderuitputting nu al meerjarig verwerkt conform de kaderbrief.

3.5.4 Beleidskaders (Webp. 113) Beleidskaders Leren Loont Integraal Huisvestingsplan 2015-2019

Beleidsmonitoren Staat van het Rotterdams Onderwijs

3.5.5 Producten (Webp. 114) 3.5.6 Partners programma (Webp. 115) Stichting BOOR RVKO CVO Onderwijsveld FOKOR Onderwijsbeleid010

3.5.7 Besturing programma (Webp. 116) Portefeuillehouder Wethouder De Jonge - Onderwijs, Jeugd en Zorg


57

3.6 Cultuur, sport en recreatie (Webp. 117) De gemeente stimuleert het culturele en sportieve klimaat en vergroot de participatie van Rotterdammers op deze terreinen. Bewegen, beleven en uitblinken staan centraal. Met een uitgebreid aanbod aan voorzieningen en activiteiten draagt de sporten cultuursector bij aan talentontwikkeling, activering en verbinding. Ook leveren cultuur, sport en recreatie een bijdrage aan gezondheid een aantrekkelijk vestigingsklimaat en betrokkenheid van bewoners bij de stad. De nationale en internationale uitstraling van Rotterdam wordt versterkt. En er wordt gewerkt aan een optimaal vrijetijdsaanbod en het stimuleren van de creatieve industrie. Daarnaast dragen natuuren milieulessen en schooltuinieren voor basisscholen bij aan een duurzaam Rotterdam.

3.6.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 118) Het stimuleren van Rotterdammers tot sport en bewegen, het bevorderen van het culturele en creatieve klimaat in Rotterdam.

3.6.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 119) Externe ontwikkelingen · · · · ·

·

59% van de Rotterdammers voldoet aan de norm sportparticipatie. Het overgewicht onder Rotterdamse kinderen neemt af. Zowel op landelijk als gemeentelijk niveau wordt onderzocht of en hoe een nieuw cultuurstelsel in de komende jaren gestalte kan krijgen. De aanbesteding op de buitenzwembaden Hoek van Holland en Pernis zonder gemeentelijke exploitatiebijdrage heeft geen externe exploitant opgeleverd. Als bijdrage aan het verbetertraject en de bijbehorende reorganisatie bij de stichting Wereldmuseum Rotterdam heeft het college – naast het treffen van een aantal governancemaatregelen – besloten voor 2015 en 2016 een extra subsidie van € 1 mln per jaar beschikbaar te stellen. In het kader van het Cultuurplan 2017-2020 zal een besluit genomen worden over de hoogte van de subsidie aan het Wereldmuseum voor volgende jaren. In het lopende Cultuurplan is sinds 2015 rekening gehouden met een lagere subsidie voor het Luxor Theater. Hoewel het Luxor Theater de afgelopen jaren kostenbesparingen heeft gerealiseerd, schat zij in 2016 een extra bedrag van maximaal € 0,8 mln nodig te hebben om de begroting dekkend te krijgen. In afwachting van de beoordeling van het jaarplan 2016 en de uitkomst van de bedrijfsvoeringgesprekken,reserveert het college het restant van de voorziening voor Frictiekosten Cultuurplan 2013-2016 voor mogelijke dekking van het knelpunt bij het Luxor Theater.

Interne ontwikkelingen · · · · ·

Het college heeft in 2015 het principebesluit genomen om de exploitatie en het beheer van sportvoorzieningen te verzelfstandigen. In 2016 wordt het definitieve besluit genomen. Het college onderzoekt in 2016 aan welke voorwaarden voldaan moeten worden voor een succesvolle verzelfstandiging van kinderboerderijen en NME-voorzieningen. Naar aanleiding van tekortkomingen in de governance bij enkele culturele organisaties is het toezicht op de governance aangescherpt. Op basis van de ervaringen met kostendekkende huren in de culturele sector worden de afspraken met betrekking tot de relatie gemeente en culturele huurders herijkt. Ontwikkelingen in de culturele sector vragen om andere financieringsvormen naast de traditionele subsidiëring. De mogelijkheid van oprichting van een Stadsfonds wordt onderzocht waarin nieuwe financieringsvormen en publiek-private partnerschappen gestalte kunnen krijgen.

3.6.1.2 Prioriteiten (Webp. 120) · · ·

Verhogen van de cultuur- , sporten beweegdeelname door Rotterdammers. Besluitvorming over verzelfstandiging sportvoorzieningen. Versterking governance op subsidies en inkoop.

58 ·

Verdere vormgeving en uitwerking van de strategische beleidsdossiers Talentontwikkeling, Creatieve industrie, Evenementenbeleid, Collectie- en ontzamelbeleid, Bibliotheekbeleid en Lokaal Mediabeleid.

Toelichting Verhogen van de cultuur- en sport/beweegdeelname door Rotterdammers Het culturele en sportieve klimaat wordt ondersteund, gestimuleerd en ontwikkeld. Hierdoor wordt bijgedragen aan het vergroten van de participatie van Rotterdammers op deze terreinen. Met een uitgebreid aanbod aan voorzieningen en activiteiten draagt de Sport- en Cultuursector bij aan talentontwikkeling en activering. Hoofdlijnennota verzelfstandiging sportvoorzieningen In 2016 wordt een hoofdlijnennota opgesteld en neemt het college een definitief besluit tot wel of niet verzelfstandigingen, waarbij de raad voorafgaand wensen en bedenkingen kan aangeven. Versterking governance Er is een analyse uitgevoerd naar de governance van de grotere, structureel gesubsidieerde instellingen. De governance blijkt in vrijwel alle gevallen te voldoen aan de door de stichtingen geformuleerde regels. Waar dat niet het geval is, wordt dat inmiddels gerepareerd. De governance bij de gesubsidieerde organisaties en de wijze waarop de gemeente daarop toezicht houdt, is ook binnen het programma Sport en Cultuur een blijvend aandachtspunt. Verdere vormgeving en uitwerking strategische beleidsdossiers Cultuur De genoemde beleidsdossiers maken deel uit van het lopende cultuurbeleid. Waar beleid nog in ontwikkeling is (zoals bij het collectiebeleid gemeentelijke museale collecties) zullen beleidsvoorstellen in 2016 aan de gemeenteraad worden aangeboden.

3.6.1.3 Indicatoren (Webp. 121) Indicator Target sportparticipatie

Omgevings-/ prestatieindex Omgevingsindex

Streefcijfer

Huidige stand

60 % eind 2017

59 %

Datum meting stand Eind 2013

Toelichting indicatoren Target sportparticipatie; meting volgens Richtlijn Sportdeelname Onderzoek.

3.6.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 122) Nieuwe beleidsinitiatieven · · · ·

Opstellen nieuwe sportnota. Opstellen stedelijke subsidieregels voor voormalige deelgemeentelijke beleidsvelden. Vaststelling van het Cultuurplan 2017-2020. Totstandkoming collectiebeleid voor gemeentelijke museale collectie.

Lopende beleidsinitiatieven Hiertoe behoren de uitvoering van het lopende Cultuurplan, het Uitvoeringsprogramma Sport (UP Sport) 20152016, Lekker Fit!, het beleidskader Zwemmen 2015-2025, het uitvoeren van het beleidskader NME, verdere uitwerking van de Sportcampus en de strategische beleidsdossiers Cultuur (Talentontwikkeling, Evenementenbeleid, Creatieve Industrie, Ontzamelbeleid, Bibliotheekbeleid en Lokaal Mediabeleid).

59

3.6.2 Inzet middelen van programma (Webp. 123) 3.6.2.1 Baten en lasten (Webp. 124) Meerjarige begroting 6 Cultuur, sport en recreatie

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Evenementenfonds Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve ISV-3 Bestemmingsreserve Kunst en Cultuur gebieden Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Bestemmingsreserve Sport gebieden Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Combinatiefuncties Cultuurparticipatie Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve Evenementenfonds Bestemmingsreserve Sport gebieden Saldo na reserveringen

13 823 121 12 519 1 183 228 234 32 546 919 1 466 30 161 25 376 21 127 9 298 - 5 049 170 312 12 610 4 896 10 185 9 142 612 - 214 411 6 895 0 2 500

13 714 0 13 714 0 220 748 35 853 772 1 632 33 449 20 569 21 910 9 135 - 10 476 164 326 8 632 1 892 14 950 0 138 852 - 207 034 5 356 800 2 474

11 670 0 11 590 80 220 186 35 812 794 1 620 33 398 21 797 21 874 10 175 - 10 252 162 577 11 988 1 813 7 990 0 140 786 - 208 516 3 302 0 172

11 620 0 11 540 80 214 592 35 753 792 1 619 33 342 21 374 21 874 9 752 - 10 252 157 465 11 705 1 742 6 993 0 137 025 - 202 972 1 001 0 172

11 608 0 11 528 80 214 048 35 769 900 1 617 33 252 20 993 21 874 9 371 - 10 252 157 286 11 393 1 624 8 196 0 136 073 - 202 440 172 0 172

11 390 0 11 528 - 138 213 911 35 769 900 1 617 33 252 21 076 21 874 9 454 - 10 252 157 066 11 247 1 485 8 261 0 136 073 - 202 521 172 0 172

305 202

46 188

0 0

0 0

0 0

0 0

0

96

0

0

0

0

745 3 000

1 423 0

2 930 0

829 0

0 0

0 0

143 0 0 1 027 627 400 - 208 543

0 31 298 646 550 96 - 202 324

0 200 0 0 0 0 - 205 214

0 0 0 0 0 0 - 201 971

0 0 0 0 0 0 - 202 268

0 0 0 0 0 0 - 202 349

Toelichting op de tabel Baten De baten hebben voornamelijk betrekking op de opbrengsten uit de verhuur van gymzalen, wijkgebouwen, sportvelden en kaartverkoop sportvoorziening zoals bijvoorbeeld zwembaden. Lasten Een groot deel van de programmakosten wordt besteed aan subsidies. Er worden subsidies verleend aan culturele organisaties conform het opgestelde cultuurplan 2013-2016 en onder andere aan de Bibliotheek, Diergaarde Blijdorp, Stichting Rotterdam Topsport en Stichting Rotterdam Sportsupport Binnen de programmalasten worden meerdere projecten en programma’s uitgevoerd, waaronder het Uitvoeringsprogramma Sport, de Final en het programma Lekker Fit!. Daarnaast zijn er kosten opgenomen voor stedelijke zwembaden en het recreatieoord Hoek van Holland.

60

Een groot deel van de apparaatslasten is voor het beheren en exploiteren van zwembaden, sporthallen, sportvelden, wijkaccommodaties, kinderboerderijen en natuuren milieueducatie en sportstimulering. Het betreft voor het grootste deel personeelslasten en aan accommodaties gebonden kosten. Reserves Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Investeringen om de toegankelijkheid van sportaccommodaties te vergroten en de nieuwbouw van zwembad Hart van Zuid te realiseren, worden vanuit het IFR gedekt. Bestemmingsreserve ‘Sport gebieden’ Bij de invlechting van de deelgemeentelijke begrotingen is de bestemmingsreserve ‘Sport gebieden’ toegevoegd voor activiteiten gericht op sportstimulering of investeringen in bijvoorbeeld kunstgrasvelden, multifunctionele accommodaties (MFA’s), investeringen in sportaccommodaties, frictiekosten De Larenkamp of nieuw te bouwen zwembaden (MFA Rozenburg en Alexanderhof). In 2016 en 2017 worden verdere onttrekkingen aan deze bestemmingsreserve voorzien. Bestemmingsreserve Combinatiefuncties De bestemmingsreserve voor de frictiekosten van de flexibele pensioenen van de vakleerkrachten (combinatiefunctionarissen) is in 2016 niet volledig nodig. Toelichting meerjarig verloop De volumetoename van de programmalasten in de begroting 2016 hangt samen met de begrote inzet vanuit de bestemmingsreserve ‘Sport gebieden’ in dat jaar. Voor de jaren 2017 en verder neemt het volume af. Daarnaast hangt de afname van het volume vanaf 2017 samen met de ingezette bezuinigingen zoals onder andere de bezuiniging op Lekker Fit!, de sluiting van zwembad Schuttersveld, de sluiting van LCC De Larenkamp en afnemende overgekomen deelgemeentelijke budgetten.


Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Cultuur, sport en recreatie Sport en recreatie Gymlokalen Lekker Fit Investeringen sportaccommodaties 2014 Toegankelijkheid sportaccommodaties

Gevoteerd krediet 10.600 10.600 5.900 1.500 3.200

Prognose Prognose t/m 2015 2016 4.148 4.552 4.148 4.552 3.581 1.319 0 600 567 2.633

Prognose Prognose Prognose 2017 2018 2019 1.900 0 0 1.900 0 0 1.000 0 0 900 0 0 0 0 0

Nieuwe projecten 2016 Investeringsvoorstel (Bedragen x €1.000) Sport en recreatie Kunsgrasveld VV Hillegersberg Totaal

2016 250 250 250

2017 0

2018 0

2019 0

0

0

0

Lopende projecten IFR Lopende projecten IFR (out of pocket) (Bedragen x €1000) Cultuur Levendige Binnenstad (cultuur)

IFR Budget Realisatie t/m 2014 Restant budget 3.300 1.900 1.400 3.300 1.900 1.400

61

Sport en recreatie Monumenten (Van Ravesteijn) Blijdorp Sportaccommodaties (intensivering) Toegankelijkheid sportaccommodaties Totaal

6.467 4.500 100 1.867 9.767

4.067 4.000 0 67 5.967

2.400 500 100 1.800 3.800

3.6.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 126) Reserves Reserves Cultuur, Sport en Recreatie Cultuur Cultuurparticipatie Bestemmingsreserve Kunst en Cultuur gebieden Bestemmingsreserve Evenementenfonds Sport en Recreatie Combinatiefuncties Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Bestemmingsreserve Sport gebieden

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 5.290 2.231 1.471 1.471 1.471 853 853 853 853 853 0 0 0 0 0 0 854 4.437 580

0 854 1.378 380

0 854 618 380

0 854 618 380

0 854 618 380

114 3.744

114 884

114 125

114 125

114 125

Toelichting reserves De bestemmingsreserve evenementenfonds is bestemd voor twee doeleinden. Enerzijds als opbouw van een reserve voor toekomstige grote evenementen, die niet uit de reguliere Rotterdamse begroting gefinancierd kunnen worden zoals bijvoorbeeld Youth Olympic Games. Anderzijds als reserve indien in een boekjaar de geïnde logiesbelastingen lager uitvallen dan de begrote structurele voeding aan het evenementenfonds. Bij de invlechting van de deelgemeentelijke begrotingen is de bestemmingsreserve ‘Sport gebieden’ toegevoegd ter dekking van activiteiten gericht op sportstimulering of investeringen in bijvoorbeeld kunstgrasvelden, investeringen in sportaccommodaties, frictiekosten De Larenkamp of nieuw te bouwen zwembaden (multifunctionele accommodatie (MFA) Rozenburg en Alexanderhof). De bestemmingsreserve combinatiefuncties dient ter dekking van mogelijke frictiekosten, die kunnen ontstaan bij ontslag van de combinatiefunctionarissen (indien de rijksregeling afloopt) en voor de pensioenverzekering, die voor de combinatiefunctionarissen is afgesloten.

Voorzieningen Voorziening Cultuur, sport en recreatie Cultuur Voorziening huursuppletie cultuurwerkplaats Garantie exploitatie Lantaren/Venster Moerkerkefoyer Voorziening Frictiekosten Cultuurplan 20132016 Voorziening Verzelfstandiging Bibliotheek Sport en Recreatie Voorziening Scoren met Energie NASB Gelden Voorziening Groot onderhoud Voorziening Groot onderhoud II

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 2.958 1.355 1.252 1.149 1.046 2.764 1.161 1.058 955 852 617 514 411 308 205 638 638 638 638 638 9 9 9 9 9 1.500 0 194 194 0 0 0

0 0 194 194 0 0 0

0 0 194 194 0 0 0

0 0 194 194 0 0 0

0 0 194 194 0 0 0

62

Toelichting voorzieningen Voormalig deelgemeente IJsselmonde heeft besloten tot een jaarlijkse vergoeding van de huur aan Cultuurwerkplaats IJsselmonde en de middelen daarvoor in een voorziening geplaatst. Vergoeding van de huur zal plaats vinden totdat de voorziening leeg is per 31 december 2021. Aan Lantaren/Venster (L/V) is in 1991 een lening verstrekt voor aankoop en verbouwing van het pand Gouvernestraat dat destijds het onderkomen van L/V was. Op deze leningen zijn de aflossingen tijdelijk bevroren. In verband met het eventuele risico dat deze lening niet volledig wordt afgelost is destijds een voorziening getroffen. Een aantal culturele instellingen (de B3-stichtingen en de voormalige takken van dienst) heeft als gevolg van de bezuinigingen per 2013 te maken gekregen met ontslagprocedures en daarmee gepaard gaande ontslagvergoedingen buiten de reguliere UWV-regelingen. Om de kosten daarvan te dekken en de continuïteit van de betreffende instellingen niet in gevaar te brengen, is een voorziening Frictiekosten Cultuurplan getroffen waar deze stichtingen een beroep op kunnen doen gedurende de looptijd van het Cultuurplan 2013-2016. Het project ‘Scoren met Energie’ is gericht op het verduurzamen van sportaccommodaties in eigendom van sportverenigingen, zodat zij minder energie en dus middelen nodig hebben om het complex te verwarmen en te verlichten. Met andere woorden: een energieneutrale sportvoorziening. De gemeente Rotterdam staat garant voor de sportverenigingen die investeringscontracten zijn aangegaan met ‘Scoren met Energie’ om een energieneutrale sportvoorziening te realiseren. Indien de sportvereniging zijn investeringsverplichtingen niet kan voldoen, staat de gemeente Rotterdam garant middels deze voorziening.

3.6.2.4 Subsidies (Webp. 127) Gesubsidieerde instelling Cultuur, sport en recreatie Cultuur Bibliotheek Rozenburg Chabotmuseum Citylab 010 Combinatiefuncties Convenant cultuureducatie Culturele activiteiten in de gebieden Culturele feesten Cultuur in de wijken Drempelprijzen Euro+ Songfestival Evenementenfonds Haven- en Scheepvaartmuseum HipHopHuis Holland Incidentele subsidies Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam Lokale mediaproducties MAMA Marinierskapel en Mariniersmuseum Metropolis Festival Motel Mozaique NIADEC/ AVE North Sea Round Town Operadagen Rotterdam Overig mediabeleid

Begroting 2015 Begroting 2016 130.756.570 111.911.214 361.000 76.500

1.420.500 2.217.984 50.000 222.500 20.000 75.500 2.090.500 1.117.700 305.500 3.202.000 252.000 157.500 119.000 302.500 101.000 71.500 200.500 161.000

138.343.598 120.919.645 77.500 400.000 684.000 1.120.500 2.288.964 43.500 225.000 21.000 76.500 2.558.000 0 309.500 2.808.500 897.500 252.000 159.500 300.000 120.500 306.500 102.500 72.500 203.000 111.000

63

Princes Christina Concours Ro Theater Rotterdam Circusstad Rotterdam Creative comission Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Rotterdam Raad voor Kunst en Cultuur Rotterdam Unlimited Rotterdams Jeugd Symfonie Orkest SBAW-cultuurscouts Scapino Ballet Rotterdam Sinfonia Rotterdam Stadspodium Stichting "Conny Janssen Danst" Stichting Architectuur Instituut Rotterdam AIR Stichting Arminius Stichting Bibliotheek Rotterdam Stichting Centrum Beeldende Kunst Stichting Concert- en congresgebouw De Doelen Stichting Dansateliers Stichting de Bende / Hotel Modern Stichting Designprijs Rotterdam Stichting Digital Playground Stichting Doelenensemble Stichting Epitome Entertainment Stichting Grote of Sint-Laurenskerk te Rotterdam Stichting het Rotterdams Centrum voor Theater Stichting Hijs Stichting Hofplein Rotterdam Stichting International Film Festival Rotterdam Stichting Internationale Architectuurbiënnale NL Stichting Jazz International Rotterdam Stichting Jazzpodium Rotterdam Stichting Kunstaccommodatie Rotterdam Stichting Kunsthal Rotterdam Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (IKEI) Stichting Laurenscantorij Stichting Lezersfeest Stichting Live at Rotown Stichting LP II Stichting Luxor Theater Rotterdam Stichting Maas theater en dans Stichting Maritiem Museum Rotterdam Stichting Museum Boijmans Van Beuningen Stichting Museum Rotterdam Stichting Music Matters Stichting Natuurhistorisch Museum Rotterdam Stichting Nederlands Fotomuseum Stichting Open Rotterdam Stichting Passionate

20.000 2.418.000 75.500 268.000 621.500 410.000 20.000 365.500 1.123.500 120.500 453.500 409.500 171.500 18.278.500 2.983.000 4.774.600 309.000 178.000 49.500 241.000 75.500 50.500 153.000 198.000 30.000 1.772.600 1.007.500 403.000 201.500 176.000 378.500 2.029.000 8.261.500 66.000 64.000 219.000 252.000 1.467.600 1.661.700 3.764.400 130.000 4.272.900 252.000 740.000 886.500 535.000 184.500

20.500 2.449.500 76.500 300.000 271.500 629.500 415.500 20.500 370.500 1.138.000 122.000 50.500 459.500 415.000 173.500 18.893.305 3.042.583 4.833.305 313.000 180.500 50.000 244.000 76.500 51.000 155.000 200.500 30.500 1.795.014 1.167.500 408.000 204.000 178.500 383.500 2.662.453 7.471.000 1.182.000 67.000 65.000 222.000 255.500 1.481.535 1.682.993 4.936.003 0 3.919.654 255.500 749.364 898.000 542.000 187.000

64

Stichting Poetry International Stichting Poppodium Baroeg Stichting Popunie Stichting RoMeO Stichting Rotterdam Festivals Stichting Rotterdam Festivals (Wederopbouwjaar) Stichting Rotterdam Festivals Architectuur Film festival Rotterdam Stichting Rotterdam Festivals MOOIS Stichting Rotterdam Festivals publieksontwikkeling Stichting Rotterdams Philharmonisch Orkest Stichting Rotterdams Wijktheater Stichting Rotterdamse Schouwburg Stichting Theater Lantaren Venster Stichting tot Beheer Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam Stichting tot Beheer Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam (depot) Stichting Wereldmuseum Rotterdam Stichting Worm Subsidie en onvoorzien 2015 Subsidies eenmalig onvoorzien 2016 Taptoe Theater Walhalla Theater Maatwerk Theater Zuidplein TheaterNetwerk Rotterdam (TNR) V2_, Instituut voor de instabiele media Villa Zebra VIVID vormgeving Wieman - Poppenspelers WITTE DE WITH World music & Dance Centre Sport en Recreatie BMR 14+ diverse activiteiten BMR 14+ scouting BMR 14+ speeltuinen BMR 14+ sportprogrammering Buurt- en Speeltuin Vereniging Kralingseveer Buurt- en Speeltuinwerk Rotterdam Buurtsportcoaches Challenge Sports B.V. Citylab 010 Sport Exploitatie Topsportcentrum B.V Garantiesubsidie evenementen Gehandicpatensport Investeringssubsidies Recreatiecentrum Oostervant Recreatiecentrum Zevenkampse ring Speeltuinen Sport Fondsen Nederland Stichting Circus Rotjeknor

251.000 255.000 297.000 20.000 3.136.500 25.000 85.500 302.500 6.647.000 431.500 6.310.800 1.461.000 9.534.700

2.904.230 667.000 400.000 197.500 217.000 50.500 2.146.200 75.500 151.000 347.300 85.500 20.000 668.000 176.500 18.845.356 2.055.673 56.400 3.235.651 1.637.798 5.255 145.000 630.700 181.400 282.100 15.100 51.400 199.500 996.179 735.500 500.000 1.103.200 99.800

254.500 258.474 301.000 20.500 3.100.000 1.500.000 25.500 86.500 306.500 6.733.500 437.000 6.276.500 1.480.000 9.342.500 2.519.000 4.350.148 676.000 236.358 200.000 220.000 51.000 2.166.921 76.500 153.000 351.071 86.500 20.500 677.000 179.000 17.423.953 610.368 80.939 3.315.426 1.171.860 0 147.143 659.306 80.000 50.000 285.767 0 65.172 202.078 895.533 700.662 0 1.440.914 101.040

65

Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde Stichting Rotterdam Marathon Stichting Rotterdam Sportsupport Stichting Rotterdam Sportsupport combinatiefuncties (RLF) Stichting Rotterdam Topsport Stichting Rotterdams Volkstheater Stichting Vogelklas Karel Schot Subsidies jeugdbeleid

800.000 365.700 3.258.300 2.163.500 60.400 135.000 131.800

816.013 369.559 3.341.494 975.000 1.763.758 81.648 136.760 133.513

Beleidsregels Bestaande beleidsregels voor subsidieverstrekking · Beleidsregel Bijdrageregeling Jeugdsport · Investeringssubsidie voor (ver)bouwprojecten van Rotterdamse sportverenigingen · Richtlijn subsidiëring gehandicaptensport (Meerkostensubsidie gehandicaptensport) · Beleidsregels incidentele subsidies Visuele kunsten, Podiumkunsten en Letteren en Erfgoed · Beleidsregel Culturele feesten · Beleidsregel Lokale mediaproducties · Beleidsregel Kunst en cultuur in de gebieden · Beleidsregel Snelloket · Beleidsregel Jaarsubsidies Amateurverenigingen


Niet kwantificeerbare risico's Niet kwantificeerbare risico's Risico op schade aan gemeentelijke kunstcollectie Product Cultuur Omschrijving De gemeentelijke kunstcollectie is niet verzekerd. De gemeente is hier eigen risicodrager voor eventuele schade aan de collectie.

3.6.3 Bijstellingen (Webp. 129) Bijstellingen Cultuur, sport en recreatie

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

836

836

1.086

1.086

Trend op subsidies

236

236

236

236

Verlagen intensiveringen speeltuinen

250

250

250

250

Aanvullende bezuiniging LCC's Evenementenbeleid

0 150

0 150

250 150

250 150

Vrijval Reserve combinatiefunctionarissen

200

0

0

0

Natuur Milieu educatie Intensiveringen

0 -440

200 -440

200 -440

200 -440

Evenementenfonds Ramingsbijstellingen

-440 1.367

-440 0

-440 0

-440 0

Bibliotheek verlaging subsidie TOTAAL

1.367 1.763

0 396

0 646

0 646

66

3.6.3.1 Bezuinigingen (Webp. 130) Bijstellingen Cultuur, sport en recreatie

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

836

836

1.086

1.086

Trend op subsidies

236

236

236

236

Verlagen intensiveringen speeltuinen

250

250

250

250

0

0

250

250

Evenementenbeleid

150

150

150

150

Vrijval Reserve combinatiefunctionarissen

200

0

0

0

0

200

200

200

Aanvullende bezuiniging LCC's

Natuur Milieu educatie

Toelichting bezuinigingen Om de ramingsbijstellingen en intensiveringen meerjarig te kunnen dekken, stelt het college enkele bezuinigingsmaatregelen voor. In de kaderbrief is aangegeven dat hiervan € 14 mln nog nader uitgewerkt wordt in de begroting 2016. Voor het programma Cultuur, sport en recreatie wordt hiervoor € 836 aan structurele bezuinigingen voorgesteld. Trend op subsidies (€ 236) In het programma Cultuur, Sport en Recreatie wordt geen accres op subsidies doorgegeven in 2016. Verlagen intensiveringen speeltuinen (€ 250) De incidentele subsidies voor extra activiteiten worden niet verlengd. Aanvullende bezuiniging LCC’s (€ 250 vanaf 2018) De gemeente gaat de programmering van de Lokale cultuurcentra anders invullen: meer vraag- en wijkgericht, meer verspreid over diverse bestaande locaties en een andere vorm van beheer. Het beheer wordt overgedragen van de gemeente aan externe beheerders. De LCC’s De Hoekstee en ‘t Klooster blijven op de huidige locatie, hiervoor wordt naar een andere vorm van (extern) beheer gezocht. Voor wijktheater Musica en de LCC's Romeijnshof, De Castagnet wordt de (cultuur)programmering op locaties elders ondergebracht. Voor Musica en de Castagnet wordt onderzocht of deze gebouwen een andere (wijk)functie kunnen krijgen, met dan tevens een nieuwe vorm van beheer door bijvoorbeeld marktpartijen of via een bewonersinitiatief. Voor Romeijnshof is de richting om de cultuurprogrammering elders in het gebied te presenteren, de verschillende activiteiten uit te faseren en deze locatie af te stoten. De taakstelling is € 250 vanaf 2018, aanvullend op de al eerder vastgestelde taakstelling van € 300 en wordt dus in totaal € 550. Evenementenbeleid (€ 150) Voor € 150 wordt bespaard op de algemene middelen voor evenementen. Het Evenementenfonds blijft daarbij buiten schot, want dit wordt gevoed door de opbrengst van de logiesbelasting en wordt om die reden aangewend voor evenementen die bijdragen aan meerdaags verblijf en/of aan de profilering van de stad. Gedeeltelijke vrijval reserve combinatiefunctionarissen (€ 200) De bestemmingsreserve is niet volledig nodig, daarom kan een deel vrijvallen. Natuur Milieu Educatie (€ 200 vanaf 2017) Besparing van € 200 vanaf 2017 door het anders invullen van de lessen Natuur- en milieueducatie.

67

3.6.3.2 Intensiveringen (Webp. 131) Bijstellingen Cultuur, sport en recreatie

2016

2017

2018

2019

Intensiveringen

-440

-440

-440

-440

Evenementenfonds

-440

-440

-440

-440

Evenementenfonds (- € 440) Het college heeft besloten om op voorhand meerjarig meer opbrengsten logiesbelasting voor de uitvoering van het evenementenbeleid in te zetten. Met ingang van de begroting 2016 wordt € 550 vanuit de verwachte baten middels dezelfde verdeling op voorhand begroot, zijnde € 440 Sport en Cultuur en € 110 Economie.

3.6.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 132) Ramingsbijstellingen Cultuur, sport en recreatie

2016 1.367

2017 0

2018 0

2019 0

Bibliotheek verlaging subsidie

1.367

0

0

0

Toelichting ramingsbijstellingen Bibliotheek verlaging subsidie (€ 1,4 mln) In 2014 is de afwikkeling van de verzelfstandiging van de Bibliotheek definitief afgehandeld. Dit leidde tot een oplossingenpakket, waarbij een benodigde afwaardering in 2014 plaats vond van € 9,8 mln gedekt vanuit de algemene middelen. Voor 2015 werd hiervoor de subsidie aan de Bibliotheek met € 1,7 mln verlaagd ten gunste van het algemene financiële beeld. Voor 2016 bedraagt de verlaging € 1,4 mln.

3.6.4 Beleidskaders (Webp. 133) Beleidskaders Sportnota 2010-2016 Uitvoeringsprogramma Sport 2015-2016 Notitie strategische uitgangspunten sportvoorzieningen 2013-2016 Beleidskader zwemmen 2015-2025 Beleidskader NME heeft de toekomst Notitie Toekomst van de Rotterdamse speeltuinen Cultuurplan 2013-2016

Beleidsmonitoren Vrijetijds omnibus, onderdeel sportparticipatie en cultuur Cultuurparticipatie van Rotterdammers, 2013

3.6.5 Producten (Webp. 134) 3.6.6 Partners programma (Webp. 135) Stichting Rotterdam Sportsupport Stichting Rotterdam Topsport Stichting Sportfondsen Rotterdam Diergaarde Blijdorp

68

Dierenbescherming Verenigde Rotterdamse Speeltuinorganisaties (VeRs) Rijksoverheid: Ministeries OCW en VWS NOC-NSF Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. Stichting Bibliotheek Rotterdam. Particuliere fondsen (zoals Stichting Bevordering Volkskracht, De Verre Bergen, Erasmusstichting, VSB-Fonds en Prins Bernhard Cultuurfonds). Landelijke overheid (ministerie van OCW, Raad voor Cultuur, Rijksfondsen zoals Fonds Podiumkunsten, Mondriaanfonds, Letterenfonds en Fonds voor Cultuurparticipatie).

3.6.7 Besturing programma (Webp. 136) Portefeuillehouder Wethouder Visser - Financiën, Organisatie, Sport, Binnenstad en Haven Wethouder Langenberg - Duurzaamheid, Mobiliteit en Cultuur


69

3.7 Volksgezondheid en zorg (Webp. 137) Het programma Volksgezondheid en zorg is samengesteld uit de onderdelen openbare gezondheidszorg, zorg jeugd en zorg volwassenen.

3.7.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 138) Inleiding Met de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) en Jeugdwet hebben gemeenten per 1 januari 2015 een veel grotere verantwoordelijkheid op het terrein van (jeugd)zorg en ondersteuning. Daardoor zijn het gehele sociale domein en de organisatie en aanpak van de gemeente Rotterdam flink in beweging. Rotterdam heeft zich - samen met haar partners - de afgelopen jaren voorbereid op de uitvoering van nieuwe taken en daarop een nieuw stelsel van (jeugd)zorg, welzijn en activering ingericht. Daarbij staat de Rotterdammer centraal, gaan we uit van de eigen kracht van mensen en het beter benutten van de eigen sociale omgeving (de civil society). Doel is om de zelfredzaamheid van alle Rotterdammers te vergroten en Rotterdammers kunnen voor hulpvragen dichtbij, in hun eigen wijk, terecht. Met de start van het nieuwe stelsel in 2015 was het stelsel niet af. De komende periode wordt hard gewerkt aan de realisatie van een stelsel, dat steeds beter op de vragen van Rotterdammers kan in gaan en daarmee effectiever en efficiënter wordt. Ondertussen blijven we professionele ondersteuning bieden in aanvulling op dat wat Rotterdammers zelf kunnen en de inzet van vrijwilligers en netwerken. We overvragen Rotterdammers niet wanneer de problematiek te ernstig is: professionele hulp blijft er voor hen die het nodig hebben. Wettelijke kaders De uitvoering van gemeentelijke taken en bevoegdheden op het gebied van zorg en welzijn, vallen binnen de begrotingsprogramma’s Volksgezondheid en Zorg en Maatschappelijke Ondersteuning. In dat kader zijn vooral de volgende drie wetten relevant: 1. de Wmo 2015 2. de nieuwe Jeugdwet 3. de wet Publieke Gezondheid Gemeentelijke beleidskaders De wettelijke taken en lokale doelstellingen op het gebied van zorg en welzijn zijn in 2014 door de gemeente Rotterdam vertaald in de beleidskaders Wmo en Jeugd. a. Beleidskader Wmo 2015 Het beleidskader Wmo (‘Rotterdammers voor elkaar’) beschrijft: · hoe de maatschappelijke ondersteuning in Rotterdam vormt krijgt en welke resultaten de gemeente daarmee ambieert (1. Samenredzaamheid van Rotterdammers: een sterke civil society; 2. Het bevorderen van zelfredzaamheid door wijkvoorzieningen en maatwerk);- de fundamenten van het nieuwe stelsel van zorg en welzijn: de arrangementen langdurige zorg, 42 integrale wijkteams en 14 verbrede VraagWijzers. · de opgave voor de komende jaren: de kracht van Rotterdammers en de wijkvoorzieningen zodanig versterken dat er minder dure geïndiceerde zorg nodig is. b. Kader Nieuw Rotterdams Welzijn (NRW) 2016-2019 Het welzjjnsbeleid is 25 jaar de verantwoordelijkheid van de deelgemeenten geweest. Met de inzet van het kader Nieuw Rotterdams Welzijn wil Rotterdam de opgaven die het heeft met de decentralisaties ondersteunen. Welzijn vervult de volgende functies binnen de gebieds- en wijknetwerken: - tijdig signaleren en (gezondheids)preventie; - het aanjagen van de eigen kracht en talenten van bewoners (jeugd en volwassenen); - activering en participatie; - ondersteuning en dienstverlening.

70

c. Beleidskader Jeugd Het beleidskader Jeugd (‘Rotterdam Groeit - beleidskader jeugd 2015-2020’) beschrijft: · het centrale doel van het Rotterdams jeugdbeleid (bijdragen aan een sterkere stad waarin jeugdigen kansrijker, veiliger en gezonder opgroeien), waarbij de visie is dat de thema’s talentontwikkeling, veiligheid en gezondheid elkaar versterken. · de inspanningen om bij te dragen aan die doelstelling met elk 3 ambities op de thema’s talentontwikkeling, veiligheid en gezondheid. Maatschappelijke doelstellingen Het jaar 2015 stond in het teken van de implementatie en doorontwikkeling van het nieuwe (jeugd)zorgen welzijnstelsel en de herijking en aanbesteding van het welzijn (nrw). Verwachting is dat de implementatie van het nieuwe (jeugd)zorgen welzijnstelsel in 2016 grotendeels wordt afgerond. Dat is een enorme operatie. Daarbij vragen de start van de nieuwe opdrachten voor welzijn voor 2016 en 2017, de doorontwikkeling van de wijkteams en VraagWijzers en de inbedding van een goede PGB-regeling extra aandacht. Tegelijkertijd wordt in 2016 de ontwikkeling van (een meer integrale) inkoop van zorg en welzijn in 2017 en 2018 voorbereid. Om de maatschappelijke doelstellingen te behalen en kracht bij te zetten zet Rotterdam - naast de ontwikkelopgaven rondom het nieuwe stelsel - extra in op de volgende actieprogramma’s onder de Wmo 2015 en het Rotterdams jeugdbeleid: Binnen het begrotingsproduct Zorg jeugd: · Stevige Start · Kansrijk Opgroeien · Drugs & Alcohol II · Risicojongeren · Transformatie jeugdhulp Binnen het begrotingsproduct Zorg volwassenen: · (O)GGZ · Veilig thuis 2015-2018 Binnen het begrotingsproduct Maatschappelijke begeleiding en advies: · Voor mekaar · Langer Thuis Binnen het begrotingsproduct Openbare Gezondheid · Er zal een nieuwe nota publieke gezondheid worden opgesteld

3.7.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 139) Externe ontwikkelingen Ontwikkelingen in kaderstelling, wet- en regelgeving e.d.: · Herverdeling van taken in het sociale domein (inclusief bezuinigingstaakstelling) door veranderde wetgeving (zie wettelijke kaders). · Nieuw stelsel van zorg, ondersteuning en welzijn in Rotterdam. · Landelijke programma’s en beleidskaders voor de publieke gezondheid: Nieuwe Preventienota, Betrouwbare publieke gezondheid en Nationaal plan tuberculosebestrijding. · Herijking normering en verdeling financiële middelen voor Toezicht kinderopvang. Maatschappelijke ontwikkelingen: · Het aandeel jongeren (onder de 20 jaar) in Rotterdam blijft constant, ondanks de vergrijzing. Met een verwachte bevolkingsgroei neemt het aantal jongeren in Rotterdam dus toe.

71

Interne ontwikkelingen · · · ·

Verschuiving van de rol van de gemeente: van zorgen voor naar zorgen dát. Rotterdam zal het nieuwe stelsel van zorg, ondersteuning en welzijn de komende jaren verder doorontwikkelen, evenals de toegang tot ondersteuning en de governance op de wijkteams. De gemeente werkt per 1-1-2015 met integrale Wmo-arrangementen. Per 1-1-2015 heeft de gemeente een uitvoeringsdirectie Maatschappelijke Ondersteuning in de Wijk (MOW): belast met de uitvoering van taken binnen het nieuwe zorgen welzijnstelsel.

3.7.1.2 Prioriteiten (Webp. 140) · ·

·

· ·

Uitvoeren van de WMO - en jeugdhulpverlening aan de Rotterdammers Doorontwikkeling van zorg, ondersteuning en welzijn voor volwassenen en jeugd, het voorbereiden van een nieuwe, meer integrale inkoopstrategie en de doorontwikkeling van de toegang tot ondersteuning en governance op de wijkteams Uitvoering geven aan de volgende programma's en nota's: Veilig Thuis, Openbare geestelijke gezondheidszorg ((O)GGZ), WMO, Langer Thuis, Alcohol en Drugs, Stevige Start en Risicojeugd. Het bieden van een kansrijke, veilige en gezonde jeugd (beleidskader jeugd) Samenwerking met zorgverzekeraars


Omgevings-/ prestatieindex Prestatie indicator

Streefcijfer

Cliëntervaringscijfers Wmozorg en jeugdhulp

Prestatie indicator

Nadere uitwerking volgt eind 2015

Duurzaam oplossen huiselijk geweld (toename gezinnen in stabiele en veilige situatie)

Prestatie indicator

Vermindering drugs- en alcoholgebruik onder 14-15jarigen

100% inspectie op locaties kinderopvang

Instroom – doorstroom – uitstroom cliënten in nieuwe stelsel zorg & welzijn

Huidige stand

Datum meting stand

In 2016 zien we een gemiddelde stijging t.o.v. 2015.

Nulmeting over 2015 is gestart per 01-07-2015

Opleveren Resultaat nulmeting 01-07-2016

Prestatie indicator

15% afname, toegespitst op respectievelijk: -Ooit gebruik alcohol: 23% -Ooit gebruik cannabis: 3,4% -Ooit bingedrinken: 7,7%

- Ooit gebruik alcohol: 27% - Ooitgebruik cannabis: 4% - Ooit bingedrinken: 9%

2013

Prestatie indicator

100%

100%

31-12-2014


Toelichting indicatoren Het merendeel van de genoemde indicatoren is onderdeel van reeds gepresenteerde (actie)programma’s. Bij de presentatie van andere programma’s - gepland voor het eind van 2015 - zullen de bijbehorende indicatoren worden benoemd. In 2016 wordt in de Staat voor de Jeugd gerapporteerd over de hoofd- en subdoelstellingen van het jeugdbeleid.

72

Verantwoording over de decentralisatie AWBZ/Wmo, die in belangrijke mate binnen dit begrotingsprogramma valt, vindt plaats bij de reguliere bestuursrapportages. De belangrijkste indicatoren waarover we de Raad in de bestuursrapportages zullen rapporteren, zijn gebundeld rond de thema’s: · kosten: gerealiseerd – begroot – budgetbeslag · instroom – doorstroom – uitstroom cliënten · cliëntervaringscijfers (hoe heeft de cliënt de behandeling ervaren) · meting van resultaten behaald bij cliënten (effectiviteit van behandeling) · zwaarte ingezette hulp (efficiency van de zorg) Op het moment van schrijven van deze begroting zijn de indicatoren nog in ontwikkeling. We zijn voornemens om eind 2015 in een 3D voortgangsbrief aan de Raad te presenteren met welke indicatoren we in 2016 willen gaan werken.

3.7.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 142) Nieuwe beleidsinitiatieven · · ·

Doorontwikkeling van zorg, ondersteuning en welzijn voor volwassenen en jeugd en de voorbereiding van een nieuwe, meer integrale inkoopstrategie Doorontwikkeling van de toegang tot ondersteuning en governance op de wijkteams Vaststelling van de gemeentelijke nota Volksgezondheid

Lopende beleidsinitiatieven · · · · · · ·

Beleidskader Jeugd, waaronder de programma’s ‘Drugs en Alcohol II: Blijf Helder’, ‘Stevige Start’ en ‘Risicojongeren’ Uitvoering van het programma Veilig Thuis Vaststelling van het programma (O)GGZ Uitvoering van het programma Voor mekaar Uitvoering van het programma Langer Thuis Uitvoering van de herijking van het welzijn. Voorbereiding van de inkoopstrategie voor het bundelen van verschillende vervoersvormen.

3.7.2 Inzet middelen van programma (Webp. 143) 3.7.2.1 Baten en lasten (Webp. 144) Meerjarige begroting 7 Volksgezondheid en zorg

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen

30 543 23 763 6 710 70 253 163 54 594 3 625 1 610 49 359 26 418 27 392 - 974 172 151 13 049 575 2 191 63 486 92 850 - 222 620

37 402 30 899 6 484 19 623 700 51 273 4 444 3 218 43 611 33 499 32 886 613 538 928 23 106 504 27 367 247 723 240 228 - 586 298

36 652 30 179 6 473 0 595 335 48 464 1 669 2 942 43 853 26 678 24 550 2 128 520 193 30 237 487 24 951 240 747 223 771 - 558 683

36 441 29 968 6 473 0 594 965 47 862 1 669 2 929 43 264 25 030 23 051 1 979 522 073 25 614 470 31 764 252 650 211 575 - 558 524

36 424 29 951 6 473 0 586 882 45 560 1 669 2 443 41 448 23 423 21 444 1 979 517 899 25 298 453 31 931 252 751 207 466 - 550 458

36 405 29 932 6 473 0 589 529 45 556 1 669 2 439 41 448 24 027 22 048 1 979 519 946 25 220 436 32 034 254 258 207 998 - 553 124

73

Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Bijzondere Bijstand Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve Decentralisatie Jeugdzorg Bestemmingsreserve Fysieke Woonvoorziening Maatschappelijke Opvang Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Bestemmingsreserve Sport gebieden Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve transitiekst decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve Zorg Jeugd gebieden Saldo na reserveringen

422 0 0

14 988 1 000 9 419

2 934 0 2 376

400 0 0

0 0 0

0 0 0

200

1 400

0

0

0

0

0

851

0

0

0

0

68 0

0 885

0 400

0 400

0 0

0 0

0

46

0

0

0

0

0 60

69 259

0 158

0 0

0 0

0 0

0

1 045

0

0

0

0

94

14

0

0

0

0

- 222 198

- 571 310

- 555 749

- 558 124

- 550 458

- 553 124

Toelichting op de tabel Baten De bijdragen vanuit het Rijk en mede-overheden hebben betrekking op rijksbijdragen voor opgedragen taken in de bestrijding van infectieziekten, op bijdragen vanuit ZonMw, de eigen bijdragen voor Wmo-maatwerkvoorzieningen en de regeling heroïneverstrekking. De opbrengsten derden bestaan uit de inkomsten vanuit de Reizigerszorg, de bijdragen van regiogemeenten t.b.v het project Samenwerkingsinstrument Sluitende Aanpak (SISA) en de huurinkomsten van de (z)OnderDakwoningen. Lasten Eigen personeel wordt ingezet in het kader van de Jeugdzorg, toegang tot de Wmo, beleid en zorginkoop, programma Veilig Thuis en ter bestrijding van infectieziekten. Het grootste deel van de programmalasten gaat op in Sociale Uitkeringen en Subsidies en Inkomensverstrekking. De Sociale Uitkeringen bestaan uit de inkoop van zorgarrangementen in het kader van de nieuwe Wmo. Subsidies betreffen de subsidies die enerzijds verstrekt worden aan instellingen die werkzaamheden verrichten in het kader van de Jeugdzorg. Anderzijds aan instellingen in het kader van de Maatschappelijke Opvang. Reserves Er vindt een onttrekking plaats van drie bestemmingsreserves, namelijk de reserves: · Decentralisatie AWBZ: voor de uitvoering van Children's Zone in Rotterdam-Zuid. · Maatschappelijke Gebieden: ter dekking van activiteiten in het kader van Nieuw Rotterdams Welzijn (NRW) gebiedsopdracht Jeugd. · Taakmutaties Gemeentefonds: voor de regionale coördinatie van nazorg ex-gedetineerden. Toelichting meerjarig verloop De daling van het budget in 2019 ten opzichte van 2015 heeft diverse oorzaken, waarvan de belangrijkste de ontwikkeling in de integratie- en decentralisatie-uitkeringen van het Rijk is.


74

Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Volksgezondheid en zorg Zorg volwassenen Informatieplatform 3 decentralisaties

Gevoteerd Prognose Prognose Prognose Prognose Prognose krediet t/m 2015 2016 2017 2018 2019 2.017 2.017 0 0 0 0 2.017 2.017 0 0 0 0 2.017 2.017 0 0 0 0



3.7.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 146) Reserves Reserves Volksgezondheid en Zorg Zorg Jeugd Bestemmingsr. Maatschappelijke Participatie gebieden Bestemmingsreserve Zorg Jeugd gebieden Bestemmingsreserve Decentralisatie Jeugdzorg Zorg Volwassenen Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve transitiekst decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve Fys. Woonvoorz. Maatsch.Opvang Bestemmingsreserve Bijzondere Bijstand

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 28.260 22.429 21.929 21.929 21.929 2.679 2.179 1.679 1.679 1.679 2.405 273

1.905 273

1.405 273

1.405 273

1.405 273

0 25.581 25.581

0 20.251 20.251

0 20.251 20.251

0 20.251 20.251

0 20.251 20.251

0

0

0

0

0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0


3.7.2.4 Subsidies (Webp. 147) Gesubsidieerde instelling Volksgezondheid en zorg Openbare gezondheidszorg CASA (Centra voor Anticonceptie Seksualitiet en Abortus) Eerste Lijnszorg Gezond Gewicht Huber, B.F. Indigo Zorgservice B.V. Stichting Humanitas Stichting Mara Stichting OSER Zorg jeugd Avant sanare B.V.

Begroting 2015

Begroting 2016

179.997.180 935.747 16.754 4.087

110.908.648 1.904.392 20.260 1.015 225.416 1.740 236.501 782.007 20.453 617.000 60.309.615 61.159

288.621 606.135 20.150 118.384.576 81.776

75

Careyn Maatschappelijke Dienstverlening B.V. CVO: Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving Eigen Kracht Centrale Stichting Indigo Zorgservice B.V. kindeRdam Zuid B.V. Kinderopvang BijDeHand B.V. LMC: Stichting voor Interconfessioneel en Algemeen Bijzonder Voortgezet Onderwijs te Rotterdam e.o. Maatschappelijke Dienstverlening Alexander Maatschappelijke Ondersteuning Stichting School Maatschappelijk Werk Rijnmond (SMWR) Opvoedingsondersteuning GEBIED Overig Kinderopvang Plus Overige subsidies Radar Uitvoering B.V. SMI: Diverse personen SMI: Van Veldhuizen Stichting St. voor Protestants-Christelijk Basis- en Orthopedagogisch Onderwijs STC-Group/Scheepvaart en Transport College (SMW MBO) Stg v Chr VO op Reform Grondslag De Wartburg Stichting Big Brothers Big Sisters of Rotterdam (Mentoring) Stichting BOOR Stichting Bouman Geestelijke Gezondheidszorg Stichting CED-Groep Stichting Centrum voor Vrijwillige en Professionele Maatschappelijke Dienstverlening (Eigen Kracht) Stichting Chris (voorheen stichting De Hoop) Stichting CJG Rijnmond Stichting Cosmicus Onderwijs Stichting Deelgemeentelijke Ondersteuningsorganisatie Crooswijk en Kralingen Stichting Exodus Zuid Holland Zuid Stichting FlexusJeugdplein Stichting Futuro in Samenwerking Stichting Grafisch Lyceum Rotterdam Stichting Hout- en Meubileringscollege Stichting Humanitas Stichting JIJ Stichting Jongerenwerk op Zuid Stichting Kindercentrum Prinses Amalia Stichting Kinderopvang Rolykids Stichting MEE Rotterdam Rijnmond Stichting Minters Stichting Opboxen Stichting Peuter&Co Stichting Platform VG Rijnmond Stichting Rotterdams Kenniscentrum Diversiteit Stichting Samen Ondernemend Leren Stichting Stek Jeugdzorg

66.000 256.000 60.450 289.974 68.000

201.433 292.000 84.000 668.000 413.000 586.000

1.032.906 236.374 45.919 260.000 1.584.787 268.387

990.000 295.000 260.000 1.300.000 267.000 56.000 48.000 296.364 64.000 940.000 167.000 177.000

26.112 22.305.900

25.000 26.935.000 18.000 503.000

240.000 5.349.194 317.000

240.000 14.051.183 276.000 41.000 46.000 745.469 13.000

577.816 13.000 185.483 180.384 95.634

24.999 16.000

196.000 161.000 51.000 125.000 203.000 0 368.000 2.079.000

76

Stichting TriviumLindenhof Stichting voor Educatie en Beroepsonderwijs Zadkine Stichting voor Interconf Beroepen Onderwijs en AVO en Ve R-Dam eo Subsidies couleur locale jeugd (Nieuw Rotterdams Welzijn) subsidies decentralisatie jeugdzorg Van Veldhuizen Stichting Zorg volwassenen (Voorm.) Vastgoed Woonhotel Rotterdam V.O.F. Avant sanare B.V. Bavo Europoort B.V. Buurt m/v Centrum voor Dienstverlening Dagopvang/inloopfunctie Dona Daria, Centrum voor Vrouwen en Emancipatie Huiselijk Geweld Impegno Nederland B.V. Indigo Zorgservice B.V. Intake en vraagverheldering Justitiabelen Laurens Antonius IJsselmonde Maatschappelijke initiatieven Maatschappelijke opvang Moetd Nico Adriaans Stichting (NAS) Palier B.V. Reakt Rijnmond Stichting "en Route Aktieve Hulpverlening" Stichting Arosa Stichting Barka Stichting Bouman Geestelijke Gezondheidszorg Stichting Corridor Dienstverlening Stichting Delta Psychiatrisch Centrum Stichting FlexusJeugdplein Stichting Humanitas Stichting Humanitas voor Dienstverlening aan Mensen met een Handicap Stichting Jong Rotterdam Stichting Leer- en Ontmoetingsproject voor Vrouwen Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg Stichting Middin Stichting Ontmoeting Stichting Opvangcentrum Mensen in Knelsituaties ("S.O.M.I.K. ") Stichting Pameijer sociale psychiatrie Stichting Pension Maaszicht Stichting Pluspunt Stichting Prokino Stichting Timon Stichting TriviumLindenhof Stichting Zorgbelang Zuid-Holland, patiënten en consumenten platform Winteropvang Wouwtrainingen

3.066.007 808.000 962.000 1.228.000 84.356.852 767.629 60.676.857 89.461 128.150 322.942 755.700 14.881.997 15.721

83.066

61.961 44.143 25.188 22.770 2.170.262 40.300 952.620 52.101 4.876.706 186.186 10.141.012 506.338 107.475 0 653.046 20.150 437.011 41.400 12.613.660 312.032 3.009.750 50.375 3.994.281 603.109 327.170 1.751.815 654.779 412.777 310.527 20.877

681.000 48.694.641 95.841 235.000 767.055 9.487.000 383.164 25.170 50.751 218.975 68.066 951.262 47.754 63.000 511.135 1.304.303 115.000 1.755.931 941.528 52.883 3.731.374 110.220 8.196.862 666.646 854.817 842.524 9.715 252.927 41.483 8.887.808 246.992 1.560.465 3.866.954 197.386 15.000 112.495 683.444 653.993 418.979 248.520 22.219

77

3.7.2.5 Risico's (Webp. 148) Kwantificeerbare risico's Kwantificeerbare risico's Jeugdzorg en AWBZ Product Omschrijving

Opvang en zorg, regiobinding Product Omschrijving

Minimum bedrag

Maximum Kans op optreden bedrag in jaar

Getroffen maatregelen

0 54.100 2015 e.v. Reserve AWBZ/jeugd Zorg jeugd De uitvoering van de Jeugdzorg en de AWBZ-functies zijn overgedragen aan de gemeenten. Dit is gepaard gegaan met forse bezuinigingen en wijzigingen. De risico's zijn bepaald op basis van een risico-analyse. 0 5.000 2015 e.v. Geen Zorg volwassenen Er is discussie over het principe van regiobinding. Huidige praktijk is dat indien iemand zich meldt in een centrumgemeente buiten de regio waar hij/zij vandaan komt, er enkele dagen opvang wordt verleend en daarna overdracht plaatsvindt naar een centrumgemeente binnen de regio van herkomst. Dit leidt mogelijk tot de noodzaak om de opvang uit te breiden.

3.7.3 Bijstellingen (Webp. 149) Bijstellingen Volksgezondheid en zorg Bezuinigingen

2016 3.800

2017 3.800

2018 3.800

2019 3.800

17 18 19 20 21

Sociaal Medische Indicatie Maatwerk binnen jeugdgezondheidszorg Onderwijs opvangvoorzieningen Zorg volwassenen Extra middelen Opvang Intensiveringen

200 500 700 500 1.900 0

200 500 700 500 1.900 0

200 500 700 500 1.900 0

200 500 700 500 1.900 0

7 7

Aanpak tegen ouderenmishandeling Dekking binnen programma Ramingsbijstellingen

-200 200 0

-200 200 0

-200 200 0

-200 200 0

14 14 15 15

Participatiebudget - zorg voor volwassenen Dekking binnen zorgbudgetten Zorg en welzijn Dekking bestemmingsreserve AWBZ TOTAAL

-4.400 4.400 -3.700 3.700 3.800

-4.400 4.400 0 0 3.800

-4.400 4.400 0 0 3.800

-4.400 4.400 0 0 3.800


2016

2017

2018

2019

Sociaal Medische Indicatie

200

200

200

200

Maatwerk binnen jeugdgezondheidszorg

500

500

500

500

Onderwijs opvangvoorzieningen

700

700

700

700

Zorg volwassenen

500

500

500

500

1.900

1.900

1.900

1.900

Volksgezondheid en zorg

Extra middelen Opvang

78

Toelichting bezuinigingen Verwerking Kaderbrief (€ 1,4 mln) Voor het product Zorg Jeugd wordt hiervoor € 1,4 mln aan structurele bezuinigen voorgesteld: -Het budget sociaal medische indicatie is met € 200 verlaagd. -Het budget onderwijsopvangvoorzieningen is met € 700 verlaagd. -Het budget voor het maatwerk binnen de jeugdgezondheidszorg is met € 500 verlaagd. Zorg volwassenen (€ 500) Een tweetal subsidies wordt met ingang van 2016 beëindigd, waardoor € 500 vrijvalt: · Dit betreft een subsidie voor voorlichting over hulpverlening aan vrouwen die ongewenst zwanger of ongewenst kinderloos zijn, omdat er voldoende alternatieve vormen van voorlichting voorhanden zijn. · Een groot deel van de gesubsidieerde dienstverlening valt onder het wijkgebonden maatschappelijk werk en maakt daarmee integraal onderdeel uit van de aanbesteding Nieuw Rotterdams Welzijn. Hierdoor kan een deel vrijvallen. Extra middelen opvang (€ 1,9 mln) Vanuit het rijk ontvangt de gemeente extra middelen voor opvang, omdat Rotterdam sinds een aantal jaren zelf deze zaken heeft bekostigd heeft het rijk het verdeelmodel hiervoor aangepast. Hierdoor kan € 1,9 mln vrijvallen ten gunste van het algemene beeld.


2016

2017

2018

2019

-200

-200

-200

-200

200

200

200

200

Volksgezondheid en zorg Aanpak tegen ouderenmishandeling Dekking binnen programma

Toelichting intensiveringen Aanpak tegen ouderenmishandeling (€ 0) Voor de aanpak van ouderenmishandeling is binnen het Programma Volksgezondheid en Zorg structureel middelen vrijgemaakt (€ 200).

3.7.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 152) Ramingsbijstellingen Volksgezondheid en zorg Participatiebudget - zorg voor volwassenen Dekking binnen zorgbudgetten Zorg en welzijn Dekking bestemmingsreserve AWBZ

2016

2017

2018

2019

-4.400 4.400 -3.700 3.700

-4.400 4.400 0 0

-4.400 4.400 0 0

-4.400 4.400 0 0

Toelichting ramingsbijstellingen Participatiebudget – zorg voor volwassenen (€ 0) Een deel van het participatiebudget (€ 4,4 mln.) wordt besteed binnen het product Zorg voor volwassenen, bijvoorbeeld voor dagbesteding. Door Rijkskortingen daalt het participatiebudget meerjarig. Deze krimp van het participatiebudget wordt opgevangen binnen deze zorgbudgetten. Zorg en welzijn (€ 0) Het financiële beeld van het stelsel van Zorg en welzijn laat op basis van de huidige inzichten volgend jaar een tekort van € 3,7 mln zien. Dit zal in 2016 worden gedekt uit de hiervoor aangelegde bestemmingsreserve AWBZ. · Ten behoeve van het robuust neerzetten van de toegang en de integrale wijkteams (huisvesting en beveiliging) en het programma Langer Thuis is een bedrag van €2.300 nodig. · Daarnaast is €1,4 mln nodig voor de uitvoering van de Children's Zone in Rotterdam-Zuid.

79

3.7.4 Beleidskaders (Webp. 153) Beleidskaders Veilig Thuis Beleidsregel Buitenklimaat: de luchtkwaliteit bij scholen en kinderopvang (2012) Verordening Kinderopvang en peuterspeelzalen Rotterdam 2014 Beleidskader Wmo Beleidskader Alcohol en Drugs Langer thuis Beleidsplan Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel Beleidskader Jeugd: Rotterdam groeit Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Rotterdam Nota Volksgezondheid (eind 2015/begin 2016)

Beleidsmonitoren Integrale gezondheidsmonitor Wijkprofiel Zorg voor de Jeugd

3.7.5 Producten (Webp. 154) 3.7.6 Partners programma (Webp. 155) Raad voor de Kinderbescherming Zorgverzekeraars (Zilveren Kruis, VGZ) Pharos en Platform 31 Erasmus MC, Erasmus Universiteit, ZonMw, Zorgimpuls RIVM, GGDGHOR.nl, woningcorporaties, GGD‘en Zuid-Holland Veiligheidshuis Rotterdam Rijnmond VRR (Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond), DCMR Milieudienst Rijnmond Ministeries SZW, OCW, VWS Humanitas CJG Rijnmond Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond (Jeugd)hulpaanbieders Onderwijsveld Aanbieders van gezondheidspreventie Zorgpartijen: ziekenhuizen, wijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten, diëtisten, POH's (praktijkondersteuners huisartsen), basis ggz, wijkteams

3.7.7 Besturing programma (Webp. 156) Portefeuillehouder Wethouder De Jonge - Onderwijs, Jeugd en Zorg

Raadscommissie Naar pagina raadscommissie IPV en ZOCS

80

3.8 Werk en inkomen (Webp. 157) Rotterdammers verdienen zoveel mogelijk hun eigen inkomen. De gemeente biedt alleen inkomensondersteuning als dat echt nodig is. Betaald werk geeft Rotterdammers een toekomst waarin ze meer regie hebben over hun eigen leven, zonder afhankelijk te zijn van de gemeente. Om dit te realiseren zet de gemeente de aanpak Werk en Inkomen in. Deze aanpak staat beschreven in het beleidskader Werk en Inkomen 2015 – 2018.

3.8.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 158) Beperking van het bijstandsvolume Beperking van het aantal bijstandsgerechtigden blijft in 2016 onverminderd belangrijk. Het college van B en W investeert in de preventieve aanpak om bijstandsafhankelijkheid te voorkomen en de uitstroom naar werk blijvend te bevorderen. Deze collegeperiode gaan minimaal 12.000 werkzoekenden vanuit een uitkering aan het werk. In 2016 worden hiervan 3.000 overstappen gerealiseerd. Het college van B en W zet in op het lonend maken van werk en het verlagen van drempels voor het aanvaarden van flexwerk. Beter zicht op de mogelijkheden van de werkzoekenden en op de vraag van werkgevers leidt tot een strakkere aanpak van de mismatch op de arbeidsmarkt. Alleen zo is het mogelijk in te spelen op de ontwikkelingen en kansen die een aantrekkende arbeidsmarkt biedt. Invoering van de taaleis Vanaf 1 januari 2016 treedt Wet op de taaleis in werking. Deze wet verplicht een inspanning te leveren voor de beheersing van de Nederlandse taal op een bepaald minimumniveau. Bij een redelijk vermoeden dat een werkzoekende zich niet of onvoldoende inspant, heeft de gemeente de mogelijkheid een uitkering te verlagen. Implementatie en zorgvuldige uitvoering van deze wet vindt in 2016 plaats. Dienstverlening Een stabiele inkomenssituatie stelt Rotterdammers in staat om zelf te werken aan hun arbeidsontwikkeling en reintegratie. Waar mensen dat niet of nog niet zelf kunnen, is een effectieve inkomensondersteuning noodzakelijk. Een tijdige, zorgvuldige, voorspelbare en rechtmatige verstrekking van de uitkering is dan ook de norm. Investeren in de dienstverlening is noodzakelijk om de stabiele inkomenssituatie te bewerkstelligen. Intensieve handhaving Fraude, misbruik en oneigenlijk gebruik zijn ondermijnende activiteiten die het fundament onder de rechtsstaat weghalen. Door goede handhaving blijft de overheid betrouwbaar en komt de ondersteuning terecht bij de Rotterdammers die deze steun nodig hebben. Daarnaast draagt handhaving bij aan beperking van de uitgaven op de bijstand. Vandaar dat de gemeente de intensivering van de handhaving in 2016 doorzet.

3.8.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 159) Externe ontwikkelingen Arbeidsmarkt Het voorzichtige herstel van de regionale arbeidsmarkt is een steun in de rug voor het bereiken van de doelstellingen. Voorlopig blijft de arbeidsmarkt echter ruim, is er nog steeds sprake van een mismatch tussen vraag en aanbod en is de concurrentie tussen verschillende groepen groot. Dit maakt de opgave binnen de aanpak Werk fors. Afname participatiemiddelen De komende jaren voorziet de gemeente een verdere afname van de participatiemiddelen. In 2016 is de afname nog beperkt. Om voorbereid te zijn op deze afname zet de gemeente in op betere effectiviteit en rendementsturing. Mede door de inzet van het spaarsaldo 2014 in het jaar 2015 is de daling van het beschikbare programmabudget het grootst van 2015 naar 2016. Om de daling in het budget te matigen is een deel van het budget 2015 naar 2016 geschoven.

81

Verdeelmodel BUIG-budget Het BUIG-budget is bedoeld voor het betalen van de uitkeringslasten. Sinds 2015 verdeelt het Rijk het landelijke macrobudget via het nieuwe ‘multi-level verdeelmodel’ naar gemeenten. Ook deze nieuwe verdeling leidt voor Rotterdam tot onvoldoende budget voor de verwachte uitkeringslasten. Voor 2016 kent het Rijk een vangnetregeling. Deze regeling gaat er vanuit dat de gemeente een tekort tot 5% van de baten zelf opvangt. Bij een hoger tekort is sprake van een getrapte vergoeding: het Rijk vergoedt bij een tekort van 5 tot 10% de helft van het tekort en bij tekorten boven de 10% het volledige tekort. Dat laatste geldt alleen als de gemeente aan de voorwaarden voldoet. Social Impact Bonds Onder de noemer van ‘impact investering’ zoekt de gemeente samen met stakeholders in de stad steeds meer naar creatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen. Via Social Impact Bonds werken sociaal ondernemers, particuliere investeerders en de overheid samen in een partnerschap. Doel is om met particuliere investeringen maatschappelijke problemen aan te pakken, op een innoverende én kostenbesparende manier.

Interne ontwikkelingen Continue verbeteren Het college van B en W wil Rotterdammers adequate en kwalitatief goede dienstverlening bieden. Daarom leert de gemeentelijke organisatie continue van gerealiseerde resultaten en van ontvangen klachten en ervaringen van werkzoekenden en werkgevers. Deze worden gemeten via werkgeverstevredenheidsonderzoeken en werkzoekendentevredenheidsonderzoeken. Verbeteren en innoveren ICT Om een aanvraag voor een uitkering efficiënt en uniform te beoordelen, om informatie te stroomlijnen en om fraude te voorkomen, investeert de gemeente in 2016 verder in de digitalisering van het aanvraagproces. Digitaal werken moet de norm worden waardoor informatie overal, altijd en op elk apparaat beschikbaar is. De komende jaren moet een ICT gerealiseerd worden waarbij iedere gebruiker met zo min mogelijk handelingen de systemen kan gebruiken en snapt wat hij wanneer en waarom moet doen. Door de diagnose verder te ontwikkelen en beter toe te spitsen op de verschillende groepen van de Participatiewet, verhoogt de gemeente de effectiviteit van de dienstverlening.

3.8.1.2 Prioriteiten (Webp. 160) · ·

3.200 werkzoekenden stromen vanuit de uitkering uit naar werk 3.000 heronderzoeken worden verricht

Toelichting Betaald werk geeft Rotterdammers een toekomst, waarin ze meer regie hebben over hun eigen leven zonder afhankelijk te zijn van de gemeente. Uitstroom naar werk is daarom een prioriteit. Gezien de flexibele arbeidsmarkt en het feit dat elke werkervaring relevant is en kansen op duurzame uitstroom vergroot, meet de gemeente het aantal geregistreerde beëindigde uitkeringen met als reden ‘uitstroom naar werk’. De ‘datum einde uitkering’ is hierbij leidend. Dit heeft een administratieve vertraging tot gevolg, waardoor realisatiegegevens over voorgaande perioden nog kunnen wijzigen. Het college van B en W vergroot de focus op handhaving. In deze collegeperiode worden 12.000 heronderzoeken op rechtmatigheid uitgevoerd om ertoe bij te dragen dat belastinggeld rechtmatig wordt besteed en de ondersteuning bij de Rotterdammers terecht komt die deze nodig hebben.

3.8.1.3 Indicatoren (Webp. 161) Indicator Uitstroom naar werk Aantal garantiebanen Aantal plaatsingen op

Omgevings-/ prestatieindex prestatieindicator omgevingsindicator prestatieindicator

Streefcijfer

Huidige stand

3.200 1.175 1.175

1.703 556 245

Datum meting stand 30-06-2015 05-06-2015 05-06-2015

82

garantiebanen Uitgevoerde heronderzoeken rechtmatigheid Aanvragen levensonderhoud Instroom Gemiddelde kosten bijstandsuitkering Volume Jongeren aan de slag

prestatieindicator

3000

1000

01-05-2015

omgevingsindicator

19.400

9.839

30-06-2015

prestatieindicator prestatieindicator

11.446 14.100

5.887 14.200

30-06-2015 31-08-2015

prestatieindicator prestatieindicator

39.400 2.512

39.038 3.157

30-06-2015 31-07-2015

Toelichting indicatoren ·

·

·

·

· ·

·

·

De uitstroom naar werk is een collegeprioriteit. Gemeten wordt het aantal geregistreerde beëindigde uitkeringen met als reden ‘uitstroom naar werk’. De ‘datum einde uitkering’ is hierbij leidend. Het streefcijfer voor 2016 is 3.200 werkzoekenden die uitstromen naar werk. Voor deze collegeperiode geldt het streven om tot en met 2016 in totaal 7.700 werkzoekenden te laten uitstromen. De genoemde aantallen garantiebanen en de plaatsingen daarop zijn vastgesteld voor de arbeidsmarktregio Rijnmond. Er is sprake van een gezamenlijke inspanning van betrokken partijen om deze resultaten te realiseren: 1.200 voor 2016, 600 voor 2015. Voor de indicator ’uitgevoerde heronderzoeken rechtmatigheid’ is het streefcijfer voor 2016 om 3.000 heronderzoeken uit te voeren. Het doel in 2015 was eveneens 3.000 heronderzoeken uit te voeren. Daarvan zijn er tot en met april 2015 ruim 1.000 gedaan. Voor de indicator ’uitgevoerde heronderzoeken rechtmatigheid’ is het streefcijfer voor 2016 om 3.000 heronderzoeken uit te voeren. Het doel in 2015 is eveneens 3.000 uit te voeren heronderzoeken waarvan er in de eerste vier maanden ruim 1.000 zijn gedaan. De prognose voor het aantal aanvragen, beïnvloed door economische ontwikkeling, is voor 2016 19.400; dit is lager dan 2015. Voor dat jaar was nog uitgegaan van 20.300 in te dienen aanvragen. Het werkelijk aantal ingediende aanvragen in het 1e halfjaar 2015 is lager dan geraamd. Het college verwacht in 2016 een lagere instroom (11.500) dan in 2015 (11.700). De gemiddelde uitkeringskosten per huishouden worden berekend door de netto uitkeringslasten, verhoogd met de afdracht loonheffing/ziektekosten, te verminderen met de ontvangsten. De effecten van rijksmaatregelen zijn in de gemiddelde prijs verwerkt. Voor 2015 is een stand per 31 december geprognosticeerd van 39.300 uitkeringen die worden verstrekt vanuit het BUIG-budget. De raming van de eindstand 2016 is gebaseerd op de verwachte eindstand 2015 en een beperkte groei in 2016. In het Rotterdams actieprogramma tegen Jeugdwerkloosheid (Jongeren aan de slag) is als doelstelling geformuleerd het volume jaarlijks te verlagen als resultante van instroom en uitstroom.

3.8.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 162) Nieuwe beleidsinitiatieven Taaleis Per 1 januari 2016 treedt de taaleis in werking. Werkzoekenden hebben een inspanningsverplichting voor de beheersing van de Nederlandse taal op een minimum niveau. De gemeente heeft de mogelijkheid een uitkering te verlagen bij een redelijk vermoeden dat een werkzoekende zich niet of onvoldoende inspant. Het college zet in op het verbeteren van de taalvaardigheden door mensen te plaatsen in een Nederlandstalige omgeving en taalcursussen zo laagdrempelig mogelijk aan te bieden. Dit gebeurt in aansluiting bij het beleidskader ‘Met Taal versta je elkaar’. Pilot 3D Het college wil de samenwerking binnen het sociale domein laten aansluiten op de nieuwe situatie na de verschillende decentralisaties. Samenwerking binnen de VraagWijzers en samenwerking met de wijkteams is

83

belangrijk om de verschillende opgaven in Rotterdam te laten slagen. Vandaar dat onderzoek loopt welke samenwerkingsverbanden binnen de 3 D’s mogelijk zijn. Ontwikkelnetwerken De decentralisaties op het gebied van zorg, welzijn en participatie vragen om nieuwe samenwerkingsverbanden. Door meer samenwerking kunnen de partijen vaker elkaars kennis, middelen en infrastructuur benutten en zo combinaties tussen werk en zorg mogelijk maken. In 2016 start een experiment met een ontwikkelnetwerk. Dit is een samenwerkingsverband tussen partijen in een bepaald gebied of in een bepaalde sector waarin de partners samen de verantwoordelijkheid nemen voor de ondersteuning van werkzoekenden met ontwikkelpotentieel. Ontsluiting van de weg naar werk en versterking van de infrastructuur in de wijken gebeurt in samenwerking met partners en gemeente. Preventie Preventieve aanpak, gericht op het voorkomen van werkloosheid en instroom uitkering.

Lopende beleidsinitiatieven Beheersing bijstandsvolume Doorontwikkeling van de preventieve aanpak krijgt in 2016 verder vorm door inzet van de sectortafels en de ondersteuning aan kwetsbare en startende ondernemers. Daarnaast blijft de gemeente investeren in de arbeidsontwikkeling van werkzoekenden door inzet van re-integratie, sociale werkvoorziening en ondersteuning aan personen met een arbeidsbeperking om de uitstroom te bevorderen. Jongeren Jongeren zijn de toekomst en krijgen binnen de aanpak Werk extra aandacht. Sinds 1 januari 2015 is de gemeente ook verantwoordelijk voor jonggehandicapten met arbeidsvermogen. In 2016 krijgt de jongerenaanpak nieuwe impulsen vanuit de Rotterdamse aanpak jeugdwerkloosheid. We zetten in op het voorkomen van vroegtijdige schooluitval en stimuleren jongeren om vanuit een opleiding door te stromen naar werk. Doelstelling is om het volume te laten dalen naar 2.512 eind 2016. Arbeidsgehandicapten Na invoering van de participatiewet richt de arbeidsontwikkeling zich nog meer dan voorheen op de doelgroep met een arbeidsbeperking. Deze werkzoekenden kunnen veelal alleen met ondersteuning werken. Werkgevers zijn aan zet om garantiebanen te realiseren. Het Werkgeversservicepunt Rijnmond (WSPR) faciliteert de werkgevers in de arbeidsmarktregio. De werkgevers ontvangen van de gemeente compensatie voor de verminderde loonwaarde. De huidige voorziening Beschut werk voorziet in een krimp tot 2017 naar 750 werkplekken. Bij een grotere krimp komt er ruimte voor nieuwe instroom binnen het Nieuw beschut werk. Deze voorziening lijkt op de oude, maar kent andere arbeidsvoorwaarden. Deze arbeidsvoorwaarden worden momenteel ontwikkeld en moeten nog worden vastgesteld. Het college onderzoekt op welke manier arbeidsmatige dagbesteding vanuit de Wmo voor deze is in te zetten. Intensiveren handhavingsaanpak Het college van B en W heeft ervoor gekozen in deze collegeperiode de handhavingsaanpak te intensiveren. Dit draagt bij aan het creëren van draagvlak voor de sociale voorzieningen, maakt dat de uitkering terecht komt bij Rotterdammers die deze echt nodig hebben en beperkt de kosten op de bijstand. Verbeteren ICT Om een aanvraag voor uitkering efficiënt en uniform te beoordelen, om informatie te stroomlijnen en om fraude te voorkomen, investeert het college in 2016 verder in de digitalisering van het aanvraagproces. Het verder ontwikkelen van de diagnose en het beter toespitsen op de verschillende groepen van de Participatiewet, verhoogt de effectiviteit van de dienstverlening.

84

Verbeteren kwaliteit van de dienstverlening Door continue te leren van de gerealiseerde resultaten, ontvangen klachten en ervaringen van werkzoekenden en werkgevers, werkt het cluster Werk en Inkomen aan een verbetering van de dienstverlening. Een tijdige, zorgvuldige, voorspelbare en rechtmatige verstrekking van de uitkering is de norm. Door te investeren in werkzoekendentevredenheidsonderzoek voor de inkomensprocessen krijgt de gemeente inzicht in de ervaringen van cliënten met de dienstverlening. De verzamelde input kan aanleiding zijn voor herijking van de dienstverleningsnormen.

3.8.2 Inzet middelen van programma (Webp. 163) 3.8.2.1 Baten en lasten (Webp. 164) Meerjarige begroting 8 Werk en inkomen

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Dividenden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Salarislasten WSW en WIW Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Fit 4 Work Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Bestemmingsreserve Spaarsaldo Participatebudget Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve WWB meerjarig Risicoreserve WWB Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve WWB meerjarig Saldo na reserveringen

733 335 717 447 0 15 266 622 848 081 88 989 13 652 3 081 72 256 58 972 51 063 7 909 700 120 38 425 267 10 972 67 648 574 117 8 691 - 114 746 46 799 20 435 0

556 762 538 036 2 500 15 326 900 814 107 98 861 19 309 6 199 73 353 48 990 53 470 - 4 480 666 256 33 309 215 9 410 66 467 553 444 3 411 - 257 345 41 732 237 0 19 315

578 388 562 220 0 16 168 0 813 296 98 775 3 644 8 937 86 194 50 429 55 667 - 5 238 664 092 38 039 225 4 673 61 214 556 909 3 032 - 234 908 6 821 0 0 0

575 803 561 257 0 14 546 0 797 716 97 147 3 334 8 447 85 366 47 297 52 535 - 5 238 653 272 34 654 252 4 554 56 654 554 387 2 771 - 221 913 1 200 0 0 0

574 236 560 926 0 13 310 0 775 455 88 607 3 078 7 911 77 618 40 554 45 792 - 5 238 646 294 30 293 287 4 431 52 421 556 287 2 575 - 201 219 0 0 0 0

567 161 560 586 0 6 575 0 759 807 81 898 3 078 8 032 70 788 37 465 42 703 - 5 238 640 444 29 345 334 4 256 47 857 556 287 2 365 - 192 646 0 0 0 0

1 616

1 368

0

0

0

0

0 44 728 0 0 - 67 947

20 812 0 0 0 - 215 613

6 821 0 13 408 13 408 - 241 495

1 200 0 1 200 1 200 - 221 913

0 0 0 0 - 201 219

0 0 0 0 - 192 646

Toelichting op de tabel Baten De baten bestaan voornamelijk uit rijksbijdragen in het kader van de Gebundelde uitkering Inkomensvoorziening (BUIG) ten behoeve van de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB). Tot 2015 werden ook de baten uit het Participatiebudget verantwoord binnen het programma Werk en Inkomen. Vanaf 2015 is dat niet meer het geval omdat dit budget onderdeel is geworden van het Gemeentefonds.

85

Lasten De programmalasten bestaan voor het grootste deel uit de uitkeringslasten (bijstand). De volumegroei in 2015 is lager dan de landelijke groei en voor 2016 wordt rekening gehouden met een beperkte groei van het bijstandsvolume. Daarnaast worden de lasten tevens beïnvloed door de opbrengsten uit de extra inzet op handhaving. De participatiemiddelen, als integrale uitkering in het Gemeentefonds, zijn bestemd voor re-integratie van werkzoekenden en vanaf 2015 ook bedoeld voor de werkzoekenden met een arbeidsbeperking en de uitvoering van de sociale werkvoorziening. Reserves Het tekort op de uitkeringslasten (BUIG) voor 2016 is geraamd op € 6,8 mln. Dit tekort wordt gedekt uit de reserve WWB. Het tekort is gebaseerd op de ontwikkeling van het bijstandsvolume en prijs tot en met juli 2015 en de doorrekening hiervan. Daarnaast is de laatst bekende informatie verwerkt over de hoogte van het BUIG-budget. Op basis van de doorrekening van de volumeontwikkeling tot en met april is in de kaderbrief 2015 reeds besloten tot een toevoeging aan de meerjarige Reserve WWB van € 13,4 mln. In juli 2015 heeft de Raad van financiële verhoudingen (Rfv) een advies uitgebracht over het nieuwe verdeelmodel voor het BUIG-budget van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) voor gemeenten. Door onvolkomenheden in het model signaleren zij dat de baten voor grote steden onvoldoende zullen zijn voor hun uitgaven. Hoeveel lager de baten uitvallen is nog niet bekend. De bijstelling van de rijksbaten is nog niet verwerkt, aangezien de bekendmaking van het voorlopig budget 2016 door het Ministerie pas eind september 2015 wordt verwacht. Als het budget lager uitvalt dan begroot, wordt duidelijk of de reserve WWB toereikend is. Bij het vaststellen van de begroting 2016 vraagt het college de raad in te stemmen met de verruiming van het bestedingsdoel van de meerjarige Reserve WWB voor de kosten van Social Impact Bonds (onder andere SIB Werkplaats Rotterdam Zuid). De Social Impact Bond (SIB) is een afspraak met een sociale investeerder in de stad die werkzoekenden (uitkeringsgerechtigden) een baan verschaft met het doel een duurzame uitstroom uit de uitkering. De bespaarde uitkeringslasten wordt aangewend voor een bijdrage in de investeringskosten en het rendement, dat wordt betaald als de besparing dat toelaat. De constructie van de SIB vereist dat het bestedingsdoel van de huidige reserve WWB wordt verruimd zodat de bespaarde uitkeringslasten als gevolg van de SIB kunnen worden aangewend voor de kosten van de SIB. Toelichting meerjarig verloop De sprong in het meerjarig verloop van de baten wordt veroorzaakt doordat het participatiebudget vanaf 2015 is opgenomen in het Gemeentefonds welke verantwoord wordt op een ander programma. Daarnaast wordt de sprong ook veroorzaakt door de volledige inzet van het spaarsaldo in 2015. Het meerjarig verloop op de programmalasten wordt met name bepaald door de afbouw van het participatiebudget die gerelateerd is aan de daling van het rijksbudget. Tot en met 2014 werd het volledige participatiebudget verantwoord op het begrotingsproduct werk en re-integratie. In 2015 is het deel van het participatiebudget dat wordt besteed aan activering, jeugd en zorg, schulddienstverlening et cetera ondergebracht in het programma Maatschappelijke Ondersteuning (inkopen en uitbestede werkzaamheden en overige doorbelastingen). Het meerjarig verloop op de apparaatslasten wordt met name veroorzaakt door de mutaties in de formatie (flexibele schil) van het cluster Werk en Inkomen en de aan het personeelsbestand gerelateerde kosten (loonkosten, overige personele kosten, inhuur). De formatie van het domein Werk en Inkomen beweegt gedeeltelijk mee met de omvang van het bijstandsvolume.

86

3.8.2.2 Investeringen (Webp. 165) 3.8.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 166) Reserves Reserves Werk en Inkomen Werk Bestemmingsreserve Fit 4 Work Bestemmingsreserve Spaarsaldo Participatiebudget Inkomen Bestemmingsreserve WWB meerjarig

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 22.700 29.286 29.286 29.286 29.286 212 212 212 212 212 212 212 212 212 212 0 22.488 22.488

0 29.074 29.074

0 29.074 29.074

0 29.074 29.074

0 29.074 29.074

Voorzieningen Voorziening Werk en inkomen Werk Voorziening ESF Inkomen Risico's SoZaWe

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 1.788 1.788 1.788 1.788 1.788 888 888 888 888 888 888 888 888 888 888 900 900 900 900 900 0 0 0 0 0


Begroting 2015 Begroting 2016

Werk en Inkomen Werk Citylab 010

353.000 353.000 353.000

353.000 353.000 353.000

3.8.2.5 Risico's (Webp. 168) Kwantificeerbare risico's Kwantificeerbare risico's WWB-inkomensdeel Product Omschrijving

Minimum bedrag 0

Maximum Kans op optreden bedrag in jaar 27.900


2015 e.v.

Risicoreserve WWB

Inkomen Bij de inkomensverstrekking bestaat het risico dat de ontvangsten vanuit het Rijk lager zijn dan de lasten. Het risico is geraamd op basis van de nieuwe vangnetregeling van het ministerie van SZW.

3.8.3 Bijstellingen (Webp. 169) Bijstellingen Werk en inkomen

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

600

600

600

600

Bezuiniging Re-integratie W&I

600

600

600

600

Intensiveringen

-900

-14.300

-13.500

-13.500

Plan Jeugdwerkloosheid

-900

-800

0

0

0 -22.418

-13.500 -9.500

-13.500 -8.030

-13.500 -900

Kasschuif programma Werk

-7.000

0

0

0

ICT - Wigo4-it

-1.500

0

0

0

130

-6.800

-6.830

0

Ramingsbijstelling participatiebudget Ramingsbijstellingen

Formatie o.b.v. volume bijstand

87

-640

0

0

0

-13.408

-1.200

0

0

-1.800

-1.500

-1.200

-900

1.800 -22.718

0 -23.200

0 -20.930

0 -13.800

2016

2017

2018

2019

Werk en inkomen

600

600

600

600

Bezuiniging Re-integratie W&I

600

600

600

600

ICT Galo digitalisering BUIG Actualisatie Sociale Werkvoorziening Vrijval budget handhaven TOTAAL


Toelichting bezuinigingen Bezuiniging re-integratie Werk (€ 600) Om de ramingsbijstellingen en intensiveringen meerjarig te kunnen dekken, stellen we enkele bezuinigingsmaatregelen voor. In de kaderbrief is aangegeven dat hiervan € 14 mln nog nader uitgewerkt wordt in de begroting 2016. Voor het product Werk wordt hiervoor € 600 aan structurele bezuinigen voorgesteld door een efficiëntere inzet van re-integratie middelen.

3.8.3.2 Intensiveringen (Webp. 171) Bijstellingen Werk en inkomen

2016

2017

2018

2019

Intensiveringen

-900

-14.300

-13.500

-13.500

Plan Jeugdwerkloosheid

-900

-800

0

0

0

-13.500

-13.500

-13.500

Ramingsbijstelling participatiebudget

Toelichting intensiveringen Plan Jeugdwerkloosheid (€ -900) Voor het uitvoeren van het programma aanpak Jeugdwerkloosheid (2015-2017) wordt er in 2016 een bedrag van € 900 beschikbaar gesteld en in 2017 € 800. Ramingsbijstelling participatiebudget (vanaf 2017 € -13,5 mln) Vanaf 2017 is de dekking van de ramingsbijstelling SW vanuit het participatiebudget heroverwogen, dit betekent een lagere krimp van het participatiebudget dan waar tot nu toe rekening mee is gehouden. Het totaalbedrag van deze boeking bedraagt € 13,5 mln, welke voor circa € 9 mln binnen het programma Werk en Inkomen valt en voor circa € 4,5 mln binnen de programma's Maatschappelijke Ondersteuning en Volksgezondheid en Zorg.

3.8.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 172) Ramingsbijstellingen Werk en Inkomen Kasschuif programma Werk ICT - Wigo4-it Formatie o.b.v. volume bijstand ICT Galo digitalisering BUIG Actualisatie Sociale Werkvoorziening Vrijval budget handhaven

2016

2017

2018

2019

-7.000 -1.500 130 -640 -13.408 -1.800 1.800

0 0 -6.800 0 -1.200 -1.500 0

0 0 -6.830 0 0 -1.200 0

0 0 0 0 0 -900 0

88

Toelichting ramingsbijstellingen Kasschuif programma Werk (- € 7 mln) Er is sprake van een sterk krimpend participatiebudget vanuit het Rijk. Om de daling in het budget te mitigeren wordt voor het programmabudget Werk een kasschuif gedaan van € 7 mln van 2015 naar 2016 binnen het programmabudget Werk. ICT WiGo-4it (- € 1,5 mln) In G4-verband wordt een programma ontwikkeld om de huidige ICT ondersteuning in het domein Werk en Inkomen te verbeteren. Actualisatie van de Wigo4it G4-begroting leidt tot een hogere bijdrage vanuit Rotterdam. Formatie op basis van volumeontwikkeling bijstand (€ 130) De formatie van het programma Werk en Inkomen kent deels een flexibele schil. Dit is de formatie die meebeweegt met de ontwikkeling in het volume bijstandsgerechtigden. De flexibele schil wordt in de begroting voor twee jaar gefinancierd en wordt bij elke begroting op basis van de volume ontwikkeling geactualiseerd. Dit leidt tot een verlaging op het apparaat van programma Werk en Inkomen van € 130 in 2016 en een verhoging van € 6,8 mln in 2017 en 2018. ICT - GALO / Digitalisering (- € 640) De latere invoering van GALO (geautomatiseerde aanvraag levensonderhoud) en het project DDS (digitalisering documentstromen) leiden tot een vertraging in de realisatie van de besparingen (reductie formatie werk en inkomen). BUIG (- € 13,4 mln) De bijstellingen in de rijksbaten BUIG bedraagt in 2016 € 12,3 mln, gebaseerd op het nader voorlopig budget 2015 en een financiële vertaling van de door het Centraal Plan Bureau geraamde volumeontwikkeling in 2016 van 2,5%. Op basis van de doorrekening van de volumeontwikkeling tot en met april is in de kaderbrief 2015 reeds besloten tot een toevoeging aan de meerjarige risicoreserve WWB van € 13,4 mln. Op basis van de meest recente verwachtingen ten aanzien van de volume groei van de bijstand in 2015 en 2016 en de ontwikkeling in de gemiddelde uitkeringsprijs zijn de lasten voor 2016 geraamd (verhoging € 19,1 mln). Het tekort op het BUIG budget bedraagt dan € 6,8 mln. Dit tekort wordt gedekt uit de reserve WWB. De bijstelling van de rijksbaten, op basis van het voorlopig budget BUIG 2016, is nog niet verwerkt, omdat de bekendmaking van het voorlopig budget 2016 door het Ministerie pas eind september 2015 wordt verwacht. Actualisatie Sociale Werkvoorziening (- € 1,8 mln) In 2014 zijn de gemeenten door de branche organisatie Cedris gewaarschuwd voor het niet halen van de gemiddelde rijkstaakstelling in 2014 van het aantal SW-dienstverbanden. Dit zou leiden tot een structurele verlaging van de toekomstige Wsw-subsidie in het Participatiebudget. De extra instroom van SW medewerkers (2014) leidt tot een afbouwend knelpunt op de salarislasten van de SW populatie. Vrijval budget handhaving (€ 1,8 mln) In het voorjaar 2014 is een inschatting gemaakt van de benodigde capaciteit voor het rechtmatigheidsonderzoek van 12.000 dossiers. Door een zo efficiënt mogelijke inzet van de handhavingsactiviteiten (meer eigen inzet) valt er van de toegekende middelen € 1,8 mln vrij ten gunste van het algemeen beeld.

3.8.4 Beleidskaders (Webp. 173) Beleidskader Beleidskader Werk en Inkomen 2015 – 2018

Beleidsmonitoren Monitor werk en inkomen

89

3.8.5 Producten (Webp. 174) 3.8.6 Partners programma (Webp. 175) UWV Werkgevers Uitzendbranche Regiogemeenten

3.8.7 Besturing programma (Webp. 176) Portefeuillehouder Wethouder Struijvenberg - Werkgelegenheid en Economie


90

3.9 Maatschappelijke Ondersteuning (Webp. 177) Met de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) en Jeugdwet hebben gemeenten per 1 januari 2015 een veel grotere verantwoordelijkheid op het terrein van (jeugd)zorg en ondersteuning. Daardoor zijn het gehele sociale domein en de organisatie en aanpak van de gemeente Rotterdam flink in beweging. Het programma Maatschappelijke ondersteuning omvat de producten Maatschappelijke begeleiding en advies, Maatschappelijke participatie en activering en Armoedebestrijding. De afgelopen periode zijn diverse beleidskaders en programma’s vastgesteld. Vanuit het beleidskader Wmo worden nu de programma’s Langer Thuis, Voor mekaar en het Nieuw Rotterdams Welzijn vormgegeven. Tevens is het Armoedebeleid herijkt en wordt de tegenprestatie uitgevoerd. Daarnaast zijn het beleidskader ‘Met taal versta je elkaar’ en de Integratienota vastgesteld.

3.9.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 178) De afgelopen periode zijn diverse beleidskaders en programma’s vastgesteld. Vanuit het beleidskader Wmo worden nu de programma’s Langer Thuis, Voor mekaar en het Nieuw Rotterdams Welzijn vormgegeven. Tevens is het Armoedebeleid herijkt en wordt de tegenprestatie uitgevoerd. Daarnaast zijn het beleidskader ‘Met taal versta je elkaar’ en de Integratienota vastgesteld. Maatschappelijke begeleiding en advies De gemeente biedt verschillende vormen van ondersteuning aan volwassen Rotterdammers die hulp nodig hebben om zelfredzaam te blijven of dit meer te worden. Onder dit product vallen de subproducten Sociale Raadslieden Rotterdam, Stedelijk Welzijn en Welzijn. Nieuw Rotterdams Welzijn (NRW) bestaat inhoudelijk en financieel uit de onderstaande vijf sporen:

· · · · ·

een herijkte stedelijke infrastructuur welzijn. Deze bestaat uit de ondersteuningstructuren voor onder meer vrijwilligers en mantelzorgers en een aantal subsidies voor specifieke doelgroepen of specifieke dienstverlening. gebiedsopdrachten basisinfrastructuur welzijn in de veertien gebieden; vormgeving van de couleur locale op gebiedsniveau; resultaten van de wijkteams en de VraagWijzers; faciliteren van zelfbeheer van bewoners in het kader van Right to Challenge en innovatie;

Maatschappelijke participatie en activering Maatschappelijke participatie en activering bestaat uit diverse onderdelen, waaronder: · het beleidskader ‘Met taal versta je elkaar’, met daarbinnen de wettelijke opdracht tot uitvoering van de WEB (Wet Educatie en Beroepsonderwijs); · de nota Integratie010. De beleidsregel ‘Volwaardig meedoen’ geeft uitvoering aan onderdelen uit de nota, waarin o.a. wordt ingezet op de aanpak van arbeidsdiscriminatie, het organiseren van de integratietour en het inrichten van een nieuw stedelijk expertisecentrum. · Voor de begeleiding van asielgerechtigden heeft de gemeente de opdracht van het Rijk om voor elke nieuw in Rotterdam gevestigde statushouder tussen 18 en 65 jaar maatschappelijke begeleiding te verzorgen die is gericht op hun eerste kennismaking met de Rotterdamse samenleving; · uitvoeren van de beleidsregel Bewonersinitiatieven, waarbij in 2016 de opdracht aan OpzoomerMee wordt gecontinueerd. · de aanpak tegenprestatie. De tegenprestatie is voor deze collegeperiode als collegeprioriteit aangemerkt. Door de tegenprestatie dragen werkzoekenden bij aan de stad en ontwikkelen zij zich meer. In 2016 wordt de aanpak tegenprestatie uitgebreid van uitvoering in 22 wijken naar 30 wijken, waarbij de potentiële doelgroep toeneemt.

91

Armoedebestrijding Het armoedebeleid gaat uit van de visie dat de overheid niet langer centraal staat bij het oplossen van (financiële) problemen. De burger is eerst zelf aan zet en neemt verantwoordelijkheid. De gemeente is verantwoordelijk voor de toegang tot voorzieningen en een adequaat bestaansminimum. Peilers in het armoedebeleid zijn schuldpreventie en educatie, inkomensondersteuning op maat en de gemeente is niet de enige partner die ondersteuning verleent. Daarbij worden kinderen en ouderen ontzien, en is het uitgangspunt dat werken moet lonen. Ook het kwijtscheldingsbeleid valt onder het product armoedebestrijding.


·

·

Per 1 januari 2015 vond een grote herverdeling van taken plaats in het sociale domein. Onder andere de begeleiding en een deel van de persoonlijke verzorging zijn vanuit de AWBZ over gegaan naar de gemeente. De effecten hiervan op de vraag naar en kosten van de ondersteuning, ook in relatie tot het beschikbare budget, zijn nog niet volledig duidelijk. Hiervoor zijn meerdere redenen. Zo vinden er in 2015 nog verschuivingen plaats van cliënten tussen de Wmo en de Wet langdurige zorg, en loopt de herindicatie van cliënten nog door. Door de economische crisis is de afgelopen jaren het aantal mensen toegenomen dat van een bestaansminimum moet rondkomen. Dit betekent dat meer Rotterdammers in aanmerking komen voor de diverse armoederegelingen, zoals de bijzondere bijstand. Door de nieuwe wet Taaleis moet de gemeente in 2016 een extra inspanning leveren om van de gehele doelgroep van ruim 18.500 werkzoekenden het taalniveau vast te stellen en uitvoering te geven aan de wet Taaleis. Per 1 januari 2016 wordt de taaleis ingevoerd voor uitkeringsgerechtigden. Naar verwachting wordt eind 2015 bekend of het Rijk middelen beschikbaar zal stellen voor de uitvoering van de taaleis.

Interne ontwikkelingen Op diverse onderdelen is per 2016 sprake van een nieuwe wijze van inkopen. Dit vergt nieuwe expertise zowel voor de medewerkers als voor maatschappelijke organisaties. Rotterdam zal het stelsel van zorg, ondersteuning en welzijn komende jaren verder doorontwikkelen, evenals de toegang tot ondersteuning en governance op de wijkteams.

3.9.1.2 Prioriteiten (Webp. 180) De hoofdprioriteiten binnen het programma Maatschappelijke ondersteuning zijn: · doorontwikkeling van de toegang tot ondersteuning en governance op de wijkteams · uitvoering van de programma’s Langer Thuis en Voor mekaar. · samenwerking met zorgverzekeraars · vroegsignalering van problematische schulden en inkomensondersteuning op maat. · tegenprestatie · beschikbaarstelling van een ondersteuningsstructuur voor vrijwilligersorganisaties, mantelzorgers en bewonersinitiatieven (gefinancierd door de gebiedscommissies) · beschikbaarstelling van een online matchingsplatform. · Doorontwikkelen van de basisinfrastructuur welzijn door uitvoering te geven aan de gebiedsopdrachten binnen het Nieuw Rotterdams Welzijn · zichtbaar maken van ondersteuning voor het maatschappelijk middenveld (inclusief sociaal ondernemers) en van bewonersinitiatieven. · versterking van het wijknetwerk voor welzijnsaanbieders.

Toelichting Een nadere toelichting op de meer specifieke prioriteiten staat vermeld bij de afzonderlijke producten.

92

3.9.1.3 Indicatoren (Webp. 181) Indicator Afname van het aantal eenzame ouderen in de wijken die het slechtst scoren op eenzaamheid

Omgevings-/ prestatieindex Prestatieindex

Streefcijfer

Huidige stand

24% in 2018

29%

Datum meting stand 2013

1.750

Medio 2015


Instroom – doorstroom – uitstroom cliënten in nieuwe stelsel zorg & welzijn Aantal coöperatieve samenwerkingsverbanden gericht op de verbinding welzijn en zorg

Prestatieindex

14 (1 per gebied) in 2016

Indicator deelname straten (Opzoomer Mee)

Prestatieindex

1.800/1.900

Toelichting indicatoren De eerste indicator is onderdeel van het programma Voor Mekaar. Voor de nulmeting is het Wijkprofiel gebruikt. Dit onderzoek wordt tweejaarlijks afgenomen. Verantwoording over de decentralisaties AWBZ/Wmo en jeugd, die in belangrijke mate binnen dit begrotingsproduct vallen, vindt plaats bij de reguliere bestuursrapportages. De belangrijkste indicatoren waarover we de Raad in de bestuursrapportages zullen rapporteren, zijn gebundeld rond de thema’s: · kosten: gerealiseerd – begroot – budgetbeslag · instroom – doorstroom – uitstroom cliënten · cliëntervaringscijfers (hoe heeft de cliënt de behandeling ervaren) · meting van resultaten behaald bij cliënten (effectiviteit van behandeling) · zwaarte ingezette hulp (efficiency van de zorg) Op het moment van schrijven van deze begroting zijn de indicatoren nog in ontwikkeling. We zijn voornemens om eind 2015 in een 3D voortgangsbrief aan de Raad te presenteren met welke indicatoren we in 2016 willen gaan werken. De Opzoomer Mee campagne is primair gericht op het vergroten van het aantal straat- en buurtnetwerken, waarmee het bijdraagt aan de samenredzaamheid van bewoners in de stad.

3.9.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 182) Nieuwe beleidsinitiatieven · · · · ·

De doorontwikkeling van de mantelzorgwaardering Invulling van de waardering van Rotterdamse vrijwilligers De beleidsregel ‘Volwaardig meedoen in Rotterdam’ start op 1 januari 2016. Uitvoering van het Meerjarenbeleidsplan schulddienstverlening 2016-2019 dat eind 2015 zal worden vastgesteld. Uitvoering van de koers Rotterdams armoedebeleid.

93

Lopende beleidsinitiatieven Onder de verschillende producten is een nadere toelichting opgenomen op de diverse lopende beleidsinitiatieven.

3.9.2 Inzet middelen van programma (Webp. 183) 3.9.2.1 Baten en lasten (Webp. 184) Meerjarige begroting 9 Maatschappelijke Ondersteuning

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ

3 717 620 553 2 537 7 167 813 37 455 1 640 1 235 34 580 9 913 0 20 277 - 10 364 120 445 29 883 29 728 38 197 51 608 - 164 096 1 211 0

11 358 6 128 550 4 680 0 195 048 51 745 3 861 1 933 45 951 18 535 412 19 351 - 1 228 124 768 36 864 16 6 999 31 524 49 365 - 183 690 10 898 6 950

10 877 6 053 550 4 274 0 180 885 50 429 2 417 2 447 45 565 16 957 409 19 206 - 2 658 113 499 52 261 0 2 753 30 598 27 887 - 170 008 3 376 2 954

10 877 6 053 550 4 274 0 172 184 50 111 2 451 2 437 45 223 15 715 405 18 204 - 2 894 106 358 48 742 0 2 049 31 123 24 444 - 161 307 100 0

4 987 163 550 4 274 0 161 256 49 544 2 451 2 422 44 671 14 721 405 17 210 - 2 894 96 991 40 713 0 1 743 31 114 23 421 - 156 269 0 0

4 987 163 550 4 274 0 160 044 49 544 2 451 2 422 44 671 14 804 405 17 293 - 2 894 95 696 41 413 0 - 257 31 054 23 486 - 155 057 0 0

0

50

300

0

0

0

210

1 268

100

100

0

0

145 193

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 391

1 453 1 122

0 22

0 0

0 0

0 0

0

55

0

0

0

0

222 50

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

- 162 885

- 172 792

- 166 632

- 161 207

- 156 269

- 155 057

Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden Bestemmingsreserve Onderwijs gebieden Bestemmingsreserve Participatie Jeugd gebieden Bestemmingsreserve Stadsinitiatief Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve transitiekst decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Bestemmingsreserve Werkgroep ZuidEuropeanen Saldo na reserveringen

Toelichting op de tabel Baten De baten op het programma Maatschappelijke Ondersteuning betreffen voornamelijk rijksbaten ten behoeve van educatie, opbrengsten uit de verkoop van de Rotterdampas, ESF-bijdrage ten behoeve van de dekking van de personele lasten bij het Jongerenloket, rentebaten op verstrekte leningen vanuit de schulddienstverlening en bijdrage van werkgevers om werknemers op te nemen in de schulddienstverlening.

94

Lasten Het grootste deel van de programmalasten wordt besteed aan het Nieuw Rotterdams Welzijn. Dit heeft ten doel het versterken van de wijknetwerken en het bieden van meer mogelijkheden om bewoners te ondersteunen zonder een maatwerkvoorziening te verstrekken. Daarnaast wordt een deel ingezet voor Armoede bestrijding, waaronder individuele verstrekkingen, armoedebeleid, schulddienstverlening en kwijtschelding van afvalstoffenheffing. Verder worden middelen ingezet ten behoeve van integratie en taal. Een deel van de middelen is bestemd voor jongerenparticipatie. Reserves Uit verschillende bestemmingsreserves wordt een totaalbedrag van 3,4 mln onttrokken. Deze wordt ingezet ten behoeve van de inzet van de Wijkteams, ter dekking van de activiteiten van het Nieuw Rotterdams Welzijn en ten behoeve van het vergroting van de sociale acceptatie van Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders. Toelichting meerjarig verloop De baten hebben een piek in 2016 en 2017. Dit wordt veroorzaakt door de specifieke uitkering WEB-middelen tot en met 2017. Daarnaast zijn de baten gestegen door de toevoeging van ESF-baten ter dekking van de personele lasten bij het Jongerenloket. Het verloop van de programmalasten is een saldo van diverse stijgingen en dalingen. De belangrijkste zijn de incidentele toevoegingen in 2016 en 2017 van de WEB-middelen en de incidentele onttrekking uit de bestemmingsreserve ten behoeve van de wijkteams in 2016. De dalingen zijn het gevolg van de bezuiniging als gevolg van de herijking Rotterdams Welzijn, de overheveling van de WTCG middelen naar het product Zorg volwassenen en het beëindigen van het Stadsinitiatief. Daarnaast is nog een daling in 2018 door het afschaffen van de regeling collectieve zorgverzekering.

3.9.2.2 Investeringen (Webp. 185) Niet van toepassing

3.9.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 186) Reserves Niet van toepassing


3.9.2.4 Subsidies (Webp. 187) Gesubsidieerde instelling Maatschappelijke Ondersteuning Maatschappelijke begeleiding en advies Accent Onderwijsondersteuning Bavo Europoort B.V. Bewonersorganisaties Gebieden Budget AWBZ OB Pyschosociaal Buurt- en Speeltuinwerk Rotterdam Centrum voor Dienstverlening Couleur Locale gebieden Diverse subsidies gebiedgericht Welzijn Middelen Diverse Zelfredzaamheid Middelen Maatschappelijke Initiatieven Middelen Mmeb Middelen Ontwikkelfunctie

Begroting 2015

Begroting 2016

40.360.307 38.722.018 29.250 11.500

17.029.262 15.474.355 27.788

863.170 174.579 2.131.032 10.000.000 137.035 89.998 71.506 64.837

1.200.000 863.170 166.250 459.708 2.086.038 137.035

95

Middelen Rotterdammers met Beperking MOB Maatschappelijk Ondersteunings Bureau Subidies Couleur Locale Sensoor ZHZM Stg.En Route Kindervakantieweken Stichting Brede Raad Stichting Humanitas Stichting Inloophuis Rotterdam, De Boei Stichting Joods Maatschappelijk Werk Stichting Justitieel Klachten Buro Stichting MEE Rotterdam Rijnmond Stichting Meedoen Stichting Platform Agenda 22 Stichting Pluspunt Stichting Rechtswinkel Rotterdam Stichting Samenwerking Christelijke Maatschappelijke Activering te Rotterdam Stichting Slachtofferhulp Nederland Stichting Sportieve Handy's Stichting Unie van Vrijwilligers Stichting Welzijn Doven Rotterdam e.o. Vereniging van Gehandicaptenorganisaties Rotterdam Wmo arrangementen (vh BZ-OMMEB) Beleidskader Taal 2015 - 2019 Dona Daria, Centrum voor Vrouwen en Emancipatie Incidentele subsidies"Volwaardig Meedoen" Jongerenparticipatie overig RADAR Stedelijk Team Jongerenwerk (accrès) Stichting Buurtwerk Jeugd Stichting Jongerenwerk op Zuid Stichting Opzoomer Mee Rotterdam Stichting Rotterdam Verkeert Stichting Rotterdams Kenniscentrum Diversiteit Stichting Thuis op Straat Subsidies ihkv programma Stadsinitiatief Subsidies in het kader van beleidsregel Participatie: kiezen voor Talent Subsidies Jongerenwerk voorheen via deelgemeenten Subsidies Thuis op Straat voorheen via deelgemeenten Armoedebestrijding CVD Schulddienstverlening VTA Stichting Dress for Success Rotterdam Stichting Jeugdcultuurfonds Rotterdam Stichting Jong Rotterdam Stichting Perspect Stichting Vakantieweken Rotterdam Subsidies ten behoeve van armoedebestrijding

36.307 353.000 293.081 2.500 113.000 34.267 2.084 285.063 252.080 320.401 100.000 15.500 664.582 143.331 19.700 489.393 28.525 235.289 957.362

282.758 328.000 297.833 555.690 57.000 114.000 32.554 250.989 410.000 106.447 679.250 136.164 18.715 512.423 27.099 957.362 1.200.000

600.000 260.000 458.963 600.000 28.275 1.087.500 1.087.500 1.956.103 300.000 600.000 100.000 1.000.000 900.000 10.581.942 1.503.363 1.638.289 47.143 34.565 300.000 163.199 30.382 63.000 1.000.000

1.125.000 1.125.000 1.958.082

100.000

1.554.907 47.143 44.565 300.000 163.199

1.000.000

96

3.9.2.5 Risico's (Webp. 188) Niet van toepassing

3.9.3 Bijstellingen (Webp. 189) Bijstellingen Maatschappelijke ondersteuning

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

2.580

2.580

2.580

4.450

0

0

0

2.000

Bezuinigingen kenniscentra

130

130

130

0

Kwijtschelding

200

200

200

200

Jeugdparticipatie

350

350

350

350

Tegenprestatie bijstand

Verlagen mantelzorgcompliment

1.100

1.100

1.100

1.100

Participatie MO

800

800

800

800

Intensiveringen

-565

-565

-565

-500

-65

-65

-65

0

Armoedebestrijding ouderen

-500

-500

-500

-500

Statushouders

-250

-250

-250

-250

Dekking binnen programma Ramingsbijstellingen

250 -2.000

250 0

250 0

250 0

Kasschuif programma

-2.000

0

0

0

0 15

0 2.015

0 2.015

0 3.950

Uitvoering integratienota

WEB Budgetten TOTAAL


2016

2017

2018

2019

0

0

0

2.000

Bezuinigingen kenniscentra

130

130

130

0

Kwijtschelding

200

200

200

200

Jeugdparticipatie

350

350

350

350

1.100

1.100

1.100

1.100

800

800

800

800

Maatschappelijke Ondersteuning Tegenprestatie bijstand

Verlagen mantelzorgcompliment Participatie MO

Toelichting bezuinigingen Tegenprestatie Bijstand (€ 2 mln) Met ingang van 2019 is de intensivering op tegenprestatie met € 2 mln verlaagd. Bezuinigingen op kenniscentra (€ 130) Op het budget van de beleidsregel Volwaardig meedoen in Rotterdam wordt een bedrag van € 130 in mindering gebracht. Deze wordt deels ingezet voor de integratie tour en deels voor het algemeen beeld. Kwijtschelding (€ 200) Er is in 2015 gebleken dat het betaal gedrag van de belastingplichtigen die kwijtschelding hebben aangevraagd, positiever is dan oorspronkelijk aangenomen werd in de begroting. Er was voorzichtig begroot en daarom kan er nu € 200 vrijvallen. Jeugdparticipatie (€ 350) Op het budget voor jeugdparticipatie wordt een bedrag van € 350 in mindering gebracht.

97

Verlagen mantelzorgcompliment (€ 1,1 mln.) Zoals reeds met de raad besproken is het oorspronkelijke voorstel voor het mantelzorgcompliment verlaagd met € 1,1 mln. Participatiebudget MO (€ 800) Op het participatiebudget wordt een bedrag van € 800 in mindering gebracht.


2016

2017

2018

2019

-65 -500 -250 250

-65 -500 -250 250

-65 -500 -250 250

0 -500 -250 250

Maatschappelijke Ondersteuning Uitvoering integratienota Armoedebestrijding ouderen Statushouders Dekking binnen programma

Toelichting intensiveringen Uitvoering Integratienota (-€ 65) Voor de uitvoering van de Integratietour zijn structurele middelen ter hoogte van € 65 beschikbaar gesteld. Armoedebestrijding ouderen (-€ 500) Bij de behandeling van de begroting 2015 is een amendement ( en motie) aangenomen om voor ouderen een vervangende regeling in te stellen ter compensatie van het wegvallen van een deel van de kwijtschelding ASH. In de omissieregeling 2015 is dit incidenteel verwerkt, de bedoeling van het amendement was om dit structureel te doen. Middels deze mutatie is dit nu structureel geregeld. Statushouders (€ 0) Er is extra budget vrijgemaakt om de stijging van het aantal statushouders goed te kunnen verwerken. Dekking is gevonden binnen het product.


2016

2017

2018

2019

-2.000

0

0

0

0

0

0

0

Maatschappelijke ondersteuning Kasschuif programma WEB Budgetten

Toelichting ramingsbijstellingen Kasschuif programma van 2015 naar 2016 (- € 2 mln.) Vanaf 2015 is het Participatiebudget geen doeluitkering van het rijk, maar onderdeel van de integratie uitkering sociaal domein in het Gemeentefonds. Er is sprake van een krimpend participatiebudget. Mede door de inzet van het spaarsaldo 2014 in het jaar 2015 (bestemmingsvoorstel ingediend bij de JR 2014) is de daling van het beschikbare programmabudget het grootst van 2015 naar 2016. Om de krimp in het budget te mitigeren wordt voorgesteld een kasschuif te doen binnen het programma Maatschappelijke Ondersteuning van € 2 mln. naar 2016. WEB budgetten 2016 en 2017 ( €0) Met ingang van 1 januari 2015 is een specifieke uitkering educatie ingevoerd. Deze komt ter vervanging van de educatiemiddelen die voorheen aan het participatiebudget toegevoegd waren. Rotterdam is hierbij aangewezen als contactgemeente. De middelen die hierbij worden toegevoegd (€ 5,9 mln.) zijn deels voor Rotterdam en deels ten behoeve van de regio. Hierbij wordt (gedeeltelijk) een gezamenlijk inkoopbeleid gevoerd. Tot en met 2017 zal deze in de vorm van een specifieke uitkering verstrekt worden, waarbij de hoogte jaarlijks bijgesteld wordt.

98

3.9.4 Beleidskaders (Webp. 193) Beleidskaders Rotterdammers voor elkaar. Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstraat. Wmo-kader 2015 ev. Nieuw Rotterdams Welzijn. Kaderdocument 2016-2019. Beleidsregels en nadere regels bewonersinitiatieven 2015. Met taal versta je elkaar Actieprogramma Voor Mekaar Koersdocument Armoede

Beleidsmonitoren Inkomens Panel Onderzoek (IPO) Wijkprofiel Rotterdam Taalmonitor

3.9.5 Producten (Webp. 194) 3.9.6 Partners programma (Webp. 195) Welzijnsaanbieders zoals Radar Wmo-diensten, Pit010, Dock, Buurtwerk Alexander, TOS, Eigen Koers e.d. Centrum voor Dienstverlening Opzoomer Mee & Bewonersidee De Makers van Rotterdam Ministeries van VWS en BZK. Meedoen in Rotterdam Jeugdcultuurfonds Dress for Succes Fonds Bijzondere Noden Welzijnsorganisaties in de 14 gebieden

3.9.7 Besturing programma (Webp. 196) Portefeuillehouder Wethouder Eerdmans - Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte Wethouder Schneider - Stedelijke ontwikkeling en Integratie Wethouder De Jonge - Onderwijs, Jeugd en Zorg Wethouder Struijvenberg - Werkgelegenheid en Economie

Raadscommissie Naar pagina raadscommissie WIPV en ZOCS

99

3.10 Beheer van de stad (Webp. 197 Het college gaat voor kwaliteit in de stad en een zichtbaar beter resultaat op straat. Een aantrekkelijke stad, die schoon, heel, veilig en ook groen en gezellig is. Kortom, een stad waar het prettig wonen, werken en recreëren is. De gemeente houdt de Rotterdamse buitenruimte in vorm. Dat doet de gemeente samen met de Rotterdammers. Meer directe zeggenschap voor burgers en meer invloed op de toekomst van hun wijk en hun stad spelen in het beheer van de buitenruimte een rol. De gemeente organiseert haar werk ‘gebiedsgericht’ om zo goed mogelijk te kunnen aansluiten bij wat er in een gebied nodig is.

3.10.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 198) De gemeente beheert en onderhoudt Rotterdam, met zijn vele objecten in de boven- en ondergrond. Hierbij is te denken aan bruggen, tunnels, kademuren, groen en water, wegen, verlichting, kabels en leidingen, en ook beeldende kunst. De inspanningen zijn soms zichtbaar, maar spelen zich vaak achter de schermen af. De beleving van de mensen in de stad is de focus. Voor het college is de vergroening van de buitenruimte een belangrijk speerpunt om de kwaliteit van de leefomgeving voor de Rotterdammers te verbeteren. Het gemeentelijk werk lijkt vanzelfsprekend, maar achter de schermen denken de medewerkers goed na en zijn ze voortdurend bezig met vernieuwing: hoe kan het beter, slimmer, sneller, goedkoper en efficiënter? Dát is de vraag die de gemeente in het belang van de stad en de Rotterdammers zichzelf dagelijks stelt, vanuit de kennis en het vakmanschap van de medewerkers. De gemeente houdt de technische staat van de buitenruimte scherp in de gaten, houdt de stad zo effectief en efficiënt mogelijk schoon en zorgt ervoor dat de ‘basis op orde’ blijft.

3.10.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 199) Het college streeft naar een schone stad en brengt met zijn inspanningen de basis op orde. Het schoonniveau in alle gebieden is gemiddeld een 4. Met het zwerfvuiloffensief wordt de betrokkenheid van de Rotterdammers bij het schoonhouden en schoon krijgen van de stad verhoogd. Een groot aantal projecten is in gang gezet. In 2016 worden activiteiten als het verder uitbouwen van de adoptieregeling van containers, diverse participatieprojecten, zoals de “Keep-it-clean-day” en educatieve projecten uitgevoerd. De inzameling legt komende jaren de nadruk op verbetering van afvalscheiding, hergebruik en recycling van bruikbare grondstoffen. Het college zet in op een snel herstel na meldingen uit de buitenruimte over schoon en heel. Bewoners, bezoekers en ondernemers kunnen hieraan bijdragen door in verstorende en gevaarlijke situaties een melding te maken. In de zomer van 2015 is de nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte Rotterdam 2015-2018’ vastgesteld. Deze nota beschrijft de onderhoudsbehoefte en de beschikbare en benodigde budgetten voor het onderhoud van de kapitaalgoederen, zoals wegen, riolen en groenvoorzieningen, in de buitenruimte in Rotterdam. In 2016 wordt een vervolg gegeven aan het uitvoeren van acties uit de nota dierenwelzijn. We gaan nog meer met bewoners communiceren, onder andere over het voeren van dieren in de buitenruimte. In 2016 zullen ook resultaten van de pilot ‘samenwerking handhavers dierenwelzijn’ bekend worden, waarbij handhavers van de gemeente bij huisbezoeken ook letten op dierenwelzijn. In de zoektocht naar voortdurende verbetering en vernieuwing gaat Rotterdam vaak landelijk aan kop. De Rotterdamse aanpak buitenruimte wordt door de rest van het land met veel belangstelling gevolgd.

3.10.1.2 Prioriteiten (Webp. 200) Nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte Rotterdam 2015-2018’ De tekorten op de producten ‘Wegen en Openbare verlichting’ en ‘Water en Groen’ leiden ertoe dat de gemeente voor de komende twee jaar prioriteiten moet stellen bij de uitvoering van onderhoudsprojecten. Hierbij blijft de buitenruimte veilig en bruikbaar. Het meest noodzakelijke onderhoud wordt uitgevoerd. Daarbij ligt de prioriteit op wegen, groen en spelen. Het college stelt structureel € 4,7 mln extra beschikbaar voor het projectmatig onderhoud van wegen. Daarnaast zet het college eenmalig € 3,6 mln in op groen en spelen. Het gaat hierbij om het budget dat vrijkomt uit de liquidatie van de Stadsregio Rotterdam.

100

Burgerparticipatie In 2015 is ‘Right to Challenge’ geïntroduceerd. Burgers krijgen daarmee het recht om voorzieningen in hun wijk of buurt over te nemen en zelf het beheer te voeren. De gemeente staat open voor initiatieven. Met CityLab010 maakt het college zijn visie op innovatie en burgerkracht duidelijk: vernieuwing uit de stad komt het beste op gang als de overheid ruimte creëert, mensen verbindt en initiatieven faciliteert. Door maatschappelijke vraagstukken aan Rotterdammers voor te leggen en een innovatiebudget beschikbaar te stellen, wordt Rotterdam hét maatschappelijk laboratorium van Nederland. Het college maakt het op die manier mogelijk te experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking tussen gemeente, bewoners, (sociaal) ondernemers, organisaties en andere partijen in de stad.

3.10.1.3 Indicatoren (Webp. 201) Indicator Reiniging (MSB) CROW wegen % voldoende of matig Openbare verlichting % brandende verlichting

Omgevings-/ prestatieindex Prestatieindex

Streefcijfer

Huidige stand

95% < 3 dgn.

98 %

Prestatieindex

85% vanaf 2020

76%

Datum meting stand Elk einde van de maand 2014

Prestatieindex

98%

98%

2015

Toelichting indicatoren Reiniging en Afval (MSB) Voor Schone Stad is afgesproken dat 95% van de meldingen uit het meldingensysteem (MSB) binnen 3 werkdagen wordt afgehandeld. CROW wegen (% voldoende of matig) Het beheer en onderhoud van verhardingen gebeurt op basis van de landelijke CROW-systematiek voor wegbeheer. De huidige stand van 76% is eind 2014 gemeten. De meting vindt tweejaarlijks plaats en wordt uitgevoerd door een externe partij. De volgende meting staat gepland voor 2016. Openbare verlichting (% brandende verlichting) Voor de prestaties van de openbare verlichting gelden andere normen dan voor de overige kapitaalgoederen; verlichting brandt of het brandt niet. Doel is dat gemiddeld 98% van alle verlichting in Rotterdam moet branden. Metingen vinden twee keer per jaar plaats.

3.10.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 202) Nieuwe beleidsinitiatieven Start uitvoering GRP 2016-2020 Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2016-2020 beschrijft de wijze waarop de gemeente haar wettelijke zorgplichten voor afvalwater, hemel- en grondwater invult. De doelstellingen en prioriteiten zijn opgenomen in het GRP. De hoofddoelen zijn: doelmatig verwerken van stedelijk afvalwater en hemelwater, doelmatig voorkomen of beperken van grondwateroverlast of -onderlast, en actief communiceren met Rotterdammers en Rotterdamse bedrijven

Lopende beleidsinitiatieven Snel herstel Het college zet in op een snel herstel na meldingen uit de buitenruimte over schoon en heel. Bewoners, bezoekers en ondernemers kunnen hieraan bijdragen door in verstorende en gevaarlijke situaties een melding te maken. Uitvoering nota onderhoud kapitaalgoederen Zomer 2015 is de nota ‘Onderhoud kapitaalgoederen’ vastgesteld. Deze nota beschrijft de onderhoudsbehoefte en de beschikbare en benodigde budgetten voor het onderhoud van de kapitaalgoederen, zoals wegen, riolen en groenvoorzieningen, in de buitenruimte in Rotterdam.

101

Zwerfvuiloffensief Het college streeft naar een schone stad en brengt met zijn inspanningen de basis op orde. Het schoonniveau in alle gebieden is gemiddeld een 4. Met het zwerfvuiloffensief wordt de betrokkenheid van de Rotterdammers bij het schoonhouden en schoon krijgen van de stad verhoogd. Babybomen In 2015 zijn de eerste babybomen aangeplant ter gelegenheid van de geboorte van nieuwe Rotterdammers. Dit als onderdeel van de verdere vergroening van de stad.

3.10.2 Inzet middelen van programma (Webp. 203) 3.10.2.1 Baten en lasten (Webp. 204) Meerjarige begroting 10 Beheer van de stad

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Salarislasten WSW en WIW Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Bommenregeling Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve ISV-3 Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Bestemmingsreserve Voorbereidingskst Maastunnel Saldo na reserveringen

284 723 59 109 8 149 20 189 930 27 515 464 271 126 941 4 242 5 318 117 381 64 545 80 56 506 7 959 272 785 48 71 813 54 598 147 627 0 8 - 1 309 - 179 548 27 261 3 297 16 816

257 139 61 275 8 496 0 176 830 10 538 439 778 123 779 4 776 7 238 111 765 54 446 0 55 859 - 1 413 261 553 28 57 331 53 490 150 027 - 91 0 768 - 182 639 22 269 0 16 585

233 544 63 062 5 369 0 167 113 - 2 000 430 179 125 481 4 505 7 485 113 491 61 100 0 59 210 1 890 243 598 0 57 562 55 912 130 122 - 89 0 91 - 196 635 6 832 0 2 500

233 321 64 780 5 369 0 165 172 - 2 000 429 614 125 270 4 505 7 485 113 280 59 063 0 57 173 1 890 245 281 0 57 341 56 515 131 423 - 89 0 91 - 196 293 4 023 0 0

231 846 66 497 3 392 0 163 957 - 2 000 429 766 124 900 4 505 7 485 112 910 57 052 0 55 162 1 890 247 814 0 57 390 56 700 133 722 - 89 0 91 - 197 920 3 966 0 0

234 055 68 214 3 392 0 164 449 - 2 000 431 610 124 900 4 505 7 485 112 910 57 174 0 55 284 1 890 249 536 0 57 477 54 981 137 076 - 89 0 91 - 197 555 3 909 0 0

4 007

3 775

3 705

3 648

3 591

3 534

2 480 212 8 441

677 0 0 1 232

627 0 0 0

375 0 0 0

375 0 0 0

375 0 0 0

- 152 287

- 160 370

- 189 803

- 192 270

- 193 954

- 193 646

Toelichting op de tabel Baten De baten hebben betrekking op inkomsten lokale lasten. Onder belastingen valt de Rioolheffing. Onder Opbrengsten derden vallen de Afvalstoffenheffing, Bedrijfsreinigingsrecht, de Lijkbezorgingsrechten, leges leidingen en de opbrengsten van het bedrijfsonderdeel

102

Lease. Voor het onderhoud van civiele kunstwerken wordt jaarlijks een groot gedeelte van het beschikbare budget gefinancierd vanuit een afkoopsom van het Havenbedrijf (t/m 2017). Voor een nadere toelichting: zie de producten. Lasten De lasten hebben betrekking op Afvalinzameling, Reiniging, beheer en onderhoud van Wegen en Openbare Verlichting, Water en Groen en Riolen en Gemalen. Voor een nadere toelichting zie de producten. Reserves Dit betreft bijdragen vanuit het IFR die worden ingezet voor het projectmatig onderhoud van wegen. Toelichting meerjarig verloop zie overzicht bijstellingen

3.10.2.2 Investeringen (Webp. 205) Nieuwe investeringen 2016 Kredietaanvraag per programma Riolen en gemalen Gemeentelijk Rioleringplan 2016-2020 (GRP-4) Water en groen Begraafplaatsen en Crematorium 2016-2019 Afvalinzameling Container Services 2016 Containers Reinigingsbedrijven 2016 Lease voertuigen/werktuigen 2016 Vervanging Inzamelmiddelen 2016 Totaal

E/M

Cat

E

V

E

V

E E E E

V V L L

Gevoteerd Realisatie krediet t/m 2014 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Voorstel nieuw 61.072 61.072 941 941 28.600 200 400 24.000 4.000 90.613

Restant krediet 61.072 61.072 941 941 28.600 200 400 24.000 4.000 90.613

Toelichting nieuwe investeringen 2016 Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020 (GRP-4) (€61.072) Investeringsprogramma Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020 (GRP-4). Begraafplaatsen en Crematorium 2016-2019 (€941) Renovatie / restauratie van de aula van de monumentele begraafplaats. Er wordt gestart met de renovatie van het grafkelderkwadrant op de begraafplaats Crooswijk. Container Services 2016 (€200) Containers Reinigingsbedrijven 2016 (€400) Deze twee kredieten betreffen stelposten en worden aangewend voor: de aanschaf en vervanging van mini en maxi containers, en de aanschaf en vervanging van containers ten behoeve van de milieuparken. De aanschaf van deze inzamelmiddelen en containers is onvermijdelijk in het kader van het inzamelen van afval. De dekking vindt plaats vanuit de exploitatie. Lease voertuigen/werktuigen 2016 (€24.000) Deze kredietaanvraag betreft een stelpost en is voor de aanschaf van voertuigen en middelen van de onderhoudswerkplaats door het bedrijfsonderdeel Lease. Deze investering wordt terugverdiend vanuit de exploitatie van Lease.

103

Vervanging Inzamelmiddelen 2016 (€4.000) Dit krediet betreft een stelpost en is bestemd voor de vervanging van bestaande ondergrondse containers (binnenbakken) en Rotterdambakken. De dekking vindt plaats vanuit de exploitatie.

Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Beheer van de stad Afvalinzameling Container Services 2015 Containers Reinigingsbedrijven 2015 Lease voertuigen/werktuigen 2015 Vervanging Inzamelmiddelen 2015 Reiniging Steunpunt Winterdienst Riolen en gemalen Gemeentelijk rioleringsplan 2011-2015 Wegen en openbare verlichting Beweegbare bruggen en sluizen Bruggen en tunnels Bruggen en tunnels (inkomsten) Maastunnel renovatie voorbereidingskrediet Maastunnelcomplex Openbare verlichting beheerplan 2012 2016 Vaste bruggen en kademuren & glooiingen Water en groen Beleidsplan begraven en cremeren 2012-2015 Blauwe verbinding fase 1 Blauwe verbinding fase 2 Monumenten en kunst Rioolvervanging Zuiderbegraafplaats

Gevoteerd krediet 204.494 28.600 200 400 24.000 4.000 2.500 2.500 68.810 68.810 92.638 20.111 32.740 -4.475

Prognose Prognose Prognose PrognosePrognose t/m 2015 2016 2017 2018 2019 144.657 24.439 4.216 0 0 28.600 0 0 0 0 200 0 0 0 0 400 0 0 0 0 24.000 0 0 0 0 4.000 0 0 0 0 2.500 0 0 0 0 2.500 0 0 0 0 36.576 2.224 0 0 36.576 2.224 0 0 0 67.506 20.487 3.473 0 0 7.178 10.346 2.587 0 0 29.609 2.203 0 0 0 -4.719 0 0 0 0

10.800

10.800

0

0

0

0

5.712

2.875

1.951

886

0

0

7.200

4.800

2.400

0

0

0

20.550

16.963

3.587

0

0

0

11.946

9.475

1.728

743

0

0

800

800

0

0

0

0

6.261 2.533 1.536 816

4.606 1.717 1.536 816

1.092 636 0 0

563 180 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0



3.10.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 206) Reserves Reserves Beheer van de Stad Wegen en Openbare verlichting Bestemmingsreserve Voorbereidingskst Maastunnel

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 2.600 340 579 579 579 2.601 340 579 579 579 0

0

0

0

0

104

Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Water en Groen Bestemmingsreserve Bommenregeling

2.600 0 0

339 0 0

579 0 0

579 0 0

579 0 0

Voorzieningen Voorziening Beheer van de stad Riolen en gemalen Voorziening Riolering Voorziening Verlegregeling SB Voorziening Vervangingsinvesteringen riolering Wegen en Openbare Verlichting Voorziening Leges Leidingen Aquarel projecten Water en Groen Voorziening Bommenregeling Voorziening Claims meerwerk

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 8.575 10.292 13.726 18.877 25.745 7.913 9.630 13.064 18.215 25.083 3.274 4.991 8.425 13.576 20.444 4.639 4.639 4.639 4.639 4.639 0 81 0 81 581 40 541

0 81 0 81 581 40 541

0 81 0 81 581 40 541

0 81 0 81 581 40 541

0 81 0 81 581 40 541

3.10.2.4 Subsidies (Webp. 207) Niet van toepassing

3.10.2.5 Risico's (Webp. 208) Kwantificeerbare risico's Kwantificeerbare risico's Ruiming bommen Product Omschrijving

Minimum bedrag

Maximum bedrag

Kans op optreden in jaar


0 9.000 2015 Geen Water en Groen Voorheen ontving de gemeente Rotterdam een vast jaarlijks bedrag in het Gemeentefonds voor het ruimen van bommen. Met ingang van 2015 geldt een nieuwe regeling op grond waarvan 70% van de ruimingskosten zal worden gesubsidieerd door het Rijk. Dit betekent dat de gemeente Rotterdam voor de overige 30% zelf dekking moet vinden (indien mogelijk door de kosten bij projectontwikkaars te leggen).

3.10.3 Bijstellingen (Webp. 209) Bijstellingen Beheer van de stad

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

0

1.025

1.025

500

Efficiency

0

1.025

1.025

500

Intensiveringen

-4.700

-4.700

-4.700

-4.700

Onderhoud kapitaalgoederen Ramingsbijstellingen

-4.700 -9.927

-4.700 -9.927

-4.700 -9.927

-4.700 -9.927

Boezemkaden

-1.100

-1.100

-1.100

-1.100

-827

-827

-827

-827

-5.000

-5.000

-5.000

-5.000

-3.000 -14.627

-3.000 -13.602

-3.000 -13.602

-3.000 -14.127

Areaaluitbreiding Gemeentelijk RioleringsPlan Stortbelasting TOTAAL

105


2016

2017

2018

2019

0

1.025

1.025

500

Beheer van de stad Efficiency

Toelichting bezuinigingen 29 Efficiency beheer (€ 1,0 mln vanaf 2017) Er wordt in 2016 onderzocht welke maatregelen genomen kunnen worden om het beheer van de buitenruimte efficiënter in te richten zodat er in 2017 € 1,0 mln. bespaard kan worden.


2016

2017

2018

2019

-4.700

-4.700

-4.700

-4.700

Beheer van de stad Onderhoud kapitaalgoederen

Toelichting intensiveringen Onderhoud kapitaalgoederen (€ -4,7 mln.) De belangrijkste beleidsmatige bijstelling van de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen 2015-2018 raakt het programma Beheer van de Stad. In de begroting 2016 stelt het college voor wegen structureel € 4,7 mln. extra beschikbaar. Hierdoor is het mogelijk het projectmatig onderhoud, het periodiek onderhoud, en het storingsonderhoud aan wegen volledig te laten uitvoeren.


2016

2017

2018

2019

-1.100

-1.100

-1.100

-1.100

-827

-827

-827

-827

Gemeentelijk Rioleringsplan

-5.000

-5.000

-5.000

-5.000

Stortbelasting

-3.000

-3.000

-3.000

-3.000

Beheer van de stad Boezemkaden Areaaluitbreiding

Toelichting ramingsbijstellingen Boezemkaden (- € 1,1 mln. ) Het waterschap is binnen de gemeentegrenzen verantwoordelijk voor het veiligheidsprofiel van de regionale keringen. De gemeente Rotterdam is echter verantwoordelijk voor een overdimensionering van de kering wanneer er zich elementen in beheer van de gemeente op of in kering bevinden zoals wegen, bomen, openbare verlichting en riolering. Een groot deel van de boezemkaden in Rotterdam wordt de komende jaren opgehoogd om daarmee te voldoen aan de eisen van het waterschap. Areaaluitbreiding (- € 827) Vanuit de Stedelijke ontwikkelingsportefeuille zijn afgelopen periode objecten toegevoegd of is sprake geweest van areaaluitbreiding die leiden tot een toename van het onderhoudsbudget voor de buitenruimte (o.a. verkeersbogen, hofbogen, buitenruimte Vreewijk). Gemeentelijk Rioleringsplan (- € 5 mln.) Voor 2016 en verder is een bijdrage van structureel € 5 mln uit de algemene middelen beschikbaar gesteld voor noodzakelijke rioolvervanging. Stortbelasting (- € 3 mln.) Met ingang van 2015 is door het Rijk een afvalbelasting ingevoerd teneinde het scheiden van afval bij de bron te stimuleren bij gemeenten en bedrijven. Als gevolg hiervan stijgen de kosten voor het programma Beheer van de Stad met € 3 mln.

106


3.10.5 Producten (Webp. 214) 3.10.6 Partners programma (Webp. 215) Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde CROW InterGemeentelijk Overleg Openbare Verlichting (IGOV) Waterschap Hollandse Delta Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu Gemeentelijk Platform Kabels en Leidingen Erasmus Universiteit Rotterdam Brancheorganisaties, zoals de NVRD Hogeschool Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Brancheorganisaties, zoals de NVRD Samenwerkingen in G4 verband ten behoeve van bench marking over geleverde prestaties Bedrijven belast met de uitvoering van de inzameling en het verwerken van het afval, zoals Re-share, AVR, Sita, e.d. Diverse aannemers (marktpartijen)

3.10.7 Besturing programma (Webp. 216) Portefeuillehouder Wethouder Eerdmans - Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte


107

3.11 Stedelijke inrichting (Webp. 217) Het programma Stedelijke inrichting bouwt verder aan een stad waarop de Rotterdammers trots kunnen zijn. Rotterdammers vinden het hier goed wonen en zij voelen zich op hun gemak in hun buurt en wijk. Daaraan dragen zij zelf actief bij door eigen initiatieven, gericht op speelruimte voor hun kinderen, een prettige en gezellige buitenruimte en de daarbij behorende onderlinge contacten. De gemeente faciliteert hier graag bij. Rotterdam is ook een stad die goed bereikbaar is, op de fiets, met het openbaar vervoer en met de auto. De stad heeft voldoende ruimte voor kinderen opdat gezinnen zich er op hun plek voelen. Rotterdam wordt ook steeds groener in de buitenruimte en met een schonere lucht. De Rotterdammer is graag buiten en heeft veel mogelijkheden om actief in beweging te zijn. Aan dit perspectief werkt de gemeente aan de hand van het programma Stedelijke Inrichting.

3.11.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 218) De gemeente Rotterdam werkt aan een stad waar bewoners zich steeds meer op hun gemak voelen en willen blijven wonen, een stad ook waar zowel grote investeerders als mensen met kleinschalige ideeën investeren in de ontwikkeling van de stad. Het gaat tevens om een stad met kansrijke wijken, waar het prettig wonen is en mensen goed met elkaar omgaan.

3.11.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 219) Externe ontwikkelingen De crisis van de afgelopen jaren lijkt tot een einde gekomen. De gemeente heeft als het ware geoefend in een nieuwe werkelijkheid, waarbij de gemeente met minder middelen een meer participerende rol oppakt bij de verdere vormgeving van de stad. Bouwen aan de stad doet de gemeente dan ook vanuit de vraag, vanuit de behoefte. Steeds meer mensen komen naar Rotterdam, als toerist, of om zich hier te vestigen. Rotterdam heeft bereikt dat zijn imago is versterkt en daarmee binden we nieuwe en krachtiger Rotterdammers aan de stad. De gemeente werkt meer dan voorheen vanuit kansen in de markt. De wijken rondom de binnenstad zijn zichtbaar in transitie en kunnen op toenemende belangstelling rekenen van nieuwe bewonersdoelgroepen. Het gaat daarbij niet alleen om stedelijke gezinnen maar ook creatieven en jonge ondernemers. Het gemiddeld opleidingsniveau van de beroepsbevolking is inmiddels gestegen boven het landelijk gemiddelde. Rotterdam is een sterke stad met aantrekkelijke woonwijken. Daarop blijft de gemeente inzetten. Speciale aandacht blijft uitgaan naar kansrijke wijken rondom de binnenstad.

3.11.1.2 Prioriteiten (Webp. 220) De prioriteiten zijn gerangschikt onder de producten: · Ruimte en wonen · Vergunningen · Milieu · Duurzaam

3.11.1.3 Indicatoren (Webp. 221) Collegetarget Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum. Prestatie-indicator In een ring van wijken rondom het centrum stijgt het gemiddelde aandeel kansrijke gezinnen van 9 naar 10 %.

Toelichting Per 1 januari 2014 bedroeg het gemiddelde aandeel kansrijke gezinnen in de wijken rondom het centrum 9,0%. Op dit moment zijn er nog geen nieuwe gegevens bekend. De eindwaarde wordt bepaald op basis van een tussenmeting per 1 juli 2017. De resultaten hiervan komen in augustus/september 2017 beschikbaar.

3.11.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 222) Zie productteksten.

108

3.11.2 Inzet middelen van programma (Webp. 223) 3.11.2.1 Baten en lasten (Webp. 224) Meerjarige begroting 11 Stedelijke inrichting

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Sociale uitkeringen Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden Bestemmingsreserve Impuls WWI Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve ISV-3 Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid Bestemmingsreserve RCP Groene Daken Bestemmingsreserve Rotterdam Climate Initiative Bestemmingsreserve Stadsinitiatief Luchtsingel Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve Vereveningsfonds bouwleges Intensivering Buitenruimte (449) Korte klappen Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve ISV-3 Saldo na reserveringen

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

27 535 - 161 242 25 641 1 813 125 171 29 252 166 1 023 28 063 22 629 15 050 7 579 73 290 3 998 2 078 1 016 48 563 118 17 517 - 97 636 36 127 0

54 475 40 850 183 13 442 0 138 318 28 601 454 4 023 24 124 9 671 11 636 - 1 965 100 046 0 5 752 1 617 78 186 0 14 491 - 83 843 28 600 14

20 624 9 024 0 11 600 0 114 152 28 111 80 4 793 23 238 9 823 12 085 - 2 262 76 218 0 9 763 1 378 58 261 0 6 816 - 93 528 39 633 0

22 581 10 455 0 12 125 1 104 817 27 824 80 4 635 23 109 8 822 11 319 - 2 497 68 171 0 8 927 1 500 51 985 0 5 759 - 82 236 27 573 0

20 206 8 081 0 12 125 0 89 618 27 510 80 4 508 22 922 7 581 10 406 - 2 825 54 527 0 8 354 1 621 38 795 0 5 757 - 69 412 12 271 0

20 206 8 081 0 12 125 0 86 014 27 510 80 4 508 22 922 7 595 10 420 - 2 825 50 909 0 12 232 1 679 31 241 0 5 757 - 65 808 9 898 0

128 690

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

12 221

7 036

17 394

13 941

4 608

661

17 860 889

12 316 0

9 192 0

3 725 0

1 163 0

2 737 0

0 0

80 2 827

80 1 500

57 500

0 30

0 30

1 002

0

0

0

0

0

3 321

3 327

8 667

7 250

6 470

6 470

0

3 000

2 800

2 100

0

0

8 8 17 443 17 443 - 78 952

0 0 0 0 - 55 243

0 0 0 0 - 53 895

0 0 0 0 - 54 663

0 0 0 0 - 57 141

0 0 0 0 - 55 910

Toelichting op de tabel Baten De baten hebben betrekking op bijdragen van het Rijk en medeoverheden en opbrengsten van derden. In het kader van duurzaamheid (en resilience) is een bijdrage ontvangen van de Rockefeller Foundation. Vanuit het Rijk is een totaal bedrag van € 13,6 mln (2016 t/m 2019) ontvangen voor de wet bodembescherming gasfabrieken (restant convenant 2010 – 2014) en nieuwe rijksmiddelen doeluitkering Bodem. Deze middelen worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds voor de uit te voeren werkzaamheden. Ook geeft het Rijk

109

middelen in het kader van het project Bestaand Rotterdams Gebied; een project dat al sinds 2012 loopt (totaal € 20,9 mln voor 2016 t/m 2019). De opbrengsten derden bestaan grotendeels uit opbrengsten als gevolg van aangevraagde omgevingsvergunningen, in rekening gebrachte beheersvergoedingen voor hennepontmantelingen en uitvoeringen van gemeentewege. Lasten De interne lasten bestaan uit doorbelastingen van overhead en overige kosten. De apparaatslasten hebben betrekking op lasten van vast personeel en externe inhuur. De programmalasten vloeien voort uit werkzaamheden met betrekking tot de doeluitkeringen bodem (aanpak bodemsanering spoedlocaties en gasfabrieken), werkzaamheden op het gebied van lucht en met name de uitvoering van de Koersnota Lucht die in 2015 is vastgesteld door de raad, en de uitvoering van de handhavingstaken door DCMR. Daarnaast uit projecten zoals Vergroeningsopgave, Stichting Urgentie Woningzoekenden Rotterdam, Skaeve Huse, Kansrijke Wijken, Aanlegsteigers Schie, Rivierzones en Bestaand Rotterdams Gebied (BRG). Verder uit lasten voortvloeiend uit inspectie, toezicht, woningverbeteringen en hennepontmantelingen, de uitvoering van het uitvoeringsprogramma Duurzaam bestaande uit de pijlers: Groene en gezonde veerkrachtige stad, Schonere energie tegen lagere kosten, Sterke en innovatieve economie en Doorsnijdende en ondersteunende activiteiten. De kapitaallasten hebben met name betrekking op investeringen in het kader van waterpleinen en groene daken, Rotterdam Climate Proof. Reserves Vanaf 2016 en verder vinden er onttrekkingen plaats aan de bestemmingsreserves Investeringsfonds Rotterdam, ISV-3, RCP Groene Daken, Rotterdam Climate Initiative, Taakmutaties Gemeentefonds en Vereveningsfonds Bouwleges. De onttrekkingen aan het IFR en ISV-3 worden overwegend ingezet ter dekking van de kosten die gemaakt worden voor de programma’s Particuliere Woningvoorraad en Bestaande woningvoorraad. Voor het uitvoeren van de werkzaamheden met betrekking tot het uitvoeringsprogramma Duurzaam vinden er onttrekkingen plaats aan de RCP Groene Daken en Rotterdam Climate Initiative. De onttrekkingen aan de betstemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds dekken de verwachte werkzaamheden met betrekking tot de aanpak bodemsanering spoedlocaties en gasfabrieken. Conform afspraak wordt het de bestemmingsreserve Vereveningsfonds bouwleges afgebouwd naar nul. Toelichting meerjarig verloop Het meerjarig verloop van dit programma wordt overwegend beïnvloed doordat in 2017 een aantal intensiveringsprojecten aflopen. Daarnaast is in 2019 sprake van een verdere daling van lasten aangezien er bezuinigingen worden doorgevoerd en eveneens projecten aflopen. Denk bijvoorbeeld aan projecten als Kansrijke Wijken en Vergroeningsopgave. Ook de financiële ontwikkelingen van de programma’s Particuliere Woningvoorraad, Bestaande Woningvoorraad en het nieuwe programma Steigers op Zuid hebben invloed op het verloop. De te verwachten kosten en dekking over de jaren 2016 tot en 2019 zijn verwerkt en verdeeld. In deze fasering is tevens de in dit voorjaar besloten intensivering van € 12 mln verwerkt.


Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR)

Gevoteerd krediet Stedelijke inrichting 18.100 18.100 Duurzaam Rotterdam Climate Proof (RCP) Groene Daken 7.600 Rotterdam Climate Proof (RCP) Waterpleinen 10.500

Prognose Prognose Prognose PrognosePrognose t/m 2015 2016 2017 2018 2019 11.370 2.402 1.953 0 0 11.370 2.402 1.953 0 0 5.823 902 0 0 0 5.547 1.500 1.953 0 0

110

Nieuwe projecten 2016 Investeringsvoorstel (Bedragen x €1.000) Ruimte en wonen

2017 1.450

2018 950

Esch en Brienenoord

2016 3.350 500

Kansrijke wijken

1.500

1.000

500

2019 0

Aanlegsteigers Schie

150

Rivieroevers en Ecologie

450

450

450

750 15.250 5.300

6.500

6.000

0

7.500

2.500 6000 6.950

0

Vergroening Campus Tarwewijk Vergunningen en toezicht Particuliere voorraad NPRZ Noorderboulevard Particuliere voorraad Zuid Totaal

450 2.000 18.600

4.000 7.950

Lopende projecten IFR Lopende projecten IFR (out of pocket) (Bedragen x €1000) Ruimte en wonen Bestaande Voorraad (oud) Mallegatpark (natuurvriendelijke oever) Particuliere Voorraad Spoor- en Provenierssingel Vergroeningsopgave Totaal

IFR Budget Realisatie t/m 2014 Restant budget 56.941 35.470 325 13.100 4.696 3.350 56.941

40.524 26.167 0 7.293 4.096 2.969 40.524

16.417 9.303 325 5.807 600 381 16.417

3.11.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 226) Reserves Reserves Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 Stedelijke inrichting 11.451 5.789 3.132 3.102 3.072 Vergunningen en toezicht 5.403 2.603 503 503 503 Bestemmingsreserve Vereveningsfonds bouwleges 4.900 2.100 0 0 0 Bestemmingsreserve Impuls WWI 503 503 503 503 503 Ruimte en wonen 2.128 846 846 846 846 Bestemmingsreserve Stadsinitiatief Luchtsingel 200 200 200 200 200 Intensivering Buitenruimte (449) 0 0 0 0 0 Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden 1.928 646 646 646 646 Duurzaam 3.920 2.340 1.783 1.753 1.723 Bestemmingsreserve Rotterdam Climate Initiative 3.703 2.203 1.703 1.673 1.643 Bestemmingsreserve RCP Groene Daken 217 137 80 80 80

111

Voorzieningen Voorziening Stedelijke inrichting Vergunning en Toezicht Voorziening Funderingsleningen Voorziening SV-leningen Voorziening Stads Vastgoed

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 525 525 525 525 525 525 525 525 525 525 300 300 300 300 300 180 180 180 180 180 45 45 45 45 45


Begroting 2015

Begroting 2016

3.840.000 500.000 500.000 3.235.000 1.500.000 150.000 1.200.000 35.000 35.000 25.000 290.000 105.000 85.000 5.000 15.000

2.232.000 282.000 282.000 1.845.000 750.000 100.000 750.000 35.000 35.000 25.000 150.000 105.000 85.000 5.000 15.000

Stedelijke inrichting Duurzaam Deltalinqs Vergunningen en toezicht div personen (kwal.verb. best. voorraad woningen pwvb) Div. particulieren (gevelreiniging) Div. particulieren (verbetering woningen pwe/vve) Diverse kerkgenootschappen monumenten Diverse particulieren monumenten Stichting Open Monumentendag Stichting VvE010 Ruimte en wonen Joodse Gemeente Rotterdam Stichting Zuidhollands Landschap Vereniging regio water

3.11.2.5 Risico's (Webp. 228) Kwantificeerbare risico's Kwantificeerbare risico's Wabo-leges Product Omschrijving

Minimum bedrag

Maximum Kans op optreden bedrag in jaar


0 5.000 2015 e.v. Geen Vergunningen en toezicht De tarieven worden vastgesteld op basis van ramingen. Er is een risico dat de aldus vastgestelde tarieven niet toereikend blijken te zijn om de werkelijke kosten te dekken.

Niet kwantificeerbare risico's Niet kwantificeerbare risico's Risico als gevolg van de Gemeente-garantieverordening Eigen Woningen 1995 Product Ruimte en wonen Omschrijving De Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) heeft als doel om de toegang tot de kapitaalmarkt voor de deelnemende woningcorporaties te bevorderen. Tegen betaling van een borgstellingsvergoeding door de betreffende woningcorporaties biedt het WSW zekerheid aan geldgevers voor het geval die woningcorporaties niet aan hun financiële verplichtingen voldoen. Er zijn verschillende vangnetten en buffers voor het WSW. Als deze ontoereikend zijn, dan worden Rijk en gemeenten aangesproken op hun achtervang.

112

Risico achtervang Waarborgfonds Eigen Woningen Product Ruimte en Wonen Omschrijving De Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) biedt via de Nationale Hypotheekgarantie aan geldgevers zekerheid voor het geval de hypotheekgever niet aan zijn financiële verplichtingen voldoet. Indien het fondsvermogen ontoereikend is, wordt aanspraak gemaakt op de achtervang van Rijk en gemeenten. Voor hypotheken afgesloten na 1 januari 2011 is sprake van 100% achtervang van het Rijk.

3.11.3 Bijstellingen (Webp. 229) Bijstellingen Stedelijke inrichting

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

1.250

1.600

2.700

10.625

Duurzaamheid

0

0

0

2.000

Vergroening

0

0

0

1.000

Verdunning 's Gravendijkwal

400

400

1.200

6.125

Recreatieschappen Handhaving DCMR

0 500

350 500

350 800

350 800

Aanpak huisjesmelkers Intensiveringen

350 -500

350 -250

350 -250

350 -250

Monumenten Ramingsbijstellingen

-500 2.900

-250 6.200

-250 8.200

-250 2.200

0

0

0

0

900

2.200

2.200

2.200

2.000 3.650

4.000 7.550

6.000 10.650

0 12.575

Geluid Lucht Particuliere voorraad TOTAAL


2016

2017

2018

2019

Duurzaamheid

0

0

0

2.000

Vergroening

0

0

0

1.000

400

400

1.200

6.125

Recreatieschappen

0

350

350

350

Handhaving DCMR

500

500

800

800

Aanpak huisjesmelkers

350

350

350

350

Stedelijke inrichting

Verdunning 's Gravendijkwal

Toelichting bezuinigingen Duurzaamheid (€ 2 mln in 2019) Het uitvoeringsprogramma Duurzaam loopt van 2015 tot en met 2018. In 2019 wordt er € 2 mln bezuinigd op het uitvoeringsprogramma Duurzaam. Hierna blijft er € 3 mln beschikbaar voor uitvoering van een nieuw programma. Vergroening (€ 1 mln in 2019), ’s Gravendijkwal (€ 6,1 mln in 2019) en recreatieschappen (€ 350 in 2017) De budgetten voor project verdunning s-Gravendijkwal, recreatieschappen en vergroening worden verlaagd. Handhaving DCMR (€ 500) De bezuiniging heeft betrekking op het werkpakket van de DCMR. Aanpak huisjesmelkers (€ 350) De budgetten van de programma's Aanpak Huisjesmelkers en Illegale Verblijfsinrichtingen worden verlaagd.

113


2016

2017

2018

2019

-500

-250

-250

-250

Stedelijke inrichting Monumenten

Toelichting intensiveringen Monumenten (- € 500) Voor het beheer en onderhoud van Monumenten wordt meerjarig extra geld uitgetrokken, in totaal voor 2016 tot en met 2019 € 1,25 mln.

3.11.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 232) Ramingsbijstellingen Stedelijke inrichting

2016

2017

2018

2019

Geluid Lucht Particuliere voorraad

0 900 2.000

0 2.200 4.000

0 2.200 6.000

0 2.200 0

Toelichting ramingsbijstellingen Geluid (€ 0) De baten en lasten worden verhoogd met € 300 in 2016 en € 200 in 2017, als gevolg van extra rijksmiddelen in het kader van de Tijdelijke overgangsregeling geluid. Lucht (€ 900) Deze ramingsbijstelling heeft betrekking op het naar beneden bijstellen van de beschikbare middelen lucht (specifiek Koersnota Lucht). Particuliere voorraad (€ 2 mln) De middelen die bij begroting 2015 ter beschikking zijn gesteld aan het programma Particuliere Voorraad, worden toegevoegd aan het IFR. In de vorige periode zijn de lasten van dit programma ook gedekt uit het IFR waardoor er nu 1 dekkingsbron voor dit programma ontstaat.


3.11.5 Producten (Webp. 234) 3.11.6 Partners programma (Webp. 235) Rijksoverheid Provincie Zuid-Holland DCMR Milieudienst Rijnmond Havenbedrijf Rotterdam Woningbouwcorporaties Ontwikkelaars Recreatieschappen Gebiedscommissies Samenwerkingen in G4 verband Brancheorganisaties. Andere stakeholders in de stad en bewoners

114

3.11.7 Besturing programma (Webp. 236) Portefeuillehouders Wethouder Schneider - Stedelijke ontwikkeling en Integratie Wethouder Visser - Financiën, Organisatie, Sport, Binnenstad en Haven Wethouder Langenberg - Duurzaamheid, Mobiliteit en Cultuur

Raadscommissie Naar pagina raadscommissie EHMD en BWB

115

3.12 Ruimtelijke ontwikkeling (Webp. 237) De gemeente Rotterdam werkt aan een aantrekkelijke woonstad met een sterke economie. Dit is vastgelegd in de Stadsvisie 2030 (2007) en bekrachtigd in het kader Stedelijke Ontwikkeling, Prospectus van de Stad (2013). Bij de uitwerking van de stedelijke ambities is de markt aan zet, binnen de door de gemeente geschetste kaders. De faciliterende rol van de gemeente bij gebiedsontwikkelingen heeft consequenties voor de wijze waarop de gemeente eigen grond en vastgoed inzet. De gemeente ontwikkelt zelf alleen nog nieuwe plannen als dat maatschappelijk noodzakelijk is en de markt deze ontwikkeling niet oppakt. De gemeente gebruikt bestaand gemeentelijk vastgoed zo efficiënt en flexibel mogelijk. In het geval van verkoop of transformatie zet de gemeente het eigen vastgoed zo goed mogelijk in voor de ontwikkelopgaven in de gebieden.

3.12.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 238) De uitwerking van de aantrekkelijke woonstad richt zich op een betere ´quality of life´ en meer specifiek op het behouden en aantrekken van hoger opgeleiden, van mensen met middeninkomens en hoge inkomens, en van gezinnen. Dat gebeurt onder meer door het bieden van ruimte voor innovatie in de voormalige havengebieden, het stimuleren van investeringen in kansrijke wijken, het creëren van een gedifferentieerd aanbod voor zelfbouw, transformatie van leegstaand (kantoren)vastgoed en het schetsen van een toekomstperspectief voor de ‘kleine kernen’. Daarnaast investeert de gemeente zelf in de integrale aanpak van Zuid (het NPRZ: Nationaal Programma Rotterdam-Zuid). De versterking van de economische structuur richt zich op de economische clusters Clean Tech, Medisch, Food en Maritiem, en op het agenderen van de ‘nieuwe economie’ en de Rotterdamse veerkracht (ook wel ‘resilience’genoemd).

3.12.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 239) Externe ontwikkelingen Nieuwe ontwikkelingen zijn onder meer de ‘nieuwe economie’ en nieuwe technologieën, nieuwe vormen van werken, uitdagingen op het gebied van klimaatbestendigheid en veerkracht (resilience) en uiteenlopende maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de toenemende verstedelijking en regionalisering, verduurzaming en vergrijzing.

Interne ontwikkelingen ·

De gemeente bereidt zich voor op de nieuwe ontwikkelingen en de daarmee behorende nieuwe opgaven in verschillende trajecten. Daarbij is te denken aan de Agenda Stad, de Rotterdamse Adaptatie- en Resiliencestrategie en de Roadmap Next Economy. De ontwikkelingen vragen om een blijvend nieuwe rol van de overheid, namelijk die van regisseur en facilitator binnen vooraf helder gestelde kaders.

·

De gemeente is actief op zoek naar nieuwe marktpartijen die een rol kunnen spelen in de stad. De gemeente ontwikkelt hiervoor nieuwe samenwerkings- en financieringsvormen. De tijd van grote aantallen en van grootschalige nieuwbouw is voorbij en komt niet meer terug. Investeringen zijn kleinschalig en gefaseerd. De focus ligt op hergebruik en transformatie van bestaand incourant vastgoed. De vraag naar kantoren, winkels en maatschappelijk vastgoed groeit niet meer. Wonen is de enige functie met een toenemende marktvraag.

3.12.1.2 Prioriteiten (Webp. 240) · · · ·

·

Langer verblijf van bezoekers in de binnenstad Transformatie van 120.000 m2 kantoren Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum Verkleinen van de gemeentelijke vastgoedportefeuille Minder leegstand in de gemeentelijke vastgoedportefeuille

116

Toelichting Langer verblijf van bezoekers in de binnenstad Het college stelt zich tot doel om door een pakket aan maatregelen de verblijfsduur van bezoekers aan de binnenstand te verlengen met 10%. Transformatie van 120.000 m2 kantoren In de periode van 1 januari 2014 tot 1 november 2017 wil het college tenminste 120.000 m2 bruto vloeroppervlak uit de voorraad kantoren in Rotterdam laten transformeren of aan deze voorraad onttrekken, Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum Het college wil dat in 2018 in negen wijken rondom het centrum meer stedelijk georiënteerde gezinnen wonen. Verkleining van de gemeentelijke vastgoedportefeuille Doel van het college is de gemeentelijke vastgoedportefeuille te verkleinen door een nieuwe verkoopstrategie voor de commerciële vastgoedportefeuille. Het bezit van vastgoed is voor het college geen doel op zich. De nieuwe verkoopstrategie moet leiden tot een versnelling van de verkoop, bijvoorbeeld door verkoop in pakketten, verkoop van specifieke objecten zoals monumenten, en verkoop van te transformeren objecten. Minder leegstand in de gemeentelijke vastgoedportefeuille Het college wil de leegstand in het bestaand gemeentelijk vastgoed beperken. Door de economische situatie en bezuinigingen nemen maatschappelijke functies af. Daardoor neemt het risico op leegstand en het aantal te verkopen objecten toe. Totdat objecten verkocht zijn, wordt leegstand beperkt door het stimuleren van tijdelijk gebruik.



Streefcijfer

Huidige stand

Datum meting stand

Langer verblijf van bezoekers in de binnenstad Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum

Verblijfsduur van bezoekers aan de binnenstad gemiddeld aandeel kansrijke gezinnen in 9 wijken rondom het centrum m2 BVO kantoor oppervlak

10%

?

?

9,9%

?

?

tenminste 120.000 m2 bvo per 1 november 2017

37.840 m2 getransformeerd

1-1-2015

Transformatie van 120.000 m2 kantoren

Toelichting indicatoren Langer verblijf van bezoekers in de binnenstad Het doel is om bezoekers langer te laten verblijven in de binnenstad. Met de binnenstad wordt hier bedoeld: het kernwinkelgebied met de daaraan belangrijkste aanloopstraten en verblijfsplekken. Mijlpalen 2015, begin 4e kwartaal: 0-meting 2016, begin 4e kwartaal: minimaal 5% toename verblijfstijd e 2017, begin 4 kwartaal: minimaal 10% toename verblijfstijd Meer kansrijke gezinnen rondom het centrum De ring van wijken rondom het centrum betreft de wijken (CBS buurten): Liskwartier, Oude Noorden, NieuwCrooswijk, Kralingen-West, Middelland, Nieuwe Westen, Schiemond (daarbinnen Lloydkwartier), Katendrecht, Kop van Zuid-Entrepot. Per 1-1-2014 bedroeg het gemiddelde aandeel kansrijke gezinnen in de genoemde wijken 9,0%.

117

Transformatie van 120.000 m2 kantoren In de periode van 1 januari 2014 tot 1 november 2017 wordt tenminste 120.000 m2 bruto vloeroppervlak uit de voorraad kantoren in Rotterdam getransformeerd en/of onttrokken. Per 1 januari 2014 wordt gestart met ‘0’ (nul) en vanaf dat moment wordt geteld. Op 1 januari 2015 was reeds 37.840 m2 getransformeerd.

3.12.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 242) Nieuwe beleidsinitiatieven Roadmap Next Economy Door trends als klimaatveranderingen, schaarste van grondstoffen, verstedelijking en snelle ontwikkeling van ondersteunende technologieën bevindt de economie zich in een transitie. Om onze economie toekomst- en schokbestendig te maken, zijn er nieuwe oplossingen nodig In 2015 heeft de gemeente Rotterdam het initiatief genomen om met belangrijke stakeholders in de regio een Roadmap Next Economy te maken in samenwerking met Jeremy Rifkin, schrijver en internationaal economisch adviseur. De roadmap bevat op de schaal van de metropoolregio een visie, strategie en handelingsperspectief voor de komende tien jaar en brengt in kaart welke acties en investeringen nodig zijn om de transitie naar een digitale en circulaire economie te versnellen. De roadmap zal medio 2016 gereed zijn en het kader vormen voor een langjarig actie- en investeringsprogramma op het terrein van energie, mobiliteit en ICT/big data. Met dat laatste legt de gemeente het technologische fundament (het zogenaamde ‘Internet of Things’) waarop de ‘next economy’ zich de komende jaren kan ontwikkelen, met nieuwe kansen voor bedrijvigheid en werkgelegenheid. Rotterdamse Adapatatiestrategie en Resiliencestrategie Deze strategie moet ervoor zorgen dat Rotterdam een klimaatbestendige en weerbare, veerkrachtige stad is.

Lopende beleidsinitiatieven Uitvoeringsplannen Jaarlijks stelt de gemeente voor de veertien gebieden van Rotterdam een uitvoeringsplan op. In deze uitvoeringsplannen is aangegeven welke inspanningen de gemeente per gebied levert. In 2016 worden de uitvoeringsplannen geactualiseerd. Investeringskaarten De online beschikbare investeringskaarten geven (markt)partijen een transparant beeld van de locaties waar de gemeente investeert, waar er ontwikkelruimte is en waar transformatie van kantoren aan de orde is. Het doel van de investeringskaarten is de drempel om te investeren in Rotterdam zo laag mogelijk te maken. De gemeente houdt de kaarten actueel en vergroot het online gebruiksgemak ervan. Marktbenadering In 2016 zet de gemeente verder in op het aantrekken van investeerders in de stad. Tot nu toe lag de nadruk op investeringen in vastgoed. De marktbenadering wordt verbreed naar economische investeringen. Hierbij zoekt de gemeente samenwerking met partners in stad en regio, en met andere grote steden. Agenda Stad Agenda Stad is de samenwerking van het Rijk, steden en stakeholders. De samenwerking is gericht op sterkere groei, innovatie en leefbaarheid van Nederlandse steden. De gemeente bereidt voor Rotterdam een aantal ‘city deals’ voor om de economische slagkracht van Rotterdam te benadrukken en verder te ontwikkelen. Rotterdam zet hierbij in op een samenwerking met het Rijk in de Roadmap Next Economy en in het verlengde daarvan op het versterken van de relatie onderwijs en arbeidsmarkt.

118

3.12.2 Inzet middelen van programma (Webp. 243) 3.12.2.1 Baten en lasten (Webp. 244) Meerjarige begroting 12 Ruimtelijke ontwikkeling

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Beleidspecifiek vastgoed Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden Bestemmingsreserve Infrastructuur Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve ISV-3 Bestemmingsreserve Leegstandsrisico Bestemmingsreserve Maatschappelijke Participatie gebieden Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid Bestemmingsreserve Parkeerfonds (Nieuwe Stijl) Bestemmingsreserve Sport gebieden Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden nvt Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve Infrastructuur Bestemmingsreserve Leegstandsrisico Saldo na reserveringen

187 753 13 503 374 180 141 - 6 265 230 821 73 839 4 980 2 623 66 236 - 102 051 - 95 714 33 734 - 40 071 259 033 50 96 207 127 012 35 658 106 - 43 068 79 308 0

164 229 44 983 0 187 775 - 68 529 312 778 77 545 7 810 3 426 66 309 - 95 478 - 97 687 31 553 - 29 344 330 711 0 151 225 98 289 72 119 9 078 - 148 549 168 447 300

227 234 7 033 0 214 409 5 792 322 389 70 520 470 6 161 63 889 - 83 027 - 101 018 31 937 - 13 946 334 896 0 137 371 93 786 111 702 - 7 963 - 95 155 99 477 0

234 460 4 676 0 191 144 38 640 261 076 70 193 470 6 181 63 542 - 88 903 - 101 373 30 252 - 17 782 279 786 0 122 236 94 320 77 481 - 14 251 - 26 616 34 888 0

203 202 10 068 0 182 138 10 996 219 322 68 996 470 5 491 63 035 - 88 020 - 100 383 28 623 - 16 260 238 346 0 96 845 94 882 59 364 - 12 745 - 16 120 19 521 0

201 368 10 068 0 182 450 8 850 217 379 68 996 470 5 491 63 035 - 88 812 - 100 536 28 661 - 16 937 237 195 0 97 683 95 427 54 695 - 10 610 - 16 011 18 526 0

0

45

37

0

0

0

59 981 29

23 638 2 328

0 1 282

0 0

0 0

0 0

1 056

2 411

0

0

0

0

9 590

79 460

72 116

15 653

9 189

6 998

- 44 0 0

37 073 850 365

16 312 0 0

11 679 0 0

9 685 0 0

10 685 0 0

0

14 489

6 577

6 735

350

960

2 267

1 528

2 016

730

223

- 117

0 5 381

613 4 335

0 1 000

0 0

0 0

0 0

1 009

250

137

91

74

0

0 39 2 000 0 2 000 34 240

762 0 600 600 0 19 298

0 0 0 0 0 4 322

0 0 0 0 0 8 272

0 0 0 0 0 3 401

0 0 0 0 0 2 515

119

Toelichting op de tabel Baten De baten (opbrengsten derden en overige baten) bestaan grotendeels uit grondopbrengsten, huurinkomsten (extern), canonopbrengsten en het uitvoeren van opdrachten voor externe opdrachtgevers. Voor de grondopbrengsten geldt dat op basis van de wet- en regelgeving de baten van grondverkopen in de exploitatie worden verwerkt met een tegenboeking bij de lasten. Het resultaat is voor grondopbrengsten daarom nihil. Inkomsten uit brandstofverkooppunten en reclamecontracten, verkoopopbrengsten van verkochte vastgoed, uitpondingen en conversieopbrengsten (omzetten naar eeuwigdurend erfpacht) maken ook onderdeel uit van de baten (opbrengsten derden en overige baten). Onder bijdragen van Rijk en medeoverheden zijn de subsidies en gemeentelijke bijdragen aan de grondexploitaties geraamd. Lasten De (programma)lasten bestaan uit o.a de kosten die gemaakt worden in de grondexploitaties ten behoeve van gebiedsontwikkelingen, kosten voor personele inzet, kapitaallasten, kosten ten behoeve van de exploitatie van onroerend goed zoals onderhoud, beheerkosten en eigenaarslasten (zakelijke lasten en verzekeringen), verkoopkosten (taxaties, kosten verkoop gereedmaken) en afboekingen van de boekwaarde van het verkochte vastgoed. Doorbelastingen naar andere programma’s binnen het concern Rotterdam, zoals Onderwijs, Parkeren en Cultuur,Sport & Cultuur zijn opgenomen onder de interne lasten. Reserves Een deel van de programmalasten wordt gedekt uit onder andere de bestemmingsreserves Investeringsfonds Rotterdam, ISV, Parkeerfonds (Nieuwe Stijl), Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed en het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). De onttrekkingen aan de bestemmingsreserve zijn met name ten behoeve van inzet op de grondexploitaties voor Hart van Zuid, Stadshavens, Sportcampus en het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Daarnaast zijn ook onttrekkingen begroot voor de dekking van exploitatietekorten op een aantal vastgoedobjecten (bijv. parkeergarages). Toelichting meerjarig verloop De opbrengsten derden laten voor de jaren 2016 tot en met 2019 meerjarig een dalend verloop zien. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de afnemende grondopbrengsten. Hier staan ook lagere lasten tegenover. Het jaar 2016 laat een toename in de lasten zien als gevolg van verwachte uitgaven voor Hart van Zuid en Stadshavens. De hogere lasten hebben ook weerslag op de financiële dekking hiervan. In 2016 is namelijk ook een piek zichtbaar in de onttrekkingen aan de bestemmingsreserves die vervolgens afneemt als gevolg van een afname in toekomstige investeringen.

3.12.2.2 Investeringen (Webp. 245) Nieuwe investeringen 2016 Kredietaanvraag per programma Grondzaken Investeringen in grondexploitaties 2016 Maatschappelijk en Commercieel Vastgoed Vastgoed 2016 Totaal

E/M

Cat

E

N

E

V/N

Gevoteerd Realisatie krediet t/m 2014 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Voorstel nieuw 95.000 95.000 3.000 3.000 98.000

Restant krediet 95.000 95.000 3.000 3.000 98.000

Toelichting nieuwe investeringen 2016 Investeringen in grondexploitaties 2016 (€95.000) Voor de investeringen in de grondexploitaties wordt het benodigde krediet niet per individuele grondexploitatie verleend. Voor alle grondexploitaties tezamen wordt jaarlijks een krediet aangevraagd voor de uitgaven die in het betreffende jaar worden verwacht, de zogenaamde jaarschijf methode. Nieuwe grondexploitaties die in uitvoering

120

worden genomen, worden apart aan de raad voorgelegd inclusief het dekkingsvoorstel. De dekking van grondexploitaties kan bestaan uit verkoop van gronden, subsidies en gemeentelijke bijdragen. Vastgoed 2016 (€3.000) Door de sector vastgoed wordt jaarlijks een vast investeringskrediet aangevraagd om kleine onverwachte investeringen in gebouwen en/of voorzieningen te realiseren. Deze investeringen kunnen worden gedekt uit de huren die bij de gebruikers in rekening worden gebracht.

Lopende investeringen Lopende investeringen (niet-IFR) Ruimtelijke ontwikkeling Grondzaken Hart van Zuid Rotterdam Centraal Sportcampus en Park De Twee Heuvels Investeringen grondexploitaties 2015 Maatschappelijk vastgoed C2000app in parkeergarages Erasmus University College Landgoederen Nieuw Rhodenrijs en De Tempel MAASpodium Dit krediet is vastgesteld om de benodigde aanpassingen aan het MAASpodium door te voeren. Onderwijshuisvesting 2012 Onderwijshuisvesting 2013 Onderwijshuisvesting 2015 Oostelijk zwembad / Sportfondsenbad Noord (Van Maanenbad) Oude Luxor (renovatie) P+R Kralingse Zoom Parkeergarage Kruisplein Parkeergarage Lusthofstraat Parkeergarage Wilhelminapier (tijdelijk) Vastgoed 2015

Gevoteerd Prognose Prognose krediet t/m 2015 2016 1.151.963 802.679 43.414 731.300 460.601 21.819 243.000 21.689 7.248 329.200 326.400 0 61.000 14.412 14.571 98.100 98.100 0 420.663 342.078 21.595 2.650 2.650 0 20.300 19.998 0

Prognose Prognose Prognose 2017 2018 2019 41.458 28.329 2.450 19.863 16.454 0 7.393 7.593 0 0 0 0 12.470 8.861 0 0 0 0 21.595 11.875 2.450 0 0 0 0 0 0

4.350

4.350

0

0

0

0

1.200

1.163

0

0

0

0

74.114

74.113

0

0

0

0

30.100 17.000 49.500

21.213 6.454 11.875

4.447 5.273 11.875

4.447 5.273 11.875

0 0 11.875

0 0 2.450

18.510

18.510

0

0

0

0

3.500 52.900 130.777 8.562 4.200 3.000

3.120 52.900 111.193 7.339 4.200 3.000

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

Nieuwe projecten 2016 Investeringsvoorstel (Bedragen x €1.000) Grondzaken Hart van Zuid Sportcampus Zuiderziekenhuis (asbestsanering) Bodemsanering Nieuw: Stadshavens uitvoeringsprogramma M4H Gebiedsontwikkeling Coolhaven Nieuw: Coolsingel Smartgrid

2016 24.495 20.500

2017 500

2018 0

2019 0

12.470

9.100

6.100

4.800

8.100

6.100

500 500 1.280 2.215 25.308 3.000 3.500 1.800

121

Burg. Jacobsplein Van Waning Mijnkintbuurt Katwol en Pleinweg Van Haeftenblok en PV Groene Hilledijk BOF Blok (Nassauhaven) Spaanse Polder GLS Verbinding Math.dijk-Spang. ZOHO Goudse Rijweg / Vlietlaan Blaakplein Jachthaven Nesselande Vergroening Bergweg Kruispunt 2e Rosestraat / Beijerlandse laan Zuiderziekenhuis Binnenstad aantrekkelijker maken & opknappen pleinen Totaal

2.500 125 1.250 200 1.273 116 124 100 100 1.220 1.500 100 1.000 350 1.050 6.000 49.803

1.220

4.450 2.000 12.970

1.000 9.100

6.100

Lopende projecten IFR Lopende projecten IFR (out of pocket) (Bedragen x €1000) Gebiedsontwikkeling Buitenruimte Binnenstad Buitenruimte Laurenskwartier (Binnenrotte, Markthal, Blaak 31) Buitenruimte Pannekoekstraat / University College Buitenruimte Timmerhuis Nationaal Programma Rotterdam Zuid Pact op Zuid Ploeghof Schiezicht (revitalisering) Speelstad Rotterdam Grondzaken ECC (Rondje Rijnhaven/Maashaven) Hart van Zuid Improvement Centre Openbare Ruimte (ICOR) Kadeconstructie Fenixloodsen Sportcampus Rotterdam Stadshavens 2007-2010 Stadshavens MIP 2013/2014 Totaal

IFR Budget 179.713 79.591 18.876 1.500 5.000 4.100 68.889 350 507 900 106.224 3.700 64.600 75 115 10.300 22.334 5.100 285.937

Realisatie t/m 2014 141.184 69.450 4.526 0 0 0 67.209 0 0 0 22.086 1.377 0 0 65 0 17.939 2.705 163.270

Restant budget 38.529 10.141 14.350 1.500 5.000 4.100 1.680 350 507 900 84.138 2.323 64.600 75 50 10.300 4.395 2.395 122.667

3.12.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 246) Reserves Reserves Ruimtelijke ontwikkeling Gebiedsontwikkeling Bestemmingsreserve ISV-3

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 96.147 61.813 39.049 27.475 12.718 86.400 53.066 30.552 18.979 4.221 71.779 45.021 29.242 18.019 4.221

122

Bestemmingsreserve Nationaal Progr. Rotterdam Zuid Grondzaken Bestemmingsreserve Infrastructuur Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Maatschappelijk vastgoed Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Bestemmingsreserve Leegstandsrisico

14.622 7.499 5.010

8.045 7.499 5.010

1.310 7.249 5.010

960 7.249 5.010

0 7.249 5.010

2.489 2.248

2.489 1.248

2.239 1.248

2.239 1.248

2.239 1.248

1.098 1.150

98 1.150

98 1.150

98 1.150

98 1.150

Voorzieningen Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 15.642 14.275 12.697 12.697 12.697 500 500 500 500 500 0 0 0 0 0 500 500 500 500 500 14.836 13.469 11.891 11.891 11.891

Voorziening Ruimtelijke ontwikkeling Gebiedsontwikkeling Voorziening Groene Gordel Voorziening Fietstunnel Vlinderstrik Grondzaken Voorz. Garantstelling Grondbank Zuidplaspolder Commercieel vastgoed Fonds Groot onderhoud Landhuis de Oliphant Voorziening WOM Vastgoed BV Projectmanagement en engineering Garantstelling C2 Deponie Voorz. Tariefsverschillen (IngenieursbureauSO)

14.836 0 0 0 306 306

13.469 0 0 0 306 306

11.891 0 0 0 306 306

11.891 0 0 0 306 306

11.891 0 0 0 306 306

0

0

0

0

0


3.12.2.5 Risico's (Webp. 248) Kwantificeerbare risico's Kwantificeerbare risico's Grondexploitaties Product Omschrijving

Minimum bedrag 0

Maximum Kans op optreden in bedrag jaar 106.000

2015 e.v.

Getroffen maatregelen Geen

Grondzaken Op basis van het meest actuele MeerjarenPerspectief Rotterdamse Grondexploitaties is d.m.v. een risicoanalyse het financiële effect bepaald van de risico's die volgen uit de marktanalyse van wonen en werklocaties en de algemene prijsontwikkelingen. Hiervoor zijn de omgevingsrisico's vertaald in verschillende scenario's en is de benodigde weerstandscapaciteit berekend.

123

3.12.3 Bijstellingen (Webp. 249) Bijstellingen Ruimtelijke ontwikkeling Bezuinigingen Programma Binnenstad Zelfbouw

2016

2017

2018

2019

850

850

1.300

6.450

0

0

0

6.000

0

0

0

450

850

850

1.300

0

Intensiveringen

-940

-940

-940

-940

Gemeenschappelijke tuinen

-940

-940

-940

-940

Opbrengst vastgoed

Onttrekking IFR t.b.v. Zuiderziekenhuis

1.050

4.450

0

0

-1.050 2.320

-4.450 6.220

0 -1.380

0 -7.380

Opbrengsten erfpachtconversie

8.000

8.000

0

0

Programma Binnenstad

4.000

6.000

6.000

0

Piek in onderhoud vastgoed

-1.000

-1.000

0

0

Beeindiging erfpacht

-2.400

0

0

0

Niet realiseerbare baten TOTAAL

-6.280 2.230

-6.780 6.130

-7.380 -1.020

-7.380 -1.870

2016

2017

2018

2019


0

0

0

6.000

Zelfbouw

0

0

0

450

850

850

1.300

0

Project Zuiderziekenhuis Ramingsbijstellingen

3.12.3.1 Bezuinigingen (Webp. 250) Bezuinigingen Ruimtelijke Ontwikkeling

Opbrengst vastgoed

Toelichting bezuinigingen Programma Binnenstad (€ 6 mln in 2019) Het programma Binnenstad loopt tot eind 2018. De middelen vanaf 2019 vallen daarmee vrij. Zelfbouw (€ 450 in 2019) Het programma Zelfbouw loopt tot eind 2018. De middelen vanaf 2019 vallen daarmee vrij. Opbrengst vastgoed ( € 850) Vanaf 2016 wordt extra ingezet op de verkoop van commercieel vastgoed.


2016

2017

2018

2019

-940

-940

-940

-940

1.050

4.450

0

0

-1.050

-4.450

0

0

Ruimtelijke Ontwikkeling Gemeenschappelijke tuinen Onttrekking IFR t.b.v. Zuiderziekenhuis Project Zuiderziekenhuis

Toelichting intensiveringen Gemeenschappelijke tuinen (-€ 940) De gemeente intensiveert het beleid voor het beheer en onderhoud van gemeenschappelijke tuinen. Dit betreft structureel beleid.

124

Zuiderziekenhuis (€ 0) Eind 2014 heeft de gemeente het Herenakkoord Zuiderziekenhuis ondertekend, waarin is afgesproken de mogelijkheden van behoud van het Zuiderziekenhuis te onderzoeken. Dit heeft inmiddels geleid tot het besluit het Zuiderziekenhuis te behouden. De (meerjarige) lasten worden gedekt vanuit het Investeringsfonds Rotterdam (IFR).

3.12.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 252) Bijstellingen Ruimtelijke ontwikkeling

2016

2017

2018

2019

Ramingsbijstellingen

2.320

6.220

-1.380

-7.380

Opbrengsten erfpachtconversie

8.000

8.000

0

0


4.000

6.000

6.000

0

Piek in onderhoud vastgoed

-1.000

-1.000

0

0

Beeindiging erfpacht

-2.400

0

0

0

Niet realiseerbare baten TOTAAL

-6.280 2.230

-6.780 6.130

-7.380 -1.020

-7.380 -1.870

Toelichting ramingsbijstellingen Opbrengsten erfpachtconversie (€ 8 mln.) Met woningcorporaties zijn afspraken gemaakt over de verkoop van in erfpacht uitgegeven gronden. De opbrengst hiervan wordt toegevoegd aan het Investeringsfonds Rotterdam. Programma Binnenstad (€ 4 mln.) De middelen die bij begroting 2015 ter beschikking zijn gesteld aan het programma Binnenstad, worden toegevoegd aan het IFR. In de vorige periode zijn de lasten van dit programma ook gedekt uit het IFR waardoor er nu één dekkingsbron voor dit programma ontstaat. Piek in onderhoud vastgoed (- € 1 mln.) Om pieken in het onderhoud van een aantal grote objecten in de maatschappelijke portefeuille op te kunnen vangen, is budget ter beschikking gesteld. Deze kosten kunnen niet binnen het jaarlijkse onderhoudsbudget worden opgevangen Beëindiging Erfpacht (- € 2,4 mln.) De onderhandelingen van een object worden beëindigd en er wordt een proces op gang gezet om de erfpacht te beëindigen. Budgetcorrectie niet realiseerbare baten (€ - 6,3 mln.) Bij het opstellen van de (meerjaren) begrotingen 2014 en 2015 is een knelpunt ontstaan in de periode 2013 - 2014. In deze periode zijn achtereenvolgens meerdere wijzigingen doorgevoerd in de wijze van sturing (productsturing / clustervorming / RSO-vorming). Doorgevoerde lastendalingen hebben ten onrechte geen afname van de baten tot gevolg gehad, maar hebben wel geleid tot lagere uurtarieven. Hierdoor ontstond bij het product Projectmanagement en Engineering in de meerjarenbegroting een niet te realiseren positief saldo en is bij de afnemers van het product daadwerkelijk een voordeel ontstaan. Met deze begrotingswijziging, betrekking hebbend op het redelijkerwijs niet te verhalen gedeelte van het genoten voordeel bij de afnemers, wordt de meerjarenbegroting op orde gebracht.

125

3.12.4 Beleidskaders (Webp. 253) Beleidskaders Stadsvisie Kader SO Verordening financiën Rotterdam 2013 Werklocaties 2030 Detailhandelsnota ‘WNKLN N RTTRDM’ Focusdocument City Lounge Structuurvisie Stadshavens Rotterdam Structuurvisie Hart van Zuid Meerjarenperspectief Rotterdams Vastgoed Programma Kansrijke Wijken NPRZ Uitvoeringsplan 2015-2018 Programma Duurzaam

Beleidsmonitoren Navigator Werklocaties (dit is een link naar die van 2013, de meest recente navigator is nog niet online. Projectenmonitor Grondexploitaties MPRG 2015

3.12.5 Producten (Webp. 254) 3.12.6 Partners programma (Webp. 255) Platform Ontwikkeling Rotterdam (POR) Rotterdam Partners Metropoolregio Rotterdam Den Haag InnovationQuarter Corporaties Inwoners van Rotterdam Ondernemers Marktpartijen Gebiedscommissies

3.12.7 Besturing programma (Webp. 256) Portefeuillehouder Wethouder Schneider - Stedelijke ontwikkeling en Integratie Wethouder Visser - Financiën, Organisatie, Sport, Binnenstad en Haven


126

3.13 Algemene middelen (Webp. 257) Het programma Algemene Middelen geeft inzicht in de wijze waarop wordt gewerkt aan een financieel gezonde gemeente. Een financieel gezonde gemeente betekent: - een sluitende begroting met een gezond meerjarenperspectief; - goed beheer van deelnemingen en verbonden partijen; - een goede financieringsfunctie; - voldoende weerstandsvermogen om gemeentelijke risico’s af te dekken; - voldoende waarborgen tegen calamiteiten (verzekeringen); - een gunstige lastendruk voor Rotterdamse inwoners en ondernemers. - een op de markt afgestemde mobiliteit van het gemeentelijk personeel om een gezonde in- en doorstroom van personeel te bewerkstelligen. Een nadere uitwerking komt terug in het onderdeel Inzet Middelen (daarbinnen in het onderdeel Financieel Kader) en de paragrafen Lokale heffingen, Weerstandsvermogen, Verbonden partijen en Financiering en Bedrijfsvoering.

3.13.1 Bestuurlijke opdracht (programma) (Webp. 258) Een financieel gezonde gemeente is in het belang van alle Rotterdammers. De begroting moet sluitend zijn, dat wil zeggen dat de baten voldoende moeten zijn om de lasten te dekken. De meerjarenbegroting biedt inzicht in de verwachte inkomsten en uitgaven over een langere periode. De gemeente moet zorgvuldig met het gemeentelijke geld omgaan, dus is er aandacht voor treasury en de ontwikkeling van risico’s en het weerstandsvermogen. Dat alles wil de gemeente realiseren tegen de achtergrond van een aanvaardbaar niveau aan lasten, zowel voor bewoners als voor ondernemers. Uitgevoerd door een ambtelijke organisatie die de afgelopen jaren goedkoper en efficiënter is geworden.

3.13.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 259) Vpb De wet modernisering vennootschapsbelasting overheidsbedrijven (Vpb) leidt ertoe dat de gemeente belastingplichtig wordt voor haar marktactiviteiten en ook dat de gemeentelijke deelnemingen (vennootschappen) Vpb-plichtig worden. Wet Markt en Overheid Deze wet geldt voor een periode van 4 jaar en zal in 2016 herzien gaan worden. Dit najaar wordt een evaluatie van de deze wet aangeboden aan de Tweede Kamer. Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Het BBV is zo’n tien jaar oud. De regels voor het opstellen van de gemeentebegroting en de jaarrekening zijn aan vernieuwing toe. Op 8 mei 2014 heeft de Adviescommissie vernieuwing BBV hiertoe een rapport uitgebracht. Begroting en jaarrekening moeten voor meer mensen toegankelijk en begrijpelijk zijn. Bovendien moet iedereen de begroting en prestaties van zijn gemeente kunnen vergelijken met die van andere gemeenten. Het nieuwe BBV zal vermoedelijk gefaseerd in werking treden. Eén aanbeveling wordt al eerder ingevoerd: het opnemen van zes financiële kengetallen in de jaarrekening 2015 en begroting 2016. Daarmee is de eerste stap naar vernieuwing gezet. Gemeentefonds Er vindt voor het gemeentefondscluster Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing (opnieuw) groot onderhoud plaats. Eventuele financiële gevolgen zullen worden meegenomen in de begroting 2017. Het risico van herijking van het Gemeentefonds is meegenomen bij de berekening van de weerstandsratio. Verruiming van het lokale belastinggebied Verruiming van het lokale belastinggebied is onderdeel van de belastingherziening door het Rijk. Het Rijk hanteert ten aanzien van een eventuele uitbreiding van het lokale belastinggebied twee uitgangspunten: 1. Het mag geen extra belastingdruk geven voor burgers en bedrijven (op totaalniveau, want op het niveau van afzonderlijke categorieën van belastingplichtigen zal dit niet haalbaar zijn);

127

2. Het moet passen binnen de beoogde herziening van het belastingstelsel (gericht op vermindering van de belasting van arbeid). Op Prinsjesdag zal meer duidelijkheid komen over de belastingherziening . Verlaging omslagrente In de gemeentelijke regelgeving is onder andere het renteomslagstelsel geregeld. De gemiddelde rente heeft de afgelopen jaren een sterke daling laten zien. Hierdoor zijn de gemiddelde vermogenskosten van de gemeente aanzienlijk gezakt en is het mogelijk om de omslagrente te verlagen van 4% naar 3,5% per 1 januari 2017. Omdat dit een majeure operatie betreft met veel interne herverdelingseffecten is er een jaar nodig om de verlaging op een verantwoorde wijze te verwerken in de begroting. Dit betekent dat in deze meerjarenbegroting nog wordt gerekend met een omslagrente van 4%. In de kaderbrief 2016 zullen de financiële consequenties worden teruggekoppeld en de aanpassing naar 3,5% zal bij de begroting 2017 worden doorgevoerd. Met het oog op een stabiel meerjarig begrotingsbeeld wordt er naar gestreefd om dit percentage dan voor langere tijd vast te houden.

3.13.1.2 Prioriteiten (Webp. 260) Afspraken coalitieakkoord Het college staat voor solide gemeentefinanciën. Dit is in het coalitieakkoord vertaald in de volgende afspraken: - Het weerstandsvermogen bedraagt aan het eind van de periode minimaal € 160 mln. - De weerstandsratio is eind van de periode minimaal 1,4. - Er vindt een verlaging plaats van de lokale lasten.

3.13.1.3 Indicatoren (Webp. 261) Bij de verschillende producten van het programma Algemene Middelen zijn indicatoren opgenomen. Deze komen terug in het onderdeel Financieel Kader en de paragrafen Lokale heffingen, Weerstandsvermogen, Verbonden partijen en Financiering. Voor het product Beheer algemene middelen gaat het om de volgende indicatoren: · Weerstandsvermogen · Weerstandsratio, · Structurele exploitatieruimte · Solvabiliteitsrisico · EMU-saldo · Grondexploitatie · Belastingcapaciteit Voor het product Financiering hanteert de gemeente de indicatoren: · Kasgeldlimiet · Renterisico norm · Netto schuldquote

3.13.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 262) De bestaande investeringsbudgetten ISV en IFR worden langzaam minder, in de komende periode zullen we samen met de culturele sector en maatschappelijke partners (bedrijven, fondsen) op zoek gaan naar nieuwe, aanvullende of subsidievervangende dekkingsvormen.

128

3.13.2 Inzet middelen van programma (Webp. 263) 3.13.2.1 Baten en lasten (Webp. 264) Meerjarige begroting 13 Algemene middelen

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Belastingen Bijdragen rijk en mede-overheden Dividenden Financieringsbaten Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Financieringslasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Algemene Reserve Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Bestemmingsreserve Bommenregeling Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Bestemmingsreserve NUP Bestemmingsreserve RECP Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve Voorbereidingskst Maastunnel Financieringsreserve Groeifonds (261) Intensivering Buitenruimte (449) Riolen en gemalen Toevoeging aan reserves Algemene Reserve Bestemmingsreserve Bommenregeling Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ Bestemmingsreserve Decentralisatie Jeugdzorg Bestemmingsreserve Doorontwikkeling

1 569 024 215 698 1 149 685 115 436 36 102 37 063 15 040 36 725 47 861 1 231 1 879 44 751 - 1 044 8 273 - 9 317 - 10 092 62 434 248 - 93 150 16 675 3 701 1 532 299 113 497 0 0

1 933 778 224 516 1 479 529 109 839 75 621 37 928 6 345 44 838 50 115 576 982 48 557 - 1 097 7 847 - 8 944 - 4 180 61 922 4 899 - 95 181 19 777 4 403 1 888 940 124 403 51 576 1 158

1 893 058 224 846 1 502 238 97 495 25 456 36 605 6 418 52 855 36 431 723 902 34 806 - 287 8 600 - 8 887 16 711 74 062 4 087 - 94 355 29 014 3 903 1 840 203 96 109 58 340 0

1 865 480 224 513 1 479 604 98 784 20 360 36 553 5 666 52 176 31 672 635 866 30 171 - 781 8 106 - 8 887 21 285 78 788 3 935 - 94 868 29 527 3 903 1 813 304 70 242 39 503 0

1 855 100 224 170 1 472 143 100 098 17 190 34 906 6 593 45 553 27 124 547 826 25 751 - 1 283 7 604 - 8 887 19 712 81 855 3 929 - 93 869 23 894 3 903 1 809 547 23 720 0 0

1 859 023 224 170 1 477 742 101 439 14 085 34 906 6 681 43 283 25 539 547 809 24 183 - 1 274 7 613 - 8 887 19 018 79 556 3 850 - 92 055 23 764 3 903 1 815 740 9 000 0 0

0 18 175

3 922 0

0 0

0 0

0 0

0 0

12 500

10 247

0

0

0

0

45 591 0 1 521 3 573

34 109 4 338 1 521 286

20 831 0 1 521 0

16 232 0 1 521 0

11 819 0 1 521 0

0 0 0 0

1 784

869

0

0

0

0

0

65

0

0

0

0

29 546 128 0 679 226 859 18 361 5 700 1 517

16 292 0 20 0 206 830 0 0 3 839

15 417 0 0 0 93 445 0 0 239

12 986 0 0 0 65 761 0 0 239

10 380 0 0 0 49 430 10 479 0 0

9 000 0 0 0 47 475 20 586 0 0

12 000

0

0

0

0

0

1 600

0

0

0

0

0

0

6 750

6 750

6 750

6 750

0

129

Organisatie Bestemmingsreserve Inrichting Buitenruimte gebieden Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Bestemmingsreserve NUP Bestemmingsreserve Sport gebieden Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve Wijkveiligheid gebieden Bestemmingsreserve WWB meerjarig Financieringsreserve Kredietrisicoreserve Saldo na reserveringen

20

0

0

0

0

0

0

11

0

0

0

0

73 076

103 052

42 684

19 684

11 684

11 684

53 359 1 147 80 3 522

24 918 0 70 0

19 869 0 70 0

18 407 0 70 0

3 500 0 0 0

0 0 0 0

2 527

8 712

8 468

8 468

8 468

8 468

3

0

0

0

0

0

0 23 058 30 889 1 418 937

43 300 14 178 2 000 1 806 513

0 15 365 0 1 842 867

0 12 143 0 1 817 785

0 8 549 0 1 783 837

0 6 737 0 1 777 265

Toelichting op de tabel Baten De baten bestaan uit de belastingopbrengsten, rijksmiddelen uit het Gemeentefonds, dividenden en financieringsbaten over verstrekte leningen en garanties. Lasten De apparaatslasten hebben voornamelijk betrekking op Van Werk Naar Werk (VWNW) voor personeelskosten en arrangementen voor herplaatsingskandidaten. En op apparaatslasten voor de uitvoering van het proces belastingheffing. De 2 grootste posten onder de programmalasten bestaan uit de financieringslasten over extern aangetrokken geldleningen en de kapitaallasten waaronder de interne verrekening van de omslagrente plaatsvindt. Verder zijn de onder overige programmalasten de verzekeringspremies, ingeschatte risico's voor verstrekte leningen en garanties en concernbrede stelposten de belangrijkste posten. Reserves De reserves die onder het programma Algemene middelen zijn opgenomen hebben betrekking op een aantal concernbrede reserves. Het gaat vnl. om de Algemene Reserve, Financieringsreserve, Investeringsfonds Rotterdam, reserves ten hoeven van de reorganisaties (Motie 31 en Rotterdam in Ontwikkeling) en de bestemmingsreserves Taakmutaties. Daarnaast is er nog de Bestemmingsreserve RECP t.b.v. het product Deelnemingen. Toelichting meerjarig verloop De totale baten laten tussen 2016 en 2019 een daling zien. Deze wordt vnl. veroorzaakt door lagere verwachte rijksmiddelen en lagere financieringsbaten uit verstrekte leningen en garanties. De totale lasten laten ook een daling zien. Dit is vnl. het gevolg van afnemende personeelskosten bij Van Werk Naar Werk (VWNW) voor personeelskosten en arrangementen voor herplaatsingskandidaten. Bij de overige programmalasten is sprake van lagere lasten in 2017 t/m 2019 doordat hierin 2 concernbrede stelposten zijn verwerkt.


130


Gevoteerd Prognose Prognose Prognose Prognose Prognose krediet t/m 2015 2016 2017 2018 2019 5.815 5.815 0 0 0 0 5.815 5.815 0 0 0 0 827 827 0 0 0 0 358 358 0 0 0 0 2.396 2.396 0 0 0 0 2.234 2.234 0 0 0 0

Algemene middelen Belastingen Implementatie ICT applicaties Upgrade ONS BAG WOZ GOUW SOA Suite +/+ Digitale deurmat



3.13.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 266) Reserves Reserves Algemene middelen Beheer Algemene Middelen Algemene Reserve Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Bestemmingsreserve NUP Bestemmingsreserve Doorontwikkeling Organisatie Deelnemingen Bestemmingsreserve RECP Financiering Financieringsreserve Lening- en garantievestrekking Kredietrisicoreserve Van Werk naar Werk Bestemmingsreserve Krimp (motie 31)

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 707.642 599.626 552.441 552.456 573.057 572.874 467.392 420.397 432.085 454.949 112.074 53.734 14.231 24.710 45.296 440.971

388.196

373.427

366.466

366.746

12.801

11.685

12.212

13.631

15.629

270 7

270 7

270 7

270 7

270 7

6.750 4.564 4.564 66.901 66.901 56.197 56.197 7.107 7.107

13.500 3.043 3.043 66.848 66.848 56.197 56.197 6.145 6.145

20.250 1.522 1.522 66.005 66.005 56.197 56.197 8.319 8.319

27.000 0 0 64.174 64.174 56.197 56.197 0 0

27.000 0 0 61.911 61.911 56.197 56.197 0 0

Voorzieningen Voorziening Algemene middelen Belastingen Voorziening Belastinggeschillen Beheer algemene middelen Voorziening gedif. premie werkhervattingskas

Ultimo 2015 10.455 7.337 7.337 500

Ultimo 2016 10.455 7.337 7.337 500

Ultimo 2017 10.455 7.337 7.337 500

500

500

500

Ultimo 2018 Ultimo 2019 10.455 10.455 7.337 7.337 7.337 7.337 500 500 500

500

131

Verzekeringen Voorziening Verzekeringen (481)

2.618 2.618

2.618 2.618

2.618 2.618

2.618 2.618

2.618 2.618


3.13.2.5 Risico's (Webp. 268) Kwantificeerbare risico's Kwantificeerbare risico's Renterisico Product Omschrijving

Gemeentefonds Product Omschrijving

Borgstellingen en garanties Product Omschrijving Bandbreedte OZB-opbrengsten Product Omschrijving

Afschaffen precariobelasting Product Omschrijving

Minimum bedrag

Maximum Kans op optreden in bedrag jaar


0 67.000 2015 e.v. Financieringsreserve Financiering Er is een risico omdat de werkelijke rente op het moment van afsluiten van nieuwe leningen of de bijstelling van de lening op de bestaande leningen kan afwijken van de geraamde rente. 0 30.000 2015 e.v. Geen Beheer algemene middelen Er zijn drie risico's met betrekking tot het Gemeentefonds: het risico dat het Rijk bezuinigt op het Gemeentefonds, het risico dat de verdeling door het Rijk wordt herzien, en het risico dat de bestaande verdelingsmaatstaven zich anders ontwikkelen dan geraamd. 0 46.000 2015 e.v. Kredietrisicoreserve Lening- en garantieverstrekking De gemeente loopt een risico in verband met borgstellingen en garanties die de gemeente is aangegaan. -10.000 10.000 2015 e.v. Geen Belastingen De begrote en gerealiseerde OZB-opbrengsten kunnen van elkaar afwijken. Oorzaken zijn o.a. het continu in beweging zijn van de stad en het daardoor niet vaststaan van de grondslag, onzekere uitkomsten van beroeps- en bezwaarprocedures, en effecten van de conjunctuur op de waardeontwikkeling en oninbaarheid. Het risico is zowel op- als neerwaarts. 13.500 20.000 2015 e.v. Geen Belastingen In november 2010 is een motie in de Tweede Kamer aangenomen die ertoe strekt de nutsbedrijven per 1 januari 2012 vrij te stellen van precariobelasting ondergrondse infrastructuur. Er is begin 2012 een concept-wetsvoorstel opgesteld dat erin voorziet netwerken van nutsbedrijven vrij te stellen van precariobelasting. Invoeringstermijn zou per 1 januari 2013 zijn. Het wetrsvoorstel is echter tot op heden niet ingediend. Het risico voor de gemeente Rotterdam is een opbrengstendaling.

3.13.3 Bijstellingen (Webp. 269) Bijstellingen Algemene middelen Bezuinigingen Vrijval onvoorzien Raming OZB Stelpost bestedingsanalyse Verzekeringen

2016

2017

2018

2019

-7.250

-7.250

-26.250

-26.250

900

900

900

900

1.000

1.000

1.000

1.000

0

10.000

11.000

11.000

850

850

850

850

132

Vervallen concernbrede stelpost RIO Intensiveringen

-10.000 0

-20.000 0

-40.000 0

-40.000 0

Niet van toepassing Ramingsbijstellingen

30.349

10.274

6.514

-3.727

Onttrekking Algemene reserve

28.737

19.564

7.353

-20.527

Gemeentefonds

11.600

2.500

9.500

10.700

Algemene middelen

1.934

1.967

3.447

3.266

Trend 2015

2.507

3.053

3.820

3.820

Trend 2016

5.000

5.000

5.000

5.000

0

0

0

-7.181

Niet behaalde efficiency deelgemeenten

-5.000

-5.000

-5.000

-5.000

Frictiekosten RIO

-6.750

-6.750

-6.750

0

-18.454

-18.610

-18.610

-18.610

3.550

3.550

3.550

3.550

14.125

11.750

10.380

9.000

0

0

-7.176

20.355

1.100 -8.000 23.099

1.250 -8.000 3.024

1.000

-8.100

-19.736

-29.977

2016

2017

2018

2019

-7.250

-7.250

-26.250

-26.250

900

900

900

900

1.000

1.000

1.000

1.000

0

10.000

11.000

11.000

850

850

850

850

-10.000

-20.000

-40.000

-40.000

Afloop begroting

Bedrijfsvoeringsknelpunten Stelpost Voorjaarsretraite Omslagrente Herijking Bestemmingreserve Krimp Bezuiniging Van Werk Naar Werk Erpachtconversie toevoegen aan IFR TOTAAL

3.13.3.1 Bezuinigingen (Webp. 270) Bijstellingen Algemene middelen Bezuinigingen Vrijval onvoorzien Raming OZB Stelpost bestedingsanalyse Verzekeringen Vervallen concernbrede stelpost RIO

Toelichting bezuinigingen Vrijval onvoorzien ( € 900) Op concernniveau wordt conform BBV jaarlijks een stelpost onvoorzien opgenomen. De laatste jaren bedroeg deze post € 4,5 mln. Dit bedrag is ooit bepaald als 0,1% van het totaal van de lasten. Door de dalende omvang van de lasten in de afgelopen jaren wordt deze post structureel verlaagd naar € 3,6 mln, dit is gelijk aan ca. 0,1% van de huidige begrote lasten en begrote toevoegingen aan reserves. Opbrengst OZB (€ 1 mln) Ingezet wordt op € 1mln extra opbrengst OZB. Deze opbrengst wordt opgehaald uit aanpak leegstand, belastingplichtigen waarvan adresgegevens niet bekend zijn en gebiedsuitbreidingen bij de objecten niet-woningen. Stelpost bestedingsanalyse (€ 10 mln vanaf 2017) Zoals aangegeven in de Kaderbrief realiseren wij een besparing door slimmer in te kopen en scherper te sturen op de contractrealisatie. De besparing waarmee we in de begroting rekening houden bedraagt € 10 mln in 2016, € 20 mln in 2017 en € 21 mln in 2018 en 2019. Voor 2016 is de gehele besparing van € 10 mln verwerkt in de begrotingen van de producten en programma’s. Hier ligt een eerste maatregelenpakket op inkoop aan ten grondslag.Voor 2017 t/m 2019 wordt het maatregelenpakket nog ingevuld en daarom is als stelpost bestedingsanalyse € 10 mln. in 2017 en € 11 mln. in 2018 en 2019 begroot bij het product Beheer Algemene

133

middelen. Hiervoor wordt in de komende maanden verder gewerkt aan inkoopmaatregelen met als doel de stelpost in de Omissieregeling 2016 op de producten en programma’s te verwerken. Verzekeringen (€ 850) In het geval van de brandverzekering werd tot nu toe het volledige eigen risico als lasten voorzichtig begroot. In werkelijkheid werd de post slechts in een beperkt aantal jaren volledig aangewend. Derhalve wordt een gedeelte afgeroomd. Bij een minder gunstig schadeverloop zal het ongedekte gedeelte ten laste van het weerstandsvermogen worden gebracht. In het geval van de fraudepolis is de verwachting dat de polis wordt geannuleerd. Bekeken wordt of er een nieuw product op de markt is die de gewenst meerwaarde kan leveren. Vervallen concernbrede stelpost RIO (- € 10 mln) In het coalitieakkoord is afgesproken dat de gemeentelijke organisatie aan het einde van de collegeperiode in 2018 € 40 miljoen structureel goedkoper is. Deze besparing wordt voor ruim de helft op de bedrijfsvoering (€ 20,5 mln) gerealiseerd. Daarnaast dragen de domeinen Gebieden (onderdeel Gebied en organisatieonderdelen voor zover werkzaam in de gebieden) en Beleid respectievelijk € 9,4 mln en € 7 mln bij. In het primair proces gaat het om € 2,2 mln aan besparingen. Het opnieuw inrichten van de controlfunctie levert € 1 mln op. Deze besparingen waren in de begroting 2015 als stelpost verwerkt op het product Beheer algemene middelen. De uitwerking heeft nu plaatsgevonden en komt terug bij de verschillende producten en programma's.


3.13.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 272) Bijstellingen Algemene middelen

2016

2017

2018

2019

Ramingsbijstellingen

30.349

10.274

6.514

-3.727

Onttrekking Algemene reserve

28.737

19.564

7.353

-20.527

Gemeentefonds

11.600

2.500

9.500

10.700

Ramingsbijstelling Algemene middelen

1.934

1.967

3.447

3.266

Trend 2015

2.507

3.053

3.820

3.820

Trend 2016

5.000

5.000

5.000

5.000

Afloop begroting

0

0

0

-7.181

Niet behaalde efficiency deelgemeenten

-5.000

-5.000

-5.000

-5.000

Frictiekosten RIO

-6.750

-6.750

-6.750

0

-18.454

-18.610

-18.610

-18.610

3.550

3.550

3.550

3.550

14.125

11.750

10.380

9.000

0

0

-7.176

20.355

1.100 -8.000

1.250 -8.000

1.000

-8.100

0

0

Bedrijfsvoeringsknelpunten Stelpost Voorjaarsretraite Omslagrente Herijking Bestemmingreserve Krimp Bezuiniging Van Werk Naar Werk Erpachtconversieopbrengsten aan IFR

Toelichting ramingsbijstellingen Onttrekking Algemene reserve (€ 28,7 mln.) De algemene reserve wordt als een verevening gebruikt om tot een sluitend kader te komen. In de jaren dat er een tekort is, wordt deze gedekt uit de algemene reserve en andersom. Gemeentefonds (€ 11,6 mln.) De omvang van de algemene uitkering het Gemeentefonds wijzigt door het actualiseren van waarden van maatstaven en de normeringssystematiek. Deze systematiek houdt in dat het Gemeentefonds meebeweegt met de netto gecorrigeerde rijksuitgaven (NGRU) volgens het principe ‘samen-de-trap-op, samen-de-trap-af’. De NGRU, in

134

grote lijnen de rijksuitgaven minus de uitgaven aan Zorg, Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt, omhelst ongeveer 38% van de Rijksuitgaven van het Rijk. In 2015 is de tweede fase van het groot onderhoud van het Gemeentefonds, met uitzondering van het cluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing, afgerond. Conform planning en zoals opgenomen in de begroting 2015 zijn de financiële consequenties hiervan structureel € 9 mln negatief. Voor de meicirculaire Gemeentefonds 2016 vindt voor het cluster Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing, opnieuw, groot onderhoud plaats. Eventuele financiële gevolgen hiervan worden meegenomen in de begroting 2017. Het risico van de herijking is opgenomen in de weerstandsparagraaf. Ramingsbijstellingen Algemene middelen (2016 € 1,9 mln.) Deze ramingsbijstellingen zijn een uitvloeisel van besluitvorming bij het begrotingsproces 2015 en de realisatie 2014 en heeft voornamelijk betrekking op rentebijstellingen als gevolg van veranderingen in de balans. Trend 2015 (2016 € 2,5 mln.) Jaarlijks wordt een post gereserveerd voor de trend. Bij de begroting 2015 was het lastig een precieze berekening te maken omdat de verwerking toen voor het eerst op een andere manier heeft plaatsgevonden. De resterende middelen worden ingezet voor het algemene beeld. Trend 2016 (€ 5 mln.) Jaarlijks wordt een post gereserveerd voor het verwerken van de trend in de begroting. Voor 2016 is uitgegaan van een bedrag van € 10 mln. Op basis van de huidige inzichten is € 5 mln voldoende. Afloop begroting 2019 (2019: - € 7,2 mln.) Gebruikelijk is om het nieuwe begrotingsjaar te kopiëren vanuit het voorgaande begrotingsjaar. In dit geval is 2018 gekopieerd naar 2019. Voor 2019 hebben 2 aanpassingen plaatsgevonden t.o.v. 2018: 1) de toevoeging aan de algemene reserve van € 17,8 mln wordt teruggedraaid, in de beginstand van de begroting wordt daardoor nog geen toevoeging of onttrekking aan de algemene reserve begroot. 2) in de begroting is in 2018 een extra besparing van € 25 mln opgenomen deze voor 2019 is teruggedraaid omdat deze geen structureel karakter had. Niet behaalde efficiency deelgemeenten (- € 5 mln.) Bij het afschaffen van de deelgemeenten is een efficiency taakstelling van € 5 mln structureel op de bedrijfsvoeringskosten opgenomen. Bij de verdere uitwerking van de taakstelling bleek dat hiermee al rekening was gehouden bij de invulling van andere bezuinigingen en dat dit tot een dubbeltelling heeft geleid en dat deze nu niet meer behaald kan worden. Frictiekosten Rotterdam in Ontwikkeling (- € 6,8 mln.) De doorontwikkeling van de organisatie "Rotterdam in Ontwikkeling" is gekoppeld aan de besparingsopdracht van € 10 mln in 2016, € 20 mln in 2017 en € 40 mln in 2018. De besparing en de daaruit voortvloeiende krimp worden zoveel mogelijk organisch gerealiseerd. Dat wil zeggen door gebruik te maken van natuurlijk verloop in combinatie met extra inzet op vrijwillige mobiliteit en het matchen van (op termijn ontstane) vacatures aan (op termijn beschikbare) kandidaten (strategische personeelsplanning). Hierdoor ontstaan zo min mogelijk herplaatsingskandidaten. Voor deze opgave is € 27 mln aan budget nodig. De kosten hiervan worden over 4 jaar verdeeld (2015 t/m 2018). Bedrijfsvoeringsknelpunten (- € 18,5 mln.) In de grote en complexiteit van de opgaven de afgelopen jaren, het tempo van de organisatieontwikkeling, de aanpassingen van processen en (administratieve) systemen en de stapeling van taakstellingen, zijn enkele fouten ontstaan. De totaal problematiek op de bedrijfsvoering bedraagt € 34 mln. Hiervan is € 15,7 mln opgenomen onder het product Rotterdamse Serviceorganisatie, dit betreft de dubbel efficiency taakstelling. De overige bedrijfsvoeringsknelpunten (dubbel concernbrede bedrijfsvoeringsmaatregelen, energie en overig) zijn onder het product Algemene middelen opgenomen.

135

Stelpost Voorjaarsretraite (€ 3,5 mln.) Bij het uitwerken van de uitkomsten van de voorjaarsretraite hebben we deze zomer moeten concluderen dat er een besparingsreeks verkeerd is ingeboekt. Dit leidt in de planperiode tot een structureel knelpunt van € 3,5 mln. Deze stelpost zal worden meegenomen in de Voorjaarsretraite 2016. Omslagrente (€ 14,1 mln.) Als gevolg van de verwachte gemiddeld lagere vermogenskosten in relatie tot de omslagrente wordt er een positief resultaat verwacht op het product Financiering. Gebruikelijk is dit resultaat toe te voegen aan de Financieringsreserve om toekomstige renterisico's op te vangen (vindt plaats op het product Financiering). Op dit moment is de omvang van de Financieringsreserve echter voldoende en valt voor een deel vrij ten gunste van het algemene beeld. Herijking Bestemmingsreserve Krimp (2018 - € 7,2 mln., 2019 € 20,4 mln. ) Deze ramingsbijstelling bestaat uit twee onderdelen: De bestemmingsreserve Krimp is gevormd t.b.v. de reorganisatie Motie 31. Deze bestemmingsreserve Krimp is herijkt. Uit deze herijking blijkt dat er in de reserve Krimp voor 2015 tot en met 2017 voldoende dekking aanwezig is, maar voor 2018 is er een incidenteel knelpunt van € 7,2 mln. Deze kosten zijn gebaseerd op een inschatting van de ontwikkeling van het huidige bestand van herplaatsingskandidaten. Vanaf 2019 wordt niet meer gewerkt met de bestemmingsreserve Krimp en worden de structurele lasten opgenomen in de begroting en verwerkt bij het product Van Werk Naar Werk. De structurele toevoeging aan de reserve Krimp valt hiermee vrij (€ 20,4 mln). Bezuiniging Van Werk Naar Werk (€ 1,1 mln.) Als gevolg van een doorlichting van de activiteiten en budgetten naast de Bestemmingsreserve Krimp, zoals de budgetten voor het personeel van voormalige organisaties in liquidatie (VOIL) is er structureel een meevaller van € 1,1 mln in 2016, € 1,25 mln in 2017 en € 1 mln vanaf 2017. Opbrengsten erfpachtconversie (- € 8 mln.) Met woningcorporaties zijn afspraken gemaakt over de verkoop van in erfpacht uitgegeven gronden. De opbrengst hiervan wordt toegevoegd aan het Investeringsfonds Rotterdam.

3.13.4 Beleidskaders (Webp. 273) Beleidskaders Kadernota Lokale lasten 2014-2018 Beleidskader Verbonden Partijen 2014-2018 Wet Financiering decentrale overheden (FIDO) Treasurystatuut Rotterdam 2015 Verordening Financiën 2013 Staatsteunregelgeving Verordening leningverstrekking en garantieverlening Rotterdam 2014 Sociaal Statuten 2005, 2010 en 2013 Businesscase Krimp

Beleidsmonitoren COELO - Kerngegevens belastingen grote gemeenten 2015 COELO - Atlas Lokale lasten 2015 Monitor 31

136

3.13.5 Producten (Webp. 274) 3.13.6 Partners programma (Webp. 275) Burgers Ondernemers Gemeentelijke organisaties Personeel Verbonden partijen Financiële instellingen

3.13.7 Besturing programma (Webp. 276) Portefeuillehouder Wethouder Visser - Financiën, Organisatie, Sport, Binnenstad en Haven


137

3.14 Serviceorganisatie (Webp. 277) Om bij te dragen aan de collegedoelstellingen ondersteunen de producten en diensten van het programma Serviceorganisatie de andere organisatieonderdelen met het optimaliseren, digitaliseren en automatiseren van de primaire processen zodat daarmee de dienstverlening aan de burger verbetert tegen lagere kosten. Binnen de Serviceorganisatie vallen alle bedrijfsvoeringstaken van de gemeente Rotterdam: Financiën, Inkoop, Juridische Diensten, Communicatie, HR, ICT, Facilitair en Concernhuisvesting.

3.14.1 Bestuurlijke opdracht (progamma) (Webp. 278) In het coalitieakkoord 2014 is een doorontwikkelings- en besparingsopdracht op de organisatie opgenomen. Het programma ‘Rotterdam in Ontwikkeling’ geeft invulling aan deze doorontwikkeling. In de ontwikkelslag ligt de focus op verdere vereenvoudiging, optimalisatie en efficiëntie van de ondersteuning richting de andere organisatieonderdelen. Het organisatieonderdeel dat via de doorontwikkeling ontstaat omvat zowel de taken van de Serviceorganisatie als ook de ondersteunende taken aan het bestuur en de concerndirectie. De opdracht voor het product Concernhuisvesting is het realiseren van een besparing van tenminste 20% op huisvesting (Motie31). Met de herhuisvesting faciliteert het college tevens Het Nieuwe Werken (HNW010) en geeft het invulling aan de nieuwe visie op fysieke dienstverlening. In 2016 vindt een herijking van het product Concernhuisvesting plaats. Er komt een toetsing van de uitgangspunten uit de oorspronkelijke opdracht van 2012 aan de organisatieontwikkelingen en beleidsontwikkelingen en de consequenties daarvan voor de huisvesting.

3.14.1.1 Ontwikkelingen (Webp. 279) Externe ontwikkelingen Door de zich steeds verder doorontwikkelende informatiesamenleving worden nieuwe producten en diensten ontwikkeld en ontstaan er nieuwe vormen van samenwerking en co-creatie die participatiemaatschappij, zelfredzaamheid, burgerparticipatie etc. mede mogelijk maken. Medewerkers willen in toenemende mate regie over hun werk, hun persoonlijke ontwikkeling en hun HR-zaken. Daarnaast is er sprake van toenemende aandacht voor de juiste toepassing van de geldende Europese en nationale wet- en regelgeving op het gebied van inkoop en aanbestedingsprocedures en de hieraan gerelateerde beleidsdoelen. De decentralisatie van rijkstaken naar de gemeente heeft effect gehad op de geprognosticeerde formatie. De aangestelde extra medewerkers hebben werkruimte nodig.

Interne ontwikkelingen In het kader van de doorontwikkeling van de organisatie vindt een verdere samenvoeging plaats tussen de verschillende bedrijfsvoering- en ondersteuningstaken . Deze ontwikkeling past binnen de besparingsopgave zoals die is opgenomen in het collegeprogramma #Kendoe. Ruim de helft van de totale besparingsopgave betreft de ondersteunende en bedrijfsvoeringstaken. Evenals bij de overige besparingen is het uitgangspunt om dit zoveel mogelijk te realiseren middels efficiënter werken, werkprocessen te herstructureren en de organisatie te ontdoen van dubbelingen in het werk van verschillende functies. Invulling van de besparingsopgave op de bedrijfsvoerings- en ondersteuningstaken vindt grotendeels plaats via natuurlijk verloop en het niet invullen van vacatureruimte. De besparing gaat hand in hand met een visie op de organisatieontwikkeling, waarbij de focus verschuift van besparingen en reductie van het aantal medewerkers naar de faciliteiten die medewerkers binnen de organisatie hebben om hun werk goed te kunnen uitvoeren en zichzelf te ontplooien. Dit binnen een organisatie met eigentijds werkgeverschap en met oog voor jong en bewezen talent, een flexibele en duurzame inzetbaarheid van medewerkers en Rotterdams leiderschap. De tijdelijke organisatie voor Concernhuisvesting is belast met het realiseren van een efficiënte en duurzame huisvesting voor de gemeentelijke medewerkers en het faciliteren van het nieuwe werken en de nieuwe visie op

138

dienstverlening. Concernhuisvesting zorgt voor een structurele besparing op huisvesting van € 30 mln vanaf 2018. De organisatie die tijdelijk is opgezet om de huisvesting opnieuw in te richten, wordt in 2016 opgeheven en de werkzaamheden worden in de lijnorganisatie geïmplementeerd.

3.14.1.2 Prioriteiten (Webp. 280) · · · ·

Verder uitvoeren van de doorontwikkeling van de organisatie op de bedrijfsvoeringsdomeinen. Afronding van de tijdelijke organisatie voor het product Concernhuisvesting en implementatie van de werkzaamheden in de lijnorganisatie. Afronding van de verhuizingen van kantoorpersoneel naar de vier kantoorlocaties. Realisatie van de geprognosticeerde besparingen.

Toelichting De kern van de dienstverlening vanuit bedrijfsvoering is dat deze ondersteunend is aan het primaire proces. Cruciaal is dan ook de verbinding tussen het primaire proces in de clusters en de bedrijfsvoering. Dit gebeurt door onder andere de kaderstellende/beleidsmatige en uitvoerende taken van de bedrijfsvoering samen te brengen. Vanuit een centrale organisatie van mensen en budgetten op gebied van bedrijfsvoering, is de inzet erop gericht de clusters in staat te stellen hun werk zo optimaal mogelijk te kunnen verrichten.

3.14.1.3 Indicatoren (Webp. 281) Niet van toepassing

3.14.1.4 Beleidsinitiatieven (Webp. 282) Niet van toepassing

3.14.2 Inzet middelen van programma (Webp. 283) 3.14.2.1 Baten en lasten (Webp. 284) Meerjarige begroting 14 Serviceorganisatie

Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Raming 2017

Raming 2018

Raming 2019

Totaal baten Bijdragen rijk en mede-overheden Opbrengsten derden Overige baten Totaal lasten Apparaatslasten Inhuur Overige apparaatslasten Personeel Interne Lasten Concernbrede bedrijfsvoeringskosten Overige doorbelastingen Programmalasten Inkopen en uitbestede werkzaamheden Kapitaallasten Overige programmalasten Subsidies en inkomensoverdrachten Saldo voor reserveringen Onttrekking aan reserves Bestemmingsreserve Aanloopverliezen en frictie Bestemmingsreserve Bedrijfsvoering gebieden Bestemmingsreserve Buitenruimte gebieden

5 470 686 4 188 596 11 165 148 657 8 108 3 495 137 054 - 286 924 - 294 683 7 759 149 432 92 192 39 718 17 528 - 6 - 5 695 1 580 415

2 310 0 3 225 - 915 29 237 151 898 11 003 4 189 136 706 - 283 626 - 287 840 4 214 160 965 107 750 37 301 15 914 0 - 26 927 1 729 233

3 351 0 3 351 0 6 266 147 675 7 901 2 763 137 011 - 287 989 - 292 348 4 359 146 580 96 898 39 202 10 480 0 - 2 915 390 0

4 224 0 4 224 0 7 111 142 447 7 901 2 743 131 803 - 273 814 - 277 748 3 934 138 478 90 982 37 848 9 648 0 - 2 887 269 0

5 970 0 5 970 0 8 726 134 426 7 901 3 148 123 377 - 254 321 - 257 955 3 634 128 621 82 510 37 038 9 073 0 - 2 756 269 0

5 970 0 5 970 0 8 727 134 443 7 901 3 165 123 377 - 252 596 - 255 955 3 359 126 880 85 130 36 042 5 708 0 - 2 757 269 0

730

111

0

0

0

0

133

0

0

0

0

0

139

Bestemmingsreserve Communicatie gebieden Bestemmingsreserve Personeel gebieden Bestemmingsreserve Stadsarchief Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden Toevoeging aan reserves Bestemmingsreserve Krimp (motie 31) Saldo na reserveringen

50

0

0

0

0

0

108 0 144 0 0 - 4 115

816 150 419 577 577 - 25 775

0 0 390 0 0 - 2 525

0 0 269 0 0 - 2 618

0 0 269 0 0 - 2 487

0 0 269 0 0 - 2 488

Toelichting op de tabel Baten De opbrengsten derden hebben voornamelijk betrekking op de onderverhuring van gemeentelijke objecten aan derden en de doorbelasting van servicekosten aan gebruikers. Lasten De apparaatslasten betreffen voornamelijk de inzet van personeel ten behoeve van de ondersteuning van de primaire processen die plaatsvinden binnen de overige organisatieonderdelen. De programmalasten betreffen enerzijds inkopen en uitbestede werkzaamheden, zoals huur- en servicekosten, onderhoudskosten, ICT- kosten en facilitair gerelateerde kosten. Anderzijds bestaan de lasten uit de kapitaalslasten, zoals bijvoorbeeld rente en afschrijving. Deze lasten worden vanaf 2013 doorbelast naar alle beleidsproducten en zijn zichtbaar onder de concernbrede bedrijfsvoeringskosten. Reserves De bestemmingsreserve Vastgoed gebieden heeft betrekking op een aantal specifieke objecten in de gebieden waarvoor in het verleden een bestemmingsreserve is gevormd. Toelichting meerjarig verloop In de begroting van de Rotterdamse Serviceorganisatie is sprake van een daling van de personeelskosten tot en met 2018. Dit betreft de invulling van de organisatieontwikkelingen om te komen tot een kleiner en slagvaardiger gemeentelijk apparaat. Daarnaast is de structurele besparing van € 30 mln op de gemeentelijke huisvestingskosten is opgenomen onder de totale programmalasten. Hier staat een daling in de doorbelasting van de overhead naar alle beleidsproducten tegenover.



Gevoteerd Prognose Prognose Prognose Prognose Prognose krediet t/m 2015 2016 2017 2018 2019 Serviceorganisatie 177.558 167.120 7.971 0 0 0 Rotterdamse Serviceorganisatie 11.833 16.463 7.971 0 0 0 Automatiseringskosten SDR 10.116 15.317 7.400 0 0 0 Digitalisering Documenten Stromen (DC FS) 382 382 0 0 0 0 Nazorg basisregistraties concernsystemen 300 300 0 0 0 0 Nieuw Rotterdams Platform 1.035 464 571 0 0 0 Concernhuisvesting 165.725 150.657 0 0 0 0 Casco Stadskantoor / Timmerhuis 95.200 95.200 0 0 0 0 Inbouw De Rotterdam 42.300 28.757 0 0 0 0 Inbouw Stadskantoor / Timmerhuis 26.700 26.700 0 0 0 0 Van Graftstraat (concernhuisvesting) 1.525 0 0 0 0 0

140



3.14.2.3 Reserves en voorzieningen (Webp. 286) Reserves Reserves Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 Serviceorganisatie 4.268 3.878 3.609 3.339 3.070 Rotterdamse Serviceorganisatie (RSO) 4.268 3.878 3.609 3.339 3.070 Bestemmingsreserve Stadsarchief 0 0 0 0 0 Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden 4.267 3.878 3.608 3.339 3.070 Bestemmingsreserve Bedrijfsvoering gebieden 0 0 0 0 0 Bestemmingsreserve Personeel gebieden 0 0 0 0 0

Voorzieningen Voorziening Serviceorganisatie Concernhuisvesting Frictiekosten huur Looierhof (POD)

Ultimo 2015 Ultimo 2016 Ultimo 2017 Ultimo 2018 Ultimo 2019 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41



3.14.3 Bijstellingen (Webp. 289) Bijstellingen Serviceorganisatie

2016

2017

2018

2019

Bezuinigingen

-500

-500

0

0

Budget bestedingsanalyse (projectteam)

-500

-500

0

0

0

0

0

0

-17.076

-17.076

-17.076

-15.076

1.160

1.160

1.160

3.160

Bedrijfsvoeringsknelpunten

-15.700

-15.700

-15.700

-15.700

Interne leveringen TOTAAL

-2.536 -17.576

-2.536 -17.576

-2.536 -17.076

-2.536 -15.076

2016

2017

2018

2019

-500

-500

0

0

Intensiveringen Niet van toepassing Ramingsbijstellingen Concernhuisvesting

3.14.3.1 Bezuinigingen (Webp. 290) Bezuinigingen Serviceorganisatie Budget bestedingsanalyse (projectteam)

141

Toelichting bezuinigingen Budget Bestedingsanalyse (-€ 500) Voor de uitvoering van de bestedingsanalyse is een projectteam ingericht die zich bezig houdt met de analyse op de inkoop, ontwikkeling en monitoring en dit alles in nauwe samenwerking met alle organisatieonderdelen. Voor dit projectteam zijn incidenteel (2016, 2017) middelen ter beschikking gesteld van € 500.


3.14.3.3 Ramingsbijstellingen (Webp. 292) Ramingsbijstellingen Serviceorganisatie Concernhuisvesting Bedrijfsvoeringsknelpunten Interne leveringen

2016

2017

2018

2019

1.160 -15.700 -2.536

1.160 -15.700 -2.536

1.160 -15.700 -2.536

3.160 -15.700 -2.536

Toelichting ramingsbijstellingen Concernhuisvesting (€ 1,2 mln.) Het programma concernhuisvesting heeft als doelstelling het realiseren van structureel lagere huisvestingslasten voor de gemeente Rotterdam. In deze reeks zitten de volgende bijstellingen: - Verwerken van de Businesscase Concernhuisvesting leidt in 2019 tot een verdere besparing van € 2 mln. - In 2014 is het beheer van de voormalig deelgemeentelijke panden overgedragen aan het product Concernhuisvesting. Vanuit de allocatie van de voormalig deelgemeentelijke begrotingen is er echter een te laag bedrag toegekend aan het product Concernhuisvesting voor de vaste lasten van deze panden. Met deze ramingsbijstelling wordt de begroting op peil gebracht en kan het besparingsprogramma voor deze panden in gang worden gezet. - De bijstelling als gevolg van de deelgementelijke panden, en ook de bijstellingen Efficiency Servicecentra en Wegvallen opbrengsten verhuur archiefruimte worden gedekt uit een efficiency taakstelling: in het voorjaar van 2015 is opdracht gegeven om de afzonderlijke businesscases van concernhuisvesting hiervoor opnieuw door te lichten. Bedrijfsvoeringsknelpunten (- € 15,7 mln) In de grote en complexiteit van de opgaven de afgelopen jaren, het tempo van de organisatieontwikkeling, de aanpassingen van processen en (administratieve) systemen en de stapeling van taakstellingen, zijn enkele fouten ontstaan. De totaal problematiek op de bedrijfsvoering bedraagt € 34 mln. Hiervan is € 15,7 mln opgenomen in het programma Serviceorganisatie, dit betreft de dubbel efficiency taakstelling. De overige bedrijfsvoeringsknelpunten (dubbel concernbrede bedrijfsvoeringsmaatregelen, energie en overig) zijn onder het programma Algemene Middelen opgenomen. Interne leveringen (- € 2,5 mln) De organisatieonderdelen nemen onderling diensten en goederen van elkaar af. Deze interne leveringen worden in de begrotingen opgenomen als kosten dan wel als baten. Gebleken is dat bij de huidige afstemming met organisatieonderdelen opgenomen baten in de begroting van de Serviceorganisatie niet overeenkomstig zijn opgenomen in de lasten bij overige organisatieonderdelen. Dit leidt tot een onvermijdbaar knelpunt van € 2,5 mln vanaf 2015 en verder.


3.14.5 Producten (Webp. 294)

142

3.14.6 Partners programma (Webp. 295) Overige organisatieonderdelen

3.14.7 Besturing programma (Webp. 296) Portefeuillehouder Wethouder Visser - Financiën, Organisatie, Sport, Binnenstad en Haven


Conceptbegroting 2016 Gemeente Rotterdam

Recommend Documents