HISTORY IN THE MAKING: EU ONDERZOEK NAAR GEWELD TEGEN VROUWEN EN DE BETEKENIS VOOR NEDERLAND
SHARING THE PAST DEBATING THE PRESENT CREATING THE FUTURE
Lezing t.g.v. het Symposium College voor de Rechten van de Mens ‘Nieuwe impuls aanpak geweld tegen vrouwen ‘ Den Haag, 3 november 2014
Historische verschuivingen in het denken over geweld tegen vrouwen (GTV) en meer specifiek huiselijk (intiem partner) geweld (HG) 1. 1970-1990:
GTVM/HG als maatschappelijk sociaal-medisch probleem (opvang/hvl)
2. 1990-2000: GTVM/HG als strafrechtelijk probleem (politie plus opvang/hvl)
3. Vanaf 2000 tot heden:
GTV als multidisciplinaire problematiek (integrale aanpak) GTV als schending van fundamentele rechten - > GTV als vorm van discriminatie (1992) -> GTV als schending van mensenrechten (1993, o.a. recht op leven, bescherming gezinsleven, vrij te zijn marteling, gelijke behandeling).
INVLOED VAN ONTWIKKELINGEN OP ONDERZOEK IN EU
Groeiende erkenning in EU-beleid dat a) geweld tegen vrouwen vérgaande invloed heeft op positie van vrouwen in de samenleving (Roadmap to gender equality) en dat b) onderzoek noodzakelijk is. 2010: Feasibility Study (i.o.v. Europese Commissie): over (o.a.) geweld tegen vrouwen als EU-verantwoordelijkheid voor beleid en regelgeving.
2010: Spaanse EU voorzitterschap -> verzoek tot onderzoek Europese Parlement 2011: Start survey onderzoek Fundamental Rights Agency van de EU 2013: European Institute on Gender Equality: geen Europese vergelijkbare gegevens over geweld tegen vrouwen als kern-indicator voor ongelijke positie van vrouwen 2014 presentatie uitkomsten FRA survey onderzoek over geweld tegen vrouwen
FRA SURVEY – DOEL EN OPZET Doel van het FRA-onderzoek betrouwbare , valide, generaliseerbare én vergelijkbare gegevens leveren over omvang, aard en gevolgen van de belangrijkste vormen van geweld tegen vrouwen in de 28 EU-landen - seksueel geweld, fysieke mishandeling, psychisch geweld, cybergeweld, stalking, seksuele intimidatie - hulpzoekend gedrag: politie, gezondheidszorg, slachtoffervoorzieningen - geweld in de kindertijd - angst voor geweld en de gevolgen daarvan Opzet en methode: ‘gouden standaard’ - representatief bevolkingsonderzoek (42.000 vrouwen in 28 landen tussen 18-74 jaar; gemiddeld 1500 per EU land) - Gestructureerde vragenlijst in face-to-face vraaggesprek - Speciaal getrainde vrouwelijke interviewers Cijfers over geweld: een benadering van de werkelijkheid
Enkele FRA-uitkomsten over geweld tegen vrouwen in Nederland in EU perspectief • Ooit geweld (partner/non-partner/onbekende): • 45% (EU gemiddeld -> 33%) • Waarvan 27% alleen fysiek, 14% zowel fysiek als seksueel en 4% alleen seksueel geweld. Nieuwe gegevens voor NL. • Ooit partnergeweld: 22% (EU-gemiddeld 20%) • Wijkt af van NL internetonderzoek 2010 (8%); stemt overeen met vergelijkbaar NL onderzoek 1989 (21%) • Ooit non-partnergeweld: 31% (EU gemiddeld 20%) • Waarvan twee-derde door een bekende van de vrouw, in of om het huis gepleegd. Nieuwe gegevens voor NL.
Vervolg - enkele uitkomsten geweld tegen vrouwen in Nederland in EU perspectief
• Ooit seksuele dwang: 18% (EU-gemiddeld: 11%) • Waarvan bijna twee-derde door de partner. NL cijfers liggen hoger. • Ooit cybergeweld: 17% (EU-gemiddeld: 11%) • Nieuwe gegevens voor NL • Ooit stalking: 26% (EU-gemiddeld: 18%) • Vergelijkbaar met NL gegevens • Ooit seksuele intimidatie: 73% (EU-gemiddeld: 55%) • Nieuwe gegevens voor NL
Conclusie Goed onderzoek noodzakelijk als basis voor gedegen beleid -> nieuw bevolkingsonderzoek is nodig in NL (IC art. 11) -> realisering van prevalentieonderzoek dat vergelijkbaar is qua methodiek (FRA als gouden standaard) -> gendersensitief/ genderspecifiek beleid (IC art. 6) -> tendens tot genderneutraal beleid op lokaal niveau -> landelijk samenhangend en integraal beleid (o.a. IC art. 10) -> decentralisering: samenvoeging van SHG en AMK; verschuiving richting ambulante zorg o.b.v. bestaande algemene voorzieningen (bv. GGD). -
HARTELIJK DANK!
SHARING THE PAST DEBATING THE PRESENT CREATING THE FUTURE
WWW.ATRIA.NL
[email protected] @ATRIANIEUWS
