NYSINGH NIEUWS
20151
DE ZORG IN BEELD JURIDISCHE ONTWIKKELINGEN ONDER DE LOEP
EERSTE HULP BIJ TOEZICHT | VASTGOED VEILEN VIA INTERNET | SLAGKRACHT VAN DE CLIËNTENRAAD MSB-EINDEJAARSDRUKTE | GGZ CENTRAAL EN ‘ANITA WORDT OPGENOMEN’ | HOSPICE ZWOLLE
Wij wensen u Bij ingrijpende fijne feestdagen operaties heeft en een gezond u geen dokter en succesvol nodig, maar 2014! een meester.
Wat vindt u eigenlijk van de kwaliteit van zorg in Nederland? De Nederlandse gezondheidszorg is de beste van Europa blijkt uit de Euro Health Consumer Index 2014. Goed management, verregaande invloed van (zorg)consumenten, de minimale bemoeienis van politici en het hoge aantal onafhankelijke verzekeraars zijn blijkbaar de ingrediënten voor ons Nederlandse succes.
Sinds 1 januari 2015 hebben gemeenten en zorgverzekeraars ter bevordering van integrale zorg meer taken gekregen in de langdurige zorg en de ondersteuning. De motieven hiervoor zijn het verbeteren van kwaliteit, vergroten van betrokkenheid en de financiële haalbaarheid en zekerstelling voor de toekomst. De hervormingen zorgen voor
EEN JURIDISCHE BLIK OP ZORG
enorme uitdagingen. Zorginstellingen zijn ge-
WILMA VAN INGEN IS BESTUURDER BIJ NYSINGH.
zorgveld, zoals het bevorderen van transparan-
noodzaakt om de zorg efficiënter te organiseren en samenwerking met andere partijen op te zoeken. De ambities, die wij terugzien in het hele
tie, verbeteren van kwaliteit en verschillende vormen van zorgondernemerschap maken dat instellingen en professionals hun werkwijze en soms ook hun juridische structuur daarop aanpassen. De advocaten en notarissen van
NYSINGH ACTUEEL UITGELICHT ZORG ZORG CLIËNT AAN HET WOORD NYSINGH MAATSCHAPPIJ NYSINGHER NAGERECHT
Nysingh zien de samenhang tussen verander-
Veranderingen in de zorg. Nysingh weet er meer van.
ingen en beschikken samen over de benodigde integrale juridische expertise. Wij zijn zowel thuis in de zorgsector als het sociale domein. Binnen
In de gezondheidszorg draait het nu vooral om ondernemerschap en marktwerking. Partijen moeten hun juridische structuur daarop aanpassen. Ingewikkelde operaties, want het gaat om complexe netwerken van relaties en belangen. Onze gespecialiseerde juristen kunnen die complexiteit doorgronden. Als een van de weinigen weten ze precies wat er speelt. Wat er komen gaat. En wat de
samenhang is. De veel omvattendheid van de veranderingen vraagt echter om integrale juridische expertise. Wij hebben daartoe alle kennis en ervaring in huis. Topjuristen op nagenoeg álle rechtsgebieden. Die hecht samenwerken voor een brede blik op mogelijke oplossingen. Daardoor zijn wij sneller en slagvaardiger. Daardoor weten we er meer van.
onze marktgroep Zorg werkt een multidisciplinair team vanuit onze diverse expertises samen. Wij zijn er om u op juridisch terrein te ‘ontzorgen’. In deze uitgave van Nysingh Nieuws is ‘Zorg’ de rode draad. U treft onder meer een artikel over de eindejaarsdrukte rondom het medisch specialistisch bedrijf en de slagkracht van een cliëntenraad. Een onderwerp dat niet per se aansluit bij ons thema Zorg, maar waar wij u toch graag van op de hoogte willen stellen zijn de executieveilingen via internet. Ons kantoor heeft een substantiële bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de wetswijziging waarin vastgelegd is dat executieveilingen van vastgoed ook via internet kunnen plaatsvinden. Deze Nysingh Nieuws is onze eerste uitgave van het nieuwe jaar. Ik wens u
www.nysingh.nl
veel leesplezier toe!
04 06 08 12 16 20 22 23
ARTIKEL GEBIEDSONTWIKKELING
ing aan de toezichthouder. Uit ervaring weten wij dat instellingen vaak
Net als de afgelopen jaren geven we ook in 2015 het praktische
niet weten welke informatie wel of niet verschaft moet worden. Door
boekje “Wetgeving Gebiedsontwikkeling” uit. In deze 6e editie
informatie af te geven die niet afgegeven hoeft te worden, wordt de
vindt u de meest gebruikte wettelijke voorschriften uit de
positie van de zorginstelling in het vervolg van het onderzoek door de
praktijk van de gebiedsontwikkeling. Voorschriften die wij zelf
toezichthouder verzwakt. Dit is op een later moment lastig te repareren.
ook regel-matig raadplegen zoals
Nysingh Actueel | 04
de Wet ruimtelijke ordening, de
Ook is voor instellingen vaak niet duidelijk wat de onderzoeksop-
Onteigeningswet, de Woningwet, de Wet
dracht is van de toezichthouder en vergeten ze daarnaar te vragen.
Algemene Bepalingen Omgevingsrecht,
Dit kan eveneens tot gevolg hebben dat er informatie wordt gegeven
de Crisis- en herstelwet en de Wet
die niet bijdraagt aan de onderzoeksopdracht en daarom niet afge-
voorkeursrecht gemeenten. Het is een
geven hoeft te worden.
handig naslagwerk voor iedereen die met deze materie te maken heeft.
Om instellingen voor te bereiden op een inval van onder andere de NZa en de IGZ heeft Nysingh in 2014 een app ontwikkeld waarin de
Bent u geïnteresseerd?
informatie te vinden is die van belang is in de eerste uren van een
De kosten voor het boekje zijn €35,-. U kunt het boekje aanvragen
onderzoek, ‘Eerste hulp bij toezicht’. Zo is in de app informatie op-
via onze website www.nysingh.nl/overheid. Hier vindt u ook een
genomen over wat er moet gebeuren indien de ambtenaren van de
digitale versie in de vorm van een interactief pdf bestand.
toezichthouder zich melden, over wat de rechten en plichten zijn van
EERSTE HULP BIJ TOEZICHT
Het toezicht in de zorg door externe autoriteiten zoals de
de zorginstelling en over welke specialisten gebeld kunnen worden om
Op onze website leest u ook meer over onze specialisten op het
de instelling etc. ter plekke zo spoedig mogelijk bij te staan.
gebied van vastgoed en overheid. Daar houden wij u ook continu
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie voor de Ge-
op de hoogte van actualiteiten in uw en onze praktijk.
zondheidszorg (IGZ) vindt op verschillende manieren plaats.
Met de app onder handbereik kunnen zorginstellingen, voordat onze
Eén van deze manieren is een onverwacht toezichtbezoek.
specialisten de zorgen uit handen nemen, sturing geven aan die eerste
Het moment van een dergelijk bezoek is niet te voorspellen.
cruciale momenten van een inval.
Voorbereiding daarop is niet mogelijk. Voorbereiding op het verloop van een onverwacht toezichtbezoek is echter wel mo-
NIEUWE ADVOCATEN Per 1 februari
Eerste hulp bij toezicht is te downloaden via nysingh.nl/zorgapp.
Thijs Konings
gelijk en bovendien van wezenlijk belang. Door van tevoren
na te denken over een toezichtbezoek en de eigen positie kan
Per 1 maart
Advocaat Ondernemingsrecht (locatie Apeldoorn)
een instelling voorkomen dat in de hectiek van de eerste uren
Anne ten Brummelhuis
Marjolein Vels
van het onderzoek beslissingen met onomkeerbare gevolgen
advocaat Gezondheidsrecht
Kandidaat-notaris Vennootschap & Transacties
(locatie Apeldoorn)
genomen worden.
nysingh.nl/ten-brummelhuis
Nysingh Actueel | 05
Eén van de knelpunten bij een toezichtbezoek is de informatievoorzien-
aangewezen. Sinds deze eerste veiling hebben internetveilingen een
De notaris moet ook vaststellen wie een internetbieding heeft gedaan.
is vastgelegd dat executieveilingen (gedwongen verkoop) van
enorme vlucht genomen. Met nog steeds - zoals de wet voorschreef
Anonieme biedingen, of biedingen onder valse naam, mogen niet
vastgoed ook via internet kunnen plaatsvinden. Vanuit haar
- een veilingzaal waarin een notaris toezicht houdt. Die zaal is dan
voorkomen. Een deelnemer identificeert zich hierom voorafgaand aan
expertise heeft Nysingh een substantiële bijdrage geleverd aan
overigens meestal vrijwel leeg, want kopers bieden liever eenvoudig
de veiling persoonlijk bij een notaris. Daarbij tekent hij een verklaring
de totstandkoming van deze wet.
thuis vanaf hun PC, of onderweg via laptop of tablet.
waarmee hij gebonden wordt aan biedingen die worden gedaan via zijn gebruikersaccount. Deze identificatie en verklaring gelden vervolgens
Uitgelicht | 06
Het ‘steenen tijdperck’
De wetswijziging
voor alle veilingen die op de betreffende website plaatsvinden. Zo is de
De regels rondom executoriale verkoop van onroerende zaken stammen
De wetswijziging van 1 januari houdt in dat een executieveiling naar
drempel voor deelname relatief laag.
grotendeels uit de 19e eeuw. Enige modernisering was dus wel op zijn
keuze in een veilingzaal, via zowel de zaal als internet (‘hybride’)
plaats. Kern van de oude regeling: executieveilingen vinden plaats ten
of uitsluitend via internet plaatsvindt. Bovendien kan een veiling
Huidige praktijk
overstaan van een bevoegd notaris en in het openbaar. Een veiling – die
gedurende een langere periode plaatsvinden, bijvoorbeeld meerdere
We zien inmiddels dat veilingkopers – ondanks de aanvankelijke scepsis
van oudsher in dorpscafés plaatsvond – moest worden aangekondigd
dagen. Zo zijn deelnemers niet meer aan een relatief korte biedperiode
over deze ‘nieuwigheid’ – enthousiast zijn over internetveilingen. De
in een dagblad en door ‘aanplakking’ op het te veilen object. De
gebonden.
deelnemer kan vanaf elders – in alle rust – meedoen. Via internet is
veilingvoorwaarden lagen bij de notaris ter inzage. Het daadwerkelijke
het bovendien mogelijk aan meerdere veilingen tegelijk mee te doen.
bieden vond plaats in een zaaltje, door handopsteking of roepen. Nog
Ook het aankondigen van veilingen mag voortaan op internet
Vanuit de veilingpraktijk signaleren we dat ook steeds meer ‘incidentele’
steeds ligt de regie voor veilingen volledig bij de notaris. Inmiddels
plaatsvinden. Op die website kunnen ook de veilingvoorwaarden
veilingkopers meedoen. Zoals de ondernemer die het pand van zijn
organiseren zij steeds vaker regionale veilingen. Dit levert naast efficiency
gepubliceerd worden. De wetswijziging bevat ook nog andere
buurman te koop ziet staan en eenmalig deelneemt. En dat is weer
en kostenreductie, ook meer potentiële kopers op. Toch, de koper was tot
regelingen om de belangen van veilingkopers beter te waarborgen.
gunstig voor de opbrengsten, omdat zulke kopers doorgaans meer
voor kort steeds verplicht om fysiek aanwezig te zijn.
bieden dan een handelaar. Particuliere deelnemers zijn voorlopig nog De voordelen zijn duidelijk: een internetveiling is transparanter en voor
wel zeldzaam. Aan veilingen kleven nu eenmaal risico’s. Belangrijkste
Snelle ontwikkeling
een breder publiek toegankelijk. De overheid hoopt en verwacht dat
struikelblok is dat geen financieringsvoorbehoud kan worden gemaakt.
Al snel na de opkomst van internet vonden veilingen van roerende
op deze wijze meer mensen, ook particulieren, gaan meedoen aan
Vinden we daar nog een oplossing voor, dan zullen ook particulieren
zaken als auto’s en machines plaats via internet. Veel van dergelijke
veilingen en dat daarmee de opbrengst wordt verhoogd.
vaker deelnemen.
ontstond het idee om via deze websites ook executieveilingen van
Elektronisch toezicht
Tot slot
vastgoed te organiseren. De vraag was natuurlijk: past dat binnen de
De nieuwe wet zegt: “De algemeen toegankelijke website waarop
De nieuwe wet heeft de veilingregeling moderner gemaakt. Ook de
wet? Is een internetveiling ‘openbaar’ en kan worden gezegd dat een
de verkoop plaatsvindt is ingericht met passende technische
hier niet besproken overige wijzigingen in de wet vallen gunstig uit
internetveiling plaatsvindt ‘ten overstaan van een notaris’?
maatregelen om de betrouwbaarheid en veiligheid te waarborgen.”
voor veilingkopers. Het is dan ook denkbaar dat de opbrengsten hoger
Bij een internetveiling kan de notaris biedingen daarom tijdens én
uitvallen. Zijn dat substantiële verhogingen? De tijd zal het leren, maar de wetgeving is op dit punt voorlopig weer ‘up to date’.
veilingsites staan onder notarieel toezicht van Nysingh. Mede daardoor
Edith Dutmer
Al in 2011 heeft Nysingh de eerste ‘echte’ executoriale internetveiling
na de veiling bekijken via beveiligde servers van de website. Zodat
notaris Vastgoed
van Nederland georganiseerd. Alle biedingen vonden daarbij via internet
onomstotelijk vaststaat welke biedingen zijn uitgebracht en dat deze
plaats. Om te voldoen aan de wet werd ook een ‘fysieke’ veilingzaal
niet zijn gemanipuleerd.
nysingh.nl/dutmer
Uitgelicht | 07
(VAST)GOED VEILEN VIA INTERNET
Met een wetswijziging die op 1 januari 2015 in werking trad,
Zorg | 09
Zorg | 08
MSB-EINDEJAARSDRUKTE Eind 2014 moest het dan toch gebeuren: de medische specialisten in Nederland dienden hun keuze te bepalen met betrekking tot hun fiscale status, dat wil zeggen voortzetting van het zijn van zelfstandig ondernemer of in loondienst treden van het ziekenhuis waar men werkzaam is.
Hoe zat dat precies? Al langere tijd was ‘onderweg’ – onderdeel van het regeerakkoord 2012 - het wetsontwerp inzake het zogenaamde “integrale tarief”, kort gezegd de regeling op grond waarvan voor verrichte medisch-specialistische handelingen nog uitsluitend een nota door het betreffende ziekenhuis mag worden verzonden en niet langer door de medisch specialist die de handeling verrichtte.
Complicerend was, dat bij voorkeur tevoren met de Belastingdienst
Zo werd het eind van 2014 een met de nodige voldoening afgerond
diende te worden afgestemd, welke opzet aan die zijde als
stevig spitsuur! Uiteraard gaat 2015 ‘the proof of the pudding’
voldoende voor het ondernemerschap zou worden aangemerkt.
opleveren: begin 2016 moet duidelijk worden hoe de Nederlandse
Die beoordeling vergde de nodige tijd, zodat de realisering van het
MSB’s werkelijk hebben gefunctioneerd, en of zij daadwerkelijk dat
geheel in recordtijd tot stand gebracht diende te worden; op 31
risico hebben opgepakt dat in het met de fiscus afgestemde model
december moest immers alles klaar zijn, want de nieuwe wettelijke
werd beoogd!
Zorg | 10
Bij Nysingh is voor diverse ziekenhuizen in meerdere of mindere mate aan deze materie gewerkt. Vele tientallen BV’s en inbrengovereenkomsten werden tot stand gebracht en diverse coöperaties. Ook werd het nodige gedaan, al dan niet in een Voor de belastingdienst zou daardoor voor de medisch specialist
In de praktijk werd vaak gekozen voor een coöperatieve structuur
voorlopige vorm, aan de omzetting van de oude maatschaps-
een fictief dienstverband met het ziekenhuis ontstaan.
van het MSB, maar in een aantal gevallen is het MSB ook opgezet als
afspraken naar nieuwe aandeelhoudersovereenkomsten, alles
een maatschap tussen de in het ziekenhuis werkzame specialisten. In
gecombineerd met meerdere informatieve bijeenkomsten met
Het onderwerp heeft in de medische wereld enorm veel beweging
beide gevallen een hele klus. In de coöperatieve structuur brachten
de betreffende specialisten en met als duidelijke uitdaging om
teweeggebracht. Omdat verreweg de meeste medisch specialisten
de medisch specialisten hun maatschapsaandeel eerst in in een
heel veel zakelijke en persoonlijke gegevens van uiteenlopende
er de voorkeur aan gaven zelfstandig ondernemer te blijven, werd –
eigen BV, die deze op haar beurt onderbracht in één of meer andere
herkomst te verzamelen en te verwerken op de bij ieder passende
onder meer middels initiatieven daartoe van de zijde van de Orde van
BV’s (afhankelijk van de afspraken tussen de specialisten in het
wijze. Een klus die mede door inschakeling van een aantal tijdelijke krachten kon worden geklaard; met veel inzet, beslist
Medisch Specialisten (OMS), zie bijv. Medisch Contact d.d. 14 oktober 2014 – in de meeste ziekenhuizen gewerkt aan het opzetten van een ‘medisch specialistisch bedrijf’ (MSB), een samenwerkingsmodel
‘UITERAARD GAAT 2015 ‘THE PROOF OF THE PUDDING’ OPLEVEREN’.
gewenste resultaat. Waarbij natuurlijk ook de zaken buiten de medische wereld gewoon
tussen ziekenhuis en medisch specialisten. Belangrijk element daarvan diende te zijn, dat de medisch specialisten in een voor de
betreffende ziekenhuis), die tenslotte – doorgaans per specialisme
belastingdienst afdoende mate risico zouden dienen te gaan lopen,
geordend – de MSB-coöperatie oprichtten, waarna tussen MSB-
of in feite risico’s van het ziekenhuis dienden over te gaan nemen.
coöperatie en ziekenhuis een samenwerkingsovereenkomst werd
Risico’s met name op investeringsgebied en personeel.
vastgelegd. In de maatschapsstructuur diende een voor alle specialisten werkbaar maatschapscontract te worden ontwikkeld, waarbij de oorspronkelijke maatschapsaandelen in de MSB-
Theo Ritsema
maatschap werden ingebracht, al dan niet na eerst in één of meer
notaris
eigen BV’s te zijn ingebracht, waarna tussen MSB-maatschap en
nysingh.nl/ritsema
minder nachtrust dan normaal, maar steeds met het
ziekenhuis de samenwerkingsovereenkomst volgde.
aan bod dienden te komen.
Zorg | 11
regeling trad op 1 januari in werking.
Zorg | 13
Zorg | 12
CLIËNTENRAAD EN SLAGKRACHT
Binnen zorginstellingen die de rechtsvorm van een stichting of vereniging hebben komt het recht van enquête toe aan de cliëntenraad. Op grond van dit recht kan een verzoek worden
OOK ZONDER EEN GANG NAAR DE ONDERNEMINGSKAMER
ingediend bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam (hierna ‘OK’) om één of meer personen te benoemen tot het instellen van een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken binnen de zorginstelling. Indien uit het onderzoek van de enquêteur wanbeleid blijkt, kan de OK voorzieningen treffen die zij op grond van de uitkomst van het onderzoek noodzakelijk acht. Het gaat daarbij om verstrekkende maatregelen zoals schorsing of vernietiging van besluiten van bestuurders of toezichthouders en schorsing of ontslag van een of meer bestuurders of toezichthouders. Daarnaast kan de OK voor de duur van het onderzoek voorzieningen treffen indien dat in verband met de toestand van de zorginstelling of in het belang van het onderzoek vereist is.
Praktijk
Slagkracht
In de acht jaar dat cliëntenraden het recht van enquête toekomt, is
Op zichzelf voorspelbare uitspraken, nu kenbaar
Ook zonder een gang naar de OK hebben cliëntenraden slagkracht. Die
er slechts vijfmaal daadwerkelijk bij de OK door een cliëntenraad
sprake was van een daadwerkelijke verstoring van de
kracht is hen op grond van de wet gegeven. Al te lichtvaardig omgaan
geprocedeerd. Tweemaal heeft de OK daadwerkelijk ingegrepen. Bij
rechten van de medezeggenschap in kwestie. In zaken
met de rechten en het laten aankomen op een geschil is niet in het
gehandicapteninstelling Sherpa zegden de medezeggenschapsorganen
waarin die schending niet aan de orde is, maar veelal een
belang van de zorginstelling. Juridische procedures zijn kostbaar en de
bij de besluitvorming en adviezen niet werden opgevolgd. De Centrale
Zorg | 14
Vertegenwoordigingsraad en de Centrale Cliëntenraad stelden dat er gegronde redenen waren om aan een juist beleid te twijfelen. De OK
zorginstelling draait op voor de kosten van de eigen juridische bijstand
‘ÓÓK ZONDER EEN GANG NAAR DE OK HEBBEN CLIËNTENRADEN SLAGKRACHT’.
steunde dit oordeel en achtte een onderzoek naar het beleid en de gang
maar ook voor de kosten van juridische bijstand van de cliëntenraad zelf. It takes two to tango: toegegeven, als de medezeggenschap bewust buiten spel wordt gezet zal het enquêterecht soelaas kunnen bieden. Maar zelfs dan is het in het belang van de zorginstelling, incluis de
van zaken noodzakelijk. De voorzitter van de RvT werd met onmiddellijke
ongenoegen doorklinkt over de wijze
cliëntenraad, om eerst de weg langs een intern of extern bemiddelend
ingang geschorst en een nieuwe voorzitter werd benoemd. De tweede
van communiceren en beleving,
breekijzer te bewandelen.
zaak ziet eveneens op een bestuurlijke impasse, maar dan tussen de
vinden cliëntenraden eveneens de
bestuurder en de Centrale Cliëntenraad (CCR) van Zorgcentra De Betuwe.
weg naar de OK. In die gevallen wordt
De bezwaren van de CCR hadden betrekking op het feit dat de bestuurder
het enquêterecht niet zozeer ingezet omdat er
de zeggenschap van de CCR negeerde en frustreerde door het inhoudelijk
daadwerkelijk sprake is van gegronde redenen om aan een juist beleid
overleg eenzijdig voor onbepaalde tijd op te schorten en door
te twijfelen, maar veeleer omdat een breekijzer wordt gezocht om een
de weigering om op informatieverzoeken van de
standpunt in rechte gesanctioneerd te zien. De beschikking van de OK in
CCR in te gaan. De OK oordeelde dat het eenzijdig
de zaak van het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis waarbij Nysingh betrokken
en voor onbepaalde tijd opschorten van de
was, maakt duidelijk dat het enquêterecht voor dergelijke situaties
medezeggenschap en het informatierecht van de
juist niet is bedoeld.
CCR, de mede daardoor ontstane patstelling tussen de Raad van Bestuur en
Onderliggend zeer dat in de praktijk doorklinkt, zijn de uiteenlopende interpretaties door cliëntenraden van rechten
de CCR, alsook
en de reikwijdte van invloed. Uiteraard zullen bestuurders en toezichthouders in de zorg zich voortdurend moeten de inactiviteit van de Raad van Toezicht
verantwoorden. Andersom is evenzeer van belang dat cliëntenraden
gegronde redenen opleverden om te twijfelen aan een
zich bewust zijn van de grenzen van hun rechten. Bestuurders besturen
juist beleid. In dit geval werd door de OK een onderzoek gelast
en cliëntenraden denken mee, afhankelijk van het onderwerp met een
naar het beleid en de gang van zaken. De OK benoemde een nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht met beslissende stem over alle onderwerpen die in de Raad van Toezicht aan de orde zijn.
‘gewoon’ of verzwaard adviesrecht.
Tessa van den Ende advocaat Gezondheidsrecht nysingh.nl/van-den-ende
Zorg | 15
het vertrouwen in de Raad van Toezicht op nadat zij gepasseerd waren
zogenaamde multifunctionele eenheden opgezet: weg uit de natuur en juist weer midden in de stad. Op deze locaties worden vaker korter durende behandelingen gegeven en kan de locatie een blijvend contact met de
Cliënt aan het woord | 16
Er wordt flink bespaard op de uitgaven aan zorg. Het budget voor geestelijke gezondheidszorg was in 2010 6 miljard euro en staat Willemien Kastelein advocaat Gezondheidsrecht
nu begroot op 4,3 miljard euro. Is deze manier van opvang en behandeling straks nog betaalbaar?
nysingh.nl/kastelein
Thea Heeren: “Deze cijfers zijn moeilijk te interpreteren. Omdat er Willemien Kastelein van Nysingh werkt al sinds 2007 voor GGz
verschuivingen plaatsvinden van AWBZ en ZVW naar gemeenten,
Centraal (voorheen Symfora en Meerkanten), een grote speler in
o.a. de gehele ggz voor kinderen en jeugdigen en meer zorg door de
de geestelijke gezondheidszorg met 2300 fte en ongeveer 18.000
huisarts geleverd wordt, zijn de cijfers niet goed vergelijkbaar. In het
patiënten. Onlangs werd GGz Centraal ook bij het grote publiek
hoofdlijnenakkoord was nog sprake van een jaarlijkse groei van 1%
bekend door haar deelname aan het televisieprogramma “Anita
voor de ggz in totaal. GGz Centraal heeft echter sinds 2011 te maken
wordt opgenomen”, waarin een duidelijk beeld wordt gegeven
met krimp net als veel grote zogenoemde gebudgetteerde ggz-
van de dagelijkse gang van zaken in een psychiatrische instelling.
instellingen. Dit heeft ermee te maken dat er veel nieuwe aanbieders
Een gesprek met dr. Thea J. Heeren, voorzitter van de raad van
zijn bijgekomen in de ggz en met de afbouw van bedden die niet
bestuur van GGz Centraal en mr. Willemien Kastelein, advocaat
gepaard gaat met een gelijke opbouw van ambulante zorg. Wij zijn
bij Nysingh. We spreken af bij Zon & Schild in Amersfoort, een van
een specialistische voorziening waar mensen met zware, complexe
de locaties van GGz Centraal. Een ruim opgezet, landgoedachtig
psychiatrische stoornissen terecht kunnen. Het is de bedoeling om hen
terrein met laagbouw, een winkeltje, een eetcafé en veel natuur.
zoveel mogelijk ambulant te behandelen en opnames zo kort mogelijk te houden, bijvoorbeeld om een crisis te overbruggen of medicatie
Thea Heeren: “Aan het begin van de vorige eeuw zijn veel van dit
in te stellen. Dat betekent dat de zorg in de maatschappij intensiever
soort psychiatrische instellingen opgezet. Het devies was: rust, reinheid
wordt. Het is dus erg belangrijk dat de beddenafbouw gepaard gaat met
en regelmaat. Voor de mensen die hier voor langere tijd verblijven
investeringen in intensieve ambulante zorg in de zogenoemde FACT
draagt de rust en de ruimte nog steeds bij aan herstel. Er zijn hier minder
teams. Een vermindering van het aantal bedden moet dus niet zonder
prikkels dan bijvoorbeeld in de stad. Ook is de tolerantie hier groter voor
meer als een bezuiniging worden gezien.”
ongebruikelijk gedrag. Hier kunnen zij zichzelf zijn. Over het algemeen geldt dat onze patiënten geen gevaar voor de maatschappij vormen;
“Het is sinds vorig jaar de bedoeling dat mensen met minder complexe
de maatschappij is dat vaker wel voor hen. In de jaren 90 werden de
problemen bij de basis ggz terecht kunnen waardoor instellingen als
Cliënt aan het woord | 17
maatschappij bevorderen. Aan beide soorten locaties is dus behoefte.”
de onze zich kunnen inzetten voor de intensievere zorg, wat dus wel
bedoel ik geen crisisteams voor ’s nachts en in het weekend, maar
direct aangifte. Je kunt dan wel een stoornis hebben, maar dat hoeft
buitenwereld. En dan is er natuurlijk de vraag of de patiënten die hebben
betekent dat bij ons de gemiddelde kosten van de behandeling hoger
FACT-teams die de patiënten persoonlijk kennen. Dat besef leeft nog
niet te betekenen dat je een vrijbrief hebt om erop los te slaan.”
ingestemd met de opnames wel de consequenties kunnen overzien van
worden. In de praktijk werkt dat echter nog niet zo goed. Je merkt dat
niet echt, ook niet bij de verzekeraars. Als we verder willen gaan
huisartsen nog moeite hebben om de juiste weg te vinden.”
met de beddenafbouw dan moet die ambulante zorg beter worden
Willemien Kastelein: “Dat wordt dan wel vaak een gevecht met
opgebouwd.”
de Officier van Justitie, die heel gemakkelijk tot seponeren overgaat.
groepen in de kou laat staan of zeg je, dat valt wel mee?”
Thea Heeren: “We moeten reëel zijn: de maatschappij heeft een
advisering is dan belangrijk.“
Bijvoorbeeld in het geval van de verpleegkundige die vijf jaar geleden
Thea Heeren: “Je kunt je wel heel erg paternalistisch opstellen, alsof deze
Willemien Kastelein: “Het is de bedoeling dat het met die bedden-
zwaar is mishandeld. De Officier van Justitie zei gelijk “zul je daar nu wel
mensen geen eigen regie over hun eigen leven hebben. Maar dat is niet
afbouw goedkoper wordt, maar of dat gaat lukken is dus nog maar
aangifte van doen, het is toch duidelijk dat die persoon daar niets aan
zo. Natuurlijk moet je zorgen voor goede afspraken over deelname en de
de vraag.”
kan doen”. Terwijl de persoon in kwestie haar heeft opgewacht met het
mogelijkheid op een later tijdstip alsnog toestemming voor uitzending in
doel haar iets aan te doen, haar tanden uit haar mond heeft geslagen
te trekken. Zo was afgesproken dat deelnemers de montage konden zien
bepaald budget toegekend aan geestelijke gezondheidszorg, en wij, de professionals, moeten aangeven wat het belangrijkste is om overeind
Thea Heeren: “We hebben eigenlijk nog geen goed idee wat een
en hersenletsel heeft toegebracht. Om nog maar te zwijgen van de
en op dat moment nog konden beslissen over aanpassing van de beelden
te houden om de mensen die het het hardst nodig hebben zo goed
FACT-team nu eigenlijk gaat kosten als je het goed wilt inrichten. Maar
psychische component. Ze heeft gehoorproblemen en is angstig. Daar
of over wel of niet uitzenden. Hierbij hebben we uiteraard veel gehad
mogelijk te kunnen helpen. Ik vind dat wij in Nederland nog steeds een
zelfs als blijkt dat de kosten niet veel lager zijn dan bij een opname dan
komt ze nooit meer vanaf. Uiteindelijk is de patiënt veroordeeld wegens
aan de adviezen van Willemien. Maar uiteindelijk hebben de mensen die
heel behoorlijk niveau van zorg hebben. Maar wij moeten inderdaad
weegt dat op tegen de grotere kwaliteit van leven en maatschappelijke
opzettelijke verwonding. Dat is bijzonder want het aantonen dat er opzet
deelnamen aan het programma een bewuste keuze gemaakt. Zo was er
oppassen dat we niemand in de kou laten staan. We moeten goed
participatie die wordt bereikt.”
in het spel was is vrij ingewikkeld. Al die tijd heeft GGz Centraal haar
een meisje dat opgelucht zei: “Ik heb er genoeg van dat iedereen weet
juridische kosten voor haar rekening genomen.”
dat ik een chronische ziekte heb maar niet dat die psychisch van aard is”.
kijken naar wat verantwoord is om te doen en welke onderdelen van de zorg het meeste bijdragen aan genezing of een betere kwaliteit van
Willemien Kastelein: “Terwijl er ook veel verborgen kosten zijn. Zo
leven. Ik vind wel dat wij zaken moeten signaleren. Bijvoorbeeld dat
krijgt de politie aan de lopende band meldingen van mensen die in
Nu we het toch over juridische kwesties hebben, welke afwegingen
doen. Voor de rest zijn onze patiënten net als iedereen in staat om (goed
de beddenafbouw volgens afspraak verloopt maar de uitbreiding van
de war zijn. Dat kost ook tijd en geld. En mensen hebben doorgaans
hebben jullie gemaakt om mee te werken aan het televisieprogramma
geïnformeerd) ervoor te kiezen om wel of niet mee te doen. Net als de
de ambulante zorg niet, waardoor het risico bestaat op een tekort aan
weinig inzicht in hun eigen ziekte en doen vaak de deur niet open
“Anita wordt opgenomen”?
deelnemers van “Boer zoekt Vrouw”. Maar daar vraag ik me overigens
intensieve zorg en meer crises. Dat baart me zorgen.”
voor hulpverleners. Daarnaast zie je dat de mensen die nu wel worden
Patiënten die wilsonbekwaam zijn hebben wij niet gevraagd om mee te
wel eens af of deelname zo’n verstandige beslissing is geweest en of zij
opgenomen, de zwaardere gevallen zijn die meer zorg nodig hebben,
Thea Heeren: “Verminderen van stigma van de psychiatrie is onderdeel
niet dezelfde mogelijkheden zouden moeten hebben om – onderdelen
Willemien Kastelein: “Ik vind het wel bijzonder dat je niet zegt “het
waardoor de gemiddelde prijs van een bed omhoog gaat. Dat is nog
van ons beleid en dit was een interessante manier om hieraan bij te
van - de montage te mogen afwijzen.”
is onverantwoord”. Veel bestuurders in jouw positie schieten direct in
sterker het geval als straks de forensische zorg er bij gaat komen.”
dragen. Nu is een televisieprogramma met een kijkje in de keuken van
het defensief.”
Thea Heeren: “Kijk, die beddenafbouw (minder opnames) daar sta
een opname-afdeling een behoorlijk ingrijpende manier om dit voor Dus je blijft met de zwaardere gevallen zitten. Dat is een behoorlijke
elkaar te krijgen, maar nadat we een proefopname hadden gezien
belasting voor het personeel. Hoe zit het met hun veiligheid?
waren we erg enthousiast, omdat we zagen dat de makers op integere
ik inhoudelijk achter. Waar ik mij zorgen over maak is dat het idee rijst
wijze de mensen met hun problemen in beeld brachten.”
dat het veel goedkoper is om deze patiënten terug naar huis te sturen.
Thea Heeren: “We willen het natuurlijk zo veilig mogelijk maken voor
Als je mensen met ernstige stoornissen terug in de maatschappij wilt
ons personeel en onze cliënten. We proberen vroegtijdig te signaleren
Willemien Kastelein: “Het is een interessant dilemma tussen open-
plaatsen, dan moeten er ook ambulante teams klaarstaan om deze
dat patiënten agressief worden. Bij nieuwe patiënten die je niet goed
heid, omdat de samenleving dit vraagt, en anderzijds de vertrouwelijkheid
mensen 24/7 bij te kunnen staan als het een keer mis gaat. En dan
kent is dat vaak moeilijk. Als er klappen vallen, doen wij overigens
en het feit dat je veel gegevens niet kunt en mag delen met de
dr. Thea J. Heeren, voorzitter van de raad van bestuur van GGZ Centraal
Cliënt aan het woord | 19
Cliënt aan het woord | 18
Willemien Kastelein: “Heb je dan ook het idee dat je bepaalde
hetgeen straks allemaal op televisie komt. Op maat gesneden juridische
Joris de Leur: “We noemen Hospice Zwolle een ‘bijna-thuis-huis’. Dat wil
namelijk wat aanloopproblemen gehad. Zeven jaar geleden reeds
zeggen dat we een huiselijke omgeving willen creëren voor mensen in de
wilden wij een hospice vestigen in een bestaand gebouw. Dat bleek
laatste levensfase die niet in hun eigen huis verzorgd kunnen worden. Het
echter niet geschikt. Voor de vestiging op de nieuwe, huidige locatie
gaat om pakweg de laatste drie levensmaanden van terminale patiënten.
moest het bestemmingsplan worden gewijzigd. Aanvankelijk was er
Nysingh Maatschappij | 20
‘DE ROL VAN VRIJWILLIGERS IS EEN ZEER BELANGRIJKE’.
een breed draagvlak onder de omwonenden gekregen. Het comité van aanbeveling telt tal van notabelen van Zwolle met als voorzitter burgemeester Henk Jan Meijer.”
De gasten van de hospice worden behandeld en begeleid door hun eigen
HOSPICE ZWOLLE:
DE LAATSTE ZORG IN EEN HUISELIJKE OMGEVING
huisarts, waarmee zij in de loop der jaren een vertrouwelijke band hebben
“Toen alle papieren in orde waren is het project rap van start gegaan.
ontwikkeld. Zij krijgen een kamer waar plaats is voor hun eigen spullen
Hospice Zwolle zal in november van dit jaar zijn deuren openen. En dat is,
en kunnen op ieder gewenst tijdstip bezoek van vrienden en familie
7 maanden na het slaan van de eerste paal, erg snel. Met de voltooiing
ontvangen. De zorg zal verder worden verleend door verpleegkundigen
van de hospice zal op een geschikt moment een fles champagne kunnen
Een liefdevolle laatste zorg voor mensen in de laatste fase van
en gekwalificeerde, goed opgeleide en begeleide vrijwilligers. Op afroep
worden opengetrokken. Maar het betekent niet dat de Stichting Vrienden
hun leven is niet iets dat vanzelfsprekend is. Een collega en
kunnen paramedici worden ingeschakeld.”
van Hospice Zwolle kan worden opgeheven. De hospice zal ook in de
ex-collega van Nysingh zetten zich in voor Hospice Zwolle, een
toekomst afhankelijk blijven van giften uit de (Zwolse) gemeenschap. Er
kleinschalig bijna-thuis-huis dat verzorging en begeleiding biedt
“De rol van de vrijwilligers is een zeer belangrijke. Zij steunen de
kan namelijk geen beroep worden gedaan op verpleeghuisfinanciering.
in een huiselijke sfeer.
mantelzorgers en geven tijd en aandacht aan de gast en de naaste familie.
Gelukkig maakt de hospice wel aanspraak op fondsen uit de
Als de naasten zelf een deel van de zorgtaken willen uitvoeren krijgen
subsidieregeling Palliatieve Terminale Zorg, maar hieruit kunnen niet alle
Joris de Leur werd een paar jaar geleden door oud-kantoorgenoot Erik
ook zij de nodige ondersteuning en begeleiding. Desgewenst worden zij
kosten worden betaald. Er is begroot dat er jaarlijks zo’n 30.000 euro bij
Meulemans gevraagd om zich aan te sluiten bij de ‘Stichting Vrienden
gedurende deze zware periode geestelijk bijgestaan. De verpleegkundige
moet om de exploitatiekosten te dekken.”
van Hospice Zwolle’. Tot nu toe zijn mensen in Zwolle en omgeving voor
zorg, die in handen is van professionele thuiszorgorganisaties, richt zich
de laatste (palliatieve) zorg aangewezen op een opname in instellingen
op de kwaliteit van zowel het leven als het sterven.”
initiatief hebben ondersteund met donaties en gratis verleende diensten,
met een enigszins onpersoonlijk karakter. Dat kan beter, dachten de
Joris de Leur advocaat Ondernemingsrecht nysingh.nl/de-leur
Joris de Leur: “Als je ziet hoeveel organisaties, bedrijven en particulieren ons
initiatiefnemers van de Stichting Vrienden van Hospice Zwolle. Onder het
Erik Meulemans: “Hospice Zwolle wordt op dit moment gebouwd
is er alle reden om ervan uit te gaan dat we ook in de komende jaren de
motto ‘er is geen herkansing voor de laatste zorg’ werd gewerkt aan de
aan de Wipstrikkerallee, naast Urbana, dat alle Zwollenaren zullen
exploitatie rond zullen krijgen. Het animo om vanuit MVO-oogpunt sociale
totstandkoming van een ‘bijna-thuis-huis’. Deze hospice, waar terminaal
kennen. De bouw is in handen van Nijhuis Bouw uit Rijssen. De Zwolse
aandelen in het project te kopen is groot. Het blijft uiteraard nodig om dit
zieken hun laatste levensdagen doorbrengen, onderscheidt zich in vele
woningbouwvereniging Openbaar Belang is de opdrachtgever van de
onder de aandacht van onze netwerken te brengen. Ons kantoor levert
opzichten van bestaande instellingen met palliatieve voorzieningen. Er
bouw van het pand. De stichting huurt het van Openbaar Belang. Ook
ook een bijdrage. Nysingh is mede een Zwols kantoor. Onze wortels liggen
komen in ieder geval geen ‘witte jassen’ met onbekende gezichten aan
een andere Zwolse woningbouwvereniging, SWZ, heeft een belangrijke
in Zwolle. Een steun aan dit initiatief is dan ook bijna vanzelfsprekend.”
het bed.
bijdrage geleverd aan de financiering van de stichtingskosten. We zijn erg blij dat Hospice Zwolle nu snel open kan gaan. Het project heeft
Nysingh Maatschappij | 21
enige weerstand in de buurt, maar gelukkig heeft de hospice inmiddels
NAGERECHT! Nysingher | 22
GERI DELFGOU Adviseur klantrelaties
‘Vrije keuze’ is een vreemd fenomeen: niemand staat er bij stil,
wetenschap kunnen steeds meer aandoeningen behandeld of zelfs
totdat Den Haag of het neoliberalisme het dreigt in te perken. Het
genezen worden. Men leeft hierdoor langer, maar het aantal mensen
aantal mensen met een mening over de hervorming van de zorg is
met een chronische ziekte zal de komende jaren verdubbelen. Jazeker,
aanzienlijk groter dan de groep die er daadwerkelijk iets van afweet.
het is een wonder dat men erin slaagt om de kosten te beheersen.
Met een nuchtere blik kunnen we echter gemakkelijk vaststellen
Toch is het niet vreemd dat mensen het een ongemakkelijke gedachte
dat ons zorgsysteem helemaal niet zo slecht is. Niemand wordt het
vinden dat we voor de kwaliteit van zorg afhankelijk zijn van de
ziekenhuis uitgezet vanwege een vergeten verzekeringspremie. Het
zorgverzekeraar. Langzaam wordt hun invloed op ons bestaan groter.
Geld: Makkelijk als je genoeg hebt om leuke dingen
Stripboek: Als kind was dat de Donald Duck (van mijn
zou kunnen dat een 98-jarige een levertransplantatie ontzegd wordt;
Het begon met goedkopere premies voor niet-rokers. Wie weet mag
te doen.
broers) en daarna de Tina. Maar ik was en ben een
zolang u geen 80% van uw inkomen aan zorgpremies wilt betalen,
je straks geen Boer zoekt Vrouw meer kijken als je in aanmerking wilt
Kippenvel: Bij grootse sportprestaties, zoals Epke
boekenlezer.
Zonderland. Zo ongelooflijk knap. En bij muziek die mij
Boek: Heerlijk om helemaal verdiept te zijn in een
raakt. Iedere keer als ik het liedje ‘Dat ik je mis’ van
boek. En dan vooral thrillers. Tijdens vakanties lees ik
Maaike Ouboter hoor: kippenvel en tranen.
stapels boeken. Een van de boeken die mij naar de
Dooddoener: ‘Ik kan er ook niets aan doen…
keel greep was ‘Het Poppenspel’ van Daniël Hecht.
…het gebeurde gewoon.’
Allergisch: Voor discriminerende en kleinerende
moeten soms moeilijke keuzes worden gemaakt. Mocht u ondanks
Gelukkig hebben we nog het een en ander zelf in de hand. We
Recht: Gelukkig wonen we in een rechtsstaat en
opmerkingen.
deze geruststellende woorden toch behoefte hebben om u ergens
hebben zelf de verantwoordelijkheid om gezond te leven. Al is het
worden onze rechten beschermd.
Uit je dak: Zet een discoplaat op en ik ga helemaal los!
zorgen over te maken, dan kunt u wellicht stilstaan bij het gegeven
tegenwoordig geen uitgemaakte zaak wat een gezonde levensstijl
Balans: Zo belangrijk maar ook zo moeilijk.
Goed doel: Het WNF. Als kind ben ik opgegroeid op de
dat er rond 2030 niet genoeg mensen zullen zijn die in de zorg willen
is. Steeds meer kinderen raken ondervoed door de monomane focus
Muziek: Van mijn twee oudere broers kreeg ik vroeger
boerderij. De liefde voor dieren hebben mijn ouders
werken. Dus, als u vermoedt dat uw nageslacht straks een andere
op superfoods als gojibessen en chiazaad. En het begint op te vallen
hun afgedankte singeltjes en LP’s. Daardoor kwam ik
mij met de paplepel ingegeven.
tijdsbesteding in gedachten zal hebben dan op u te letten, dan kunt
dat mensen in natuurvoedingswinkels er bovengemiddeld ongezond
al jong in aanraking met de muziek van bijvoorbeeld
Werk versus privé: Ik hou van mijn werk maar ik kan
u alvast sparen voor een zorgrobot, zoals deze in Japan inmiddels
uitzien terwijl iemand als Nigella Lawson, die bekend staat om haar
Golden Earring(s), de Moody Blues en de Bee Gees.
mij ook prima thuis vermaken. Zowel op het werk als
steeds vaker wordt ingezet in de bejaardenzorg.
royaal gebruik van roomboter, lekkere wijnen en zoete toetjes, er op
Op een oude koffertjes pickup draaide ik die helemaal
privé heb ik genoeg te doen.
grijs. Maar ik ben vooral van de soul & disco. Dat is
Reizen: Het liefst reis ik de hele wereld over. Er is
Terwijl de zorg nergens zo goed is geregeld als in Nederland blijft
toch wel de muziek waarvan ik blij word: lekker
zoveel te zien. Maar een lekker weekendje weg in
de stijging van de zorgkosten binnen de perken. Dat is opmerkelijk,
meezingen en swingen. En lekker ‘headbangen’ bij
Nederland vind ik ook prima.
want door de duizelingwekkende ontwikkelingen in de medische
stevige rockmuziek is ook heel fijn.
Lijfspreuk: Tel je zegeningen!
komen voor een vruchtbaarheidsbehandeling. Die invloed benauwt
‘HET STAAT OP JE BEELDSCHERM, DUS HET MOET WEL WAAR ZIJN, IS IN STRIJD MET ALLE JOURNALISTIEKE PRINCIPES.’
menigeen, en terecht. Er valt veel te zeggen voor marktwerking. Maar we moeten oppassen om een markt te ontsluiten waar met menselijke gebreken wordt geleurd.
haar 55e stralend gezond uit ziet. Maar, voor iedereen die voor vrije keuze is: kies verstandig. Zolang het nog mag.
Nagerecht | 23
HOE ZULLEN WE ONZE ZORGROBOT GAAN NOEMEN?
Colofon Nysingh Nieuws 2015 | 1 zeventiende jaargang Uitgave Nysingh advocaten-notarissen N.V. Redactie Jenifer Gudden Caroline Hartogh Heys Bram Mulder ten Kate Jasper Scholtens Column en kopij Ivo Teulings, A la Batalla Ontwerp en vormgeving Bureau Kellerman Drukwerk VDA-groep Apeldoorn Vosselmanstraat 260 7311 CL Apeldoorn t. 055 527 12 71 Arnhem Velperweg 10 6824 BH Arnhem t. 026 357 57 57 Zwolle Burg. Roelenweg 11 8021 EV Zwolle t. 038 425 92 00
www.nysingh.nl
[email protected]
