De Zelfkonfrontatiemethode (ZKM): Een unieke vorm van persoonlijkheidsonderzoek
De Zelfkonfrontatiemethode (ZKM) is een grondige en systematische ontdekkingstocht door het eigen leven, waarbij men zicht krijgt op alle facetten die van betekenis zijn. Facetten die de persoon hebben gevormd en die van invloed zijn op iemands functioneren, motivatie en welbevinden. Een methode die van het individu een zeer actieve opstelling vraagt om als zelfonderzoeker de samenhang tussen verleden, heden en toekomst in de eigen geschiedenis onder ogen te zien en daaruit consequenties te trekken.
Er wordt onderzocht waar het om gaat in werk, relaties, maatschappij en privéleven. De kern van wat als belangrijk en waardevol wordt ervaren komt boven. We verkennen onderliggende motieven en gevoelens. Uit de onderlinge samenhang van de diverse ervaringen komen patronen en thema’s naar voren. De rode draad, het verhaal ónder het verhaal, wordt zichtbaar. Deze confrontatie met eigen visie, eigen handelen en de gevoelens daarbij stimuleert tot zelfinzicht en tot een betere kijk op mogelijkheden tot verandering.
Kortom: de Zelfkonfrontatiemethode helpt mensen zichzelf beter te leren kennen, het heft meer in eigen hand te nemen, accenten actief en realistisch te verleggen.
Wanneer kan de ZKM worden toegepast?
De Zelfkonfrontatiemethode is geschikt voor toepassing bij:
loopbaanvragen
studie- en beroepskeuze
functioneringsvragen
zingevingsvragen
voorkomen van ziekteverzuim
organisatieveranderingen
burn-out en reïntegratie
Zowel voor particulieren, individuele werknemers als voor groepen in organisaties kan de ZKM doeltreffend ingezet worden.
Waarom uniek?
Op een aantal punten onderscheidt de ZKM zich duidelijk van andere begeleidingsmethoden:
De wetenschappelijke theorie van de ZKM laat zich vloeiend vertalen naar toepassing in de dagelijkse praktijk.
Kandidaat en consultant hebben een gelijkwaardige samenwerkingsrelatie.
De kandidaat treedt op als zelfstandige medeonderzoeker.
In de dialoog met zichzelf en met de consultant komt direct een veranderingsproces op gang, waarin de kandidaat vooral zelf de richting aangeeft en het tempo bepaalt.
De methodiek biedt een systematisch kader waarbinnen de kandidaat door ordening van gedachten en gevoelens tot bezinning komt, waardoor het zicht op de eigen mogelijkheden verheldert. De verkregen antwoorden en inzichten sluiten naadloos aan op het verhaal van de kandidaat zelf. Ze hoeven niet ‘vertaald’ of geïnterpreteerd te worden en kenmerken zich dus door een maximum aan persoonlijke relevantie. De systematische aanpak garandeert dat er in relatief korte tijd (dus tegen relatief lage kosten) een totaaloverzicht van iemands situatie wordt gecreëerd, waarbij gewenste veranderingen helder en meetbaar worden gemaakt.
Geen test, maar het eigen verhaal
In de meest gangbare psychologische tests wordt de kandidaat vergeleken met mensen in het algemeen, waardoor de uniciteit van het individu verloren gaat. Bij de ZKM daarentegen wordt de deskundigheid van de persoon over zichzelf optimaal benut. Het unieke van de mens komt volledig tot zijn recht. De kandidaat wordt beschouwd als de expert van zijn eigen leven. Hij bepaalt in grote mate zelf de richting van het onderzoek en is in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor het proces, afhankelijk van zijn tempo en draagkracht. De ZKM-consultant® treedt daarbij op als ervaren en deskundige luisteraar, aangever, begeleider en klankbord.
Werkwijze
Een ZKM-onderzoek begint met een gesprek waarin door de kandidaat samen met de consultant stapsgewijs en systematisch een inventarisatie wordt gemaakt van ervaringen die van betekenis zijn of zijn geweest in zijn leven. De belangrijkste zaken - de waardegebieden - die naar voren komen worden in korte zinnen op kaartjes genoteerd, waardoor het landschap van iemands leven op tafel komt.
Vervolgens wordt onderzocht welke onderliggende betekenis deze ervaringen voor iemand hebben, door na te gaan welke gevoelens ze oproepen. Want wat iemand belangrijk vindt, wordt gevoed door een diepere gevoelslaag. Deze gevoelslaag wordt via zgn. gevoelspatronen, waarin grondmotieven (Z en A) tot uitdrukking komen, zichtbaar gemaakt door een computeranalyse.
Bij bespreking hiervan krijgt men zicht op de onderlinge samenhang en context van zijn ervaringen. Het verhaal ónder het verhaal wordt zichtbaar. Steeds terugkerende thema’s, die een rode draad vormen door het hele leven, komen aan de oppervlakte. Doordat een meer heldere kijk op de eigen situatie ontstaat, kan een optimaal actieplan voor de toekomst worden opgesteld. Nieuwe inzichten worden omgezet in concrete veranderingsdoelen, die vervolgens in de praktijk van alledag gerealiseerd kunnen worden.
De duur van een eerste gesprek is ± 4 uur, het totale zelfonderzoek duurt ongeveer 10 uur. Binnen een tijdsbestek van twee weken kan een totaaloverzicht van iemands situatie gegeven worden. Voor het uitwerken van persoonlijke actiepunten en het realiseren van geformuleerde doelen wordt in overleg een aantal vervolggesprekken vastgesteld.
Wat zijn de resultaten?
Voor de kandidaat: De kandidaat wordt zich meer bewust van eigen motivaties, waardoor persoonlijke doelen scherper in beeld komen. Hierdoor zullen meer doelgerichte keuzes worden gemaakt en nemen flexibiliteit en zelfsturend vermogen toe. De persoon heeft meer greep op de eigen situatie, is minder afhankelijk van externe omstandigheden en weet zich meer verantwoordelijk voor het eigen welzijn. De intensieve zelfreflectie, die door de ZKM wordt gestimuleerd, brengt een veranderingsproces op gang, dat vaak verrassende resultaten afwerpt. De kandidaat weet nu wat hij wil en kan en heeft bovendien geleerd hoe hij in de toekomst problemen met meer vertrouwen tegemoet kan treden.
Voor de organisatie: Individuele medewerkers worden geholpen bij het hervinden van hun kracht en mogelijkheden. De medewerkers
kunnen
met
meer
daadkracht
eigen
problemen
oplossen,
hebben
meer
samenwerkingsbereidheid en ruimte voor inbreng en invloed in het geheel. Individuele motieven en ondernemingsmissie kunnen beter worden afgestemd.
De ZKM helpt bij het onderkennen van problemen en stress en kan daardoor preventief werken bij ziekteverzuim. In voorkomende situaties neemt de flexibiliteit, de veranderingsbereidheid en het zelfsturend vermogen van de organisatie toe.
Garantie voor kwaliteit
De ZKM wordt wetenschappelijk ondersteund door het researchprogramma ‘Valuation and Motivation’ van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Een programma dat internationaal de erkenning ‘exellent’ heeft gekregen en daarmee tot het wetenschappelijke toponderzoek in Nederland behoort. De kwaliteit
van
geregistreerde
ZKM-consultants®
wordt
gegarandeerd
door
de
opleiding
Waarderingstheorie en ZKM, verzorgd door de gelijknamige stichting. Het Nederlands Centrum voor ZKM bevordert de deskundigheid van haar leden door middel van bijscholing en trainingen.
Aanbevolen literatuur
H.J.M. Hermans en E. Hermans-Jansen (1997). Het verdeelde gemoed; over de grondmotieven in ons dagelijks leven. 5de herziene druk. Baarn: Nelissen.
H.J.M. Hermans (1993). Het zelf als verhaal; plaatsbepaling van de Waarderings-theorie en de Zelfkonfrontatiemethode. De Psycholoog, 28, 93 - 100.
H.J.M. Hermans en E. Hermans-Jansen (19950. Self-narratives; The construction of meaning in psychotherapy. New York, Guilford Press.
H.A. Hoekstra en M.A.H. Smeets (1992). Waarderingsonderzoek en zelfmanage-ment bij heroriëntatie op de loopbaan. Gedrag en Organisatie, 6, 467 - 482.
E.J.P. van Loon, M.F. Poulie en R. J. Bos (1995). Ontwikkeling. Handboek voor effectief opleiden. Den Haag: Delwel.
M.F. Poulie (1991). Meer licht op faalangst; de waardering van het individu. Dissertatie, Nijmegen, Universiteit van Nijmegen.
Prinsen Bolwerk 5 - 2011 MA Haarlem - T 023 532 05 50 - F 023 531 04 23 –
[email protected] - www.slikboer.nl handelsregister 340 77 481 - vergunning voor arbeidsbemiddeling CBA/A 92.0222
