De Wijk achter de Botsing

Voorstelling van het onderzoeksrapport

‘De Wijk achter de Botsing’ Marleen Easton Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ CPS– 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

Structuur presentatie 1.

Presentatie Onderzoeksteam

2.

Contextualisering van het onderzoek

3.

Opzet van het onderzoek 3.1 Vraagstelling 3.2 Vergelijkend onderzoek België-Nederland

4.

Onderzoeksresultaten

5.

Aanzet tot discussie

Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ CPS– 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

Consortium Universiteit Gent Liesbeth Descheemaeker (GaPS) Marleen Easton(GaPS) Gudrun Vande Walle (GaPS) Paul Ponsaers (SVA) Antoinette Verhage (SVA) Jannie Noppe (SVA)

Radboud Universiteit Nijmegen Caroline Liedenbaum Jan Terpstra Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent CPS- Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

2. Contextualisering van het onderzoek -Ordeverstoringen in West-Europese landen -Recent veel onderzoek naar dit type conflicten - Flashpoint model (Waddington, 1992, 2003) - Escalatiemodel (Adang, 1998, 2010) - Negotiated Management (Della Porte & Reiter, 1998, 2006), - … - ‘Reading the Riots. Investigating England’s summer of disorder’, http://www.theguardian.com/uk/series/reading-the-riots -Wijk = plaats waar conflicten gegenereerd worden & escaleren -Wijkgebonden achtergronden blijven grotendeels black box in eerder onderzoek.

Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent CPS- Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

3. Opzet van het onderzoek 3.1 Afwijkende vraagstelling onderzoek a.

Op welke wijze hangen ordeverstoringen samen met bepaalde kenmerken van buurten? Welke dynamieken ontstaan er? b. Hoe zien buurtbewoners de ordeverstoringen die zich in hun buurt voordoen? Welke strategieën ontwikkelen zij? c. Wat is volgens buurtbewoners het verband tussen ordeverstoringen en optreden van politie en (lokale)overheid? d. Hoe is bij het politieoptreden rekening gehouden met wijkgebonden omstandigheden van ordeverstoringen?


3. Opzet van het onderzoek 3.2 Vergelijkend onderzoek (@be en @nl) met beperkingen a.

Aard van de wijken?

b. Aard van de botsingen? c.

Wiens perspectief?

d.

Hoe in kaart gebracht… methodologie


3. Opzet van het onderzoek 3.2 Vergelijkend onderzoek (@be en @nl) met beperkingen a. Aard van de wijken? • Wijken met lange periode van ernstige ordeverstoringen • Cumulatie van economische en sociale problemen • Gemengde etnische bevolking • Verschillen @be en @nl inzake verstedelijking en anonimisering Cases/Verstedelijking

Middelgrote Stad

Watersluis in Meershaven @nl

X

Grote Stad

Sterrenland in Polderstad @nl

X

Kuregem in Anderlecht @be

X

Liedekerke in Sint-Joost-ten-Node @be

X


3. Opzet van het onderzoek 3.2 Vergelijkend onderzoek (@be en @nl) met beperkingen b. Aard van de botsingen en rol van de politie? • Continuüm van overlast, kleine ordeverstoringen en rellen • Deels tussen bevolkingsgroepen, deels ook tussen bewoners en politie (overheid) Wijken/Aard botsingen Watersluis in Meershaven @nl

Sterrenland in Polderstad @nl Kuregem in Anderlecht @be Liedekerke in Sint-Joost-ten-Node @be

Overlast - Ernstige ordeverstoringen - Rellen Conflicten rond vishandel Overval op sigarettenleverancier Varkenskop voor moskee Ingooien ramen woningen Overlast jongeren op een plein Botsingen rond Hindoestaanse tempel Brand in appartement Conflict Turken en Koerden Groep jongeren Molotov cocktail politiebureau


3. Opzet van het onderzoek 3.2 Vergelijkend onderzoek (@be en @nl) met beperkingen c. Wiens perspectief? • Buurtbewoners • Ordeverstoorders • Welzijnswerkers • Politiemensen • Overheden


3. Opzet van het onderzoek 3.2 Vergelijkend onderzoek (@be en @nl) met beperkingen d. Methodologie Gedetailleerd kwalitatief empirisch onderzoek • Observaties • Analyse van (beleids)documenten en berichten in (lokale) massamedia • Gestructureerde interviews en informele gesprekjes (soms op straat) … enkele kanttekeningen Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent CPS- Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

4. Onderzoeksresultaten 4.1 De wijk als context: achterstand en spanningen 4.2 Positie van jeugdgroepen 4.3 Spanningen tussen bevolkingsgroepen 4.4 Verwevenheid van twee typen spanningen 4.5 Geïmporteerde spanningen 4.6 De buitenwereld als object van woede en conflict 4.7 Botsende definities 4.8 Vergelijking twee landen


4. Onderzoeksresultaten 4.1 De wijk als context: achterstand en spanningen •

Relgeschiedenis hypothekeert ontwikkeling van deze wijken

•

Negatieve spiraal smoort zelfredzaamheid

•

Rol infrastructuur

•

Rol overheid in de verhouding veiligheid-welzijn


4. Onderzoeksresultaten 4.2 Positie van jeugdgroepen •

Profiel jongeren?

•

Territorium en criminaliteit

•

Welzijnswerkers en politiemensen verschillen van mening over deze jeugdgroepen

•

Buurtbewoners ontwikkelen diverse strategieën


4. Onderzoeksresultaten 4.3 Spanningen tussen bevolkingsgroepen •

Oorzaken spanningen : etniciteit, verschil in economische en sociale status, beeldvorming, religie, gedrag, leefwijze, geschiedenis in de wijk,…

•

Segregatie tussen groepen op wijkniveau voedt deze spanningen

•

Actieve en passieve tegenreacties



4. Onderzoeksresultaten 4.4 Verwevenheid van twee typen spanningen… aanpak? Aanpak jeugdgroepen •Burgers als object van aanpak •Regels stellen •Sociale verbanden verbreken •Etnische identiteit irrelevant verklaren •Niet-accepteren en conflict aangaan

Aanpak gespannen verhoudingen •Burgers als subject van aanpak •Onderhandelen •Sociale verbanden versterken •Etnische identiteit ruimte geven •De-escaleren


4. Onderzoeksresultaten 4.5 Geïmporteerde spanningen •

Escalatie elders kan leiden tot uitbarsting impliciete wijkspanning Sociale en culturele verhoudingen in land van herkomst blijvend referentiepunt voor wijkbewoners Wijk voor bewoners ruimer gedefinieerd dan geografische grenzen van wijk waarin ze wonen

•

Jongeren sluiten elders aan bij of zetten elders aan tot botsing Overlastbezorgers maken deel uit van kwetsbaarheid wijk

> Beide hebben implicaties voor percepties van botsingen en aanpak ervan


4. Onderzoeksresultaten 4.5 Geïmporteerde spanningen > Beide hebben implicaties voor percepties van botsingen (en aanpak ervan) Cases/Aard botsingen

Type I Overlast (IN)

Belgische cases

Brand in appartement

Type II Overlast (OUT) Groep jongeren

Type III Rellen (IN)

Type IV Rellen (OUT)

Conflict Turken en Koerden

Molotov cocktail politiebureau


4. Onderzoeksresultaten 4.6 De buitenwereld als object van woede en conflict • Kan verschillende vormen aannemen, gemeenchappelijk is de ervaren ‘afstand’ • Media Aandacht voor positieve dynamieken of ‘olie op het vuur’? • Politici Voortrekkers of pleitbezorgers voor wijkbelangen of ‘munt’ slaan uit achterstelling in de wijk? • Botsing enige manier om stem te laten horen! Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent CPS- Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

4. Onderzoeksresultaten 4.7 Botsende definities Inwoners

Sociale Sector Politie

Diversiteit in Percepties >Niet weten wat er aan de hand is – angst en ongerustheid >Verrast zijn – niet in staat om iets te doen of te reageren >Hangjongeren niet voor iedereen een probleem >In relatie tot variëteit en cumulatie van risicofactoren, oog voor positieve dynamiek? >In relatie tot criminaliteit, blind voor positieve dynamiek? Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent CPS- Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

4. Onderzoeksresultaten 4.8 Vergelijking twee landen • Gelijkenissen? Wijkgebonden achtergronden en aard en verloop van botsingen • Verschillen? Aanpak : verhouding welzijn, veiligheid en stadsvernieuwing Politiek-maatschappelijke klimaat Zoektocht naar optimalisering aanpak overheid (waaronder politie)!


4. Onderzoeksresultaten Zoektocht naar optimalisering aanpak overheid (waaronder politie)! •Aanpak beïnvloedt percepties van wijkbewoners •Balanceren tussen vertrouwen en wantrouwen •Eén succesformule of nood aan ‘tailor made’ aanpak?


5. Aanzet tot discussie Cases/Aard botsingen

Type I Overlast (IN)

Type II Overlast (OUT)

Type III Rellen (IN)

Belgische cases

Brand in appartement Kuregem

Groep jongeren

Conflict Turken en Molotov cocktail Koerden politiebureau Liedekerke Kuregem

Inwoners Sociale Sector Politie Gelijkenissen

Verschillen

Liedekerke

Type IV Rellen (OUT)

Diversiteit in Percepties >Niet weten wat er aan de hand is – angst en ongerustheid >Verrast zijn – niet in staat om iets te doen of te reageren >In relatie tot variëteit en cumulatie van risicofactoren >In relatie tot criminaliteit Bewonersstrategieën >Protest tegen wat er gebeurd en tegen gedrag & strategieën van politie >Zich terugtrekken uit publieke leven en de publieke ruimte >Gedrag aanpassen >Communiceren >Zich terugtrekken >Zich organiseren Prof. dr. Marleen Easton - Directeur GaPS (www.gaps-ugent.be) >Tegenaanval Faculteit Economie & Bedrijfskunde – Universiteit Gent CPS- Studienamiddag ‘De Wijk achter de Botsing’ ? Overheidsstrategieën ? 22 oktober 2013, Congrescentrum De Finale - Antwerpen

De Wijk achter de Botsing

Recommend Documents