toerisme
Verrassende kunst in de bergen
De wieg van Catalonië Je vindt ze niet meer terug op actuele kaarten: de oude graafschappen die ooit de kern vormden van het jonge Catalonië. Maar ze zijn er nog steeds, tastbaar aanwezig voor wie ruïnes meer betekenen dan een hoop oude stenen, voor wie het gregoriaans nog hoorbaar is binnen de muren van sinds eeuwen verlaten kloosters. Ontdek het boeiende verhaal van een gemeenschap die 1.000 jaar geleden haar eigen identiteit, taal en land begon te vormen ... Tekst: Willy Ost | Foto’s: Willy Ost, tenzij anders vermeld
Naar Cardona
zwaaiden. Redenen genoeg dus om hun stad
15de eeuw maken deel uit van de historische
Het Nationaal Museum
uit te bouwen tot een sterk militair bolwerk en
kunstschatten.
van de Catalaanse Kunst in
een florissant handelscentrum. In de straatjes
Vanop de uitkijktoren van het kasteel heb je
Barcelona is een ideaal ver-
en steegjes heerst nu een stemmige sfeer. De
een totaalpanorama op de weidse omgeving.
trekpunt om onze rondrit
imposante 13de-eeuwse kerk van Sant Miquel
Aan de toren is onvermijdelijk een mythe
doorheen het historische
trekt alle aandacht naar zich toe. Dit bouwwerk
verbonden. Een lieflijke dochter van het
Catalonië te starten. De afdeling romaanse
werd volledig gefinancierd door de inwoners
Cardona-geslacht kreeg hier huisarrest omwille
kunst bezit een indrukwekkende verzame-
van Cardona. Binnenin dit romaans-gotische
van een onmogelijke liefde met een muzelman
ling muurschilderingen en heiligenbeelden,
gebouw had elke rijke familie haar eigen
van de verkeerde zijde van de rivier. Liefde blijkt
afkomstig uit verschillende kerken van het land.
zijbeuk. Enkele opmerkelijke retabels uit de
altijd al een lastige ‘job’ geweest te zijn ...
spanje
Deze waardevolle collectie bewaart de kern van het Catalaanse culturele erfgoed . Vanuit Barcelona trekken we nu noordwaarts doorheen een prachtig landschap. In de verte ontwaren we het getande gebergte waarin het beroemde klooster van Montserrat zich bevindt (zie Kampeertoerist 10/2010). Al van heel ver trekt het kasteel Sant Vicenç onze aandacht. Het domineert de stad Cardona vanop een heuvel. De heren van Cardona die er eertijds resideerden gaven hun adellijke naam aan de stad en tevens aan het hele graafschap. Ze waren vooral bekend onder de benaming ‘heren van het zout’. Onder de grond aan de rand van de stad bleek namelijk een enorme zoutvoorraad verborgen te zitten. Zout was toen zeldzaam en dus heel kostbaar. Met de aanwezigheid van dit witte goud beseften de graven wel degelijk hoe belangrijk hun territorium wel was. Bovendien was de rivier naast Cardona de grens tussen het Karolingische, christelijke noorden en het zuiden waar de muzelmannen de plak De Catalaanse vlag wappert boven de ruïnes van het kasteel van Gosol.
22 | Kampeertoerist.be
Het massief van de Pedraforca.
Graafschap Berga
het fascinerende katharisme zijn historische
Gosol is in de loop van al die eeuwen weinig
We rijden nog meer noordwaarts. Het decor
sporen na. De ‘Bonshommes’, belijders van het
veranderd. De 200 inwoners lijken niet te
van de Pyreneeën dat gedurende bijna heel
kathaarse geloof, staken in de 13de en 14de
willen deelnemen aan de jachtigheid die
onze reis als achtergrond zal fungeren, komt
eeuw de Pyreneeën over vanuit het Franse
vooruitgang heet. Het is marktdag, je hebt de
nu in al zijn pracht dichterbij. Een smalle weg
departement Ariège om te ontsnappen aan
keuze tussen groenten en fruit van welgeteld
slingert zich door groen bebost bergland rich-
de inquisitie. Gosol was het eerste dorpje dat
twee kramen. Het kasteel heeft niets van zijn
ting Gosol. Steeds diepere kloven en steilere
ze tegenkwamen na hun wekenlange vlucht.
fierheid ingeboet, ook al is het dan gedeelte-
hellingen hertekenen het landschap naarmate
De nederige daken van de huisjes rond de
lijk in een ruïne veranderd. De stenen van de
we dit bergdorp naderen. Onder het indruk-
burcht zullen voor hen wellicht een hemelse
wachttoren vertellen nog altijd de verhalen
wekkende massief van de Pedraforca liet hier
verschijning geweest zijn. Eindelijk veilig!
van de katharen die er bescherming zochten.
Romaanse kunst in het Nationaal Museum van Barcelona.
Romaans voorportaal van het benedictijnenklooster van Santa Maria in Ripoll.
Kampeertoerist april 2012 | 23
Het klooster van Sant Pere torent hoog boven de zee. Diep onder ons liggen Port de la Selva en het witte Cadaqués vredig te schitteren in de ochtendzon.
Cardona ontwaakt aan de voet van het kasteel Sant Vicenç.
Wandelaars volgen nu nog dezelfde smalle
de abdij heeft gehad voor de verspreiding van
In de plaats ervan komt een dicht bebouwde
paden als toen.
de Catalaanse cultuur en startte men de res-
vlakte met druk verkeer. Wegwijzers naar
Het enorme Parc Natural del Cadi-Moixero
tauratiewerken. Hét opvallend intact gebleven
Perpignan, Roses en Cadaqués geven aan dat
boven Gosol herbergt weer een aantal wolven
element van de kerk is het rijke voorportaal.
we nu bekendere Catalaanse oorden naderen.
die 70 jaar geleden verdwenen waren. Rond
Christus, de evangelisten, fragmenten uit het
We rijden het drukke Figueres door, geschiede-
het dorp is het landschap uitzonderlijk mooi en
Oude Testament vertellen in symbiose met
nis en romaanse kunst lijken verder af dan ooit.
je vindt er een rijke fauna en flora terug. Ook de
allerlei magische dieren het hele verhaal van
Maar dan duikt het bergland van Cap de Creus
in heel Catalonië onvermijdelijke Picassso heeft
de christelijke geloofswereld. Een stripverhaal
voor ons op. We bevinden ons weer in een
hier enkele maanden verbleven om inspiratie
met grote culturele waarde.
prachtig natuurpark. Als een serpentine slingert
op te doen voor zijn werk.
Oostwaarts richting Costa Brava
de weg zich omhoog richting Sant Pere de
Naar Besalu
Rodes. Enkele dappere fietsers trachten zwoegend de top te bereiken. Hun inspanningen
We wisselen stilaan het bergland voor een
worden beloond met spectaculaire verge-
meer open, vlakke streek en rijden Besalu
zichten over de zee en het geaccidenteerde
Met spijt verlaten we het knusse bergdorp en
binnen. In de middeleeuwen moet het
kustgebied.
volgen weer een smalle, kronkelende weg rich-
11de-eeuwse Besalu met op dat moment
Het klooster van Sant Pere torent hoog boven
ting Ripoll. Het vergt enige vorm van rijkunst
1.000 inwoners een zeer belangrijk centrum
de zee. Diep onder ons liggen Port de la Selva
om het bochtenwerk te combineren met de
zijn geweest. Er waren toen zomaar even
en het witte Cadaqués vredig te schitteren
nodige aandacht voor het magistrale bergland-
zeven kerken. Eén op de vier inwoners was
in de ochtendzon. Mooi en stil is het hier!
schap. Enkele motorrijders genieten zichtbaar
Jood. Via een prachtige middeleeuwse brug
Het klooster was één van de belangrijkste
van hun sierlijke rijkunst. Tussen Gosol en Berga
wandelen we een van de meest fascinerende
pelgrimsoorden van het middeleeuwse
is de weg zo smal dat voorzichtigheid geboden
steden van Catalonië binnen. Een ophaalpoort
Catalonië. Op het gebied van relikwieën waren
is wanneer twee ‘volwassen’ voertuigen elkaar
in het midden van de brug beschermde de
de toenmalige monniken wellicht de gulzig-
kruisen. Na Berga verbreedt de weg weer.
inwoners. Het was tevens de plaats waar tol
ste gemeenschap onder hun medebroeders.
We belanden tenslotte in Ripoll, het centrum
werd geïnd. We flaneren door smalle oude
Ze stelden zich niet tevreden met een vinger-
van het vroegere graafschap. Hier verwacht
straatjes en bevinden ons bijna echt in de
kootje of een stuk stof. Volgens de legende
Guifré el Pelos ons ... Wilfried I de Harige stichtte
middeleeuwen. Het enige storende element
bewaarden ze de volledige rechterarm en het
in 880 de stad. Voor de Catalanen is hij een be-
zijn de geparkeerde wagens. In de Joodse wijk
hoofd van de heilige Petrus. En wij die dachten
langrijke figuur in hun ontstaansgeschiedenis.
zijn de overblijfselen van de synagoge nog te
dat gulzigheid een doodzonde was ... Natuurlijk
Zijn stoffelijke resten bevinden zich momenteel
bezichtigen. Centraal ligt de romaanse Sint-
trok deze verzameling heilige onderdelen heel
in een sarcofaag in de kerk van het benedic-
Petruskerk met het grote marktplein ervoor.
wat pelgrims aan. Buiten, rond het klooster,
tijnenklooster van de stad. Onderaan het graf
De kleine vensters laten nauwelijks licht door
is de lucht vervuld van allerlei geuren die het
hangt een oude Catalaanse vlag, waarvan
in de kerk, waardoor er een haast sacrale sfeer
Middellandse Zeegebied zo bijzonder maken.
Guifré zelf de kleuren zou hebben bepaald.
heerst. Bedevaarders op weg naar Compostela
De legende wil dat hij met vier bebloede vin-
dienden eertijds een rondgang te maken rond
gers strepen trok op zijn geel schild.
het altaar. Alle benedictijnenmonniken werden
Het benedictijnenklooster van Santa Maria
in één graf centraal in de hoofdbeuk begraven.
was in de 10de eeuw een van de belangrijkste
Zo horen ze voor altijd samen tot in de dood.
Arabisch werden uitgegeven. Een aardbeving
Dit stadje is echt een verrassing. Eertijds was Castello d'Empuries het centrum waar de heren van het graafschap Empuries sinds de 11de
geestelijke centra van Europa. Het bezat een scriptorium waar zelfs enkele werken in het
Castello d'Empuries
En nu naar zee
eeuw verbleven. Het heeft zijn oude middeleeuwse verleden heel goed weten te bewaren.
Besalu situeert zich op slechts een 50-tal
Stemmige pleintjes, pittoreske straatjes, een
vernietigde was het begin van de ondergang
kilometer van de Costa Brava. We laten de mid-
wijk waar ooit een grote Joodse gemeenschap
van het klooster. Begin vorige eeuw besefte
deleeuwse rust van dit mooie stadje achter ons.
leefde en tal van andere bezienswaardigheden
men het historische en culturele belang die
De bergen verdwijnen nu volledig uit het zicht.
maken van het bezoek een aaneenschakeling
die in 1428 een gedeelte van de gebouwen
24 | Kampeertoerist.be
Foto: Museo Episcopal de Vic
Prachtige romaanse kunst in het klooster van Sant Pere de Rodes.
Het Bisschoppelijk Museum van Vic bezit een rijke verzameling romaanse kunstwerken.
Foto: Catalan Tourist Board
Via een middeleeuwse brug kom je Besalu binnen.
Klooster van Sant Pere de Rodes aan de Costa Brava.
Kampeertoerist april 2012 | 25
brengen aan de mooie, historische Joodse wijken en het Joods Museum bezoeken. Je zal er rust vinden op één van de vele terrassen in de autovrije straten, smalle steegjes binnenwandelen en 's avonds een jong publiek ontmoeten. Girona is immers een universiteitsstad. Tal van historische gebouwen vragen je aandacht. Foto: Catalan Tourist Board
Girona heeft een historische band met Karel de Grote. De 11de-eeuwse romaanse toren naast de kathedraal wordt trouwens de Karel de Grote-toren genoemd, alhoewel de man er wellicht nooit zelf is geweest. De mythe verhaalt dat hij op deze plaats de muzelmannen zou verslagen hebben. Niet op een ordinaire manier natuurlijk, maar op een wijze
Markt in Vic.
een ‘echte Karel’ waardig. Hij zou namelijk die van steeds nieuwe ontdekkingen. Naast het gebouw waar de toeristische dienst huist kan
Girona en Karel de Grote verwachten ons
kerels een enorme steen naar het ongelovige hoofd geslingerd hebben. In de kathedraal pronkt nu Karels troon, gehouwen uit die
Na enkele dagen smalle wegen lijkt de
bewuste steen. De gigantische kathedraal, die
Het uithangbord van Castello d'Empuries is de
autobaan naar Girona eentoniger dan ooit.
trouwens het grootste gotische bouwwerk
imposante basiliek Santa Maria, opgetrokken
Al dient gezegd dat we toch heel wat sneller
ter wereld is, werd gebouwd op de hoogste
in Catalaanse gotiek. Dit opmerkelijke bouw-
opschieten.
plaats van de stad en steunt op funderingen
werk bezit een unieke tweedelige doopvont,
Ontstaan aan de samenloop van vier rivieren
van een Romeinse tempel. Merkwaardig is dat
gehouwen uit één stuk steen. In 1417 heb-
en aan de grote handelsweg naar Frankrijk,
het orgel in het midden van de hoofdbeuk
ben een honderdtal Joodse gelovigen zich in
heeft deze grote stad zich geleidelijk uitgebreid
is geplaatst. Niet bepaald een esthetisch
deze doopvont op dezelfde dag laten dopen.
langs weerszijden van de rivier Onyar. Wil je
verantwoorde keuze, want dit grote meubel
Als resultaat van die massabekering was het
alle bezienswaardigheden die Girona rijk is
verhindert het uitzicht op het grandioze
drie dagen feest in de stad. Het retabel achter
bezoeken, dan moet je heel wat tijd voorzien,
interieur.
het altaar is een uitzonderlijk kunstwerk van
want het is echt een rijke cultuurstad. Je kan
De kathedraal bezit tal van bijzonderheden
onschatbare waarde.
er in de oude straten slenteren, een bezoek
en kunstschatten. Je vindt er onder andere
je de goed bewaard gevangenis bezichtigen.
een opmerkelijk edelmetalen retabel, een zilveren baldakijn boven het altaar en de sarcofaag van Ermessenda de Carcassona (975-1058) met onder haar graf de eerste originele Catalaanse banier. Het overgrote deel van de overige kerkschatten is tentoongesteld in een heel interessant museum naast de kathedraal.
Bisschoppelijk Museum van Vic
Om onze culturele reis door het middeleeuwse Catalonië te beëindigen, is de stad Vic een goede eindbestemming. Ook hier getuigen tal van goed bewaarde bouwwerken van een boeiend cultureel verleden. De Romeinse tempel, de kathedraal met haar heel bijzonder interieur, de barokkerken, het zijn belangrijke getuigen van de rijkdom van het culturele patrimonium van Catalonië. We zijn onze rondrit gestart in Barcelona, welnu, het Bisschoppelijk Museum van Vic is een ideale aanvulling erop. Hier sta je oog in oog met een van de boeiendste en mooiste collecties romaanse en gotische kunst ter wereld. Deze bewering is echt niet overdreven! De schitterende collecties doen Prachtig retabel in de Santa Maria-basiliek van Castello d'Empuries.
26 | Kampeertoerist.be
je helemaal opgaan in de boeiende wereld van de middeleeuwen. En zo is de cirkel rond. Tussen de muurschilderingen van Barcelona en de statige madonna's van Vic zitten eeuwen cultuur en geschiedenis verweven. Het mag al een klein mirakel heten dat zoveel schoonheid en culturele rijkdom zo intact tot ons is gekomen. Het belang van dit alles kan niet worden overschat. Het is de kern van een beschaving, de ziel van de Catalaanse mens die je er terugvindt. Niet zo ver van de soms zo drukke costa's met strandplezier ligt een schat aan kunst te wachten. Wie met bewondering en verwondering kan genieten van het mooiste wat de mens doorheen de eeuwen gecreëerd heeft, zal dankbaar deze wereld binnentreden ...▪
Girona aan de Onyar-rivier.
Info
Kamperen
Adressen
campings
Spaanse Dienst voor Toerisme
Camping Cal Paradis
Koningsstraat 97 (5de verd.) – 1000 Brussel
Ctra. C-55 km 50 – E-08269 Salo
T 02 280 19 26 – www.spain.info
www.campingcalparadis.com
Parc Natural de Cap de Creus
Parc Natural del Cadi-Moixero
5 11
12
13
1
6
8 9
2 4
3
7
Open voor het publiek van maandag tot vrijdag van 9 tot 14 u.
Camping Cadi Vacances
10
Cami del Moli – E-25716 Gosol Catalan Tourist Board Benelux
www.cadivacances.com
Wetstraat 227 – 1040 Brussel T 02 640 61 51 – www.catalunya.com
Camping Repos del Pedraforca Ctra. B-400 km 13,5 – E-08697 Saldes
Interessante websites
www.campingpedraforca.com
www.barcelonaturisme.com www.mnac.es
Camping Mirador al Pedraforca
www.cardona.cat
Ctra. L’Obaga-Casa Carcau – E-08699 Saldes
www.elbergueda.cat
www.miradoralpedraforca.com
http://gosol.ddl.net/gosol.php www20.gencat.cat/portal/site/parcsnaturals
Camping Riera Merles
www.ripoll.cat
Camp Salzelles s/n – E-08619 Borreda-Bergueda
www.besalu.cat
www.campingrieramerles.com
www.figueres.cat www.monestirs.cat
Camping Solana del Ter
www.castello.cat
Ctra. C-17 km 92,5 – E-17500 Ripoll
www.girona.cat/turisme/
www.solanadelter.com
www.vic.cat
Catalonië
1. Sant Pere de Rodes 2. Cadaqués 3. Roses 4. Castello d’Empuries 5. Figueres 6. Besalu 7. Girona 8. Ripoll 9. Vic 10. Barcelona 11. Gosol 12. Berga 13. Cardona
Camping Montagut Ctra. De Sadernes km 2 – E-17855 Montagut
Camping Masia-Can Toni Manescal
www.campingmontagut.com
Bustia 9 – E-17458 Fornells de la Selva www.campinggirona.com
Camping Laguna Apartado de Correos num. 55
Camping La Vall
E-17486 Castello d'Empuries
Cami de la Valimitjana – E-08552 Taradell
www.campinglaguna.com
www.campinglavall.com
Camping Cadi Vacances in Gosol.
Kampeertoerist april 2012 | 27
