DE WEDERGEB00RTE |00R DEN |00P,
LEETEREEDE
\
C.
H.
S P U R G E 0 N.
Uit
het Engelsch. -
wou: iets Di
&: **
@is
-
TE AMSTERDAM, BIJ DE WED. L. WAN HULST EN ZOON. 1864.
N-N------Novo-r-o-nron-"--NA-on-w Y-nºn-n-NAry-o-/vs--A-Yv-as-a-a----------N-N-N-x--------------------------------------NAA_A_------
" En hij zeide tot hen: Gaat henen in de geheele wereld, predikt het evangelie allen crea turen. Die geloofd zal hebben en gedoopt zal zijn, zal zalig worden, maar die niet zal geloofd hebben, zal verdoemd worden.” MARK. XVI: 15, 16.
In het voorafgaande vers geeft onze Heer Jezus Christus ons eenig inzigt in het natuurlijk karakter der apostelen, die hij gekozen had om de eerste ver kondigers van het Woord te zijn. Zij waren blijkbaar mannen van gelijke beweging als wij, en hadden
even als wij behoefte aan vermaning. Bij gelegenheid toen onze Heer de elf uitzond om het evangelie aan alle creaturen te prediken, ,, is hij geopenbaard aan de elve, daar zij aanzaten, en verweet hun hunne onge loovigheid en hardigheid der harten, omdat zij niet
geloofd hadden degenen, die hem gezien hadden, nadat hij opgestaan was,” waaruit wij voorzeker mogen op maken dat het den Heer behaagd had onvolmaakte menschen te kiezen tot prediking van het Woord; mannen, die uit zich zelve zeer zwak waren in de
genade des geloofs, waarin het van het hoogste belang was dat zij zouden uitmunten. Het geloof is de alles overwinnende gave, en van alle dingen het hoofdver eischte in den prediker van het Woord, en toch moes ten de mannen, die de hooge eer hadden als aanvoer ders van den goddelijken kruistogt gekozen te worden,
wegens hun ongeloof berispt worden. Waarom dat? Omdat, mijne broeders, de Heer verordend heeft dat wij dien schat in aarden vaten zouden hebben, opdat de voortreffelijkheid der kracht uit God zou zijn, en
4
niet uit ons.
Als gij een verkondiger des Woords
kondet vinden, die volmaakt was, dan zou de lof en
eer zijner nuttigheid den mensch toekomen, maar het behaagt God veelal tot verheven doeleinden menschen te kiezen, die blijkbaar eerlijk en opregt zijn, maar die eenig in 't oogvallend gebrek hebben, waardoor al de eer van hen afstuit op Hem, en op Hem alleen. Men meene nimmer dat wij, die de dienaren Gods zijn, onze gebreken verontschuldigen of aanspraak maken op volmaaktheid. Wij streven om in heiligheid te wandelen, maar wij kunnen er geene aanspraak op maken alles te zijn wat wij wenschen te zijn. Wij gronden de aanspraken van de waarheid Gods niet op de vlekkeloosheid van onze karakters, maar daarop dat zij uit Hem is. Gij hebt geloofd in weêrwil van onze
gebrekkigheden, en niet uit hoofde van onze deugden, indien gij ons woord geloofd hadt uit hoofde van onze vermeende volmaaktheid, zou uw geloof bestaan in de voortreffelijkheid van den mensch, en niet in de kracht van God.Wij komen tot u met vreeze en beving, treurende over onze dwaasheden en zwakheden, maar
wij geven u Gods Woord als Gods Woord, en wij bidden u het niet te ontvangen als komende van ons, zwakke, zondige stervelingen, maar als afkomstig van
den Eeuwigen en Driewerf Heiligen God; en als gij het zoo ontvangt, en door zijne eigene levengevende kracht bewogen en opgewekt wordt tot God en Zijne wegen, dan is het werk des Woords een zeker werk, hetgeen het niet zijn zou, en niet zou kunnen zijn, wanneer het op eenigerlei wijze op menschen berustte. Nadat onze Heer ons aldus een inzigt heeft gegeven in het karakter der personen, die hij gekozen heeft
om zijne waarheid te verkondigen, draagt hij den ge kozen kampioenen hun last voor den Heiligen Krijg op. Ik bid u, let met naauwgezette opmerkzaamheid op de woorden. In weinige woorden somt hij hun geheele werk op, en voorspelt hun tegelijk den uitslag er van, zeggende dat eenigen ongetwijfeld zullen ge looven en alzoo zalig worden, en dat eenigen daarentegen niet zullen gelooven en derhalve zeker verdoemd zullen
5
worden, dat wil zeggen, voor eeuwig tot de straffen
van Gods toorn veroordeeld. De regels, die den last van onzen verrezen Heer bevatten, zijn voorzeker van het hoogste gewigt, en vereischen ernstige aandacht en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid, niet slechts van allen, die naar het werk der evangelieprediking streven, maar ook van allen, die de boodschap der genade hooren. Deze woorden duidelijk te verstaan is vol strekt noodzakelijk om in het werk van onzen Meester te slagen, want als wij den last niet begrijpen, kunnen wij dien ook geenszins behoorlijk ten uitvoer brengen. Die woorden te veranderen, zou meer dan vermetel
zijn, er zou verraad tegen het gezag van Christus en de belangen van de zielen der : in liggen. O, dat wij hierin toch uiterst naauwgezet zijn! Waar de apostelen gingen, ontmoetten zij hinderpa len tegen de prediking van het evangelie, en hoe meer de deur tot verkondiging openstond, des te talrijker waren de tegenstanders. Die wakkere mannen zwaai den zoo moedig het zwaard des Geestes, dat zij al hunne vijanden op de vlugt dreven, en dat deden zij niet door list en opheimelijke wijze, maar door de dwaling, die hun in den weg stond, regtstreeks aan te vallen. Nooit kwam het een oogenblik bij hen op, het evangelie te voegen en te plooijen naar den we reldschen smaak of de vooroordeelen des
volks, maar
eensklaps en onverschrokken deden zij met beide han den het krachtig zwaard des Geestes op het hoofd der vijandige dwaling nederkomen. Dezen ochtend zal ik, in den naam van den Heer der Heirscharen, mijne Hulp en mijn Steun, hetzelfde trachten te doen; en indien ik eenige vijandschap mogt uitlokken - indien ik, door te zeggen wat ik vermeen de waarheid te zijn, de vriendschap van eenigen mogt verliezen, en mij nog meer tot vijanden maken, kan ik het niet helpen. De last des Heeren is op mij, en ik moet mijne ziel er van ontheffen. Ik ben traag genoeg geweest om het werk te ondernemen, maar ik werd er toe gedrongen door een plegtig en overstelpend pligtbesef. Daar ik niet weet hoe spoedig ik voor den Regterstoel mijns
o
6
Meesters zal moeten verschijnen, wil ik nog dezen dag mijne getuigenis voor de waarheid afleggen, en alle gevaar uitstaan.
Ik ben tevreden als een kwaad
te worden uitgeworpen, wanneer het zijn moet, maar zwijgen kan ik niet, mag ik niet.
De Heer weet dat
ik niets anders in mijn hart koester dan de zuiverste
liefde voor de zielen dergenen, die
ik mij gebiedend
geroepen gevoel in den naam des Heeren streng te vermanen. Onder mijne hoorders en lezers zullen er vele zijn, die mij berispen, zoo al niet veroordeelen, maar toch kan ik het niet nalaten.
Indien ik om den
wille der waarheid uwe liefde verbeur, doet het mij leed om u, maar ik kan, ik durf niet anders doen.
Langer te zwijgen zou mijne ziel in de waagschaal stellen, en hetzij gij het goedkeurt of niet, ik moet zeggen wat mij op het hart ligt. Heb ik ooit uwe goedkeuring gezocht? 't Is voor iedereen streelend toe gejuicht te worden; maar wanneer een Christenleeraar ten wille van eigen genoegen en de gunst der menschen
een gedeelte van zijne getuigenis terughoudt, zal zijn Meester het op den dag des Oordeels van hem afvor deren. Heden zal ik, in de onmiddellijke tegenwoor
digheid van God, ronduit zeggen wat ik gevoel, zoo als de Heilige Geest mij daartoe in staat stelt, en ik zal het aan u overlaten er over te oordeelen, zoo
als gij dat oordeel op den jongsten dag te verantwoor den zult hebben.
Ik bespeur dat de groote dwaling, die wij in En
geland te bestrijden hebben (en die wint meer en meer veld) eene is in regtstreeksche tegenspraak met mijn tekst, u welbekend als de leerstelling van de weder
geboorte door den doop. Wij zullen deze leerstelling vergelijken met de verzekering dat DE DooP zoNDER GELOOF NIEMAND BEHOUDT. De tekst zegt: ,, Die ge loofd zal hebben en gedoopt zal zijn, zal zalig wor den,” maar hij verzekert tevens dat , die niet geloofd zal hebben verdoemd zal worden,” zoodat de doop den ongeloovige niet behoudt, ja, hem volstrekt niet vrij waart voor het algemeene lot der goddeloozen. Hij
moge den doop ondergaan hebben of niet, maar als
f-w
(
hij niet gelooft, zal hij in ieder geval zeker verdoemd worden. Hij moge gedoopt zijn bij indompeling of bij besprenging, in zijne kindsheid of op volwassen leef tijd, - als hij zijn vertrouwen niet stelt in Jezus Chris tus - als hij een ongeloovige blijft, dan wordt het verschrikkelijk vonnis over hem uitgesproken: ,,Die niet geloofd zal hebben, zal verdoemd worden.” weet niet dat ééne Protestantsche Kerk in Engeland de leerstelling der wedergeboorte door den doop leert, dan juist die vereeniging, die zich niet al te nederig de Kerk van Engeland noemt. Deze zeer magtige sekte leert die leerstelling niet maar enkel bij : van eenige harer leeraars, die men als slechte takken van den wijngaard zou kunnen beschouwen, maar zij verkondigt die leer stout, openlijk en duidelijk in haar eigen vastgestelden standaard, het Algemeen Gebeden boek, en dat wel in woorden zoo nadrukkelijk, dat men, zoolang de taal het kanaal is om eene verstaan bare beteekenis over te brengen, niet anders dan door den zin met geweld te verwringen er eene andere ver klaring aan geven kan. Hier zijn de woorden: wij halen ze aan uit den Ca techismus, die tot onderrigt der jeugd bestemd en uit zijn aard zeer duidelijk en is, dewijl het dwaasheid zou zijn het jeugdig hoofd met overdragte lijke beelden te vermoeijen. Het kind wordt naar zijn naam gevraagd, en dan de vraag: ,,Wie heeft u dien naam gegeven?” ,, Mijne peters en meters bij mijn doop, waardoor ik een lid van Christus werd, het kind van God, en erfgenaam van het Koningrijk der hemelen.” Is dit niet bepaald en duidelijk genoeg? Ik prijs de ondubbelzinnigheid dier woorden; zij zou den niet duidelijker kunnen spreken. Driemaal wordt de zaak genoemd, opdat er toch geen twijfel zou over blijven. Aan het woord wedergeboorte zou door ver draaijing eene andere beteekenis gegeven kunnen wor den, maar hier kan geen misverstand bestaan. Het kind wordt door den doop niet alleen , een lid van Chris tus” - vereeniging met Christus is geene geringe
::
::
geestelijke gave - maar tevens , het kind van God”;
Ik
8
en daar de regel is, , zoowij kinderen zijn, zijn wij ook erfgenamen,” wordt het ook , erfgenaam van het IKoningrijk der hemelen.” Niets kan duidelijker zijn. Ik durf beweren dat, zoolang er nog eerlijkheid op aarde bestaat, er over de beteekenis dier woorden niet
te twisten valt. 't Is zoo klaar als de dag dat, zoo als er in de Rubriek staat, vaders, moeders, heeren, en vrouwen hunne kinderen, dienstboden en leerlin
gen,” om 't even hoe lui, ligtzinnig of slecht zij ook zijn mogen, den Catechismus moeten laten leeren, opdat zij zeggen dat zij door den doop leden van Chris tus en kinderen van God zijn. Het formulier voor de toediening van dien doop is naauwelijks minder duidelijk en onbewimpeld, want daarin wordt uitdrukkelijk den Almagtige dank toegebragt dat de gedoopte persoon wedergeboren is. ,,Dan zal de priester zeggen: ,, Aan gezien nu, geliefde broeders, dit kind wedergeboren en een lid geworden is van het ligchaam der Kerk van Christus, laat ons God den Almagtige dank toebren gen voor deze weldaden, en eenparig gebeden onze op zenden tot Hem, dat het verdere leven van dit kind
overeenkomstig met dit begin moge zijn.” En dit is alles nog niet, want opdat er geene vergissing moge lijk zij, hebben wij de woorden van de dankzegging voorgeschreven. ,,Dan zal de priester zeggen: ,, Wij brengen u dezen hartgrondigen dank toe, barmhartig Vader, dat het u behaagd heeft dit kind wedergeboren te doen worden door uw Heiligen Geest, het als uw eigen kind aan te nemen, en het in te lijvenin uwe heilige Kerk.” Dit is de duidelijke en onbedriegelijke leer van eene Kerk, die Protestantsch heet. Het vraagstuk van den kinderdoop laat ik rusten: daar heb ik voor 't oogenblik niet
mede te maken.
Ik beschouw
nu slechts
het
vraagstuk van de wedergeboorte door den doop, hetzij bij volwassenen of kinderen, hetzij bij indompeling, storting of besprenging. Het betreft hier eene Kerk, die elken dag des Heeren in de Zondagsschool leert, en volgens de Rubriek openlijk in de Kerk moet lee ren, dat alle kinderen leden van Christus, kinderen
9
van God en erfgenamen van het Koningrijk der hemelen geworden zijn toen zij gedoopt werden! Het betreft hier eene Kerk, die Protestantsch heet, en die, tel
kens als een harer leeraren naar de doopvont treedt, verklaart dat ieder, die daar den doop ondergaat , we dergeboren en een lid van het ligchaam der Kerk van Christus geworden is.” , Maar,” hoor ik menigeen uitroepen, , er zijn vele predikanten in de Kerk, die niet aan de we ergeboorte door den doop gelooven.” Hierop heb ik dadelijk mijn antwoord klaar. Waarom behooren zij dan tot eene Kerk, die deze leer in de duidelijkste bewoordingen verkondigt? Ik heb gehoord dat velen in de Kerk van Engeland tegen hunne eigene over tuiging prediken. Ik weet dat zij dit doen, en op dit punt verblijd ik mij over hunne verlichting, maar ik trek hunne zedelijkheid sterk in twijfel. Een eed af te leggen dat ik mij opregt vereenig met eene leer,
:
die ik niet geloof, zou voor mijn geweten niet veel be ter dan meineed zijn, zoo al geen regtstreeksche meineed, maar wie zoo doen, moeten door hun eigen
Heer geoordeeld worden. Als ik geld aannam om te verdedigen wat ik niet geloofde - als ik geld van eene Kerk aannam, en tegen hare bepaalde leerstel lingen predikte - ik zeg, als ik dat deed (ik oordeel anderen zoo als ik zou willen dat zij mij oordeelden) als ik, of ieder ander eenvoudig, eerlijk man dat deed, zou het in mijne oogen zulk eene afschuwelijke snood heid zijn, dat, wanneer ik het gedaan had, ik mij zelve beschouwen zou als buiten de perken van eer lijkheid, regtschapenheid en gewone zedelijkheid te staan. Mijne hoorders, toen ik het beroep als leeraar dezer gemeente aannam, onderzocht ik eerst wat uwe geloofsartikelen waren, en als ik die niet geloofd had, zou ik uw beroep niet aangenomen hebben; en zoodra ik van gevoelens verander, zijt verzekerd dat ik als eerlijk man voor mijn ambt zal bedanken, want hoe zou ik iets in uwe geloofsleer kunnen belijden, wat
ik geheel anders predik? Zou ik uwe bezoldiging mo gen aannemen en elken Zondag den kansel betreden
10 Om
::
uwe bepaalde leerstellingen te spreken? Een
eed af te leggen of plegtig te verklaren dat men in stemt met iets, wat men niet gelooft, is eene zoo grove
onzedelijkheid als ooit
Engeland in bedreven wordt,
en des te verderfelijker in haar invloed omdat zij regt streeks den menschen leert liegen wanneer dit schijnt om een vast inkomen te verkrijgen of hunne vermeende nuttigheid uit tebreiden; 't is eigenlijk eene openlijke getuigenis van priesterlijke lippen dat in geestelijke zaken althans leugen de waarheid mag uitdrukken, en de waarheid zelve nul en geener waarde is. Ik weet niets, dat meer geschikt is om de gemoe deren te bederven dan gebrek aan opregtheid in gods dienstleeraars, en als wereldschgezinde menschen de pre
:
dikanten hooren loochenen wat hun Gebedenboek leert,
meenen zij dat onder den geestelijken stand woorden geene beteekenis hebben, dat de voornaamste geschil punten in de godsdienst niets anders zijn dan gewawel, en dat het er niet veel op aankomt wat iemand gelooft, als hij maar liefderijk is jegens anderen. Als de mensch wedergeboren wordt door den doop, laat het dan met luider stem gepredikt worden, en laat niemand zich zijn geloof daaraan schamen. Als dit werkelijk hunne geloofsleer is, dat zij dan ook volle vrijheid hebben om het te verbreiden. Mijne broeders, het zijn eer lijke leden der Kerk, die, nadat zij het Gebedenboek onderteekend hebben, aan de wedergeboorte door den doop gelooven en deze openlijk prediken. God ver hoede dat wij de zoodanigen zouden berispen, die ge looven dat de doop de ziel behoudt, omdat zij tot eene Kerk behooren, die dit als leerstelling heeft. In zoo verre zijn zij eerlijke lieden, en in Engeland, waar dan ook elders, moeten zij zich nimmer over onver draagzaamheid te beklagen hebben. Stellen wij tegen over hunne leer alle middelen, die de Schrift en het
verstand ons aan de hand geven, maar eerbiedigen wij hun moed dat zij openlijk voor hunne gevoelens uitkomen. Ik ben tegen hunne leer, maar ik acht en prijs hunne eerlijkheid; en als zij slechts vol
gens hunne overtuiging de waarheid spreken, laat hen
11
dan ook vrij uit spreken, en dat wel hoe duidelijker hoe beter. Voor den dag er meé, mijne hoorders, wat het ook zijn moge, opdat wij ten minste weten wat gij meent. Ik voor mij sta gaarne van aangezigt tot aangezigt tegenover een eerlijken vijand. In een openlijken strijd, werpen moedige en eerlijke harten
geene andere moeijelijkheden op dan den twistgrond zelven; 't is bedekte vijandschap, die wij het meest te vreezen, en het meest reden hebben te verfoeijen. Die listige vriendelijkheid, die mij verstrikt om mijne be ginselen op te offeren, is de adder in het gras - doo delijk voor den onvoorzigtigen wandelaar. Waar ver eeniging en vriendschap niet door opregtheid bevestigd zijn, daar zijn zij een schandelijk verbond. 't Is tijd dat er een einde wordt gemaakt aan de poetsen, die eerlijke lieden zich laten spelen door hen, die het tegen overgestelde gelooven van hetgeen zij beëedigd hebben. Als men gelooft dat de doop de wedergeboorte te weeg brengt, men zegge het, maar wie het niet in hun hart gelooven, en echter de geloofsartikelen onderteekenen, ja, wat meer is, om den broode woorden onderteeke nen, die het bevestigen, dezulken mogen hun verkeer zoeken onder leugenaars en bedriegers, want eerlijke lieden zullen hunne vriendschap vragen noch aannemen. Wij voor ons zijn op dit punt niet twijfelachtig, wij beweren dat iemand niet zalig wordt door gedoopt te zijn. Voor zulke toehoorders als ik hier om mij heen verzameld zie, schaam ik mij bijna dit punt nader toe te lichten, omdat gij voorzeker beter weet dan dat gij u zoudt hebben laten misleiden. Niettemin zullen wij dit trachten te doen ten nutte van anderen. Wij hou den staande dat iemand niet zalig wordt door den doop, want in de eerste plaats achten wij het in strijd met de geestelijke godsdienst, die Christus ons geleerd heeft, dat hij de zaligheid afhankelijk zou stellen van iets, dat louter eene plegtigheid is. De Joodsche leer had deze plegtig heid, bij wijze van vorm, in hare verordeningen kunnen opnemen als een volstrekt vereischte tot het eeuwige le ven, want het was eene godsdienst van vormen en sym bolen. De valsche godsdiensten heidenender mogten de
12
zaligheid in physieke verrigtingen zoeken, maar Jezus Christus vordert voor zijn geloof dat het zuiver geestelijk is, en zou hij de wedergeboorte kunnen verbinden meteene eigenaardige aanwending van water? Ik zie niet in hoe het een geestelijk evangelie zou kunnen zijn, maar ik zie wel in hoe werktuigelijk het zou zijn, als ik moest verkondigen dat het besproeijen van het voorhoofd met een zeker aantal druppels, of zelfs de indompeling van het ligchaam, de ziel kon behouden. Dat schijnt mij de meest werktuigelijke der thans bestaande godsdien sten toe, en op ééne lijn gesteld te moeten worden met de biddende windmolens van Thibet, of het op- en afklimmen van den Pilatustrap, waaraan Luther zich in de dagen zijner duisternis onderwierp. Het toedie nen van den waterdoop schijnt, mijns inziens, zelfs niet het punt aan te roeren, dat in de wedergeboorte der ziel vervat ligt. Welk noodzakelijk verband be staat er tusschen water en het overwinnen van
zonde de ?
Ik kan volstrekt geen verband zien tusschen bespren ging, of indompeling, en wedergeboorte, zoodat het eene noodwendig aan het andere verbonden moet zijn, als het geloof ontbreekt. Door het geloof aangewend, zouden er, als God het gebood, wonderen uitgewerkt kunnen worden, maar zonder geloof of zelfs bewust heid, zoo als het geval is bijkleine kinderen, hoe kun men dan geestelijke weldaden noodwendig verbonden zijn met het sprengen van water? Als dat uwe leer is, dat de wedergeboorte zamengaat met den doop, zeg ik dat het veeleer de leer schijnt van eene verbasterde Kerk, die hare toevlugt neemt tot listige middelen om onwetende, aardschgezinde, bekrompen zielen te mis leiden, dan de leer van den meest geestelijke van alle leeraars, die de Schriftgeleerden : berispte omdat zij uitwendige ceremoniën als gewigtiger be schouwden dan de gezindheid des harten.
Maar het komt mij voor dat
er een nog krachtiger
bewijsgrond is dat de leerstelling niet door feiten ge steund wordt. Zijn allen, die gedoopt zijn, kinderen Gods? Welnu, beschouwen wij de goddelijke familie. Merken wij hunne gelijkenis met hun hemelschen Va
13
der op! Spreek ik onwaarheid als ik zeg dat duizenden van hen, die inhunne kindsheid gedoopt zijn, zich nu in onze gevangenissen bevinden? Als gij wilt, kunt gij u dienaangaande overtuigen door u tot de be voegde autoriteiten te wenden. Meent gij dat die mannen, die van roof, schelmerij en zwendelarij ge leefd hebben, wedergeboren zijn? Als dat zoo is, dan
behoede God ons voor
zulk eene wedergeboorte! Zijn
zulke schurken leden van Christus? Zoo ja, dan is Christus treurig veranderd sedert den tijd toen hij rein, onschuldig, onbevlekt, den menschen in alles gelijk doch zonder zonde was. Heeft hij werkelijk gedoopte dronkaards en hoeren als leden van zijn ligchaam aangenomen? Is dievooronderstelling niet stuitend? 't Is een welbekend feit dat gedoopte perso
nen opgehangen zijn. 't Is voorzeker toch wat te erg erfgenamen van het Koningrijk der hemelen op te hangen! Onze Sheriffs hebben veel te verantwoorden als zij hun ambt waarnemen tot teregtstelling van de
kinderen Gods, en hangen.
deleden van Christus aan de galg
Welk eene afschuwelijke klucht is het, die
bij het open graf wordt gespeeld, als een , geliefde broeder,” die dronken gestorven is, begraven wordt in , de vaste en zekere hoop der opstanding ten eeuwi gen leven,” en het gebed dat , wanneer wij dit leven afleggen, wij rusten mogen in Christus, zoo als onze hoop is dat deze onze broeder doet.” Hier is een ontaard broeder, die, na door gestadige zedeloosheid en beestachtige dronkenschap de :: zijner fa
milie geweest te
zijn,zonder eenig teeken van berouw
gestorven is, en echter staat de aangestelde dienaar Gods hem de lijkdienst toe, die aan ongedoopte on schuldigen ontzegd is, en de ellendeling wordt ter
aarde besteld in , de vaste en zekere hoop der opstan ding ten eeuwigen leven.” Als Rome in zijne ergste dagen ooit een grover bedrog heeft gepleegd dan dit, heb ik niet goed gelezen; als het geen Luther vereischt om wraak te roepen over deze huichelarij, weet ik zelfs
niet dat tweemaal twee vier is.
wij - wij, die op
Ondervinden
debelijdenis des geloofs doopen, die
14
bij indompeling doopen, op eene wijze, die als juist wordt erkend, hoewel door sommigen niet als volstrekt noodzakelijk voor hare geldigheid geacht, - onder vinden wij, die, even als anderen in den naam der heilige Drieëenheid doopen, dat de doop wedergeboorte werkt? Neen, dat ondervinden wij niet. Noch bij de
braven noch bij de slechten hebben wij ooit gezien dat de doop wedergeboorte werkte. Nooit hebben wij een geloovige ontmoet, hoe goed ook in godsdienstza
ken onderrigt, die den oorsprong van zijne wederge boorte uit zijn doop kon opsporen, en daarentegen, wij moeten het met leedwezen bekennen, maar niet met verwondering, hebben wij gezien dat dezulken,
die wij zelve naar het voorbeeld der apostelen gedoopt hebben, in de
wereldterugkeerden en in de snood
ste zonde wandelden, zonder dat hun doop eenige beteugeling voor hen geweest is, omdat zij niet geloofd hebben in den Heer Jezus Christus. Alle
feiten bewijzen dat hoeveel goeds er ook in den doop moge zijn, hij iemand voorzeker geen ,, lid van Chris We tus, kind van God, en erfgenaam van het Ko
ningrijk der hemelen maakt,” of anders zijn vele die ven, hoereerders, dronkaards, echtbrekers en moor denaars leden van Christus, kinderen Gods, en erf
genamen van het Koningrijk der hemelen. Feiten, mijne broeders, staan regt tegenover deze Roomsche leer, en feiten laten zich niet wegredeneren.
Verder houd ik mij ook overtuigd dat de verrigting, in het Gebedenboek de doop genoemd, uit haar aard niet geschikt is om wedergeboren en zalig te doen wor
den. Hoe geschiedt het? Als men van eene verrigting hoort, die de menschen tot leden van Christus, kinde
ren Gods en erfgenamen van het Koningrijk der he melen maakt, is men, natuurlijk, nieuwsgierig te we
ten hoe dat geschiedt. Het moet op zich zelf eene heilige zaak zijn, in al hare bijzonderheden waar, en in allen deele stichtelijk. Vooronderstellen wij nu dat wij een gezelschap, hetzij meer of minder talrijk, om het water van den doop verzameld zien en dat de
verrigting der wedergeboorte plaats zal hebben. Wij
15
willen aannemen dat het allen godvruchtige lieden zijn. De dienstdoende predikant is een opregt geloovige in
den Heer Jezus, de vader en moeder zijn voorbeeldige Christenen, en de peters en meters zijn ook deugdzame menschen. Dit willen wij vooronderstellen - het is eene vooronderstelling waartoe veel christelijke liefde behoort, maar zij kan toch juist zijn. Wat wordt er van die godvruchtige menschen voorondersteld dat zij
zeggen? Zien wij in het Gebedenboek. De predikant zegt tot die menschen: ,, Gij hebt ook gehoord dat onze Heer Jezus Christus in zijn evangelie beloofd heeft al deze dingen, waarom gij gebeden hebt, te zullen geven; welke belofte hij, van zijn kant, voorzeker houden en vervullen zal. Alzoo moet, na deze belofte van Chris tus, dit kind ook van zijn kant beloven door u, die zijne borgen zijt (totdat het op den leeftijd komt om die belofte zelf na te komen) dat het den duivel en al
zijne werken zal verzaken, en getrouw Gods heilig Woord gelooven en Zijne geboden gehoorzamen zal.” Dat kleine kind moet dit beloven; of, juister gezegd, anderen ne men op zich het te beloven, en verklaren zelfs onder eede dat het kind dit doen zal. Maar wij moeten de aanhaling niet afbreken, en keeren wij derhalve tot het Gebedenboek terug. ,,Ik vraag u dus, verzaakt gij, in den naam van dit kind, den duivel en al zijne werken, den ijdelen roem en luister der wereld met al de begeerlijkheden derzelve, en de begeerte des vleesches, zoodat gij die niet zult involgen of u er door laten leiden?” Antwoord: ,, Ik verzaak dit alles.”
Dat wil zeggen, uit naam en ten behoeve van dat
: dat gedoopt wordt, verzaken die god vruchtige lieden, die verlichte Christenen, die wel be zwakke
ter weten, die zich niet voor den gek laten houden, die zeer goed weten dat zij onmogelijkheden belo ven - ten behoeve van dit kind, zeg ik, verzaken zij wat zij zeer moeijelijk voor zich zelve verzaken kunnen - , alle begeerlijkheden der wereld en debe geerten des vleesches, zoodat zij die niet zullen invol gen of zich er door laten leiden.” Hoe kunnen zij met een onbeschaamd gezigt zulk eene valsche belofte uit
16
spreken, zulk een comediespel van verzaking spelen in de tegenwoordigheid des Almagtigen? Is het niet voor engelen om te weenen als zij die ontzettende belofte hooren uiten? Verder belijden zij in de tegenwoordig heid des Allerhoogsten, uit naam van dit kind, dat het de leer vast gelooft, terwijl zij weten, of ten minste wel kunnen begrijpen, dat het schepseltje nog niets Let wel, zij zeggen niet slechts dat het kind e leer gelooven zal, maar verklaren dat het dit reeds doet, want zij antwoorden uit zijn naam: ,, Dat alles eloof ik vast.” Niet wij gelooven het vast, maar ik, het kleine kind daar aanwezig, onbewust van al hunne betuigingen en belijdenissen van geloof. Op de vraag: , Wilt gij in dat geloof gedoopt worden?” antwoorden zij voor het kind: ,, Dat is mijn verlangen.” Voorze ker heeft het kind volstrekt geen verlangen op dit punt, of althans is niemand gemagtigd om uit zijnnaam eenig verlangen te kennen te geven. Maar dit is al
::
les nog niet, want die godvruchtige
verstandige en
menschen beloven vervolgens uit naam van het kind
dat het , aan Gods heiligen wil en geboden gehoorzaam zijn, en er al de dagen zijns levens in wandelen zal.” Nu vraag ik u, mijne vrienden, die weet wat ware
godsdienst beteekent, kunt gij zelve in al Gods heilige geboden wandelen? Durft gij op dit oogenblik eene gelofte van uw kant afleggen dat gij den duivel en al zijne werken, de ijdelheden dezer booze wereld en al de zondige lusten des vleesches zult verzaken? Durft ij ten aanhooren van God zulk eene belofte afleggen? begeert zulk een heiligen wandel, gij streeft er ernstig naar, maar gij verwacht dien van Gods belofte, niet it u zelve. Als gij zoo iets durft beloven, be twijfel ik uwe bekendheid met uw eigen hart en den
:
geestelijken aard van Gods wet. Maar zelfs al kon det gij dit voor u zelven doen, zoudt gij het dan wa gen zulk eene belofte voor een ander af te leggen? Voor het liefste kind van de wereld ? Komt, broeders,
wat zegt gij? Hebt gij uw antwoord niet klaar? Er kan geen tweederlei gevoelen zijn bij menschen, die besloten hebben de waarheidin haar geheelen omvang
17
op te merken. Ik kan begrijpen dat een eenvoudige, domme boer, die geen lezen geleerd heeft, dit alles doet op bevel van een priester en onder de oogen van zijn landheer. Ik kan zelfs begrijpen dat men dit deed in den dageraad der Hervorming, toen men pas uit den nacht van dwaling ontwaakte, maar ik kan niet begrijpen dat deugdzame, godvruchtige menschen aan de doopvont staan om den alwetenden Vader te belee digen met beloften op eene valsche voorstelling ge grond, en waarin bepaalde eene leugen vervat ligt. Hoe durven verstandige geloovigen in Christus woor den uiten, die zij in hun hart weten dat van de waar heid afwijken? Als ik zal kunnen begrijpen hoe brave menschen hun geweten zoo rekbaar weten te maken, zelfs dan zal ik nog vast gelooven dat de God der waarheid nooit een geestelijken zegen van de hoogste soort geschonken heeft of schenken zal, in verband met het uitspreken van zulke valsche beloften. Mijne broeders, dunkt u niet dat zulke leugenachtige ver klaringen niet verbonden kunnen zijn met eene weder geboorte door den geest der waarheid bewerkt?
Ik heb met dit punt nog niet afgedaan, ik moet nog een ander geval stellen, namelijk, dat de doopgetuigen niet godvruchtig zijn, en ook dat is geene liefdelooze vooronderstelling, want er zijn vele voorbeelden van dat zoowel de ouders als de peters en metersniet meer gedachte aan godsdienst hadden dan de holle steen, waar zij omheen stonden. Als die zondaars hunne plaats hebben ingenomen, wat moeten zij dan zeggen? Wel, dan leggen zij de plegtige belofte af, die ik reeds ten uwen aanhooren vermeld heb! Zij zijn ten eenemale ongodsdienstig, maar zij beloven voor het kind wat zij nooit gedaan hebben, of voor zich zelve gedacht heb ben te doen - zij beloven, uit naam van dat kind, , dat hij den duivel en al zijne werken zal verzaken, en getrouw Gods heilig Woord gelooven en Zijne geboden gehoorzamen zal.” Denkt niet, mijne broe ders, dat ik hier gestreng spreek. Inderdaad, ik vind er iets in, waar de duivelen om moeten lagchen. Elk eerlijk man zal het moeten betreuren dat Gods Kerk 2
18
zoo iets gedoogt, en dat er regtschapen menschen gevon den worden, wie het grieven zal dat ik, in alle wel willendheid des harten, tegen die schandelijkheid te velde trek. Zondaren, die zelve niet wedergeboren zijn, beloven voor een onnoozel dat het kindal de heilige geboden Gods zal bewaren, die zij zelve elken dag ligtzinnig overtreden! Alleen lankmoedigheid de van God kan zoo iets dulden. Hoe! ik zou mijne stem er niet tegen verheffen? De straatsteenen zouden wraak roepen overschandede dat mannen en vrouwen be loven dat een ander den duivel en al zijne werken zal verzaken, terwijl zij zelve den duivel dienen en zijne werken met graagte doen! Om dit alles de kroon op te zetten, vergt men van mij te gelooven dat God die snoode belofte zal aannemen, en als een gevolg er van dat kind wedergeboren doet worden. Gij kunt niet aan wedergeboorte door deze verrigting gelooven, hetzij die door heiligen of zondaars geschiedt. Neemt aan dat zij godvruchtig zijn, dan is het verkeerd van hen iets doen te wat hun geweten moet veroordeelen; be schouwt hen als ongodsdienstig, dan doen zij verkeerd iets te beloven wat zij weten dat zij niet kunnen vol brengen, en in geen van beide gevallen kan God zulk eene belofte aannemen, veel minder nog wedergeboorte aan zulk een doop verbinden. ,, Maar,” zult gij zeggen, " waarom vaart gij er zoo tegen uit?” Omdat ik geloof dat de doop de ziel niet behoudt, en dat de prediking daarvan een ver keerden en heilloozen invloed op de menschen heeft. Wij ontmoeten lieden, die, als men hun zegt dat zij wedergeboren moeten worden, ons verzekeren dat zij wedergeboren zijn toen zij gedoopt werden. Het aan tal dier lieden neemt toe, verschrikkelijk toe, totdat alle klassen der maatschappij in zulk een waan ver keeren. Hoe kan iemand van den kansel tot zijne toehoorders zeggen: ,,Gij moet wedergeboren worden,” als hij hun reeds door zijne eigene , opregte instem ming” daarmede verzekerd heeft dat zij allen en een iegelijk door den doop wedergeboren zijn? Wat moet hij doen? Wel, mijne vrienden, het evangelie heeft
19
dan geene stem meer, zij hebben het met deze pleg tigheid den mond gesnoerd, en het kan niet spreken om de zonde te bestraffen. De man, die gedoopt is, zegt: ,,Ik ben behouden, ik ben een lid van Christus, een kind van God, en erfgenaam van het Koningrijk der hemelen. Wie zijt gij, dat gij mij zoudt berispen? Mij roept gij tot berouw? Mij roept gij tot een nieuw leven ? Kan ik een beter leven hebben ? ik ben im
mers een lid van Christus - een deel van het lig chaam van Christus? Hoe! mij berispen? Ik ben een kind van God. Kunt gij dat niet aan mijn gezigt zien? Om 't even hoe mijn handel en wandel is, ik ben een kind van God. Bovendien ben ik erfgenaam van het Koningrijk der hemelen. 't Is wel waar, ik drink, en vloek, en zoo al meer, maar gij weet dat ik erfgenaam van het Koningrijk der hemelen ben, want als ik sterf, al leef ik ook gestadig in zonde, zult gij mij in het graf liggen en iedereen vertellen dat ik gestorven ben , in de vaste en zekere hoop der opstanding ten eeuwi gen leven.” Wat nu kan de invloed van zulk eene prediking op ons geliefd, Engeland, op mijn dierbaar en geze gend vaderland, zijn? Wat anders dan het ergste kwaad? Als ik niet mijn land, maar mij zelven het meest liefhad, zou ik kunnen zwijgen, maar dewijl ik Engeland liefheb, kan en mag ik niet zwijgen; en daar ik misschien spoedig rekenschap zal moeten af leggen voor mijn God, wiens dienaar ik hoop te zijn, moet ik op dat kwaad wijzen zoowel als op elk ander, of het oordeel zou op mijn hoofd nederkomen. Laat mij hier een ander punt aanvoeren. 't Is een verschrikkelijk feit dat in geene eeuw sedert de Hervorming, de Roomsche godsdienst zulke ontzettende vorderingen in Engeland heeft gemaakt als in de laat ste jaar of wat. Ik leefde in den gerusten waan dat de Roomsche godsdienst slechts teerde op buitenland sche inschrijvingen, enkele aanzienlijke proselieten, en ingevoerde monniken en nonnen. Ik droomde dat hare uitbreiding niet werkelijk was; ja, ik heb dikwijls geglimlacht om de ongerustheid van vele broe
m:
20
ders over de Roomsche propaganda. Maar, mijne broeders, wij hebben ons vergist, deerlijk vergist. Als ij een belangrijk artikel in het magazijn, getiteld , Christelijk Werk” wilt lezen, zullen allen, die het nog niet weten, schrikken van de mededeelingen, welke het behelst. Deze groote stad is nu overspreid met een net van monniken, priesters, en zusters van liefdadigheid, en debekeeringen hebben niet plaats bij één of twee tegelijk, maar bij twintigtallen, zoodat er geen land op de wereldis, dat zulk een rijken oogst voor Roomsche de zendelingen belooft als Engeland; en tegenwoordig heeft de zendingszaak der Roomschen daar eene uitgebreidheid verkregen, waarbij geene an dere halen kan. Ik begeer hun geld niet, ik veracht hunne drogredenen, maar ik verwonder mij er over hoe zij aan de fondsen komen om hunne kerkgebouwen op te rigten. 't Is werkelijk verontrustend om te zien hoevele onzer landgenooten overgaan tot dat bijgeloof, dat wij als een geheel volk eenmaal verwierpen, en waarvan men meende dat wij nimmer weder zouden willen weten. De Roomsche godsdienst maakt vorde ringen zoo als gij niet zoudt kunnen gelooven, al hoordet gij het ook uit den mond van een ooggetuige. Eerlang zult gij digt bij uwe eigene deur, misschien zelfs in uwe eigene woning, de bewijzen zien hoe Rome veld wint. En waaraan is dat toe te schrijven? Ik zeg met allen grond van waarschijnlijkheid dat het niet te verwonderen is dat de Roomschen meer en meer voet
krijgen, als twee zaken daartoe medewerken: ten eer ste, de leugens van hen, die een geloof belijden, dat zij niet aankleven, hetgeen geheel in strijd is met de eerlijkheid van den Roomsche, die in goed en kwaad zijn geloof vasthoudt, en ten tweede, hebben wij dien vorm van dwaling, bekend als wedergeboorte door den doop, en gewoonlijk Puseyisme genoemd, wat niet al leen Puseyisme is, maar de bepaalde leer van de En
gelsche Kerk, omdat het in het Gebedenboek gevonden wordt, zoo duidelijk als woorden het slechts kunnen uitdrukken, wij hebben die wedergeboorte door den
doop, die de treêsteen is om den overgang tot Rome
21
gemakkelijk te maken. Ik behoef mijne oogen slechts een weinig te openen om te voorzien dat de Roomsche godsdienst overal de overhand zal krijgen, omdat ik in het tegenwoordige overal de kiemen daarvan ver spreid zie. Nog onlangs gaf in een onzer geregtsho ven de Voorzitter een blijk van zijn bijgeloof door te spreken van , het gevaar van de ramp dat kinde ren ongedoopt sterven!” Onder Dissenters ziet men een eerbied voor gebouwen, een gewijzigd geloof aan de heiligheid van plaatsen, hetgeen niets anders is dan afgoderij, want aan de heiligheid van iets anders dan God en Zijn woord te gelooven, is afgoderij, hetzij men gelooft aan de heiligheid van menschen, de pries ters, of aan de heiligheid van kalk en steen, of fijn lijnwaad, of wat niet al, dat tot godsvereering gebruikt wordt. Ik zie het overal opkomen, - een geloof aan ceremoniën, een berusten in ceremoniën, een eerbied
voor altaren, doopvonten, en kerken - een eerbied zoo diep, dat wij het niet wagen moeten eene aanmer king te maken, of wij hebben grootelijks misdaan. Dit is het wezen en de ziel van Roomsch gezindheid, onder den dekmantel van gepasten eerbied voor heilige zaken. Het kan niet anders of de Kerk van Rome moet zich
uitbreiden, als wij, die de wachthonden der kudde zijn, stilzwijgen, en als anderen den weg tot afval banen, en dien weg zoo effen en gemakkelijk mogelijk maken. Wij hebben weder een John Knox noodig. Spreekt mij niet van bedaarde, zachtmoedige mannen, van zacht overredende woorden, wij moeten den vu rigen Knox hebben, al zou zijne heftigheid ook , onze kansels aan splinters slaan,” het ware te wenschen dat hij dit deed, als hij daardoor onze harten maar op wekte tot handelen. Wij moeten een Luther hebben, die den menschen in ronde, duidelijke woorden de waarheid zegt. Onze predikanten hebben in den laat sten tijd eene fluweelen tong gehad, maar wij moeten ons van zacht gewaad ontdoen, en de waarheid moet gesproken worden, en niets dan de waarheid, want van alle leugens, die duizenden en duizenden ter helle hebben gesleept, beschouw ik deze als eene van de
22
ergte - dat er in eene Protestantsche Kerk gevon den worden, die zweren dat de doop de ziel behoudt. Of iemand zich Baptist, of Presbyteriaan, of Dissenter, of Episcopaal noemt, dat is mij om 't even - als hij zegt dat de doop de ziel behoudt, weg met hem, weg met hem, hij beweert iets, wat God nooit geleerd heeft, wat niet in den Bijbel staat, en wat nimmer beweerd moest worden door menschen, die belijden dat de Bijbel, en de geheele Bijbel, de godsdienst der Protestanten is.
Velen zullen vinden dat ik bittere taal spreek. Goed, het zij zoo. Medicijnen zijn veelal bitter, maar juist dan zullen zij eene goede werking doen, en de geneesheer is niet bitter omdat zijne medicijnen het zijn, of al wordt hij het ook geacht, het komt er niet op aan, als de patient maar genezen wordt, in ieder geval, of de geneesheer bitter is of niet, dat gaat den patient niet aan, die heeft alleen maar met zijne eigene gezondheid te maken. Wat ik u gezegd heb, is de waarheid, en als er onder u iemand is, of als er onder de lezers van
deze preek, wanneer zij gedrukt is, zijn, die op den doop, of op ceremoniën van eenigerlei aard steunen, smeek ik dezulken dit valsch geloof van zich te werpen, even als Paulus de adder, die zijne hand vatte, in het vuur afschudde. Ik bid u, steunt niet op den doop. Geene uiterlijke vormen kunnen u reinigen; de me laatschheid ligt diep. Ik smeek u te bedenken dat gij een nieuw hart en een vasten geest moet hebben, en de doop u kan die niet schenken. Gij moet u van uwe zonden afkeeren en Christus navolgen; gij moet een
geloof hebben, dat u in regtvaardigheid en de vreeze Gods doet wandelen, of anders hebt gij het geloof van Gods uitverkorenen niet, en tot het koningrijk Gods zult gij niet ingaan. Ik bid u, steunt niet op zulk een
bedriegelijken grond, zulk eene uitvinding van
den
antichrist. O, moge God u daarvoor behoeden, en u er toe brengen de ware rots der toevlugt voor vermoeide zielen te zoeken!
In de tweede plaats, wil ik u met kortheid, maar, zoo ik hoop, met veel ernst, voorhouden dat HET
23 GELOOF
HET ONMISBAAR VEREISCHTE IS TOT BEHOU
DENIS. ,, Die geloofd zal hebben en gedoopt zal zijn, zal zalig worden; die niet geloofd zal hebben, zal ver doemd worden.” Het geloof is het onmisbaar vereischte tot behoudenis. Dit geloof is eene gave Gods. 't Is het werk van den Heiligen Geest. Sommigen gelooven niet in Jezus; zij gelooven niet, omdat zij niet van Christus kudde zijn, zoo als hij hun zelf gezegd heeft, maar zijne schapen hooren zijne stem: hij kent hen, en zij volgen hem; hij geeft hun het eeuwige leven, en zij zullen niet verdorven worden; niemand zal ze hem uit de hand rukken. Wat is dat geloof? Het geloof bestaat in twee zaken; ten eerste, in het als waarheid erkennen van de getuigenis Gods betreffende Zijn Zoon. God zegt ons dat Zijn Zoon in de wereld gekomen en vleesch geworden is, dat hij op aarde ge leefd heeft om den wille der menschen, dat hij, na zijn leven in heiligheid doorgebragt te hebben, aan het kruis gestorven is als een zoenoffer voor onze zonden, opdat , wie in hem gelooft niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe.” Als gij behouden wilt worden, moet gij die getuigenis, die God betreffende Zijn eigen Zoon geeft, gelooven. Na die getuigenis aangenomen te hebben, is de tweede zaak er op te vertrouwen - ja, daarin ligt, mijns inziens, het wezen van het behoudend geloof, namelijk, de hoop op zaligheid te gronden de verzoening in Jezus Christus, eens en voor al niet te steunen op eigene gevoelens en daden, maar te ver trouwen op Jezus Christus en op alles wat hij tot onze behoudenis gedaan heeft. Dit is geloof, dit is het aan nemen van de waarheid van Christus: eerst te weten
dat het waarheid is, en dan naar dat geloof te handelen. Een geloof als dit - zulk een waar geloof, doet den mensch voortaan de zonde haten. Hoe kan hij datgene liefhebben, waarvoor de Verlosser zijn bloed vergoten heeft? Het doet hem godvruchtig leven. Hoe kan hij iets anders dan de eer Gods zoeken, die hem zoo lief
heeft gehad dat Hij zijn eigen zoon gegeven heeft om voor hem te sterven? Dit geloof is geestelijk in zijn aard en uitwerking; het werkt op den geheelen mensch;
op
24
het verandert zijn hart, verlicht zijn oordeel, en beteu
gelt zijn wil; het onderwerpt hem aan Gods oppermagt, en doet hem Gods Woord als een kind aannemen; het
heiligt zijn verstand, en maakt hem gewillig om in
Gods Woord onderwezen te worden; het reinigt zijn binnenste, het reinigt wat binnen in den drinkbeker en den schotel is, en verfraait van buiten; het reinigt zijn uitwendig gedrag en zijne inwendige drijfveeren, zoodat hij, als zijngeloof waar en opregtis, voortaan een
ander mensch wordt dan hij ooit te voren geweest is. Dat zulk een geloof de ziel behoudt, is, geloof ik, redelijkerwijze aan te nemen; ja, wat meer is, het is zeker, want wij hebben in ditzelfde huis des gebeds menschen gezien, die er door behouden zijn. Wij hebben gezien hoe de ligtekooi uit den poel harer zonde opgeheven en eene eerlijke vrouw werd; wij hebben gezien dat een dief zich verbeterde; wij hebben honderde voorbeelden gezien van dronkaards, die matig werden; wij hebben het geloof zulk eene verandering zien te weeg brengen, dat al de buren, die het zagen, het met bewondering aanschouwden, al waren zij ook van
de zaak zelve afkeerig; wij hebben gezien dat het geloof in de ure van verzoeking menschen gered en hen ge holpen heeft om zich aan God te wijden; wij hebben daden van heldhaftige toewijding aan God gezien, zoo
als wij er nog meer hopen te zien, en blijken van ge tuigenis tegen den stroom des tijds, die ons bewezen hebben dat het geloof van grooten invloed is op den mensch, dat het de ziel behoudt. Mijne hoorders, wilt behouden worden, dan moet gij gelooven in den
:
eer Jezus Christus. Ik kan er niet ernstig genoeg op aandringen, zoekt uw behoudenis nergens anders dan bij Christus, den gekruisigde. O, als gij op eene cere monie steunt, al is het ook niet de doop - als gij op iets anders steunt dan op Jezus Christus, gaat gij ze ker verloren, zoo zeker als dit Boek waar is.
Ik bid
u, gelooft niet elken profeet, die tot u komt, maar wie u eene andere leer predikt, al ware 't een engel uit den hemel, hij zij vervloekt, want dit, en dit alleen, is de zielbehoudende waarheid, die de wereld wederge
25
boren zal doen worden: ,,Die geloofd zal hebben en gedoopt zal zijn, zal zalig worden.” Weg van u dan al de uiterlijke vertooning, de waskaarsen en opschik van het Puseyisme! Weg van u alle Roomsche praal! Weg van u de doopvonten der Engelsche Kerk! Wendt uwe oogen op dat naakte kruis, waar de Zoon van God als een bloedend man hangt. Er is leven in dien blik op den gekruisigde; er is in dit oogenblik leven voor u. Wie uwer in de groote liefde Gods jegens menschen in Christus Jezus gelooven kan, die zal be houden worden. Als gij kunt gelooven dat onze He melsche Vader wil dat wij tot Hem komen - dat Hij naar ons verlangt - dat Hij ons elken dag roept met de luide stem van de wonden Zijns Zoons, als gij kunt gelooven dat er in Christus vergeving is voor vroegere overtredingen en reiniging voor toekomstige jaren, als gij kunt vertrouwen dat hij u redden zal, hebt gij reeds de kenteekenen der wedergeboorte. Het werk der verlossing is in u begonnen, voor zooverre het werk des Geestes betreft; het is in u voltooid, voor zooverre het werk van Christus betreft. O, wat ik u
bidden mag, houdt u aan Jezus Christus! Dat is de grond, bouwt er op. Dit is de rots der toevlugt; vliedt daarheen.
Vliedt daar terstond heen.
Het leven is
kort, de tijd spoedt voort met arendsvleugelen. Vlugt, arme zondaar, snel als de duif door den sperwer vervolgd, vlugt tot Gods geliefden Zoon, raakt den zoom van zijn kleed aan, ziet hem in het dierbaar ge laat, eenmaal verwrongen door droefheid over u; ziet hem in dieoogen, die eenmaal tranen om u vergoten hebben. Vertrouwt hem, en indien gij hem ontrouw bevindt, dan zijt gij verloren; maar ontrouw zult gij hem niet bevinden, zoolang dit woord waar is: ,,Die geloofd zal hebben en gedoopt zal zijn, zal zalig wor den, maar die niet geloofd zal hebben, zal verdoemd worden.” God geve ons dit levend geloof, zonder het welk er geene behoudenis is. Gedoopt, herdoopt, be sneden, bevestigd, van de sacramenten voorzien en in
gewijden grond begraven - allen zult gij verloren gaan als gij niet in hem gelooft. Het woord is uit
de
26
drukkelijk en duidelijk - wie niet geloofd zal hebben moge zich op zijn doop beroepen, moge zich beroepen op alles wat hij wil, , maar die niet geloofd zal heb ben, zal verdoemd worden,” voor hem is er niets an
ders dan de toorn Gods, de vlammen der hel, eeuwig verderf. Zoo heeft Christus verklaard, en zoo moet het zijn.
Maar nu ten slotte, zullen sommigen zeggen: ,, Ja, maar de doop staat toch in den tekst, hoe beschouwt gij dien dan?” Dat zal het laatste punt zijn, en dan hebben wij afgedaan. DE DOOP IN DEN TEKST STAAT BLIJKBAAR IN VER
BAND MET HET GELOOF. ,, Die geloofd zal hebben en gedoopt zal zijn, zal zalig worden.” Het komt mij voor dat er hier niet voorondersteld wordt dat iemand
gedoopt zou worden, die niet geloofde; of, als er zulk eene vooronderstelling in ligt, is het duidelijk uitge drukt dat zijn doop : niet baten zal, want hij zal verdoemd worden, gedoopt of niet, tenzij hij gelooft. Het schijnt mij toe dat de doop in den tekst - mijne broeders, als gij het niet met mij eens zijt, spijt het mij, maar ik moet voor mijn gevoelen uitkomen het schijnt mij toe, zeg ik, dat de doop verbonden is met het geloof, ja, regtstreeks er op volgt. Ik zou niet zoo aan volgorde de der woorden hechten, als ik niet, om andere redenen, begreep dat de doop op het geloof volgen moet. In ieder geval wordt daardoor ten eenemale de dwaling vermeden, die wij bestrijden. Iemand, die weet dat hij zalig wordt door in Christus te gelooven, zal niet, wanneer hij gedoopt is, zijn doop tot eene zaligmakende verordening verheffen. Ja, hij zal juist tegen die dwaling opkomen, omdat hij staande houdt dat hij geen regt heeft om gedoopt te worden voordat hij door het geloof behouden is. Hij draagt eene tegen de wedergeboorte door den doop in zich, omdat hij gedoopt is als iemand, die beleed wedergeboren te zijn. Broeders, de hier bedoelde doop is een doop verbonden met het geloof,en ik beken dat er in de Schrift veel aan dien doop wordt toege schreven. In dit vraagstuk zal iknu niet treden;
:
27
maar ik vind eenige opmerkelijke Schriftuurplaatsen, waarin zeer sterk over den doop gesproken wordt. Ik vind deze: ,,Sta op, en laat u doopen, en uwe zon den afwasschen, aanroepende den naam des Heeren.” Ik vind elders even sterke, ik weet dat op zich zelf de doop van den geloovige geene zonden afwascht; echter is hij voor den geloovige uitwendig het teeken en zinnebeeld er van, om door het zigtbare bedoelde het te beschrijven. Even als onze Verlosser zeide: ,, Dat is mijn ligchaam,” terwijl het zijn ligchaam niet was, maar brood, was het toch, in zooverre als het zijn
ligchaam voorstelde, juist en overeenkomstig het taal gebruik te zeggen: ,, Neemt, eet, dat is mijn ligchaam.” Desgelijks, in zooverre als de doop voor den geloo vige de afwassching der zonden voorstelt, mag hij de afwassching der zonden genoemd worden - niet omdat het zoo is, maar omdat hij voor de geloovigen het zinnebeeld is van hetgeen er door de kracht van den Heiligen Geest uitgewerkt kan worden in den man, die in Christus gelooft. Welk verband heeft die doop met het geloof? Mijns inziens, dit: dat de doop de openlijke belijdenis des geloofs is; degene, die den doop ondergaat, was reeds een krijgsman van Christus, maar door den doop trekt hij zijne uniform aan. Hij geloofde in Christus, maar zijn geloof bleef tusschen God en zijne eigene ziel. Bij den doop zegt hij tot den dooper: ,, Ik geloof in Jezus Christus;” hij zegt tot de Kerk: ,, Ik vereenig mij met als u geloovende de algemeene waarheden van het Christendom;” hij zegt tot den toeschouwer: ,,Wat gij ook doen moogt, ik voor mij zal den Heer dienen.” 't Is de belijdenis van zijn geloof. Verder houden wij het er voor dat de doop voor den geloovige eene getuigenis van zijn geloof is; bij den doop zegt hij aan de wereld wat hij gelooft. ,, Ik laat mij in water dompelen,” zegt hij. ,,Ik geloof dat de Zoon van God zinnebeeldig gedoopt is in lijden, ik geloof dat hij letterlijk gestorven en begraven is.” Het weder oprijzen uit het water is eene openlijke verkla ring dat hij aan de opstanding van Christus gelooft.
28
Het Avondmaal is eene verkondiging van den dood van Christus, en de doop is eene verkondiging dat Christus begraven en opgestaan is. 't Is een vorm, eene voorstelling, een symbool, een spiegel voor de wereld, waarin de godsdienst, als 't ware, wordt afge spiegeld. Wij zeggen tot den toeschouwer, als hij vraagt wat de beteekenis van deze plegtigheid is: ,,Wij wil len daarmede aanduiden te gelooven dat Christus be graven en uit den doode opgestaan is, en wij belijden dat die dood en opstanding de grond van ons ver trouwen is.”
Door den doop neemt het Geloof zijne behoorlijke plaats in. Hij is eene der eerste daden van gehoor zaamheid, of behoorde dit althans te zijn. Het Ver stand beschouwt den doop, en zegt: ,,Misschien is er niets in; hij kan mij geen mut doen.” ,, Dat is waar,” zegt het Geloof, , en daarom zal ik die plegtigheid in acht nemen. Als zij mij nut deed, zou mijne zelfzucht mij er wel toe aandrijven, maar hoewel mijn verstand er geen nut in ziet, verklaar ik openlijk, dewijl mijn Heer mij geboden heeft alle geregtigheid te vervullen, dat iets wat voor het verstand onnut schijnt, wet voor mij wordt, wanneer het door God bevolen is.
Als mijn Meester mij bevolen had zes steenen op te rapen en ze op eene rij te leggen, zou ik het doen, zonder hem te vragen: ,, Waar zal het toe dienen?”
Cui bono? is geene gepaste vraag voor krijgers van Je zus. Juist de eenvoudigheid en schijnbare nutteloos heid van de verordening moet den geloovige doen zeg gen: ,,Daarom doe ik het, omdat het mijne gehoor zaamheid aan mijn Meester op deproef stelt.” Als gij uw knecht beveelt iets te doen, wat hij niet begrij pen kan, en hij keert zich om en zegt: ,,Waarom, Mijnheer, als ik vragen mag?” is het u duidelijk dat hij de verhouding tusschen Meester en dienaar niet begrijpt. Als God mij dus beveelt iets te doen, en ik zeg; ,, Waarom ?” heb ik de plaats niet ingenomen, die het Geloof behoort te bekleeden, namelijk, die van eenvoudige gehoorzaamheid aan hetgeen de Heer ge zegd heeft. De doop is bevolen, en het Geloof ge
29
hoorzaamt omdat hij bevolen is, en neemt dus hare behoorlijke plaats in. De doop is ook eene vernieuwing des Geloofs. Zoo lang wij uit ligchaam en ziel bestaan, zullen wij een of ander middel noodig hebben, waardoor het ligchaam soms opgwekt wordt om zamen te werken met de ziel. Bij het Avondmaal des Heeren wordt mijn geloof ge holpen door de uiterlijke en zigtbare teekenen. In het brood en den wijn zie ik geen bijgeloovig mysterie, ik zie er niets anders in dan brood en wijn, maar in dat brood en in dien wijn zie ik eene hulp voor mijn geloof. Door de teekenen ziet mijn geloof de zaak aangeduid. Zoo ook is er geene geheimzinnige kracht in den doop of in het water. Wij hechten noch aan het een noch aan het ander op zich zelf, maar wij zien in het water en in den doop eene hulp, die ons geloof krachtig voorstelt dat wij begraven zijn met Christus, en in nieuwigheid des levens met hem opstaan. Als wij den doop zoo verklaren, mijne vrienden, is het niet te vreezen dat er eene overhelling tot het Roomsche uit zal voortkomen. Als wij hem zoo ver klaren, kunnen wij niet vooronderstellen dat iemand er op zal vertrouwen, maar hij neemt zijne behoorlijke plaats in onder de verordeningen van Gods huis. Hem op de andere wijze te verheffen, en te zeggen dat de mensch er door behouden wordt - ach, mijne vrien den, hoeveel kwaad die eene leugen gedaan heeft en misschien nog doen zal, zal de eeuwigheid alleen aan het licht brengen. God gave dat er een andere George Fox, in alzijne zonderlinge eenvoudigheid en ruwe eerlijkheid, opstond om de afgoderij dezer eeuw te bestraffen, om te spotten met heilige kalk en
steen; heilige katheders, heilige altaren, heilige koor rokken, hoogeerwaardige vaders, en weet ik wat niet al! Zulke dingen zijn niet heilig. God is heilig; Zijne waarheid is heilig, heiligheid behoort niet tot het vleesche lijke en stoffelijke, maar tot het geestelijke. O, dat eene stem als eene bazuin zich tegen het bijgeloof der eeuw mogt verheffen! Ik kan niet, zoo als George Fox deed, den doop en het Avondmaal opgeven, maar
30
dat zou ik oneindig liever doen, en het van de twee dwalingen de geringste achten, dan er toe medewer ken om den doop en het Avondmaal uit hunne be hoorlijke plaats te verheffen. O, mijne vrienden, mak kers mijner worstelingen en getuigenissen, houdt u aan
de behoudenis door het
geloof, en verfoeit de zalig
spreking van priesters! Als ik mij niet bedrieg, zal er een dag komen dat wij voor eene louter geestelijke godsdienst te strijden zullen hebben, veel meer dan wij nu doen. Wij hebben vriendschap aangekweekt met de zulken, die in hun geloof of tegen de Schrift, of on eerlijk zijn, die of aan de wedergeboorte door den doop gelooven, of belijden dat zij het doen, en dit voor God zweren, terwijl zij het niet gelooven. De tijd
is gekomen dat er geen wapenstilstand of vergelijk meer zijn kan tusschen de dienaren Gods en hen, die met alle winden draaijen. De tijd is gekomen dat zij, die God volgen, God moeten volgen, en dat zij, die zich tooijen en opschikken, en een pad bewandelen aange naam voor het aardschgezinde hart, en streelend voor de vleeschelijke begeerlijkheden, hun eigen weg moe ten gaan. De tijd komt voor Gods heiligen om het kaf van het koren te scheiden, en eenmaal zullen wij, meer dan wij nu zijn, gezuiverd worden van de ver eeniging met hen, die Rome ondersteunen, onder den schijn van het Protestantisme te leeren. Wij zullen gezuiverd worden, zeg ik, van hen, die de behoude nis der zielen door den doop leeren, in plaats van door het bloed van onzen gezegenden Meester, Jezus Chris tus. O, dat de Heer onze lendenen omgorde! Ge
looft mij, het is geene kleinigheid. Hier zal de groote
strijd tusschen d: en zijne heiligen aan de eene zijde, en dewereld, en vormen en ceremoniën aan de andere, gestreden worden. Als wij overwonnen wor den, zullen er misschien jaren van bloed en vervol ging komen, en slingeringen tusschen licht en duister nis, maar als wij dapper en moedig zijn, en niet versagen, maar onverschrokken in de waarheid Gods staan, zal de toekomst misschien helder en heerlijk zijn.
O, mogt er eene werkelijk Hervormde Kerk in Enge
31
land zijn, en een godvruchtig geslacht om haar staande te houden! De toekomst der wereld hangt er, onder God, van af, want naar mate
waarheid de hier wordt
tegengewerkt, wordt zij elders verminkt. Uit een stel sel, dat behoudenis door den doop leert, moet ongeloof voortspruiten, een ongeloof, dat de valsche Kerk maar al te bereid schijnt om te voeden en onder hare vleu gelen te koesteren. God behoede dit begunstigd land voor het uitbroeisel van zijne Staatskerk! Broeders, staat vast in de vrijheid, waarmede Christus u heeft vrijgemaakt, en vreest niet voor plotselingen een schrik of ramp, als die komt, want wie op den Heer ver trouwt, dien zal de goedertierenheid omringen, en wie getrouw is aan God en Christus, tot dien zal in het eind gezegd worden: ,, Wel, gij goede en getrouwe dienaar; ga in, in de vreugde uws heeren.” De Heer zegene dit woord om den wille van Christus!
