De n i e u w e S p e l l i n g

De n i e u w e

Spelling

! De nieuwe spelling

Inhoud In dit seminar hoort u welke spellingregels er veranderen, en waarom daar zo veel commotie over is. Wij tonen u een ruime hoeveelheid hulpmiddelen en trucs. Zodat u er na één seminar klaar voor bent, voor de nieuwe spelling. 1.

De nieuwe spelling, zucht

3

2.

Maar eerst, een dictee

4

3.

En zo is het gekomen

5

4.

Wie is er aan de nieuwe spelling gehouden?

7

5.

De belangrijkste veranderingen

8

6.

7.

5.1

Afschaffen voorkeurspelling

9

5.2

De tussenklank E(N)

11

5.3

De tussenklank S

17

5.4

Van trema naar streepje

19

5.5

Van aardrijkskundige namen afgeleide bijvoeglijke naamwoorden

21

5.6

Stille veranderingen

22

De commotie

25

6.1

De kwaliteit van het “Groene boekje’

26

6.2

Het “Groene boekje” versus “De Nieuwe Spellinggids”

28

De hulpmiddelen

30

7.1

Geen goede koop

31

7.2

Wel een goede koop

35

8.

Verschillen tussen het Groene boekje en De Nieuwe Spellinggids

44

9.

Volledige inhoudsopgave

51

© PP in taal 1996

Inhoud

2


1. De nieuwe spelling, zucht Het is bijna onmogelijk je niets van de nieuwe spelling aan te trekken. Sla een krant open en er staat een -meestal kritisch- artikel over de nieuwe spelling in. Zet de TV aan en je zapt al snel in een verhitte discussie over de nieuwe spelling. Laat bij de koffieautomaat de kreet nieuwe spelling vallen en de verzamelde collega’s vergasten je op een hoorcollege van een half uur. Van ambtenaren en docenten wordt eenvoudigweg verwacht dat ze vanaf 1 augustus 1996 volgens de nieuwe spelling spellen. In dit seminar hoort u welke spellingregels er veranderen, en waarom daar zo veel commotie over is. Wij tonen u een ruime hoeveelheid hulpmiddelen en trucs. Zodat u er na één seminar klaar voor bent, voor de nieuwe spelling.

© PP in taal 1996

3


2. Maar eerst, een dictee Maakt u zich geen zorgen, in de loop van dit seminar komt u alle goede antwoorden tegen. Iedere alinea van dit dictee zit vooral vol met één spelprobleem. Bij de bespreking van het probleem vindt u de juiste spelling. Nu de heren ?inisters ons beleid?produ?t zo willig a??orderen, kunnen wij dit door ons bereikte a??oord vieren door ons?zelf op een ?ro?et te tra?teren. Teun klom snel in de eike?oom, hoewel hij hoogte?vrees had. Goede?middag sprak hij vandaar tegen de passerende boere?dochter. Zeg maar gerust goede?avond, antwoordde zij gevat. Wat eten jullie straks? Rode?kool, en rijste?brij toe, stamelde Teun. Een agent draagt een agente?broek, maar een agente draagt een agente?rokje. Op ?oninginne?dag aten wij ?oninginne?soep, dat is een soort kippe?soep met doperwtjes, in de zonne?schijn. Hoewel de scheidsrechter steke?blind leek, was de wedstrijd reuze?leuk, want ?olland speelde een bere?goede pot. Joop nam het leeuwe?deel van de doelpunten voor zijn rekening. Het meisje met de hane?kam stak een paarde?bloem in de geblondeerde paarde?staart van haar vriend. De arts hield rugge?spraak met zijn collega over de rugge?prik voor de man met de gebroken kinne?bak. De bolle?boos met de bakke?baarden werd de bruide?gom van de tutte?bel met de spille?benen. De agent onderbrak hun liefde?scene in de dorp?straat met een beroep op de Wet geluid?hinder, omdat er verscheidene klachten over geluid?overlast binnengekomen waren. Zij keek po?tisch de twee?ntwintig zee?eenden na, die zo?even de begroei?ng voorbijzwommen. Hij las ge?rgerd het commentaar op de financi?le ontwikkelingen in de bio?industrie. Spreekt zij een Zuid?ederlands of een Middel?ederlands dialect? Geen idee, het lijkt wel Zuid?frikaans. De jongedame die ik als loge? had, bleek g?nant genoeg een employe? van Wim te zijn, die direct een ontkennend communiqu? over dit d?bacl? deed uitgaan, en een sc?ne over dit ?ch?c maakte.

© PP in taal 1996

4


3. En zo is het gekomen Hoe is de nieuwe spelling totstandgekomen? En waarom, voldeed de oude soms niet meer?

Tijdsbalk Spellingregels 1804

Eerste spellingregeling, de spelling Siegenbeek en Weiland Kritiek hierop van onder andere De Vries en Te Winkel, die meenden dat deze spelling aanleiding gaf “tot een onophoudelijk weifelen en wankelen, even onaangenaam en hinderlijk in de practijk, als schadelijk voor den waarachtigen bloei der taal, wier welbegrepen belang in de eerste plaats eene ordelijke regelmaat en vastheid van spelling vereischt.”1

1865

Eerste wijziging van de spellingregels door De Vries en Te Winkel. Formulering van vier uitgangspunten voor de spelling die tot op heden gehanteerd worden: 1. Standaarduitspraak Je spelt een woord zoals een beschaafd mens het uitspreekt. 2. Gelijkvormigheid Verwante woorden worden gelijk gespeld: paarden dus paard. (al hoor je een “t”.) 3. Overeenkomst Woorden die overeenkomstig gevormd worden, worden gelijk gespeld: lengte, dus ook grootte. (al hoor je maar één “t”.) 4. Herkomst De uitspraak van vroeger beïnvloedt de spelling: hij zei, want hij klonk als (+hie) en zei klonk als (+zee). (Al hoor je nu in beide dezelfde klank.)

1883 1891

Spelling De Vries en Te Winkel officieel ingevoerd. Kritiek op de spelling De vries en Te Winkel, vooral door de in dit jaar door Kollewijn opgerichte “Vereniging tot Vereenvoudiging van onze Spelling”.

1934

Tweede wijziging van de spellingregels: Spelling-Marchant Genoemd naar de toenmalige Minister van Onderwijs, alleen verplicht voor het onderwijs.. De Bloote beenen van de Bakvisschen werden blote benen van bakvissen, maar de school bleef school, en de de hoefde alleen bij duidelijke mannelijkheid een den te worden.

1947

Eerste Nederlandse Spellingwet. Gebaseerd op de Spelling-Marchant, zonder de den. Stelt de “voorkeurspelling” verplicht voor onderwijs en overheid.

1

Daniels 1995

© PP in taal 1996

5


1954

Woordenlijst Nederlandse taal -het Groene boekje- verschijnt. Niet bestemd, aldus de introductie2 “om goede stilisten en taalkunstenaars aan banden te leggen, maar om ‘gewone’ mensen een norm te geven ... middenstanders en kleine ambtenaren aan wier zelfstandig taalgevoel wij niet teveel moeten overlaten.”

Vanaf het begin veel kritiek: onvolledig, willekeurig (kopie/fotocopie) en verwarrend (akkoord maar accorderen heeft de voorkeur en accoord maar akkorderen worden toegelaten).

1969

Eindvoorstellen commissie Pée-Wesselings Onder andere met het voorstel de “tussen-en” bijna overal als e te schrijven.

1988

Werkgroep ad hoc Spelling Onder andere met het voorstel de “tussen-en” bijna overal als en te schrijven.

1990

Spellingcommissie Geerts geïnstalleerd De Taalunie geeft opdracht nieuwe spellingregels op te stellen.

1993

Voorstellen commissie Geerts voor tussenklanken en diakritische tekens Onder andere met het voorstel de “tussen-en” bijna overal als en te schrijven.

1994

Voorstellen commissie Geerts voor bastaardwoorden lekken uit Veel paniek over sjokola en ginekoloog.

1994

Taaladviescommissie van de Taalunie bereidt het spellingbesluit 1995 voor En corrigeert Geerts’ sjokoloog.

1995

Comité van Ministers (van België en Nederland) gaat in september akkoord met het spellingbesluit “Broddelwerk en volksverlakkerij”3

1995

In oktober verschijnt de nieuwe Woordenlijst Nederlandse taal “Over rariteiten, blunders en raadselachtigheden in het nieuwe Groene boekje.”4

1996

De nieuwe spelling wordt per 1 augustus ingevoerd Verplicht voor onderwijs en overheid.

2000

Eerste “actualisering” van de Woordenlijst Nederlandse taal

U bevindt zich hier.

Daniels 1995 NRC-Handelsblad 23 maart 1996 4 Onze Taal 1996_4 2 3

© PP in taal 1996

6


4. Wie is er aan de nieuwe spelling gehouden? De nieuwe spelling is vanaf 1 augustus 1996 de officiële spelling. De officiële spelling is wettelijk verplicht voor overheid en onderwijs. In de praktijk probeert iedereen die serieus genomen wil worden volgens de verplichte spelling te spellen.

© PP in taal 1996

7


5. De belangrijkste veranderingen Er zijn vier belangrijke veranderingen in de spellingregels: de afschaffing van de “toegelaten spelling”, andere regels -met uitzonderingen!- voor de tussenklank “E(N)” en de tussenklank “S”, sommige trema’s worden liggende streepjes, en “bijvoeglijke naamwoorden afgeleid van een aardrijkskundige naam” krijgen altijd een liggend streepje. Daarnaast zijn er nog wat minder in het oog springende veranderingen die het beschouwen waard zijn. Zo gebruiksvriendelijk blijken die nieuwe regels in de praktijk nog niet eens te zijn, zoals u zult zien. Per veranderde regel zullen wij gepast tegensputteren.

© PP in taal 1996

8


5.1 Afschaffen voorkeurspelling

Regel: De oude voorkeurspelling wordt de enige nieuwe spelling De oude spelling kende voor 12.000 woorden een voorkeurspelling én een toegelaten spelling. Artikel 2 van de Spellingwet schreef voor dat “...alle van de overheid uitgaande stukken in de voorkeurspelling gesteld dienen te worden.”. In de oude spelling kon alleen een niet-ambtenaar nog kiezen tussen quasi en kwasi, tussen prospectus en prospektus, ambtenaren konden dat niet. Voor ambtenaren en voor alle ander voorkeurspellers verandert deze regel dus eigenlijk niets aan de spelling? Toch wel, want niet altijd is de oude voorkeurspelling als nieuwe spelling gekozen.

Niet altijd is de oude voorkeur gekozen Om twee redenen is soms de oude toegelaten spelling in plaats van de oude voorkeurspelling als nieuwe spelling gekozen: • het woord vormt een uitzondering in een reeks • de voorkeurspelling werd niet geaccepteerd

Uitzonderingen in een reeks Vredestractaat was een uitzondering in de reeks traktant, traktatie, traktement, trakteren, traktaat. De nieuwe spelling wordt: vredestraktaat. Insekt was een uitzondering in de reeks dialect, effect, object. De nieuwe spelling wordt: insect.

Niet geaccepteerde voorkeurspelling Sommige woorden bleven de meeste Nederlanders eigenwijs niet volgens de voorkeurspelling schrijven. Zo smaakte de croquet (oude voorkeurspelling) beter als kroket (oude toegelaten spelling). Kroket wordt de nieuwe spelling.

© PP in taal 1996

9


Lijst met keuzes tegen de oude voorkeurspelling Oude voorkeur

Nieuwe spelling

antikrist catheter croquet dioxyde elektrokuteren elektrokutie emfaze fotocopie fotocopiëren harmonika insekt komplot komplotteren korpus kwaker lambrizeren lambrizering macrocosmos mediaevist microcosmos oxydatie oxyde oxyderen prae

antichrist katheter kroket dioxide elektrocuteren elektrocutie emfase fotokopie fotokopiëren harmonica insect complot complotteren corpus quaker lambriseren lambrisering macrokosmos mediëvist microkosmos oxidatie oxide oxideren pre

praeses prakkizeren praktizeren predikatief produkt produktie produktief produktiviteit propaedeuse propaedeutisch publikatie quantum vredestractaat vulcanisatie vulcaniseren

preses prakkiseren praktiseren predicatief product productie productief productiviteit propedeuse propedeutisch publicatie kwantum vredestraktaat vulkanisatie vulkaniseren

Sputter, sputter • De spellingcommissie Geerts adviseerde regering in 1990 toch na een publieksonderzoek om zoveel mogelijk c’s in k’s te veranderen? Ja, maar toch is gekozen voor een zo groot mogelijke gelijkvormigheid. • Hoe zit het dan met oktober? Dat woord zit toch in de reeks octaaf, octet, octopus? Ja, maar er is gekozen tegen october, omdat men vreesde dat spelling met een c niet geaccepteerd zou worden. Acceptatie ging hier dus voor consequentie. • Waarom doen we zo moeilijk over de c/k-spelling? Waarschijnlijk omdat de Vlamingen iets tegen de “Franse” c hebben en de Nederlanders iets tegen de “Duitse” k. • Zijn alle c/k-inconsequenties nu uit de nieuwe spelling verdwenen? Jammer, maar bijvoorbeeld: naast predikatie lokaliseren traktaat akkoord

vinden we predicatief locatie tractie accorderen

Dicteewoorden Nu de heren ministers ons beleidsproduct zo willig accorderen, kunnen wij dit door ons bereikte akkoord vieren door onszelf op een kroket te trakteren.

© PP in taal 1996

10


5.2 De tussenklank E(N) Stel, er is een boer, en die heeft een dochter, en die loopt voorbij, en dat wilt u Teun vertellen. Dan is er niets aan de hand. U plakt de dochter achter de boer, en er klinkt vanzelf een soort (+ eh of + u) tussen. U zegt “kijk Teun, daar loop un boerudogter”. Maar wilt u Teun schrijven dat zij langs komt, dan moet u kiezen tussen Teun, daar loopt een boeredochter. en Teun, daar loopt een boerendochter. U zit kortom, midden in het probleem van “de tussenletter -n- in samenstellingen”. Wanneer komt er allen een e tussen twee woorden van een samenstelling, en wanneer en? Het antwoord vergt drie regels en vijf uitzonderingen. En dan nog.

Regel: Schrijf een n als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen of meestal een meervoud op -(e)n heeft. Dat is een heldere regel. Die kunnen we in onze brief aan Teun toepassen. Boer is een zelfstandig naamwoord, met z’n tweeën zijn het boeren, en twee boers bestaan niet, dus het wordt boerendochter. Zo schrijven we ook boekenlegger, bessensap, geitenleer, kurkentrekker, eikenboom en eikenhout. En zo schrijven we toch: rijstebrij, omdat rijst geen meervoud heeft; rodekool, omdat rood geen zelfstandig naamwoord is; hoogtevrees, omdat naast het meervoud hoogten het meervoud hoogtes bestaat.

Sputter, sputter • Je moet wel weten wat een samenstelling is. (Twee of meer woorden aaneengeschreven die ook los gebruikt kunnen worden.) • Je moet wel weten wat een zelfstandig naamwoord is. (Een woord waar je de, het of een voor kunt zetten.) • Waarom krijgen goedemorgen en goedemiddag geen n? Omdat goede geen zelfstandig naamwoord is. Raadselachtig is, dat goedenavond en goedendag wel een n hebben.

© PP in taal 1996

11


Dicteewoorden Teun klom snel in de eikenboom, hoewel hij hoogtevrees had. Goedemiddag sprak hij vandaar tegen de passerende boerendochter. Zeg maar gerust goedenavond, antwoordde zij gevat. Wat eten jullie straks? Rodekool, en rijstebrij toe, stamelde Teun.

Hulpregel: Schrijf een n als het eerste deel van de samenstelling een vrouwelijke nevenvorm van een zelfstandig naamwoord is die op een toonloze “e” (+ uh) eindigt. Deze regel hebben we nodig om tot de door de wetgever gewenste spelling van samenstellingen met studente, pianiste en agente te komen. Zo spellen we: pianist, meervoud pianisten, dus pianistenconcours; pianiste, meervoud pianistes, maar ook pianistenconcours! Hoewel sommigen wellicht aan zullen voeren dat een Schots voorkomen, of zelfs een optreden in travestie, van onze ordehandhavers een positieve invloed heeft op de openbare orde, zullen de meesten van u vreemd aankijken tegen een agentenuniformrokje. En toch is dat de juiste spelling van de samenstelling agente + uniformrokje.

Sputter, sputter • Is deze regel niet vreemd: Volgens regel 1 zou het gewoon agenterokje worden, want agente heeft geen meervoud op -n? En agentenbroek want het zijn twee agenten. Ja, maar de wetgever heeft deze uitzondering gewild.

Dicteewoorden Een agent draagt een agentenbroek, maar een agente draagt een agentenrokje.

© PP in taal 1996

12


Uitzondering 1: Geen n wanneer het eerste deel verwijst naar een persoon of zaak die in de context de enige is Volgens regel 1 zit Pierrot in de manenschijn, omdat het meervoud van het zelfstandig naamwoord maan alleen manen is. Maar hier geldt de eerste uitzondering op regel 1. Als we spreken over de aardse maan, hebben we er maar één. We schrijven dan geen n, en de juiste spelling is maneschijn. Zo spellen we ook Koninginnedag en zonneschijn. Maar men serveert ook in Den Haag de bekende smakelijke kippensoep met doperwtjes als koninginnensoep.

Sputter, sputter • Je moet wel iets van sterrenkunde, monarchie, kookkunst en nog zo wat contexten weten om deze regel toe te kunnen passen. • Deze uitzondering vind ik gek, want bijvoorbeeld Saturnus heeft veel meer manen? Ja, maar als je het in de context van andere planeten over maan hebt, is de maan niet meer enig, en wordt het manenschijn.

Dicteewoorden Op Koninginnedag aten wij koninginnensoep, dat is een soort kippensoep met doperwtjes, in de zonneschijn.

Uitzondering 2: Geen n wanneer in een bijvoeglijk naamwoord het eerste deel een versterkende betekenis heeft Volgens regel 1 geeft beer + goed berengoed, want het meervoud van beer is alleen beren. Maar hier geldt de tweede uitzondering: beer versterkt hier goed, en ze vormen een bijvoeglijk naamwoord, dus spellen we beregoed. Zo spellen we ook boordevol, reuzeleuk en stekeblind. Maar blijft het grootste stuk een leeuwendeel, omdat leeuw hier weliswaar deel versterkt, maar het geheel geen bijvoeglijk naamwoord is.

Sputter, sputter • Dan moet je moet wel weten wat een bijvoeglijk naamwoord is. (Een woord dat iets zegt over een zelfstandig naamwoord.)

© PP in taal 1996

13


Dicteewoorden Hoewel de scheidsrechter stekeblind leek, was de wedstrijd reuzeleuk, want Holland speelde een beregoede pot. Joop nam het leeuwendeel van de doelpunten voor zijn rekening.

Uitzondering 3: Geen n wanneer het eerste deel een dierennaam is, en het tweede een plantkundige aanduiding Volgens regel 1 geeft paard + bloem paardenbloem, want het meervoud van paard is alleen paarden. Maar hier geldt de derde uitzondering: paard is een dierennaam en bloem een plantkundige aanduiding, dus spellen we paardebloem. Zo spellen we ook het kattekruid en de duivekervel. Maar het blijft kattenstaart en hanenkam, omdat staart noch kam als plantkundige aanduiding gezien worden.

Sputter, sputter • Je moet hier over een meer dan rudimentaire botanische en zoölogische kennis beschikken.

Dicteewoorden Het meisje met de hanenkam stak een paardebloem in de geblondeerde paardenstaart van haar vriend.

Uitzondering 4: Geen n wanneer het eerste deel een lichaamsdeel is in een versteende samenstelling Volgens regel 1 geeft kin + bak kinnenbak, want kin kent alleen kinnen als meervoud. Maar hier geldt de vierde uitzondering: kin is een lichaamsdeel, en de samenstelling met bak is versteend, dus spellen we kinnebak. Zo spellen we ook kakebeen en ruggespraak.

Sputter, sputter • Enige anatomische en etymologische kennis lijkt hier onontbeerlijk.

© PP in taal 1996

14


• Wie maakt uit wat versteend is? Als stelregel kun je nemen, dat met een of met beide delen van de samenstelling geen nieuwe woorden gevormd worden. Het woord ruggenprik laat zien dat rug niet het versteend deel van ruggespraak kan zijn, en ook spraak is nog productief. Vreemd. • En hoe zit het met kuttenkop? Gewoon een n, want beide samenstellende woorden zijn nog productief.

Dicteewoorden De arts hield ruggespraak met zijn collega over de ruggenprik voor de man met de gebroken kinnebak.

Uitzondering 5: Geen n wanneer één van de delen niet meer als afzonderlijk woord herkenbaar is. Volgens regel 1 geeft bol + boos bollenboos, want bol kent alleen bollen als meervoud. Maar hier geldt de vijfde uitzondering: bolleboos is helemaal geen samenstelling van bol en boos! Hier zijn beide delen niet meer als woord herkenbaar. Bolleboos komt net als bollebof van het Jiddische baal habojes, wat “heer des huizes” betekent, afgeleid van het Hebreeuwse ba`al habét.5 Deze “vermeende en versteende” samenstellingen krijgen geen n: 6 apegapen

duimelot

kinnebak

papegaai

apekool

duivekaters

kinnesinne

paperassen

apelazerus

elleboog

klerelijer

petekind

apezuur

ellepijp

klerewijf

petemoei

assepoester

elzevier

klerezooi

pezewever

assegaai

geuzelambiek

koddebeier

pielepoot

bakkebaard

hagedis

koekepeer

pierebad

bakkeleien

hartelap

krabbescheer

pierement

banderol

hartelust

krikkemik

pierewaaien

bietebauw

havezate

kruizemunt

pierewiet

bilzekruid

hazewind

ledemaat

pikketanis

bolleboos

hazewindhond

madelief

poppedeintje

bonnefooi

heremiet

maretak

postelein

bruidegom

hunebed

marsepein

pruimedant

bullebak

kakebeen

masteluin

rammenas

bullebijter

kakenestje

nachtegaal

ravelijn

bullepees

kattebelletje

paarlemoer

redekaveling

dageraad

kazemat

paddestoel

rederijker

5 6

van Dale Etymologisch woordenboek Ministerie van OC&W, directie Voorlichting en Bibliotheek

© PP in taal 1996

15


robbedoes

schattebout

sporkehout

wielewaal

rozemarijn

schollevaar

stedehouder

wiggebeen

ruggespraak

sikkepit(je)

takkewijf

zenegroen

schallebijter

snoezepoes

tuttebel

zinnebeeld

scharrebier

spillebeen

ukkepuk

zinnebeeldig

scharrebijter

spillepoot

wallebak

zottebollen

scharretong

sporkeboom

wegedoorn

Sputter, sputter • Etymologie als bijvak is beslist een pre. • Wie maakt uit wat herkenbaar is?

Dicteewoorden De bolleboos met de bakkebaarden werd de bruidegom van de tuttebel met de spillebenen.

© PP in taal 1996

16


5.3 De tussenklank S Een mooi voorbeeld van deregulering. Anderhalve regel, en maximale vrijheid in de toepassing ervan. Een wettekst is net zo onleesbaar als een wetstekst, en drugsbeleid net zo lastig als drugbeleid. Prachtige ammunitie ook voor een loopgravenoorlog met uw parafanten.

Regel: Schrijf een s tussen woorden van een samenstelling, als het eerste woord niet op een s eindigt, en het tweede niet met een s begint, maar je wel een s tussen de woorden hoort Stel er is een moeder, en die heeft een kindje. Dat kan dan een moederskindje zijn. Zo spellen we ook: mening + verschil = meningsverschil; stad + deel = stadsdeel; geluid + hinder = geluidshinder.

Hulpregel: Schrijf een s tussen woorden van een samenstelling, als het eerste woord niet op een s eindigt, en het tweede wel met een s begint, en je in samentrekkingen met het eerste woord een s toevoegt Als je hem zo leest, zal deze regel niet veel hulp bieden. Een voorbeeld dan maar: verblijf + status = verblijfsstatus, omdat het verblijfs- en reiskosten is. Het probleem dat deze hulpregel op probeert te lossen is dat van de s die je altijd hoort tussen woorden wanneer het tweede woord met een s begint. Zo spellen we ook: liefdesscène, omdat het liefdes- en sterfscène is; dorpsstraat, omdat het dorps- en stadsgezichten is; damesschoenen, omdat het dames- en herenschoenen is.

Sputter, sputter • Je moet wel weten wat een samentrekking is. (In een samentrekking schrijf je het gemeenschappelijk woord van samenstellende woorden één maal uit, en gebruik je verder streepjes: niet huisoplossing, tuinoplossing en keukenoplossing, maar huis-, tuin- en keukenoplossing.) © PP in taal 1996

17


• Of je een tussen-s hoort, is toch heel subjectief? Ja, een Amsterdammer en een Limburger kunnen er uren zoet mee zijn. • Het staat toch slordig als de ene medewerker wel, en zijn collega geen s gebruikt? Ja, huisstijlregels in een thesaurus moeten hier uitkomst bieden. • Mag ik nu ook schrijven “de Wet Geluidshinder”? Nee, bij namen en titels bepaalt de eigenaar van de naam of titel de spelling, dus spellen we: Wet geluidhinder. Overigens heeft de tussen-s in geluidshinder een aantal hoogleraren, TNO-medewerkers en Kamerleden uit de slaap gehouden. In een bijlage bij een Kamerstuk over de Wet geluidhinder (1975-1976, 13.639, nr. 7, blz. 21-26) leveren de geleerden en de techneuten slag, en er is zelfs een motie verworpen om er toch geluidshinder van te maken. Argument om de motie te verwerpen was het gevoelde betekenisverschil tussen de meer objectieve, in decibels meetbare geluidhinder, en de meer subjectief beleefde, door de buren veroorzaakte geluidshinder.7

Dicteewoorden De agent onderbrak hun liefdesscène in de dorpsstraat met een beroep op de Wet geluidhinder, omdat er verscheidene klachten over geluidsoverlast binnengekomen waren.

7

Renkema 1995

© PP in taal 1996

18


5.4 Van trema naar streepje Het probleem van deze regel is, dat een klein deel van de woorden die onder het trema-regime vielen, nu onder het streepjesregime vallen. Maar er blijven tremawoorden over, en er zijn woorden die om andere redenen al een streepje hebben.

Regel: Wanneer in een samenstelling met een aantal opeenvolgende klinkers verwarring over de uitspraak kan ontstaan, worden de samenstellende woorden met een streepje gescheiden Wanneer je de woorden zee en eend aan elkaar plakt, heb je een probleem: zeeeend klinkt alleen in een stripboek. Het punt waar de zee ophield en de eend begon, werd voorheen aangegeven met een trema: zeeëend. De nieuwe spelling gebruikt een streepje om de grens tussen zee en eend aan te geven: zee-eend. Zo spellen we ook: mee-eten, na-apen en zo-even. Maar blijft het poëzie, geërgerd en financiën, want dat zijn geen samenstellingen.

Uitzondering: Delen van uitgeschreven getallen worden met een trema gescheiden Volgens de regel moet we de samenstelling twee + en + twintig spellen als twee-entwintig, maar omdat getallen van deze regel uitgezonderd zijn, spellen we als vanouds tweeëntwintig.

Sputter, sputter • Je moet wel weten wat een samenstelling is. (Twee of meer woorden aaneengeschreven die ook los gebruikt kunnen worden.)

© PP in taal 1996

19


• En wat is een afleiding? (Een afleiding is een woord met een voor- of achtervoegsel dat niet zelfstandig -los- gebruikt kan worden: geërgerd is een “geafleiding” van ergeren, net als geofferd dat van offeren is. Verwarrend kunnen homoniemen zijn, woorden die wel gelijk lijken, maar dat niet zijn: haar en bank bijvoorbeeld. De ge in geërgerd is een ander dan de ge in “Ge kunt me nog meer vertellen manneke.”) • Let op de uitzonderingen in de trema-regels: - woorden die eindigen op -achtig krijgen geen trema: zebra-achtig; - hoewel het geen zelfstandige woorden zijn, krijgen bio-, micro-, macro-, mini-, multi- en neo- geen trema maar een streepje: bio-industrie; - Latijnse en Franse uitgangen krijgen geen trema: petroleum; - woorden met drie klinkers waaronder een i krijgen niet altijd een trema: begroeiing; - woorden die afgebroken worden, verliezen hun trema: coordinatie.

Dicteewoorden Zij keek poëtisch de tweeëntwintig zee-eenden na, die zo-even de begroeiing voorbijzwommen. Hij las geërgerd het commentaar op de financiële ontwikkelingen in de bio-industrie.

© PP in taal 1996

20


5.5 Van aardrijkskundige namen afgeleide bijvoeglijke naamwoorden Sadistische docenten Nederlands -wie is er niet groot mee gewordenkonden voorheen in dictees zinnen opnemen als: “Het Westvlaams en het Zeeuws-Vlaams zijn aan elkaar verwant.” West zonder streepje, want het was een onverbogen vorm, Zeeuws met streepje, want het was de Zeeuw+s verbogen vorm. Dat is nu voorbij.

Regel: Alle samengestelde aardrijkskundige namen krijgen een streepje. Onze zuiderburen woonachtig in het oostelijk deel van Vlaanderen wonen in Oost-Vlaanderen, en waarschijnlijk spreken zij in huiselijke kring Oost-Vlaams. Zo spellen wij ook: Zuidoost-Gronings, Noord-Hollander, en ZuidAfrika.

Sputter, sputter Pas op, het Groene boekje geeft Zuid-Nederlands, maar Middelnederlands. Van Dale maakt deze fout niet..

Dicteewoorden Spreekt zij een Zuid-Nederlands of een Middelnederlands dialect? Geen idee, het lijkt wel Zuid-Afrikaans.

© PP in taal 1996

21


5.6 Stille veranderingen De vijf genoemde veranderingen hebben veel publieke aandacht gekregen. In stilte zijn er nog wat kleine regels veranderd. Sommige mogen niet onvermeld blijven.

Aaneenschrijven van samenstellingen met drie woorden Vroeger kon je nog wel eens lachen. Toen had je nog kleine boeren, en die hadden een partij: de kleine-boerenpartij. Die werd door argeloze journalisten wel uitgemaakt voor kleine boerenpartij: een kleine partij van boeren. Evenzo had je het vreemde talenonderwijs, onderwijs dat zo vreemd nog niet was, als je het maar spelde als vreemde-talenonderwijs. Het verwarrende was, dat het streepje hier geen scheiding aangaf, maar juist een sterker verband.

Regel: Schrijf drieledige samenstellingen waar mogelijk aaneen Een kaart voor het openbaar vervoer is een openbaarvervoerkaart. Zo is spel je het meest bekeken NOS-journaal als achtuurjournaal, een te snel rijdende trein hogesnelheidstrein, en de door budgethouders minder gewenst geachte regeling openeinderegeling.

Accenten Uit de tijden dat niet het Engels maar het Frans ons Nederlands beïnvloedde, hebben wij nog een aantal accenten over. Langzaam worden zij uit de taal geregeld. Spectaculair is bij deze herziening bijvoorbeeld het verdwijnen van accenten uit vrouwelijke vormen.

Regel: In algemeen gebruikte Franse woorden krijgt alleen de e nog zijn accenten We spellen dus: communiqué, employé, scène, enquête en gênant.

© PP in taal 1996

22


Uitzondering 1: Geen accent krijgt een é in de eerste lettergreep We spellen dus: echec, frequent en plenair. Maar coupé, want daar staat de é in de tweede lettergreep.

Uitzondering 2: Geen accent krijgt een e in de vrouwelijke vorm We spellen dus: logee, prostituee en employee.

Hoofdletters Sommige nieuwe hoofdletterregels zijn wat strenger, andere wat liberaler. Het hoofdletterregime blijft echter ook in de nieuwe spelling vrij willekeurig. We beschouwen hier alleen de veranderingen.

Regel: Alle namen van feestdagen krijgen een hoofdletter Ook de niet-kerkelijke feestdagen krijgen voortaan een hoofdletter: Kerstmis, Oudjaar, Koninginnedag, Hemelvaart. Uitzonderingen zijn: carnaval en prinsjesdag.

Regel: Samenstellingen met namen van feestdagen krijgen géén hoofdletter Verwarrend genoeg spellen we: oudejaarsavond, kerstavond, paasnacht, hemelvaartsdag, kerstvakantie.

Regel: Aanduidingen van vorsten, staatshoofden en kabinetsleden krijgen alleen een hoofdletter wanneer de staatsrechtelijke functie bedoeld wordt. Zo spellen we dat de Minister de beschikking tekende, en dat onze minister met de dienstauto op vakantie ging. Zo spellen we ook dat de Koningin de troonrede uitspreekt, en de koningin een kersttoespraak hield.

© PP in taal 1996

23


Afko’s De schrijfwijze van afkortingen is helaas nog steeds niet echt beregeld. Wel vinden we in het Groene boekje verstopt onder het kopje “De hoofdletter” een paar aanwijzingen. Afzonderlijke afko’s vinden we echter nog maar mondjesmaat in de woordenlijst.

Regel: De eigenaar van een afgekorte naam bepaalt de schrijfwijze Zo spellen we Benelux naast EU, en VVD naast PvdA.

Regel: Afgekorte titulatuur in kleine letter, met punt Zo om de twee jaar brandt onder academici en andere taalkundige juristen een discussie los over “de kleine lettertjes en de puntjes”. Hoeft ook al niet meer, we spellen voortaan: drs., lic., mr. en prof.

Regel: Afkortingen van wetten en regelingen in hoofdletters CAO, AOW, VUT, BTW, AWBZ

Sputter, sputter • Hoe zit het met de accenten in niet-Franse woorden? Bèta (Grieks) en skûtsje (Frysk) houden hun accenten. • En als ik iets wil benadrukken, mag ik dan een accent gebruiken? Ja, maar dan alléén het accent aigu, het streepje voorover: én, dé, ééuwig, fantástisch. Let op de à in twee stuks à ƒ 5,Het accent grave, het streepje achterover gebruikt u alleen nog in Franse woorden en wanneer u een uitspraak wilt benadrukken: hè? (bij verbazing) (+ hééé bij verontwaardiging).

Dicteewoorden De jongedame die ik als logee had, bleek gênant genoeg een employee van Wim te zijn, die direct een ontkennend communiqué over dit debacle deed uitgaan, en een scène over dit echec maakte.

© PP in taal 1996

24


6. De commotie De nieuwe spelling heeft ontegenzeglijk veel critici. De regels voor de “tussenletter n” en de andere spellingregels hebben onder de kopjes “Sputter, sputter” ook in dit seminar al voldoende kritiek gehad. Hier komt nog de kwaliteit van het “Groene boekje” aan de orde. Waarbij we niet zozeer met de wolven mee zullen huilen -ook niet van het lachen- maar de consequenties van de geconstateerde problemen voor een modale speller aan proberen te geven. We ontkomen er niet aan, het “Groene boekje” te vergelijken met het rode: “De Nieuwe Spellinggids”.

© PP in taal 1996

25


6.1 De kwaliteit van het “Groene boekje’ Het begint na de eindeloze stroom kritische tot vernietigende publicaties op natrappen te lijken, maar goed: wat er allemaal niet klopt aan het Groene boekje. En waarom dat zo erg is: omdat het Groene boekje “De enige officiële Woordenlijst” is. (Ik citeer de flaptekst.)

Een rare verzameling woorden Wat verwacht je van DE Woordenlijst? Dat alle woorden die niet samengesteld of afgeleid zijn er in staan, en alle veel voorkomende samenstellingen en afleidingen, en in ieder geval woorden die een spelprobleem op kunnen leveren. Wat levert het boekje? Een verzameling woorden die zonder al te kritische nabeschouwing ontleend is aan een computerbestand met de laatste maanden in een aantal publicaties regelmatig voorkomende woorden. Zodat we nu met een tamelijk willekeurige lijst zitten, zonder ad interim, en voorhoofdsholteontsteking, maar mét ad hominem en zeventig samenstellingen met moslim-.8

En zo slordig Waarom • zijn VVD’er en CDA’er wel, maar is PvdA’er niet opgenomen? • krijgt de bosjesman geen hoofdletter, maar de Batavier wel, en krijgt de B/bask niet eens een vermelding? • is de L-kamer door het hoofdlettergehussel een l-kamer en dus eigenlijk een pijpenla geworden? en waarom is dat in het later verschenen Elektronisch Groene boekje stilletjes verbeterd? • staan er slechts steekproeven uit de telwoorden in:

Veel voorbeelden in deze paragraaf zijn ontleend aan het artikel in Onze Taal ‘96-4 “De onbruikbaarheid van het nieuwe Groene boekje, van Vermeer en Coenders.

8

© PP in taal 1996

26


• breekt de papieren versie beademen als be.a.de.men af, en de elektronische als be.ade.men? • staat er op papier müsli, muesli, de en slechts twee pagina’s eerder muesli, de? • zijn de woordgroepen zo speels gealfabetiseerd, dat we apezuur niet na apezat vinden, maar bij de Z, van zich het apezuur werken? Ook knap verstopt: Zoek je behappen clinch faveure gevlij hoelang moederszijde noppes regeringskant tikkeltje wapengebied zijnentwege

Kijk dan onder iets in ten in tot van voor aan een op van

• spreken de makers zichzelf tegen: “... ,zijn ruim 14.000 ingangen geschrapt. Om een idee te geven van de aard van de verouderde woorden volgen hier enkele voorbeelden: zwamp, zwirrelen en afbiljoenen.” (p.50) maar even zo vrolijk: zwamp, de, zwampen (p.1053)

© PP in taal 1996

27


6.2 Het “Groene boekje” versus “De Nieuwe Spellinggids” De volgens collegae oneerlijke gunning aan de Sdu van de vette opdracht het Groene boekje uit te geven, leidde tot een monsterverbond van drie woordenboekenmakers: Wolters, van Dale en Prisma. Zij gaven De Nieuwe Spellinggids van de Nederlandse Taal uit. Dikker, goedkoper en beter, maar vooral: een beetje anders. En over dat anders is maanden geruzied. Veel regels van de nieuwe spelling bleken voor meer dan één uitleg vatbaar.

Interpretatieverschillen We zullen u niet vermoeien met de precieze interpretatieverschillen, maar u op pagina 44 een opsomming geven van de woorden die het Groene boekje anders spelt dan De Nieuwe Spellinggids. Extra lastig maken de heren uitgevers het voor de modale speller, door in iedere nieuwe oplage wel een paar woorden aan te passen.

Historisch compromis In maart kwam er een persbericht waarin de betrokken partijen een historisch compromis aankondigden. Zowel in het Groene boekje als in De Nieuwe Spellinggids zouden correcties aangebracht worden. Daarmee zouden verschillen overblijven, maar die zouden in De Nieuwe Spellinggids als “afwijkend” gemarkeerd worden.

© PP in taal 1996

28


Hoeveel verschillen? In de pakweg 130.000 woorden zouden 859 verschillen zitten. Daarvan zou de gids er 20 corrigeren, en het boekje 16. Blijven er 823 over. Daarvan zouden 652 verschillen geen probleem opleveren, omdat er 402 niet onder het spellingbesluit vallen, en er voor 250 variatie toegestaan is. Blijven er 171 te markeren verschillen over. 127 daarvan worden veroorzaakt door verschillende interpretatie van regels voor de tussenn.9

Die zoeken we op Op pagina 44 begint een lijst met ruim duizend verschillend gespelde woorden, samenstellingen en afleidingen.

9

Rekensommen gemaakt door Wim Daniëls in Onze Taal 1996-5.

© PP in taal 1996

29


7. De hulpmiddelen Er staat de vertwijfelde speller een keur aan goed bedoelde hulpmiddelen ter beschikking. We testen er een aantal, live en in real time. We zullen ons opstellen als kritische consumenten van: het Groene boekje op papier en als bestand, De Nieuwe Spellinggids op papier en als bestand, het Van Dale Hedendaags Nederlands woordenboek voor op de PC, de INP Spellingschijf, aanvullende woordenlijsten voor de spellingcontrole van uw tekstverwerker, en -hoe kan het ook anders- Internet. We kennen in onze test slechts twee oordelen: géén goede koop en wél een goede koop.

© PP in taal 1996

30


7.1 Geen goede koop

INP Spellingschijf Een diskette met een bestand om de spellingcontrole van WP5.1 aan de nieuwe spelling aan te passen. Uitgegeven door het Instituut voor Nederlandse Perscommunicatie. Het enige voordeel van dit product is de prijs, ongeveer ƒ 25,Nadelen zijn: lastige installatie, alleen geschikt voor de spellingcontrole van WP5.1, slechts 6.000 woorden, soms ongedocumenteerde eigen keuzes: wel drugs- samenstellingen, maar slechts één drug-samenstelling. drugbeleid

drugsgebruik drugsgebruikende drugsgebruiker drugsgebruikers drugsgebruikster drugsgebruiksters drugshond drugsprobleem drugsteam drugsverslaafde drugsverslaafden

Vergelijk het Groene boekje 110.000 woorden:

© PP in taal 1996

31


Internet Op dit moment (begin augustus 1996) heeft Internet de vertwijfelde noch de nieuwsgierige speller veel te bieden. Maar dat kan morgen veranderen.

http://www.uba.uva.nl/vakken/spelling.html Op de Universiteit van Amsterdam houdt iemand een “spellingdossier” bij van publicaties over de nieuwe spelling. Compleet is dat niet, en actueel ook niet. Slecht vormgegeven pagina

http://www.xxlink.nl/coops/artspel.htm en /artspel2.htm Twee pagina’s van het bureau “Coops”. Vlot maar wat oppervlakkig geschreven, voegen niet veel toe aan de tekst van dit seminar. Slecht verzorgde pagina’s.

© PP in taal 1996

32


http://www.xs4all.nl/~mheerink/nstt.htm Een “Taalthuis” pagina van M. Heerinks. Geeft een overzicht van de veranderingen. Voegt niet veel toe aan de tekst van dit seminar. Goed verzorgde pagina.

http://www.pi.net/~andante/home.html Goed verzorgde pagina van R. Verbrugge. Voegt aan de tekst van de regels een oefening, wat voorbeelden en “algemene beginselen” toe.

© PP in taal 1996

33


http://www.minocw.nl/spelling/index.htm Goed verzorgde pagina van het Ministerie van OCW, met de tekst die ook in de “Uitleg Extra” van april 1996 gestaan heeft. Grappig is de optimistische voorlichterstoon van deze pagina: “Geen verwarring meer bij tussen -e en -n”, en het ontbreken van de relativeringen en de commentaren die ander pagina’s kenmerken.

© PP in taal 1996

34


7.2 Wel een goede koop U weet nu wat u niet moet hebben, in deze paragraaf de kandidaten voor de beste koop. We gaan hier niet verder in op het inhoudelijke verschil tussen het Groene boekje en van Dale cum suis, dat hebben we op pagina 28 al gedaan. Hier vergelijken we alleen de bruikbaarheid van de producten in de ambtelijke praktijk.

© PP in taal 1996

35


De Nieuwe Spellinggids van de Nederlandse Taal

Als boek Het rode boekje geeft de nieuwe spelling van zo’n 130.000 woorden.

Per woord ziet u: • de nieuwe spelling • het “geslacht” als de- of het-woord • de meervoudsuitgangen • vervoegingen van werkwoorden • af.breek.punt.jes • niet erkende varianten: belletrie, niet erkende vorm van bellettrie Handig is het hoofdstuk: “De regels van de Nederlandse spelling” dat een alfabetisch geordende beschrijving in modalemensentaal van de spellingregels geeft. Achterin staan nog een lijst met vervoegingen van Engelse werkwoorden: gebridged en geco-counseld, en een lijst met de namen van leestekens. Het rode boekje is handiger dan het groene, omdat het de spellingregels toegankelijker beschrijft en omdat de selectie van de opgenomen woorden beter aan woordenboekstandaarden voldoet dan het groene. Het onhandige van het rode boekje, is de afwijkende interpretatie van sommige regels. Strikte voorkeurspellers kunnen dan net de mist ingaan. Want volgens de wet is Oud-Nederlands toch echt Oudnederlands.

© PP in taal 1996

36


Als spellingbestand Op basis van de woordenverzameling van De Nieuwe Spellinggids heeft Novell’s Linguistic Department te Antwerpen een spellingbestand gemaakt voor de spellingcheckers van: • WordPerfect 5.1 en 6.0 voor DOS • WordPerfect 5.1, 5.2, 6.0 en 6.1 voor Windows • MSWord 2.0 en 6.0 voor Windows Deze bestanden vervangen na installatie de spellingbestanden in de oude -voorkeurspelling. U kunt hiermee uw documenten op de vertrouwde manier op de nieuwe spelling controleren. WordPerfect 7.0 schijnt standaard met de nieuwe spellingbestanden uitgerust te zijn. Voor MSWord 7.0 kunt u spellingbestanden op basis van het Groene boekje van de Microsoft-site halen: http://www.microsoft.com/netherlands/

Vanaf januari 1997 worden naar verwachting alle nieuwe Wordversies met een spellingbestand op basis van het Groene boekje uitgerust. U krijgt tot die tijd het Elektronisch Groene boekje (zie pagina 39) er als troost bij wanneer u MSWord 7.0 koopt.

Het pannekoekprobleem De spellingcontrole van moderne tekstverwerkers werkt met “morfologische technologie”. Op basis van hun woordenlijst kunnen deze programma’s zelf samenstellingen en afleidingen maken. Om te zorgen dat pannekoek -samenstelling van panne + koek-10 fout gerekend wordt, controleert het programma woordcombinaties alleen op hele woorden.

10

Publieksvriendelijk gebaar van de Wegenwacht?

© PP in taal 1996

37


Het Groene boekje

Het boekje Het Groene boekje geeft de nieuwe spelling van zo’n 110.000 woorden.

Per woord ziet u: • de nieuwe spelling • het geslacht als de- of het-woord, en (m.) of (v.) • de meervoudsvormen uitgeschreven • vervoegingen van werkwoorden • af.breek.punt.jes Aan de Woordenlijst vooraf gaat de “Leidraad”, het officiële richtsnoer van spellingregels. En hoewel dit hoofdstuk geschreven is door een man die wijzer had kunnen zijn11, is het een weinig toegankelijk stuk tekst. Met een beetje doorzettingsvermogen kunt u eruit halen wat wel en wat niet wettelijk geregeld is. Het Groene boekje is minder handig dan het rode, omdat het de spellingregels minder toegankelijk beschrijft en omdat selectie en ordening van de opgenomen woorden niet aan woordenboekstandaarden voldoen. Het handige van het Groene boekje is, dat u er de officiële interpretatie van de spellingregels in vindt. Strikte voorkeurspellers spelen ermee op zeker. Want volgens de wet is Oud-Nederlands toch echt Oudnederlands.

11

Jan Renkema, ja die van de Schrijfwijzer.

© PP in taal 1996

38


Het Elektronisch Groene boekje Het Elektronisch Groene boekje (EGB) is geen boekje, maar een programma, dat u de spelling van alle woorden van het Groene boekje geeft, en meer, en veel makkelijker.

Hoe het werkt U kunt het programma apart van uw tekstverwerker “draaien”, maar u kunt ook een knopje in uw tekstverwerker installeren, dat het EGB oproept. Stel, u schrijft: We hebben een berengoed publikatiebeleid met een maximaal effekt. En u twijfelt pas aan uw spelkwaliteiten bij effekt, dan zet u de cursor op dat woord, en klikt of toetst naar het EGB:

Jammer, het woord bestaat niet. Pas als we de knop “Spellingcontrole” gebruiken, vindt EGB effect.

© PP in taal 1996

39


U kunt met jokers naar een groep woorden zoeken: *land geeft 187 samenstellingen met -land, en la? Geeft 15 x lam, lat, la’s et cetera:

Voordelen en nadelen Het EGB werkt veel makkelijker en sneller dan het papieren boekje, bevat meer woordvormen en heeft meer opzoekmogelijkheden. Het biedt ook wat speeltjes: een dictee, anagrammen zoeken. Voordelen van het EGB ten opzichte van de van Dale op CD-ROM (zie pagina 41) zijn: • dat er ook een DOS-versie is • dat de spellingregels genoemd worden • dat de wettelijke spelling in strikte zin gehanteerd wordt Nadelen van het EGB ten opzichte van de van Dale op CD-ROM zijn: • dat het niet direct van een verkeerd gespeld opzoekwoord naar de goede variant springt • dat veel van de kritiek op het Groene boekje (zie pagina 26) ook op het EGB van toepassing is

© PP in taal 1996

40


Groot woordenboek hedendaags Nederlands / Groot woordenboek van Synoniemen Een prachtig stuk gereedschap voor de tekstverwerkende mens. Een combinatie van een echt van Dale woordenboek met 100.000 lemma’s én een gezaghebbend synoniemenwoordenboek én een eenvoudig spreekwoordenboek én een grammaticaboek. Alles professioneel elektronisch ontsloten.

Hoe het werkt U kunt het programma apart van uw tekstverwerker “draaien”, maar u kunt ook een knopje in uw tekstverwerker installeren, dat het woordenboek oproept. Stel, u schrijft: We hebben een berengoed publikatiebeleid met een maximaal effekt. En u twijfelt pas aan uw spelkwaliteiten bij effekt, dan zet u de cursor op dat woord, en met één klik of toets naar van Dale bent u klaar:

Behalve met de jokers * en ? kunt u met alle zoek-operatoren zoeken.

© PP in taal 1996

41


Zoek-operatoren & EN. Alleen gebruikt bij Zoeken binnen artikelen. Beperkt een zoekactie door alleen die woorden in de lijst op te nemen waarbij beide opgegeven woorden voorkomen in het artikel. Met de zoekopdracht paard&rijdier vindt u alle artikelen die zowel het woord paard als het woord rijdier bevatten. | OF. Alleen gebruikt bij Zoeken binnen artikelen. Breidt een zoekactie uit door woorden in de lijst op te nemen waarbij een van beide woorden in het artikel voorkomt. Met de zoekopdracht paard | rijdier vindt u alle artikelen die het woord paard bevatten, én alle artikelen die het woord rijdier bevatten. ! NIET. Alleen gebruikt bij Zoeken binnen artikelen. Beperkt een zoekactie door alleen die woorden in de lijst op te nemen waarbij het eerste opgegeven woord wel in het artikel voorkomt, maar het tweede niet. Met de zoekopdracht paard!schaken vindt u alle artikelen die het woord paard bevatten, behalve die die tevens het woord schaken bevatten. (...) Groep. Alleen gebruikt bij Zoeken binnen artikelen. Bepaalt de volgorde van de zoek-operatoren. Trefwoorden die tussen haakjes staan, worden het eerst gezocht. Met de zoekopdracht (paard&rijdier)!schaken vindt u alle artikelen die de woorden paard en rijdier bevatten, maar niet het woord schaken. U kunt niet meer dan twee zoek-operatoren gebruiken, tenzij u haakjes gebruikt. Het aantal openings- en sluithaakjes moet met elkaar in overeenstemming zijn. ''...'' Geeft aan dat er naar een hele woordgroep tegelijk moet worden gezocht, en niet naar de afzonderlijke woorden. Als u als zoekwoord "paard en wagen" opgeeft, vindt u alleen artikelen waarbinnen deze woordgroep voorkomt, en geen artikelen met de afzonderlijke woorden paard, en wagen.

Voordelen en nadelen De van Dale op CD-ROM werkt veel makkelijker en sneller dan het papieren boek. Het biedt een aantal serieuze extra’s: het synoniemenboek en het grammaticaal compendium. Nadelen van de van Dale ten opzichte van het EGB zijn: • dat er geen DOS-versie is • dat de spellingregels er niet in staan • dat de wettelijke spelling niet in strikte zin gehanteerd wordt (hoewel afwijkingen van het Groen boekje duidelijk gemarkeerd worden) • dat hij duurder is Voordelen van de van Dale boven het EGB zijn: • dat bij een verkeerd gespeld opzoekwoord de goede variant gesuggereerd wordt • de veel verfijnder zoekmogelijkheden: jokers én Booleaanse operatoren • de mogelijkheid tekst af te drukken • de doorzoekmogelijkheid • de woordenboekinformatie • het synoniemenwoordenboek • het grammaticaal compendium • de spreekwoorden

© PP in taal 1996

42


Eigenlijk moet je ze allemaal hebben De spellingchecker van uw tekstverwerker moet natuurlijk “op nieuwe spelling staan”. Dat kunt u voor WP en voor Word tot 6.0 doen met het spellingbestand dat van De Nieuwe Spellinggids is afgeleid. Voor Word 7.0 gebruikt u de update die u van de site plukt. (zie pagina 37) Daarnaast zijn losse naslagwerken erg handig. Elektronische zijn handiger dan papieren. Van Dale’s woordenboek en synoniemenwoordenboek op CD-ROM voegt veel handigheid toe aan het voor overheidsdienaren bijna onmisbare Elektronisch Groen boekje. Wil je toch een papieren naslagwerk, dan heb je aan De Nieuwe Spellinggids meer dan aan het Groene boekje, mits je de verschillen (zie pagina 44) in de gaten houdt.

Bestelgegevens hulpmiddelen Woordenlijst Nederlandse taal (Groene boekje) Sdu Uitgevers, Den Haag 1995 ISBN 90 75566 01 8 (Zorg er voor dat u ook het inlegvel met correcties krijgt.) De Nieuwe Spellinggids van de Nederlandse Taal (rode boekje) Het Spectrum / Van Dale Lexicografie, 1995 ISBN 90 274 4599 0 (Zorg er voor dat u de fraaie brochure van Dale en de nieuwe spelling erbij krijgt.) INP Spellingschijf Instituut voor Nederlandse Perscommunicatie Postbus 765 2270 AT Voorburg De Nieuwe Woordenlijst (Op basis van de Nieuwe Spellinggids) Prisma Spelling / Van Dale Lexicografie / Novell’s Linguistic Department 1996 te bestellen bij: UbiQ BV, Postbus 4438, 3006 AK Rotterdam, (010) 447 87 04 Het Elektronisch Groene boekje Sdu Uitgevers, Den Haag / AND Electronic Publishing 1996 ISBN 90 75566 09 3 Groot woordenboek hedendaags Nederlands / Groot Synoniemenwoordenboek van Dale Elektronische Bibliotheek Van Dale Lexicografie BV, Postbus 19232, 3501 DE Utrecht, (030) 232 47 11 (Zorg er voor dat u versie 1.1 of hoger krijgt.)

© PP in taal 1996

43


8. Verschillen tussen het Groene boekje en De Nieuwe Spellinggids12 Deze kolommen geven steeds links woorden die het Groene boekje anders spelt dan De Nieuwe Spellinggids, en rechts woorden die de gids anders spelt dan het boekje. De verschillen zijn waar mogelijk naast elkaar gezet. Een

lege plek tegenover een woord kan betekenen dat het andere boek het woord niet opgenomen heeft, of dat de spelvariant in het andere boek niet voorkomt. Zie bijvoorbeeld baskuul, dat De Nieuwe Spellinggids alleen als bascuul kent.

Groene boekje ___ Spellinggids accessiet accessieten accountmanager accountmanagers

aids-patiënt aids-patiënte aids-patiënten aids-patiëntes aids-patiëntetje aids-patiëntetjes aids-patiëntje aids-patiëntjes a-kant a-kanten a-kantje a-kantjes allitteratie allitteraties allittereer allittereerde allittereerden allittereert allittereren allittererend allittererende allittererenden allittererends allright alpenhoren alpenhorens alpenhorentje alpenhorentjes althoren althorens althorentje althorentjes amateur-voetballer amateur-voetballers amateur-voetballertje amateur-voetballertjes amazonehoed amazonehoeden amazonehouding amazonehoudingen amazonekleed amazonekleren amazonekostuum amazonekostuums amazonezit ammonshoren ammonshorens anderszijn andoren andorens andorentje andorentjes annunciatie annunciaties anticonstitutioneel anticonstitutioneels

accessit accessits account-manager account-managers adventdienst adventdiensten adventkaars adventkaarsen adventkaarsje adventkaarsjes adventkrans adventkransen adventkransje adventkransjes afstandrit afstandritten aidspatiënt aidspatiënte aidspatiënten aidspatiëntes aidspatiëntetje aidspatiëntetjes aidspatiëntje aidspatiëntjes A-kant A-kanten A-kantje A-kantjes all right

amateurvoetballer amateurvoetballers amateurvoetballertje amateurvoetballertjes amazonenhoed amazonenhoeden amazonenhouding amazonenhoudingen amazonenkleed amazonenkleren amazonenkostuum amazonenkostuums amazonenzit anders-zijn

Annunciatie anti-constitutioneel anti-constitutioneels

12

anticonstitutionele anticonstitutionelen antimilitarisme antimilitarist

antimilitaristisch antimilitaristische antimilitaristischen

antipapisme antipapist antipapisten

antisemiet antisemieten antisemitisch antisemitische antisemitischen antisemitisme antiwesters antiwesterse antiwestersen apachedans apachedansen apachedansje apachedansjes apachekostuum apachekostuums apebroodbomen apebroodboom apebroodboompje apebroodboompjes apelazerus apenoot apenootje apenootjes apenoten appèl appèls a-prioristisch a-prioristische a-prioristischen arameeër arameeërs aramese aramesen arbeidersklas arbeidsvoorwaardenbeleid arbeidsvoorwaardencontract arbeidsvoorwaardencontracten arbeidsvoorwaardencontractje arbeidsvoorwaardencontractjes arbeidsvoorwaardennota arbeidsvoorwaardenontwikkeling arbeidsvoorwaardenoverleg arbeidsvoorwaardenpakket arbeidsvoorwaardenvorming arbeidsvoorwaardenwet ariër ariërs ariërtje

anti-constitutionele anti-constitutionelen anti-militarisme anti-militarist anti-militariste anti-militaristen anti-militaristes anti-militaristetje anti-militaristetjes anti-militaristisch anti-militaristische anti-militaristischen anti-militaristischer anti-militaristischere anti-militaristischeren anti-militaristischers anti-militaristje anti-militaristjes anti-papisme anti-papist anti-papiste anti-papisten anti-papistes anti-papistetje anti-papistetjes anti-papistje anti-papistjes anti-semiet anti-semieten anti-semietje anti-semietjes anti-semitisch anti-semitische anti-semitischen anti-semitisme anti-westers anti-westerse anti-westersen apachendans apachendansen apachendansje apachendansjes apachenkostuum apachenkostuums apelazarus apenbroodbomen apenbroodboom apenbroodboompje apenbroodboompjes

ariërtjes arisch arische arischen artdirector artdirectors assagaai assagaaien asteroïdengordel asteroïdengordels asteroïdengordeltje asteroïdengordeltjes au bain marie azteek azteekje azteekjes azteken baktafel baktafels baktafeltje baktafeltjes balkanoorlog balkanoorlogen banjir bantoe bantoes bantoetje bantoetjes

apennoot apennootje apennootjes apennoten apollinisch apollinische apollinischen aprioristisch aprioristische aprioristischen Arameeër Arameeërs

baskules baskuul baskuulbrug baskuulbruggen baskuulbruggetje baskuulbruggetjes baskuulbrugje baskuulbrugjes baskuulgeweer baskuulgeweren baskuulsluiting baskuulsluitingen baskuultje baskuultjes baskuulwerking baskuulwissel baskuulwissels bassethoren bassethorens batavier batavieren bataviertje bataviertjes bediendebelasting bediendebelastingen bediendecontract bediendecontracten bediendecontractje bediendecontractjes

arbeidsvoorwaardebeleid arbeidsvoorwaardecontract arbeidsvoorwaardecontracten arbeidsvoorwaardecontractje arbeidsvoorwaardecontractjes arbeidsvoorwaardenota arbeidsvoorwaardeontwikkeling arbeidsvoorwaardeoverleg arbeidsvoorwaardepakket arbeidsvoorwaardevorming arbeidsvoorwaardewet Ariër Ariërs Ariërtje

barbecuen barbecuend barbecuende barbecuenden barbecuends

Ariërtjes Arisch Arische Arischen art-director art-directors asteroïdegordel asteroïdegordels asteroïdegordeltje asteroïdegordeltjes au bain-marie Azteek Azteekje Azteekjes Azteken bain-marie

Balkanoorlog Balkanoorlogen banjirs Bantoe Bantoes Bantoetje Bantoetjes barbecueën barbecueënd barbecueënde barbecueënden barbecueënds bascules bascuul bascuultje bascuultjes

basenpaar basenparen basenvolgorde basenvolgorden basenvolgordes bashoren bashorens bashorentje bashorentjes

basepaar baseparen basevolgorde basevolgorden basevolgordes

bediendenbelasting bediendenbelastingen bediendencontract bediendencontracten bediendencontractje bediendencontractjes

Gemaakt op basis van bij “De Nieuwe Woordenlijst” geleverde omzettingslijsten.

© PP in taal 1996

44


bediendekamer bediendekamers bediendekamertje bediendekamertjes bediendekantoor bediendekantoren bediendelonen bediendeloon bediendepersoneel bediendetafel bediendetafels bediendevakbond bediendevakbonden

bediendenkamer bediendenkamers bediendenkamertje bediendenkamertjes bediendenkantoor bediendenkantoren bediendenlonen bediendenloon bediendenpersoneel bediendentafel bediendentafels bediendenvakbond bediendenvakbonden

beleggingmaatschappij beleggingmaatschappijen beleggingmaatschappijtje beleggingmaatschappijtjes bello

beleidbepaler beleidbepalers beleidbepalertje beleidbepalertjes beleidmaker beleidmakers beleidmakertje beleidmakertjes belvédère belvédères

belvedère belvedères bewegelijk bewegelijke bewegelijken bewegelijker bewegelijkere bewegelijkeren bewegelijkers bewegelijkheid bewegelijks bewegelijkst bewegelijkste bewegelijksten biggekruid bilocatie bodeambt bodeambten bodebericht bodeberichten bodebesteder bodebesteders bodebestedertje bodebestedertjes bodebrood bodebus bodebussen bodecentra bodecentrum bodecentrums bodedienst bodediensten bodehuis bodehuizen bodekamer bodekamers bodekamertje bodekamertjes bodeloon bodeloop bodeverhaal bodeverhalen boogie woogie boogie woogies boorlocatie boorlocaties

bouwlocatie bouwlocaties brac break-evenpoint break-evenpoints bric bric à brac broekband broekbanden broekbandje broekbandjes BTW-tarief BTW-tarieven bullebijter bullebijters bullebijtertje bullebijtertjes bullepees bullepeesje bullepeesjes bullepezen byzantijns byzantijnse byzantijnsen calloptie callopties

chowchow chowchows cliënteel cliëntèle closereading co-assistent co-assistente co-assistenten co-assistentes co-assistentetje

© PP in taal 1996

biggenkruid bilokatie bodenambt bodenambten bodenbericht bodenberichten bodenbesteder bodenbesteders bodenbestedertje bodenbestedertjes bodenbrood bodenbus bodenbussen bodencentra bodencentrum bodencentrums bodendienst bodendiensten bodenhuis bodenhuizen bodenkamer bodenkamers bodenkamertje bodenkamertjes bodenloon bodenloop bodenverhaal bodenverhalen boogie-woogie boogie-woogies boorlokatie boorlokaties bootslengte bootslengten bootslengtes bouwlokatie bouwlokaties break-even-point break-even-points bric-à-brac

btw-tarief btw-tarieven bullenbijter bullenbijters bullenbijtertje bullenbijtertjes bullenpees bullenpeesje bullenpeesjes bullenpezen

call-optie call-opties catheter catheteriseer catheteriseerde catheteriseerden catheteriseert catheteriseren catheteriserend catheteriserende catheteriserenden catheteriserends catheters cathetertje cathetertjes chow-chow chow-chows clientèle close reading coassistent coassistente coassistenten coassistentes coassistentetje

co-assistentetjes co-assistentje co-assistentjes co-assistentschap coëducatie compactdisc compactdiscs conceptbrief conceptbrieven conceptwet conceptwetten condoleance condoleancebezoek condoleancebezoeken condoleancebrief condoleancebriefje condoleancebriefjes condoleancebrieven condoleanceregister condoleanceregisters condoleanceregistertje condoleanceregistertjes condoleances crosscountry crosscountry's davidsster davidssterren deeltijd-VUT delicatessenhandel delicatessenhandels delicatessenwinkel delicatessenwinkels delicatessenwinkeltje delicatessenwinkeltjes delicatessenzaak delicatessenzaakje delicatessenzaakjes delicatessenzaken determineerklasse dienstbodehuis dienstbodehuizen dienstbodekamer dienstbodekamers dienstbodekamertje dienstbodekamertjes dienstbodevraagstuk dienstbodewerk dienstdoen dienstgedaan dievenlantaren dievenlantarens dievenlantarentje dievenlantarentjes diskman diskmans dislocatie dislocaties d'oeuvre d'oeuvres doodschrik doodsklap doodsklappen doodssteek doodssteekje doodssteekjes doodssteken doodstrijd doodsvonnis doodsvonnissen Downsyndroom dronkelap dronkelapje dronkelapjes dronkelappen dronkeman dronkemannen dronkemannetje dronkemannetjes dronkemansgebed dronkemansgebeden

coassistentetjes coassistentje coassistentjes coassistentschap co-educatie coloriet compact disc compact discs concept-brief concept-brieven concept-wet concept-wetten condoléance condoléancebezoek condoléancebezoeken condoléancebrief condoléancebriefje condoléancebriefjes condoléancebrieven condoléanceregister condoléanceregisters condoléanceregistertje condoléanceregistertjes condoléances cross-country cross-country's deeltijd-vut delicatessehandel delicatessehandels delicatessewinkel delicatessewinkels delicatessewinkeltje delicatessewinkeltjes delicatessezaak delicatessezaakje delicatessezaakjes delicatessezaken dienstbodenhuis dienstbodenhuizen dienstbodenkamer dienstbodenkamers dienstbodenkamertje dienstbodenkamertjes dienstbodenvraagstuk dienstbodenwerk

discman discmans dislokatie dislokaties

dronkemansgelach dronkemansgeschreeuw dronkemansgezang dronkemansidee dronkemansideeën dronkemanslied dronkemansliederen dronkemanspraat dronkemanstaal dronkemanstaaltje dronkemanstaaltjes dronkemanstranen dronkemanstrap dronkemanstrapje dronkemanstrapjes dronkemanstrappen dronkemansverdriet dronkemanswaan dronkemanswaanzin

downsyndroom dronkenlap dronkenlapje dronkenlapjes dronkenlappen dronkenman dronkenmannen dronkenmannetje dronkenmannetjes dronkenmansgebed dronkenmansgebedje dronkenmansgebedjes dronkenmansgelach dronkenmansgeschreeuw dronkenmansgezang dronkenmansidee dronkenmansideeën dronkenmanslied dronkenmansliederen dronkenmanspraat dronkenmanstaal dronkenmanstaaltje dronkenmanstaaltjes dronkenmanstranen dronkenmanstrap dronkenmanstrapje dronkenmanstrapjes dronkenmanstrappen dronkenmansverdriet dronkenmanswaan dronkenmanswaanzin

duindoren duindorens duindorentje duindorentjes

drugdode drugdoden drugsteam drugsteams

duivebonen duiveboon duiveboontje duiveboontjes duivekervel economyclass

duivenbonen duivenboon duivenboontje duivenboontjes duivenkervel economy economy class

eekhoren eekhorens eekhorentje eekhorentjes eendekroos

eendenkroos

eenheidstaat eenheidstaatje eenheidstaatjes eenheidstaten eenhoren eenhorens eenhorentje eenhorentjes esdoren esdorens esdorentje esdorentjes executoor executoors executore executoren extra-ordinair extra-ordinaire extra-ordinairen extra-ordinairs fancyfair fancyfairs feu fiftyfifty foksia foksia's fondement fondementen ford fords fransdol fransdolle fransdollen fransdols Fransoos Fransoosje Fransoosjes Fransozen

froufrou froufrous froufroutje froufroutjes ganzebloem ganzebloemen ganzebloemetje ganzebloemetjes ganzebloempje ganzebloempjes ganzedistel ganzedistels ganzekroos ganzekruid ganzemuur Gargantuesk Gargantueske Gargantuesken Gargantuesks garnaleplant garnaleplanten garnaleplantje garnaleplantjes gaslantaren gaslantarens gaslantarentje gaslantarentjes gaspeldoren gaspeldorens gaspeldorentje gaspeldorentjes gazellenogen gazellenoog gazellenoogje gazellenoogjes geallittereerd geallittereerde geallittereerden geallittereerds gedagzeggen gehoorafstand gehorend gehorende gehorenden gehorends gekatheteriseerd gekatheteriseerde gekatheteriseerden gekatheteriseerds geldwaarde geluidbelasting geluiddrager geluiddragers geluidmontage geluidmontages geluidsgevoelig geluidsgevoelige geluidsgevoeligen geluidsgevoeligs geluidsmixer geluidsmixers geluidsmixertje geluidsmixertjes geluidzonde geluidzondes geschutskoepel geschutskoepels geschutskoepeltje geschutskoepeltjes geschutsopstelling geshockeerd geshockeerde geshockeerden geshockeerds gesjot gesjots gesjotte gesjotten gesovjetiseerd

etiologie etiologisch etiologische etiologischen extraordinair extraordinaire extraordinairen extraordinairs

fabriekmatig fabriekmatige fabriekmatigen fabriekmatigs fancy-fair fancy-fairs fifty-fifty

Fransdol Fransdolle Fransdollen Fransdols fransoos fransoosje fransoosjes fransozen Freudiaans Freudiaanse Freudiaansen frou-frou frou-frous ganzenbloem ganzenbloemen ganzenbloemetje ganzenbloemetjes ganzenbloempje ganzenbloempjes ganzendistel ganzendistels ganzenkroos ganzenkruid ganzenmuur gargantuesk gargantueske gargantuesken gargantuesks garnalenplant garnalenplanten garnalenplantje garnalenplantjes

gazelleogen gazelleoog gazelleoogje gazelleoogjes

gecatheteriseerd gecatheteriseerde gecatheteriseerden gecatheteriseerds geldsomloop

geluidgevoelig geluidgevoelige geluidgevoeligen geluidgevoeligs geluidsdemper geluidsdempers geluidsdempertje geluidsdempertjes

geschutopstelling

gesovjettiseerd

45


gesovjetiseerde gesovjetiseerden gesovjetiseerds getijdenbeweging getijdenbewegingen getijdencentrale getijdencentrales getijdengebied getijdengebieden getijdenkalender getijdenkalenders getijdenkracht getijdenstromen getijdenstroom getijdenwater getijdenwateren getijdenwerking getoost getooste getoosten getoosts gevarenklas gevoegelijk gevoegelijke gevoegelijken gevoegelijker gevoegelijkere gevoegelijkeren gevoegelijkers gevoegelijks gevoegelijkst gevoegelijkste gevoegelijksten geweldexplosie geweldexplosies geweldsdaad geweldsdaden geweldsdelict geweldsdelicten geweldsdelictje geweldsdelictjes gezagsdraagster gezagsdraagsters gezagsdraagstertje gezagsdraagstertjes gezagsdrager gezagsdragers gezagsdragertje gezagsdragertjes gezagsvol gezagsvolle gezagsvollen gezagsvols gildenaltaar gildenaltaren gildenbeker gildenbekers gildenbier gildenbode gildenboden gildenbodes gildenboek gildenboeken gildenboekje gildenboekjes gildenbord gildenborden gildenbos gildenbossen gildenbroeder gildenbroeders gildenbroederschap gildenbroederschappen gildenbroedertje gildenbroedertjes gildendeken gildendekens gildenhoofd gildenhoofden gildenhoofdlieden gildenhoofdman gildenhoorn gildenhoorns gildenhuis gildenhuisje gildenhuisjes gildenhuizen gildenkalf gildenkalven gildenkamer gildenkamers gildenkeur gildenkeuren gildenkleden gildenkleed gildenknaap gildenknaapje gildenknaapjes gildenknapen gildenknecht gildenknechten gildenknechtje gildenknechtjes gildenmaal gildenmaaltijd gildenmaaltijden gildenmalen gildenmeester gildenmeesters gildenmeestertje gildenmeestertjes gildenpatronen gildenpatroon gildenpatroons gildenpatroontje gildenpatroontjes gildenpenning gildenpenningen gildenperk

© PP in taal 1996

gesovjettiseerde gesovjettiseerden gesovjettiseerds gesprekkosten getijdebeweging getijdebewegingen getijdecentrale getijdecentrales getijdegebied getijdegebieden getijdekalender getijdekalenders getijdekracht getijdestromen getijdestroom getijdewater getijdewateren getijdewerking

gildenperken gildenproef gildenproefje gildenproefjes gildenproeven gildenrecht gildenrechten gildenschild gildenschilden gildenstaf gildenstaven gildenteken gildentekens gildenwezen gildenzilver gildenzuster gildenzusters gildenzustertje gildenzustertjes gocart gocarts godzijdank gortenpap

gildepenningen gildeperk gildeperken gildeproef gildeproefje gildeproefjes gildeproeven gilderecht gilderechten gildeschild gildeschilden gildestaf gildestaven gildeteken gildetekens gildewezen gildezilver gildezuster gildezusters gildezustertje gildezustertjes go-kart go-karts goreng gortepap groepfoto groepfotootje groepfotootjes groepfoto's groepportret groepportretje groepportretjes groepportretten groepreis groepreisje groepreisjes groepreizen groepvorming

haagdoren haagdorens haagdorentje haagdorentjes haatgevoelen hadzji hadzjis hagendoren hagendorens hagendorentje hagendorentjes hartelust

gildealtaar gildealtaren gildebeker gildebekers gildebier gildebode gildeboden gildebodes gildeboek gildeboeken gildeboekje gildeboekjes gildebord gildeborden gildebos gildebossen gildebroeder gildebroeders gildebroederschap gildebroederschappen gildebroedertje gildebroedertjes gildedeken gildedekens gildehal gildehallen gildehoofd gildehoofden gildehoofdlieden gildehoofdman gildehoorn gildehoorns gildehuis gildehuisje gildehuisjes gildehuizen gildekalf gildekalven gildekamer gildekamers gildekeur gildekeuren gildekleden gildekleed gildeknaap gildeknaapje gildeknaapjes gildeknapen gildeknecht gildeknechten gildeknechtje gildeknechtjes gildemaal gildemaaltijd gildemaaltijden gildemalen gildemeester gildemeesters gildemeestertje gildemeestertjes gildepatronen gildepatroon gildepatroons gildepatroontje gildepatroontjes gildepenning

hartkatheter hartkatheterisatie hartkatheters hartkathetertje hartkathetertjes

hartcatheter hartcatheterisatie hartcatheters hartcathetertje hartcathetertjes hartenlust

hazedistel hazedistels hazedisteltje hazedisteltjes heiland heilanden heilsstaat heilsstaatje heilsstaatjes heilsstaten hertshoren hertshorens hertshorentje hertshorentjes hiëroglyfe hiëroglyfen hiëroglyfisch hiëroglyfische hiëroglyfischen HIV-virus honderdmiljoen Hoogduits Hoogduitse Hoogduitsen horendol horendolle horendollen horendols horendrager horendragers horendragertje horendragertjes hors d'oeuvre hors d'oeuvres hotelier hoteliers hoteliertje hoteliertjes ikroman ikromannetje ikromannetjes ikromans inca inca's indischman indischmannen indischmannetje indischmannetjes Indo-europeaan Indo-europeanen Indo-europees Indo-europese Indo-europesen Indogermaan

hartsgrondig hartsgrondige hartsgrondigen hartsgrondigs hazendistel hazendistels hazendisteltje hazendisteltjes Heiland Heilanden

hiv-virus Hoog-Duits Hoog-Duitse Hoog-Duitsen

hors-d'oeuvre hors-d'oeuvres hôtelier hôteliers hôteliertje hôteliertjes Hun Hunnen ik-roman ik-romannetje ik-romannetjes ik-romans Inca Inca's Indischman Indischmannen Indischmannetje Indischmannetjes Indo-Europeaan Indo-Europeanen Indo-Europees Indo-Europese Indo-Europesen Indo-Germaan

Indogermaans Indogermaanse Indogermaansen Indogermanen inhoudsopgaaf insolied insoliede insolieden insolieder insoliedere insoliederen insolieders insolieds insoliedst insoliedste insoliedsten instandgehouden instandhouden instandhoudend interim-aandeel interim-aandelen interim-advies interim-adviezen interim-akkoord interim-akkoorden interim-arbeid interim-besturen interim-bestuur interim-bondscoach interim-bondscoaches interim-bureau interim-bureaus interim-burgemeester interim-burgemeesters interim-burgemeestertje interim-burgemeestertjes interim-coach interim-coaches interim-comité interim-comités interim-commissie interim-commissies interim-directeur interim-directeuren interim-directeurs interim-directeurtje interim-directeurtjes interim-dividend interim-dividenden interim-fase interim-fasen interim-fases interim-grondwet interim-grondwetten interim-kabinet interim-kabinetten interim-kantoor interim-kantoren interim-management interim-manager interim-managers interim-oplossing interim-oplossingen interim-parlement interim-parlementen interim-periode interim-perioden interim-periodes interim-premier interim-premiers interim-president interim-presidenten interim-rapport interim-rapporten interim-rapportje interim-rapportjes interim-regeling interim-regelingen interim-regering interim-regeringen interim-staatshoofd interim-staatshoofden interim-trainer interim-trainers interim-uitkering interim-uitkeringen interim-verslag interim-verslagen interim-verslagje interim-verslagjes interim-voorzitter interim-voorzitters interim-voorzittertje interim-voorzittertjes interim-wet interim-wetten interim-zelfbesturen interim-zelfbestuur interlocutoor interlocutoors interlocutore interlocutoren jachthoren jachthorens jachthorentje jachthorentjes janus janussen jehova jehova's jetskister jetskisters jetskistertje jetskistertjes jeuig jeuige jeuigen jeuigs jiujitsu jozef

Indo-Germaans Indo-Germaanse Indo-Germaansen Indo-Germanen

interimaandeel interimaandelen interimadvies interimadviezen interimakkoord interimakkoorden interimarbeid interimbesturen interimbestuur interimbondscoach interimbondscoaches interimbureau interimbureaus interimburgemeester interimburgemeesters interimburgemeestertje interimburgemeestertjes interimcoach interimcoaches interimcomité interimcomités interimcommissie interimcommissies interimdirecteur interimdirecteuren interimdirecteurs interimdirecteurtje interimdirecteurtjes interimdividend interimdividenden interimfase interimfasen interimfases interimgrondwet interimgrondwetten interimkabinet interimkabinetten interimkantoor interimkantoren interimmanagement interimmanager interimmanagers interimoplossing interimoplossingen interimparlement interimparlementen interimperiode interimperioden interimperiodes interimpremier interimpremiers interimpresident interimpresidenten interimrapport interimrapporten interimrapportje interimrapportjes interimregeling interimregelingen interimregering interimregeringen interimstaatshoofd interimstaatshoofden interimtrainer interimtrainers interimuitkering interimuitkeringen interimverslag interimverslagen interimverslagje interimverslagjes interimvoorzitter interimvoorzitters interimvoorzittertje interimvoorzittertjes interimwet interimwetten interimzelfbesturen interimzelfbestuur

Jehova Jehova's jetskiester jetskiesters jetskiestertje jetskiestertjes jeuïg jeuïge jeuïgen jeuïgs jioe-jitsoe

46


jozefs juniormanager juniormanagers juttenpeer juttenpeertje juttenpeertjes juttenperen kaardenbol kaardenbollen kaardenbolletje kaardenbolletjes kaarslantaren kaarslantarens kaarslantarentje kaarslantarentjes Kamerleden Kamerlid Kamerlidje Kamerlidjes kapitaalsbelasting kapitaalsbelastingen kapitaalsintensief kapitaalsintensiefs kapitaalsintensiefst kapitaalsintensiefste kapitaalsintensiefsten kapitaalsintensieve kapitaalsintensieven kapitaalsintensiever kapitaalsintensievere kapitaalsintensieveren kapitaalsintensievers kapitaalsinvestering kapitaalsinvesteringen kapitaalslasten kapitaalsstromen kapitaalsstroom kapitaalsuitgave kapitaalsuitgaven karamellevers karamelleversje karamelleversjes karamelleverzen kastengeest kastenstelsel kastenstelsels

junior manager junior managers juttepeer juttepeertje juttepeertjes jutteperen kaardebol kaardebollen kaardebolletje kaardebolletjes

kamerleden kamerlid kamerlidje kamerlidjes kapitaalsverhoging kapitaalsverhogingen kapitaalsverzekering kapitaalsverzekeringen

karamellenvers karamellenversje karamellenversjes karamellenverzen karnemelkspap kastegeest kastestelsel kastestelsels

katheter katheteriseer katheteriseerde katheteriseerden katheteriseert katheteriseren katheteriserend katheteriserende katheteriserenden katheteriserends katheters kathetertje kathetertjes kattedoorn kattedoorns kattedoorntje kattedoorntjes kattedoren kattedorens kattedorentje kattedorentjes kattekruid kelt kelten kerklatijn kievit kieviten kievitje kievitjes kinkhoren kinkhorens kinkhorentje kinkhorentjes klagelijk klagelijke klagelijken klagelijker klagelijkere klagelijkeren klagelijkers klagelijks klagelijkst klagelijkste klagelijksten klassenbelang klassenbelangen klassenbewust klassenbewuste klassenbewusten klassenbewustzijn klassenhaat klassenjustitie klassenloos klassenloze klassenlozen klassenmaatschappij klassenmaatschappijen klassenstrijd klassentegenstelling klassentegenstellingen klassenverschil klassenverschillen klassenvijand klassenvijanden kleuterklasse koehoren koehorens koehorentje koehorentjes koekenboterham koekenboterhammen

© PP in taal 1996

kattendoorn kattendoorns kattendoorntje kattendoorntjes kattenkruid

Kelt Kelten Kerk-Latijn Khmer Khmerren Khmers

klassebelang klassebelangen klassebewust klassebewuste klassebewusten klassebewustzijn klassehaat klassejustitie

klassemaatschappij klassemaatschappijen klassestrijd klassetegenstelling klassetegenstellingen klasseverschil klasseverschillen klassevijand klassevijanden

koekeboterham koekeboterhammen

koekenboterhammetje koekenboterhammetjes koekenbroden koekenbrood koekenbroodje koekenbroodjes koloriet kongsi kongsi's konsoorten kopvoren kopvorens kopvorentje kopvorentjes kosjer krabbescheer krabbescheren krachtoefening krachtoefeningen krachtsverschil krachtsverschillen krachtsvertoon kribbenbijten kribbenbijter kribbenbijters kribbenbijtertje kribbenbijtertjes kribbenbijtster kribbenbijtsters kribbenbijtstertje kribbenbijtstertjes krokodillenleder kromhoren kromhorens kromhorentje kromhorentjes kruislings kruislingse kruislingsen kruithoren kruithorens kruithorentje kruithorentjes laatantiek laatantieke laatantieken laatantieks laissez laissez passer landbestuur landsaard landschapsschilder landschapsschilderes landschapsschilderesje landschapsschilderesjes landschapsschilderessen landschapsschilderkunst landschapsschilders landschapsschildertje landschapsschildertjes landsdeel landsdelen langeafstandloopster langeafstandloopsters langeafstandloopstertje langeafstandloopstertjes langeafstandloper langeafstandlopers langeafstandlopertje langeafstandlopertjes langoustine langoustines lantaren lantarendrager lantarendragers lantarendragertje lantarendragertjes lantarenopsteker lantarenopstekers lantarenopstekertje lantarenopstekertjes lantarenpaal lantarenpaaltje lantarenpaaltjes lantarenpalen lantarenplaatje lantarenplaatjes lantarens lantarentje lantarentjes lawntennis lendenberoerte lendenberoerten lendenberoertes lendenbiefstuk lendenbiefstukje lendenbiefstukjes lendenbiefstukken lendenbloed lendenbreuk lendenbreuken lendendoek lendendoeken lendendoekje lendendoekjes lendenheiligbeen lendenheiligbeenderen lendenheiligbeentje lendenheiligbeentjes lendenheiligbenen lendenjicht lendenkarbonade lendenknopen lendenkruis lendenkruizen lendenkussen lendenkussens lendenkussentje lendenkussentjes lendenkwaal

koekeboterhammetje koekeboterhammetjes koekebroden koekebrood koekebroodje koekebroodjes

krabbenscheer krabbenscheren krachtsoefening krachtsoefeningen krachtverschil krachtverschillen krachtvertoon kribbebijten kribbebijter kribbebijters kribbebijtertje kribbebijtertjes kribbebijtster kribbebijtsters kribbebijtstertje kribbebijtstertjes

laat-antiek laat-antieke laat-antieken laat-antieks laisser aller laissez-passer

landdeel landdelen landschapschilderkunst

langoestine langoestines

lawn-tennis lendeberoerte lendeberoerten lendeberoertes lendebiefstuk lendebiefstukje lendebiefstukjes lendebiefstukken lendebloed lendebreuk lendebreuken lendedoek lendedoeken lendedoekje lendedoekjes lendeheiligbeen lendeheiligbeenderen lendeheiligbeentje lendeheiligbeentjes lendeheiligbenen lendejicht lendekarbonade lendeknopen lendekruis lendekruizen lendekussen lendekussens lendekussentje lendekussentjes lendekwaal

lendenkwalen lendenlam lendenlamme lendenlammen lendenlams lendenlap lendenlappen lendenloos lendenloze lendenlozen lendenpijn lendenprik lendenprikje lendenprikjes lendenprikken lendenpunctie lendenpuncties lendenrib lendenribben lendenribbetje lendenribbetjes lendenschort lendenschortten lendenschot lendenspier lendenspieren lendenspit lendensteun lendensteunen lendenstreek lendenstuk lendenstukje lendenstukjes lendenstukken lendenstut lendenstutten lendentyfus lendenvlees lendenwervel lendenwervels lendenwerveltje lendenwerveltjes lendenziekte

lendekwalen lendelam lendelamme lendelammen lendelams lendelap lendelappen lendeloos lendeloze lendelozen lendepijn lendeprik lendeprikje lendeprikjes lendeprikken lendepunctie lendepuncties lenderib lenderibben lenderibbetje lenderibbetjes lendeschort lendeschortten lendeschot lendespier lendespieren lendespit lendesteun lendesteunen lendestreek lendestuk lendestukje lendestukjes lendestukken lendestut lendestutten lendetyfus lendevlees lendewervel lendewervels lendewerveltje lendewerveltjes lendeziekte

levenstandaard

levensverzekeringbedrijf levensverzekeringbedrijfje levensverzekeringbedrijfjes levensverzekeringbedrijven

liefdeband liefdebanden liefdesmart liefdespel likdoren likdorens likdorentje likdorentjes likdorenzalf likdorenzalfje likdorenzalfjes linzenkooksel linzenmoes linzenpuree linzenschotel linzenschotels linzensoep linzensoepje linzensoepjes litterair litteraire litterairen litterairs litterator litteratoren litteraturen litteratuur litteratuurgeschiedenis litteratuurgeschiedenissen locatie locatief locatiehuur locatiekaart locatiekaarten locatiekaartje locatiekaartjes locatiekeuze locaties locatiesubsidie locatiesubsidies locatietje locatietjes locatieven lowbudget maagkatheter maagkatheters maagkathetertje maagkathetertjes machtshebber machtshebbers machtshebbertje machtshebbertjes machtshebster machtshebsters machtshebstertje machtshebstertjes machtstaat machtstaatje machtstaatjes machtstaten mammoetwet marie maya maya's meestertitel meestertitels meidoren meidorens meidorentje meidorentjes Middelnederlands

liefdedrank liefdedranken liefdeleed

linzekooksel linzemoes linzepuree linzeschotel linzeschotels linzesoep linzesoepje linzesoepjes

lokatie lokatief lokatiehuur lokatiekaart lokatiekaarten lokatiekaartje lokatiekaartjes lokatiekeuze lokaties lokatiesubsidie lokatiesubsidies lokatietje lokatietjes lokatieven low budget maagcatheter maagcatheters maagcathetertje maagcathetertjes

Mammoetwet Maya Maya's meesterstitel meesterstitels

Middel-Nederlands

47


Middelnederlandse Middelnederlandsen midwinterhoren midwinterhorens midwinterhorentje midwinterhorentjes mirtenkrans mirtenkransen mirtenkransje mirtenkransjes misthoren misthorens misthorentje misthorentjes moederkoorn moslem moslems

mozaïsch mozaïsche mozaïschen muesli muizegerst muizetarwe naambekendheid naïveteit naïveteiten nasigoreng natuurzij navajo navajo's nazi-regime Nederduits Nederduitse Nederduitsen Negerengels Negerengelse Negerengelsen Neolatijn Neolatijns Neolatijnse Neolatijnsen neushoren neushorens neushorentje neushorentjes Nieuwgrieks Nieuwgriekse Nieuwgrieksen nirvana novicemeester novicemeesteres novicemeesteresje novicemeesteresjes novicemeesteressen novicemeesters novicemeestertje novicemeestertjes oekelele oekeleles oké onderhoudplicht onderhoudplichten onderzij onderzoekbureau onderzoekbureaus onderzoekgegeven onderzoekgegevens onderzoekgroep onderzoekgroepen onderzoekprogramma onderzoekprogramma's onderzoekresultaat onderzoekresultaten onderzoekscholen onderzoekschool onderzoekstation onderzoekstations onemanshow onemanshows onnoemlijk onnoemlijke onnoemlijken onnoemlijker onnoemlijkere onnoemlijkeren onnoemlijkers onnoemlijks onnoemlijkst onnoemlijkste onnoemlijksten ontwerpakkoord ontwerpakkoorden ontwerpcontract ontwerpcontracten ontwerpcontractje ontwerpcontractjes ontwerpdecreet ontwerpdecreetje ontwerpdecreetjes ontwerpdecreten ontwerplijst ontwerplijsten ontwerpovereenkomst ontwerpovereenkomsten ontwerpplan ontwerpplannen ontwerpreglement ontwerpreglementen ontwerpreglementje ontwerpreglementjes ontwerpresolutie ontwerpwet ontwerpwetten opgeraakt

© PP in taal 1996

Middel-Nederlandse Middel-Nederlandsen

opraken oprakend Oranjehemd Oranjehemden

mirtekrans mirtekransen mirtekransje mirtekransjes mitrailleurnest mitrailleurnesten mitrailleurnestje mitrailleurnestjes mopneus mopneusje mopneusjes mopneuzen mortale motion Mozaïsch Mozaïsche Mozaïschen muizengerst muizentarwe nasi goreng Navajo Navajo's

naziregime Neder-Duits Neder-Duitse Neder-Duitsen Neger-Engels Neger-Engelse Neger-Engelsen Neo-Latijn Neo-Latijns Neo-Latijnse Neo-Latijnsen

Nieuw-Grieks Nieuw-Griekse Nieuw-Grieksen novicenmeester novicenmeesteres novicenmeesteresje novicenmeesteresjes novicenmeesteressen novicenmeesters novicenmeestertje novicenmeestertjes

oriënt osmaan osmaantje osmaantjes osmanen ottomaans ottomaanse ottomaansen Oudegyptisch Oudegyptische Oudegyptischen Oudgrieks Oudgriekse Oudgrieksen Oudhollands Oudhollandse Oudhollandsen Oudindisch Oudindische Oudindischen Oudnederlands Oudnederlandse Oudnederlandsen Oudromeins Oudromeinse Oudromeinsen Oudrussisch Oudrussische Oudrussischen paardebloem paardebloemen paardebloemetje paardebloemetjes paardebloempje paardebloempjes paardedistel paardedistels paardedisteltje paardedisteltjes paardekastanje paardekastanjes parallelklasse paralympisch paralympische paralympischen parmezaans parmezaanse parmezaansen

okay pensioenzaken

one-man-show one-man-shows

ontwerp-akkoord ontwerp-akkoorden ontwerp-contract ontwerp-contracten ontwerp-contractje ontwerp-contractjes ontwerp-decreet ontwerp-decreetje ontwerp-decreetjes ontwerp-decreten ontwerp-lijst ontwerp-lijsten ontwerp-overeenkomst ontwerp-overeenkomsten ontwerp-plan ontwerp-plannen ontwerp-reglement ontwerp-reglementen ontwerp-reglementje ontwerp-reglementjes ontwerp-resolutie ontwerp-wet ontwerp-wetten

pico bello pierebad pierebaden pierebadje pierebadjes place Platduits Platduitse Platduitsen plejaden poenaal poenaals poenale poenalen pokkenweer popart posthoren posthorens posthorentje posthorentjes pot au feu predicatief predicatiefs predicatieve predicatieven presumtie presumtief presumtiefs presumties presumtieve presumtieven Prinzipienreiterei privé-aangelegenheden privé-aangelegenheid privé-adres privé-adressen privé-auto privé-auto's privé-bank privé-banken privé-bedrijf privé-bedrijven privé-belang privé-belangen privé-belegging privé-beleggingen privé-bestaan privé-betaling privé-betalingen privé-bezit

oranjehemd oranjehemden ordesbroeder ordesbroeders ordesbroedertje ordesbroedertjes ordesklederen ordeskleed ordeskleren Oriënt Osmaan Osmaantje Osmaantjes Osmanen Ottomaans Ottomaanse Ottomaansen Oud-Egyptisch Oud-Egyptische Oud-Egyptischen Oud-Grieks Oud-Griekse Oud-Grieksen Oud-Hollands Oud-Hollandse Oud-Hollandsen Oud-Indisch Oud-Indische Oud-Indischen Oud-Nederlands Oud-Nederlandse Oud-Nederlandsen Oud-Romeins Oud-Romeinse Oud-Romeinsen Oud-Russisch Oud-Russische Oud-Russischen paardenbloem paardenbloemen paardenbloemetje paardenbloemetjes paardenbloempje paardenbloempjes paardendistel paardendistels paardendisteltje paardendisteltjes paardenkastanje paardenkastanjes Paralympisch Paralympische Paralympischen Parmezaans Parmezaanse Parmezaansen pensioensaanspraak pensioensaanspraken pensioensverzekering pensioensverzekeringen pensioensvoorziening pensioensvoorzieningen pensioenswet pensioenswetten pensioenszaken personeelchef personeelchefs picobello pierenbad pierenbaden pierenbadje pierenbadjes Plat-Duits Plat-Duitse Plat-Duitsen Plejaden

pokkeweer pop-art pot-au-feu

predikatief predikatiefs predikatieve predikatieven

prinzipienreiterei privéaangelegenheden privéaangelegenheid privéadres privéadressen privéauto privéauto's privébank privébanken privébedrijf privébedrijven privébelang privébelangen privébelegging privébeleggingen privébestaan privébetaling privébetalingen privébezit

privé-bezitting privé-bezittingen privé-bezoek privé-bezoeken privé-boer privé-boeren privé-chauffeur privé-chauffeurs privé-coach privé-coaches privé-collectie privé-collecties privé-collectietje privé-collectietjes privé-detective privé-detectives privé-doeleinden privé-domein privé-domeinen privé-druk privé-eigendom privé-eigendommen privé-gebruik privé-gedrag privé-gesprek privé-gesprekje privé-gesprekjes privé-gesprekken privé-handel privé-initiatief privé-initiatieven privé-inkomen privé-inkomens privé-investeerder privé-investeerders privé-jet privé-jets privé-kantoor privé-kantoren privé-kapitaal privé-karakter privé-kliniek privé-klinieken privé-kliniekje privé-kliniekjes privé-leger privé-legers privé-legertje privé-legertjes privé-les privé-lesje privé-lesjes privé-lessen privé-leven privé-middelen privé-militie privé-milities privé-musea privé-museum privé-museums privé-omstandigheden privé-ondernemer privé-ondernemers privé-onderneming privé-ondernemingen privé-onderwijs privé-papieren privé-personen privé-persoon privé-praktijk privé-praktijken privé-probleem privé-problemen privé-reden privé-redenen privé-reis privé-reizen privé-rekening privé-rekeningen privé-scholen privé-school privé-secretaresje privé-secretaresjes privé-secretaresse privé-secretaressen privé-secretaresses privé-secretaris privé-secretarisje privé-secretarisjes privé-secretarissen privé-sector privé-sectoren privé-sectors privé-sfeer privé-sferen privé-sponsor privé-sponsors privé-terrein privé-terreinen privé-trainer privé-trainers privé-transactie privé-transacties privé-uitgave privé-uitgaven privé-universiteit privé-universiteiten privé-vermogen privé-vermogens privé-verzamelaar privé-verzamelaars privé-verzameling privé-verzamelingen privé-vliegtuig privé-vliegtuigen privé-vliegtuigje privé-vliegtuigjes privé-woning privé-woningen privé-zaak

privébezitting privébezittingen privébezoek privébezoeken privéboer privéboeren privéchauffeur privéchauffeurs privécoach privécoaches privécollectie privécollecties privécollectietje privécollectietjes privédetective privédetectives privédoeleinden privédomein privédomeinen privédruk privéeigendom privéeigendommen privégebruik privégedrag privégesprek privégesprekje privégesprekjes privégesprekken privéhandel privéinitiatief privéinitiatieven privéinkomen privéinkomens privéinvesteerder privéinvesteerders privéjet privéjets privékantoor privékantoren privékapitaal privékarakter privékliniek privéklinieken privékliniekje privékliniekjes privéleger privélegers privélegertje privélegertjes privéles privélesje privélesjes privélessen privéleven privémiddelen privémilitie privémilities privémusea privémuseum privémuseums privéomstandigheden privéondernemer privéondernemers privéonderneming privéondernemingen privéonderwijs privépapieren privépersonen privépersoon privépraktijk privépraktijken privéprobleem privéproblemen privéreden privéredenen privéreis privéreizen privérekening privérekeningen privéscholen privéschool privésecretaresje privésecretaresjes privésecretaresse privésecretaressen privésecretaresses privésecretaris privésecretarisje privésecretarisjes privésecretarissen privésector privésectoren privésectors privésfeer privésferen privésponsor privésponsors privéterrein privéterreinen privétrainer privétrainers privétransactie privétransacties privéuitgave privéuitgaven privéuniversiteit privéuniversiteiten privévermogen privévermogens privéverzamelaar privéverzamelaars privéverzameling privéverzamelingen privévliegtuig privévliegtuigen privévliegtuigje privévliegtuigjes privéwoning privéwoningen privézaak

48


privé-zaken procesverbaal procesverbalen provisoor provisoors provisore provisoren pull-over pull-overs Purim questionnaire questionnaires raadsadviseur raadsadviseurs raadsadviseurtje raadsadviseurtjes raadspensionaris raadspensionarisje raadspensionarisjes raadspensionarissen ramshoren ramshorens ramshorentje ramshorentjes ratafia rattekruid rauwdouwer rauwdouwers rechtgezeten rechtstaat rechtstaatje rechtstaatjes rechtstaten rechtstelsel rechtstelsels rechtzitten rechtzittend redhibitoor redhibitoors redhibitore redhibitoren referein refereinen rekwisitoor rekwisitoren resumtie resumties

privézaken

pullover pullovers pullovertje pullovertjes questionaire questionaires raadszaal raadszaaltje raadszaaltjes raadszalen

rataffia rattenkruid reddingactie reddingacties reddingbrigade reddingbrigaden reddingbrigades reddinghelikopter reddinghelikopters reddinglijn reddinglijnen reddingmaatschappij reddingmaatschappijen reddingmaatschappijtje reddingmaatschappijtjes reddingmiddel reddingmiddelen reddingoperatie reddingoperaties reddingplan reddingplannen reddingplannetje reddingplannetjes reddingploeg reddingploegen reddingploegje reddingploegjes reddingpoging reddingpogingen reddingvest reddingvesten reddingvestje reddingvestjes reddingvlot reddingvlotje reddingvlotjes reddingvlotten reddingwerk reddingwerker reddingwerkers reischaaf reischaafje reischaafjes reischaven

reüssite reüssites rietvoren rietvorens rietvorentje rietvorentjes rijschaaf rijschaafje rijschaafjes rijschaven roomhoren roomhorens roomhorentje roomhorentjes ruisvoren ruisvorens ruisvorentje ruisvorentjes runenalfabet runeninscriptie runeninscripties runeninscriptietje runeninscriptietjes runenschrift runenspreuk runenspreuken runenstaaf runenstaven runensteen runensteentje runensteentjes runenstenen runenstok runenstokken runenteken runentekenen runentekens runentekentje runentekentjes

salto-mortale salto-mortale's sardienenblikje sardienenblikjes sardienenvisser

© PP in taal 1996

réussite réussites right rokspand rokspanden rokspandje rokspandjes roverbende roverbenden roverbendes

runealfabet rune-inscriptie rune-inscripties rune-inscriptietje rune-inscriptietjes runeschrift runespreuk runespreuken runespreukje runespreukjes runestaaf runestaven runesteen runesteentje runesteentjes runestenen runestok runestokken runeteken runetekenen runetekens runetekentje runetekentjes salto mortale

sardinevisser

sardienenvisserij sardienenvisserijen sardienenvissers sardienenvissertje sardienenvissertjes savooienkolen savooienkool savooienkooltje savooienkooltjes schapegras schapezuring

schredenteller schredentellers schredentellertje schredentellertjes secretaressebond secretaressebonden secretaressecongres secretaressecongresje secretaressecongresjes secretaressecongressen

sardinevisserij sardinevisserijen sardinevissers sardinevissertje sardinevissertjes savooiekolen savooiekool savooiekooltje savooiekooltjes schapengras schapenzuring scheepsmaker scheepsmakers scheepsmakertje scheepsmakertjes schredeteller schredetellers schredetellertje schredetellertjes secretaressenbond secretaressenbonden secretaressencongres secretaressencongresje secretaressencongresjes secretaressencongressen

seksshop seksshops semiet semieten sensitivity-training sensitivity-trainingen

Semiet Semieten sensitivitytraining sensitivitytrainingen

shagje shagjes shockeer shockeerde shockeerden shockeert shockeren shockerend shockerende shockerenden shockerends sibbenkunde sibbentafel sibbentafels Sisyfusarbeid sitdownstaking sitdownstakingen sjot sjotte sjotten sjottend sjottende sjottenden sjottends skister skisters skistertje skistertjes slangekruid slangengift slangewortel slangewortels slangeworteltje slangeworteltjes sleedoren sleedorens sleedorentje sleedorentjes slowmotion slowmotions smörrebröd sofi-nummer sofi-nummers sofi-nummertje sofi-nummertjes

sexshop sexshopje sexshopjes sexshops

sovjetiseer sovjetiseerde sovjetiseerden sovjetiseert sovjetiseren sovjetiserend sovjetiserende sovjetiserenden sovjetiserends Sovjetrussisch Sovjetrussische Sovjetrussischen

sibbekunde sibbetafel sibbetafels sisyfusarbeid sit-downstaking sit-downstakingen

skiester skiesters skiestertje skiestertjes slangenkruid slangenwortel slangenwortels slangenworteltje slangenworteltjes

slow slow motion sofinummer sofinummers sofinummertje sofinummertjes Sovjet-Russisch Sovjet-Russische Sovjet-Russischen sovjettiseer sovjettiseerde sovjettiseerden sovjettiseert sovjettiseren sovjettiserend sovjettiserende sovjettiserenden sovjettiserends

Spanjolen Spanjool Spanjooltje Spanjooltjes specialité specialités speedboat

spanjolen spanjool spanjooltje spanjooltjes spécialité spécialités

spellingshervorming spellingshervormingen spellingsregel spellingsregels spellingsregeltje spellingsregeltjes spellingsvoorschrift spellingsvoorschriften sporendiertje sporendiertjes sporengas sporengassen sporenhouder sporenhouders sporenhoudertje sporenhoudertjes

spellingscommissie spellingscommissies

spellingvoorschrift spellingvoorschriften sporediertje sporediertjes sporegas sporegassen sporehouder sporehouders sporehoudertje sporehoudertjes

sporenonderzoek sporenplant sporenplanten sporenplantje sporenplantjes sporenslijm sporenvrucht sporenvruchten sporenvruchtje sporenvruchtjes spreekhoren spreekhorens spreekhorentje spreekhorentjes staaflantaren staaflantarens staaflantarentje staaflantarentjes stallantaren stallantarens stallantarentje stallantarentjes steeple-chase steeple-chases Stehgeiger Stehgeigers stele steles straatlantaren straatlantarens straatlantarentje straatlantarentjes suppletoor suppletoors suppletore suppletoren sur place sur places talmud talmudist talmudiste talmudisten talmudistetje talmudistetjes talmuds tamboer-maître tamboer-maîtres tariefsverhoging tariefsverhogingen tariefsverlaging tariefsverlagingen tariefswijziging tariefswijzigingen tartaars tartaarse tartaarsen tataar tataars tataarse tataarsen tataartje tataartjes tataren t-bonesteak t-bonesteaks telefoonhoren telefoonhorens telefoonhorentje telefoonhorentjes territoor territoren terzake thalidomide thuya thuya's tijdbeeld tijdbeelden tijdbesteding tijdbestedingen tijdbestek tijdsbalk tijdsbalken tijdsbesparing tijdsbesparingen tijdsfactor tijdsfactoren tijdsgebonden tijdsgebrek tijdsgrens tijdsgrenzen tijdshorizon tijdshorizons tijdspassering tijdspasseringen tijdsplan tijdsplannen tijdsplannetje tijdsplannetjes tijdsschaal tijdsschalen tijdsschema tijdsschemaatje tijdsschemaatjes tijdsschema's tijdsspanne tijdsspannen tijdsverlies tijdsverspilling toegewerkt toeroperator toeroperators toeroperatortje toeroperatortjes toewerken toewerkend togus toost toosten toostend

sporeonderzoek sporeplant sporeplanten sporeplantje sporeplantjes sporeslijm sporevrucht sporevruchten sporevruchtje sporevruchtjes stadrecht

steeplechase steeplechases stehgeiger stehgeigers

surplace surplaces tambour-maître tambour-maîtres

Tataar Tataars Tataarse Tataarsen Tataartje Tataartjes Tataren T-bonesteak T-bonesteaks

ter zake thallidomide tijdaanduiding tijdaanduidingen

tijdbalk tijdbalken tijdeenheden tijdeenheid tijdfactor tijdfactoren

tijdhorizon tijdhorizons tijdplan tijdplannen tijdplannetje tijdplannetjes tijdsaanwijzing tijdsaanwijzingen

toges

49


toostende toostenden toostends tooster toosters toostte toostten totstandgekomen totstandkomen totstandkomend touristclass toverlantaren toverlantarens toverlantarentje toverlantarentjes Trans-Europees Trans-Europese Trans-Europesen transitoor transitoors transitore transitoren tritonshoren tritonshorens tritonshorentje tritonshorentjes uit-en-te-na uitgavenbeheersing uitgavenbeleid uitgavenbeperking uitgavenbeperkingen uitgavenboek uitgavenboeken uitgavendiscipline uitgavengroei uitgavenkant uitgavenkanten uitgavenkolom uitgavenkolommen uitgavenlijst uitgavenlijsten uitgavenniveau uitgavennorm uitgavennormen uitgavenoverschrijding uitgavenpatronen uitgavenpatroon uitgavenplafond uitgavenpost uitgavenposten uitgavenquote uitgavenrekening uitgavenrekeningen uitgavenstijging uitgavenvergroting uitgavenverhoging uitgavenverhogingen uitgavenvermeerdering uitgavenvermeerderingen uitgavenvermindering uitvalbases uitvalbasis uitvalbasisje uitvalbasisjes uitvalbasissen uitvalpercentage vaderlandsloos vaderlandsloze vaderlandslozen vastgeraakt vastraken vastrakend verblijfskatheter verblijfskatheters verblijfskosten verblijfstijd

verkoopgolf verkoopgolven verkoopvoorwaarden vervoerbeleid vervoersbewijs vervoersbewijsje vervoersbewijsjes vervoersbewijzen vervoersdienst vervoersdiensten

vervoerskosten vervoerstarief vervoerstarieven verzekeringmaatschappij verzekeringmaatschappijen verzekeringmaatschappijtje verzekeringmaatschappijtjes vijandsbeeld vijandsbeelden vliegezwam vliegezwammen vliegezwammetje vliegezwammetjes voederbeet voederbeetje voederbeetjes voederbeten voedingstof voedingstoffen voelhoren voelhorens voelhorentje voelhorentjes

© PP in taal 1996

volkenbond volkenbonden volkerenbond

Volkenbond Volkenbonden Volkerenbond

voorwaardenscheppend voorwaardenscheppende voorwaardenscheppenden voorwaardenscheppends

voorwaardescheppend voorwaardescheppende voorwaardescheppenden voorwaardescheppends

voor zover

tourist tourist class

voorzover

trans-Europees trans-Europese trans-Europesen

uitgavebeheersing uitgavebeleid uitgavebeperking uitgavebeperkingen uitgaveboek uitgaveboeken uitgavediscipline uitgavegroei uitgavekant uitgavekanten uitgavekolom uitgavekolommen uitgavelijst uitgavelijsten uitgaveniveau uitgavenorm uitgavenormen uitgaveoverschrijding uitgavepatronen uitgavepatroon uitgaveplafond uitgavepost uitgaveposten uitgavequote uitgaverekening uitgaverekeningen uitgavestijging uitgavevergroting uitgaveverhoging uitgaveverhogingen uitgavevermeerdering uitgavevermeerderingen uitgavevermindering

vaderlandloos vaderlandloze vaderlandlozen verblijfduur verblijfscatheter verblijfscatheters verhaalrecht verjaarcadeau verjaarcadeaus verjaarcadeautje verjaarcadeautjes verjaarpartij verjaarpartijen verjaarpartijtje verjaarpartijtjes verkoopsgolf verkoopsgolven verkoopswaarde

vervoerdienst vervoerdiensten vervoerdocument vervoerdocumenten vervoerdocumentje vervoerdocumentjes vervoerkosten vervoertarief vervoertarieven

vliegenzwam vliegenzwammen vliegenzwammetje vliegenzwammetjes

vossebes vossebesje vossebesjes vossebessen vredesboodschap vredesboodschappen

vredesraad vredesraden vredesteken vredestekenen vredestekens vrijdaggebed vrijdaggebeden vroegchristelijk vroegchristelijke vroegchristelijken vroegchristelijks waldhoren waldhorens walkietalkie walkietalkies waterleidingsbedrijf waterleidingsbedrijfje waterleidingsbedrijfjes waterleidingsbedrijven waterskister waterskisters waterskistertje waterskistertjes weduwebeurs weduwebeurzen weduwebijslag weduwedracht weduwefonds weduwefondsen weduwehaar weduwekas weduwekassen weduwepensioen weduwepensioenen weduwepensioentje weduwepensioentjes weduwerente weduwerenten weduwerentes weduwesluier weduwesluiers weduwesluiertje weduwesluiertjes weduweuitkering weduweuitkeringen weduweverbranding weduweverbrandingen weduweverzekering wegedoren wegedorens wegedorentje wegedorentjes wereldgezondheidsorganisatie whiskysoda wiegentouw wiegentouwen wiegentouwtje wiegentouwtjes wolframstaal woogie woogies zaklantaren zaklantarens zaklantarentje zaklantarentjes zielenpiet zielenpieten zielenpietje zielenpietjes zielenpoot zielenpootje zielenpootjes zielenpoten

zinsstructuren zinsstructuur zinsvorming zodenbank zodenbanken zodenbankje zodenbankjes zodenbed zodenbedden zodenbemester zodenbemesters zodenbemestertje zodenbemestertjes zodenbemesting zodenerts zodenijzersteen zodenklokje zodenklokjes zodenlichter

vossenbes vossenbesje vossenbesjes vossenbessen vredeboodschap vredeboodschappen vredekus vredekusje vredekusjes vredekussen vrederaad vrederaden vredeteken vredetekenen vredetekens vredetekentje vredetekentjes vroeg-christelijk vroeg-christelijke vroeg-christelijken vroeg-christelijks walkie-talkie walkie-talkies

waterskiester waterskiesters waterskiestertje waterskiestertjes weduwenbeurs weduwenbeurzen weduwenbijslag weduwendracht weduwenfonds weduwenfondsen weduwenhaar weduwenkas weduwenkassen weduwenpensioen weduwenpensioenen weduwenpensioentje weduwenpensioentjes weduwenrente weduwenrenten weduwenrentes weduwensluier weduwensluiers weduwensluiertje weduwensluiertjes weduwenuitkering weduwenuitkeringen weduwenverbranding weduwenverbrandingen weduwenverzekering welvaartvast welvaartvaste welvaartvasten

zodenlichters zodenmes zodenmessen zodenplak zodenplakken zodenploeg zodenploegen zodenploegje zodenploegjes zodenrand zodenranden zodensnijder zodensnijders zodensnijdertje zodensnijdertjes zodenspade zodenspaden zodenspades zodenterp zodenterpen zodenvormend zodenvormende zodenvormenden zodenvormends zodenwerk zoeloe zoeloes zoeloetje zoeloetjes zo-even zondagclub zondagclubje zondagclubjes zondagclubs zondagcompetitie zondagcompetities zondagkrant zondagkranten zotteklap zwanebloem zwanebloemen zwanebloempje zwanebloempjes

zodelichters zodemes zodemessen zodeplak zodeplakken zodeploeg zodeploegen zodeploegje zodeploegjes zoderand zoderanden zodesnijder zodesnijders zodesnijdertje zodesnijdertjes zodespade zodespaden zodespades zodeterp zodeterpen zodevormend zodevormende zodevormenden zodevormends zodewerk Zoeloe Zoeloes Zoeloetje Zoeloetjes zoëven zondagsclub zondagsclubje zondagsclubjes zondagsclubs zondagscompetitie zondagscompetities zondagskrant zondagskranten zondagskrantje zondagskrantjes zottenklap zwanenbloem zwanenbloemen zwanenbloempje zwanenbloempjes

Wereldgezondheidsorganisatie whisky-soda wiegetouw wiegetouwen wiegetouwtje wiegetouwtjes

zielepiet zielepieten zielepietje zielepietjes zielepoot zielepootje zielepootjes zielepoten zielverwant zielverwante zielverwanten zielverwantetje zielverwantetjes zielverwantje zielverwantjes zinvorming zodebank zodebanken zodebankje zodebankjes zodebed zodebedden zodebemester zodebemesters zodebemestertje zodebemestertjes zodebemesting zode-erts zodeijzersteen zodeklokje zodeklokjes zodelichter

50


9. Volledige inhoudsopgave 1.

De nieuwe spelling, zucht

3

2.

Maar eerst, een dictee

4

3.

En zo is het gekomen

5

4.

Wie is er aan de nieuwe spelling gehouden?

7

5.

De belangrijkste veranderingen

8

5.1

Afschaffen voorkeurspelling

Regel: De oude voorkeurspelling wordt de enige nieuwe spelling Niet altijd is de oude voorkeur gekozen Uitzonderingen in een reeks Niet geaccepteerde voorkeurspelling Lijst met keuzes tegen de oude voorkeurspelling

5.2

9 9 9 9 9 10

Sputter, sputter

10

Dicteewoorden

10

De tussenklank E(N)

11

Regel: Schrijf een n als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen of meestal een meervoud op -(e)n heeft. 11 Sputter, sputter

11

Dicteewoorden

12

Hulpregel: Schrijf een n als het eerste deel van de samenstelling een vrouwelijke nevenvorm van een zelfstandig naamwoord is die op een toonloze “e” (+ uh) eindigt.12 Sputter, sputter

12

Dicteewoorden

12

Uitzondering 1: Geen n wanneer het eerste deel verwijst naar een persoon of zaak die in de context de enige is 13 Sputter, sputter

13

Dicteewoorden

13

Uitzondering 2: Geen n wanneer in een bijvoeglijk naamwoord het eerste deel een versterkende betekenis heeft 13 Sputter, sputter

13

Dicteewoorden

14

Uitzondering 3: Geen n wanneer het eerste deel een dierennaam is, en het tweede een plantkundige aanduiding 14 Sputter, sputter

14

Dicteewoorden

14

Uitzondering 4: Geen n wanneer het eerste deel een lichaamsdeel is in een versteende samenstelling

14

Sputter, sputter

14

Dicteewoorden

15

Uitzondering 5: Geen n wanneer één van de delen niet meer als afzonderlijk woord herkenbaar is. 15

5.3

Sputter, sputter

16

Dicteewoorden

16

De tussenklank S

17


Regel: Schrijf een s tussen woorden van een samenstelling, als het eerste woord niet op een s eindigt, en het tweede niet met een s begint, maar je wel een s tussen de woorden hoort 17 Hulpregel: Schrijf een s tussen woorden van een samenstelling, als het eerste woord niet op een s eindigt, en het tweede wel met een s begint, en je in samentrekkingen met het eerste woord een s toevoegt 17

5.4

Sputter, sputter

17

Dicteewoorden

18

Van trema naar streepje

19

Regel: Wanneer in een samenstelling met een aantal opeenvolgende klinkers verwarring over de uitspraak kan ontstaan, worden de samenstellende woorden met een streepje gescheiden 19 Uitzondering: Delen van uitgeschreven getallen worden met een trema gescheiden 19

5.5

Sputter, sputter

19

Dicteewoorden

20

Van aardrijkskundige namen afgeleide bijvoeglijke naamwoorden

21

Regel: Alle samengestelde aardrijkskundige namen krijgen een streepje.

5.6

21

Sputter, sputter

21

Dicteewoorden

21

Stille veranderingen

22

Aaneenschrijven van samenstellingen met drie woorden Regel: Schrijf drieledige samenstellingen waar mogelijk aaneen

Accenten

22 22

22

Regel: In algemeen gebruikte Franse woorden krijgt alleen de e nog zijn accenten 22 Uitzondering 1: Geen accent krijgt een é in de eerste lettergreep

23

Uitzondering 2: Geen accent krijgt een e in de vrouwelijke vorm

23

Hoofdletters Regel: Alle namen van feestdagen krijgen een hoofdletter Regel: Samenstellingen met namen van feestdagen krijgen géén hoofdletter

23 23 23

Regel: Aanduidingen van vorsten, staatshoofden en kabinetsleden krijgen alleen een hoofdletter wanneer de staatsrechtelijke functie bedoeld wordt. 23

Afko’s Regel: De eigenaar van een afgekorte naam bepaalt de schrijfwijze

6.

24

Regel: Afkortingen van wetten en regelingen in hoofdletters

24

Sputter, sputter

24

Dicteewoorden

24

De kwaliteit van het “Groene boekje’

25 26

Een rare verzameling woorden

26

En zo slordig

26

6.2

7.

24

Regel: Afgekorte titulatuur in kleine letter, met punt

De commotie 6.1

24

Het “Groene boekje” versus “De Nieuwe Spellinggids”

28

Interpretatieverschillen

28

Historisch compromis

28

Hoeveel verschillen?

29

Die zoeken we op

29

De hulpmiddelen

30


7.1

Geen goede koop

31

INP Spellingschijf

31

Internet

32

7.2

http://www.uba.uva.nl/vakken/spelling.html

32

http://www.xxlink.nl/coops/artspel.htm en /artspel2.htm

32

http://www.xs4all.nl/~mheerink/nstt.htm

33

http://www.pi.net/~andante/home.html

33

http://www.minocw.nl/spelling/index.htm

34

Wel een goede koop

De Nieuwe Spellinggids van de Nederlandse Taal

35 36

Als boek

36

Als spellingbestand

37

Het pannekoekprobleem

Het Groene boekje

37

38

Het boekje

38

Het Elektronisch Groene boekje

39

Hoe het werkt

39

Voordelen en nadelen

40

Groot woordenboek hedendaags Nederlands / Groot woordenboek van Synoniemen

41

Hoe het werkt

41

Voordelen en nadelen

42

Eigenlijk moet je ze allemaal hebben Bestelgegevens hulpmiddelen

43 43

8.

Verschillen tussen het Groene boekje en De Nieuwe Spellinggids

44

9.

Volledige inhoudsopgave

51


C o l o f o n Versie 1.1 29 januari 2001 Auteur P.P. Verroen Leidschendam (070) 399 47 98 ©Copyright PP in taal / P.P. Verroen 1996 alle rechten en het intellectuele eigendom voorbehouden E:\Bestanden_PP\Cursusmateriaal\Seminar Nieuwe spelling\De Nieuwe spelling_PPintaal_01.doc, Versie blad uit

De n i e u w e S p e l l i n g

Recommend Documents