D e W a te r se c t o r E xp or ti nd e x ( W E X) Prognose 2013
drs. P. Gibcus drs. D. Snel Zoetermeer, december 2013
Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water.
De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia/EIM. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Panteia/EIM. Panteia/EIM aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden.
The responsibility for the contents of this report lies with Panteia/EIM. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of Panteia/EIM. Panteia/EIM does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.
De Watersector Exportindex (WEX)
WEX: index om de ontwikkeling van de export van de watersector te volgen
Om de ontwikkeling van de export van de watersector in kaart te brengen, is door Panteia/EIM een indexcijfer voor de export van wateractiviteiten on twikkeld: de Watersector Export Index (WEX). De WEX is opgebouwd vanuit de volgende deelsectoren (zie ook bijlage II): Watertechnologie: watervoorziening (drinkwatervoorziening en -behandeling, drinkwatertransport en -distributie, industriële watervoorziening en -behandeling, industrieel watertransport en -distributie); afvalwater (collectie en/of sanitatie, industrieel afvalwater, huishoudelijk afvalwater en hergebruik van afvalwater). Deltatechnologie: waterbeheer (integraal waterbeheer, grondwater, oppervlaktewater, waterkwantiteit, waterkwaliteit); water en groen; waterbouw (kustontwikkeling, havenconstructie en baggeren). Het basisjaar voor de WEX is 2000. De WEX is voor dat jaar gelijkgesteld aan 100. Tot en met 2011 is de WEX gebaseerd op statistische bronnen. De statistieken hebben echter als nadeel dat ze sterk achterlopen. Een actuele WEX, ofwel een goed beeld van de huidige totale export van de Nede rlandse watersector, kan worden verkregen door de gegevens van een aantal verschillende spelers uit de markt te combineren. Hierbij biedt een enquête uitkomst (zie bijlage II). Door de medewerking van een groot aantal bedrijven, is het mogelijk gebleken om een voorlopige vaststelling voor de WEX 2012 en een eerste vooruitzicht voor 2013 te presenteren.
O ntw ik k e l in g va n d e WEX De ontwikkeling van de WEX is gepresenteerd in figuur 1. Tot 2001 nam de export van wateractiviteiten flink toe. De index voor de export van wateractiviteiten stond in 2001 op 109,9. Dit komt neer op een export van 4,5 miljard euro. Daarna is een periode van laagconjunctuur ingetreden. Niet a lleen de groei van de Nederlandse economie liep terug, maar ook de mondiale economie kreeg het zwaar te verduren. Dit vertaalde zich in een lichte daling van de WEX in 2002. Na een kleine dip herstelde de WEX zich al snel. De watersector kon profiteren van de toegenomen vraag uit het buitenland. Sindsdien heeft de watersector kunnen profiteren van de mondiale groei van de wereldeconomie. De export van wateractiviteiten nam ieder jaar sterker toe. Met een toename van de export van wateractiviteiten met respectievelijk 14 en 15%, namen 2006 en 2007 een van de sterkste toenames voor hun rekening. De WEX piekte in 2008 en kwam uit op 161,5. Dit komt neer op een exportomvang van wateractiviteiten van circa 6,7 miljard euro. Forse daling WEX in
In de tweede helft van 2008 zette de kredietcrisis in. De crisis zorgde niet
2009 als gevolg van
alleen voor malaise op de financiële markten, maar had ook een drukkend
kredietcrisis
effect op de economische groei. In de tweede helft van 2008 zakte de exportmarkt als gevolg van de wereldwijde kredietcrisis volledig in elkaar. De
3
groei van de wereldhandel daalde van 7,4% in 2007 naar 0,3% in 2008 1. De groei van de WEX zwakte af. In 2009 waren de gevolgen van de kredietcrisis op alle fronten goed zichtbaar. De wereldeconomie daalde met 0,7%. Ook de Nederlandse economie werd geconfronteerd met een krimp met 3,7%. De Nederlandse export nam maar liefst af met 9,7%. De scherpe economische terugval heeft ook geleid tot een forse daling van de export van wateractiviteiten, met 10%. De WEX daalde in 2009 tot 145,4, ofwel een exportomvang van wateractiviteiten van 6 miljard euro. figuur 1
De Watersector Exportindex (WEX) voor de periode 199 5-2013 (2000=100)
225
200
175
WEX
150
125
100
75
50
totaal
* **
watertechnologie
deltatechnologie
Jaar
De WEX 2012 betreft een voorlopige realisatie. De WEX 2013 betreft een prognose.
Bron: Panteia/EIM, 2013.
Export watersector on-
De wereldeconomie toonde in 2010 weer een licht economisch herstel met
danks eurocrisis stij-
een groei van 5,1%2. De wereldhandel steeg met 11,3%3. De Nederlandse economie steeg met 1,6%. Het economisch herstel komt ook duidelijk tot ui-
gende in 2010-2012
ting in een groei van de WEX. In 2010 kwam de WEX uit op 154,4. Dit komt neer op een exportomvang van wateractiviteiten van 6,4 miljard euro, een groei met 6,2%. 2011 kende twee gezichten. In de eerste helft van het jaar trok de economie nog verder fors aan, terwijl in de tweede helft van het jaar de eurocrisis ui tbrak. De groei van de wereldeconomie werd daardoor getemperd tot 2,9%. De wereldhandelsgroei bleef uiteindelijk beperkt tot 3,75%. De groei van de Nederlandse economie kwam uit op 0,9%. In 2011 kwam de WEX uit op 161,5.
1
CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag.
2
CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag.
3
CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag.
4
Ondanks de crisis betekende dit een stijging van de export van wateractiviteiten met 4,6% ten opzichte van 2010. De Europese schuldencrisis bepaalde ook in 2012 het economisch beeld. Het verwachte economisch he rstel in de tweede helft van het jaar bleef uit, en de Nederlandse economie kromp wederom, met een daling van 1,2%1. De wereldhandel groeide uiteindelijk slechts met 0,7%. De groei van de wereldeconomie viel terug naar 3%. De watersector heeft zich echter gunstig ontwikkeld. Dit komt doordat de bedrijven veelal actief zijn in de mondiale groeiregio’s. De groei van de export van wateractiviteiten is naar schatting gegroeid met zo’n 6,5%. De WEX is daarmee uitgekomen op 172,2 (een voorlopige realisatie), ofwel 7,1 miljard euro. V o o ru it z ic ht en 2 0 1 3 De Nederlandse en internationale economie staan er nog steeds matig voor.
Eerste tekenen herstel
De wereldhandel groeit slechts traag. Voor 2013 wordt uitgegaan van een
Nederlandse economie en
groei met 1,5% 2. De groei van de wereldeconomie zal in 2013, met 2,75% 3,
trage groei wereldhandel
iets lager liggen dan in 2012. Voor 2013 wordt uitgegaan van een krimp van
in 2013
de Nederlandse economie met 1%4. Het beeld voor 2013 is wisselend. In het eerste kwartaal bevond de Nederlandse economie zich nog in een recessie. Het tweede kwartaal lijkt een omslagpunt. De economische krimp stopte en het derde kwartaal toonde een groei, met 0,1% 5. De Nederlandse economie zal volgend jaar voorzichtig groeien met 0,5% 6. De eerste tekenen dat de Nederlandse economie weer iets van optimisme toont, blijkt ook uit het groeiende consumenten- en producentenvertrouwen. De binnenlandse bestedingen staan nog altijd onder druk als gevolg van allerlei bezuiniging smaatregelen. Daarentegen lijkt de werkloosheid haar dieptepunt b ereikt te hebben, de groei van de werkloosheid begint af te vlakken, en begint de w oningmarkt voorzichtig in beweging te komen. De economische groei moet vooral vanuit de export komen. De stemming onder de ondervraagde bedrijven binnen de wate rsector is ten
Verwachting: optimisme
opzichte van de zomer 2013 optimistischer geworden. De bedrijven in de
over export van
watersector zijn, ondanks de ongunstige economische situatie, uitermate o p-
wateractiviteiten in 2013
timistisch over de ontwikkeling in 2013. Bijna driekwart van de ondervraa gde bedrijven beoordeelt de huidige situatie op de buitenlandse markt voor wateractiviteiten als (zeer) gunstig. Een kwart van de bedrijven geeft aan dat ten opzichte van 4 maanden geleden de situatie is verbeterd, tegenover 5% dat een verslechtering ziet. Ongeveer 70% van de bedrijven voorziet dat de buitenlandse omzet van wateractiviteiten in 2013 toeneemt (vier maanden geleden 61%), tegenover nog geen 10% dat een afname verwacht. De stemming vertaalt zich in een toename van de WEX tot 179. Dit komt neer op een exportomvang van wateractiviteiten van bijna 7,4 miljard euro.
1
CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag.
2
CPB, Decemberraming 2013, Economische vooruitzichten 2014, Den Haag.
3
CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag.
4
CPB, Decemberraming 2013, Economische vooruitzichten 2014, Den Haag.
5
CBS, Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder, PB13 -070, Den Haag.
6
CPB, Decemberraming 2013, Economische vooruitzichten 2014, Den Haag.
5
Vrijwel alle bedrijven zien de toekomst op het gebied van wateractiviteiten met (veel) vertrouwen tegemoet (91%, was 87% vier maanden geleden). De meeste kansen voor de export van wateractiviteiten zien de bedrijven in Azië, op afstand gevolgd door het Midden-Oosten, Afrika en Latijns-Amerika. De ongunstige economische situatie in Europa, met veel landen die in een recessie verkeren, heeft tot gevolg dat Europa minder vaak wordt g enoemd. Voor de wateractiviteit afvalwater worden door de meeste bedrijven de beste toekomstkansen gezien, gevolgd door watervoorziening, waterbouw en waterbeheer.
W EX : wa t er - en de l ta t ec hn ol o gi e Watertechnologie ontwikkelt zich sterk in 2012 en 2013
De WEX voor de watertechnologie is al een tijd hoger dan de WEX voor de deltatechnologie (zie figuur 1). In 2012 heeft de sector watertechnologie zich uitermate gunstig ontwikkeld. De WEX voor de watertechnologie groeide met 9,6%. De WEX voor de deltatechnologie groeide eveneens, maar bleef met 4,7% hierbij achter. Op basis van de verwachtingen, zal in 2013 de watertechnologie wederom, met 7,7%, sterker groeien dan de deltatechnologie, met een groei van 1,6%.
D e ex po rt qu ot e Export weer belangrijker voor
Door de export van de watersector te relateren aan de totale omzet van de watersector (de exportquote) wordt de export in de context van de totale
totale omzet uit
prestaties van de betreffende bedrijven geplaatst. In zekere zin wordt hie r-
wateractiviteiten
door gecorrigeerd voor de conjunctuur (zie figuur 2). Desalniettemin is het opvallend dat in jaren van hoogconjunctuur de exportquote procentueel to eneemt en bij laagconjunctuur weer afneemt. Ook ten tijde van de valutacr isis in 1999 is het aandeel gezakt. Verder blijkt uit figuur 2 dat in de periode 1995-2004 ongeveer een derde van de omzet in de watersector werd behaald door de export. In de periode 2005-2008 was sprake van een opgaande conjunctuur en nam de exportquote ieder jaar toe. Dit houdt in dat de export van wateractiviteiten sneller toenam dan de totale omzet uit wateractiviteiten. De export is een steeds belangrijkere positie gaan innemen in de totale omzet uit wateractiviteiten. In 2009 kreeg de export met een flinke dip te maken door de economische crisis en viel de exportquote terug tot 39,4%. Met een (licht) groeiende wereldeconomie in 2010 en 2011, is zoals in vorige vergelijkbare situaties de exportquote weer toegenomen, en weer ruim boven de 40% gekomen. Met de economische crisis in 2011, is in 2012 met de eurocrisis boven de markt, in afwijking van voorgaande perioden, de exportquote toch toegenomen. De exportquote komt in 2012 uit op 43,7%. Dit heeft te maken met de binnenlandse omzet die onder druk staat, en de toenemende buitenlandse omzet die in groeiregio’s wordt gerealiseerd. Deze ontwikkeling zal zich ook in 2013 voortzetten. Op grond van de verwachte omzetontwikkelingen, komt de exportquote in 2013 uit op 44,9%.
6
figuur 2
Exportquote (de export ten opzichte van de omzet) van de watersector, 1995-2013
Exportquote van de watersector
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Jaar
*
De exportquote voor 2012 betreft een voorlopige realisatie.
** De exportquote voor 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM, 2013.
De exportquote in de deelsector deltatechnologie ligt met ruim 50% aanzienlijk hoger dan in de deelsector watertechnologie (rond 30%)(zie figuur3). In de periode 1995-2013 is de exportquote in de deltatechnologie zeer sterk toegenomen van 35 tot boven de 50%. In 2013 zal de minder sterke exportgroei gelijke tred houden met de omzetontwikkeling. Ten opzichte van 2012 zal de exportquote van de deltatechnologie in 2013 nagenoeg gelijk blijven. De exportquote in de deelsector watertechnologie is vrij stabiel, en schommelt de laatste jaren rond 30%. In deze deelsector bleef in 2012 het aandeel van de exportomzet nog gelijk ondanks een sterke stijging van de exportomzet, omdat ook de binnenlandse omzet in deze sector een flinke groei liet zien. In 2013 zal met een groeiende export en gelijkblijvende omzet, het exportaandeel weer toenemen.
7
figuur 3
Exportquote (de export ten opzichte van de omzet) van de deelsectoren water- en deltatechnologie, 1995-2013
60%
Exportquote van de deelsectoren
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Jaar watertechnologie
*
deltatechnologie
De exportquote voor 2012 betreft een voorlopige realisatie.
** De exportquote voor 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM, 2013.
H e t ex po r ta a n de e l Exportaandeel van de watersector neemt in 2012 en 2013 weer iets toe, na dieptepunt in 2011
Voor een beter inzicht in de exportpositie van de watersector is in figuur 4 de export van wateractiviteiten uitgedrukt als percentage van de totale export in Nederland: het exportaandeel. Het exportaandeel van de watersector in de totale export fluctueert binnen de marges van 1,6% en 2,0%. Tot en met 2003 schommelde het exportaandeel rond 1,8% (zie figuur 3). De jaren daarna lag het exportaandeel van de watersector lager: rond 1,7%. In 2007 steeg het exportaandeel weer. In het crisisjaar 2009 sprong het exportaandeel boven de 1,9%. De export van de watersector was minder getroffen door de economische malaise dan de totale export. Bij het inzetten van het economische herstel in 2010 bleef de e xport van de watersector toch weer achter bij de totale export. In 2011 is het aandeel verder teruggelopen. In de gereflecteerde periode is dit aandeel niet zo laag geweest. Met een flinke exportgroei van de watersector in 2012 he rstelt het aandeel weer licht. Dit komt doordat de export voor Nederland als geheel een groot deel voor rekening komt van omringende landen die eveneens in een crisis verkeren, terwijl de export van wateractiviteiten voor een belangrijk deel voor rekening komt in regio’s die (flinke) groei realiseren en waar dringende behoefte is aan wateractiviteiten. In 2013 is dit beeld niet anders. Het aandeel komt daarmee uit op 1,67%.
8
figuur 4
Exportaandeel (export van de watersector gerelateerd aan de totale export in Nederland), 1995-2013
Export watersector als % totale export Nederland
2,0%
1,9%
1,8%
1,7%
1,6%
1,5%
1,4%
Jaar
*
Het exportaandeel voor 2012 betreft een voorlopige realisatie.
** Het exportaandeel voor 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM, 2013.
9
BIJLAGE I Kerngegevens watersector
tabel 1
Kerngegevens watersector
export
index bruto
export-
export NL
export-
voegde waarde
toegevoegde
( x € 1 mln.)
quote
( x € 1 mln.)
aandeel
( x € 1 mln.)
waarde
Jaar
( x € 1 mln.)
1995
2.415
58,5
7.907
30,5%
130.940
1,84%
4.327
75,5
1996
2.604
63,1
8.434
30,9%
153.752
1,69%
4.557
79,5
1997
3.279
79,4
8.681
37,8%
171.421
1,91%
4.545
79,3
1998
3.533
85,6
9.389
37,6%
180.725
1,96%
4.703
82,0
1999
3.566
86,4
10.418
34,2%
188.599
1,89%
5.279
92,1
2000
4.128
100,0
11.217
36,8%
231.854
1,78%
5.733
100,0
2001
4.536
109,9
11.935
38,0%
241.339
1,88%
5.953
103,8
2002
4.355
105,5
12.613
34,5%
232.704
1,87%
6.423
112,0
2003
4.410
106,8
12.832
34,4%
234.166
1,88%
6.658
116,1
2004
4.410
106,8
12.462
35,4%
255.660
1,72%
6.475
112,9
2005
4.813
116,6
12.126
39,7%
281.300
1,71%
6.439
112,3
2006
5.488
133,0
13.333
41,2%
318.953
1,72%
6.546
114,2
2007
6.335
153,5
14.679
43,2%
347.501
1,82%
7.144
124,6
2008
6.665
161,5
15.590
42,8%
370.480
1,80%
7.381
128,7
2009
6.002
145,4
15.226
39,4%
309.369
1,94%
7.240
126,3
2010
6.376
154,4
15.378
41,5%
371.549
1,72%
7.335
127,9
2011
6.666
161,5
15.791
42,2%
409.358
1,63%
7.611
132,8
2012*
7.107
172,2
16.264
43,7%
431.405
1,65%
n.b.
n.b.
2013**
7.391
179,0
16.466
44,9%
443.269
1,67
n.b.
n.b.
*
WEX
bruto toegeomzet
Voor 2012 betreft het voorlopige realisaties.
** Voor 2013 betreft het prognoses. Bron: Panteia/EIM, 2013.
10
tabel 2
Kerngegevens watertechnologie
export Jaar
*
( x € 1 mln.)
omzet WEX
( x € 1 mln.)
exportquote
1995
954
68,1
3.937
24,2%
1996
1.049
74,9
4.225
24,8%
1997
1.151
82,2
4.185
27,5%
1998
1.250
89,3
4.568
27,4%
1999
1.307
93,3
5.184
25,2%
2000
1.400
100,0
5.500
25,5%
2001
1.552
110,9
5.931
26,2%
2002
1.481
105,8
6.477
22,9%
2003
1.538
109,9
6.749
22,8%
2004
1.634
116,7
6.769
24,1%
2005
1.763
125,9
6.459
27,3%
2006
2.059
147,1
6.876
29,9%
2007
2.439
174,2
7.373
33,1%
2008
2.506
179,0
7.798
32,1%
2009
2.315
165,4
7.895
29,3%
2010
2.438
174,2
7.867
31,0%
2011
2.449
174,9
7.882
31,1%
2012*
2.684
191,7
8.631
31,1%
2013**
2.890
206,7
8.718
33,1%
Voor 2012 betreft het voorlopige realisaties.
** Voor 2013 betreft het prognoses. Bron: Panteia/EIM, 2013.
11
tabel 3
Kerngegevens deltatechnologie
export
*
omzet
Jaar
( x € 1 mln.)
WEX
( x € 1 mln.)
exportquote
1995
1.405
53,5
3.970
35,4%
1996
1.488
56,6
4.209
35,4%
1997
2.054
78,1
4.497
45,7%
1998
2.206
83,9
4.821
45,7%
1999
2.178
82,9
5.235
41,6%
2000
2.628
100,0
5.717
46,0%
2001
2.880
109,6
6.004
48,0%
2002
2.773
105,5
6.136
45,2%
2003
2.770
105,4
6.083
45,5%
2004
2.666
101,4
5.693
46,8%
2005
2.929
111,5
5.667
51,7%
2006
3.292
125,3
6.457
51,0%
2007
3.746
142,5
7.306
51,3%
2008
4.000
152,2
7.792
51,3%
2009
3.553
135,2
7.331
48,5%
2010
3.777
143,7
7.511
50,3%
2011*
4.055
154,3
7.908
51,3%
2012*
4.247
161,6
7.997
53,1%
2013**
4.315
164,2
8.115
53,2%
Voor 2012 betreft het voorlopige realisaties.
** Voor 2013 betreft het prognoses. Bron: Panteia/EIM, 2013.
12
BIJLAGE II Totstandkoming WEX
In deze bijlage wordt ingegaan op de totstandkoming van de WEX.
A a n l e id i ng Partners voor Water (PvW) en Netherlands Water Partnership (NWP) prob eren beide de inzet van de Nederlandse watersector in het buitenland te ve rsterken. Er is behoefte ontstaan aan een index die de ontwikkeling van prestaties van de watersector in het buitenland laat zien. Partners voor W ater heeft Panteia/EIM gevraagd om een methode te ontwikkelen waarmee de exportpositie van de Nederlandse watersector in de tijd op een repres entatieve wijze kan worden gemonitord. De eerder gemaakte berekeningen in de Strategische Waterkaarten (2000/2001) 1 vormen het uitgangspunt voor de te ontwikkelen WEX 2. Het resultaat is de Watersector Exportindex (WEX).
A f ba k en in g wa t e rs ec to r Voor de afbakening van de watersector is de indeling naar deelmarkten uit de rapportage 'Strategische Waterkaarten' gebruikt, namelijk: Watertechnologie: watervoorziening (drinkwatervoorziening en -behandeling, drinkwatertransport en -distributie, industriële watervoorziening en -behandeling, industrieel watertransport en -distributie); afvalwater (collectie en/of sanitatie, industrieel afvalwater, huishoudelijk afvalwater en hergebruik van afvalwater). Deltatechnologie: waterbeheer (integraal waterbeheer, grondwater, oppervlaktewater, waterkwantiteit, waterkwaliteit); water en groen; waterkracht (een segment van beperkte omvang dat niet nader wordt onderverdeeld); waterbouw (kustontwikkeling, havenconstructie en baggeren).
1
Arnoud Muizer en Marcel van den Bergh, Strategic Wards: International opportunities for the Dutch water sector, i.o.v. Netherlands Water Partnership (2002).
2
In 2007 heeft EIM de 'Sectorschets water 2007' voor de EVD uitgevoerd. In deze studie is, net als in de 'Strategische Waterkaarten', de exportpositie van de watersector in kaart g ebracht en wel voor het jaar 2006. Deze studie biedt een nieuw ijkpunt voor de WEX. Omdat het programma Partners voor Water betrekking heeft op de periode 2005-2009, is ervoor gekozen om de WEX voor deze periode te ijken met behulp van de 'Strategische Wate rkaarten' en niet halverwege het programma over te stappen op een nieuw ijk punt.
13
D e f in it i e va n e xp o rt Voor de export is een ruime definitie gekozen:
Omzet behaald in het buitenland. Dat kan zowel zijn via export vanuit Nederlandse vestigingen als via omzet gerealiseerd via buitenlandse vestigingen.
W EX o p ba s is va n s ta t ist i ek en De Nederlandse statistieken hanteren bij de bedrijfsclassificatie de SBI 1 (CBS). De watersector sluit hier niet op aan. Bedrijven die tezamen de w atersector vormen, zijn verspreid over diverse sectoren binnen de statisti eken. De deelsectoren van de watersector omvatten zowel de primaire activ iteit, als de toeleveringen, het ontwerp, de bouw, de kennisontwikkeling en overdracht en het advies. Het is niet mogelijk om de vele deelactiviteiten binnen de watersector exact te onderscheiden. Per deelactiviteit is in de statistieken gekeken naar b eschikbare informatie over export op een zo laag mogelijk aggregatieniveau en zo actueel mogelijk. Enkele voor de watersector belangrijke deelactivite iten zijn op deze manier te onderscheiden. Omdat veel deelactiviteiten wo rden onderscheiden, gaat wel de 'Wet van de grote aantallen' op. Overschatting van de ene activiteit wordt gecompenseerd door onderschatting van de andere activiteit. De onderscheiden deelactiviteiten en de gebruikte statistieken zijn gepresenteerd in tabel 4. Panteia/EIM maakt vooral gebruik van de Statistiek Internationale handel en de IO-tabel van het CBS voor het bepalen van de export van de watersector. Voor data over de natte waterbouw maakte Panteia/EIM tot 2006 gebruik van cijfers van de VBKO 2. Momenteel publiceert de VBKO geen cijfers meer over de export natte waterbouw. Voor de natte waterbouw grijpt Panteia/EIM terug naar de jaarverslagen van enkele grote bedrijven binnen dit segment. De export van de watersector wordt opgebouwd vanuit de gepresenteerde deelsegmenten. Om tot het totale cijfer voor de export van water te komen, maakt Panteia/EIM gebruik van wegingsfactoren. Deze wegingsfactoren zijn afgeleid uit de 'Strategische Waterkaarten'. De export van de watersector is vervolgens geïndexeerd, met als basisjaar 2000, tot de WEX. Er heeft in 2011 een herindexatie plaatsgevonden op basis van het rapport ‘Het Nederlandse Deltatechnologie-cluster’ (Panteia/Blueconomy), uitgevoerd in opdracht van NWP, waarin een schatting van de economische waarde van het Nederlandse Deltatechnologie-cluster is gegegeven.
1
De Standaard Bedrijfsindeling van het CBS (SBI) geeft een systematische hiërarchische indeling van economische activiteiten. Thans geldend is de SBI 2008. De SBI 2008 wordt door het CBS o.a. gebruikt om bedrijfseenheden te rubriceren naar hun hoofdactiviteiten (Bron: CBS).
2
VBKO = Vereniging van Waterbouwers in Bagger -, Kust- en Oeverwerken.
14
tabel 4
WEX op basis van statistieken
Segment watersector
SBI ‘93
Bron*
Pompen, generatoren (toelevering/installatie)
2912/2913
Stat. Internationale Handel
Aanleg waterleiding
4521.1-4521.3
IO-tabel
Metalen buizen (toelevering)
272
Stat. Internationale Handel
Waterproductie en waterdistributie
41
IO-tabel
Ontwerp en advies
742
IO-tabel
Kennisontwikkeling en kennisoverdracht
73, 91
IO-tabel
Afvalwaterbehandeling
90
IO-tabel
Zuiveringsinstallaties e.d. (toelevering/installatie)
2924
Stat. Internationale Handel
Ontwerp en advies
742
IO-tabel
Kennisontwikkeling en kennisoverdracht
73, 91
IO-tabel
Waterschappen
75
IO-tabel
Pompen, generatoren (toelevering/installatie)
2912/2913
Stat. Internationale Handel
Ontwerp en advies
742
IO-tabel
Kennisontwikkeling en kennisoverdracht
73, 91
IO-tabel
GWW-activiteiten
4521.1-4521.3
IO-tabel
Kunststofbuizen (toelevering)
2521
Stat. Internationale Handel
Ontwerp en advies
742
IO-tabel
Kennisontwikkeling en kennisoverdracht
73, 91
IO-tabel
Natte waterbouw
4524, 45212
VBKO/jaarverslagen
Kennisontwikkeling en kennisoverdracht
73, 91
IO-tabel
Watertechnologie Watervoorziening
Afvalwater
Deltatechnologie Waterbeheer
Irrigatie en drainage
Waterbouw
* IO = Input Output. Bron: Panteia/EIM, 2010.
W EX o p ba s is va n de t el e f on is ch e en qu êt e De statistieken hebben als nadeel dat ze ruim een jaar achterlopen. Ze bi eden anno 2013 nog geen data voor 2012. Op basis van de statistieken is de WEX tot en met 2011 vastgesteld. Om toch een actueel beeld te schetsen van de WEX wordt een telefonische enquête ingezet onder ongeveer 50 verschillende bedrijven binnen de watersector. De bedrijven zijn over de deelsectoren verspreid. Twee keer per jaar vindt de telefonische enquête plaats. De eerste enquête is zeer uitgebreid. Er wordt gevraagd naar de niveaus en de ontwikkelingen van de omzet, de omzet van wateractiviteiten, de buitenlandse omzet en de
15
buitenlandse omzet van wateractiviteiten, maar ook naar de toekomstverwachtingen. De tweede enquête betreft een beknopte enquête over de on twikkelingen in het lopende jaar. De berekening van de actuele WEX vindt in een aantal stappen plaats. Va nuit de deelsectoren vindt een herweging plaats. Ook nu biedt de rapportage 'Strategische Waterkaarten' uitkomst voor de vaststelling van de gewichten. De bijbehorende formules worden gegeven voor de WEX 2012. De WEX op basis van de telefonische enquête in de andere jaren, wordt op analoge wijze vastgesteld. De formules zijn:
A j , 2012 A j , 2012 100 % D j , 2012
At , 2011 Aj.2011 j
en
At , 2012 Aj.2012 j
A WEX 2012 WEX 2011 t , 2012 At , 2011 waarbij: A j,
2011
exportomvang (wateractiviteiten) van deelsector j in 2011 uit statistiek
A t,
2011
exportomvang (wateractiviteiten) in 2011 van alle bedrijven in de watersector
D j,
2012
gewogen exportgroei (wateractiviteiten) in 2012 in % van bedrijven deelsector j in steekproef telefonische enquête
A j,
2012
A t,
2012
geschatte exportomvang (wateractiviteiten) van deelsector j in 2012 in steekproef telefonische enquête geschatte exportomvang (wateractiviteiten) in 2012 van alle bedrijven in de watersector
WEX 2011 watersector exportindex in 2011 op basis van statistieken WEX 2012 geschatte watersector exportindex in 2012 op basis van telefonische enquête
De WEX berekend op basis van de telefonische enquête betreft een voorl opige realisatie/prognose. De WEX wordt op basis van de statistieken defin itief vastgesteld.
16