Aqua Nederland Vakbeurs
Voor het economisch klimaat in de watersector zijn de Aqua Nederland Vakbeurs en Rioleringsvakdagen een goede barometer. Hoewel de sector het moeilijk heeft, blijft het aantal leveranciers op de beurs stabiel. Opvallend is het heersende pragmatisme: “Oplossingen voor échte problemen.” Tegelijk werpt onderzoek en ontwikkeling nu zijn vruchten af.
Vakbeurs in Gorinchem stemmingsmeter voor watersector
’Kansen in de crisis‘ Door Astrid ter Borgh
Bedrijven die actief zijn in waterbehandeling, watermanagement en watertechnologie presenteren zich 19, 20 en 21 maart op de Aqua Nederland Vakbeurs in Gorinchem. Drie dagen lang is de beurs dé ontmoetingsplek voor ondernemers in de waterbranche. Tegelijkertijd worden ook de Rioleringsvakdagen gehouden, de beurs voor de rioleringsbranche. Voor deze zevende editie is er een compleet nieuwe beursindeling gemaakt. “We kregen de opmerking dat er te veel lange gangen waren”, vertelt Gert-Jan Eg, secretaris van vereniging Aqua Nederland. “Dat hebben we opgelost met minder eilandstands, meer kopstands en betere paden. We verwachten dat de bezoekers nu gemakkelijker de hele beurs aflopen en elke standhouder gelijke aandacht krijgt.” Persoonlijk contact De beurs heeft volgens Gert-Jan Eg, na de continue groei van de afgelopen jaren, nu zijn ‘optimale grootte’ bereikt. “Vorig jaar waren er zelfs nog veertig nieuwe standhouders. Er zit echter een grens aan de groei. Dat heeft niet primair met de crisis te maken”, zegt Eg. Wat hij wel ziet is dat sommige
(kleinere) bedrijven de beurs overslaan, terwijl andere juist de gelegenheid aangrijpen om zich in deze tijd goed te presenteren. “Ze investeren in persoonlijk contact.” Volgens Eg kun je niet in zijn algemeenheid zeggen hoe de sector de crisis doorstaat. “Het verschilt of een bedrijf alleen in het binnenland of ook in het buitenland zaken doet. En de bedrijven die voor de overheid werken hebben minder last van de crisis terwijl bedrijven die verkopen aan de industrie, zoals de agrifood, het moeilijker hebben.” Stagnatie bouw werkt door Organisator Naomi Sijtsma van de Evenementenhal in Gorinchem ziet verschuivingen. “Het ene bedrijf heeft juist een grotere stand genomen, andere een kleinere.” Ze merkt dat een aantal bedrijven sinds vorig jaar is samengevoegd of onderdeel van een ander bedrijf is geworden. Die bedrijven staan nu samen op de beurs. Bij de aanmeldingen voor de Riovakdagen merkte ze meer aarzeling, vooral bij bedrijven die last hebben van de stagnatie in de bouw. “Maar als je het vergelijkt met beurzen voor andere sectoren als de bouw of horeca, mag ik zeker niet klagen.” 31
Aqua Nederland Vakbeurs
Onderzoek, innovatie, kennis en maatwerk moeten soelaas bieden op de moeilijker markt. “De kansen liggen bij partijen die echte problemen identificeren en pragmatische oplossingen aandragen”, zegt Wouter Stapel van Royal HaskoningDHV over de rioolsector. “Dat betekent dat je letterlijk de putten opentrekt en kijkt wat je aantreft. Vaak zijn gerichte lokale ingrepen en reparaties effectiever dan grote investeringen in bijvoorbeeld afkoppelen van verhard oppervlak.” Het Bestuursakkoord Water, dat voorziet in jaarlijkse besparingen van 380 miljoen euro tot 2020, zorgt er volgens directeur van Stichting Rioned, Hugo Gastkemper, voor dat er slimmer, anders of later wordt geïnvesteerd in de riolering en dat gemeenten en waterschappen beter moeten samenwerken. “Goed meten en de gegevens goed uitwisselen, is daarvoor een randvoorwaarde. Daar kunnen bedrijven vervolgens op inspelen.” Wouter Stapel ziet de rioolsector een omslag maken. “Vroeger bepaalden de regels wat er gedaan werd, nu zie je de verschuiving van beton naar denk- en maatwerk. Dat laatste kost tijd en dat is goed voor de markt. Ook de markt voor ‘relining’, renovatie van riolen, zie je groeien.” ‘Je ziet de verschuiving van beton naar denk- en maatwerk’ Onderzoek met subsidie Pieter van Staveren van Logisticon noemt initiatieven zoals de waterfabriek en de energiefabriek kansrijk. “Deze tijd vraagt innovatieve oplossingen en slimme combinaties. Ik zie de meeste ontwikkeling in de membraantechnologie en vindingen die energie besparen, neem afvalwaterhergebruik.” Ook ziet hij dat bedrijven serieus maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. “Niet alleen meer ikke-ikke-ikke.” Ook Logisticon doet daar volgens hem aan mee, zoals met een onderzoeksproject naar waterhergebruik. Dat doet het bedrijf samen met TNO en andere partners in het door de EU gesubsidieerde project ResFood. Wat hij
32
ook ziet, is de striktere handhaving van wetgeving voor lozingen. “Dat is gekomen na de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk en de problemen bij Odfjell. Het betekent werk voor de waterbranche.” Hij merkt van de crisis alleen dat de prijzen wat onder druk staan. ‘Striktere handhaving betekent werk voor de waterbranche’ Keramische membranen André Reigersman van RWB kan niet voor de hele branche spreken, maar zijn bedrijf heeft de crisis wel enigszins gemerkt in het eerste halfjaar van 2012. “Wij hebben gelukkig de afgelopen jaren behoorlijk wat geld in onderzoek en ontwikkeling gestoken. Dat begint nu vruchten af te werpen.” Maar de crisis biedt ook volgens hem kansen. Als belangrijke ontwikkelingen noemt hij het winnen van energie uit afval (biogas) en hergebruik van afvalwater. “Een echt nieuwe, robuuste methode is zuivering met keramische membranen. Die kun je schoonhouden met alle producten uit het keukenkastje. Gelukkig is dit amper nodig omdat je ze elke paar uur met grof geweld schoon spoelt.” Samen met PWN Technologies bouwt RWB installaties met keramische membranen die duizenden kubieke meters per uur drinkwater uit vuil oppervlaktewater of afvalwater kunnen bereiden. Met name in landen met waterschaarste is de toepassing zeer kansrijk. ‘Investeringen in onderzoek en ontwikkeling beginnen vruchten af te werpen’ Ziekenhuizen Gert-Jan Eg ziet eveneens nog voldoende potentie. Hij noemt de nooddrinkwatervoorziening voor grote ziekenhuizen als voorbeeld. “Ziekenhuizen hebben wel noodvoorzieningen voor elektriciteit, luchtbehandeling en voedsel, maar niet voor water, terwijl de afhankelijkheid van schoon drinkwater groot is. Na anderhalf uur is de voorraad op en zal er moeten worden ontruimd.”
Kleine zusje
In november vorig jaar was er in Hardenberg voor het eerst een Aqua Nederland Vakbeurs Noord-Oost. Organisator Naomi Sijtsma blikt positief terug: “De beurs heeft natuurlijk aanlooptijd nodig. Hoewel de kwaliteit van de bezoekers nu al goed was, hopen we dat er de volgende keer meer bezoekers komen. We hebben overigens niet de pretentie om zo groot te worden als Gorinchem.” Of Aqua Nederland de beurs opnieuw in Hardenberg wil organiseren, is voor secretaris Gert-Jan Eg niet zeker. De Aquatech-beurs in november is volgens de geïnterviewden geen concurrent voor Aqua Nederland, want deze richt zich vooral op de internationale markt.
Afspiegeling
De exposanten vormen een goede afspiegeling van de Nederlandse water(technologie)branche. Componentenleveranciers, systeembouwers en bedrijven die actief zijn in waterzuivering en waterbehandeling: proceswaterbereiding, drinkwaterbereiding, afvalwaterbehandeling, koelen ketelwaterbehandeling, legionellapreventie, desinfectie, meeten regeltechniek, pompen, filters, flowmeters, membraan bioreactoren, zwembadwaterbehandeling en laboratoria.
Aqua Nederland Vakbeurs
De Aqua Nederland Vakbeurs doet zijn naam eer aan: een beurs pur sang voor professonials in de watersector, met aandacht voor waterbehandeling, legionella, desinfectie, pompen en meet- en regeltechniek. Net als de afgelopen edities van de waterbeurs, is ook de rioleringswereld aanwezig, vanwege de combinatie met de Rioleringsvakdagen. WaterForum maakt een selectie uit het aanbod aan de hand van drie trends.
Selectie uit aanbod van exposanten
Blik op de beursvloer Door Rob Schoon
Trend 1:
Meten is – nog altijd – weten
Het meten van de hoeveelheid water en vooral de kwaliteit van waterstromen is van alle tijden. De technieken om dit uit te voeren ontwikkelen zich echter nog steeds, mede ingegeven door tijdbesparing voor operationeel personeel en het adequater in kunnen grijpen bij afwijkingen.
Draagbaar en uitwisselbaar flow meten Flow Pulse is volgens Bar Instruments een revolutie in flowmeting. De door Pulsar ontwikkelde meettechniek is nu ook beschikbaar als clamp-on meter. Door de meter uitwendig op de leiding te monteren, wordt snel eenvoudig het debiet in de leiding gemeten. De Flow Pulse kan worden gebruikt bij leidingdiameters van 30-1000 mm met een meetbereik van 0,3-4 m/s. De meter is daarnaast toepasbaar op diverse soorten materialen. exposant: BAR Instruments standnummer: 137
Meerdere parameters inzichtelijk met één meter Kwaliteit van waterstromen inzichtelijk maken is het doel van veel exposanten. De zogenaamde multi-parameter analyseapparatuur is daarbij het sleutelwoord. Hach Lange brengt de ionselectieve electrode AN-ISE in het voetlicht. De electrode zorgt voor gelijktijdige meting van het gehalte aan ammonium en nitraat. Daarmee kan deze onder andere zorgen voor optimalisatie van de nitrificatie/ denitrificatie in een afvalwaterzuivering. Tevens is er aandacht voor de Water Treatment Optimisation Solutions (WTOS), een modulair en autonome meet- en regeltechniek. De verkregen signalen van de diverse on-line analyzers zorgen voor besturing en besparingen in de bedrijfsvoering van zuiveringen. exposant: Hach Lange standnummer: 133 Parameters op grafisch display Applied Process Technology (APT) presenteert de Sigrist AquaMaster. Het meetsysteem combineert acht meetsignalen zoals troebelheid, pH, redox, zuurstof, geleidbaarheid, temperatuur en analoge meetsignalen. Naast de meters is het systeem uitgerust met een grafisch display voor weergave van de gemeten parameters en voorzien van een geheugen voor het terugkijken naar de meethistorie tot een maand terug. De compacte AquaMaster is compleet voorgemonteerd en kan volgens APT na het aansluiten van de water aan- en afvoer direct in gebruik worden genomen. exposant: Applied Process Technology standnummer: 172 33
Aqua Nederland Vakbeurs
Trend 2: Twintig parameters online BEST Instruments zet in op een nog breder scala aan te meten parameters. Het IQ-sensor netsysteem van WTW kan tot 20 parameters op één systeem online analyseren. Naast de meer gebruikelijke parameters als bijvoorbeeld pH, geleidbaarheid en troebelheid, bestaat tevens de mogelijkheid tot het meten van onder andere fosfaat, het chemisch zuurstofverbruik (COD), het biochemisch zuurstofverbruik (BOD), kalium, nitraat en het slibniveau. Het brede scala aan mogelijke parameters in combinatie met de kwaliteit en betrouwbaarheid van de metingen heeft volgens BEST Instruments veel waterzuiveringen in Nederland doen besluiten dit meetsysteem aan te schaffen. exposant: BEST Instruments standnummer: 177 Multimeter in de hand Hanna Instruments lanceert op de vakbeurs haar handheld multiparameter meetinstrument HI9829. Zowel in laboratoriumals in veldomstandigheden worden data verzameld van onder andere de pH, redox, zuurstof, geleidbaarheid, luchtdruk, temperatuur en troebelheid. De waterdichte probe met drie sensoren kan ook ionselectieve meting van ammonia, chloride of nitraat uitvoeren. Het interne geheugen voor dataopslag, de robuustheid, het overzichtelijke display en de eenvoudige bediening is volgens Hanna een extra pluspunt. exposant: Hanna Instruments standnummer: 259 Spectrofotometer Macherey-Nagel gaat voor een maximale meetzekerheid bij het gebruik van cuvettentesten. De Nanocolor-spectrofotometer kent een automatische en geïntegreerde troebelheidscontrole. Parallel aan de fotometrische meting van de gewenste parameter meet de spectrofotometer de troebelheid en corrigeert de meetwaarde hiervoor. In het te analyseren monster aanwezige, of door chemische reactie gevormde, deeltjes zorgen zo niet meer voor afwijkende meetresultaten. exposant: Macherey-Nagel standnummer: 156
34
Energie, energie, energie
Anaeroob zuiveren is door de winning van biogas uit afvalwater is een nog steeds groeiende markt. Energiebesparing is ook bij aerobe zuivering een belangrijk aandachtspunt, waar leveranciers van apparatuur en technologieën graag op inspelen. Paradepaardje Nereda Royal HaskoningDHV deelt met trots de ervaringen die de laatste twee jaar zijn opgedaan met de eerste fullscale Nereda stedelijke afvalwaterzuiveringsinstallatie in Epe. De energiezuinige en compacte zuiveringstechniek breidt zich binnen Nederland snel uit, met minstens vijf installaties dit jaar. Ook internationaal timmert Royal HaskoningDHV flink aan de weg met dit type zuivering. In Zuid Afrika en Portugal draaien al installaties, maar ook vanuit Australië, Azië, ZuidAmerika de Verenigde Staten en diverse Europese landen is er volop concrete belangstelling. exposant: Royal HaskoningDHV standnummer: 192 Energiezuinige beluchters Landustrie brengt de plaatbeluchters van het Aerostripsysteem onder de aandacht. De strookvormige beluchters van Aquaconsult uit Oostenrijk zijn leverbaar in diverse lengtes en met een basis van kunststof of roestvaststaal. Door het gebruik van een polyurethaan membraan heeft het systeem voor fijne bellenbeluchting een gering energiegebruik en een lange levensduur. De beluchters van Aquaconsult worden (in de nabije toekomst) onder andere toegepast op rioolwaterzuivering Hilversum. exposant: Landustrie Sneek standnummer: 302 Minder drukverlies, hogere zuurstofafdracht Boeg constructiewerken exposeert met twee energiebesparende mogelijkheden voor de aerobe zuivering. In persleidingen zorgt lucht voor verlaging van pomprendementen. Volgens Boeg zorgt de Adpron SK3.1 voor automatische ontluchting en daarmee voor verlaging van het verbruik aan (pomp)energie. De energiezuinige Diamond S membraanbeluchtingselementen zijn het tweede paradepaardje. De materiaaleigenschappen zorgen voor een langere levensduur van de beluchtingselementen. Daarnaast heeft het systeem het dubbele aantal elementen per header en heeft het membraan meer luchtsleuven. Beide staan volgens Boeg garant voor een lager drukverlies en een hogere zuurstofoverdracht, dus energiebesparing. exposant: Boeg BV constructiewerken standnummer: 210
Aqua Nederland Vakbeurs
Trend 3:
Omgang met ‘ongewenste stoffen’ Elke waterbehandelingsfirma heeft dé oplossing voor het omgaan met ongewenste stoffen in water of watervoerende systemen. Of het nu gaat om het voorkomen van afzettingen in koel- en proceswatersystemen, het bestrijden van microbiologie of het verwijderen van deze stoffen uit afvalwaterstromen.
Fouling meten en bestrijden in koel- en proceswater Ashland Nederland heeft een analyzer ontwikkeld die inline scale vorming in koelen proceswatersystemen kan meten. Met de Onguard 3S ultrasonic fouling analyzer speelt Ashland in op de vraag naar een betere monitoring van vervuilende processen in deze systemen, waaronder ook warmtewisselaars. Ten aanzien van het bestrijden van microbiologische vervuiling exposeert Ashland met de Generox CSR/TR chloordioxide generator. De krachtige biocide chloordioxide wordt ter plaatse aangemaakt met beperking van veiligheidsrisico’s. De hoge efficiency van de generator in combinatie met de krachtige werking van chloordioxide zou moeten leiden tot lage kosten voor het bestrijden van microbiologische vervuiling exposant: Ashland Nederland standnummer: 160 Scaling verwijderen uit onthardingsreactoren Een veel toegepaste behandeling voor bereiding van drinkwater bij drinkwaterbedrijven is de onthardingsreactor. Een operationeel probleem van deze reactoren is dat er zich na verloop van tijd een harde hardheidsafzetting vormt op de wanden. Waar dit (in het verleden) periodiek werd verwijderd door een medewerker met spuitlans de reactor in te sturen, introduceert Q-Flow een veiligere en snellere methode. De vernieuwde reinigingsmethode werkt met een langzaam roterende spuitkop, die de reactor reinigt. Er hoeft geen medewerker de reactor in, omdat het reinigingsproces volledig van buitenaf is aan te sturen. Daarnaast stelt Q-Flow dat het reinigingsproces op deze wijze één tot twee dagen sneller kan. exposant : Q-Flow standnummer: 246
Waswater van voertuigenreiniging compact behandeld Op- en overslagbedrijven hebben veelal geen (grote) afvalwaterstroom om te behandelen. Eigenlijk ondervinden zij volgens EnviroChemie alleen lozingsproblemen door het bij het reinigen van voertuigen vrijkomende waswater. Tijdens de vakbeurs toont het Haarlemse bedrijf de oplossing voor deze lozing met de compacte Lugan flotatie-installatie met een behandelingscapaciteit van 0,5-15 m3/h. Gebaseerd op het DAFprincipe, ontdoet de installatie het waswater van, voor de lozing, ongewenste stoffen als olie, vet, zware metalen en tal van andere verontreinigingen. Na de installatie is het waswater geschikt voor lozing op het riool en in sommige gevallen zelfs op oppervlaktewater of hergebruik. Met de compacte, robuuste en volautomatische zuivering met eenvoudige bediening verwacht EnviroChemie de lozingsproblemen van diverse bedrijven op te lossen, zodat zij zich kunnen richten op het eigen bedrijfsproces. exposant: EnviroChemie standnummer: 174 Gevalideerde UV-systemen voor desinfectie Van Remmen UV Techniek presenteert in Gorinchem zijn nieuwe Validated-serie, die de meest energiezuinige toepassing in het assortiment UV-C apparatuur zou zijn. De serie heeft capaciteiten tot en met 150 m3/uur voor het desinfecteren van drinkwater. De Validated serie is bij de diverse capaciteiten uitgebreid onderzocht in de eigen R&D-testfaciliteit op een goede werking, onder andere door microbiologisch onderzoek van het behandelde drinkwater. De validatie van de UV-systemen volgens NEN-EN 14897 en resultaten van praktijkonderzoek qua capaciteiten geeft de Validated systemen volgens Van Remmen een voorsprong op de systemen van andere leveranciers. exposant: Van Remmen UV Techniek standnummer: 290
35
