reportage
De Waterbus is genieten Een topnotering in de OV-Klantenbarometer is vaste prik en het aantal reizigers groeit. Zowel forensen als toeristen weten de Waterbus te vinden als verbinding tussen de Drechtsteden en Rotterdam.
16
30 05 2013 ov magazine
Een Waterbus aangemeerd bij de Erasmusbrug in Rotterdam.
Van Brienenoordbrug, Rotterdam.
trossen uit, terwijl zijn collega klaar staat om de passagiers welkom te heten. Iedere passagier wordt met een glimlach begroet. Al snel trekt de Piet Hein op naar 40 kilometer per uur. De wifi aan boord werkt nog niet, maar dat moet snel veranderen. Voorlopig is naar buiten kijken een goed alternatief. Vanaf het water is de Rotterdamse skyline pas echt indrukwekkend.
Aquacat
Auteur Karolien van Wijk foto’s Chris Pennarts
Aan de voet van de Erasmusbrug ligt de halte van de waterbussen. Het drijvende ponton oogt als een echt knooppunt. De tram en de metro stoppen vlak bij de halte. De Aqualiner verzorgt de verbinding met Heijplaat en Katendrecht, de Waterbus met de Drechtsteden. Veel reizigers staan te wachten met hun fiets aan de hand, want die mag gratis mee. Terwijl de Aqualiner wegvaart, meert een Waterbus aan, MS Piet Hein. Aan de overkant van de Nieuwe Maas ligt een gigantisch cruiseschip. Op het hoogste dek houden de waterglijbanen van het zwembad dapper stand in de Hollandse wind. Een steward in een Waterbus-poloshirt gooit de
De vloot van de Waterbus groeit. Als deze OV-Magazine verschijnt moet de jongste telg te water zijn gelaten. De Aquacat is een 18 meter lang polyester schip, dat plaats biedt aan ongeveer 65 passagiers en 25 fietsen. Directeur Gerbrand Schutten is er trots op. “De Aquacat is wat kleiner en kunnen we gericht inzetten op de rustige momenten. Zo willen we meer vraaggestuurd gaan varen. Dat bespaart bovendien brandstof.” Uiteraard kunnen fietsen gratis mee op de Aquacat. “Dat is absoluut een unique selling point. Een groot deel van de reizigers neemt de fiets mee. Daardoor is het bedieningsgebied per halte veel groter. Zonder fiets is dat een paar kilometer, met fiets ongeveer 10 kilometer. Het is een extra reden om de auto te laten staan.” De torenflats maken snel plaats voor lagere gebouwen, havenactiviteiten en scheepsbouw. De tweede halte is De Schans in Ridderkerk, waar het Driehoeksveer op overstappers ligt te wachten. Het is een kleine, half open veerboot die een korte lus maakt naar Kinderdijk en Krimpen aan de Lek.
Het Driehoeksveer is geen onderdeel van de Waterbus, maar Schutten kijkt er wel met interesse naar. “We hebben al een goede aansluiting tussen de Waterbus en het Driehoeksveer geregeld, maar we willen graag een halte bij Kinderdijk. In Rotterdam komen veel cruiseschepen. Dan is het interessant om een directe verbinding met Kinderdijk te kunnen aanbieden.” Ook Sjoerd Veerman, wethouder in Alblasserdam, is voorstander van een Waterbushalte bij Kinderdijk. Maar niet in de reguliere dienstregeling. “Dat zou wel 10 minuten extra kosten en dat is voor forenzen geen optie. Het alternatief is alleen stoppen in de daluren, of een directe verbinding vanuit Alblasserdam met kleiner materieel. Kinderdijk trekt 400.000 bezoekers per jaar. Eén op de tien toeristen reist over water, en dat aandeel groeit.” In Alblasserdam staat een fonkelnieuwe woonwijk langs de kade. Een paar jaar terug lag hier een oude scheepswerf. Nu is het gebied rondom de kade helemaal opgeknapt. In de jachthaven staat een TOP, een Toeristisch Overstap Punt. Ze staan verspreid over de regio, op plaatsen waar toeristen kunnen overstappen op ander vervoer. “Er wordt hier vaak gevraagd waar de halte van de Waterbus is”, vertelt het meisje achter de balie. “Toeristen kijken blijkbaar over de bordjes heen.”
Fietsen De Drechtsteden hebben een sterke band met het water, vertelt wethouder Veerman. “De Waterbus is een belangrijke verbindende schakel. Bovendien zouden we zonder de Waterbus veel
30 05 2013 ov magazine
17
reportage
Halte in Krimpen aan den IJssel.
Nieuwbouwwijk in Alblasserdam.
Interieur van de Waterbus.
meer congestie hebben. De extra ruimte op het water is van grote waarde. In Alblasserdam is de kade bij de Waterbushalte helemaal opnieuw ingericht en er zijn meer parkeerplaatsen en fietsenrekken gekomen, want niet iedereen neemt de fiets mee. Het TOP is los van de Waterbus ontwikkeld. Ik had de Waterbushalte liever iets verderop gezien, naast het TOP en de jachthaven. Maar Rijkswaterstaat vond die plek niet veilig genoeg.” Alblasserdam bouwt liever geen nieuwe wegen,
18
30 05 2013 ov magazine
vertelt Veerman. “We laten het verkeer beter doorstromen. Op de schepen van de Waterbus is nog capaciteit, hoewel het in de spits soms krap is, zeker als je je fiets wil meenemen. Die fiets is echt belangrijk. Bij slecht weer zijn er minder passagiers, omdat mensen dan niet fietsen. Reizen met het openbaar vervoer is duurzaam en sociaal, in de auto zit je maar alleen. Ik verbaas me er over dat mensen naar de sportschool gaan om te spinnen. Ga toch met de fiets en het openbaar vervoer naar je werk!”
De Waterbus wordt in de toekomst nog groener, vertelt Gerbrand Schutten. “We participeren samen met een aantal partners in Europa in de ontwikkeling van de BB Green. Dit schip wordt door een innovatief luchtkussen een stukje opgetild, waardoor de weerstand in het water afneemt. Dat zorgt voor een brandstofreductie van 40 procent en een golfreductie van 30 procent. Met dit schip kunnen we in ondiep water varen. Vanuit Brussel hebben we groen licht gekregen om de BB Green te bouwen en te testen. Rotterdam wordt een van de testlocaties. Het zou een enorme boost zijn als we dit voor elkaar kunnen boksen.” Schone haltes Bij de halte Hendrik-Ido-Ambacht regent het. De passagiers zijn gehuld in regenjacks en fietsponcho’s. Twee schoolmeisjes lachen dapper door hun kletsnatte haren heen. “Het is hier lekker warm en we zijn zo weer droog.” De halte ligt aan een industrieterrein, zonder directe verbinding met het centrum. “Reizigers kunnen zich hier onveilig voelen”, zegt wethouder Veerman. “We willen de halte iets verplaatsen, zodat hij aan de nieuwe, doorgaande weg naar het centrum komt te liggen.” De haltes zijn met een forse subsidie van de provincie Zuid-Holland aangelegd, vertelt Marcus Hukema, beleidsmedewerker van de provincie Zuid-Holland. “Het beheer is daarna in de meeste gevallen overgedragen aan de gemeenten. Zij moeten met de exploitant van de Waterbus kijken naar de inrichting van de halte.” De haltes van de Waterbus zijn opvallend schoon en heel. De glazen overkappingen glimmen en er is voldoende ruimte voor fietsers. Er staan schermen met actuele reisinformatie en automaten waar reizigers gratis een toeristisch plattegrondje uit kunnen halen. Toch moet er nog heel wat worden verbeterd. Veerman: “De haltes mogen wat aantrekkelijk worden. Ik mis het krantje-croissantje-gevoel. We hebben in Alblasserdam 100.000 opstappers per jaar, dat aantal groeit en we willen nog verder groeien. Daar horen voorzieningen bij, zoals een kiosk bij de halte. Het hoeft niet per se van de Waterbus te
Laveren tussen de vrachtschepen naar Papendrecht.
Instappende passagiers bij Dordrecht Merwekade.
Hoge waardering De Waterbus is het grootste ov-net over water in Nederland. Jaarlijks reizen ruim 1,5 miljoen passagiers met de schepen tussen Rotterdam, Dordrecht en de omliggende plaatsen. De concessie bestaat uit vijf lijnen, met aansluitingen op ander openbaar vervoer. Het netwerk wordt sinds 1 januari 2010 geëxploiteerd door Aquabus, een joint venture van Arriva en Koninklijke Doeksen. De concessieperiode voor de Waterbus is 12 jaar. De voorloper van de Waterbus, Fast Ferry van Connexxion, startte in 1999. Connexxion kon de concessie financieel niet bolwerken en wilde in 2008 stoppen. Toen de eerste aanbestedingsronde geen inschrijvers opleverde, zagen opdrachtgevers Drechtsteden en de provincie ZuidHolland zich genoodzaakt om de jaarlijkse bijdrage te verhogen met elk 7 ton. Aquabus won de aanbesteding onder andere vanwege een hogere vaarfrequentie en verduurzaming van de schepen. Inmiddels is de vloot aangepast en uitgebreid met kleinere vaartuigen. De meeste van de 12 schepen zijn catamarans. De Waterbus staat bekend om de hoge reizigerswaardering. Afgelopen jaar belandde de Waterbus met een totaaloordeel van 8,3 op een gedeelde eerste plaats in de KpVV Klantenbarometer. Ook in voorgaande jaren stond de Waterbus in de top-drie.
30 05 2013 ov magazine
19
reportage
slechte prestatie in deze tijd. Sinds september 2012 zien we weer elke maand groei.” Bij de aankomst in Dordrecht ligt de Merwedam klaar voor de overtocht naar Papendrecht. Ook hier is de halte een echt knooppunt. Op de Merwekade komen vier Waterbuslijnen bij elkaar. Op de oever staat een bushalte. Toeristen kunnen de grijze bordjes volgen voor een stadswandeling door de oude binnenstad, of een museum of terrasje opzoeken. Nu de zon schijnt heeft de kade opeens een hoog flaneergehalte. De veerboten varen af en aan. Op de Devel naar Sliedrecht stuurt de steward vrolijk twee toeristen van het voordek af. “Er staat toch echt op de deur dat dat niet de bedoeling is.” De dames lopen lachend naar het volle achterdek. Nu het mooi weer is, is het leeg binnen. Bij Dordrecht passeren we toeristentrekpleister Ark van Noach, daarna varen we weer tussen de scheepswerven. Loodsen van Boskalis, Slob en De Koning domineren de omgeving.
Kapitein van de Waterbus.
Toeristen
Waterbus op weg naar Papendrecht.
zijn, het zou bijvoorbeeld ook als werklozenproject kunnen. De kade zou er veel leuker en gezelliger van worden. Daar zijn bij de concessieverlening afspraken over gemaakt en het gaat mij eerlijk gezegd nog niet snel genoeg.” Gerbrand Schutten van de Waterbus zit al vol plannen om de haltes levendiger te maken. “Onze voorbeelden zijn steden als Sydney en Londen, daar zijn haltes uitgebouwd tot kleine winkelcentra met terrasjes. Daar willen wij de komende tijd naar toe werken.”
Klantenbarometer Het is opgehouden met regenen en een waterig zonnetje schijnt over de rietkragen. Op het achterdek genieten een paar toeristen van de mooie omgeving. Dat lijkt de hoge cijfers in de
20
30 05 2013 ov magazine
KpVV Klantenbarometer te verklaren, de helft van de passagiers zijn toeristen. “Vergeet niet dat de metingen in november worden gehouden”, zegt Gerbrand Schutten. “Dan hebben we voornamelijk forenzen en scholieren aan boord. De basis is bij ons in orde. Er is weinig uitval, de halte-informatie werkt, de schepen zijn schoon. De afgelopen jaren hebben we veel energie gestoken in de dienstverlening aan boord. Dat is ons visitekaartje. Vergelijk het met een vliegtuig, daar staat ook altijd iemand klaar om je te verwelkomen. Je moet als reiziger het gevoel hebben dat ze het fijn vinden dat je er bent. Natuurlijk heeft de Waterbus een hogere belevingswaarde dan het gewone ov. Een schip is een leuk vervoermiddel om op je bestemming te komen. Maar het gaat ook om je inzet. In 2012 bleef het aantal reizigers gelijk ten opzichte van 2011, geen
Op de schermen aan boord ziet de reiziger allerlei combinatie-uitjes voorbijkomen. Met een dagkaart voor de Waterbus krijg je korting. Er is veel te zien en te doen in de omgeving, en daarin is de Waterbus weer de verbindende factor. Ook op zondag is het druk. “Nee, dat botst geloof ik niet met het christelijke karakter van de regio”, zegt Marcus Hukema van de provincie. “We krijgen tenminste nooit klachten.” De meeste passagiers verlaten de Waterbus bij de kleine aanlegsteiger van het Nationaal Park De Biesbosch. De wachtruimte en het ponton zijn aan de krappe kant. De meeste toeristen zwermen snel uit over de talrijke wandel- en fietsroutes. Ook hier is een Toeristisch Overstap Punt aangelegd. De bijna lege boot vaart verder naar de eindhalte in Sliedrecht. Op de kade vist een jongetje op stekelbaarsjes. De Waterbus heeft de wind in de rug. Directeur Gerbrand Schutten is optimistisch over de toekomst. “We kijken naar de mogelijkheden aan de westkant, richting Schiedam. En we onderzoeken de mogelijkheden voor een sneldienst tussen Rotterdam en Dordrecht. Die lijn blijft maar groeien.” Als de Devel terug is bij de Merwekade in Dordrecht, staat er een nieuwe steward klaar om haar collega af te lossen. Met de fiets aan de hand, uiteraard.
