De veranderende ontwikkelaar
8 december 2014 P4 Onderzoeksrapport Urban Area Development lab
[email protected]
De veranderende ontwikkelaar
Colofon P4 Onderzoeksrapport
Student
E-mail:
[email protected]
Universiteit
Afstudeermentoren Urban Area Development
Colofon
i
Voorwoord
op 12 december 2014.
iii
Beknopte inhoudsopgave Colofon......................................................................................................................... i Voorwoord.................................................................................................................... iii vii Leeswijzer..................................................................................................................... xviii Inhoudsopgave............................................................................................................. xxi 1.
Onderzoeksvoorstel...........................................................................................1
2.
Het veranderende werkveld.............................................................................. 17 25 35 51 103
7.
Conclusies en aanbevelingen............................................................................. 111 123
Literatuur...................................................................................................................... 131 Bijlagen......................................................................................................................... 137
v
vii
Methodiek
viii
MANAGEMENT INNOVATIE
Extern
Intern
OPERATIONELE INNOVATIE
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE Figuur a
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
Market readers Snelle volger
Eerste op markt
Technologie als bron Indirect klanten inzicht
Direct klanten inzicht Extreem
Figuur b
Succes en succesfactoren
Neutraal
Extreem
Technology drivers Need seekers
(1) (2)
Onderzoeksresultaten empirisch onderzoek
Bedrijfsdoelstellingen
Succesfactoren
Succes
Bedrijfsstrategie
Strategic allignment
Verschillen tussen ontwikkelaars
Zelfstandige ontwikkelaars
Ontwikkelaars in de retailsector
Ontwikkelaars in de kantorensector
Conclusie
OPERATIONELE INNOVATIE
26x Realiseren zonder (hoofd)aannemer Gebruik maken van
Adviseurs betrekken
Vast partnerschap met bouwbedrijf voor risicodekking
BigData / crowdsourcing
begin in het ontwikkelproces betrekken
van beleggers
LEAN werkmethode
MANAGEMENT INNOVATIE
9x
Opsplitsen in kernteams of klantgroepen Nieuwe focus qua bedrijfscultuur
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
Samenvoegen bedrijfsdivisies
Meer focus op eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten Huis-
21x
Gedelegeerd ontwikkelen
modulair bouwen
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
Digitale kopersbegeleiding
focus op online ontwikkelen
‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
Branche vreemde gericht markten opzoeken (her)ontwikkelen Nieuwe verdienmodellen gericht op IP
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
=
5 2 tot 4 1
Figuur c
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
3D printen van vastgoed
19x
Leeswijzer
Hoofdstuk 1
Onderzoeksvoorstel Probleembeschrijving, vraagstelling en onderzoeksmethodologie
Hoofdstuk 2
Het veranderende speelveld
Hoofdstuk 3
Hoofdstuk 4
Hoofdstuk 5
Hoofdstuk 6
Hoofdstuk 7 Beantwoording deelvragen en hoofdvraag, gevolgd door aanbevelingen
Hoofdstuk 8
Figuur d
Inhoudsopgave 1.
Onderzoeksvoorstel...........................................................................................1 1 1 2 2 2
3 4 4
8 8
10 11 11 12 12
2.
Het veranderende werkveld.............................................................................. 16
18 20 21 22 22
22 22 23 24 24
31 31 31 31 4.3.2
31 Criteria........................................................................................................... 32 33
34
40 41 41
45
81 83 84
100
103 103 103 104 108 7.
Conclusies en aanbevelingen............................................................................. 111 111 111 111 112 112 113 114
118 118 118
118
120 120 120 120 120 121
123 123 124 124
128 Literatuur...................................................................................................................... 131 Bijlagen......................................................................................................................... 137
1. Onderzoeksvoorstel
Onderzoeksvoorstel
1
hier enkele voorbeelden van.
te helpen door middel van het voorzien in kennis.
2
Onderzoeksvoorstel
Algemeen
Persoonlijk
1.2 Probleembeschrijving
de retailmarkt de
beperkte
Onderzoeksvoorstel
3
1.2.1 Rol van de ontwikkelaar voor 2008
risicodragend investeren in grond opstal- en plantontwikkeling projectmanagement productontwikkeling en kennis van de afzetmarkt
1.2.2 Rol van de ontwikkelaar na 2008
4
Onderzoeksvoorstel
Onderzoeksvoorstel
1.3 Probleemstelling
“ tot een turbulente markt. Om adequaat in te kunnen spelen op veranderingen is een zekere mate van
1.4 Onderzoeksvraag
“
1.5 Deelvragen
Deelvraag 1
Onderzoeksvoorstel
Deelvraag 2
Deelvraag 3
Deelvraag 4
Deelvraag 5
Deelvraag 6
Deelvraag 7
Onderzoeksvoorstel
1.6.3 Ontwikkelaars
Provast.
Amvest.
1.6.4 Manieren in dit onderzoek naar:
8
Onderzoeksvoorstel
De
1.6.5 Terreinen
producten/services management en het
Intern
Management
Extern
Figuur 1.1
1.6.6 Succes
Onderzoeksvoorstel
Succes is (1) (2) van de ontwikkelaar.
veranderende rol van andere actoren.
10
Onderzoeksvoorstel
1.8 Onderzoeksdoel en resultaten
innoveren.
1.9 Onderzoeksopzet
Onderzoeksvoorstel
11
1.9.1 Conceptueel model
Vastgoedmarkt Gevolg
Veranderingen Veranderingen Beinvloed
Bepaalt
Beinvloed
rol van ontwikkelaar Beinvloed
Bepaalt
Bedrijfsstrategie Beinvloed
Bedrijfsdoelstellingen
Bepaalt
Strategic allignment
Type innovatie & aanpak
Vergroot kans behalen van..
Bepaalt
Focus
Succesfactoren Succes van factor Type innovatie
Terugkoppeling Vergroot kans behalen van..
Figuur 1.2
1.9.2 Onderzoeksmethoden Literatuurstudie
12
Onderzoeksvoorstel
Beinvloed
Vastgoedmarkt
Deelvraag 6
Veranderingen rol van ontwikkelaar
Bedrijfsstrategie
Bedrijfsdoelstellingen
Deelvraag 3
Deelvraag 4 Succesfactoren
Deelvraag 1
Deelvraag 2
Deelvraag 5 Deelvraag 7 Hoofdvraag
Figuur 1.3
Enquête
Onderzoeksvoorstel
13
Semigestructureerde interviews
14
Onderzoeksvoorstel
1.9.3 Onderzoeksontwerp
P1 + P2
P1 + P2
Scope
Onderzoeksvrag(en)
Bevindingen
P3
P4
Empirisch onderzoek
Verwerken bevindingen
Interviewguide
Discussie
P5 Bevindingen
Conclusies en aanbevelingen
Figuur 1.4
Onderzoeksvoorstel
2. Het veranderende werkveld 2.1 Inleiding
2.2 Verzadiging van de markt
3.000 2.500 2.000 1.500 1.000
2006
2007
Figuur 2.1
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2.3 Kantorenleegstand
18
2.4 Veranderend retaillandschap
2.5 Stagnerende woningmarkt
reeds zichtbaar.
20
21
2.7 Publiek-private verhoudingen
22
3.1 Inleiding
innovare de invoering van een nieuwigheid
de
behalen van betere bedrijfsresultaten
en
naar voren.
Zoeken Hoe kunnen we kansen
Figuur 3.1
opleveren.
Selecteren wat gaan we doen
Implementeren hoe gaan we het
Exploiteren hoe halen we ons
3.4.1 Radicaal en Incrementeel
Sub-contracteer product fabricage naar een derde wereld land
Produceer volledig op maat gemaakte producten voor individuele klanten
Klanten betrekken bij nieuw product ontwerp
producten als ‘milieu vriendelijk’
Figuur 3.2
28
Nieuwe sensoren in product
Intern Technologische
Netwerken Interne structuur
Management
Processen
Management werknemers
Supply chain Branding
Nieuwe markten
Product verbetering
Blue Ocean Strategie
Extern Figuur 3.3
Intern
Management Proces
Strategie
Extern
Figuur 3.4
MANAGEMENT INNOVATIE
Extern
Intern
OPERATIONELE INNOVATIE
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Figuur 3.4
30
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
om te maken.
Need seekers
Market readers
Technology drivers
31
Market readers Snelle volger
Eerste op markt
Technologie als bron Indirect klanten inzicht
Direct klanten inzicht Extreem
Figuur 3.6
32
Neutraal
Extreem
Technology drivers Need seekers
Crawford Need seekers Market reeders Technology drivers
Figuur 3.7
33
4.1 Inleiding
4.2 Succes
geslaagd zijn in hetgeen je van plan was te bereiken
4.3 Succes voor ontwikkelaars
4.3.1 Proces en product
4.3.2 Criteria
Bedrijfsdoelstellingen (gericht op proces en product)
Figuur 4.1
4.3.3 Succesfactoren
Context variabelen
Succes Noodzakelijke condities
Figuur 4.2
Context variabelen
Kritieke succes factoren
Product Financiering Vertrouwen Flexibiliteit Nieuwe werkwijzen
niet innoveren. die innoveren.
38
Voorbeeld 1
Voorbeeld 2
Bedrijfsdoelstellingen
Bedrijfsdoelstellingen
Behalen van rendement
Behalen van rendement
op de investering
Het unieke product slaat aan en wordt veelvuldig gekocht. (succesvolle innovatie)
op de investering
Succesfactor
Succesfactor
Product
Product Leidt tot uniek product. (succesvolle innovatie)
Radicale product-
Figuur 4.3
dit onderzoek. Succes is (1) (2) van de ontwikkelaar.
Gedeelde visie Passende structuur
Door de recessie neemt de koopkracht af (externe factor) en wordt het unieke product te weinig afgenomen. (half succesvolle innovatie)
Leidt tot uniek product. (succesvolle innovatie)
Radicale product-
Externe focus
4.4 Strategic allignment
Kostenleiderschap
40
Focus
Kostenleiderschap
Focus
Figuur 4.4
4.5.2 Groeistrategie
41
Marktontwikkeling
Productontwikkeling
Producten Huidig
Productontwikkeling
Markt
Huidig
Nieuw
Figuur 4.5
42
Nieuw
Marktontwikkeling
4.5.3 Waardedisciplinemodel
Kostenleiderschap
Productleiderschap
Klantenpartnerschap
Productleiderschap (beste product) Drempelwaarde
Kostenleiderschap (beste totale kosten)
Klantenpartnerschap (beste totaaloplossing)
Figuur 4.6
43
4.5.4 Agressiviteitsstrategie
Prospector
Defender
Analyzer
over interne processen. Reactor
Defenders
Analyzers
Prospectors
- zoekt risico’s Laag
Figuur 4.7
44
- klanten scope
Hoog
4.5.5 Blue Ocean Strategie
Kostenleiderschap
Market reader
Technology driver
Focus
Market reader / Technology driver
Need seeker
Marktontwikkeling
Need seeker
Productontwikkeling
Need seeker
Technology driver
Kostenleiderschap
Market reader
Productleiderschap
Technology driver
Klantenpartnerschap
Need seekers
Prospector
Technology driver
Defender
Market reader
Analyzer
Market reader
Reactor
n.v.t.
Blue Ocean Strategie
Technology driver
(BOS)
48
5.1 Inleiding
5.2 Inkadering
(aantal) Woningbouw
bouwbedrijf Categorie (aantal)
nanciële instelling
Retail
Totaal
Mixed use
(aantal per type ontwikkelaars)
Overig
13
10
bedrijfsruimten 6
1
4
3
17
11
6
6
2
4
2
13
2
1
0
0
0
0
2
1
1
1
0
1
1
2
3
3
3
3
3
2
10
30
21
16
6
12
8
44
business Totaal (aantal per sector)
= Ontwikkelaarstype óf ontwikkelaars in bepaalde sector waarover aparte eindconclusies getrokken worden = Type ontwikkelaar óf ontwikkelaars in bepaalde sector waarover eindconclusies getrokken worden
Tabel 5.1
Veranderingen binnen het bedrijf kunnen
Ja
42
Nee
2 0
5
10
15
20
25
30
Aantal ontwikkelaars (aantallen)
Figuur 5.1
35
40
45
(aantal) Woningbouw
bouwbedrijf Categorie (aantal)
nanciële instelling
Retail
Totaal
Mixed use
(aantal per type ontwikkelaars)
Overig
12
9
bedrijfsruimten 6
1
4
3
16
11
6
6
2
4
2
13
2
1
0
0
0
0
2
0
1
0
0
0
0
1
3
3
3
3
3
2
10
28
20
15
6
11
7
42
business Totaal (aantal per sector)
= Ontwikkelaarstype óf ontwikkelaars in bepaalde sector waarover aparte eindconclusies getrokken worden = Type ontwikkelaar óf ontwikkelaars in bepaalde sector waarover eindconclusies getrokken worden
Tabel 5.2
5.3.1 Ontwikkelaarsbranche
Ja
37
Nee
5 0
5
10
15
20
25
30
Aantal ontwikkelaars (aantallen)
Figuur 5.2
35
40
45
Aanleidingen 4%
2% 2%2%
Wegvallen van marktvraag
4% 4% 4% 4%
45%
4%
Toename internetretail
7%
20%
Figuur 5.3
5.3.2 Zelfstandige ontwikkelaars
Aanleidingen 6%
Wegvallen van marktvraag
6% 6% 6%
Toename internetretail
41%
18%
18%
Figuur 5.4
Aantal werknemers per zelfstandige ontwikkelaar (N=16)
Aantal werknemers per ontwikkelaar (branche breed) (N=42)
>100 werknemers
>100 werknemers
51-100 werknemers
51-100 werknemers
21-50 werknemers
3-5 werknemers 2 werknemers
25%
6-10 werknemers
25%
3-5 werknemers
11% 14% 11%
2 werknemers
19%
7%
1 werknemer
1 werknemer 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.5
25%
11-20 werknemers
13%
6-10 werknemers
5%
21-50 werknemers
19%
11-20 werknemers
30%
35%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Aantal ontwikkelaars (%)
35%
5.3.3 Ontwikkelaars in de woningbouwsector
Aanleidingen 5%
5%
Wegvallen van marktvraag
5% 5% 5% 47%
26%
Figuur 5.6
5.3.4 Ontwikkelaars in de retailsector
Aanleidingen 6% 6%
6% 5%
5%
Wegvallen van marktvraag
5%
29%
5% 6%
Stop expansiebeleid en failliesementen van retailers Toename internetretail
5%
Toenemende kansen in het buitenland Afnemende opbrengsten bij gelijkblijvende
12% 12% 26% 12%
12%
Figuur 5.7
5.3.5 Ontwikkelaars in de kantorensector
Aanleidingen Wegvallen van marktvraag
20%
Toenemende kansen in het buitenland
20%
Figuur 5.8
5.3.6 Deelconclusies
innoveren.
60%
5.4.1 Ontwikkelaarsbranche
57% 45% 5% 24% 5% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Aantal ontwikkelaars (%) Figuur 5.9
60%
70%
80%
OPERATIONELE INNOVATIE
Meer focus op eindgebruiker
BigData / crowdsourcing
Vast partnerschap met bouwbedrijf voor risicodekking
begin in het ontwikkelproces betrekken
Realiseren zonder (hoofd)aannemer
Adviseurs betrekken
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
focus op online ontwikkelen
MANAGEMENT INNOVATIE
LEAN werkmethode
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit Opsplitsen in kernteams of klantgroepen
beleggers
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Digitale kopersbegeleiding
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
‘Pre-engineerd’ woning
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Figuur 5.10
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
(her)ontwikkelen
Branche vreemde markten opzoeken
service tot stand.
5.4.2 Zelfstandige ontwikkelaars
56% 31% 6% 25% 6% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Aantal ontwikkelaars (%) Figuur 5.11
60%
70%
80%
OPERATIONELE INNOVATIE
Meer focus op eindgebruiker
BigData / crowdsourcing
Vast partnerschap met bouwbedrijf voor risicodekking
begin in het ontwikkelproces betrekken
Realiseren zonder (hoofd)aannemer
Adviseurs betrekken
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
focus op online ontwikkelen
MANAGEMENT INNOVATIE
LEAN werkmethode
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit Opsplitsen in kernteams of klantgroepen
beleggers
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Digitale kopersbegeleiding
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
‘Pre-engineerd’ woning
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
(her)ontwikkelen
Branche vreemde markten opzoeken
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
= Niet waargenomen bij dit type ontwikkelaar
Figuur 5.12
5.4.3 Ontwikkelaars in de woningbouwsector
64% 43% 4% 25% 7% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Aantal ontwikkelaars (%) Figuur 5.13
60%
70%
80%
OPERATIONELE INNOVATIE
Meer focus op eindgebruiker
BigData / crowdsourcing
Vast partnerschap met bouwbedrijf voor risicodekking
begin in het ontwikkelproces betrekken
Realiseren zonder (hoofd)aannemer
Adviseurs betrekken
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
focus op online ontwikkelen
MANAGEMENT INNOVATIE
LEAN werkmethode
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit Opsplitsen in kernteams of klantgroepen
beleggers
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Digitale kopersbegeleiding
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
‘Pre-engineerd’ woning
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE = Niet waargenomen bij dit type ontwikkelaar
Figuur 5.14
5.4.4 Ontwikkelaars in de retailsector
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
(her)ontwikkelen
Branche vreemde markten opzoeken
60% 50% 4% 30% 5% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%) Figuur 5.15
OPERATIONELE INNOVATIE
MANAGEMENT INNOVATIE
LEAN werkmethode
Nieuwe
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
= Niet waargenomen bij dit type ontwikkelaar
Figuur 5.16
5.4.5 Ontwikkelaars in de kantorensector
70%
80%
73% 27% 7%
4% 33%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%) Figuur 5.17
OPERATIONELE INNOVATIE Meer focus op eindgebruiker
BigData / crowdsourcing
Vast partnerschap met bouwbedrijf voor risicodekking
begin in het ontwikkelproces betrekken
Realiseren zonder (hoofd)aannemer
Adviseurs betrekken
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
focus op online ontwikkelen
MANAGEMENT INNOVATIE
LEAN werkmethode
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit Opsplitsen in kernteams of klantgroepen
beleggers
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Digitale kopersbegeleiding
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
‘Pre-engineerd’ woning
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE = Niet waargenomen bij dit type ontwikkelaar
Figuur 5.18
5.4.6 Deelconclusies
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
(her)ontwikkelen
Branche vreemde markten opzoeken
5.5.1 Ontwikkelaarsbranche
OPERATIONELE INNOVATIE Realiseren zonder
Adviseurs betrekken
Vast partnerschap voor risicodekking
Opsplitsen in kernteams
LEAN werkmethode
BigData / crowdsourcing
begin in het ontwikkelproces betrekken
van beleggers
MANAGEMENT INNOVATIE
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
ontwikkelen
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Digitale kopersbegeleiding ‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
gericht
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
=
5 2 tot 4 1
Figuur 5.19
en
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
Branche vreemde markten opzoeken
Z=24 100 %
4%
80 %
29%
Z=19
Z=4
Z=17
25%
24%
25%
29%
11%
26% 60 % 42% 40 %
37%
Mee oneens Mee eens Zeer mee eens
50%
20 % 25%
26%
13%
0% Product / service
Figuur 5.20
Zeer mee oneens
Management
47%
5.5.2 Zelfstandige ontwikkelaars
OPERATIONELE INNOVATIE Realiseren zonder
Adviseurs betrekken
Vast partnerschap voor risicodekking
Opsplitsen in kernteams
LEAN werkmethode
BigData / crowdsourcing
begin in het ontwikkelproces betrekken
van beleggers
MANAGEMENT INNOVATIE
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
ontwikkelen
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Digitale kopersbegeleiding ‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE De kleurintensiteit en omvang van de blokken geven de nieuwheid
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
gericht
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
Branche vreemde markten opzoeken
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
= = =
Figuur 5.21
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
5 of meer ontwikkelaars binnen 2 tot 4 of meer ontwikkelaars 1 ontwikkelaar binnen de
Z=12
Z=6
Z=3
Z=6
33%
33%
100 % 17% 80 %
60 %
75%
33%
17%
Zeer mee oneens Mee oneens Mee eens
40 % 66%
33%
50%
20 % 25%
13%
17%
0% Product / service
Management
Figuur 5.22
5.5.3 Ontwikkelaars in de woningbouwsector
Zeer mee eens
OPERATIONELE INNOVATIE Realiseren zonder
Adviseurs betrekken
MANAGEMENT INNOVATIE
Vast partnerschap voor risicodekking
Opsplitsen in kernteams
van beleggers
LEAN werkmethode
BigData / crowdsourcing
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
begin in het ontwikkelproces betrekken
eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Gedelegeerd ontwikkelen
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
Digitale kopersbegeleiding
ontwikkelen
‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
gericht
Branche vreemde markten opzoeken
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
De kleurintensiteit en omvang van de blokken geven de nieuwheid
5 of meer ontwikkelaars binnen
=
2 tot 4 of meer ontwikkelaars
=
1 ontwikkelaar binnen de
=
Figuur 5.23 Z=15 100 %
80 %
Z=13
Z=3
Z=9
33%
33%
8% 40%
31% Zeer mee oneens
60 %
Mee oneens
15% 27%
Mee eens
40 % 67% 20 %
46% 33% 13%
0% Product / service
Figuur 5.24
Management
67%
Zeer mee eens
5.5.4 Ontwikkelaars in de retailsector
meerdere malen voor.
OPERATIONELE INNOVATIE Realiseren zonder
Adviseurs betrekken
Vast partnerschap voor risicodekking
Opsplitsen in kernteams
LEAN werkmethode
BigData / crowdsourcing
begin in het ontwikkelproces betrekken
van beleggers
MANAGEMENT INNOVATIE
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten
Gedelegeerd ontwikkelen
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
ontwikkelen
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Digitale kopersbegeleiding ‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE De kleurintensiteit en omvang van de blokken geven de nieuwheid
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
gericht
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
Branche vreemde markten opzoeken
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
= = =
Figuur 5.25
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
5 of meer ontwikkelaars binnen 2 tot 4 of meer ontwikkelaars 1 ontwikkelaar binnen de
Z=9
Z=7
Z=0
Z=10
100 % 20%
22% 80 %
10%
60 %
Zeer mee oneens
72%
Mee oneens
56% Mee eens
40 %
70% 14%
20 % 22% 0%
14% Product / service
13% Management
Figuur 5.26
5.5.5 Ontwikkelaars in de kantorensector
Zeer mee eens
OPERATIONELE INNOVATIE Realiseren zonder
Adviseurs betrekken
MANAGEMENT INNOVATIE
Vast partnerschap voor risicodekking
LEAN werkmethode
BigData / crowdsourcing
begin in het ontwikkelproces betrekken
Opsplitsen in kernteams
van beleggers
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Gedelegeerd ontwikkelen
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
Digitale kopersbegeleiding
ontwikkelen
‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
gericht
Branche vreemde markten opzoeken
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
De kleurintensiteit en omvang van de blokken geven de nieuwheid
5 of meer ontwikkelaars binnen
=
2 tot 4 of meer ontwikkelaars
=
1 ontwikkelaar binnen de
=
Figuur 5.27 Z=10 100 %
80 %
Z=4
Z=1
Z=8
10% 10%
25%
25%
60 %
38%
50% 100% 40 %
20 %
75% 38%
30% 13%
0% Product /
Figuur 5.28
Management
Neutraal
5.5.6 Deelconclusies
5.6 Bedrijfsdoelstellingen en succesfactoren
5.6.1 Ontwikkelaarsbranche
Financiele doelstellingen op het gebied van winst
45%
Financiele doelstellingen op het gebied van kosten-
69% 38%
Doelstellingen ten aanzien van vooraf te verkopen of
17% 24% 48%
de sector Meer klantgericht werken
52% 21% 7% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.29
Product Financiering Vertrouwen Flexibiliteit Nieuwe werkwijzen
70%
80%
Product
57%
Financiering
31%
Vertrouwen
29%
Nieuwe werkwijzen
55%
Flexibiliteit
57%
Anders, namelijk.. 5% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.30
5.6.2 Zelfstandige ontwikkelaars
70%
80%
Financiele doelstellingen op het gebied van winst
50%
Financiele doelstellingen op het gebied van kosten-
69% 50%
Doelstellingen ten aanzien van vooraf te verkopen of
25% 13% 50%
de sector Meer klantgericht werken
38% 19% 6% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.31
80
70%
80%
Product
56%
Financiering
31%
Vertrouwen
44%
Nieuwe werkwijzen
50%
Flexibiliteit
75%
Anders, namelijk.. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.32
5.6.3 Ontwikkelaars in de woningbouwsector
81
Financiele doelstellingen op het gebied van winst
43%
Financiele doelstellingen op het gebied van kosten-
71% 46%
Doelstellingen ten aanzien van vooraf te verkopen of
21% 18% 50%
de sector Meer klantgericht werken
61% 18% 7% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.33
Product
64%
Financiering
29%
Vertrouwen
36%
Nieuwe werkwijzen
57%
Flexibiliteit
54%
Anders, namelijk.. 4% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.34
82
70%
80%
70%
80%
5.6.4 Ontwikkelaars in de retailsector
Financiele doelstellingen op het gebied van winst
35%
Financiele doelstellingen op het gebied van kosten-
75% 35%
Doelstellingen ten aanzien van vooraf te verkopen of
15% 15% 45%
de sector Meer klantgericht werken
56% 10% 5% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.35
83
Product
35%
Financiering
25%
Vertrouwen
25%
Nieuwe werkwijzen
60%
Flexibiliteit Anders, namelijk..
55% 10% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.36
.
5.6.5 Ontwikkelaars in de kantorensector
84
Financiele doelstellingen op het gebied van winst
53%
Financiele doelstellingen op het gebied van kosten-
73% 40%
Doelstellingen ten aanzien van vooraf te verkopen of
20% 27% 47%
de sector Meer klantgericht werken
67% 20% 7% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.37
Product
53%
Financiering
33%
Vertrouwen
33%
Nieuwe werkwijzen
53%
Flexibiliteit
53%
Anders, namelijk.. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.38
70%
80%
70%
80%
5.6.6 Deelconclusies
voor.
(1) (2)
5.7.1 Ontwikkelaarsbranche
Zeer mee eens
12%
Mee eens
76% 12%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.39
Zeer mee eens
7%
Mee eens
69%
Neutraal
24%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.40
88
Deelconclusie 1
Deelconclusie 2
Conclusie
5.8.1 Ontwikkelaarsbranche
Kostenleiderschap 12% Focus
10%
Marktontwikkeling Productontwikkeling 2% 2% Productleiderschap Klantpartnerschap
10%
Prospector
17%
Defender
29%
Analyzer
19%
Reactor Blue Ocean Strategy 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.41
35%
40%
Prospector
Defender
Analyzer
over interne processen.
Need seekers
Market readers
Technology drivers
Market readers Snelle volger
Technology drivers
Eerste op markt
Need seekers
Technologie als bron Indirect klanten inzicht
Direct klanten inzicht Extreem
Neutraal
Extreem
Figuur 5.42
Market reader Technology driver
62% 7%
Need seeker 5% Onbekend
26% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.43
70%
80%
Strategic alignment
50%
Geen strategic alignment
24%
Onbekend
26% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.44
5.8.2 Zelfstandige ontwikkelaars
Focus
70%
Kostenleiderschap 13% Focus
25%
Marktontwikkeling Productontwikkeling 2% 2% Productleiderschap Klantpartnerschap
6%
Prospector
19%
Defender
25%
Analyzer
13%
Reactor Blue Ocean Strategy 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.45
35%
40%
Market reader Technology driver
63% 6%
Need seeker 5% Onbekend
31% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
60%
70%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.46
Strategic alignment
44%
Geen strategic alignment
25%
Onbekend
31% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.47
5.8.3 Ontwikkelaars in de woningbouwsector
Kostenleiderschap 10% Focus
10%
Marktontwikkeling Productontwikkeling
3%
Productleiderschap Klantpartnerschap
3%
Prospector
17%
Defender
37%
Analyzer
20%
Reactor Blue Ocean Strategy 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.48
Market reader Technology driver
68% 7%
Need seeker 4% Onbekend
21% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
60%
70%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.49
Strategic alignment
57%
Geen strategic alignment
21%
Onbekend
21% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.50
5.8.4 Ontwikkelaars in de retailsector
Kostenleiderschap 10% Focus
10%
Marktontwikkeling Productontwikkeling
3% 5%
Productleiderschap Klantpartnerschap
15%
Prospector
10%
Defender
30%
Analyzer
20%
Reactor Blue Ocean Strategy 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.51
35%
40%
Market reader
55%
Technology driver 5% Need seeker 5% Onbekend
35% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
60%
70%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.52
Strategic alignment
50%
Geen strategic alignment
15%
Onbekend
35% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.53
5.8.5 Ontwikkelaars in de kantorsector
Kostenleiderschap 10% Focus
7%
Marktontwikkeling Productontwikkeling
3% 7%
Productleiderschap Klantpartnerschap
13%
Prospector
20%
Defender
33%
Analyzer
20%
Reactor Blue Ocean Strategy 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.54
Market reader
60%
Technology driver
7%
Need seeker
7%
Onbekend
27% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.55
Strategic alignment
50%
Geen strategic alignment
15%
Onbekend
35% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
Figuur 5.56
70%
5.8.6 Deelconclusies
100
6.1 Inleiding
6.2 Expertpanel
Jan Fokkema
Charlie Martens Charlie Martens Advies Yvonne van Mierlo
103
naar voren komt.
104
Aanbevelingen voor de branche
voldoende.
6.4 Conclusie
108
7. Conclusies en aanbevelingen 7.1
Conclusies
7.1.1 Deelvraag 1
7.1.2 Deelvraag 2
111
7.1.3 Deelvraag 3
7.1.4 Deelvraag 4
112
7.1.5 Deelvraag 5
(1) (2)
113
7.1.6 Deelvraag 6
114
7.1.7 Deelvraag 7
Zelfstandige ontwikkelaars
Ontwikkelaars in de retailsector
Ontwikkelaars in de kantorensector
7.1.8 Onderzoeksvraag
OPERATIONELE INNOVATIE
26x Realiseren zonder (hoofd)aannemer Gebruik maken van
Adviseurs betrekken
Vast partnerschap met bouwbedrijf voor risicodekking
BigData / crowdsourcing
begin in het ontwikkelproces betrekken
van beleggers
LEAN werkmethode
MANAGEMENT INNOVATIE
9x
Opsplitsen in kernteams of klantgroepen Nieuwe focus qua bedrijfscultuur
Toepassen BIM voor ontwerp, planning en handhaving kwaliteit
Samenvoegen bedrijfsdivisies
Meer focus op eindgebruiker
Duurzaam ontwikkelen op gebied van energie en warmte besparing
Nieuwe woonconcepten Huis-
21x
Gedelegeerd ontwikkelen
modulair bouwen
‘Kant en klaar’ gemeubileerd vastgoed
Digitale kopersbegeleiding
focus op online ontwikkelen
‘Pre-engineerd’ woning
PRODUCT / SERVICE INNOVATIE
Conceptontwikkeling ipv maatwerkontwikkeling
Van nieuwbouw naar herontwikkeling
Forward Funding en Fee-based ontwikkelen
Eigen ontwerpstudio integreren
Ontwikkelen voor grotere diversiteit doelgroepen
Focus verleggen naar het buitenland
Richten op niches en daarin specialiseren
Branche vreemde gericht markten opzoeken (her)ontwikkelen Nieuwe verdienmodellen gericht op IP
BEDRIJFSMODEL INNOVATIE
=
5 2 tot 4 1
Figuur 7.1
Vaste samenwerkingsverbanden (keten
3D printen van vastgoed
19x
te behalen:
7.2.2 Herontwikkeling
7.2.3 Succesfactoren
118
7.2.5 Strategic alignment
7.2.6 Betrokkenheid
7.3
Aanbevelingen voor de vervolgonderzoek
7.3.1 Strategievorming
van de branche.
7.3.4 Succes benaderd vanuit andere actoren
interessante inzichten op.
120
7.3.5 Focus op afzondelijke ontwikkelaars
121
8.1 Methodologie Literatuurstudie
Enquête
123
Interviews
8.2.1 Foutenmarge en betrouwbaarheid
124
2
F=
(
( N z np(1-p)
- z 2 p(1-p)
N-1
8.2.2 Conclusies
over te oordelen.
8.7 Leerdoelen
Algemeen
Persoonlijk
128
Literatuur
Wat doet de nieuwe ontwikkelaar. Social research methods
:
Het Financieel Dagblad. from
Strategie in drie
Het Financieel Dagblad.
131
opstaan
Nederlandse vastgoedontwikkelaars en hun grenzen.
VHV . Technische
Netherlands. Amsterdam: Techne Press.
Verslag ‘Dag van de Projectontwikkeling’.
strategy+business
Amsterdam: SEO Economisch Onderzoek. Blue ocean strategy
from
132
Vastgoedmarkt
Handboek projectontwikkeling
. .
in gebeidsontwikkeling. Master City Developer.
Eindhoven. from Crisis bestendig ontwikkelen. . Labour force survey Technische
Crisis dwingt projectontwikkelaars tot nieuwe visie op vastgoed Amsterdam. rol in de stedelijke ontwikkeling.
133
Amsterdam
from
134
BIJLAGE A
‘Enquête’
138
140
141
142
143
144
BIJLAGE B
148
BIJLAGE C
Succes met betrekking tot succesfactoren
Zeer mee eens
13%
Mee eens
81% 6%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Succes met betrekking tot bedrijfsdoelstellingen
Zeer mee eens
6%
Mee eens
81%
Neutraal
13%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
70%
80%
Succes met betrekking tot succesfactoren
Zeer mee eens
11%
Mee eens
75% 14%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Succes met betrekking tot bedrijfsdoelstellingen
Zeer mee eens
11%
Mee eens
64%
Neutraal
25%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
70%
80%
Succes met betrekking tot succesfactoren
Zeer mee eens
20%
Mee eens
75% 5%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Succes met betrekking tot bedrijfsdoelstellingen
Zeer mee eens
10%
Mee eens
60%
Neutraal
30%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
70%
80%
Succes met betrekking tot succesfactoren
Zeer mee eens
13%
Mee eens
80% 7%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Aantal ontwikkelaars (%)
Succes met betrekking tot bedrijfsdoelstellingen
Zeer mee eens
7%
Mee eens
67%
Neutraal
27%
Mee oneens Zeer mee oneens 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Aantal ontwikkelaars (%)
70%
80%
De veranderende ontwikkelaar
Urban Area Development lab
[email protected]