De Vaucluse, ik wilde deze streek allereerst via

D

© ML

e Vaucluse, ik wilde deze streek allereerst via de meest bekende bezienswaardigheden leren kennen. Avignon, in de omgeving van het Palais des Papes, tijdens het theaterfestival. Orange, in het antieke theater voor de dans. Op de top van de Mont-Ventoux tijdens de Tour de France. In de wijnkelders van Chateauneufdu-Pape, Gigondas, Vacqueyras en Beaumes-de-Venise bij het proeven van de grand cru-wijnen. En natuurlijk via de Luberon of aan de oever van de mysterieuze bron van de Fontaine de Vaucluse. Als ik vandaag die prestigieuze namen hoor, komen er vooral persoonlijke herinneringen in me op: het licht dat over een boomgaard schijnt, een heerlijke Provençaalse maaltijd met vrienden, een fietstocht in alle vrijheid over geurende paden, een wandeling in de vroege ochtend die begint in een lavendelveld. Het is alsof Vaucluse een stukje van ieder van ons is.

© JPC © FV

© DF

VAUCLUSE ONTDEKKEN . . . . . . . . . . . . . . . 2 NATUUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 PATRIMONIUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 LAND VAN KUNSTEN . . . . . . . . . . . . . . . . 29 HANDWERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 GEUREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 IN DE BUITENLUCHT . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 EEN FEESTELIJK JAAR . . . . . . . . . . . . . . 46 NUTTIGE INFORMATIE . . . . . . . . . . . . . . . 48

Vaucluse ontdekken

2

© ML

Vaucluse ontdekken

3

© EL

En zonder twijfel bij elke stap, want de Vaucluse is één van de kleinste Franse departementen, rijk aan contrasten. Het is de Provence van de zon, de blauwe hemel en lavendel, maar waar tijdens de zomermaanden voldoende water en koelte is door de aanwezigheid van de Sorgues en de valleien van de Nesque. Het is een tuin vol fruitbomen, maar ook van wijngaarden. Als wandelaar doorkruis je de vlakten en rotsige heuvels om je daarna te wagen in het hart van de Dentelles de Montmirail, in het woud van de ceders of de paden van de Luberon, en waarom ook niet, een beklimming van de Mont Ventoux, de reus van de Provence.

© DF

Vaucluse ontdekken

4

© ML © EL © EL

In Gordes of in Roussillon, in Ménerbes of in Venasque, als je één van de zeven dorpjes geklasseerd als “mooiste dorpen van Frankrijk” betreedt, besef je dat onze voorouders toch mooie plekjes met prachtige uitzichten wisten uit te zoeken! Okerkleurige gevels of gevels van steen gebrand door de zon die smalle, koele straatjes omsluiten. Op het plein een sprankelende fontein (in de zomer) in de schaduw van enkele platanen. De kerk met haar klokkentoren, het kasteel dat de omstreken domineert. Zichtbare kenmerken van een erfgoed en een geschiedenis, waarvan je je het bruisende leven van weleer nog kunt inbeelden als je’s avonds over de vestingmuren wandelt.

Vaucluse ontdekken

5

© ML

De Provence is veeleisend voor haar boeren, en niet minder vrijgevig voor fijnproevers. De aardbeien van Carpentras en de kersen komen in het voorjaar met de asperges, meloenen van Cavaillon, perziken, abrikozen of tomaten zijn er in de zomer, en in de herfst natuurlijk druiven. Olijven zijn er in de winter. En dan hebben we het nog niet over de Truffel (waarvan de Vaucluse ongeveer 80% van de nationale productie voor haar rekening neemt). Ze worden met plezier uitgekozen op de markten, al die streekproducten die met veel kunst worden verwerkt in de recepten van de Provençaalse keuken. Het is dan ook niet verbazend dat de Vaucluse één van de departementen is met de meeste sterrenkoks!

Vaucluse ontdekken

6

© PG

© EL

Vaucluse ontdekken

7

© ML

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse ontdekken / Avignon

8

En dan komt het moment dat zo beeldend is voor de Provençaalse art de vivre… de siësta! En de siësta, dat is veel meer dan een slaapje. Ze geeft de siëstaliefhebber de kans om de charmes van het huis te herontdekken. Men geniet van een ogenblik voor zichzelf, van het halfduistere interieur van dat oude buitenhuis dat werd gerenoveerd tot charmehotel of chambres d’hôtes. Een andere dag kies je voor de tuin en de verfrissende klanken van het water… Of van de natuur op de camping, de schaduw van een olijfboom. En in de geur van lavendel klinken de gezangen van de krekels, als aanmoediging voor het zoete leven.

© WM

© ML

© ML

© EL

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse ontdekken / Avignon

9

© ML

Vaucluse ontdekken

10

© ML

Vaucluse ontdekken

11

© PhM

© ML

© EL

Het huis zal altijd het kader van het art de vivre zijn. In de tuin staan potten die uitpuilen van de bloemen. Het zouden Romeinse potten kunnen zijn want het pottenbakken is hier een eeuwenoude traditie. Tijdens het aanleggen van de tuin hebben de steenhouwer en de siersmid al hun talenten gebruikt om een zo fris mogelijk beeld te scheppen; ambachtslieden zijn één van de schatten van de Provence. Binnen roepen de sobere, elegante meubels de aangename herinnering op van het snuffelen bij de antiquairs op l’Isle-sur-laSorgue. Op een bed ligt een sprei van kunstig geweven katoen. In de keuken staan flessen olijfolie, aardewerken borden vol verse groenten, potten met honing en jam, een boeket lavendel.

© ML

’s Ochtends ontwaken en zien dat de zon schijnt, net zoals gister. Een ontmoeting op een marktje. Zich verwonderen over een landschap. Een smakelijk gerecht tot zich nemen. Vrienden aan zien komen wandelen. Praten onder het prieeltje. Een wandeling voorbereiden of erover vertellen bij terugkeer. Stapelverliefd worden bij een antiquair. Een deur openen en een warm gedag beantwoorden. Als men plezier heeft in het leven, zijn er duizend redenen om te glimlachen.

12 Vaucluse ontdekken

© ML

© JLS

© PG

© JLS

© MC

©X

© ML ©X

©X © PG

© PB

© ML

© NFM

© PB

© PG

NATUUR: DE KLEUREN, DE MUZIEK EN HET RITME VAN DE LANDSCHAPPEN

13 Vaucluse / Nature

De zachtgroene wijngaarden in de lente en rood na de wijnoogst, geven een eerste kleurschakering aan de Provence. In de zomer geeft geven de platanen schaduw terwijl zij in de winter de zon doorlaten. Cipressen geven een elegante indruk aan de lanen en parken. De olijfboom behoort hier toe, in de zomer is ze vervuld met het gezang van de krekels. De groene eik weerspiegelt de wilde maar altijd gastvrije kant van de Provence. Laagvlakten vol van fruitbomen, rotsachtige hellingen begroeid met bos of waar wijngaarden pronken, hoogvlakten bedekt met lavendel… En daarboven Luberon, de bergen van Vaucluse en de Mont Ventoux.

© JLS

MONT VENTOUX . . . . . . . . . . . . . . . . 14 DE LUBERON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 OKER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 GEOLOGISCHE WONDEREN . . . . . . . . 17 LAVENDEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 AAN DE WATERKANT . . . . . . . . . . . . 19 IN DE TUINEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 © ML

© DiB

Hij verrijst over de gehele Vaucluse, is altijd zichtbaar. Het is een schuilplaats. Hij geeft de seizoenen weer: in de winter bedekt met sneeuw, in de zomer wordt de top door de dichtbijstaande zon gebrand. Bij het benaderen van de berg wordt de natuurlijke rijkdom alleen maar duidelijker. En op een dag komt de mythe tot leven, dan denk je aan de ontsnapping van de Tour de France, wordt je verleidt om je te meten met zijn krachten, wil je zijn flanken beklimmen.

Vaucluse / Nature

14

ONTDEKKINGSUITSTAPJES In de zomer biedt het Office National des Forêts (Nationaal Bosbureau) de mogelijkheid om de bossen van de “Reus van de Provence” te ontdekken: de geschiedenis, de ceder, de truffel, de fauna… iedere stap is een brengt de bezoeker dichterbij de natuur. Voor een familiewandeling moet je ongeveer 4 uur rekenen. Inlichtingen data en prijzen: Maison Forestière des Cèdres T. 04 90 12 83 35 35 of in het VVV van Bedoin T. 04 90 65 63 95 - www.bedoin.org ONTDEKKINGSUITSTAPJE MET DE AUTO 115 km om de schatten van de Mont-Ventoux te ontdekken: De Gorges de la Nesque (panorama-uitzicht), Sault en haar lavendellandschappen, de vallei van de Toulourenc (de hooggelegen dorpjes Aurel, Brantes) Entrechaux (Romeinse brug over de Ouvèze) Malaucène (Ontdekkingstocht van de Romaanse kapellen van de Ventoux). Een uittreksel van het toeristische gidsje «ik beweeg» is beschikbaar in het Nederlands in de verschillende VVV’s van de Vaucluse..

3

De Mont-Ventoux staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO geklasseerd als biosfeer-reservaat. De berg biedt een grote verscheidenheid aan landschappen die een opvallend contrast vormen met de naakte toppen, een unieke fauna en flora. Men vindt er mediterrane planten maar ook zeldzame soorten, zoals papaver uit Groenland, de bleke orchidee, steenbreek… Meer dan 120 soorten vogels en grote zoogdieren: everzwijnen, vossen, moeflons, edelherten, gemzen leven hier samen.

1

NACHTELIJKE BEKLIMMING VAN DE MONT-VENTOUX 4 1 - Top van de Mont Ventoux - © ML 2 - De Mont Ventoux in de herfst - © DB 3 – Wilde orchidee - © NFM 4 – Korte pauze op de top van de kale berg - © EL 5 - Venasque en de Mont Ventoux - © DB

(voor ervaren wandelaars) In de zomer, met vertrek uit Malaucène of Bedoin. Aan het einde van een vrij zware beklimming wordt u beloond met het spektakel van de zonsopgang. Vergeet niet wat eten en warme kleding mee te nemen. Inschrijvingen: VVV van Malaucène T. 04 90 65 22 59 - [email protected] VVV van Bedoin T. 04 90 65 63 95 - www.bedoin.org 6

HET STATION VAN DE MONT-SEREIN 1350 METER HOOGTE

2

5

1

Ook de moeite waard: het Natuurontdekkingscentrum in Sault. Permanente tentoonstellingen over de flora en fauna, het water, het bos, herders, bijenteelt… bezoekjes met of zonder gids, interactieve praatpaal, filmpjes, activiteiten voor kinderen. T. 04 90 64 13 96 [email protected] www.saultenprovence.com

Dit station biedt zowel in de zomer als in de winter talrijke activiteiten. In de winter: alpineskiën en Noords skiën, snowboarden, sleeën, voor de kinderen een veilige speeltuin. In de zomer: paden voor wandeltochten om de flora en fauna te ontdekken, een botanisch wandelpad «Jean-Henri Fabre», devalkart, trottin’herbe, gras-skiën, paardrijden, survival in het bos. Ruime keuze aan logies en restaurants en verhuur van materiaal mogelijk in het station. Opgelet: in de winter kan de weg ondergesneeuwd zijn, dan is de bergpas gesloten. Inlichtingen over activiteiten, logies of sneeuwberichten bij de receptie in het Châlet d’Accueil (“OntvangstChâlet”) T. 04 90 63 42 02 www.stationdumontserein.com Een volledige lijst van gidsen en begeleiders voor uitstapjes in de natuur, wandeltochten, klimmen, wandelingen met sneeuw rackets is te vinden in de gids voor 7 Buitenactiviteiten «ik beweeg». Deze wordt uitgegeven door het Comité Départemental du tourisme en is verkrijgbaar in de VVV’s van het departement.

De Luberon is ook een mozaïek van pittoreske dorpjes die tegen de flanken van het massief lijken te hangen. DE HOOGGELEGEN DORPJES VAN DE LUBERON : Roussillon geklasseerd als «Eén van de Mooiste Dorpjes van Frankrijk»* Bonnieux Lacoste Oppède le Vieux Saignon Ansouis geklasseerd als «Eén van de Mooiste Dorpjes van Frankrijk»* Gordesgeklasseerd als «Eén van de Mooiste Dorpjes van Frankrijk» * Ménerbes geklasseerd als «Eén van de Mooiste Dorpjes van Frankrijk» * Lauris... (Deze lijst is niet volledig)

3

2

5

1 - Panorama over de Luberon - © EL 2 – Op de daken van Gordes - © ML 3 - Fietstochtje - © ML 4 – Cederbos in Bonnieux - © EL 5 - Straatje in Ménerbes - © PB 6 – In de straatjes van Oppède le Vieux - © ML

1

1

De Luberon en haar dorpjes, ondergedompeld in licht, zachtheid en kleuren. In het zuiden overheersen de heuvels van de Luberon de rustige stroom van de Durance. De schoonheid van de dorpjes, hooggelegen kastelen en stijle okerkleurige rotsen zorgen voor een uniek spektakel. Met een hoogte van 1125 meter is de Luberon ook een berg (één van de laatste Alpenplooiingen) waar de natuur, op haar zachte en groene hellingen, haar levenslust, voor het geluk van de wandelaars en de liefhebbers van flora en fauna. Over die natuur waakt het Regionaal Natuurpark van de Luberon, dat door UNESCO is geklasseerd als biosfeer-reservaat. La Maison du Parc 60 place Jean Jaurès 84400 Apt T. 04 90 04 42 07 www.parcduluberon.fr

«DE LUBERON OP DE FIETS» Een uitgestippelde route van 236 km in beide richtingen rondom het bebakende massief door mooie landschappen en dorpjes. Kaarten en inlichtingen over logies en transport: Vélo Loisirs en Luberon T. 04 92 79 05 82 www.veloloisirluberon.com en VVV’s van de omgeving.

VAN APRIL TOT JUNI worden er avontuurlijke tochten georganiseerd door het Parc Naturel Régional du Luberon. Een gids van het park begeleidt u om u de flora en fauna van dit gebied in de Luberon te ontdekken. In de zomer organiseert la Maison du Parc geologische uitstappen. Programma beschikbaar in het Maison du Parc (Parkhuis) - T. 04 90 04 42 00 of in het VVV van Apt. T. 04 90 74 03 18 BOSWANDELING - E4 Vanaf Bonnieux, op een hoogte van 700 meter verrijst een 10 km lang pad door een bos met honderdjarige ceders. De wandelen fietspaden maken het mogelijk dit gebied beter te leren kennen en het spektakel dat de cyclus van de seizoenen waar te nemen. Op de paden zijn verschillende informatiepunten over de typische plantensoorten van de Luberon te vinden. Betaald parkeren. VVV : T. 04 90 75 91 90 PARADIJS VOOR WANDELAARS, FIETSERS, RUITERS EN BERGBEKLIMMERS, de Luberon biedt voor iedereen activiteiten aan. Ideeën voor circuits en praktische informatie zijn te vinden in de gids voor vrijetijdsbesteding in de buitenluchtlucht, «ik beweeg», beschikbaar in de verschillende VVV’s van het departement en op www.provenceguide.com

15 Vaucluse / Nature

6

4

*(cf pagina 26 )

De Luberon, dat is het zoete leven. Punt. Nee, eigenlijk is het nog veel meer… Schattige dorpjes, wijngaarden op rotsachtige hellingen, verschillende markten een heerlijke streekkeuken, huizen die uitnodigen om er voor altijd te blijven, iedere keer ontdek je weer iets meer. Ze verleidt snel.

Vaucluse / Nature

16

1 – Okerkleurige rotswanden - © ML 2 – Gekleurde gevels - © PB 3 - Roussillon en de Mont Ventoux - © DF 4 – Wandelingen in het okerlandschap - © ML 5 – Bewerking van oker in Ôkhra - © PB

Aardekleuren zoals rood, geel en zelfs purper ook al wordt het donker. Contrasten met de kleur van de hemel en die van de planten. Het kan niet anders gezegd worden dan dat dit landschap uitzonderlijk is.

CONSERVATORIUM VAN OKER EN TOEGEPASTE PIGMENTEN IN ROUSSILLON - D4

4

3

HET PAD VAN DE OKERKLEURIGE ROTSEN VAN DE ROUSSILLON - D4

2

6 PROVENÇAALS COLORADO IN RUSTREL - D5

Als geologische rariteit dragen de groeves met hun ‘bloed en goud’ rotswanden ertoe bij dat Roussillon één van de meest gerenommeerde bezienswaardigheid van de Luberon is. Wandelaars hebben de mogelijkheid zich in dit doolhof van verschillende kleuren te wanen. Borden wijzen te weg en verschaffen informatie over de vorming en de ontginning van de okerkleurige groeves. Bezoekjes zonder gids van maart tot november, in de winter is op afspraak een bezoek met gids mogelijk, georganiseerd door de vereniging Okhrâ. Betaalde toegang. Familiewandeling VVV van Roussillon - T. 04 90 05 60 25 www.roussillon-provence.com

1

In een oude okerfabriek (de Mathieu Fabriek), opgericht in 1871, vindt men rode en gele okerkleurige waterbronnen, ovens, molens en een verftuin. De vereniging Okhrâ ontvangt bezoekers en specialisten voor bezoeken met gids, stages voor volwassenen, pedagogische workshops voor kinderen, congressen, informatie over de toepassing van kleuren. Verder worden er ook tentoonstellingen georganiseerd. OKHRÂ - Route d’Apt- D 104 T. 04 90 05 66 69 - www.okhra.com De schoonheid van de okerrotsen is te danken aan het gezamenlijke werk van mens en natuur. In de 19de en 20ste eeuw speelde de ijzerindustrie een belangrijke rol in Rustre, daarna nam de okerindustrie de overhand. Het einde van de okerontginning heeft het natuurlijke evenwicht tussen okerbewerkers en boeren doen wankelen. De paden lopen langs openbare wegen maar doorkruisen ook privé-grondgebieden. Het is belangrijk de grondgebieden en de afgezette gebieden te respecteren, hiertoe wordt er een gedetailleerde, gratis kaart van de paden ter beschikking gesteld op de parking van Bouvène. (Familiewandeling). Inlichtingen: Mairie de Rustrel T. 04 90 04 91 09 - http://mairie.rustrel.net

5

OKERCIRCUIT PER FIETS. Een rondje van 50 km op kleine, rustige wegen door een rotsachtig landschap (rotsen, tunnels, kraters, kliffen) met opvallende dorpjes: Roussillon, Rustrel, Gargas, Apt en7 Villars. Kaarten en inlichtingen over logies en transport: Vélo Loisirs en Luberon T. 04 92 79 05 82 - www.veloloisirluberon.com

HET KANTWERK (DENTELLES) VAN MONTMIRAIL - B2-3 Dit fraaie gebergte (Mons mirabilis) draagt haar naam met eer. Boven de wijnranken, met uitzicht op de dorpjes, vormen de Dentelles een versiering van het landschap en vormen zij het gedroomde decor voor wandelaars.

1

2

3

GEOLOGISCH MUSEUM IN HET MAISON DU PARC (PARKHUIS) IN APT. De geologische geschiedenis van de Luberon sinds 150 miljoen jaar, een ontdekking van de archieven van Aarde en Leven, de paleo-geografie en -ecologie van het verleden om de verdwenen werelden opnieuw te kunnen amenstellen. Fresco’s doen de oude zee- en meerlandschappen, maar ook continentale landschappen van de Luberon herleven. Gratis toegang. Open van maandag tot en met vrijdag. T. 04 90 04 42 07 - www.parcduluberon.fr

Fijn uitgebeiteld door erosie, ziet men van ver al een echt kantwerk van stenen op een hoogte van 755 m. Het zijn de eerste uitstulpingen van de Alpen in de Rhône Vallei, de vegetatie is mediterraans: aromatische planten, groene eiken, Alep-pijnbomen. De wijnstokken produceren prestigieuze wijnen: Côtes du Rhône de Vacqueyras, Gigondas, le Muscat de Beaumes de Venise. De Dentelles de Montmirail (het kantwerk van Montmirail) bekoren zowel om de talrijke activiteiten die ze bieden: slenteren in haar dorpjes, buitenactiviteiten, als om de wandel-, fiets-, mountainbikeen klimtochten. De regio biedt een palet van aantrekkelijke dorpjes die aan de flanken van de heuvels lijken te hangen: Séguret, geklasseerd als «Mooiste Dorpje van Frankrijk» (cf pagina 26), Sablet, Suzette, La Roque Alric, Crestet, Lafare, Le Barroux, Gigondas. 2

DE LES GORGES DE LA NESQUE - C4 Na de Gorges du Verdon (kloven van de Verdon), zijn de Gorges de la Nesque (kloven van de Nesque) de spectaculairste bergengtes van de Provence. Tussen de Mont Ventoux en het Pays de Sault, wandelingen, tochten en ontdekkingen van de natuur.

17

De kronkelende weg (D. 942 van Villes-sur-Auzon naar Monieux) geeft toegan tot de canyon: een aaneenschakeling van tunnels en prachtige uitzichten. Schenk extra aandacht aan het uitzicht van Castellas, tegenover de Rocher du Cir, een geklasseerd natuurgebied, dat in ecologisch opzicht en voor haar flora en fauna van bijzondere betekenis is.

De prachtige activiteit van de natuur, kleine maar ingrijpende veranderingen van de verschillende geologische periodes hebben in de Vaucluse contrastrijke opvallende landschappen geschept: de Dentelles die te voorschijn komen boven de wijnranken, de stroom van de Nesque zich een weg heeft doen banen in de dieptes van de bergengtes.

Kaarten en gidsen over de tochten en de wandelpaden in de gorges worden gratis verdeeld door het VVV van Monieux. T. 04 90 64 14 14

3

4

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse/ Avignon / Nature

1 - Les Dentelles de Montmirail - © DF 2 – Fietsen in de Gorges de la Nesque - © PM 3 – Wijngaarden en kantwerken van de Montmirail - © DB 4 – De Gorges de la Nesque - © DB

ZOMERBEZOEK VAN DE LAVENDELBOERDERIJ IN SAULT. La Ferme aux Lavandes, route du Mont-Ventoux 84390 Sault. T. 04 90 64 13 08 et 06 82 93 52 09 www.la-ferme-aux-lavandes.com

Vel blauwe velden, het parfum van de lavendel… We zijn in de Provence. De traditie wil dat lavendel gebruikt werd om het linnen of het badwater te parfumeren. Maar lavendel geeft ook één van de fijnste honingsoorten en wordt gebruikt in de Provençaalse keuken.

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse/ Avignon / Nature

18

DE WEG VAN DE LAVENDEL IN SAULT: een pad aangelegd tussen de lavendelvelden met informatieborden (botanisch, teelt, oogst, distillatie) Inlichtingen: VVV van Sault. T. 04 90 64 01 21 www.saultenprovence.com ALLES OVER LAVENDEL: productie, bezoeken, wellness- en culinaire verblijven, feesten en meer. Raadpleeg de ontdekkingsgids uitgegeven door «Les Routes de la Lavande» (“lavandelwegen”). T. 04 75 26 65 91 www.routes-lavande.com LAVANDELMUSEUM VAN CABRIÈRES D’AVIGNON. T. 04 90 76 91 23 www.museedelalavande.com. Open van februari tot en met december. 3

DE LAVENDEL IN DE VAL DE SAULT - C5 De laagvlakte van Aurel tot Monieux, aan de voet van het dorpje Sault, roept een zorgvuldig onderhouden tuin op, omringd met bossen die geuren naar hazelnoten, bramen en wilde bessen. Een harmonie tussen het agrarisch leven en de bewaring van de flora en fauna; tussen de kleuren van de zonovergoten teelt van lavendel, tarwe en eenkoren. In de zomer openen de boeren en de distillateurs hun deuren in Sault en Apt. Bezoek de uitgestrekte lavendelvelden in de omgeving van Apt en de Pausenenclave in de omgeving van Valréas. Inlichtingen in de VVV’s (zie lijst pagina 48) WANNEER KAN ZIJN DE LAVENDELVELDEN OP HUN BLAUWST? De volle bloeitijd van lavendel is tussen half juni en half augustus, afhankelijk van de soort en de hoogte. Ook de oogst en de distillatie vinden plaats tijdens de zomer. 1

2

Mis het feest van Lavendel in Sault niet op 15 augustus!

4

1 - Lavandel - © EL 2 – Op de markt - © ML 3 - Lavandel - © DF 4 - Lavandelveld - © DF

7

1

1 – Een plons in de Toulourenc - © NT 2 – Aan de waterkant van de Sorgue - © ML 3 – Kanoën op de Sorgue - © PM 4 – Heldere wateren van de Sorgue - © EL 5 - De Sorgue bij Fontaine de Vaucluse - © ML

Iets verder stroomafwaarts, op de plaats die “De splitsing der wateren” genoemd wordt, splitst de Sorgue zich in twee armen om de laagvlakte van het Graafschap te bevloeien. Hier bevindt zich een picknickplaats en restaurant.

ISLE SUR SORGUE

2

DE SORGUE, VAN STROOMVERSNELLINGEN TOT VREDIGE WATERS… - D3 Een diepe bergengte, en uitgebeitelde klif, waar komt het water vandaan? De bron van de Sorgue blijft een mysterie. De helderheid van het water en haar smaragdgroene kleur worden bewonderd door wandelaars, vissers en kanovaarders (er worden kano’s verhuurd). De bezoeker bevindt zich in de Fontaine de Vaucluse. Een pad volgt de rivier tot aan de afgrond. Stop even in Vallis Clausa, waar een groot schoepenrad draait. Het is de laatste fabriek van in de kuip handgefabriceerd papier zoals dit in de 15de eeuw werd gedaan. Gratis toegang. 2

- D3

Aanvankelijk was dit een vissersdorpje, gebouwd in een lofwerk van rivieren en kanalen, en werd het heel toepasselijk het "Graafschappelijk Venetië” genoemd. De schoepenraderen herinneren aan de textielnijverheid uit het verleden. Vandaag de dag vergezellen eenden de slentertochten langs de kades. Dorpjes met antiquairs, antiekbeurzen en de zondagsmarkt zijn erg beroemd op Isle-sur-la-Sorgue. In de zomer organiseert het VVV bezoekjes met gids «Au fil de l’eau» (“Aan de waterkant”) in dit culturele en natuurlijke erfgoed. T. 04 90 38 04 78 www.oti-delasorgue.fr

Kaarten van de waterwegen en de activiteiten op pagina 44 en 45

3

OOK DE MOEITE WAARD De grotten van Thouzon in Thor. Geleide bezoeken van april tot oktober in een uniek gebied in de Provence. De bezoeker krijgt een overzicht van de fossiele bedding van de ondergrondse rivier die vroeger door deze grotten liep. T. 04 90 33 93 65 www.grottesdethouzon.com

4

5

De Vallei van Toulourenc. Een kleine pittoreske route van 40 km langs de Mont Ventoux tussen Entrechaux en Sault. Niet te missen: het prachtig gelegen dorpje Brantes, de Romaanse kapel van Beaumont du Ventoux. Zelfs in de zomer is het hier fris genoeg voor een wandeling in de groene gorges met een zeer gevarieerde flora en fauna. «Wandelingen in het land van het water en de droge steen» een wandeling van 52 km die op beschreven staat op de kaart «je me balade; verkrijgbaar in de VVV’s van het departement (beschikbaar in het Nederlands).

19 Vaucluse / Patrimoine Vaucluse/ Avignon / Nature

Op hetzelfde pad kunnen de ontdekkingen en onderzoeken van de afgrond en andere speleologische sites worden bewonderd in het Museum van de ondergrondse wereld (Musée du Monde Soutterain). Collectie van 400 kristalvormingen. T. 04 90 20 34 13

De aanwezigheid van water in de Provence kan als verrassend overkomen, toch stroomt het er echt! De Mont Ventoux speelt zijn rol als reservoir en voedt de bronnen en de rivieren. Ze dragen bij aan de natuurlijke rijkdommen van dit zonnige gebied. Beslis zelf of je in de zomer stroomopwaarts wilt varen of je erin wilt baden. Als je van roeien houdt, huur dan een kano. Als visser zwicht je voor de verleiding te vissen. Je kunt ook voor kiezen om gewoon onder de bomen, aan het water, “in de koelte” te vertoeven.

MONT-VENTOUX : Het wandelpad Jean-Henri Fabre bij het station van Mont-Serein van de Mont-Ventoux. Chalet d’Accueil: T. 04 90 63 42 02 www.stationdumontserein.com

De natuur herontdekken, betekent ook planten herkennen en ze bij hun naam kunnen noemen. De Vaucluse kan beschouwd worden als een tuin van Frankrijk een paradijs van 1500 aromatische plantensoorten, iedere wandelaar wordt hier vanzelf plantkundige. Loop door de tuinen van kastelen, langs bebouwde terrassen, bergpaden in de sporen van de bekende insectenkundige Jean-Henri Fabre…

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse/ Avignon / Nature

20

1

1 - Herbarium van Jean Henri Fabre - © PA 2 – De Harmas in Sérignan du Comtat - © PA 3 – Kasteel van Brantes in Sorgues - © VB 4 – Conservatorium van kleurstofrijke planten in Lauris- © CG 5 - Altera Rosa in het pausenpaleis - © DF / RMG 6 – Koele schaduw van de bramenstruik - © EL

HAUT-VAUCLUSE

LUBERON

De Harmas in Sérignan du Comtat (weg naar Orange). De beroemde naturaliste en insectenkundige Jean-Henri Fabre (18231915) verhuisde in 1879 naar zijn domein in Sérignan en wijdde daar de rest van zijn leven aan de studie van de insecten en de flora. Hij publiceerde talrijke werken voor scholieren en de 10 delen van zijn belangrijkste werk "les Souvenirs entomologiques". Op een braakliggend terrein (oors-

De route «Châteaux et jardins» (Kastelen en tuinen) in de zuidelijke Luberon (30 km tussen Lauris en Pertuis in het zuiden van de Luberon), te vinden in de gids «je me balade», verkrijgbaar bij de plaatselijke VVV’s als mede het VVV van de Vaucluse. T. 04 90 80 47 00 www.provenceguide.com

AVIGNON

Uittreksel uit de gids: De tuinen van het wijndomein Val Joanis in Pertuis. Olijfbomen, rozentuin, boomgaard, moestuin… door het Ministerie van Cultuur geklasseerd als «Bijzondere tuin». Iedere dag geopend van april tot en met oktober. T. 04 90 79 20 77 - www.val-joanis.com

De tuinen van het Kasteel van Brantes in Sorgues. Buksen, reuzenmagnolia’s, vijvers en nog veel meer. geklasseerd als «Bijzondere tuinen» T. 04 90 39 11 73 www.jardinez.com/jardindebrantes. Open van Pasen tot Allerheiligen, op afspraak.

2

prong van het woord Harmas) maakte hij zijn "veldlaboratorium" om het leven van de insecten te observeren. Onderwijzer, leraar, hij besloot de chemie, de wiskunde en de scheikunde links laten liggen om zich volledig te wijden aan de Natuurlijke Geschiedenis. In 1922 werd het gehele domeine gekocht door het Nationale museum van natuurgeschiedenis (Musée National d'Histoire Naturelle). De werkkamer van de geleerde bevat collecties die door hemzelf zijn achtergelaten: fossielen, mineralen, drukwerk, manuscripten, enkele dozen met insecten en twee prestigieuze collecties: aquarellen van belangrijke champignons en een onuitgegeven herbarium. Na zes jaar werken, uitgevoerd door bovengenoemd museum, heeft de Harmas haar deuren weer geopend. Bezoeken met of zonder gids van Pasen tot Allerheiligen. T. 04 90 30 57 62 - www.museum-paca.org Ook de moeite waard: Le Massif d’Uchaux entre Sérignan du Comtat et Uchaux dans le Haut-Vaucluse. Documentation sur www.ccayguesouveze.com

De tuinen van het Conservatorium van kleurstofrijke planten op de terrassen van het kasteel van Lauris. Ontdek de meer dan 300 planten die traditioneel gebruikt werden voor het produceren van verf, inkt, en textielverf. Open van april toten met oktober, workshops voor kinderen en volwassenen in de zomer. Association Couleur Garance T. 04 90 08 40 48 www.couleurgarance.com Ook de moeite waard: De Ferme Gerbaud in Lourmarin gespecialiseerd in aromatische planten van de Provence. Bezoeken met gids. T. 04 90 68 11 83 www.lourmarin.com/gerbaud

6

3

De tuinen van het Kasteel van Val Seille in Courthézon. Schouwtoneel van groen, bosjes, vijvers, fonteinen, rozentuinen… Gratis toegang. Mairie T. 04 90 70 72 06 De Romeinse tuin in Caumont sur Durance. Vijver met Romeinse verfraaiingen met een lengte van 65 m, uniek in Frankrijk, reconstructie van Romeinse tuinen. Alle dagen open. T. 04 90 22 00 22 - www.jardin-romain.fr

5

VERGEET NIET HET VOLGENDE TE NOTEREN: April: - Zeldzame planten en Natuurtuin in Sérignan du Comtat Mei: - Altera Rosa in het Palais des Papes in Avignon - De Botanilles in Ansouis - Bloemenmarkt van Richerenches - Okerfeesten in Rustrel Augustus: - Lavendelfeesten in Sault en Valréas Oktober: - Uitwisselingsmarkt van planten, zaad, boeken en tuindecoratie in Sérignan du Comtat 4

ERFGOED : OP DE WEGEN VAN DE GESCHIEDENIS Romeinse keizers, pausen, grote leenheren vestigden dorpjes, paleizen, en flamboyante kastelen gebouwd terwijl monniken een abdij tussen de lavendelvelden bouwden. Gelovigen hebben het platteland met charmante kapelletjes bezaaid. Herders vonden hun schuil in stenen huisjes, terwijl ambachtslieden, ijzer smeedden om de klokken in de ranke klokkentorens te verfraaien. De eeuwen gingen voorbij en de Vaucluse kreeg een steeds rijker erfgoed dat haar gezellige uitnodigende art de vivre onderstreept. . © ML

AVIGNON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 DE ROMEINSE PROVENCE . . . . . . . . . 24 FORTEN EN KASTELEN . . . . . . . . . . . 25 DE MOOISTE DORPEN VAN FRANKRIJK . . . . . . . . . . . . . . . . 26 RELIGIEUS ERFGOED . . . . . . . . . . . . . 27 KLEIN ERFGOED . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 © PM

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse // Avignon Erfgoed

21

Vaucluse / Erfgoed

22

De aanwezigheid van pausen in Avignon en in het Graafschap Venaissin zorgde ervoor dat het één van de politieke en spirituele hoofdsteden van het 14de-eeuwse Europa werd. Toen werden niet alleen de vestingsmuren en het Pausenpaleis opgericht, maar ook talrijke paleizen voor kardinalen. In de 18de eeuw is Avignon nog steeds een trefpunt voor Italiaanse en Franse kunst en de stad blijft kunstenaars aantrekken. De prachtige herenhuizen getuigen van de ontwikkeling van de stad na de annexatie aan Frankrijk. En sinds 1947 zorgt het festival van Avignon ervoor dat de Provençaalse stad de smeltkroes van het hedendaagse theater is.

1

AVIGNON - D1 PAUSENPALEIS

1 - Avignon - © PM 2 – Crillon-Plein - © PM 3 - Muntenhuis, Paleisplein - © EL 4 – Paleis van Roure - © JPC 5 - Rue des Teinturiers - © PM 6 - Ereplein in het Pausenpaleis - © JPC

Het grootste gotische paleis In de 14de eeuw hebben negen pausen hebben in Avignon geleefd. Het Pausenpaleis, indrukwekkende vesting en weelderig paleis, is het symbool van de christelijke macht en de wereldlijke en spirituele macht die de pausen in die periode hadden. Het is hoofdzakelijk het werk van twee pausen: Benoît XII en Clément VI. Bij een bezoek aan de stad kunnen de volgende bezienswaardigheden worden bezocht: de grote pronkzalen, waar ceremonies en feesten georganiseerd

• Avignon te voet: Bezoek van de stad met gids vanaf het VVV of de Pont d’Avignon. Vrije wandelingen of aan de hand van een aangegeven wandeling. • Avignon op de fiets: Aangeven routes in de stad en op het île de la Barthelasse dat tegenover de stad ligt. • Avignon per boot: De boottochtjes geven u een ander beeld van de stad, namelijk vanaf de Rhône. • Avignon per toeristisch treintje: Van maart tot en met november, meertalige gidsen.

werden, kapellen met geschilderde decors, de privé-vertrekken van de pausen, de terrassen die een prachtig panorama over Avignon en de Rhône bieden. Een bezoek aan het Musée de l'Œuvre maakt deel uit van het bezoek aan het paleis. In deze scenografische ruimte wordt op een pedagogische en ludieke manier de evolutie van de oprichting van het gebouw en de realisatie van de fantastische decors getoond, uitgelegd en gereconstrueerd. Bezoek aan het Paleis met audiogids in verschillende talen en themabezoeken. Inlichtingen: Avignon Tourisme T. 04 90 27 50 00 www.avignon-tourisme.com

VVV Avignon T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com 2

DE BRUG VAN AVIGNON

DE VESTINGSWALLEN

De Brug van Avignon (Saint-Bénezet), de grootste getuige van de geschiedenis van de stad en van de Rhône, de bouw begon in de 12de eeuw. De brug werd meerdere keren beschadigd en herbouwd na de verschillende oorlogen en de overstromingen en uiteindelijk in de 17de eeuw aan haar soort overgelaten. Audiogidsen in zeven talen. Speciale ruimte gewijd aan de geschiedenis van de brug en haar legende en medebepaald door het beroemde liedje (speelse geluids-en visuele fragmenten). Het hele jaar door open, betaalde toegang. T. 04 90 27 50 00 www.avignon-tourisme.com

Ze ommuren nog steeds het oude stadsgedeelte. De vestingswallen zijn in totaal 4,3 km lang en werden gebouwd vanaf 1355 onder het pontificaat van paus Innocentius VI om de aanvallen van de Grande Compagnies te onderdrukken. In 1370 werd de bouw afgerond onder paus Urbanus V. Via de brug van Avignon toegang tot de vestingsmuren die naar de tuin van de Rocher des Doms leiden. Practhig uitzicht over de stad en de Rhône. T. 04 90 27 50 00 www.avignon-tourisme.com

Europese live spektakels getoond. Het festival “In” vindt plaats op een twintigtal plaatsen, waarvan de beroemdste het voorplein van het Pausenpaleis is. Het “Off”-festival bezet de hele stad, de theaters, de pleinen en de straten. Het Maison Jean Vilar bezit het complete archief van het Festival van Avignon vanaf het prille begin en herbergttalrijke collecties die gewijd zijn aan de theaterkunst. Gratis videotheek en bibliotheek. Gratis toegang, gesloten op maandag. T. 04 90 86 59 64 www.maisonjeanvilar.org Bureau van het “In”: T. 04 90 27 66 50 et 04 90 14 14 14 www.festival-avignon.com Bureau van het “Off”: T. 04 90 85 13 08 www.avignonfestivaletcompagnies.com

23

4

AVIGNON PASS’ION

3

HET GEHEIME PALEIS Een bevoorrecht bezoek aan de woning van de pausen: privé-vertrekken, stoombaden, garderobes, kapellen en tuinen. Verborgen trappen en geheime gangen leiden van de wijnkelders naar de terrassen. Een ongeëvenaarde wandeling, inclusief lunch en een degustatie van Côtes du Rhône-wijnen op het terras van de Grote Hoogwaardigheidsbekleders. Van september tot eind mei worden er op afspraak op zaterdag en zondag bezoeken georganiseerd met Franse gids. Avignon Tourisme - Pausenpaleis T. 04 90 27 50 00 www.avignon-tourisme.com

Het VVV en de toeristische en culturele centra (monumenten, musea,…) van de stad verdelen deze gratis pas, die korting geeft tijdens de ontdekking van het prestigieuze erfgoed van Avignon. Bij het eerste bezoek betaalt u het volledige bedrag, de volgende keren gaat het bedrag procentueel omlaag: van - 20% tot - 50% korting. De kaart is voor alle gezinsleden (max. 5 personen) gedurende twee weken geldig; en kan in alle betalende toeristische plaatsen van Avignon en van Villeneuve lez Avignon gebruikt worden. De kaart geeft ook korting aan andere excursies waarvoor een korting verkregen kan worden.

HET FESTIVAL VAN AVIGNON Het Festival werd in het leven geroepen door Jean Vilar in 1947 en is één van de beroemdste theaterfestivals ter wereld. Gedurende 3 weken in juli worden de beste hedendaagse

Vaucluse / Erfgoed

AVIGNON CULTUURSTAD Avignon is niet alleen tijdens het festival een stad van cultuur, maar biedt het hele jaar door culturele en theatrale activiteiten. De stad heeft altijd onderdak geboden aan artiesten, van Molière en zijn gezelschap in hun tijd

5

6

tot alle soorten hedendaags spektakel: opera, dans, theater en muziek. Avignon heeft niet minder dan 6 theaters en gezelschappen die verbonden zijn aan "Scènes d'Avignon" en een opera met een gevarieerd programma. Dans-, jazz-, film-, orgelfestivals, oude muziekfestivals… ze worden er elk jaar weer georganiseerd. In het jaar 2000 was Avignon de “Europese hoofdstad van de cultuur” en de stad verdient die titel nog steeds. Opératheater vanAvignon T. 04 90 82 42 42

ONGEËVENAARD: DE ENCLAVE VAN DE PAUSEN Een uniek historisch erfgoed in Frankrijk. De enclave is te bewonderen vanuit het noorden van de Vaucluse, in de heuvels van de Drôme, bewonder hier de middeleeuwse dorpjes van de Vaucluse zoals Valréas, Richerenches, Visan en Grillon. Voor meer informatie: VVV van de Enclave T. 04 90 35 04 71 www.ot-valreas.fr

Vaucluse / Erfgoed

24

… net zoals zij gefascineerd waren op de Provence die ze veroverden vanaf 125 voor Christus. Ze hebben er mooie getuigenissen van hun beschaving achtergelaten, zoals de triomfboog en het Romeins theater van Orange, het best bewaarde theater van de Romeinse beschaving. In Vaison-la-Romaine wordt de Romeinse stad op twee plaatsen onthuld met haar theater, haar baden, haar villa’s. De Julienbrug in Bonnieux, het museum van Mazan, de tuin van Caumont maken het bezoek compleet.

DE ROMEINSE PROVENCE

2

VAISON LA ROMAINE - B3 Neem de tijd voor een wandeling langs de prachtige antieke woningen, de handels- en kunstenaarswijken, de openbare baden en privébaden, de straten en tuinen die in twee Gallo Romeinse wijken van 15 hectaren verdeeld zijn: Puymin en la Villasse. Het antieke theater: dankzij het marmeren standbeeld van Tiberius Claudius Nero, dat werd gevonden voor de majestueuze poort van het gebouw, kan zijn bouw geschat worden omstreeks 20 na Christus. Het theater vormt nu het kader voor het jaarlijkse stadsfestival. De meeste beelden die op de site gevonden werden, zijn te zien in het museum Théo Desplans. De Romeinse brug: verbinding tussen de middeleeuwse stad en de benedenstad. Symbool van de Romeinse architecturale kunst. Bezoek van de verschillende bezienswaardigheden, met of zonder (audio)gids. VVV van Vaison la Romaine T. 04 90 36 02 11 www.vaison-la-romaine.com

1 – Gallo-Romeinse wijk van Villasse in Vaison la Romaine - © NFM 2 – Mozaïek in Vaison la Romaine - © JLS 3 - Arc de Triomphe van Orange - © GSM 4 – Klassiek theater van Orange - © GSM 1

ROMEINSE MAALTIJD Vooraf reserveren, ook voor groepen Restaurantlijst verkrijgbaar bij het VVV van Vaison la Romaine T. 04 90 36 02 11 www.vaison-la-romaine.com

Museum van Orange: het museum geeft een beeld van de geschiedenis van Orange van de prehistorie tot dezer dagen en bezit talrijke archeologische werken: sculpturen en restanten uit het theater en uit andere opgravingen in de stad. Verder een groot mozaïek uit de 3de eeuw “aux amphorettes” genaamd. Combiticket met het klassieke theater. Culture Espace. T. 04 90 51 17 60 www.culture-espaces.com

ANDERE PLAATSEN... Julien-brug gemeente van Bonnieux, op de via Domitia. Het is één van de best bewaarde Romeinse kunstwerken van de Provence.

De sarcofagen en het archeologische museum van Mazan: 66 monolithische sarcofagen uit de 5de tot de 6de eeuw omringen het kerkhof. Vrije of begeleide bezoeken. VVV van Mazan. T. 04 90 69 74 27 www.mazantourisme.com Edelstenmuseum in Avignon, ondergebracht in de kapel van het Jezuïetencollege (17de eeuw). Beeldhouwwerken van de archeologische collectie van het Calvetmuseum: Egyptische, Griekse, Romeinse en Gallo Romeinse stukken, begrafenisstukken, vazen, glaswerk… T. 04 90 86 33 84 www.musee-lapidaire.org

3

ORANGE - C1 Het klassieke theater van Orange: Het enige theater in Europa dat nog steeds in bezit is van haar originele scènemuur (37 m hoog en 107 m lang). Opgenomen op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het theater is niet alleen de scène voor “Les Chorégies”, een wereldberoemd lyrisch festival, maar ook voor Romeinse spektakels, film en verschillende muziekconcerten. Culture Espace - T. 04 90 51 17 60 www.culture-espaces.com Arc de triomphe: bijzonder monument van de Romeinse kunst in de Provence, dat ook op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Het is één van de oudste en grootste arcs de triomphe van Frankrijk op de via Agrippa. Toegang met of zonder gids. VVV van Orange T. 04 90 34 70 88 - www.otorange.fr

4

De Romeinse tuin van Caumont sur Durance: opgravingen hebben een bron van 65 m lang aan het licht gebracht, de grootste en best bewaarde van Frankrijk. Rond de bron ligt een botanische tuin van 12 ha die de sfeer van een rijke Romeinse villa ten tijde van Keizer Augustus oproept. Bezoeken met of zonder gids voor groepen van april tot en met oktober. T. 04 90 22 00 22 - www.jardin-romain.fr

In de omgeving: de Pont du Gard (25 km d’Avignon);de Arènes en het Maison Carrée van Nîmes (45 km van Avignon); Glanum en de Klassieken in Saint-Rémy de Provence (20 km van Avignon); het museum van het ouderwetse Arles, de Arènes,de Thermen van Constantin, de Alyscamps in Arles. (37 km van Avignon).

MIDDELEEUWS FORT VAN BUOUX - E4 Middeleeuws fort als militaire verdediging, uniek in de Provence. Het ligt in de vallei van de Aiguebrun, de belangrijkste grot van de Provence (Oud Keltisch-Liguriër oppidum). Een geheimzinnig gevoel maakt zich van de bezoeker meester langs de kronkelige weg die langs eiken omhoog leidt tot aan de voet van het fort. Het hele jaar open, betalaalde toegang. T. 04 90 74 25 75

FORT VAN MORNAS - B1 Van april tot en met september bezoek met Mevrouw Péagère, van half maart tot half oktober bezoeken doen de gekostumeerde personnages het dagelijkse leven uit de 13de eeuw herleven. T. 04 90 37 01 26 www.forteresse-de-mornas.com

RICHERENCHES: STAD DER TEMPELIERS - A2

KASTEEL VAN LA TOUR D’AIGUES - F5

De eerste Commanderij van de Provence, gesticht in de 12de eeuw. Ontdek via een aangegeven route langs de vestigingen het verleden van de Tempeliers van Richerenches. Gratis toegang. VVV van Valréas T. 04 90 35 04 71 - www.ot-valreas.fr

Dit Renaissancekasteel geeft een prachtig uitzicht over de heuvels en de wijngaarden. Op het voorplein, het grote terras en in de gewelfde kelders worden congressen, gala’s en recepties georganiseerd, evenals een zomerfestival. In de overwelfde zalen is het aardewerk museum (Musée des Faïences) ondergebracht (opmerkelijke stukken uit de 18de eeuw). Van juli tot en met augustus alle dagen open, de rest van het jaar gesloten op maandagochtend, dinsdagmiddag en zondagochtend. T. 04 90 07 50 33 www.chateau-latourdaigues.com

De eerste Commanderij van de Provence, gesticht in de 12de eeuw. Ontdek via een aangegeven route langs de vestigingen het verleden van de Tempeliers van Richerenches. Gratis toegang. VVV van Valréas - T. 04 90 54 34 39 www.lesbauxdeprovence.com

KASTEEL VAN ANSOUIS - F5

KASTELEN

KASTEEL VAN LOURMARIN - E4 Dit is het belangrijkste Renaissancekasteel in de Provence (einde 15de eeuw). In de Renaissancevleugel bevinden zicht collecties uit de 15de tot en met de 19de eeuw. Deze kleine “Villa Médicis” van de Provence is tijdens de zomermaanden de verblijfplaats voor artiesten en er wordt een muziek- en theaterfestival georganiseerd. Bezoeken met of zonder gids. Audiogidsen beschikbaar (Frans en Engels). T. 04 90 68 15 23 www.chateau-de-lourmarin.com

Kasteel van Simiane in Valréas (Gebouwd in1446) Huisvest het stadhuis. Bezoeken met of zonder gids. VVV van Valréas: T. 04 90 35 04 71 Ruïnes van het Pausenkasteel in Châteauneuf-du-Pape. VVV: T. 04 90 83 71 08 De Ferrande-toren van Pernes-lesFontaines Monument uit de 12de eeuw met de weelderige fresco’s uit de 13de eeuw. VVV: T. 04 90 61 31 04 www.ville-pernes-les-fontaines.fr

Oorspronkelijk was dit een klassiek fort, maar de aanpassingen (in de 12de en 13de eeuw) en talrijke uitbreidingen, waaronder de elegante zuidelijke gevel, hebben de strengheid van het gebouw wat verzacht. Bossen, tuinen en terrassen die het kasteel omringen met een schatkist aan groen, maken deze plek nog charmanter. VVV: T. 04 90 09 86 98 OOK DE MOEITE WAARD Kasteel van Gordes (gereconstrueerd in 1525, maar bestond al in 1031) Werd in 1931 als Historisch Monument geklasseerd, en biedt onderdak aan het werk van Pol Mara, hedendaags Vlaamse schilder. Het hele jaar door open, betaalde toegang. VVV van Gordes. T. 04 90 72 02 75 www.gordes-village.com

1 – Kasteel van Ansouis - © DB 2 – Muziekzaal in het Kasteel van Lourmarin - © FRLV 3 – Kasteel van La Tour d’Aigues - © JPC

Kasteel van Lacoste Dit kasteel is nu privé-eigendom van Pierre Cardin, maar was in de 18de eeuw de woning van de beroemde Marquis de Sade. In de zomer wordt op het voorplein en de aangrenzende terreinen het Festival georganiseerd (lyriek en theater). T. 04 90 06 11 36 - www.lacoste-84.com

1

2

Aan het einde van de middeleeuwen veranderde de oude forten in Renaissancekastelen. Verbouwingen vonden plaats naar Italiaans voorbeeld, tuinen werden ontworpen en hangend terrassen over de wijngaarden aangelegd. Bezoeken met of zonder gids om de kastelen van Barroux, Valréas, Ansouis, deTour d’Aigues te ontdekken. In andere kastelen zoals die van Lourmarin, Lacoste of Gordes bevinden zich musea en kunstcollecties of worden festivals georganiseerd.

Kasteel van Barroux Gebouwd in de 12de eeuw. Eén van de mooiste vestigingen uit de Renaissance. Bezoeken met gids van april tot oktober. De vrienden van het Kasteel van Barroux. T. 04 90 62 35 21 www.chateau-du-barroux.com

Uitstapje met de auto in het Pays d’aigues (84 km): toeristisch circuit via kleine wegen die leiden naar pittoreske dorpjes van Zuid-Luberon en haar kastelen. Parkhuis (Maison du Parc). T. 04 90 04 42 00 Download de route op de website van het Parc Naturel Régional du Luberon: www.parcduluberon.com

3

25 Vaucluse / Erfgoed

FORTEN

Vaucluse / Erfgoed

26

Zeven dorpen van de Vaucluse staan op de lijst van «de mooiste dorpen van Frankrijk». Dit zijn evenveel liefdesverhalen. Het Provençaalse dorpje ligt vaak op een rotsachtige heuvel, huisjes rondom het het kasteel, vergezichten over de omliggende wijngaarden of vlakten. Boven de rotsen en stenen gepolijst door de tijd, schijnt de zon die uitnodigt om de schaduw van de smalle straatjes en de koelte van de fonteinen op de pleintjes te proeven. Wees niet verbaasd als je in jezelf zegt dat je hier wel zou willen wonen, iedereen valt voor de charmes van deze dorpjes!

1 - Ansouis - © DB 2 - Lourmarin - © DB 3 - Venasque - © DB 4 - Gordes - © VB 5 - Roussillon - © PB 6 - Séguret - © DB 7 - Ménerbes - © PB

ANSOUIS - F5 Aan de voet van het kasteel staan de huizen van het dorp in een halve cirkel langs de rotsachtige heuvel beschermd tegen de mistral. Ook de moeite waard: gemeubeld kasteel uit de 13de en 18de eeuw. Franse tuinen en terrassen. Uitzonderlijk museum: fossielen van de Luberon die denk geven aan een onderwaterwereld. Sculpturen en schilderijen van C. Mazoyer

1

4

2

GORDES - D3

ROUSSILLON - D4

Huizen van droge stenen schuilen rond de rotsige uitlopers die over de vallei van de Calavon uitsteken. Ook de moeite waard: Collectie van Pol Mara in het kasteel, de grotten van de holbewoners in het Paleis St Firmin, het dorpje van de bories, de abdij van Sénanque.

Jean Vilar gaf deze stad de bijnaam «het Rode Delphi». Roussillon ligt in het centrum van het okerland en is bekend om de kleur van haar gevels. Ook de moeite waard: de okerkleurige groeves, Okhrâ Conservatorium van Oker en Toegepaste Pigmenten (cf pagina 16)

LOURMARIN - E4

SÉGURET - B3

Dorpje in de laagvlakte, gedomineerd door het kasteel, met poëtische, literaire rondleidingen, verhalen en anekdotes over het verblijf van Albert Camus en Henri Bosco, georganiseerd door het VVV van Lourmarin.

Séguret komt van het Provençaalse word “Ségur” (“sur” = zeker), dat is afgeleid van het Latijnse woord Securitas (“sécurité” = zekerheid). Op de flank van de helling, op de laatste uitlopers van de Alpen, steekt het boven de vlakte van het graafschap, bedekt met wijngaarden, en de vallei van de Rhône uit. Het middeleeuwse karakter van Séguret is te danken aan de geplaveide straten, aan de kleine poorten omringd door oude huizen, aan de Fontaine des Mascarons (historisch monument), en aan de ruïnes van het feodale kasteel, vanwaar men een prachtig uitzicht

MÉNERBES - E4 Vestingstad die het toneel was van hevige gevechten tijdens de godsdienstoorlogen. Herenhuis uit de 18de eeuw en oude woningen. Ook de moeite waard: Museum van de kurkentrekker, Het truffel- en wijnhuis, de Priorij van StHilaire.

5

3

6

heeft. Elk jaar wordt er een Provençaals kerstfeest georganiseerd.

VENASQUE - D3 Het hoge dorpje op een rotsachtige uitloper heeft haar naam gegeven aan het Graafschap Venaissin. Langs de hoofdstraat liggen huizen uit de 14de tot de 18de eeuw, onderbroken met stukken grond. De Pré-Romeinse doopkapel is een bezoeken waard. 7

CHRISTELIJK RELIGIEUS ERFGOED

JOODS RELIGIEUS ERFGOED

ABDIJ NOTRE-DAME DE SÉNANQUE - D3

CARPENTRAS - C3

AVIGNON - D1

Synagoge van Carpentras: gebouwd in 1367, één van de oudste actieve synagogen in Frankrijk. Baden en zwembaden (mikwé) uit de 14de eeuw, bakkerij, cultuszaal uit de 18de eeuw. Gesloten tijdens de joodse feesten en tijdens het weekend. Bezoeken met gids van april tot en met oktober, georganiseerd door het VVV van Carpentras. T. 04 90 63 00 78 www.carpentras-ventoux.com

De synagoge van Avignon (place Jérusalem). Herbouwd in de 19de eeuw op de ruïnes van een andere synagoge. In deze wijk heeft de Joodse gemeenschap, van de middeleeuwen tot de Franse Revolutie, voortdurend gewoond.

Omsloten door de steile afgronden van de vallei kan deze abdij, met drie andere abdijen van de Cistercijnzen van de Provence, beschouwd worden als de beste getuige van de kloosterarchitectuur van de 12de eeuw. Bezoeken met gids (in het Frans) van de gebouwen uit de 12de eeuw: het klooster, de kerk, de kapittel-, de slaap-, de stookzaal en nog veel meer. T. 04 90 72 05 72 - www.senanque.fr

De middeleeuwse spiritualiteit heeft het gezicht van de Provence bepaald. Op het platteland en in de dorpen van de Provence had de Romaanse kunst haar thuis al lang gevonden. De pracht van de pausen werd geassocieerd met de gotische kunst. Later ontwikkelde de barok haar charmes in de kerken en in de synagogen.

1

CAVAILLON - E3

4

2

OOK DE MOEITE WAARD: Romaanse kapellen van de Ventoux: Er zijn veel schatten te ontdekken langs de routes of op de aangegeven paden van Brantes, Malaucène, Beaumont-du-Ventoux, Monieux, Aurel, Bedoin, Entrechaux, Le Barroux. Brochure beschikbaar in de VVV’s van Bedoin, Malaucène, Monieux en Sault. Kapellen van de Dentelles de Montmirail: Circuit van 54 km : Vaison-la-Romaine - SaintMarcellin-les-Vaison - Lafare – Beaumes-de-Venise – Gigondas – Sablet – Séguret. VVV’s van Vaison-la-Romaine: T. 04 90 36 02 11 www.vaison-la-romaine.com

De Kathedraal van Notre-Dame de Nazareth en het klooster in Vaison-laRomaine. Gebouwd op de Gallo Romeinse funderingen van een gebouw uit de 1ste eeuw. Prachtig voorbeeld van Romaans Provençaalse kunst. Georganiseerde bezoeken door de gidsen van het VVV van Vaison la Romaine Kathedraal Saint-Siffrein in Carpentras. Gebouwd tussen 1405 en 1519. Typische architectuur van de zuidelijke gotiek. Talrijke religieuze kunstwerken en edelsmeedkunst.

5

Doopkapel van Venasque (6de eeuw). Opmerkelijk gebouw in de vorm van een Grieks kruis, Romeinse zuilen, doopvat uit de periode van de stichting en akoestische potten. 3

27 Vaucluse / Erfgoed

Synagoge van Cavaillon – Het Joods graafschappelijk museum: meesterwerk van de graafschappelijke kunst van de 18de eeuw, één van de opvallendste bekende joodse gebedshuizen. Betaalde toegang, het hele jaar door open, bezoeken met of zonder gids. Combieticket met het museum l’Hôtel de Dieu. T. 04 90 76 00 34 VVV van Cavaillon T.04 90 71 32 01 www.cavaillon-luberon.com

1 – Klooster van Vaison la Romaine - © ML 2 – Ferrande Toren in Pernes les Fontaines - © FV 3 – Cistercien Abbij van Sénanque - © EL 4- Synagoge van Carpentras - © FD 5 - Detail van een romeins kapiteel - © EL

KLEIN ERFGOED

Vaucluse / Erfgoed

28

Op het platteland van de Vaucluse bouwden de Provençaalse herders “bories” waar ze ‘s nachts konden schuilen. De herders waren voortdurend opzoek naar water en hebben waterreservoirs in de rotsen gehouwen. Waren ze artiesten zonder het te beseffen? Nee, ze hadden een heel eenvoudige kijk op het leven. De fontein is onmisbaar, en werd altijd mooi versierd. De kerkklok moest de mistral opvangen, daarom werd deze op een gietijzeren klokkentoren geplaats.

5

KLOKKENTORENS

4

Als je, verlaten op het platteland, een puntig hutje ziet, dat helemaal opgetrokken is uit droge steen, waar geen cement aan te pas is gekomen, dan is de kans groot dat dit een borie is. Het natuurpark van de Luberon telt er 1610: in de omgeving van Gordes, Bonnieux, de hoogvlakte van de Clarapèdes, in de regio Viens - Forcalquier. Borie-dorpje naar Gordes Geklasseerd als Historisch Monument in 1977, dit is de belangrijkste groepering van bories en bestaat uit schapenkooien, broodovens, wijnkelders, plaatsen om het tarwe te dorsen, steegjes en omheiningen. Betaalde toegang. T. 04 90 72 03 48 www.gordes-village-des-bories.com De omheining van Bories in Bonnieux Op deze privé-site van 4 hectaren zijn meer dan 20 achterblijfselen van droge steen te vinden, waaronder dorsplaatsen, bories, waterreservoirs, ovens. Het is ongeveer 1 km lopen tot aan de vertrekplaats van het cederbos van Bonnieux. Open van april toten met november. Betaalde toegang. T. 06 08 46 61 44 http://pierreseche.chez-alice.fr/enclos_des_bories.htm

6

WATERRESERVOIRS

BORIES

10 - Kerkklok uit een dorpje - © EL 11 – Klokkentoren van Ménerbes - © PB 12 - Klokkentoren uit een dorpje - © SP 13 – Fontein van Pernes - © FV 14 – Fontein van Gordes - © ML 15 - Ayguiers - © DB 16 – Klokkentoren van Carpentras - © Communicatiedienst van Carpentras 17 - Borie - © EL 18 - Jas de Puyvert - © X

9

7

Modène, Venasque. In de streek van Avignon: Bédarrides en in de Luberon: Saignon, Saint-Saturnin-les-Apt, Bonnieux, Ménerbes, Ansouis, Rustrel.

3

1

1 – Bories-dorpjes - © EL 2 - Jas de Puyvert - © X – Fontein in Pernes - © PM 4 - Dorpsfontein - © EL 5 – Kerkklok van Caderousse © CCCPRO 6 – Klokkentoren uit een dorpje - © EL 7 – Kerkklok uit een dorpje - © EL 8 - Klokkentoren uit een dorpje - © EL 9 – Fontein van Pernes - © FV

2

Ideeën om de bezienswaardigheden te ontdekken: Wandelcircuit van 8,5 km «De waterreservoirs van de Ventoux» te downloaden op www.provenceguide.com (fragment uit de Topo guide FFRP «Le Pays du Ventoux à Pied»)

In de Provence wordt een dorp geïdentificeerd aan de hand van haar kerkklok die vaak verfraaid werd met een toren. Deze ijzeren omhulsels verschenen voor het eerst in de 16de eeuw en geven een persoonlijke toets aan de klokkentorens zonder dat de wind er te veel vat op kan krijgen. Het is de nalatenschap van de smeedkunst van het dorp. Het VVV van Cadenet organiseert «Le circuit des Campaniles». Brochure beschikbaar in het VVV: T. 04 90 68 38 21 [email protected]

FONTEINEN EN WASPLAATSEN Pernes les Fontaines: Ontdek via een ontdekkingsparcours de 40 fonteinen (de meeste uit de 18de eeuw) die hun naam hebben gegeven aan een charmant dorpje. Enkele voorbeelden: la Grand Font, la Fontaine du Cormoran, waar je, volgens de legende, als je van het water drinkt, gek wordt, die van Gigot… «Langs de fonteinen»… In de Haut-Vaucluse : Piolenc, Mornas, Sérignan du Comtat, Sainte-Cécile-lesVignes, Saint-Roman-de-Malegarde, Séguret, Sablet, Crestet, Vaison-laromaine, Villedieu, Buisson. In het graafschap Venaissin: Malemort du Comtat,

14

15

11

8

10

BEZIENSWAARDIGHEID DE DUIVENTIL VAN JAS DE PUYVERT - E4 («Les Grottes» in Puyvert). Als ruïne van een feodaal kasteel werd de vestingstoren in de 17de eeuw verbouwd tot duiventil. De duiventil heeft niet minder dan 3 000 vogelgaten (nesten in groen, geel, donkerbruin geschilderde terracotta). Inlichtingen: T. 04 90 04 42 00 www.parcduluberon.fr

12

13

17

16

18

© PM - Calvet Museum van Avignon - "Cassandra valt tegen het altaar van Minerve nadat ze de gewelddadigheden van Ajax heeft moeten ondergaan" van James Pradier - 1843

EEN STREEK RIJK AAN KUNSTHISTORIE: INSPIREREN, CREËREN…

29 Vaucluse / Vaucluse Een streek/ Patrimoine rijk aan kunsthistorie / Avignon

De Romeinen stimuleerden de beeldhouwkunst, de pausen de schilderkunst. Van de middeleeuwen tot de 19de eeuw waren talrijke kunstenaars actief in de Vaucluse. Een deel van de schilderijen die zij hebben achtergelaten zijn nu te bewonderen in de diverse musea van de regio. De kunstuiting blijft leven, daarvan getuigen de stichtingen voor hedendaagse kunst.

BEROEMDE SCHILDERS . . . . . . . . . . 30 MUSEUM VAN KUNSTEN . . . . . . . . 30 HEDENDAAGSE KUNST . . . . . . . . . . . 31 GOUDEN PLUIM . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 GOUDEN PLUIM . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 FILMS IN DE VAUCLUSE . . . . . . . . . . .32 © FC - Lambert-Collectie in Avignon - "Ik droomde van een andere wereld" montage van Claude Lévèque - 2000

MUSEUM VAN KUNSTEN De grote musea van de Vaucluse ontstonden uit de passie van enkele rijke verzamelaars. Wandel langs de meesterwerken van de oudheid tot aan de geboorte van de moderne schilderkunst.

BEROEMDE SCHILDERS

Vaucluse / Een streek rijk aan kunsthistorie

30

Schilders in de Vaucluse? Sommige zijn er geboren en ondanks dat ze later naar andere gebieden zijn vertrokken, hebben er hun sporen achtergelaten. Anderen – vooral Italianen gedurende de pausentijd - die naar Avignon zijn gekomen om de paleizen en kerken te verfraaien.

AVIGNON - D1

1

Nicolas Mignard (1606-1668) verbleef in Avignon: zijn meesterwerken zijn te ontdekken in de kathedraal van Notre Dame des Doms in Avignon. Tentoonstelling over de in Avignon geboren Joseph Vernet (1714-1789) in het Musée Calvet te Avignon.

1 - «Avignon in de ochtend» van Paul Signac- 1909 © Privé collectie 2 - «Schipbreuk in de storm» van Joseph Vernet - 1788 © Angladon Museum 3 - «Stilleven met een stenenvaasje» van Paul Cézanne 1873 © Angladon Museum 4 - Museumgevel van het Kleine Paleis in Avignon© RGO 5 - «De maagd en de het kindje, omcirkeld door engelen» van Ludovico Urbani (bekend van 1460 tot 1493) in het Museum van het Kleine Paleis in Avignon- © RGO

Tal van andere schilders die verbleven in de Pausenstad vielen voor de charmes van de Provençaalse landschappen: Jean-Baptiste Camille Corot (1796-1875), Paul Signac (1863 – 1935) maar ook Nicolas de Staël (1914 – 1955) die in Ménerbes verbleef.

TENTOONSTELLINGEN OVER DEZE KUNSTENAARS IN AVIGNON Tentoonstelling over Botticelli, Simone Martini, Carpaccio in het Musée du Petit Palais. David, Soutine, Manet, Daumier, Delacroix, Corot, Dufy, Utrillo, Vuillard in het Musée Calvet. Degas, Cézanne, Sisley, Van Gogh, Modigliani, Daumier, in het Musée Angladon.

2

Musée Angladon, 5 rue Laboureur. Kunstcollectie verzameld door een kunstenaars echtpaar die de erfgenamen waren van de beroemde Parijse couturier en mecenaat Jacques Doucet. De collectie bestaat uit schilderijen van Daumier, Degas, Sisley, Van Gogh, Cézanne, Picasso, Foujita, Modigliani. Meubelstukken en kunstobjecten verfraaien de 17de eeuwse salons. Het hele jaar door ’s middags open, in de winter maandags en dinsdags gesloten. Workshops voor kinderen. T. 04 90 82 29 03 www.angladon.com Musée Calvet, 65 rue Joseph Vernet. Het museum voor Schone Kunsten van Avignon: schilderijen, beelden, kunstvoorwerpen uit de 15de tot en met de 20ste eeuw, tentoongesteld in het oude 18deeeuwse hotel Villeneuve-Martignan. Het gebouw en de collectie vormen één van de meest poëtische plekjes van Avignon. Het hele jaar door open, op dinsdag gesloten. T. 04 90 86 33 84 www.musee-calvet.org.

3

Musée du Petit Palais, Place du Palais des Papes. Kardinaalswoning uit het begin van de 14de eeuw die meer dan driehonderd jaar oude collectie herbergt van Italiaanse primitieve kunst. De collectie is uniek in Europa en fundamenteel om de kunstzinnige uiting van het Italië uit de middeleeuwen, de Renaissance en de grote Italiaanse scholen met Boticelli, di Paolo, Carpaccio, Ghirlandaio te begrijpen. Beelden uit Avignon uit de 12de tot de 15de eeuw (indrukwekkende grafstenen van kerkvoogden), schilderkunst uit Avignon uit de 15de eeuw. Het hele jaar door open, op dinsdag gesloten. Workshops voor kinderen. T. 04 90 86 44 58

4

5

Musée Louis Vouland, 17 rue Victor Hugo. Kunstcollectie van meubelstukken verzameld in de 19de eeuw door Louis Vouland in zijn privé-woning. De collectie geeft een fraai beeld van 18de eeuw. Commodes, logeerbedden, zetels met handtekening van grote meubelmakers uit de tijd van Lodewijk XV en Lodewijk XVI, klokkenmakerij, tapijten, schilderijen, voorwerpen uit het dagelijkse leven. Kunstwerken van kunstenaars van de School van Avignon voor de Kunsten van het einde van de 19de en begin 20ste eeuw. Het hele jaar door open, op maandag gesloten T. 04 90 86 03 79 - www.vouland.com

Musée Comtadin – Duplessis, 234 boulevard Albin Durand. Collecties uit de studieruimte van Monseigneur d'Inguimbert, bisschop van Carpentras van 1735 tot 1757: Provençaalse primitievenkunst, schilders van buitenlandse scholen, regionale schilders uit de tweede helft van de 18de en de gehele 19de eeuw, kunstcollecties en populaire tradities. Open van april tot september, op dinsdag gesloten, de rest van het jaar open op afspraak. T. 04 90 63 04 92 www.ville-carpentras.fr

HEDENDAAGSE KUNST

GOUDEN PLUIM De Vaucluse geeft inspiratie aan schrijvers en dichters. Het prachtige licht, landschappen die een gevoel van eeuwigheid teweeg brengen, of, zoals Petrarca geïnspireerd door een glimlach.

Passie voor kunst is in tact gebleven, de creativiteit is nog steeds aanwezig. Kunst leeft voort in de Vaucluse. AVIGNON - D1 Collectie Lambert, 5 rue Violette. Creaties, uitwisseling en verspreiding van hedendaagse kunst. Collectie van de galerijhouder en verzamelaar Yvon Lambert, thematische exposities en werken van internationale artiesten. Het hele jaar door open, in de winter op maandag gesloten. Tijdelijke exposities en workshops voor kinderen. T. 04 90 16 56 20 www.collectionlambert.com

9

GORDES - D3 Musée Pol Mara, het Kasteel. Exposities in de zalen van het kasteel. Er zijn 200 doeken te bezichtigen van de hedendaagse Vlaamse schilder Pol Mara. De grootste Renaissanceschoorsteen van Europa en indrukwekkende trappen. Open van februari tot december. T. 04 90 72 02 75 www.gordes-village.com

SÉRIGNAN DU COMTAT - B2 Musée-Atelier Werner Lichtner, Rue Saint Roch. Het atelier waar de Berlijnse artiest Werner Lichtner werkte is omgebouwd in een museum en herbergt een collectie van schilderijen, beelden, tekeningen en bijna 260 steendrukken. Open van april tot oktober, gesloten op dinsdag. T. 04 90 70 01 40 www.museelichtner-aix.com

6

Francesco Petrarca (1304-1374). De Italiaanse dichter heeft zijn liefde voor Laure de Noves, echtgenote van Hugues de Sade, vereeuwigd in de mooiste sonnetten in zijn huis in Fontaine de Vaucluse. De Museum Bibliotheek François Pétrarque bevindt zich op de linkeroever van de Sorgue in Fontaine de Vaucluse. Dit museum herbergt een verzameling prenten en zegels over Petrarca, een aantal oude originele uitgaven van werken van de dichter, en een collectie moderne kunst van enkele kunstenaars die aan de site zijn verbonden. Het hele jaar door open, op dinsdag gesloten. T. 04 90 20 37 20 /04 90 20 58 36 [email protected]

GIGONDAS - B2 8

7

6 - «Het noorden van Carpentras» van Jean Joseph Xavier Bidault - 1809 in het Duplessis Museum in Carpentras - © VVV van Carpentras 7 - Sol LeWitt “Wall Drawing n°1143”, 2004 Enea Righi-Collectie. In 2005 toegevoegd aan de LambertCollectie - foto P. Martinez 8 – Expositieposter van Cy Twombly voor de LambertCollectie in Avignon – Graphische vormgeving: Antoine + Manuel. Courtesy van de kunstenaar. 9 - Montages van Guillaume Liffran - Aaneenschakeling van sculpturen in Gigondas - © AV 10 - «Pétrarque en Laure» in de Bibliotheek François Pétrarque in Fontaine de Vaucluse- © X 11 - «De Markies van Sade»- © JLS

Aaneenschakeling van beelden: een parcours van semi- monumentale hedendaagse beelden in de open lucht op de middeleeuwse hellingen van het dorp en in het hart van oude gasthuizen. Aanwezigheid expositiezalen, een bibliotheek en een theater. Gratis toegang. T. 04 90 65 80 76

voor de oorlog tot de bevrijding: het dagelijkse leven van de Fransen tijdens de bezetting, het verzet in de Vaucluse, de (letter)kunsten tijdens het verzet. Een collectie van enkele clandestiene uitgaven, onderheven aan censuur of uit het buitenland afkomstig, maar ook militante tijdschriften en manuscripten van René Char, Georges Rouault, André Breton verder ook originele werken van Henri Matisse, Joan Miró. Op dinsdag gesloten. T. 04 90 20 24 00 De Marquis de Sade (1740 – 1814). Om Parijs en de schandalen ontvluchtend heeft de markies enkele tijd in het familiekasteel van Lacoste doorgebracht. Nu is het kasteel eigendom van de couturier Pierre Cardin, en in de zomer het decor voor het Festival van Lacoste. In dat kasteel – het fort van Saumanewoonde de echtgenote van de markiesschrijver. Hijzelf verbleef verschillende keren op het kasteel van Mazan, waar zijn vader geboren was. Dit kasteel is nu nu verbouwd tot 4-sterrenhotel.

11

10

Ook de moeite waard in Fontaine de Vaucluse: Het Geschiedenis Museum 39-45 - Jean Garcin. Op een historische, literaire en artistieke manier geeft het museum kennis van de periode van

«God is voor de mens wat kleuren voor een blindgeborene zijn, het is voor hem onmogelijk om het zich voor te stellen.» Marquis de Sade - Fragment uit de “Pensées” Frédéric Mistral (1830 – 1914). won in 1904 de Nobelprijs voor de Literatuur. Hij deed er alles aan om de de Provençaalse taal en cultuur te bevorderen. Hiertoe richtte hij in 1854 samen met zijn vriend Théodore Aubanel

31 Vaucluse / Een streek rijk aan kunsthistorie

CARPENTRAS - C3

(Avignon 1829 – 1886) en enkele andere lokale auteurs in Châteauneuf de Gadagne de literaire stroming “félibrige” op. Het “Palais du Roure” in Avignon werd de zetel van de félibrige (Renaissance stroming van de Provençaalse cultuur). Frédéric Mistral gaf zelf de naam “Palais du Roure” aan het paleis, “roure” is Provençaals voor “eik”. Nu is het een gemeentelijk museum voor Provençaalse volkskunst en -traditie, geschiedenis en literatuur – centrum voor Provençaalse geschriften en archeologie. Het hele jaar door open, op zondag en in augustus gesloten. T. 04 90 80 80 88 - www.avignon.fr

32 Vaucluse / Een streek rijk aan kunsthistorie

Henri Bosco (1888 – 1975) en Albert Camus (1913 – 1960) in Lourmarin. "Lourmarin, het charmantste dorpje van de Luberon", zou Bosco schrijven, verliefd op de schoonheid van het landschap met haar harmonieuze en fascinerende krommingen. Camus bleef ook niet onverschillig voor dat kleine stukje aan de Middellandse Zee, waar hij uiteindelijk een huis kocht. Albert Camus en Henri Bosco rusten beiden op het kerkhof van Lourmarin. Het VVV organiseert in de zomer iedere dinsdag en woensdag literaire wandelingen in de sporen van de twee schrijvers. T. 04 90 68 10 77 www.lourmarin.com

1 - Portret van René Char - © JR 2 - © Twentieth Century Fox France / Filmbureau van de Luberon Vaucluse

Het Musée Salinger is gelegen in le Thor, op het landgoed van Pierre Salinger, dit was tevens zijn laatste woonplaat in de Provence. In het museum kom je meer te weten of het leven van deze uitzonderlijke man. Als kleinzoon van een Franse volksvertegenwoordiger, wordt Pierre Salinger op 35-jarige leeftijd woordvoerder van de Amerikaanse regering en van president John Fitzgerald Kennedy. T. 04 32 40 96 06 [email protected] In de Bastide worden er elk jaar tentoonstellingen van internationale hedendaagse kunstenaars georganiseerd.

Musée Campredon – Maison René Char. 20 rue du Docteur Tallet à L’Isle sur la Sorgue. Het hele jaar door open, op maandag gesloten. T. 04 90 38 17 41 [email protected]

FILMS IN DE VAUCLUSE De dorpspleinen, de cafeetjes, de landhuizen omringd door eeuwenoude cipressen en platanen, een licht waar iedereen verliefd op is, de Vaucluse is een natuurlijk decor om films op te nemen. De volgende films werden in het departement gedraaid: “De huzaar op het dak” van Jean-Paul Rappeneau, “Surviving Picasso” van James Ivory, “Swimming-pool” van François Auzon, “Manon des sources” en “Jean de Florette” van Claude Berri, “Mr Bean’s Holiday” met Rowan Atkinson, “A Good Year” van Ridley Scott naar het verhaal van Peter Mayle “A good year” en nog veel meer. .

Pierre Boulle (1912 – 1994). Schrijver geboren in Avignon (hij schrijft over zijn kindertijd in Avignon in “L’Ilon”), auteur van het beroemde “Brug over de rivier Kwai”, en van het niet minder bekende “De apenplaneet”, dat snel door Hollywood werd opgemerkt en verfilmd. 1

Door over zijn dagelijkse leven in Ménerbes te vertellen, heeft de schrijver Peter Mayle de Luberon bekendgemaakt in de hele wereld. Zijn boek “een jaar in de Provence” werd vertaald in 20 talen.

«In het krachtigste onweer is altijd een vogel om ons gerust te stellen. Het is de onbekende vogel, die zingt voordat hij wegvliegt.» René Char - Fragment uit de «Rougeurs des matinaux» Andere beroemde auteurs die met passie René Char (1907 – 1988). Surrealistisch poëet, geboren en getogen in Isle-sur-laSorgue. Met de surrealisten van zijn tijd schreef hij één van de mooiste pagina’s van de Provençaalse litteratuur. Zijn gedichten dragen titels van landschappen waar de Vaucluse trots op mag zijn: Les Dentelles de Montmirail, Les Parcelles du Luberon, Chérir Thouzon, L’Eternité in Lourmarin en nog veel meer. Bij het grote publiek is hij vooral bekend door zijn rol in het verzet en zijn filosofische gedachtegangen. Zijn vriendschap en ontmoetingen met Paul Eluard, André Breton, Albert Camus beïnvloedden zijn werk. Door zijn nauwe samenwerking met andere kunstenaars uit de Provence speelde hij in 1947 een belangrijke rol bij de totstandkoming van het Festival van Avignon. Hij werkte vanuit het hotel Donadeï in Campredon, hier worden tegenwoordig exposities en tentoonstellingen georganiseerd die zijn filosofie in leven houden.

van Avignon hielden: Mallarmé, Stuart Mill, Daudet, Dumas, Stendhal…

PROVENÇAALSE TONEN “Sur le pont d’Avignon” is waarschijnlijk één van de meest bekende deuntjes ter wereld. Dit beroemde kinderliedje werd in 1853 aan de man gebracht door Adolphe Adam in zijn operette “De doven” of “de volle herberg”. Bij de brug van Saint Bénézet waar wandelingen worden georganiseerd, is een museum gevestigd dat aan het liedje gewijd is. Avignon is ook de geboorte plaats van de hedendaagse componist en organist Olivier Messiaen (1908 1992). In de Vaucluse werden ook andere muzikale sterren geboren, zoals de zangeressen Mireille Mathieu (Avignon 1946) en Michelle Thor (Pertuis 1947) en de jazzpianist Michel Petrucciani (Orange 1962).

2

HANDWERK: HET WERK EN HET MATERIAAL

© NFM

© PG

MUSEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 L’ISLE SUR LA SORGUE, HOOFDSTAD VAN DE BROCANTE . . 35 NOTEREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

33 Vaucluse / Patrimoine Vaucluse / Handwerk / Avignon

De handwerkers van de Vaucluse houden een traditie in ere die niet van gister is. Het is een waar genot! Het traditionele handwerk is niet verloren gegaan, in de werkplaatsen wordt nog steeds volop gewerkt. In de verschillende musea kunnen de meesterwerken van ambachtelijk handwerk bewonderd worden en wordt meer over de geschiedenis verteld. Ook bij de antiquairs en in de brocantewinkeltjes wordt duidelijk dat de Vaucluse land van de koopjes op gebied van antiek is.

Vaucluse / Handwerk

34

De Provençaalse stijl is een weerspiegeling van het Zuiden. Notenhouten meubels, verfraaid met een houten olijf- of amandelblad; de galoubet of blokfluit met drie gaten die typisch is voor de Provençaalse muziek; fijne bespikkelde keramiek opgelegd met bloemmotieven; de kleigrond waar tegeltjes van worden gemaakt vormen de stenen vloeren van de Provençaalse landhuizen; uit steen gehouwen fonteinen; katoenen tafellakens die de bankjes en tafels verfraaien; traditionele kerstfiguurtjes die elk jaar hun plaats weer vinden in de kerststal.

Ecomuseum van dierenfluitjes en fauna in Saint-Didier. Atelier en collectie van “fluitjes” om de vogels en dieren van de streek te roepen. Open van februari tot december. T. 04 90 66 13 13 www.appeaux-raymond.com Museum van de Vannerie in Cadenet. Open van april tot november. T. 04 90 68 24 44 - www.vaucluse.fr Museum over de glas- en glas-in-loodgeschiedenis in Gordes. Open van april tot oktober. T. 04 90 72 22 11 Speelgoed en oude poppen museum in Isle-sur-la-Sorgue. Het hele jaar door open (in de winter alleen in het weekend) T. 04 90 20 97 31 en 06 09 10 32 66

1

La Chambre de Métiers et de l’Artisanat de Vaucluse heeft een lijst gemaakt van alle ambachtslieden die zich inzetten om hunvakkennis te delen: houtbewerkers, potten- en keramiekbakkers, vioolbouwers, siersmeden, santonmakers, edelsmeden en juweliers, boekbinders en lijstenmakers, steenhouwers, leerlooiers, werkplaatsen waar stenen worden geslepen, doeken worden geweven, glasblazers, speelgoedmakers. Lijst op www.provenceguide.com

MUSEA In de musea kan men de avonturen herbeleven die hebben geleid tot het ontstaan van keramiek, de oker, tot alles wat de Vaucluse zo Provençaals maakt.

1 – Traditionele Siersmid - © DL 2 – Vannerie Museum in Cadenet - © DB 3 – Traditionele vioolbouwer - © DL 4 - Musée de l’Imprimerie et du Cartonnage (Karton- en drukkunst museum) in Valréas - © DB

Musée des faïences in het kasteel van la Tour d’Aigues. Het hele jaar door open, afhankelijk van het seizoen één dag in de week gesloten. T. 04 90 07 42 10 - www.vaucluse.fr

2

Musée Louis Vouland (Decoratieve kunsten) in Avignon. Het hele jaar door open, op maandag gesloten. T. 04 90 86 03 79 www.vouland.com

4

De muziekmolen (collectie instrumenten: muziekdozen, draaiorgels, straatorgels, etc) in Mormoiron. Open van mei tot oktober en op afspraak. T. 04 90 61 75 91 perso.wanadoo.fr/musique.mecanique Karton- en drukkunst museum in Valréas. Het hele jaar door open, gesloten op dinsdag en zondagochtend. T. 04 90 35 58 75 - www.vaucluse.fr Museum van de industriële avonturen van het Pays d'Apt (Geschiedenis van de oker, het keramiek, en het gekonfijte fruit). Het hele jaar door open, afhankelijk van het seizoen, gesloten op dinsdag en zondag. T. 04 90 74 95 30 - www.ot-apt.fr

Musée Sobirats (Decoratieve kunsten) in Carpentras. T. 04 90 63 04 92 www.ville-carpentras.fr Maison Fléchier - Musée des Traditions Comtadines (Tradities van grafen) in Pernes-les-Fontaines. Open van april tot september, met kerst en op afspraak de rest van het jaar.

Bakkersmuseum in Bonnieux. Open van april tot eind oktober/ begin november, op dinsdag gesloten. T. 04 90 75 88 34 en 04 90 20 58 36 www.vaucluse.fr

Musée du Costume Comtadin (grafenkleding) (19de eeuw) Maison Drapier in Pernesles-Fontaines. Open met Pasen, van juni tot september en met Kerst. VVV: T. 04 90 61 31 04 www.ville-pernes-les-fontaines.fr 3

Museum van de Provençaalse tradities en haar kerstfiguurtjes in Fontaine de Vaucluse. Open van februari tot half november (openingstijden verschillen per seizoen. T. 04 90 20 20 83 www.musee-du-santon.org

L’ISLE-SUR-LASORGUE, HOOFDSTAD VAN DE BROCANTE

VERGEET NIET HET VOLGENDE TE NOTEREN

Pasen: - Antiekmarkt in l’Isle-sur-la-Sorgue - Aardewerkmarkt in Bonnieux

Zeven “antiquairdorpjes”, vijf “verzamelingen” van grote en kleine winkeltjes, galerijen (open tijdens het weekend en op feestdagen, sommige winkeltjes zijn donderdag en vrijdag ook open), L’Isle-sur-laSorgue staat, na Parijs, op de 2de plaats van de antiekhandel (bijna 300 antiquairs en décorateurs). Elke zondag komen brocantehandelaars en snuffelaars samen op de kades van de Sorgue, waar de brocantemarkt al meer dan 30 jaar plaatsvindt. Inlichtingen over de antiquairs en de winkeltjes in het VVV T. 04 90 38 04 78 of op www.oti-delasorgue.fr

Pinksteren: - Antiekmarkt in Isle-sur-la-Sorgue - Brocantemarkten van Avignon Juli: - Pottenbakkersdag in Vaison-la-Romaine - Keramiekmarkt in Apt Augustus: - Aardewerkmarkt in Séguret September: - Brocantemarkten van Avignon Oktober: - Kunstnijverheidsmarkt in Pernes-lesFontaines Allerheiligen: - Antiekbeurs in Isle-sur-la-Sorgue

4

November: - Santontentoonstelling (typische Provençaalse kerstfiguurjes) en kersttradities in Séguret (tot januari) December: - Kerstmarkt en markt van Provençaalse kerstfiguurtjes (santonniers) in Carpentras - Kerstmarkt en markt van Provençaalse kerstfiguurtjes (santonniers) in Apt

2

3

5

1 - Traditionele pottenbakker - © PG 2 - Keramiekatelier in Apt - © PG 3 - Café de France in l’Isle sur la Sorgue - © MLV 4 - Brocanteverzamelaar in l’Isle sur la Sorgue - © ML 5 - Antiekstand in l’Isle sur la Sorgue - © NFM

35 Vaucluse / Handwerk

1

Mei: - Aardewerkmarkt in Tour d’Aigues

Vaucluse / Geuren

36

© EL © EL © ML

GEUREN: DE HOORN DES OVERVLOEDS

Alles. Gevarieerd. Overvloedig. Deze woorden beschrijven de geuren van de Vaucluse. Tussen de Rhône en de Durance het vruchtbare land van de Provence. Het is het land van de wijn- en boomgaarden, het is een moestuin, een olijfgaard. Het is de ideale bodem voor de truffel. Maar ook de gezellige sfeer van de markten. Tenslotte de kunst van de Provençaalse keuken, de sterren ontbreken niet op de koksmutsen van de chefs.

© ML

WIJN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 STREEKPRODUCTEN . . . . . . . . . . . . . 39 MARKTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 MOLENS VAN VROEGER . . . . . . . . . . 39 RECEPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 © PhM

Vaucluse / Patrimoine Vaucluse/ /Avignon Geuren

37

Vaucluse / Geuren

38

“En dag zonder wijn is een dag zonder zon” zegt een oud gezegde. Geen enkele probleem, de Vaucluse geniet van beiden. Van de oevers van de Rhône tot de hellingen van de Luberon of de Ventoux, de lange geschiedenis van de wijn drukt zich in een kleurrijke en bloeiende taal uit. Ontdek deze geschiedenis via langs de wijnroutes en in de musea.

WIJN Drie «A.O.C’s» (Appellation d’origine contrôlée) verdelen het grondgebied:

REGIONALE CÔTES-DU-RHÔNE EN DORPJES: Cairanne, Rasteau, Beaumes de Venise,Valréas, Roaix, Sablet, Séguret, Puyméras, Massif d’Uchaux, Plan de Dieu, Visan en 4 wijnen: Châteauneufdu-Pape (“Bijzondere Site van Smaak”) Vacqueyras, Gigondas, Beaumes- deVenise. Beaumes-de-Venise (“Bijzondere Site van Smaak ”) en Rasteau dragen de A.O.C “Vin Doux Naturel (zoete natuurlijke wijn)” voor hun Muscat.

CÔTES-DU-VENTOUX : 51 gemeentes van Puyméras tot Apt via Carpentras.

CÔTES-DU-LUBERON : 36 gemeentes in het Parc Naturel Régional (Regionaal Natuurpark) van de Luberon.

2

Wijngaard- en wijnmuseum in de Château Turcan in Ansouis Het hele jaar door open T. 04 90 09 83 33 www.chateau-turcan.com

AVIGNON, HOOFDSTAD VAN DE CÔTES DU RHÔNE

Wijnmuseum in de Cave Brotte / Père Anselme in Châteauneuf-du-Pape Het hele jaar door open T. 04 90 83 70 07 www.brotte.com

Het zijn de pausen die hier, in de middeleeuwen, de beplanting van wijngaarden hebben gestimuleerd. De wijnen die op de oevers van de Rhône worden geproduceerd hebben een voortreffelijke plaats verworven tussen de grote Franse “AOC’s”(appellation d’origine contrôlée). Ze maken deel uit van de cultuur in de Vaucluse. Avignon beschikt over een gastvrije ruimte in het hart van het Pausenpaleis waar haar wijnen ontdekt kunnen worden. De Bouteillerie van het Paleis is het hele jaar door open tijdens de openingsuren van het paleis, een veertigtal wijnen van de Côtes du Rhône kunnen hier geproefd worden. Uitleg en adviezen van echte sommeliers.

De toeristische wijnroutes leiden langs landschappen en pittoreske dorpjes tot de ontdekking van de bodem, wijnbouwers, proefkelders. Het is een andere manier om de Vaucluse te ontdekken.

Museum van oude instrumenten in de Cave Saint-Marc in Caromb Museum van oude instrumenten T. 04 90 62 40 24 www.cave-st-marc.com

Inlichtingen: “Chemins Vignerons dans les paysages des Côtes du Ventoux (wijnroutes in het land van de Côtes du Ventoux)”, reisgids met leuke adressen en routes uitgegeven door het Bureau van de Côtes du Ventoux in Carpentras T. 04 90 63 36 50 www.cotes-ventoux.com. «De wijnroutes» zijn met bordjes en verschillende kleuren aangegeven in de vallei van de Rhône: azuurblauwe, indigo, sepia, purper, turkoois. Langs iedere route kunnen wijnkelders worden bezocht, via de zogenaamde “wijnblaadjes” wordt op een schaal van 1 tot 3 de kwaliteit van de ontvangst en de aangeboden activiteiten (degustatie, voorstelling, aantal gesproken talen, wijnpaden, animatie) aangegeven. Het gidjse is uitgegeven door Inter-Rhône. Maison des vins (Inter-Rhône Wijnhuizen), Avignon T. 04 90 27 24 00 - www.vins-rhone.com

Wijngaardmuseum in het Domaine de Beaurenard in Rasteau Open van april tot september, gesloten op dinsdag en zondag, per maand wisselende openingstijden T. 04 90 46 11 75 - www.beaurenard.fr

4

WIJNGAARDMUSEUM Museum van de kurkentrekker in Domaine de la Citadelle in Ménerbes Het hele jaar door open, openingstijden verschillen per seizoen. T. 04 90 72 41 58 www.musee-tirebouchon.com

1 - Wijnlandgoed - © DF 2 - Wijnoogst - © ID 3 - Wijnkelder - © DiL 4 - Wijnproeven - © MC 5 – Wijnstok in de herfst - © MB

1

Truffel- en wijnhuis van de Luberon in Ménerbes Het hele jaar door open, openingstijden verschillen per seizoen. T. 04 90 72 52 10 www.vin-truffe-luberon.com

3

Ontdek via een ludieke en didactische aanpak de wereld van de wijn in la wijnkelder van Cairanne Bezoeken met gids van de galerij en de zaal van de 5 zintuigen, wijnproeverij. Het hele jaar door open T. 04 90 30 82 05 www.cairanne.com

5

MARKTEN Het is vandaag de dag van de markt! Pas op voor onverwachte verleidingen: manden met aardbeien, abrikozen, de kleine Muscatdruif, regionale kaassoorten, verse olijfolie, heerlijk geurende basilicum voor bij de tomatensalade, een mooie bundel asperges… En in de winter is moeilijk de truffel te weerstaan die bij de gedachten alleen al de papillen doet prikkelt van genot. Het hele jaar door, van het éne uiteinde van het departement tot het andere, zijn er verschillende soorten markten die de pleinen en straten kleuren en opvrolijken.

De Vaucluse verzamelt niet alleen de “appellations d’origine” van de wijn maar ook die van de Cavaillonmeloenen, de olijfolie uit de Provence, de aardbeien uit Carpentras, de druif die wordt gebruikt voor de Muscat du Ventoux, kersen van de Monts de Venasque. Hoewel de truffel wordt onderscheiden met de “appellation du Périgord”, het overgrote deel van de productie komt uit de Vaucluse. Andere traditionele specialiteiten kunnen toegevoegd worden aan dit lijstje van lekkernijen: het gekonfijte fruit van Apt, de nougat en de berlingots van Carpentras en nog veel meer

3

…En dan hebben we het nog niet gehad over de tomaat, de koningin van de zomer, die, overladen met zonnestralen, mooi te combineren valt met olijfolie en basilicum (De Vaucluse is het 2de departement in de productie van tomaten en het 1ste als het om conserveren gaat.). Provençaalse tip: Vergeet voor een echt Provençaals effect niet de «Provençaalse kruiden» “rood label”) aan uw keuken toe te voegen. Een knappe mengeling waar je de geuren van het zuiden in herkent: tijm, rozemarijn, bonenkruid, oregano, basilicum, maar vooral knoflook, die karakter geeft aan al uw schotels. (De Vaucluse is de 2de producent van groene knoflook.).

1

De wekelijkse markten van Apt, Carpentras, Coustellet (Maubec), l’Islesur-la-Sorgue, Velleron dragen het nationale label «marché exceptionnel» (“bijzondere markt”) voor de kwaliteit van hun producten en de sfeer. De boerenstreekproducten zijn te vinden op de markten van Cadenet, La Tour d’aigues, Pertuis, Saint-Martin-de-laBraque, Apt, Coustellet (Maubec), deze markten hebben het label «Marchés Paysans» (“Boerenmarkten”) gekregen, uitgevaardigd door het Parc Naturel Régional (Regionaal Natuurpark) van de Luberon.

OLIJVEN, OLIJFOLIE In de zomer, als de cicades plaats maken voor de krekels, is het moment gekomen om naar de avondmarkten in Cavaillon, Malaucène, Pernes-les-Fontaines, Vaison-la-Romaine, Avignon, Châteauneuf-de-Gadagne te gaan Boerderijen verkopen hun producten direct op de “producentenmarkten”. Een overzicht van deze markten is verkrijgen bij de VVV’s en staat ook aangegeven in de brochure “Bienvenue à la Ferme” (Welkom op de boerderij), uitgegeven door de Chambre de l’Agriculture van de Vaucluse. In deze gids staan ook adressen van logeerboerderijen, boerderijen die degustaties aanbieden, boerderijen waar direct producten gekocht kunnen worden, wijnkelders bij de wijnboeren, pedagogische boerderijen, “producentenmarkten”, logies, chambres d’hôtes of kampeerboerderij. Chambre de l’Agriculture Réseau Bienvenue à la Ferme T. 04 90 23 65 39 www.bienvenue-a-la-ferme.com/paca www.provenceguide.com

(A.O.C olijfolie van de Provence) en de werkzame molens (Beaumes de Venises, Saint-Hippolyte le Graveron, Travaillan, Caromb, Malaucène, Le Barroux, Cucuron, Gordes, La Bastidonne, Mérindol, Beaumont de Pertuis, Malemort du Comtat, Oppède, Saint-Saturnind’Apt, Travaillan).

MOLENS VAN VROEGER Oliemolen van Rustrel (18de eeuw) Behoort tot de categorie bloedmolens, dat wil zeggen dat de molen werd aangedreven door dierlijke kracht. Te bezoeken in juli en augustus, de rest van het jaar op afspraak. T. 04 90 04 91 09 http://mairie.rustrel.net Grotten van holbewoners van het Paleis van Saint-Firmin (12de - 17de eeuw) in Gordes Citernes, ondergrondse trappen, oliemolens. Open van half april tot half oktober T. 04 90 72 02 75 / 04 90 72 02 23 www.gordes-village.com De molens van Bouillons in Gordes. Dit is de oudste olijfoliemolen die nog intact is. Grieks systeem. Open van april tot oktober T. 04 90 72 22 11 www.gordes-village.com

39 Vaucluse / Geuren

STREEKPRODUCTEN

De truffelmarkten vinden plaats in de winter tijdens de oogsttijd de “cavage” plaats in Apt, Carpentras, Richerenches en Valréas.

PROEVEN: Artisanaal gekonfijt fruit van de Confiserie Saint Denis, confiseur sinds 1873. De gekonfijte vruchten en de suikerwaren die hiervan gemaakt worden (mmm! douces Marions...) zijn getuige van een bereiding “op grootmoeders’ wijze” en van een familiale bedrevenheid die van generatie op generatie word overgedragen. Le Plan des Amandiers - RN 100 84220 Les Beaumettes -T. 04 90 72 37 92

Het Comité Départemental du Tourisme (departementaal VVV) geeft elk jaar een gids uit over gastronomie, wijnen, streekproducten en restaurants die koken op met streekproducten. «Je me régale» is beschikbaar op eenvoudig verzoek in het departementale en de gewone VVV’s. www.provenceguide.com

In Apt en Carpentas zijn ook verschillende werkplaatsen te bezoeken.

2 1 - Wijnlandgoed - © DF 2 - Wijnoogst - © ID 3 - Wijnkelder - © DiL 4 - Wijnproeven - © MC 5 – Wijnstok in de herfst - © MB 4

5

6

7

VERGEET NIET HET VOLGENDE TE NOTEREN

1 - Kooklessen - © ML 2 - Jean Jacques Prévôt in Cavaillon - © X 3 - Christian Etienne in Avignon - © X

Vaucluse / Geuren

40

LAAT JEZELF VERLEIDEN DOOR EEN HEERLIJK WEEKENDJE IN EEN CHARMANT HOTELLETJE OF BED AND BREAKFAST MET ALS THEMA DE PROVENÇAALSE GASTRONOMIE: In september wijnoogst in de Côtes-du-Rhône, truffelweekends van november tot en met maart, olijvenweekend in de Luberon van november tot en met december, en het hele jaar door: de Provençaalse keuken en Provençaalse markten, Cuisine-Saveurs et Santé (koken, smaken en gezondheid), Kookworkshops, Ontdek de wijngaard op de fiets

Recept van Franck Gomez Meesterkok van Frankrijk Restaurant la Table du Comtat in Séguret Voor 4 personen 4 scharreleieren - 1 dl vloeibare room 50 g truffels - zout - peper. Onthoofd de eieren met behulp van een eiersnijder Scheid de eieren. Meng het eigeel met de vloeibare room en breng op smaak met zout, peper en truffelsap. Klop het eiwit tot sneeuw met een snuifje zout. Schik in elk ei de heel fijn gesneden truffel. Verwarm de eieren voor, leg ze op grof zout zodat ze niet kunnen omvallen (2 minuten op 180°). Haal de eieren uit de oven en schik het tot sneeuw geklopte eiwit er bovenop met een sifon of lepel. Werk af met fijngesneden dennenboompitten. 2 minuten opwarmen op 180°. Net voor het bedienen een schijfje licht in boter opgewarmde en gekruide truffel toevoegen en de bovenkant van het eierdopje er opleggen. Bedienen met gegrild brood, zoals bij traditionele zachtgekookte eieren.

Recept van Jean-Jacques Prévôt Restaurant Prévôt in Cavaillon Voor 2 personen 1 stevige mooie meloen, sap van 1 citroen, 2,5 dl muscat de Beaumes de Venise. Snijd de meloen in twee stukken, met een speciaal lepeltje bolletjes uit het vruchtvlees snijden, de rest van het vruchtvlees mengen met de Muscat, een scheutje citroensap en het sap van de geperste pitten. De meloen in de vriezer zetten. Net voor het opdienen, de meloenhelften garneren met de balletjes en de ijsgekoelde soep. Serveren met een glas frisse Muscat de Beaumes de Venise (zoete natuurlijke wijn).

2

Alle weekendjes weg zijn te vinden op: www.provenceguide.com

- Truffelmis in Richerenches - Feest van Sint-Vincent (vader der wijngaarden) in Visan - Truffel- en wijnfeest in Carpentras 3

Recept van Christian Étienne Meesterkok van Frankrijk Restaurant Christian Étienne in Avignon Voor 6 personen 18 kleine ronde tomaatjes 2 kg marmande-tomaten, 10 dragonblaadjes, 25 cl runderbouillon, 2 teentjes knoflook, 1 ui. Maak de tomaatjes schoon, snijd een klein horizontaal hoedje uit (op één derde) en verwijder het vruchtvlees. Draai de tomaten om zodat ze kunnen uitlekken. Hak de marmandes fijn (schoonmaken, vruchtvlees verwijderen, snijden.) Laat de ui en de teentjes knoflook met wat olijfolie sudderen en voeg er de gehakte marmandes bij. Laat dit mengsel droogkoken en voeg de gehakte dragonblaadjes toe en vul de tomaten. Zet de tomaatjes gedurende 5 minuten met de runderbouillon in een warme oven, dien meteen op. Dit recept is heerlijk omdat het de echte smaak van de tomaat benadrukt. De tomaten die gevuld worden moeten minder rijp en steviger zijn dan de marmandes voor de vulling, zodat de smaken optimaal tot hun recht komen.

- Dag van de aardbei in Carpentras - Aspergefeest in Mormoiron - Kersenfeest in Venasque -- Aardbeienfeest in Velleron - Wijn- en wijngaardfeest in de wijndorpjes - Provençaals feest in Jonquières - Meloenfeest in Cavaillon - Abrikozenfeest in Barroux - Wijnfeest in Vacqueyras, Visan, Violès, Cairanne - Feest van de biodiversiteit – Domein van de Oiselet in Sarrians - Lammetjes markt in Saint-Christol - Wijnfeest in Valréas - Nacht van de zoete wijn in Rasteau - Knoflookfeest in Piolenc - Drijvende markt op Isle sur la Sorgue - Festival van de Provençaalse geuren en kleuren in Carpentras -- Officiële aankondiging van de wijnoogst in Avignon - Middeleeuws eenkorenfeest in Monieux - Appelfeest in de Hameau des Vignères (Cavaillon) - Soepfestival in de dorpjes in de omgeving van Vaison-la-Romaine - Feest van de olijfboom en de oliemolensfeest, elk jaar in een ander dorpje - Champignonfeest In Saint-Trinit - Dagen voor fijnproevers in Vaison-la-Romaine - Millévin in Avignon - Truffelfeest in Ménerbes

1 1

IN DE BUITENLUCHT: ART DE VIVRE IN DE OPEN LUCHT

41 Vaucluse Vaucluse / Patrimoine / In de buitenlucht / Avignon

Te voet, met de fiets, te paard, per kano en waarom niet per luchtballon... alle activiteiten zijn goed om zich te ontspannen, energie op te doen in het hart van de natuur, zich te vermaken. De Vaucluse is met haar wandelpaden, rivieren en valleien, en haar zonneschijn het hele jaar door, een echt speelterrein. En iedereen doet op zijn eigen ritme wat hij leuk vindt.

FIETSTOERISME . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 WANDELINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 SPECIAAL VOOR KINDEREN . . . . . . . 44 EN VERDER... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 © ML

© PM

De legendarische Mont-Ventoux, bekent als één van de zwaarste etapes van de Tour de France, verleidt velen de beklimming te ondernemen. Maar de Mont Ventoux biedt ook meer toegankelijke routes langs olijf- en kersenbomen, wijngaarden, lavendelvelden, tussen kapellen en boomgaarden.

Ieder fietser zal volmondig beamen: “de Vaucluse is een echt fietsparadijs”. Het is eén van de beste manieren om u onder te dompelen in contrastrijke landschappen van de Provence, langs kleine landwegen of over de paden.

42 Vaucluse / In de buitenlucht

3

4

In de praktische gids van de Provence van de Pausen (Haut-Vaucluse) staan negen routes opgenomen voor alle niveaus die variëren in tochtjes van 1 tot 4,5 uur. Een reis door de tijd tussen Romeinse ruïnes, middeleeuwse steden en hooggelegen dorpen met fonteinen en ouderwetse wasbassins, langs wijn- en boomgaarden. De diverse overnachtingsmogelijkheden, restaurants en fietsservices vormen een warm welkom aan de fietser. De gids is beschikbaar in het VVV van de HautVaucluse. De routes zijn te downloaden op www.hautvaucluse.com en www.provenceguide.com

1

In het Parc Naturel Régional (Regionaal natuurpark) van de Luberon is een aangegeven route van 236 km uitgestippeld om een volledig rondje te maken. De route komt langs ongebruikelijke wegen langs mooie sites en dorpen zoals Oppède-le-Vieux, Lacoste, Bonnieux, Lourmarin. Neem contact op met Vélo Loisir om een fietstocht in de Luberon te organiseren T.04 92 79 05 82 www.veloloisirluberon.com 2

«ik beweeg», de gids van Buitenlucht activiteiten in Vaucluse (vertaald in het Nederlands) biedt aan iedereen die landschappen wil ontdekken en zijn lievelingssport wil beoefenen sportieve ideeën: fiets-, wandel- en ruitertochten, parapente (zowel opstijg- als landinglocaties), badplaatsen, kanoën of vissen, golfen, klimsites, boomklimmen. Verder bevat deze gids ook een lijst van logies en gidsen voor iedere aangeboden sport. Deze praktische gids is beschikbaar in de VVV’s en bij het departementale VVV. De routes zijn te downloaden op: www.provenceguide.com

5

1 - fietstochtje - © ML 2 - Fietsen in de schaduw van de platanen - © EL 3 - Mountainbike voor een borie - © JT 4 - Mountainbike met uitzicht op de Mont Ventoux - © JT 5 - Fietstochtje met de hele familie- © EL

4000 kilometer aangegeven wandelpaden. Aan het einde van een pad, een hooggelegen dorp; rode aarde omgeven door cypressen, het wilde leven van de gemzen, vruchtbare vlaktes die je de Provence doen voelen. De ruimte en het licht maken van de Vaucluse een perfecte wandelomgeving voor de hele familie. (de GR4 en GR9 doorkruisen het departement).

Vaucluse / In de buitenlucht

43

3

1

INLICHTINGEN OVER FAMILIEWANDELINGEN IN DE VVV’S Thema wandelingen met gids die even gevarieerd zijn als de landschappen: honingtochten, wandelingen om vogels te ontdekken, wandelingen door de wijngaarden of langs het water, kaartwandelingen, de gemzen van de Ventoux. Een selectie van circuits en praktische informatie in de «guide des Loisirs de Plein-Air» (Gids voor buitenactiviteiten) en op www.provenceguide.com

2 1 – Panorama-uitzicht op de top van de Ventoux - © ES 2 - Wandelaar- © ML 3 – Uitzicht op Roque Alric - © JT 4 – Wandeling met vrienden- © ML

4

AVONTURENPARCOURS IN DE BOMEN Mormoiron - C3 langs het water van Salettes met Ventoux Aventure. T. 04 90 61 98 67 / 06 14 02 46 77 www.ventouxaventure.com Station van de Mont-Serein - B4 Mont-Ventoux. Chalet accueil T. 04 90 63 42 02 www.stationdumontserein.com Rustrel - D5 met Colorado Aventures. T. 06 78 26 68 91 / 06 12 54 14 09 www.colorado-aventures.com Lagnes - D3 la Passerelle des Cimes. T. 04 90 38 56 87 www.parcours-aerien.com

Vaucluse / In de buitenlucht

44

Saint-Christol d’Albion - C5 l’ASPA. T. 04 90 75 08 33 www.aspanet.com

4

WANDELTOCHT MET EZEL

ZWEMBAD

Le Beaucet - D3 Asinerie du Devens T. 04 90 66 14 53

Cabrières d’Aigues - E5 Etang de la Bonde (de Plas van Bonde) Zwemmen onder toezicht

Monieux - C4 Les Anes des Abeilles T. 04 90 64 01 52 www.ane-et-rando.com

Cadenet - F4 Zwembad van camping Val de Durance Zwemmen onder toezicht

Villes-sur-Auzon - C4 La Petite Ferme T. 06 77 56 63 49 [email protected]

Mormoiron - C3 Zwembad van les Salettes Zwemmen onder toezicht

VOOR KINDEREN (EN OOK VOOR VOLWASSENEN!) 1 - Okerwandelpaden in Roussillon - © ML 2 - Glimlach van een kind - © ML 3 - Slingerbomen voor de hele familie - © ML 4 - Parcours in de bomen- © ML 5 - Zwemmen- © JLS 6 - Een eerste kennismaking met de speleologie- © DI

Klimmen, lopen, springen, zwemmen… Er zijn genoeg dingen te doen tijdens de vakantie. De Vaucluse is een echte kampioen als het gaat om sport en vermaak! Sportieve jongeren, op uw plaatsen!

5

Pernes-les-Fontaines - D3 Prato Plage Zwemmen onder toezicht Saint-Léger du Ventoux - B4 Le Toulourenc (rivier) en in Hameau de Veau Zwemmen zonder toezicht Entrechaux - B3 L’Ouvèze (rivier) Zwemmen zonder toezicht Caderousse - C1 Zwembad van Revestidou Zwemmen zonder toezicht

3

Voor alle culturele, sportieve en creatieve activeiten voor kinderen, ga naar www.provenceguide.com 1

2

6

ACTIVITEITEN IN STROMEND WATER Een duik in het frisse water is een perfect begin van de vakantie. Daarna vul je alles zelf in: afvaart van de Sorgue per kayak, roeien op de Rhône, surfen op de meren, watertochtjes in de kloven van de Toulourence, vissen.

Avignon - D1 Canoë Vaucluse Avignon-Rhône T. 04 90 27 90 63 www.canoe-alpesprovence.com L’Isle-sur-la-Sorgue - D3 Canoë Evasion T. 04 90 38 26 22 www.canoe-evasion.net

KLIMMEN

1

Het klimaat en de kwaliteit van de sites maken het departement tot één van de eerste keuzes voor hobbyklimmers. In het hart van de Luberon is de site van Buoux “wereldwijd” bekend en erkend door klimmers. Andere locaties zoals de Dentelles de Montmirail met uitgeruste sporen op de noord- en zuidkant maken klimmen het hele jaar door mogelijk. FFME van de Vaucluse T. 04 90 14 06 10 - www.ffme.fr

Er zijn drie golfterreinen met 18 holes en één met 9 holes in mooie natuurgebieden, dichtbij de grote toeristische steden zoals Avignon, Fontaine de Vaucluse, Orange. Comité départemental du Golf en Vaucluse: T. 04 90 22 24 37 / 06 73 22 73 76. Inlichtingen over de Golf Pass Provence bij het regionale VVV: T. 04 91 56 47 36 www.golfpass-provence.com

Bij alle activiteiten kunnen wij voor begeleiding zorgen! Ontdek en beoefen sporten zoals zeilen, klimmen, golfen of paardrijden. Een warm onthaal van clubs en professionals.

45

2 1 - Ontdekking van Roussillon per luchtballon- © JLS 2 - Buitenrit in de bergen van de Vaucluse - © PM 3 - Kajakken in de Sorgue - © PM 4 - Golfparcours- © PG

Canoë Kayak Islois T. 04 90 38 33 22 www.canoe-sur-la-sorgue.com 4

Lauris - E4 Au Fiéu de L'Aigo - A.F.D.A. T. 06 86 88 50 76

PAARDRIJDEN Dankzij een netwerk van afgezette paden kunnen ervaren ruiters door de hele Vaucluse hun lol opdoen. Deze ruiterpaden verbinden logies waar ruiters en paarden welkom zijn. Maneges bieden zowel paarden- en huifkarritten aan als pony- en paardrijles. Association Départementale de Tourisme Equestre. T. 08 72 43 14 20 [email protected]

VISSEN Het Departementaal Centrum ter kennismaking van het vissen en het milieu ligt aan de oevers van de Sorgue. Het is de ideale plaats om de rivier te ontdekken. Een begeleider van de vereniging geeft inlichtingen over de parcoursen, de verschillende vistechnieken... Cursussen voor volwassenen en kinderen gedurende het hele jaar. Avenue des Sorgues à Velleron T. 04 90 20 09 57 / 06 19 12 41 35 [email protected] 3

VERGEET NIET HET VOLGENDE TE NOTEREN Januari: - Cheval Passion (Passie voor paarden) in Avignon Juni: - Critérium du Dauphiné in Bedoin - De afvaart van de Dentelles in Gigondas Juli: - Tour de France (data en rondes verschillen per jaar) Oktober: - Marathon van de Provence Luberon in Pertuis November: - Aventurod – Wedstrijd zonder sneeuw voor sledehonden in Sault

Vaucluse / In de buitenlucht

Afdaling van de rivier met begeleider – Cano en Kayak verhuur: Fontaine de Vaucluse - D3 SNC de l'Aqueduc - Kayak Vert T. 04 90 20 35 44 www.canoefrance.com/sorgue

GOLFEN IN DE VAUCLUSE

APRIL

JANUARI - FEBRUARI MAART

JUNI

MEI

JULI

© JPC

© DL

© PB

JANUARI

Festival van Avignon Altera Rosa

Paardenpassie in Avignon T. 04 32 74 32 74 www.cheval-passion.com

Truffelmis

Vaucluse / Een feestelijk jaar

46

in Richerenches T. 04 90 28 02 00 www.richerenches.fr

Scènes van Avignon & Toneelgezelschap (Theatrale ontmoetingen) T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com

Feest van Sint-Vincent (Patroon van de wijnbouwers) in Visan T. 04 90 28 50 80 www.coteau-de-visan.fr

FEBRUARI

© JLS

De Lente van de poëten Dorpjes van zuidelijk Luberon (La Tour d‘Aigues, Ansouis, Pertuis…) T. 04 90 08 05 52 [email protected]

Carmentran (traditioneel feest) Carnaval van Murs T. 04 90 72 60 00

Het Vijgenballet (traditioneel feest) in Robion T. 04 90 76 60 44

Historische reconstructie

te Apt T. 04 90 74 03 18 www.luberon-apt.fr

in het fort van Mornas (van maart tot oktober) T. 04 90 31 01 26 www.forteresse-de-mornas.com

in Carpentras T. 04 90 60 33 33 www.ville-carpentras.fr

De winterfeesten van de dans (Dansfestival) in Avignon T. 04 90 14 00 29 www.hivernales-avignon.com

Curiosabeurs in L’Isle-sur-la-Sorgue T. 04 90 38 04 78 www.oti-delasorgue.fr

Pottenbakkersmarkt in Bonnieux

Humorfestival les Zygomatic…tac

Feest van de truffel en de wijn

© VB

Het feest van de Schoonheden T. 04 90 75 91 90 (traditioneel feest) in Cheval-Blanc T. 04 90 71 01 17 en 06 22 15 17 02

T. 04 32 74 32 74 www.festival-avignon.com (In)

Feest van de roos in Avignon T. 04 90 27 50 00 www.alterarosa.com

www.tourisme-en-luberon.com

Vreemde planten en Natuurlijke tuinen in Sérignan-du-Comtat T. 04 90 70 09 02 www.plantes-rares.com

Feest van de asperge in Mormoiron T. 04 90 61 80 17

www.avignonfestivaletcompagnies.com (Off)

Les Chorégies d’Orange

Jazzfestival in Luberon

in Orange - T. 04 90 34 24 24 www.choregies.com

In de dorpjes van Luberon T. 04 90 74 55 98 www.jazzluberon.net

Feest van de wingerd en de wijn In de wijndorpjes T 04 90 84 01 67 www.fetedelavigneetduvin.com

Grote Provençaalse en transhumance dag in Jonquières - T.04 90 70 59 04 www.jonquieres.fr

Feest van de aardbei in Velleron - T. 04 90 20 00 71

Okerfeest in Rustrel - T. 04 90 74 03 18 www.ot-apt.fr

Feest van de Drac (traditioneel feest) in Mondragon T. 04 90 30 19 41

© NFM

De zomerfeesten Middeleeuws feest in Orange T. 04 90 34 70 88 www.otorange.fr

Les Floraison Musicales (van juni tot oktober) Concerten van klassieke muziek op verschillende historische plaatsen van het departement T. 04 90 30 45 68 www.floraisonsmusicales.com

Nuit du Petit Saint-Jean (traditioneel feest) in Valréas T. 04 90 35 04 71 www.ot-valreas.fr

Muziekfeest

Op 21 juni in de meeste [email protected] gemeenten van het departement.

De meiboom van Sainte-Tulle in Cucuron

in Carpentras - T. 04 90 63 00 78 www.carpentras-ventoux.com

Festival van Lacoste Lyriek en theater T. 04 90 75 93 12 www.concertclassic.com

Festival – Vaison Danst in Vaison-la-Romaine T. 04 90 36 02 11 www.vaison-la-romaine.com

De muziekkunsten van Luberon in Taillades, Ménerbes T. 04 90 71 32 01 www.cavaillon-luberon.com

Theatrale en muzikale nachten van de Enclave in Valréas, Grillon, Richerenches, Visan T. 04 90 35 04 71 www.ot-valreas.fr

Les Polymusicales

T. 04 90 77 28 37 www.cucuron-luberon.com

in Bollène - T. 04 90 40 51 45 www.bollenetourisme.com

Bedevaart van Saint-Gens

Internationaal festival van strijkkwartetten

in Monteux - T. 04 90 66 97 52 www.monteux.fr

Curiosabeurs in Avignon - T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com

De hele zomer in verschillende dorpjes van Luberon T. 04 90 75 89 60 www.festival-quatuors-luberon.com

JULI

AUGUSTUS

(VERVOLG)

SEPTEMBER

NOVEMBER

OKTOBER

DECEMBER

© JLS © JLS

In de dorpen van zuidelijk Luberon - T. 04 90 08 39 30 www.festival-durance-luberon.com © LF

Font’Arts - Straatfestival

Nachtstellage

in Pernes-les-Fontaines T. 04 90 61 31 04

in Apt - T. 04 90 74 03 18 www.luberon-apt.fr

Zomeravonden

Muziek in de wijngaarden In de wijndorpjes in de vallei van de Rhône T. 04 90 30 90 78

www.ville-pernes-les-fontaines.fr

in Gordes - T. 04 90 72 02 75 www.gordes-village.com

Festival van Joodse muziek

www.musiquesdanslesvignes.com

in Carpentras - T. 04 90 63 00 78 www.carpentras-ventoux.com

Dagen van het boek

La Véraison

in Sablet - T. 04 90 46 82 46

(traditioneel wijnfeest) in Châteauneuf-du-Pape T. 04 90 83 71 08

Salon van het aardewerk in Apt - T. 04 90 74 03 18 www.luberon-apt.fr

perso.wanadoo.fr/ot-chato9-pape

De nacht van de legendes

Festival van de Provençaalse smaken

in Pernes - T. 04 90 61 31 04 www.ville-pernes-les-fontaines.fr

in Carpentras - T. 04 90 63 00 78 www.carpentras-ventoux.com

Middeleeuwse markt

Drijvende markt

in Mornas - T. 04 90 37 00 97

© NFM

Officiële afkondiging van de wijnpluk in Avignon en de wijndorpen T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com

Middeleeuws feest van de eenkoorn

in Avignon (herfstvakantie) T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com in Avignon T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com

Meloenenfeest in Cavaillon - T. 04 90 71 32 01 www.cavaillon-luberon.com

Feest van de lavendel

La Valse des As

Corso van de lavendel

in Vacqueyras T. 04 90 65 86 72

in Sault - T. 04 90 64 01 21 www.saultenprovence.com

in Pertuis T. 04 90 79 15 56 www.vivreleluberon.com

Kerstmarkt, geanimeerde of levende kerststallen, Provençaalse kersttraditie (kerstfeesten) in talrijke dorpjes. (Meer inlichtingen bij OTSI)

in Apt T. 04 90 74 03 18 www.luberon-apt.fr

in Rasteau - T. 04 90 46 10 47

Feest van de wijn

in Apt

Animo Nature

in Vaison la Romaine T. 04 90 36 02 11 www.bd-vaison.org

in Piolenc - T. 04 90 29 43 86 www.mairie-piolenc.fr

Amateurtheaterfestival an Zuid-Luberon

Afrikaans filmfestival van le Pays d’Apt

Festival van de strip

Feest van de look

Kerstmarkt en salon van santonniers

T. 04 90 36 02 11 http://soupes84.free.fr

Beurs met lammeren

in Visan - T. 04 90 35 04 71 www.ot-valreas.com

www.journees-gourmandes.com

in Orange T. 04 90 34 70 88 www.otorange.fr

l’Isle sur la Sorgue T. 04 90 38 04 78 www.oti-delasorgue.fr

Feest van de wijn

in Carpentras

Soepfestival in de omgeving van Vaison-la-Romaine

Straatspektakelfestival in Valréas T. 04 90 35 04 71 www.ot-valreas.fr

Patrimoniumdagen in de meeste gemeenten van het departement.

(kleine modellen) in Avignon T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com

Salon van santonniers (typisch Provençaals beeldje) en circuit van de kerststallen

in Vaison-la-Romaine T. 04 90 36 02 11

Romeins feest

Model Show

in Sault - T. 04 90 64 01 21 www.saultenprovence.com

Lekkerbekkendagen

in Avignon T. 04 32 74 32 74 www.avignon-tourisme.com

L’Isle-sur-la-Sorgue T. 04 90 38 04 78 www.oti-delasorgue.fr

De nacht van de zoete wijn

in Avignon

(traditioneel feest) in Monieux T. 04 90 64 14 14 www.monieux.fr

(Dierensalon)

in St-Christol - T. 04 90 75 01 05

Kerstmarkt en kerststal

in Avignon en feesten van de jonge wijnen in de wijndorpjes

Kunstroute

in Hameau des Vignères (Cavaillon) T. 04 90 71 32 01 www.cavaillon-luberon.com

© DL

Millévin

Herfstfeesten van de Orgue

Feest van de Appel

Zeevaart- en vissersstoet van weleer

© PhM

Internationaal tornooi van Denkspelen

Aventurod - Wedstrijd zonder sneeuw voor sledehonden in Sault T. 04 90 64 01 21 www.saultenprovence.com

Feest van de Champignon in Saint-Trinit T. 04 90 64 01 21 www.saultenprovence.com

Kerstmarkten in verschillende dorpjes (Meer inlichtingen bij OTSI)

Feest van de olijfboom en de oliemolens Elk jaar een ander dorp dat een molen heeft T. 04 90 78 21 61 [email protected]

FRAGMENT UIT ONZE AGENDA VOOR ALLE FESTIVITEITEN GA NAAR: WWW.PROVENCEGUIDE.COM

47 Vaucluse / Een feestelijk jaar

Festival Durance-Luberon

VVV

Avignon Avignon (84000) - O.T.

••••

41 cours Jean Jaurès BP 8 - 84004 Avignon Cedex 1 T. 04 32 74 32 74 - F. 04 90 82 95 03 www.avignon-tourisme.com [email protected]

Rhône Ouvèze (84370) O.T. Intercommunal. www.ccpro.fr - [email protected]

: Châteauneuf-du-Pape (84230)

Antenne

Vaucluse / Nuttige informatie

48

Place du Portail T. 04 90 83 71 08 - F. 04 90 83 50 34 http://perso.wanadoo.fr/ot-chato9-pape [email protected] Antenne : Courthézon (84350) 1 place Nassau T. 04 90 70 26 21 - F. 04 90 70 26 21 [email protected]

Orange (84100) - O.T. •••

Malaucène (84340) - O.T. ••

Lauris (84360) - O.T. ••

5 cours Aristide Briand T. 04 90 34 70 88 - F. 04 90 34 99 62 www.otorange.fr [email protected]

Place de la Mairie - BP 31 T. 04 90 65 22 59 - F. 04 90 65 22 59 [email protected]

Cour du Château T. 04 90 08 39 30 - F. 04 90 08 28 86 www.laurisenluberon.com [email protected]

Vacqueyras (84190) - S.I.

83 place du 8 Mai T. 04 90 69 74 27 - F. 04 90 69 66 31 www.mazantourisme.com [email protected]

Mazan (84380) - O.T. ••

Place de la Mairie T. 04 90 12 39 02 - F. 04 90 65 83 28 www.vacqueyras.tm.fr [email protected]

Monieux (84390) - O.T. •

Vaison-la-Romaine (84110) - O.T. •• Place du Chanoine Sautel T. 04 90 36 02 11 - F. 04 90 28 76 04 www.vaison-la-romaine.com [email protected]

Monteux (84170) - O.T. ••

Valréas (84601 Cedex) - O.T. •• Avenue du Maréchal Leclerc - BP 28 T. 04 90 35 04 71 - F. 04 90 35 03 60 www.ot-valreas.fr - [email protected]

Les Terrasses du Ventoux - Le Clos T. 04 90 61 89 73 - F. 04 90 61 89 73 www.mormoiron.com [email protected]

Pernes-les-Fontaines (84210) - O.T. ••

Mont-Ventoux

Place Gabriel Moutte T. 04 90 61 31 04 - F. 04 90 61 33 23 www.ville-pernes-les-fontaines.fr [email protected]

Place A. B. Guillaume T. 04 90 62 65 36 - F. 04 90 37 77 13 [email protected]

Beaumes-de-Venise (84190) - O.T. •• Maison des Dentelles - Place du Marché T. 04 90 62 94 39 - F. 04 90 62 93 25 Bureau d’accueil : Cours Jean Jaurès www.ot-beaumesdevenise.com [email protected]

Bollène (84500) - O.T. •• Place Reynaud de la Gardette - BP 51 T. 04 90 40 51 45 - F. 04 90 40 51 44 [email protected]

Gigondas (84190) - O.T. •• Place du Portail T. 04 90 65 85 46 - F. 04 90 65 88 42 www.gigondas-dm.fr [email protected]

Place des Droits de l’Homme T. 04 90 66 97 52 - F. 04 90 66 32 97 www.monteux.fr [email protected]

Mormoiron (84570) - S.I.

Aubignan (84810) - O.T. •

Haut Vaucluse

Place Léon Doux T. 04 90 64 14 14 - F. 04 90 64 14 15 www.monieux.fr [email protected]

Bedoin (84410) - O.T.

Sarrians (84260) - S.I.

••

Espace M.L. Gravier - Place du Marché T. 04 90 65 63 95 - F. 04 90 12 81 55 www.bedoin.org [email protected]

Caromb (84330) - O.T.

•

51 place Jean Jaurès T. 04 90 65 56 73 - F. 04 90 65 41 12 www.ville-sarrians.fr [email protected]

Sault (84390) - O.T. ••

64 place du Cabaret T. 04 90 62 36 21 - F. 04 90 62 36 22 www.ville-caromb.fr - [email protected]

Avenue de la Promenade T. 04 90 64 01 21 - F. 04 90 64 15 03 www.saultenprovence.com [email protected]

Carpentras (84200) - O.T.

Venasque (84210) - O.T.

••

Maison de Pays- 97 place du 25 août 44 T. 04 90 63 00 78 - F. 04 90 60 41 02 www.carpentras-ventoux.com [email protected]

•

Intercommunal

Grand’Rue T. 04 90 66 11 66 - F. 04 90 66 11 66 www.tourisme-venasque.com [email protected]

Luberon

Lourmarin (84160) - O.T. ••

Ansouis (84240) - O.T. •

9 avenue Philippe de Girard T. 04 90 68 10 77 - F. 04 90 68 11 01 www.lourmarin.com - [email protected]

Place du Château T. 04 90 09 86 98 - F. 04 90 09 86 98 www.tourisme-ansouis.com [email protected]

Pertuis (84120) - O.T. •• Le Donjon - Place Mirabeau T. 04 90 79 15 56 - F. 04 90 09 59 06 www.vivreleluberon.com [email protected]

Apt (84400) - O.T. 20 avenue Philippe de Girard T. 04 90 74 03 18 - F. 04 90 04 64 30 www.luberon-apt.fr - [email protected]

Bonnieux (84480) - O.T. •

Roussillon (84220) - O.T. •• Intercommunal

Bonnieux, Buoux, Lacoste, Ménerbes, Oppède, Sivergues 7 place Carnot T. 04 90 75 91 90 - F. 04 90 75 92 94 www.tourisme-en-luberon.com [email protected]

Cadenet (84160) - O.T.

•

11 place du Tambour d’Arcole T. 04 90 68 38 21 - F. 04 90 68 24 49 www.mairie-cadenet.fr [email protected]

Place de la Poste T. 04 90 05 60 25 - F. 04 90 05 63 31 www.roussillon-provence.com [email protected]

La Tour-d’Aigues (84240) - O.T. •• Le Château - BP 48 T. 04 90 07 50 29 - F. 04 90 07 35 91 www.sourireduluberon.com [email protected]

Cavaillon (84305) - O.T. ••• Intercommunal

Place François Tourel - BP 176 T. 04 90 71 32 01 - F. 04 90 71 42 99 www.cavaillon-luberon.com [email protected]

Pays des Sorgues

Cucuron (84160) - O.T. •

Place de la Liberté T. 04 90 38 04 78 - F. 04 90 38 35 43 www.oti-delasorgue.fr [email protected]

Rue Léonce Brieugne T. 04 90 77 28 37 - F. 04 90 77 12 58 www.cucuron-luberon.com [email protected]

Gordes (84220) - O.T.

••

Le Château T. 04 90 72 02 75 - F. 04 90 72 02 26 www.gordes-village.com [email protected]

Grambois (84240) - S.I. Rue de la Mairie T. 04 90 77 96 29 - F. 04 90 77 94 68 www.grambois-provence.com [email protected]

L’Isle-sur-la-Sorgue (84800) - O.T. •• Intercommunal

Antenne

: Fontaine de Vaucluse (84800)

Maison du Tourisme

Chemin du Gouffre T. 04 90 20 32 22 - F. 04 90 20 21 37 www.oti-delasorgue.fr [email protected] Antenne

: Le Thor (84250)

Maison du Tourisme

Place du 11 Novembre T. 04 90 33 92 31 - F. 04 90 33 92 31 www.oti-delasorgue.fr [email protected]

NUTTIGE INFORMATIE 60 place Jean Jaurès - BP 122 84404 Apt Cedex - T. 04 90 04 42 07 [email protected] www.parcduluberon.fr

Inter-Rhône Maison des vins 6 rue des 3 Faucons 84000 Avignon - T. 04 90 27 24 00 [email protected] www.vins-rhone.com

REGELMATIGE EXCURSIES IN MINIBUS EN AUTOCAR

EXCURSIES À LA CARTE MET CHAUFFEUR-GIDS OF CHAUFFEURBEGELEIDER:

ORGANISEER UW VERBLIJF Aéroport de Nîmes – Garons T. 04 66 70 49 59

Aéroport de Marseille - Provence T. 04 42 14 14 14

Ventoux Découvertes www.ventoux-decouvertes.com T. 06 10 56 73 03 (chauffeur-begeleider)

Provence Exclusive www.provence-exclusive.com T. 04 90 16 37 81 (chauffeur-gids)

Bleu Soleil Voyages T. 04 90 72 38 37 - [email protected] (chauffeur-gids)

La Capitainerie T. 04 90 85 65 54 – F. 04 90 27 19 14 Boottocht op de Rhône Cruisetochten, ontbijt-of dinercruises met vertrek in Avignon of Villeneuve-lezAvignon naar Arles, Châteauneuf-du-Pape, Tarascon, Viviers…

Provence Réservation

BUSVERBINDINGEN

Excursies in minibus gedurende het hele jaar vanaf 2 personen, en in autocar tijdens het hoogseizoen. Deze rondritten met Engelstalige gids worden georganiseerd naar alle belangrijke sites van de: Pont du Gard, Saint Rémy, de wijngaarden van Châteauneuf du Pape, de dorpjes van Luberon, Arles, etc. volgens een vooraf vastgelegd programma dat u op de website kan raadplegen. Lavender Tours : Excursies in bus of minibus naar de lavendelvelden van begin juni tot half augustus www.provence-reservation.com T. 04 90 14 70 02

Gare Routière d’Avignon 5 Avenue Monclar T. 04 90 82 07 35 www.vaucluse.fr/86-reseau-departemental.htm

Les Grands Bateaux de Provence à Avignon T. 04 90 85 62 25 www.mireio.net L’Odyssée (Ulysse Voyages), à Villeneuvelez-Avignon T. 04 90 49 86 08 www.rhone-odyssee-croisieres.info

TREINVERBINDINGEN

CRUISEBOTEN OP DE RHÔNE

Provence Tours Avignon Excursies in minibus gedurende het hele jaar vanaf 2 personen naar alle belangrijke sites van de Provence (Pont du Gard, les Baux, Camargue, Saint Rémy…) volgens een vooraf vastgelegd programma dat u op de website kan raadplegen. Chauffeurbegeleider tweetalig Engels. www.provencetours-avignon.com T. 06 10 69 19 67 en 04 90 29 76 05

De TGV verbindt de stations van Avignon en Orange. Betalende shuttle tussen het TGV-station van Avignon en het stadscentrum van 5h38 tot 23h20. Inlichtingen en reservaties: 3635 www.voyages-sncf.com De Eurostar doet Avignon rechtstreeks aan vanuit Londen tijdens de zomer. Anders overstap in station Lille Europe. Tijdens het hoogseizoen is er een directe verbinding naar Avignon uit Brussel. Regionaal treintransport Regionale treinen doen ook de stations van Avignon-centre, Bollène, Cavaillon, Montfavet, Orange, Pertuis en Sorgues aan. Inlichtingen SNCF : 3635 www.ter-sncf.com

Avignon Wine Tour Excursies in minibus doorheen de wijngaarden van de Côtes du Rhône, met degustaties in verschillende kelders. Vanaf 2 personen. Vooraf vastgelegd programma te raadplegen op de website. www.avignon-wine-tour.com T. 06 28 05 33 84

LUCHTVERBINDINGEN Aéroport d’Avignon Rechtstreekse vluchten tussen de luchthaven van Avignon Caumont en Paris Orly met Air France. Rechtstreekse vluchten vanuit het Verenigd Koninkrijk: Southampton en Exeter met FlyBe – Edinburgh, Manchester en Leeds met Jet 2 T. 04 90 81 51 51 www.avignon.aeroport.fr

Waar logeren ? Waar lunchen ? Wat ontdekken ? U vindt alle antwoorden in de gidsen die worden uitgegeven door het Departementaal Comité voor Toerisme.

DE VAUCLUSE PER BOOT Relais nautique d’Avignon

Meerdere internationale bedrijven bieden cruises van een week op de Rhône aan, met ankerplaats in Avignon en excursies. Inlichtingen bij uw reisagent.

TAALCURSUS FRANS Meerdere scholen bieden taalstages Frans aan. Wij vermelden hier de belangrijkste, maar u kan de volledige lijst van de instellingen vragen:

Jardin des Cultures d’Europe CEILA 16 impasse Jean-Pierre Gras 84000 Avignon T. 04 32 76 39 94 www.ceila.com - [email protected]

TOEGANG TOT BOSSEN TIJDENS DE ZOMER Praatpaal in de prefectuur T. 04 98 17 80 00

NOODNUMMERS Brandweer: 18 MUG: 15 Politie: 17 Europees noodnummer: 112 Antigifcentrum Marseille: T. 04 91 75 25 25

-

Toeristenkaart Gastronomische gids: wijnen, streekproducten en restaurants Logeergids: hotels, campings, gemeenschappelijke accommodatie Gids van Chambres d’Hôtes Gids voor Provençaalse uitstapjes: weekendtips en korte verblijven Gids vakantiehuurwoningen Clévacances Gids Vrije tijd in open lucht

En een eenvoudige klik op:

www.provenceguide.com Gedrukt in december 2007 door Imprimerie Laffont (Avignon) in 210.000 exemplaren (F-GB-D-I-NL) op papier Pioneer 170 g., en Couché Silk sans bois 100 g. Concept en redactie: Les Frères de la Côte en CDT Vaucluse. Credits fotografie:

ML : Marc Laurin ; EL : Eric Laurin ; PM : Patrick Manez ; JPC : Jean Pierre Campomar - Coll. Mairie d’Avignon ; DB : Dominique Bottani - Conseil Général de Vaucluse ; DF : Damien Falco ; FV : François Vachet - Coll. Mairie de Pernes les Fontaines ; PG : Philippe Giraud - Terres du Sud (84) ; DL : David Lefranc - Coll. CDT Vaucluse ; JLS : Jean Luc Seille - Conseil Général de Vaucluse ; NFM : Nathalie et Fred Michel - Coll. CDT Vaucluse ; FD : François Doury - Coll. CDT Vaucluse ; MLV : Marie Laure Vareille - Coll. CDT Vaucluse ; DiB : Dieter Basse - Coll. CDT Vaucluse ; PM : Pascale Merlette - OT de Sault ; PhM : Philippe Médard - Coll. OT de Carpenras - CG : Couleur Garance - Lauris ; PA : Philippe Abel - MNH - Muséum Harmas JH Fabre ; GSM : Grégoire Saint Martin - Coll. OT d’Orange ; FRLV : Fondation Robert Laurent-Vibert ; FC : Franck Couvreur - Coll. Collection Lambert ; RGO : René Gabriel Ojeta - RMN ; DI : David Israël / Artémis - Coll. CDT Vaucluse ; AV : Anick Vinay - Coll. Cheminement des Sculptures ; JR : Jacques Robert - Coll. Maison René Char ; Twentieth Century Fox France ; ID : Isabelle Desarzens - Coll. Inter Rhône ; DiL : Didier Leclanche - Coll. CCCPRO ; MB : Marc Barthélémy - Coll. Inter Rhône ; MP : Muriel Pellegrin - Coll. OT de Valréas ; JT : Joël Tribhout - Coll. CDT Vaucluse ; ES : Erich Spiegelhalter - Coll. CDT Vaucluse ; WM : Willem Meerloo ; PB : Philippe Bar - Coll. CDT Vaucluse ; NT : Nadine Tardieu - Coll. CDT Vaucluse ; VB : Valérie Biset - Coll. CDT Vaucluse ; SP : Sylvie Poux - Coll. CDT Vaucluse ; MC : Marie Costat - Coll. CDT Vaucluse. Dankbetuigingen voor de terbeschikkingstelling of de realisatie van beelden: De Toeristische Dienst van Carpentras, Orange, Sault, Pernes les Fontaine, Valréas, Venasque, Rhône Ouvèze ; Jean Pierre Campomar in het stadhuis van Avignon, RMG, Inter Rhône, het Musée du Petit Palais, le Musée Angladon, de Collectie Lambert in Avignon, de François Pétrarque-bibliotheek in Fontaine de Vaucluse, het Maison René Char op l’Isle sur la Sorgue, het Filmbureau van Luberon Vaucluse, de Cheminement des Sculptures in Gigondas, Ôkhra in Roussillon, l’Harmas J. H. Fabre in Sérignan du Comtat, het Fonds Laurent-Vuibert in Lourmarin, de Kamer voor Beroepen en Ambachten van Vaucluse, Dominique Bottani en Jean Luc Seille in de Algemene Raad van Vaucluse, Jean Jacques Prévôt in Cavaillon, Christian Etienne in Avignon, l’Aube Safran in Barroux, l’Atelier Courte Pointe in Velleron, Une Journée en Provence in Gordes, l’Atelier du Vieil Apt, Frédérique en Laurent, Caroline en Philippe, Blandine en © ML Jean Christophe, de modellen.

4 Vaucluse / Nuttige informatie

Maison du Parc Naturel Régional du Luberon

COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME DE VAUCLUSE : 12, rue Collège de la Croix - BP 147 - F-84008 AVIGNON CEDEX 1 T. 33 (0)4 90 80 47 00 - F. 33 (0)4 90 86 86 08 - www.provenceguide.com - www.degrifprovence.com - [email protected]