De tram en zijn omgeving
Hans Van Hoof Verkeersdeskundige
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 1
Inhoud • Inleiding • Verkeersveiligheid bij De Lijn • Risico, het vergrootglas • Risico = kans* gevolg • Trambeddingen • De ideale wereld • Op Reis • Case kusttram • Case Bordeaux • “Thuis”? • Snelheid, doorstroming en exploitatietypes 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 2
Veiligheidscultuur bij De Lijn • Cultuur van bewustmaking • Rijschool / Handleiding voor de chauffeur • voortdurende aandacht voor defensief rijgedrag • Campagnes: bvb de campagne bus-fiets uit Leuven • Intern magazine “Veilig op weg” • Ondernemingsraad, o.a. arbeidsreglement • bvb recente aanpassing handsfree (“1 oortje”) • Alcoholbeleid (zelfs op kantoor) • Cultuur van diepgaande analyse • Steeds bij (letsel) ongevallen • bvb. aanwenden van verkeersveiligheidsaudits • Best practice: permanente benchmark , bvb de campagne bus-fiets wordt in gans Vlaanderen uitgerold • Deze consequente aanpak werpt z’n vruchten af • Wel nood aan betere ongevallenregistratie 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 3
Risico het vergrootglas
Bus 2* veiliger dan de auto (= “verkeer”)
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 4
Risico het vergrootglas
Personenkilometer (= “mobiliteit”): Autogebruik veroorzaakt 16 keer meer doden dan busgebruik! 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 5
Risico = kans*gevolg
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 6
kans • Kans = recht evenredig met de frequentie van het verkeer • De frequentie van de auto ligt 100 tot 1000 x hoger dan die van het OV • bvb: risico bij oversteekbaarheid Auto:
OV:
- -- - -- - - - - - --- - - -
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 7
Kans
• Meer OV en minder auto “creëert” ruimte voor voetgangers en fietsers! 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 8
Gevolg De misvatting van “de grote zware bus” 2M(gr)V(gr)
• Botsingsleer : V(kl) = M(gr)+M(kl) • Een object met een massa (M(gr)) die enkele keren groter is dan die van een ander object, kaatst dat andere object weg met (bijna) de dubbele snelheid (V(gr)) van die grote massa (V(kl)=2V(gr)) • Stel bv dat een auto (‘gr’) 20 keer zwaarder is dan een voetganger (‘kl’): V(kl)=40/21V(gr) = 1,81 V(gr) • Stel dat een bus (‘gr’) 100 keer zwaarder is, dan krijg je V(kl)=200/101V(gr) = 1,98 V(gr) • “slechts” 10 % verschil • Anders gesteld: een aanrijding door auto, bus of tram? Voor de voetganger maakt het weinig verschil: allemaal even dramatisch • Gevolg = vooral afhankelijk van de snelheid • Snelheid is cruciaal 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 9
Gevolg: Snelheid is cruciaal
• Onder de 30 km/u: 90 % kans om te overleven • Boven de 60 km/u: 90% kans op overlijden 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 10
Verschillen in remkarakteristieken 250
auto/bus 10m/s²
Remafstand 200
nat wegdek 5m/s²
150
tram noodstop 2,5m/s²
100
50
0 5
10
20
22/03/2016
30
40
50
60
70
80
90
100
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
110
120
Snelheid km/u
Dia 11
De ideale bedding
Vb Stedelijke boulevard • Ruime voetgangerszone • Fietspad gescheiden van verkeer door P-strip • Rijloper auto ver genoeg van de bedding • Ruime tussenzones die multifunctioneel ingezet kunnen worden • Groen (bomen indien ver genoeg van de bedding) • Opstelruimte oversteek voetgangers (bajonet) • Halte-accommodatie • Afslagstrook
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 12
Case Kusttram • Buiten “witte zone” : 75 km/u
• “Witte zone” • 50 km/u in ballastbed of groenbedding • 35 km/u “in bestrating” • Of lager indien overig verkeer trager moet
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 13
Case Kusttram
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 14
Case Kusttram
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 15
Case Kusttram - bajonetoversteken
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 16
Tramongevallen in dalende lijn
Bron: Verkeersveiligheid op vrije tram- en busbanen, 2009, IDM, U-Gent, SWOV, ABMV
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 17
Case Bordeaux
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 18
Case Bordeaux - Ligne A • Ligne A • Brede boulevard • Veel ruimte voor de tram vrijgemaakt • “ideaal profiel”
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 19
Case Bordeaux - Ligne A
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 20
Case Bordeaux - Ligne A
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 21
Case Bordeaux – alle Lijnen
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 22
Case Bordeaux - Ligne B • Ligne B • 19de eeuws weefsel • Virtueel veel ruimte voor de tram vrijgemaakt • doorstroming “sans pardonne”
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 23
Case Bordeaux - Ligne B
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 24
Case Bordeaux – alle Lijnen : Absolute doorstroming
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 25
Case Bordeaux – alle Lijnen : Absolute doorstroming
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 26
Case Bordeaux - Centrum
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 27
Case Bordeaux - Centrum
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 28
Case Bordeaux
• Geef OV de ruimte die het verdient, en de stad wordt automatisch kwaliteitsvoller 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 29
Case Bordeaux - Centrum
• na
• voor
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 30
Case Bordeaux – context en doelstellingen • OV = links? • Alain Jupé = rechtse politicus • Tram = deel van ruimere strategie • Olieafhankelijkheid terugdringen • Klimaatdoelstellingen • Fietsproject • … • Tram als stedelijk project • Leefkwaliteit verhogen • Ruimte creëren
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 31
“Thuis”
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 32
Geheugenverlies?
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 33
Case Antwerpsestraat
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 34
Case Ruggeveldlaan (en omgeving)
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 35
Koning auto regeert het land
Parkeren langs de bedding is vragen om moeilijkheden 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 36
“Thuisgevoel” ?
Zin van groenbeddingen? 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 37
“Ten Aanval !” ? Koning auto stuurt zijn troepen
22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 38
Types van exploitatie • Halteafstand en topsnelheid
gemiddelde snelheid
• bijkomende stops (“rode lichten”, file, …) doen de gemiddelde snelheid kelderen
Topsnelheid
• Samen bepalen ze de
Gemiddelde snelheid
zijn bepalend
Halteafstand 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 39
Het belang van doorstroming
Topsnelheid
snelheid, met een topsnelheid tussen 50 km/u en 35 km/u, is klein • De winst die je met doorstromingsmaatregelen kan boeken is echter enorm
Gemiddelde snelheid
• Het verschil in operationele
Halteafstand 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 40
De juiste snelheid in de juiste omgeving
• In het buitengebied loont het om te streven naar 70 km/u en meer. Zeker bij stop- of halteafstanden boven de 1500m
Topsnelheid
het verschil in snelheid wel veel uit.
Gemiddelde snelheid
• Buiten het centrum maakt
Halteafstand 22/03/2016
Vlaams Congres Verkeersveiligheid
Dia 41
Bedankt voor uw aandacht